Professional Documents
Culture Documents
Đề án cá nhân 3
Đề án cá nhân 3
Đề án cá nhân 3
2. Thế giới
- Năm 1969 tới nay đã có hơn 70 cá nhân đạt giải Nobel kinh tế.
- Hiện tại các nước trên thế giới đang nghiên cứu tới đồng tiền kĩ thuật số thế hệ thứ 3 dựa
trên công nghệ BlockChain ví dụ như đồng tiền Pi hoặc đồng Lumen. Tuy nhiên một số đồng
tiền thế hệ cũ vẫn hoạt động mạnh mẽ ví dụ như đồng Bitcoin ( thế hệ 1 ), đồng Ethereum ( thế
hệ 2 )
Là một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với
nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều chứa thông tin về thời gian
khởi tạo và được liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời gian và dữ liệu giao
dịch.Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi của dữ liệu: Một khi dữ liệu đã được
mạng lưới chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được nó.
Hình 4. Mỗi khối (block) chứa thông tin và liên kết với nhau thành chuỗi (chain)
b. Ứng dụng vào Cryptocurrency
Mỗi giao dịch sẽ được lưu lại dữ liệu và mốc thời gian ở mỗi khối.
Mỗi khi xác thực thành công một giao dịch, máy tính xác thực hay xác thực viên
(Validator) sẽ nhận được một lượng phần thưởng nhất định còn gọi là “coin” hay là “token”, cần
sự đồng thuận của số đông máy tính trong hệ thống để giao dịch được thông qua.
dữ liệu của blockchain không thể thay đổi được nên mọi giao dịch đều minh bạch, chống
thất thoát và rửa tiền.
Mục đích chính là để tiền tệ giao dịch không phải thông qua bên thứ ba trung gian (như
ngân hàng, các tổ chức tín dụng) và tiền không nằm trong tay một thiểu số có quyền lực (các tập
đoàn, chính phủ…)
Tuy nhiên quá trình xác thực được thực hiện bởi việc đi tới thống nhất giữa các máy chủ
ẩn danh tham gia bỏ phiếu nên nếu một nhóm cá nhân có thể chiếm được 51% trên tổng số lượng
máy chủ bỏ phiếu thì hoàn toàn có thể thao túng dòng tiền và tiến hành đầu cơ, tích trữ, làm mất
đi tính minh bạch cùa hệ thống tiền điện tử. Hiện tượng nêu trên được gọi là cuộc tấn công 51%
(51% attack).
2. Các giao thức (protocol) phổ biến được sử dụng trong giao dịch đồng tiền kỹ thuật số
a. Proof-of-work (PoW)
Proof-of work là giao thức yêu cầu máy tính xác thực phải chạy chương trình giải vấn đề
toán học để tranh quyền xác thực. Điều này có nghĩa rằng máy tính có khả năng xử lý càng lớn
thì càng dễ thu được tiền.
Tính phi tập trung dựa vào việc yêu cầu các cá nhân hay tổ chức muốn độc chiếm về mặt
tài chính cần có khối lượng lớn khả năng tính toán của máy tính.
Tuy nhiên vấn đề của giao thức này là nó tiêu hao một lượng điện năng vô cùng lớn để
chạy các thuật toán. Đồng thời những người đầu tư vào các “mỏ đào” có thể chiếm phần lớn tiền
tệ trong hệ sinh thái tiền ảo cũng như các cuộc tấn 51% có thể diễn ra dù chỉ trên quy mô những
đồng tiền có quy mô nhỏ khiến cho người giàu lại càng giàu hơn.
Các đồng crypto phổ biến nhất hiện nay là Bitcoin (BTC), Dogecoin (DOGE), Litecoin
LTC
Proof-of-Stake là giao thức yêu cầu người xác thức phải “đặt cược” một lượng crypto
nhất định để có cơ hội tham xác thực và nhận lại phí hoa hồng khi giao dịch thành công và nhận
lại số tiền đặt cược kể cả khi không được chọn làm Validator. PoS tiêu hao lượng điện năng ít
hơn hẳn và không yêu cầu khả năng xử lý của máy tính quá lớn.
Tính phi tập trung của PoS dựa vào việc muốn thao túng dòng tiền cần có một lượng tiền
ảo lớn trên máy tính tham gia hệ thống.
Trong một số hệ sinh thái Crypto, người tham gia quy trình chọn (Validator) có thể đặt
cược một lượng tiền lớn hơn để tăng tỉ lệ được chọn của bản thân, nếu điều này xảy ra, nhất là ở
các hệ sinh thái crypto nhỏ, thì có thể diễn ra các cuộc tấn công 51%. Ngược lại, có một số hệ
sinh thái crypto giữ mức cược cố định, ví dụ như Etherium giữa ở mức cố định 32ETH, chia đều
cơ hội cho toàn bộ máy chủ tham gia.
