Sayfa 1 / 11

BİLGİ!!..
Konu: Yapım İşlerinde İş Artış-Eksiliş Hesabı;

İŞ ARTIŞ-EKSİLİŞ HESABININ MEVZUATSAL GENEL ESASLARI

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12. Maddesinin 4. Fıkrasına göre;
İdare, sözleşme konusu işlerle ilgili proje v.b. teknik belgelerde, değişiklik yapılmaksızın işin
tamamlanmasının fiilen imkansız olduğu hallerde, işin sözleşmede belirtilen niteliğine uygun bir şekilde
tamamlanmasını sağlayacak şekilde gerekli değişiklikleri yapmaya yetkilidir.
Uygulama projelerinde değişiklik yapılması, 22 nci maddede yer alan esaslar göz önünde bulundurularak
hesaplanacak bedel karşılığında, yükleniciden de istenebilir.
Yüklenici, işlerin devamı sırasında gerekli görülecek bu değişikliklere uygun olarak işe devam etmek
zorundadır.
Proje değişiklikleri, ilk projeye göre hazırlanmış malzemenin terk edilmesini veya değiştirilmesini veya
başka yerde kullanılmasını gerektirirse, bu yüzden doğacak fazla işçilik ve giderleri idare yükleniciye
öder. Proje değişiklikleri işin süresini etkileyecek nitelikte ise yüklenicinin bu husustaki süre talebi de
idare tarafından dikkate alınır.
Buna doğrultuda iş artışı/iş eksilişlerine yönelik düzenlemeler 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri
Kanunun 24. maddesinde ve Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin eki olan Yapım İşleri Genel
Şartnamesinin 21. maddesinde düzenlenmiştir.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi
ve işin tasfiyesi” başlıklı 24. Maddesinde;
“Mal ve hizmet alımlarıyla yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının
zorunlu olması halinde, artışa konu olan iş;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün
olmaması,
Şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin %10'una, birim
fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen mal ve hizmet alımlarıyla yapım işleri sözleşmelerinde ise %20 'sine
kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı
yükleniciye yaptırılabilir.
Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Cumhurbaşkanı bu oranı sözleşme bazında %40 'a
kadar artırmaya yetkilidir.
İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı
genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale dokümanı ve sözleşme
hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur.
Sözleşme bedelinin %80'inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi bitirmek
zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık olarak,
sözleşme bedelinin %80'i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5'i geçici
kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.” Hükümlerine yer verilmiştir.
İhale Uygulama yönetmeliğinin Ekinde (Ek-7) yer alan “Yapım İşlerine Ait Tip Sözleşmenin” (Anahtar
Teslimi Götürü Bedel Sözleşme / Birim Fiyat Sözleşme / Karma Sözleşme)
“Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 27. Maddesinde;
“27.1. Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesine ilişkin hususlarda
Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri uygulanır.”
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 2 / 11

“Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belli olmayan işlere ait birim fiyat tespiti ile iş kalemi miktarının
değişmesi” başlıklı 28. Maddesinde ve maddeye ilişkin dipnotlarda aşağıda belirtilen düzenlemelere yer
verilmiştir;
“28.1. Sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemlerinin bedeli, Yapım İşleri Genel
Şartnamesi hükümlerine göre hesaplanır.
28.1.1………… 1
28.2 …………24.1 (REVİZE BİRİM FİYAT UYGULAMASI)
Maddenin 28.1.1 bendine eklenen dipnot ile ihale aşamasında idarenin, sözleşmenin uygulanması sırasında
yapılacak yeni birim fiyatlara uygulanmak üzere yüklenici karı ve genel gider oranı belirlemesine imkan
sağlanmıştır. İdarenin bu yönde bir belirleme yaptığı işlerde, düzenlenecek yeni birim fiyatlara bu kar ve

1(1) Sözleşmenin yürütülmesi aşamasında sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemi yaptırılmasına gerek
duyulduğunda, bu yeni iş kaleminin birim fiyatının tespitine yönelik belirlenecek analizde sabit bir kâr ve genel gider oranının
kullanılması öngörülür ise bu orana aşağıdaki madde metninde yer verilecektir.
“28.1.1. Sözleşmenin yürütülmesi sürecinde yeni birim fiyatın tespit edilmesi gerektiği durumlarda Genel Şartnamenin 22 nci
maddesine göre belirlenecek analizde kâr ve genel gider oranı % … olarak alınır.”
(2) Sözleşmenin yürütülmesi aşamasında sözleşme ve eklerinde birim fiyatı bulunmayan yeni iş kalemi yaptırılmasına gerek
duyulduğunda, bu yeni iş kaleminin birim fiyatının tespitine yönelik belirlenecek analizde sabit bir kâr ve genel gider oranının
kullanılması öngörülmüyor ise madde metnine “28.1.1. Bu madde boş bırakılmıştır.” yazılacaktır.

24.1REVİZE BİRİM FİYAT UYGULAMASI DETAYI VE HESAPLAMA FORMÜLÜ

(1) Anahtar teslimi götürü bedel sözleşmelerde madde metnine “28.2. Bu madde boş bırakılmıştır” yazılacaktır.

