Đề án cá nhân:

Nghiên cứu lược sử của tiền và đồng tiền kỹ thuậtsố

Phần I: Mở đầu
I. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1. Trong nước
-50 nhà quản lý, nhà khoa học, nhà nghiên cứu đầu ngành trong lĩnh vực lịch sử, khảo cổ,
bảo tàng và nhà sưu tập tiền trong nước đã tham gia vào quá trình nghiên cứu, ghi chép, tổng hợp
lịch sử đồng tiền Việt Nam. Sau hàng loạt cuộc họp và 3 hội thảo khoa học cấp quốc gia, 650
trang nghiên cứu và hồ sơ khoa học của 1.200 mẫu tiền đã được hình thành.
-Trả lời chất vấn trước Quốc hội chiều 8/6, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị
Hồng cho biết, Việt Nam đang trong giai đoạn nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của các nước
trên thế giới về đồng tiền kỹ thuật số. Chính phủ đã giao Ngân hàng Nhà nước thành lập một Ban
để nghiên cứu về đồng tiền kĩ thuật số.
- Hiện tại dịch vụ thanh toán di động Mobile money đang được triển khai rộng rãi.

2. Thế giới
- Năm 1969 tới nay đã có hơn 70 cá nhân đạt giải Nobel kinh tế.
- Hiện tại các nước trên thế giới đang nghiên cứu tới đồng tiền kĩ thuật số thế hệ thứ 3 dựa
trên công nghệ BlockChain ví dụ như đồng tiền Pi hoặc đồng Lumen. Tuy nhiên một số đồng
tiền thế hệ cũ vẫn hoạt động mạnh mẽ ví dụ như đồng Bitcoin ( thế hệ 1 ), đồng Ethereum ( thế
hệ 2 )

II. Khái quát về đề tài

1. Tính cấp thiết của đề tài
-Trước những chuyển biến đó của thị trường tài chính cũng như dòng tiền trên thế giới, đề tài
này được đặt ra trước những nhu cầu:
- Phổ cập kiến thức về tiền.
- Nghiên cứu tầm quan trọng của các đồng tiền mới.

2. Mục tiêu của đề tài

- Đề tài này hướng tới các mục tiêu:
- Dự đoán hướng đi của đồng tiền trong tương lai.
- Phổ cập kiến thức về các đồng tiền nhất là đồng tiền thế hệ mới.
 - Nghiên cứu được cách ổn định giá trị của đồng tiền.

3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu

-Đối tượng nghiên cứu:
- Các đồng tiền xưa.
- Tất cả các đồng tiền hiện tại.
- Các đồng tiền kĩ thuật số.
-Phạm vi nghiên cứu.
- Từ lúc đồng tiền xuất hiện ( năm 600 TCN đến bây giờ )
- Nghiên cứu các đồng tiền trên toàn thế giới.

4. Cách tiếp cận, phương pháp nghiên cứu

- Nghiên cứu tài liệu.
- Quan sát thực tế.
- Tham khảo chuyên gia.

Phần II: Nội dung

A. Tổng quan về tiền tệ
I. Khái niệm tiền tệ
Tiền là vật ngang giá chung dùng để trao đổi hàng hóa, dịch vụ.
Tiền là một chuẩn mực chung để so sánh giá trị của các hàng hóa, dịch vụ, được dùng với
mục đích đo lường và biểu hiện giá trị của mọi hàng hóa khác. Nó trực tiếp biểu hiện lao động xã
hội, giá trị của hàng hóa và đồng thời thể hiện quan hệ sản xuất giữa các chủ thể trong sản xuất
và phân phối sản xuất.
Ngoài ra, tiền tệ là những bất kì những gì được chấp nhận trong việc thanh toán hàng hóa
dịch vụ. Nó là đồng tiền được luật pháp quy định để phục vụ trao đổi hàng hóa và dịch vụ của
một nền quốc gia hay nền kinh tế.
Tiền tệ có thể có hình thức là tiền giấy hoặc tiền kin loại do Nhà nước phát hành, tiền hàng
hóa hoặc ngày nay trong thời kì 4.0 có thêm sự xuất hiện của tiền mã hóa do một mạng lưới máy
tính phát hành ( điển hình là tiền ảo Bitcoin ).

