T.C.

ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ
ÇEVRE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ

FİLTRASYON ÜNİTESİ
10.12.2020

2020
SAMSUN
FİLTRASYON

• Filtrasyon, suyun gözenekli bir ortamdan geçirilmesi işlemidir. Bu işlem esnasında, sudaki asılı
ve kolloidal maddelerin tutulması, bakteri ve diğer mikroorganizma sayılarının azalması, organik
maddelerin okside olmasının sağlanması gibi fiziksel, kimyasal ve bazı durumlarda biyolojik olarak su
kalitesinde iyileşme sağlanır.
• Filtreler, filtrasyon hızlarına göre yavaş filtreler ve hızlı filtreler; akım şartlarına göre cazibeli ve
basınçlı filtreler; filtre malzemesine göre tek ortamlı ve çok ortamlı filtreler olarak farklı şekilde
sınıflandırılabilirler.
• Arazi durumuna göre hızlı ya da yavaş kum filtreler kullanılabilir.
• Filtreler, temizlik ve geri yıkama anında işletmeyi aksatmayacak şekilde yedekli ve maksimum debiye
göre seçilmelidir. Zamanla kirlenen filtrelerin temizliği için geri yıkama yapılmaktadır. Büyük tesislerde
geri yıkama suyunda kaçan kumu kaybetmemek adına geri yıkama su tanklarına yer verilir.
• Filtrasyon amacıyla yaygın olarak hızlı ve yavaş kum filtreleri kullanılır. Temel tasarım parametresi
filtre hızı filtrasyon prosesinin türünü belirler. Tabloda kum filtreler için tasarım parametreleri
verilmektedir.
PROJELENDİRME HER İKİ KADEME İÇİNDE YAPILACAKTIR.
KUM FİLTRELER İÇİN TASARIM KRİTERLERİ
HIZLI KUM FİLTRELERİ
HIZLI KUM FİLTRESİ

• Filtreler sabit hızlı ve sabit seviyeli çift gözlü hızlı kum filtreler tipinde
olacaktır.
I. KADEME
• Q2040=578.16 𝑚3 /sa
• Ünite sayısı : 4 Adet
• Filtreleme hızı: 10 𝑚3 /𝑚2 sa seçildi. (su hızı hızlı kum filtrelerinde: 5-15
𝑚3 /𝑚2 sa)
• 4 ünitenin 2’sinin çalışması halinde
• (Birinin bakımda, birinin yıkamada olması hali)
578.16𝑚3 /sa 2 (A=𝑄) 𝑎
• 𝐴1 = =28.9 𝑚 :7 m 𝑏 :4 m 𝐴 : 7 ∗ 4 = 28 𝑚 2
2∗10𝑚3 /𝑚2 sa 𝑉 𝑠𝑒ç𝑖𝑙𝑒𝑛 𝑠𝑒ç𝑖𝑙𝑒𝑛 𝑠𝑒ç𝑖𝑙𝑒𝑛

Filtre sayısı

578.16𝑚3 /sa 57.81𝑚2 57.81𝑚2

• Kontrol: A= =57.81 𝑚2 28.9 2
𝑚 = =
10𝑚3 /𝑚2 sa (𝑛−2) (4−2)
HIZLI KUM FİLTRESİ

• FİLTRELEME HIZLARI
• 4 üniteden 2 tanesi devredeyken;
578.16𝑚3 /sa
• 𝑉𝑛−2 = 2∗28 𝑚2 =10.32 𝑚3 /𝑚2 sa uygundur
• 4 ünite devredeyken;
578.16𝑚3 /sa
• 𝑉𝑛 = 4∗28 𝑚2 =5.16 𝑚3 /𝑚2 sa uygundur
• Hızlar (V: 5-15 𝑚3 /𝑚2 sa) aralıklarında olduğu için uygundur. Uygun olmasaydı filtre sayısı ya da
filtreleme hızı değişecekti.

FİLTRE TABANI
• Filtre ünitelerinin tabanı «False Bottom» filtre tabanı şeklinde teçhizatlı beton plakalarla
oluşturulacaktır.
• Filtre geri yıkaması sırasında tüm filtre kumu içinde homojen bir hava ve su dağılımına
yönelik döşeme, boruları ve taban süzgeçlerini taşımaktadır.
HIZLI KUM FİLTRESİ

• Beton plaka boyutu: 1.25*0.99 (1250*990 mm)

• Beton plaka adedi: 26 adet /filtre
• Plaka nozul sayısı: 48 adet/plaka
• Filtre nozul sayısı: 26*48=1248 adet/filtre
• Nozul oranı: 1248 adet/(𝐴𝑠𝑒ç𝑖𝑙𝑒𝑛 :28 𝑚2 )=44 adet/𝑚2
• Toplam nozul sayısı:1248*4=4992 adet
Filtre sayısı
• İnşaat sırasında filtreleme montaj yapılacak nozul miktarının %5 fazlası
temin edilecektir.
• Temin edilecek nozul sayısı: (4992*5/100)+4992=5242 adet
HIZLI KUM FİLTRESİ

FİLTRE YATAĞI MALZEMELERİ

• Filtre yatağında kullanılacak kum temiz, sert ve dayanıklı tercihen kuartz ve silis olacaktır.