(2) Teklif birim fiyat sözleşmelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir;
“28.2.İş kalemi miktarının değişmesi
28.2.1. Herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dahil olan iş kalemi) miktarında, işin devamı
sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi miktarında; yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen
iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında % 20’yi
aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme
bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde
yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.
R = F x [ 1 – (A x F) / S ]
S = Sözleşme bedeli (TL),
F = İş kaleminin birim fiyatı (TL / ….),
A = İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m² vb.),
R = Revize birim fiyat (TL / ….).
28.2.2. (28.2.1) maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak
(%25 oranında kâr ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması
halinde ise, bu fiyat Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır.”
(3) Karma sözleşmelerde madde metni aşağıdaki şekilde düzenlenecektir;
“28.2.İşin birim fiyat ile yapılan kısmındaki iş kalemi miktarının değişmesi
28.2.1.Herhangi bir iş kaleminin (sözleşmede yer alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dahil olan iş kalemi) miktarında, işin devamı
sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi miktarında; yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen
iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında % 20’yi
aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde, artışın sözleşme
bedeli içindeki payı nispetinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat aşağıda gösterildiği şekilde revize edilir ve bu iş kaleminin yüzde
yirmi artışı aşan kısmına revize birim fiyat üzerinden ödeme yapılır.
R = F x [ 1 – (A x F) / S ]
S = Sözleşme bedeli (TL),
F = İş kaleminin birim fiyatı (TL / ….),
A = İş kaleminde meydana gelen artış miktarı (Adet, mt, m² vb.),
R = Revize birim fiyat (TL / ….).
28.2.2. (28.2.1) maddesi uyarınca hesaplanan revize birim fiyat, o iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak
(%25 oranında kâr ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı geçemez. İş kalemine ait resmi analiz ve rayiçlerin bulunmaması
halinde ise, bu fiyat Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkraları dikkate alınarak hesaplanır.”
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 3 / 11

genel gider oranının uygulanması zorunlu olacaktır. Ancak, idare tarafından sözleşmede bu konuda bir
oran belirlenmemiş ise, yeni birim fiyatlarda kâr ve genel gider hariç analiz tutarına %10 oranındaki
yüklenici karına ilave olarak %15 oranına kadar (%0-15 arasında) idare ile yüklenicinin anlaştığı bir oranda
genel gider eklenebilecektir.

Maddenin 28.2 bendine eklenen dipnot ise revize birim fiyat uygulamasına yönelik yapılmış olan
düzenlemeleri içermektedir. Yapılan düzenlemelerden anlaşılacağı üzere Anahtar teslimi götürü bedel
sözleşmelerde revize birim fiyat uygulaması bulunmamaktadır. Ancak, Teklif birim fiyat sözleşmelerde
ve Karma sözleşmelerde işin birim fiyat ile yapılan kısmındaki iş kalemlerinde revize birim fiyat
uygulaması yapılmaktadır.
Burada özellikle dikkat edilmesi gereken husus yapılan mevzuat değişikliği neticesinde sözleşmede yer
alan ya da yeni fiyatla sözleşmeye dahil olan (iş artışı kapsamında) herhangi bir iş kalemini için revize
birim fiyat hesaplamasının yapılacağı ve hesaplanan revize birim fiyatın o iş kalemine ait resmi analiz
ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kâr ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyatı
geçemeyeceğidir.
Sözleşme eki Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş
eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 21. Maddesinde;
(1) Yapım sözleşmelerinde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olması halinde,
artışa konu olan işin;
a) Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün
olmaması,
şartlarıyla, anahtar teslimi götürü bedel ihale edilen yapım işlerinde sözleşme bedelinin % 10’una, birim
fiyat teklif almak suretiyle ihale edilen yapım işleri sözleşmelerinde ise % 20’sine kadar oran dahilinde,
süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabilir.
(2) Birim fiyat sözleşme ile yürütülen yapım işlerinde, Cumhurbaşkanı bu oranı sözleşme bazında %40’a
kadar artırmaya yetkilidir.
(3) Karma sözleşmelerde, birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde yer alan koşulların gerçekleşmesi şartıyla,
artışa konu iş, sözleşme bedelinin;
a) Götürü bedel teklif edilen iş kısımlarına ait tutarının %10’una,
b) Birim fiyat teklif alınan iş kısımlarına ait tutarının %20’sine,
kadar oran dahilinde, süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye
yaptırılabilir. Cumhurbaşkanı birim fiyat teklif alınan iş kısımlarına ait oranı sözleşme bazında %40’a
kadar artırmaya yetkilidir.
(4) İşin yukarıdaki şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış
yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Ancak bu durumda, işin tamamının ihale
dokümanı ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirilmesi zorunludur. İşin tamamı ifadesinden
ilk sözleşme bedeline karşılık gelen iş miktarı anlaşılır.
(5) Sözleşme bedelinin %80’inden daha düşük bedelle tamamlanacağı anlaşılan işlerde, yüklenici işi
bitirmek zorundadır. Bu durumda yükleniciye, yapmış olduğu gerçek giderleri ve yüklenici kârına karşılık
olarak, sözleşme bedelinin %80’i ile sözleşme fiyatlarıyla yaptığı işin tutarı arasındaki bedel farkının %5’i
geçici kabul tarihindeki fiyatlar üzerinden ödenir.2

2
Sözleşme bedelinin %80’ ine yapılması durumunda yüklenici idareden herhangi bir talepte bulunamaz. Ancak, işin %80’in
altında gerçekleşmesi durumunda %80 ile gerçekleşme tutarı arasındaki bedel farkının %5’i kadar geçici kabul tarihindeki
fiyatlar (sözleşme tarihi ile geçici kabul itibar tarihi dikkate alınmak suretiyle güncelleme yapılır.) üzerinden ödeme (tazminat
olarak) yapılır.
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 4 / 11