II. Nguồn gốc của tiền tệ

 Đầu tiên, tiền xuất hiện trong thời kì sơ khai khi xã hội nguyên thủy tan rã và sẽ thường hay
gặp trong những mầm mống đầu tiên của trao đổi. Đó là khi con người ra trao đổi trực tiếp các
món hàng, lấy món hàng này đổi lại hàng. Thời kì này chính là hình thái phôi thai của tiền tệ.
Khi đến thời kì trình độ lao động sản xuất tăng lên nhờ sự phân công lao động, chuyên môn
hóa và sự xuất hiện của các công cụ lao động, quan hệ trao đổi trở thành quá trình đều đặn,
thường xuyên thúc đẩy sản xuất hàng hóa ra đời. Ở đây giá trị của một loại hàng hóa được biểu
hiện ở nhiều loại hàng khác nhau đồng thời có chức năng là vật ngang giá. Vật ngang giá không
còn ngẫu nhiên mà dần dần được xác định bởi công việc. Nhưng vẫn không hoàn hảo và thống
nhất, chúng vẫn trực tiếp trao đổi hàng hóa – hàng hóa.

Hình 1. Trao đổi hàng hóa.

Nhiều nền văn hóa trên thế giới cuối cùng cũng đã phát triển việc sử dụng tiền kim loại,
loại tiền có giá trị phụ thuộc vào giá trị vật liệu làm ra nó. Đồng tiền đầu tiên được đúng tại
Lydia ( Miền tây Thổ Nhĩ Kỳ hiện nay ) vào năm 600 TCN.

Hình 2. Đổi từ hàng hóa sang các đồng xu.

Lúc đầu người ta sử dụng những kim loại quý như vàng và bạc để chế tiền xu. Họ in hình
người hoặc ( con ) thú trên mỗi đồng tiền để xác định giá trị của nó. Những năm 1200, người
Trung Quốc đúc những đồng tiền bằng sắt. Nhưng đồng tiền này giá trị chẳng là bao, cho nên
người dân phải sử dụng một số lượng lớn khi mua hàng. Do đó rất bất tiện khi phải mang một số
lượng lớn khi mua hàng nên chính phủ đã cho in những giấy biên nhận. Đây là ví dụ đầu tiên về
việc phát hành và sử dụng tiền giấy.
Khoảng năm 700 TCN người Trung Quốc đã chuyển từ tiền xu sang tiền giấy. Vào
khoảng năm 1300 tiền giấy cũng được ban hành ở Nhật bản, Ba Tư và Ấn Độ.
 Hình 3. Những tờ tiền giấy đầu tiên.
Người Châu Âu vẫn sử dụng tiền xu cho đến tận thế kỷ 16. Cuối cùng thì các ngân hàng
đã chuyển phát hành tiền giấy để người gửi và người dùng có thể đem một số tiền lớn bên mình.
Năm 1988, Australia in thử nghiệm đồng tiền lưu niệm trên giấy nền polymer. Năm 1922
Australia chính thức phát hành đồng tiền polymer đầu tiên trên thế giới.

III. Bản chất của tiền tệ.

- Thước đo giá trị
Tiền được dùng để biểu hiện và đo lường giá trị của hàng hóa. Để đo giá trị hàng hóa,
bản thân tiền phải có giá trị. Giá trị của hàng hóa được biểu hiện bằng tiền gọi là giá cả của hàng
hóa. Nói cách khác là hình thức biểu hiện bằng tiền của giá trị hàng hóa.
- Phương tiện lưu thông
Tiền đóng vai trò trung gian trong trao đổi hàng hóa. Để thực hiện chức năng luân chuyển
hàng hóa cần phải có tiền mặt. Việ trao đổi hàng hóa lấy tiền làm trung gian gọi là lưu thông
hàng hóa.
- Phương tiện cất trữ
Là một phương tiện lưu trữ, tiền được rút ra khỏi lưu thông và được cất giữ. Sở dĩ tiền có
thể thực hiện được chức năng này là vì: Tiền là vật đại diện cho của cải xã hội dưới hình thức giá
trị, vì vậy giư tiền là cách giữ của cải.
- Phương tiện thanh toán
Là phương tiện thanh toán, tiền dùng để trả nợ, trả thuế, trả tiền mua hàng... Khi sản xuất
và trao đổi hàng hóa phát triển đến một trình độ nhất định thì tất yếu sẽ có mua bán.
- Tiền tệ thế giới
Khi trao đổi hàng hóa qua biên giới, nó đóng vai trò là tiền tệ thế giới. Trong chức năng
này, tiền phải có đủ giá trị, nó phải trở về dạng ban đầu là vàng. Với vai trò này vàng được sử
dụng làm phương tiện mua bán hàng hóa, phương tiện thanh toán quốc tế và là biểu hiện của sự
giàu có chung của xã hội. Tỷ giá hối đoái dựa trên nền kinh tế của các quốc gia khác nhau phải
có các giá trị khác nhau.