Các đồng crypto sử dụng giao thức PoS phổ biến nhất hiện nay là Ethereum (ETH),
Cardarno (ADA), Solana (SOL)
Stellar Consensus Protocol là giao thức hướng tới sự đồng thuận bằng cách liên tục bỏ
phiếu thông qua tin nhắn cho tới khi đạt tới ngưỡng đồng thuận riêng của mỗi vòng tròn bảo mật
bao gồm các cá nhân được tin tưởng (còn gọi là quorum slice).
Nhiều quorum slice đan xen sẽ tạo thành 1 quorum để thống nhất xác thực giao dịch, mọi
máy tính tham gia sẽ đi đến thống nhất cùng một ý kiến.
Giao thức này toạ bước đột phá khi mọi máy tính tham gia đều được trao quyền bỏ phiếu
như nhau. Các nhóm tin tặc vốn đã có số lượng ít lại càng khó tham gia vào các quorum slice
như các cá nhân được tin tưởng, điều này dẫn tới việc các cuộc tấn công 51% rất có thể khó xảy
ra.
Hiện nay 2 hệ sinh thái crypto có bao gồm giao thức này phổ biến nhất là Stellar (XLM)
và PiNetwork (PI).
Stellar tuy là tiên phong trong sử dụng SCP như chỉ tập trung vào tính năng chuyển tiền
thông qua việc quy đổi tiền tệ quốc tế sang đồng Lumen (XLM) và chỉ khuyến khích người dùng
xây dựng các quorum xác thực nhằm mục đích làm giữ cho hệ sinh thái và các dịch vụ của nó
vững bền chứ không trả công cho việc xác thực giao dịch. Thay vào đó phí giao dịch nhỏ
0.00001 XLM sẽ đưa về toàn bộ cho nhà phát triển Stellar.
Pi tuy có trả công cho cho các cá nhân tham gia xác thực nhưng mức hoa hồng lại do
người chuyển tự nguyện đề xuất (tối thiểu 0.01PI). Bên cạnh đó hình thức sinh tiền chính của
PiNetwork lại là mở rộng các quorum và tốc độ đào tiền tăng lên khi số lượng người tham gia
vào quorum tăng lên.
Hình 6. Các quorum slice tạo thành một quorum
II. Các sự kiện lớn liên quan tới các đồng crypto
- Năm 1983, nhà khoa học máy tính người Mỹ David Chaum đề xuất ý tưởng về một loại
tiền điện tử mã hoá tên là ecash cho phép người dùng rút tiền bằng một loại khoá điện tử mã
hoá và giao dịch không thể bị truy ra bởi bên thứ 3. Tuy nhiên ý tưởng này chưa gây được tác
động lớn lên thị trường tài chính
- Tháng 1 năm 2009, (nhóm) nhà phát triển lấy bí danh Satoshi Nakamoto tung ra đồng
Bitcoin sử dụng giao thức PoW.
- Tháng 8 năm 2012, Peercoin được tạo ra và là đồng tiền kỹ thuật số đầu tiên giới thiệu
giao thức PoS được dùng kết hợp với PoW.
- Tháng 8 năm 2014, Vương Quốc Anh tuyên bố rằng kho bạc nước này đã yêu cầu một
nghiên cứu về tiền kỹ thuật số và tác động của nó lên nền kinh tế nước này.
- Tháng 6 năm 2021, El Salvador trở thành nước đầu tiên hợp pháp hoá thanh toán bằng
đồng Bitcoin và tiếp theo đó là Cuba vào tháng 8.
-Tháng 9 năm 2021, chính phủ Trung Quốc, thị trường lớn thứ 2 về giao dịch tiền kỹ
thuật số thời bấy giờ, tuyên bố toàn bộ giao dịch các loại đồng tiền kỹ thuật số là bất hợp pháp.
Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng lên thị trường crypto toàn cầu.
- Ngày 15 tháng 9 năm 2022, Ethereum, đồng tiền kỹ thuật số, lớn thứ 2 hiện thời,
chuyển hoàn toàn từ PoW sang PoS nằm giảm thiểu 99.9% lượng carbon phát thải.
- Ngày 11 tháng 9 năm 2022, sàn giao dịch lớn FTX, được định giá 18 tỉ USD, nộp đơn
phá sản.
- Cuối tháng 12 năm 2023, một số sàn giao dịch crypto nhỏ như XT, Huobi, BitMart, cho đồng Pi
lên sàn và định giá bán theo hình thức mua ứng trước rồi sẽ trả đồng Pi cho người mua khi
đồng Pi được phát hành, tuy nhiên các nhà phát triển Pi đã khẳng định không có ý định cho pi
lên bất cứ sàn nào.