(6) Sözleşmede bulunmayan ve ihale tarihi itibarıyla fiyatı tespit edilemeyen işlerin yaptırılması suretiyle
iş artışı yapılmasının öngörülmesi halinde, iş artışının yasal sınırlar içerisinde olup olmadığının tespiti
için, iş artışının uygulandığı aya ait rayiçler/fiyatlar üzerinden 22 nci maddeye göre belirlenen yeni birim
fiyat ile hesaplanan toplam iş artış tutarı, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhale Edilen Yapım
İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esaslara göre uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn)
bölünerek ihale tarihi itibarıyla hesaplanır. Fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde, iş artışının yasal
sınırlar içerisinde olup olmadığına dair hesaplamada uygulama ayı ile ihale tarihinin içinde bulunduğu
aya ait Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksleri oranı esas alınır.
(7) Anahtar teslimi götürü bedel teklif alınarak ihale edilen işlerde iş eksilişinin gerekli olduğu durumlarda,
iş eksilişinin ihale tarihi itibarıyla tutarı, altıncı fıkradaki esaslar doğrultusunda hesaplanır.
Burada dikkat edilmesi gereken bazı hususlar;
Teklif birim fiyat sözleşmeli işler ile karma sözleşmeli işlerin birim fiyatlı kısımlarındaki sözleşme
bedelinin %20’sine kadar oran dahilindeki iş artış miktarlarının tespitinin iş kalemi bazında değil
de işin toplam sözleşme bedeli üzerinde yapılması gerektiği,
İş artışının yasal sınırlar içerisinde olup olmadığına ilişkin kontrollerin yapılması gerektiği, bu
kontrolün fiyat farkı verilip verilmediği durumlarına göre farklılık gösterdiğidir.
Tip sözleşmenin yukarıda belirtilen 28.2 bendindeki düzenlemede belirtildiği üzere birim fiyatlı
sözleşmede işin devamı sırasında sözleşmesinde yer alan iş kalemi için sözleşmede belirtilen iş kalemi
miktarında, yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen iş kalemi için ise yeni fiyat oluşturulurken projesine göre
tespit edilip idare tarafından onaylanan iş kalemi miktarında daha sonra tekrar artış olması ve bu artışın
ilk onay miktarında % 20’yi aşan artışın meydana gelmesi ve toplam artışın aynı zamanda sözleşme
bedelinin yüzde 1’ini geçmesi halinde ilgili iş kalemine ait birim fiyat revize birim fiyat hesaplaması
yapılması gerekmektedir.
Ayrıca idarenin dikkat etmesi gereken diğer önemli bir konu ise revize birim fiyat hesaplamasının
yapılmasının zorunluluğu nedeniyle birim fiyatlı işlerde yeni fiyatla sözleşmeye dahil edilen iş
kalemlerinin miktarının ilk iş artış hesabında tam olarak belirlenmesinin sağlanmasıdır.
Tüm bu açıklamalar doğrultusunda 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanununun 24.
Maddesi ile Yapım işlerinde tip sözleşmenin eki (Ek-8) Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21.
Maddesinin yukarıda belirtilen hükümlerinde özetle yapım işlerinde iş artışı yapılabilmesi için;
1- İşin sözleşmesinde ihale öncesinde ve ihale aşamasında öngörülemeyen durumlardan dolayı
ortaya çıkmış olması,
2- Sözleşmeye esas proje içinde kalması,
3- İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün
olmaması,
4- Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 12. Maddesinin 4. fıkrasında belirtildiği şekilde yapılmasının
zorunlu olması,
5- Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21. Maddesinin 6. fıkrasında belirtildiği şekilde yasal sınırlar
içerisinde kalması (anahtar teslimi götürü bedel işler sözleşme bedelinin %10’una, birim fiyat
%20’sine kadar, karma sözleşmelerde götürü bedel %10’una, birim fiyat %20’sine kadar, İşin bu
şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabın
genel hükümlere göre tasfiye3 edilmesi gerekmektedir.)

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile Yapım İşleri Genel Şartnamesindeki düzenlemelerden
anlaşılacağı üzere iş artışı yapılabilmesinin birinci koşulu sözleşmesinde öngörülemeyen durumlardan
dolayı ortaya çıkması gerektiğidir. Ancak, öngörülemeyen durumların neler olabileceği mevzuatta
açıklanmamıştır. Bu nedenle de iş artışının yapılabilmesi için öngörülmeyen durumun hem idare hem de
teknik olarak yapı denetim görevlileri tarafından tespit edilmesi gerekmektedir.

3
Tasfiye işlemlerinin Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 47. maddesindeki hükümlere göre gerçekleştirilmesi gerekir.
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 5 / 11

YENİ BİRİM FİYAT BELİRLEME ESASLARI (YBF)

Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının
tespiti” başlıklı 22. Maddesi;
(1) 12 nci maddenin 4’üncü fıkrasında belirtilen proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin
yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif
kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri ile 21 inci maddeye göre
sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin bedelleri, ikinci fıkrada belirtilen usuller çerçevesinde
yüklenici ile birlikte tespit edilir. Bu şekilde hesaplanacak ilave işlerin bedelleri; birim fiyat sözleşmelerde
yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni birim fiyatlar üzerinden
hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas alınarak yükleniciye ödenir.
(2) Yeni fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine göre aşağıdaki sıralamaya uyularak
oluşturulan analizlerden biri kullanılır:
a) Yüklenicinin birim fiyatlarının/teklifinin tespitinde kullanarak teklifi ekinde veya aşırı düşük teklif
açıklaması kapsamında idareye sunduğu ve yeni iş kalemi/grubu ile benzerlik gösteren iş
kalemlerine/gruplarına ait analizler dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut olan ve yeni iş kalemine/grubuna benzerlik gösteren analizler
dikkate alınarak oluşturulacak analizler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin
sözleşmelerinde ortaya çıkan iş kalemleri/gruplarına ait maliyet analizleri dikkate alınarak oluşturulacak
analizler.
ç) Yeni iş kaleminin/grubunun yapılması sırasında tutulacak puantajla tespit edilecek malzeme miktarları,
işçi ve makinelerin çalışma saatleri ile diğer tüm girdiler esas alınarak oluşturulacak analizler.
(3) İş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak yukarıdaki analizlere, kaynakların verimli
kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir:
a) Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif
rayiçler.
b) İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
c) İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin
sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel
rayiçleri.
(4) Yeni fiyat yüklenici ile birlikte yukarıda belirtilen usullerden biri ile tespit edilerek düzenlenen tutanak
idarenin onayına sunulur ve otuz gün zarfında idarece onaylanarak geçerli olur. Yeni fiyat tespitinde
yüklenici ile uyuşulamaz ise, fiyat tutanağı idare tarafından onaylanmaksızın, taraflarca anlaşmazlık
tutanağı düzenlenir ve anlaşmazlık idare tarafından on gün içerisinde Yüksek Fen Kurulunca belirlenen
usul ve esaslara uygun olarak anılan Kurula intikal ettirilir. Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen
fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur. Yüklenici, fiyat uyuşmazlığı hakkındaki Yüksek Fen Kurulu kararını
beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
(5) İkinci fıkraya göre yeni fiyatın hesabında, yeni tespit edilecek iş kaleminin analizinde yer alan girdilere
ait miktarların varsa rayiçlere ve genel giderlere tesiri dikkate alınır. Bu itibarla, sözleşmede yeni birim
fiyat analizleri için önceden belirlenmiş bir kâr ve genel gider oranı var ise bu oran dikkate alınarak yeni
birim fiyat hesabı sonuçlandırılır. Sözleşmede bu konuda bir oran belirlenmemiş ise, oluşturulan kâr ve
genel gider hariç analiz tutarına %10 oranındaki yüklenici karına ilave olarak %15 oranına kadar idare
ve yüklenicinin anlaştığı oranda genel gider eklenir. Ayrıca, yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi
ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunması halinde, bu madde kapsamında hesaplanan yeni birim fiyat;
yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın, idarece aynı iş kalemi için
resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyata oranı (0,90’ı aşmamak üzere) ile yeni iş
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 6 / 11

kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın çarpılması sonucunda elde
edilen tutarı geçemez. Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin
bulunmaması halinde ise, yeni birim fiyat; yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak
hesaplanan birim fiyatın %90’ını geçemez.
6) İdare istediği taktirde; bir işte, sözleşmeye esas proje içinde kalan ancak öngörülemeyen durumlar
nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde, ayrıca bir yükleniciye yaptırılması mümkün olan bir işi
başkasına da yaptırabilir, bundan dolayı yüklenici herhangi bir hak talebinde bulunamaz.
(7) 12 nci maddenin dördüncü fıkrasına göre gerçekleştirilen proje değişikliğine bağlı olarak iş eksilişinin
ortaya çıktığı durumlarda, iş eksilişi kapsamına giren imalatların fiyatının hesaplanmasında, bu maddede
yer alan yeni fiyatın tespitine ilişkin hükümler uygulanır.

Yukarıda belirtilen (5). Fıkranın uygulanmasına yönelik detaylı açıklamalar Kamu İhale Gele
Tebliğinin 53.5 maddesi ile Kamu İhale Kurulunun 29.07.2020 tarih ve 2020/DK. D-239 nolu
Düzenleyici Kararında açıklanmıştır.
Buna göre;
Kamu İhale Genel Tebliğinin Yeni iş kaleminin birim fiyatının tespit edilmesi” başlıklı 53.5. maddesi;
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan veya fiyatı belirli olmayan işlerin fiyatının
tespiti” başlıklı 22 nci maddesinin beşinci fıkrasına göre;

a) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunması
halinde, anılan Şartname maddesi uyarınca hesaplanan yeni birim fiyat (YBF); yüklenici tarafından
benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın (BİTBF), idarece aynı iş kalemi için resmi analiz
ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyata (BİHBF) oranı (0,90’ı aşmamak üzere) ile yeni iş
kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın (BF) çarpılması sonucunda
elde edilen tutarı geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının hesaplanmasında
aşağıdaki formül kullanılır.

YBF: Yeni iş kaleminin birim fiyatı

BF: Resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan
yeni iş kalemine ait birim fiyat
BİTBF: Yüklenici tarafından benzerlik gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyat
BİHBF: İdarece yeni iş kalemine benzerlik gösteren iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler de
kullanılarak (%25 oranında kar ve genel gider dahil) hesaplanan birim fiyat
Örnek olarak, yeni birim fiyat hesaplanan bir işte; yüklenici tarafından yeni iş kalemine benzerlik
gösteren iş kalemi için teklif edilen birim fiyatın 80 TL, idarece aynı iş kalemi için resmi analiz ve rayiçler
de kullanılarak hesaplanan birim fiyatın 100 TL, resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan yeni
iş kalemine ait birim fiyatın 120 TL olduğu bir durumda yeni iş kalemine ait birim fiyatın tespiti yukarıdaki
formül kullanılarak aşağıdaki şekilde yapılır.

Bu durumda Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi uyarınca yeni iş kalemine ait birim
fiyatın 105 TL olarak hesaplanması halinde, bu tutar, 96 TL’den büyük olduğu için yeni iş kalemine ait
birim fiyat nihai olarak 96 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate
alınmalıdır.
Öte yandan aynı örnek için yeni iş kalemine ait birim fiyatın 85 TL olarak hesaplanmış olması
halinde ise; bu tutar, 96 TL’den küçük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat 85 TL olarak belirlenmeli
ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 7 / 11

b) Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemi ile benzerlik gösteren iş kaleminin bulunmaması
halinde, yeni birim fiyat (YBF); yeni iş kalemine ait resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan
birim fiyatın (BF) %90’ını geçemez. Bu itibarla, nihai olarak yeni iş kaleminin birim fiyatının
hesaplanmasında aşağıdaki formül kullanılır.