B. Cryptocurrency- đồng tiền kĩ thuật số

 I. Các khái niệm cơ bản
1. Blockchain và ứng dụng vào Cryptocurrency
a. Blockchain là gì

Là một cơ sở dữ liệu phân cấp lưu trữ thông tin trong các khối thông tin được liên kết với
nhau bằng mã hóa và mở rộng theo thời gian. Mỗi khối thông tin đều chứa thông tin về thời gian
khởi tạo và được liên kết tới khối trước đó, kèm một mã thời gian và dữ liệu giao
dịch.Blockchain được thiết kế để chống lại sự thay đổi của dữ liệu: Một khi dữ liệu đã được
mạng lưới chấp nhận thì sẽ không có cách nào thay đổi được nó.

Hình 4. Mỗi khối (block) chứa thông tin và liên kết với nhau thành chuỗi (chain)
b. Ứng dụng vào Cryptocurrency

Mỗi giao dịch sẽ được lưu lại dữ liệu và mốc thời gian ở mỗi khối.
Mỗi khi xác thực thành công một giao dịch, máy tính xác thực hay xác thực viên
(Validator) sẽ nhận được một lượng phần thưởng nhất định còn gọi là “coin” hay là “token”, cần
sự đồng thuận của số đông máy tính trong hệ thống để giao dịch được thông qua.
dữ liệu của blockchain không thể thay đổi được nên mọi giao dịch đều minh bạch, chống
thất thoát và rửa tiền.
Mục đích chính là để tiền tệ giao dịch không phải thông qua bên thứ ba trung gian (như
ngân hàng, các tổ chức tín dụng) và tiền không nằm trong tay một thiểu số có quyền lực (các tập
đoàn, chính phủ…)
Tuy nhiên quá trình xác thực được thực hiện bởi việc đi tới thống nhất giữa các máy chủ
ẩn danh tham gia bỏ phiếu nên nếu một nhóm cá nhân có thể chiếm được 51% trên tổng số lượng
máy chủ bỏ phiếu thì hoàn toàn có thể thao túng dòng tiền và tiến hành đầu cơ, tích trữ, làm mất
đi tính minh bạch cùa hệ thống tiền điện tử. Hiện tượng nêu trên được gọi là cuộc tấn công 51%
(51% attack).
2. Các giao thức (protocol) phổ biến được sử dụng trong giao dịch đồng tiền kỹ thuật số
a. Proof-of-work (PoW)

Proof-of work là giao thức yêu cầu máy tính xác thực phải chạy chương trình giải vấn đề
toán học để tranh quyền xác thực. Điều này có nghĩa rằng máy tính có khả năng xử lý càng lớn
thì càng dễ thu được tiền.
Tính phi tập trung dựa vào việc yêu cầu các cá nhân hay tổ chức muốn độc chiếm về mặt
tài chính cần có khối lượng lớn khả năng tính toán của máy tính.
Tuy nhiên vấn đề của giao thức này là nó tiêu hao một lượng điện năng vô cùng lớn để
chạy các thuật toán. Đồng thời những người đầu tư vào các “mỏ đào” có thể chiếm phần lớn tiền
tệ trong hệ sinh thái tiền ảo cũng như các cuộc tấn 51% có thể diễn ra dù chỉ trên quy mô những
đồng tiền có quy mô nhỏ khiến cho người giàu lại càng giàu hơn.
Các đồng crypto phổ biến nhất hiện nay là Bitcoin (BTC), Dogecoin (DOGE), Litecoin
LTC