Filtre yatağı Efektif dane çapı Filtredeki Tabaka 4 adet filtrenin Filtre Yatak
malzemesi (mm) Kalınlığı (cm) yüzey alanı (𝒎𝟐 ) Malzeme Miktarı
%10 %80 (𝒎𝟑 )
Kum 0.8 ~ 1.2 100 112
(4*28)
İnce Çakıl 2.4 ~ 4.8 10 11.2
112
Orta Çakıl 6.0 ~ 9.5 10 11.2
KUM FİLTRELER GERİ YIKAMA
HIZLI KUM FİLTRESİ

FİLTRE YIKAMA SİSTEMİ

• Filtre geri yıkamasında yardımcı hava yıkamalı su ile geri yıkama sistemi benimsenmiştir. Ön görülen sisteme göre
filtre yıkaması aşağıda belirtilen 3 aşamada yapılacaktır.
• Hava ile geri yıkama hızı: 54-90 𝑚3 /𝑚2 sa ve ortalama 5 dk (filtre yatağı basınçlı hava ile gevşetilmektedir.)
• Hava+ su fazı olarak adlandırılan ikinci aşamada filtre yatağı bir taraftan hava ile gevşetilirken, yatak içinde daneler
arasında yer alan çamur parçaları su ile sürüklenerek ortamdan uzaklaştırılmaktadır.
• 13-36 𝑚3 /𝑚2 sa ve ortalama 5 dk
• Bu fazı takiben sadece su ile geri yıkamanın yapıldığı su fazı başlatılmaktadır.
• 13-36 𝑚3 /𝑚2 sa ve ortalama 5 dk
• Yıkama suyu sarfiyatı: (13 𝑚3 /𝑚2 sa + 26 𝑚3 /𝑚2 sa )*28 𝑚2 *5 dk *1sa/60dk=91 𝑚3

FİLTRE GERİ YIKAMA SUYU TANKI

• Filtreler, filtrelenmiş su ile geri yıkanacaktır. Bu amaçla filtre boru galerisinin sonunda tertip edilmiş bulunan
filtrelenmiş su çıkış tankı filtre geri yıkama suyu stok havuzu görevini de üstlenecektir.
• Qmax 2040=0.1606 𝑚3 /sn
• Qmax 2055=0.2079 𝑚3 /sn
HIZLI KUM FİLTRESİ
Geri yıkama suyu tankı sayısı: 1
• (Filtrelenmiş su çıkış haznesi)
• Bölme sayısı: 1
• 1. aşama geri yıkama hızı: 13 𝑚3 /𝑚2 sa
• 2. aşama geri yıkama hızı: 26 𝑚3 /𝑚2 sa
Yıkama suyu debisi:
• Filtre alanı: 28 𝑚2 (7*4)
• Q1 aşama yıkama: 13 𝑚3 /𝑚2 sa *28=364 𝑚3 /sa
• Q2 aşama yıkama: 26 𝑚3 /𝑚2 sa *28=728 𝑚3 /sa
Yıkama Suyu Hacmi:
• V1 aşama yıkama: 364 𝑚3 /sa * 5 dk/60 dk=30 𝑚3
• V2 aşama yıkama: 728 𝑚3 /sa * 5 dk/60 dk=60 𝑚3
• Vtoplam: V1+V2=30+60=90 𝑚3 (1 filtre için gerekli su hacmi)
• Filtre geri yıkama suyu tankı en az 2 adet filtrenin yıkanmasına yetecek kadar suyu tutabilecek şekilde
boyutlandırılacaktır.
Minimum tank hacmi: 200 𝑚3 olmalıdır.
• A=4*25 =100 𝑚2
• Hs=2 m
• V=4*25*2=200 𝑚3
HIZLI KUM FİLTRESİ YÜK KAYBI HESABI
• Filtre hızı yük kaybıyla doğrudan ilgilidir. Bu nedenle ünitenin yük kaybı hesaplanmalıdır.
• Farklı yöntemler olmakla birlikte suların arıtılmasında genellikle Carman - Kozeny denklemi kullanılır.
• Kumun dane çapı, 0,5 mm ile 1,0 mm arasında değişen ve normal filtrasyon hızlarında çalışan (V = 4 ~ 12 m/sa) hızlı
kum filtreler için akımın laminer bölgede olduğu kabul edilir ve Carman-Kozeny denklemi kullanılabilir.

Temiz bir filtrenin başlangıçtaki yük kaybı:

180.υ (1−𝑃𝑜)2 𝑉
• Ho= .L • Dh=Φ.ds
𝑔 𝑃𝑜3 𝑑ℎ2
• 0.80*0.95=0.76 mm=0.76*10−3m
• Ho:Filtre yatağının başlangıçtaki yük kaybı, m
µ 1.518∗10−3 𝑁.𝑠.𝑚2
• Υ: Kinematik vizkozite, 𝑚2 /𝑠 • Υ= = =1.518*10−6
ƍ 1000 𝑘𝑔/𝑚3
• Po: Temiz filtre yatağının porozitesi
• V: Filtrasyon hızı, m/s *𝑛𝑜𝑡: 𝑁 = 𝑚. 𝑘𝑔. 𝑠 −2

• dh: filtre malzemesinin hidrolik çapı, m ( )

10
180(1.01∗10−6) (1−0.42)2
• L:yatak kalınlığı, m • Ho= 3600
.1m=0.40m
9.81 0.423 (0.76∗10−3)2
• Φ:şekil faktörü (0.95)
• Po:0.42
• L:0.9 m
• dh:0.08 mm
• Υ:1.01*10−6
• g:9.81m/𝑠 2
Çizim