Örnek olarak, resmi analiz ve rayiçler de kullanılarak hesaplanan yeni iş kalemine ait birim fiyatın
120 TL olduğu bir durumda yeni iş kalemine ait birim fiyatın tespiti yukarıdaki formül kullanılarak
aşağıdaki şekilde yapılır.

Bu durumda, Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22 nci maddesi uyarınca yeni iş kalemine ait birim
fiyatın 110 TL olarak hesaplanması halinde, bu tutar, 108 TL’den büyük olduğu için yeni iş kalemine ait
birim fiyat nihai olarak 108 TL olarak belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate
alınmalıdır.
Öte yandan aynı örnek için yeni iş kalemine ait birim fiyatın 100 TL olarak hesaplanmış olması
halinde ise; bu tutar, 108 TL’den küçük olduğu için yeni iş kalemine ait birim fiyat 100 TL olarak
belirlenmeli ve hakediş ödemelerinde bu birim fiyat dikkate alınmalıdır.

Kamu İhale Kurulunun 29.07.2020 tarih ve 2020/DK. D-239 nolu Düzenleyici Kararı;

“Gündem Konusu: Yapım işi sözleşme sürecinde yapımına karar verilen yeni iş kaleminin birim fiyatının
tespitinde dikkate alınan üst sınır değer hesabında esas alınacak benzerlik gösteren iş kaleminin
belirlenmesi
Karar:
Yapım işi sözleşme sürecinde yapımına karar verilen yeni iş kaleminin birim fiyatının tespitinde dikkate
alınan üst sınır değer hesabında esas alınacak benzerlik gösteren iş kaleminin belirlenmesine ilişkin olarak,
Yapım işi sözleşme sürecinde yapımına karar verilen yeni iş kaleminin birim fiyatının tespitinde dikkate
alınan üst sınır değer hesabında esas alınacak benzerlik gösteren iş kaleminden, oransal olarak benzer
miktarlarda aynı malzeme, işçilik ve makine-ekipman girdisi kullanımı söz konusu olan, mahiyet ve yapı
tekniği bakımından benzerlik gösteren iş kalemlerinin anlaşılmasına,
Benzerlik gösteren iş kalemi bulunup bulunmaması hususunda ise,
Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemine benzerlik gösteren bir iş kalemi bulunması halinde, bu iş
kalemi esas alınarak hesaplanacak oranın üst sınır değer hesabında dikkate alınmasına,
Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemine benzerlik gösteren birden fazla iş kalemi bulunması
halinde ise,
Kullanılacak aynı nitelikli malzemenin niceliği (ağırlık, kalınlık, alan, hacim, çap, yoğunluk, ışık akısı, debi,
güç, vb.) dikkate alınarak yeni iş kaleminde kullanılan malzemeye en yakın nicelikte malzeme kullanılan iş
kaleminin benzer nitelikli olarak belirlenmesi ve bu iş kalemi esas alınarak hesaplanacak oranın üst sınır
değer hesabında dikkate alınmasına,
Yeni iş kaleminde kullanılan malzemeye en yakın nicelikte malzeme kullanılan birden fazla iş kalemi
bulunması halinde ise, söz konusu iş kalemleri esas alınarak hesaplanacak oranların aritmetik
ortalamasının üst sınır değer hesabında dikkate alınmasına,
Yüklenicinin teklifi kapsamında yeni iş kalemine benzerlik gösteren bir iş kalemi bulunmaması halinde;
0,90 oranının üst sınır değer hesabında dikkate alınmasına,
Oybirliği ile karar verildi.”

Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT

https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 8 / 11

Gerek revize birim fiyat uygulamasında gerekse Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 22. Maddesinin 5.
Fıkrasında yapılan düzenleme ile yeni birim fiyatların tespitinde resmi analiz ve rayiçlerin fiyatlarının
sınır fiyat olarak kabul eden bir uygulamanın oluşturulduğu anlaşılmaktadır. Ayrıca, Yeni fiyat
tespitinde dikkat edilmesi gereken temel nokta artan ve azalan imalatların yeni fiyatlarının aynı şekilde
tespit edilmesi gerektiğidir.
İŞ ARTIŞI YÖNÜNDEN SÜRE UZATIMI
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin İşin süresi ve sürenin uzatılması başlıklı 29. Maddesinin 5. Fıkrasında
yer alan “Öngörülemeyen durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde ilave işin gerektirdiği
ek süre Yükleniciye verilir.”düzenlemesine istinaden ihtiyaç halinde ve yüklenicinin talebi halinde ek süre
verilmelidir.
“Süre uzatımı belirlenirken; gerekli sürenin yalnız sözleşme süresi ve bedelinden hareketle hesaplanması
her zaman doğru sonuç vermemektedir. Bu itibarla, süre uzatımını ilgilendiren sözleşme kapsamındaki
imalatlar ile ilave işlere ait imalatların; teknik ve standartlarına uygun olarak asgari yapılabilirlik süreleri
ile kullanılacak malzemenin temininde siparişe veya diğer unsurlara bağlı olarak özel bir süre
gerektiriyorsa bununla ilgili sürelerin de süre uzatımının belirlenmesi sırasında göz önünde
bulundurulması gerekmektedir.” (Yüksek Fen Kurulu Başkanlığının 15.11.2013 tarih ve 2013/38 sayılı
Genelgesi)
Genelgede yer alan düzenlemeden de anlaşılacağı üzere İş artışına konu imalatlara ilişkin süre tespitini
yapılırken imalatların niteliği, teknik özelliği ve yapım sürelerinin göz önünde bulundurulması
gerekmektedir. Ayrıca mevzuatta iş artışı nedeniyle verilecek süre uzatımlarında sürenin tespitinin iş artış
oranının sözleşme süresine oranlanması şeklindeki bir hesap ile tespit edilerek ilave sürenin bu şekilde
belirlenmesine ilişkin bir düzenleme yer almamaktadır.
FİYAT FARKI HESAPLANMASI DURUMUNA GÖRE İŞ ARTIŞI
1. Fiyat farkı verilmesi öngörülen işlerde;
Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların Uygulama Esasları başlıklı 6. Maddesinde;
(8) Sözleşmede birim fiyatı bulunmayan ve Yapım İşleri Genel Şartnamesine göre sözleşme yılı fiyatı tespit
edilemeyen iş kalemi için yeni birim fiyat yapılması halinde, bu fiyat, uygulama ayının rayiçlerine ve
şartlarına göre tespit edilir. Belirlenen bu yeni birim fiyat, uygulama ayı fiyat farkı katsayısına (Pn)
bölünerek iş kaleminin sözleşme yılı birim fiyatı tespit edilir ve fiyat farkı hesabı bu fiyat esas alınarak
yapılır.
(9) Birim fiyat üzerinden sözleşmeye bağlanan işlerde, herhangi bir imalat için yapılan ara veya kesin
metraj sonucu bir imalatın miktarında artma ya da azalma tespit edildiği takdirde, artan ya da azalan
miktar (imalat hangi ayda yapılmış olursa olsun) geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış ya da
azalışın kesinleştiği ayın fiyat farkı katsayısı (Pn) esas alınarak fiyat farkı hesaplanır.
Her ne kadar burada sözleşme yılına ait birim fiyatın tespit dilmesi gerektiği belirtilmiş olsa da Yapım İşleri
Genel Şartnamesinin 21. Maddesinin 6. Fırkasında yasal iş artışının kontrolünün ihale tarihi itibariyle
hesaplanması gerektiği belirtilmiştir. Ayıca fiyat farkı hesaplamasında dikkate alınan Temel endeks İhale
tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks olarak dikkate alındığından yeni birim fiyatın ihale tarihi
itibariyle tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu doğrultuda ihale tarihi itibariyle yeni birim fiyat tespiti;
Resmi analiz ve rayiçlerin kullanılması halinde yeni birim fiyat için ihale yılına ait fiyatlar kullanılır.
Resmi analiz ve rayiçlerin kullanılmaması halinde yeni birim fiyat uygulama ayına göre tespit edilir.
Tespit edilen bu yeni fiyat ihale tarihine çekilir. (fiyat farkı katsayısına (Pn) bölünerek)
Yasal iş artış sınırı hesabında ve yükleniciye yapılacak hakediş ödemelerinde ihale tarihi itibariyle
fiyatı tespit edilen fiyatlar veya fiyat farkı katsayısına bölünerek ihale tarihine çekilen fiyat
kullanılır.

Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT

https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 9 / 11

2. Fiyat farkı verilmesi öngörülmeyen işlerde;

Resmi analiz ve rayiçlerin kullanılması halinde yeni birim fiyat için uygulama yılına ait fiyatlar
kullanılır.
Resmi analiz ve rayiçlerin kullanılmaması halinde yeni birim fiyat uygulama ayına göre tespit edilir.
Tespit edilen bu yeni fiyat ihale tarihine çekilir. (uygulama ayı ile ihale tarihinin içinde bulunduğu
aya ait Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksleri oranı esas alınır ve bulunan katsayıya bölünür.)
Yasal iş artış sınırı hesabında ihale tarihine çekilen fiyat kullanılır.
Yükleniciye yapılacak hakediş ödemelerinde uygulama ayına göre tespit edilen fiyat kullanılır.

İŞ ARTIŞI YÖNÜNDEN EK KESİN TEMİNAT

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun “Ek kesin teminat” başlıklı 12. Maddesine göre;
Fiyat farkı ödenmesi öngörülerek ihale edilen işlerde fiyat farkı olarak ödenecek bedelin, sözleşme
bedelinde artış meydana gelmesi halinde bu artış tutarının % 6 'sı oranında teminat olarak kabul edilen
değerler üzerinden ek kesin teminat alınır.
Ayrıca Kamu İhale Genel Tebliğinin “Ek kesin teminat” başlıklı 18.6. maddesinde;
18.6.1.Hukuki bir zorunluluk ya da gereklilik bulunmamasına rağmen, 4734 sayılı Kanunun 43 üncü
maddesinde öngörülen oranlar dikkate alınarak hesaplanan tutarın üzerinde kesin teminat veren istekliye,
4735 sayılı Kanun kapsamında yüklenici sıfatıyla fiyat farkı veya iş artışı şeklinde ödeme yapılacak olması
halinde, ek kesin teminat tutarı verilen kesin teminat tutarı dikkate alınarak belirlenir.
09.08.2010 tarih ve 2010/DK.D-126 nolu Düzenleyici Kamu İhale Kurulu Kararında da Sözleşme
imzalanmadan önce idareye verilen kesin teminat tutarının ihale bedelinin % 6'sını aşan kısmının ek kesin
teminat olarak kabul edilerek ayrıca bir ek kesin teminat istenmesine gerek bulunmadığı, bu tutarın
üzerindeki ek kesin teminatın ise 4735 sayılı Kanunun 12 nci maddesi hükümleri uyarınca yükleniciden
ayrıca tahsil edilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Özetle;
Sözleşme bedelinde bir artış olması halinde yüklenicinin sözleşme imzalanmadan önce idareye
verdiği kesin teminat tutarının teklif bedelinin %6'sını veya Yaklaşık maliyetin %9’ unu aşan
kısmının ek kesin teminat olarak kabul edilerek ayrıca bir ek kesin teminat istenmesine gerek
bulunmamaktadır. Ancak, bu tutarın üzerindeki ek kesin teminatın yükleniciden ayrıca tahsil
edilmesi gerekmektedir.
Yüklenicinin teklifinin sınır değerin altında olması halinde sözleşme için kesin teminatın yaklaşık
maliyetin %9 u oranında alındığı durumda, iş artışı tutarı üzerinden alınacak ek kesin teminat %9
oranından alınmayacak olup, ek kesin teminatların %6 oranı üzerinden hesaplanarak yükleniciden
alınması gerekmektedir.
İş artışına ait ek kesin teminat hakedişlerden kesinti yapılmayacağından yüklenicinin idareye vermiş
olduğu kesin teminatının yetersiz olması halinde ayrıca nakit veya kesin teminat mektubu şeklinde
ek kesin teminat vermesi gerekmektedir.