Hình 5. Một mỏ đào điển hình

b. Proof-of-stake (PoS)

Proof-of-Stake là giao thức yêu cầu người xác thức phải “đặt cược” một lượng crypto
nhất định để có cơ hội tham xác thực và nhận lại phí hoa hồng khi giao dịch thành công và nhận
lại số tiền đặt cược kể cả khi không được chọn làm Validator. PoS tiêu hao lượng điện năng ít
hơn hẳn và không yêu cầu khả năng xử lý của máy tính quá lớn.
 Tính phi tập trung của PoS dựa vào việc muốn thao túng dòng tiền cần có một lượng tiền
ảo lớn trên máy tính tham gia hệ thống.
Trong một số hệ sinh thái Crypto, người tham gia quy trình chọn (Validator) có thể đặt
cược một lượng tiền lớn hơn để tăng tỉ lệ được chọn của bản thân, nếu điều này xảy ra, nhất là ở
các hệ sinh thái crypto nhỏ, thì có thể diễn ra các cuộc tấn công 51%. Ngược lại, có một số hệ
sinh thái crypto giữ mức cược cố định, ví dụ như Etherium giữa ở mức cố định 32ETH, chia đều
cơ hội cho toàn bộ máy chủ tham gia.
Các đồng crypto sử dụng giao thức PoS phổ biến nhất hiện nay là Ethereum (ETH),
Cardarno (ADA), Solana (SOL)

c. Stellar Consensus Protocol (SCP)

Stellar Consensus Protocol là giao thức hướng tới sự đồng thuận bằng cách liên tục bỏ
phiếu thông qua tin nhắn cho tới khi đạt tới ngưỡng đồng thuận riêng của mỗi vòng tròn bảo mật
bao gồm các cá nhân được tin tưởng (còn gọi là quorum slice).
Nhiều quorum slice đan xen sẽ tạo thành 1 quorum để thống nhất xác thực giao dịch, mọi
máy tính tham gia sẽ đi đến thống nhất cùng một ý kiến.
Giao thức này toạ bước đột phá khi mọi máy tính tham gia đều được trao quyền bỏ phiếu
như nhau. Các nhóm tin tặc vốn đã có số lượng ít lại càng khó tham gia vào các quorum slice
như các cá nhân được tin tưởng, điều này dẫn tới việc các cuộc tấn công 51% rất có thể khó xảy
ra.
Hiện nay 2 hệ sinh thái crypto có bao gồm giao thức này phổ biến nhất là Stellar (XLM)
và PiNetwork (PI).
Stellar tuy là tiên phong trong sử dụng SCP như chỉ tập trung vào tính năng chuyển tiền
thông qua việc quy đổi tiền tệ quốc tế sang đồng Lumen (XLM) và chỉ khuyến khích người dùng
xây dựng các quorum xác thực nhằm mục đích làm giữ cho hệ sinh thái và các dịch vụ của nó
vững bền chứ không trả công cho việc xác thực giao dịch. Thay vào đó phí giao dịch nhỏ
0.00001 XLM sẽ đưa về toàn bộ cho nhà phát triển Stellar.
Pi tuy có trả công cho cho các cá nhân tham gia xác thực nhưng mức hoa hồng lại do
người chuyển tự nguyện đề xuất (tối thiểu 0.01PI). Bên cạnh đó hình thức sinh tiền chính của
PiNetwork lại là mở rộng các quorum và tốc độ đào tiền tăng lên khi số lượng người tham gia
vào quorum tăng lên.
 Hình 6. Các quorum slice tạo thành một quorum