İŞ ARTIŞI YÖNÜNDEN SİGORTA (ALL RİSK) POLİÇESİ

Tip sözleşmenin “İşin ve iş yerinin korunması ve sigortalanması” başlıklı 17. Maddesine göre; Yüklenici;
işyerlerindeki her türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ile sözleşme konusu
iş için, işin özellik ve niteliğine göre, işe başlama tarihinden geçici kabul tarihine kadar geçen süre içinde
oluşabilecek deprem, su baskını, toprak kayması, fırtına, yangın gibi doğal afetler ile hırsızlık, sabotaj gibi
risklere karşı, Yapım İşleri Genel Şartnamesinde yer alan hükümler çerçevesinde “all risk” sigorta
yaptırmak zorundadır.
……

Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT

https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 10 / 11

Yüklenicinin iş ve iş yerinin korunması ve sigortalanması ile ilgili sorumlulukları konusunda Yapım İşleri
Genel Şartnamesinde yer alan hükümler uygulanır.
Buna göre Yapım İşleri Genel Şartnamesinin İş ve işyerlerinin korunması ve sigortalanması başlıklı 9.
Maddesinin 2. fıkrasında belirtilen; “Sigortaya esas alınacak bedeller, işin kendisi için sözleşme bedeli, her
türlü araç, malzeme, ihzarat, iş ve hizmet makineleri, taşıtlar, tesisler ve benzeri için ise piyasa rayiçlerine
göre hesaplanan bedellerdir. Ödenen toplam hakediş tahakkuk tutarının (fiyat farkları dahil) poliçedeki
sigorta bedelini aşması ve/veya poliçede öngörülen sigorta bitiş tarihinin süre uzatımı veya cezalı çalışma
sebebiyle aşılması hallerinde, zeyilname ile sigorta bedelinin artırılması ve/veya sigorta süresinin
uzatılması zorunludur.” Düzenlemesine istinaden iş artışından dolayı sözleşme bedelinde artış olması ve
yine iş artışından dolayı yükleniciye ek süre verilmesi durumunda sigorta poliçesine ilişkin zeyilnamenin
yüklenici tarafından iş artışı ve ek süre kararı sonrasında yapılacak ilk hakediş öncesinde verilmesi
gerekmektedir.
Özetle; İş artışı halinde sigorta poliçesinin bedelinin artırılmasına yönelik, ek süre verilerek işin bitim
tarihinin değişmesi halinde poliçe süresinin uzatılmasına yönelik zeyilname yapılmalıdır.
İŞ ARTIŞI YÖNÜNDEN REVİZE İŞ PROGRAMI
Tip sözleşmenin “İş programı” başlıklı 12. Maddesine göre; “Yüklenici, iş programını yer tesliminin
yapıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, sözleşme bedeli üzerinden imalatların niteliği, teknik özelliği
ve yapım süreleri de göz önünde bulundurulmak suretiyle, gün bazında yapılması gereken iş tutarlarını
hesaplayarak, ödeneklerin yıllara göre dağılım esasları ile varsa işin kısımları ile bitirme tarihlerini de
dikkate alarak İdarece verilen örneklere uygun olarak hazırlar. İş programının hazırlanması ve
uygulanması ile ilgili diğer hususlarda Yapım İşleri Genel Şartnamesi hükümleri uygulanır.”
Buna göre Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “İş programı” başlıklı 17. Maddesinde; (1) Yüklenici, yer
tesliminin yapıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde, idarece verilen örneklere, sözleşmedeki ödeme
şartlarına ve imalatların niteliği, teknik özelliği ve yapım sürelerine uygun bir iş programını hazırlayarak,
onaylanmak üzere idareye teslim edecektir. Süresinde teslim edilen iş programının idarece uygun
bulunmaması halinde uygun bulunmama gerekçeleri yükleniciye bildirilerek, bir defaya mahsus olmak
üzere ceza uygulamaksızın, beş gün süre verilir. Belirtilen süreler içerisinde iş programının sunulmaması
veya teslim edilen iş programının idarece uygun bulunmaması durumunda, gecikilen her gün için, işin
süresinde bitirilememesi haline ilişkin olarak sözleşmede öngörülen günlük gecikme cezasının %10’u
oranında ceza uygulanır.
(7) İşte idarece onaylanan bir süre uzatımı olması, iş artışı/eksilişi yapılması, ödenek dilim değişikliği
yapılması, idarenin izniyle havanın fen noktasından çalışmaya uygun olmadığı dönemde çalışılması, yeni
fiyat tespiti yapılması gibi durumlarda ve idarece gerekli görülmesi kaydıyla yüklenici bu hususun
kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde revize iş programı düzenleyerek idarenin
onayına sunmak zorundadır. Revize iş programının süresinde teslim edilmemesi veya sunulan iş
programının idarece uygun bulunmaması durumunda birinci fıkradaki hükümler uygulanır.
Ayrıca, Yapım İşlerinde Uygulanacak Fiyat Farkına İlişkin Esasların Uygulama Esasları başlıklı 6. Ve 8.
Maddelerine göre; süre uzatımı verilmiş olması halinde, gerçekleştirilmesi gereken aya göre iş kalemleri
ya da iş grupları için uzatılan süre içinde ve bu süreye göre revize edilen iş programına uygun olarak
fiyat farkı hesaplanacağı düzenlemiştir.
Özetle; revize iş programının yüklenici tarafından hazırlanabilmesi için esas olan husus idarenin revize iş
programının hazırlanmasını gerekli görmesi ve yükleniciye bu konudaki talebini yazılı olarak tebliğ
etmesidir. İdare tarafından gerek görülmemesi ve talep edilmemesi halinde yüklenici revize iş programını
hazırlayıp idareye sunmak zorunda değildir. Ancak, sözleşmesinde fiyat farkı hesaplanması öngörülen
işlerde veya 4735 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinde belirtilen mücbir sebepler ya da idareden
kaynaklanan nedenlerle işin bitim tarihinin süre uzatımı verilmek suretiyle uzatılması durumunda fiyat
farkının hesaplanacağının düzenlendiği durumlarda revize iş programı yapılması zorunluluk arz
etmektedir.

Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT

https://www.facebook.com/groups/3999152973447628
 Sayfa 11 / 11

İŞ ARTIŞ-İŞ EKSİLİŞİ ÖZET AKIŞ SÜRECİ

1. Yapı denetim görevlileri tarafından teknik gerekçe raporunun hazırlanması (öngörülmeyen

durumun teknik olarak değerlendirilmesi ve imalatın yapılmasının zorunlu olduğunun tespiti),
2. İş artışı/iş eksilişi imalatlarına ilişkin yetkili makam olurunun alınması, (ihale yetkilisi onayı)
3. Yeni birim fiyat tutanaklarının hazırlanması (Yüklenici ile birlikte),
4. Yeni birim fiyat tutanaklarının idarenin onayına sunulması (otuz gün zarfında idarece
onaylanarak geçerli olur. İdare ile yüklenici arasında bu konuda anlaşmazlık oluşması halinde
konu idare tarafından Yüksek Fen Kuruluna intikal ettirilir. Yüklenici Yüksek Fen Kurulu
kararını beklemeden idare tarafından tespit edilmiş fiyat üzerinden işe devam etmek zorundadır.
Yüksek Fen Kurulu tarafından tespit edilen fiyatın iki tarafça kabulü zorunludur.),
5. İmalat miktarlarının (metrajların) hesaplanması, (yapı denetim görevli ve yüklenici birlikte)
6. Yeni birim fiyatlar üzerinden artış eksiliş toplam tutarlarının hesaplanması,
7. Yapım İşleri Genel Şartnamesinin 21. Maddesinin 6. fıkrasında belirtildiği şekilde iş artışının
yasal sınırlar içerisinde kalıp kalmadığının kontrol edilmesi,
8. Yasal sınırlar içerisinde kalması halinde “Anlaşma Tutanağının” düzenlemesi, idare ve
yüklenici tarafından imzalanması (Anlaşma tutanağı yapı denetim görevlilerince de
imzalanmalıdır.)
9. İş artışından kaynaklı (ihtiyaç veya yüklenici talebi halinde) süre uzatımının verilmesi için
yetkili makam onayının alınması,4
10. İş artışından kaynaklı damga vergisinin (binde 9,48)5 ve ek kesin teminatın (%6 oranında)6
alınması,
11. İdarenin uygun görmesi ve talep etmesi halinde yüklenici tarafından revize iş programının
hazırlanarak idareye onay için sunulması (Fiyat farkı verilmesi öngörülen işlerde ve mücbir
sebep nedeniyle verilecek süre uzatımlarında fiyat farkının hesaplanması halinde revize iş
programı hazırlanması zorunludur.)7
12. İşin ve iş yerinin korunması ve sigortalanmasına ilişkin poliçeye ait zeyilnamenin alınması
13. Yükleniciye hakediş ile birlikte iş artışının ödenmesi (ilave işlerin bedelleri; birim fiyat
sözleşmelerde yeni birim fiyatlar üzerinden, anahtar teslim götürü bedel sözleşmelerde ise yeni
birim fiyatlar üzerinden hesaplanacak artış tutarına göre belirlenecek ilerleme yüzdeleri esas
alınarak yükleniciye ödenir.)

Not; bu metnin hazırlanması aşamasında daha önce bu konuda hazırlanmış benzeri yazılardan alıntılar içermektedir.

4 Yapım İşleri Genel Şartnamesinin İşin süresi ve sürenin uzatılması başlıklı 29. Maddesinin 5. Fıkrasına göre; “Öngörülemeyen
durumlar nedeniyle bir iş artışının zorunlu olduğu hallerde ilave işin gerektirdiği ek süre Yükleniciye verilir.”
5 İş Artışı Damga Vergisi: Yeni bir ihale kararı alınmaksızın, sözleşmede iş artışı yapılarak, sözleşme bedelinde artış olması
halinde ihale karar Damga Vergisi alınmayacak olup, İş artışında artan tutar binde 9,48 oranında Damga Vergisi'ne tabidir.
6 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunun Ek Kesin Teminat başlıklı 12. Maddesine istinaden yüklenicinin kesin
teminatının yeterli olmaması durumunda yükleniciden tahsil edilir.
7 İdarece gerekli görülmesi halinde yüklenici bu hususun kendisine tebliği tarihinden başlamak üzere yedi gün içinde revize iş
programı düzenleyerek idarenin onayına sunmak zorundadır.
Hazırlayan İnşaat Y. Mühendisi Orhan ÖZYURT
https://www.facebook.com/groups/3999152973447628