II. Các sự kiện lớn liên quan tới các đồng crypto
- Năm 1983, nhà khoa học máy tính người Mỹ David Chaum đề xuất ý tưởng về một loại
tiền điện tử mã hoá tên là ecash cho phép người dùng rút tiền bằng một loại khoá điện tử mã
hoá và giao dịch không thể bị truy ra bởi bên thứ 3. Tuy nhiên ý tưởng này chưa gây được tác
động lớn lên thị trường tài chính
- Tháng 1 năm 2009, (nhóm) nhà phát triển lấy bí danh Satoshi Nakamoto tung ra đồng
Bitcoin sử dụng giao thức PoW.
- Tháng 8 năm 2012, Peercoin được tạo ra và là đồng tiền kỹ thuật số đầu tiên giới thiệu
giao thức PoS được dùng kết hợp với PoW.
- Tháng 8 năm 2014, Vương Quốc Anh tuyên bố rằng kho bạc nước này đã yêu cầu một
nghiên cứu về tiền kỹ thuật số và tác động của nó lên nền kinh tế nước này.
- Tháng 6 năm 2021, El Salvador trở thành nước đầu tiên hợp pháp hoá thanh toán bằng
đồng Bitcoin và tiếp theo đó là Cuba vào tháng 8.
-Tháng 9 năm 2021, chính phủ Trung Quốc, thị trường lớn thứ 2 về giao dịch tiền kỹ
thuật số thời bấy giờ, tuyên bố toàn bộ giao dịch các loại đồng tiền kỹ thuật số là bất hợp pháp.
Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng lên thị trường crypto toàn cầu.
- Ngày 15 tháng 9 năm 2022, Ethereum, đồng tiền kỹ thuật số, lớn thứ 2 hiện thời,
chuyển hoàn toàn từ PoW sang PoS nằm giảm thiểu 99.9% lượng carbon phát thải.
- Ngày 11 tháng 9 năm 2022, sàn giao dịch lớn FTX, được định giá 18 tỉ USD, nộp đơn
phá sản.
- Cuối tháng 12 năm 2023, một số sàn giao dịch crypto nhỏ như XT, Huobi, BitMart, cho đồng Pi
lên sàn và định giá bán theo hình thức mua ứng trước rồi sẽ trả đồng Pi cho người mua khi
đồng Pi được phát hành, tuy nhiên các nhà phát triển Pi đã khẳng định không có ý định cho pi
lên bất cứ sàn nào.

Phần III: Kết luận

Hướng đi của tiền tệ trong tương lai.

Với ưu điểm linh hoạt, khả năng hoạt động trên môi trường số và tính toàn cầu cao, tiền
kỹ thuật số có tiềm năng để trở thành hình thái tiếp theo của tiền tệ phổ biến. Tuy nhiên
phần lớn các đồng tiền kỹ thuật số hiện nay được dùng như một hình thức đầu tư chứng
khoán và còn phụ thuộc vào quy đổi giá với tiền tệ thực. Điều này dẫn tới 2 khả năng lớn
nhất:
- Tiền kỹ thuật số sẽ tồn tại phổ biến với nhiều đồng tiền khác nhau và có tính quy đổi
lẫn nhau và có tính chênh lệch như các đồng tiền quốc tế hiện tại và từ đó các tập
đoàn điều hành các đồng tiền đó có thể tác động lên chính sách tiền tệ cho các đồng
tiền ấy. Về mặt tích cực, điều đó có nghĩa rằng tiền tệ có thể được lưu thông cho lợi
ích của không chỉ riêng quốc gia nào. Tuy nhiên ngược lại thì các tập đoàn điều hành
có thể hưởng lợi bất chính từ các chính sách do mình đặt ra.
- Một loại tiền kỹ thuật số được dùng chung bởi cả thế giới duy nhất hoặc song song
với tiền mặt. Khi này, các yếu tố như chuyển đổi tiền tệ hay chênh lệch giá cả do
khác nhau về đơn vị tiền tệ cũng từ đó mà biến mất, mang lại một nền kinh tế quốc
tế phát triển. Tỉ giá đồng tiền cũng từ đó khó thay đổi. Tuy nhiên điều này có lợi cho
các nước đang phát triển hơn là các nước phát triển và cần có WTO đứng là trung
gian và tham vấn cho việc định giá và đưa ra chính sách tiền tệ
Trong trường hợp đầu tiên, các đồng tiền như Ethereum hay Bitcoin sẽ phổ biến hơn với
các hệ sinh thái mở. Trong khi ở trường hợp 2, đồng tiền kỹ thuật số thế hệ mới Pi sẽ
chiếm ưu thế kể cả trong hệ sinh thái đóng của nó.