Çağdaş Türk Ve Dünya Tarihi: - Birol Yetimoğlu

ÇAĞDAŞ
TÜRK VE
DÜNYA TARİHİ
-BİROL YETİMOĞLU-
KIRMIZI KİTAP & SORU GÜNLÜĞÜ İDEAL TARİH & KONU GÜNLÜĞÜ
1-20.YY
BAŞLARINDA
DÜNYA
5-KÜRESEL- 2-II. DÜNYA

LEŞME ÇAĞDAŞ SAVAŞI
TÜRK VE
DÜNYA
TARİHİ
4-YUMUŞAMA 3-SOĞUK
DÖNEMİ SAVAŞ
DÖNEMİ
20.YY.
BAŞLARINDA
DÜNYA
20. YY BAŞLARINDA DÜNYA
Orta Uzakdoğu’da Barışı Totaliter

SSCB ve Doğu'da 1929 Dünya Rejimler
Yeni Bir Güç Koruma
Orta Asya Ekonomik
Manda Japonya Çabaları
Türkleri Krizi Almanya
Yönetimi
Milletler Nazizim
Meiji Cemiyeti
SSCB'nin Basmacı Resterasyonu Kara İtalya
Kuruluşu Hareketi Perşembe Locarno Faşizim
Ant.
İspanya
Lenin Stalin Briand- Franco
NEP Kalkınma Kellog
Planı Paktı
Kolleklef-
leştirme
SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ’NİN(SSCB) KURULMASI

Brest-Litowsk
BOLŞEVİK İHTİLALİNİN -Çar II. ÇEKA Örgütü
Ant.(3 Mart 1918)
NEDENLERİ Nikola
-20.YY başlarında tahttan BOLŞEVİK İHTİLALİ
KAOS LENİN
Rusya’da görülen sosyo çekildi ve (7 Kasım 1917)
- ekonomik sıkıntılar ve 1917’de
çalkantılar. yetkilerini Barış, ekmek
-İşçi sınıfı ve Marksist- DUMA’ya ve adalet
devretti. İÇ SAVAŞ
Komünistlerin her
geçen gün güçlenmesi. KIZILORDU BEYAZORDU
-I.Dünya Savaşı’nın
yarattığı ekonomik BOLŞEVİKLER; Rusya’ya hakim olunca, bağımsızlık girişiminde
bunalım. bulunan Kafkasya, Orta Asya halklarını yeniden hakimiyet altına
alarak 1 Ocak 1923’te SSCB’yi kurdular.
İç savaş sona erince Bolşevikler eski sömürgelere yeniden hakim
KIRMIZI KİTAP & SORU GÜNLÜĞÜ
olarak sözde
İDEAL TARİH & KONU GÜNLÜĞÜ
15 Sovyet Devleti’nden oluşan bir federasyon olarak SSCB’yi kurdular. (Gürcistan,

Estonya, Letonya, Ukrayna, Beyaz Rusya, Moldova, Azerbaycan, Kırgızistan,
Özbekistan, Litvanya, Tacikistan, Ermenistan, Türkmenistan , Kazakistan, Rusya
Federasyonu)
SSCB bayrağı
N.E.P. Nedir?
(Novaya Ekonomiçeskaya Politika)
Tarım ürünlerine el koymaya son
verilmiş, pazarlama özgürlüğü
sağlanmıştır.
Küçük sanayi işletmelerinin
devletleştirilmesinden vazgeçilmiştir.
Yabancı sermayeye kolaylıklar
Viladimir İliç Uliyanof LENİN sağlanmıştır.
(1870-1924)
İşçilerin sendika hakları tanındı ve
SSCB’nin kurucu devlet başkanı çalışma saatleri azaltıldı.
Komünist bir devlet kuran ilk lider
I. BEŞ YILLIK KALKINMA

PLANI
(1928-1932) Planlı
ve öz kaynaklarla kalkınma.
KOLLEKTİFLEŞTİRME Küçük
topraklarının devlet zoru
ile büyük çiftlikler halinde
birleştirilmesidir.
JOSEF STALİN
(1878-1953)
RUS İŞGALİ ALTINDA TÜRKLERİN DURUMU
Rusya Türkistan Millî 1917 Bolşevik

Müslümanları İstiklâl Ayaklanması ihtilali ve Türkler
I. Kongresi (1905) (1916)
Bolşevik ihtilali ile
Yusuf Akçura ve
Orta Asya Türkleri
İsmail Gaspıralı
bazı devletler
liderliğinde toplandı
kurmuşlardır.
Müslüman Birliği
Bolşevikler, 1920
Partisi kurularak
yılında bu devletlere
Duma’ya temsilciler
son vermişlerdir.
gönderildi.
BOLŞEVİK İHTİLALİ DÖNEMİNDE ORTA ASYA’DA TÜRK DEVLETLERİ
İdil-Ural Devleti,
 Alaş-Orda Özerk Cumhuriyeti,
Özerk Türkistan Cumhuriyeti, Hepsi

MEHMET EMİN yeniden
RESULZÂDE (1884-
1955) başkanlığında
Başkurdistan Cumhuriyeti Rus
Tarihte kurulan ilk
işgaline
Türk cumhuriyetidir. Harezm Halk Cumhuriyeti boyun
“ Bir kere yükselen eğdi
bayrak, bir daha Kırgız Cumhuriyeti
inmez “ sözüyle
tarihe geçmiştir. Azerbaycan Cumhuriyeti (1918-1920)
ORTA ASYA TÜRKLERİNİN ÖNDE GELEN LİDERLERİ

Tarihçi. Türkistan Milli
“Dilde, fikirde, işte birlik” “Üç Tarzı Siyaset” Birliği kurucusu ve ilk
başkanı.
İSMAİL GASPIRALI YUSUF AKÇURA Z. VELİDİ TOGAN

(1851-1914) (1879-1935) (1890-1970)
BASMACI HAREKETİ (KORBAŞILAR HAREKETİ)
NEDİR? ENVER PAŞA BASMACI LİDERLERİ

Orta Asya Türklerinin 1921’de bölgeye geldi. Korbaşı İrgaş
Rus istilasına karşı Tacikistan, Belçivan Zeki Velidi Togan
1918-1935 yılları bölgesinde Ruslarla Enver Paşa
arasındaki başarısızlığa
savaşırken şehit düştü.
uğrayan bağımsızlık
mücadelesidir. Cenazesi 1996’da
Türkiye’ye getirilerek
Şişli Abide-i Hürriyet
Tepesi’ ne
defnedilmiştir. ENVER PAŞA (1881–1922)
.
RUSLARIN ASİMİLASYON SİYASETİ
Türk çocukları Rus okullarında

kültür değişimine zorlandı.
Türkistan ismi haritalardan silindi.
Türkistan beş cumhuriyete
bölünerek farklı lehçeler
SULTAN GALİYEV
kullandırıldı mili birlik parçalandı. (1882-1940)
Türkiye ile kültürel bağı koparmak Bolşevik ihtilalin önemli
için Latin alfabesi yerine Kril isimlerindendir. Stalin’le Türklerin
alfabesini zorunlu tuttular. hakları konusunda anlaşmazlığa
düşmüştür. “Millî Komünizm” adlı
Türk liderler, aydınlar sürgüne eserinde ezilen ulusların
gönderildi, öldürüldü. kurtuluşunu savunmuştur.
ORTA DOĞU’DA MANDA YÖNETİMİ
MANDA Toplumların başka bir devlet tarafından idare edilerek

gelişmesini sağlamak için koruma altına alınmasıdır.
Nedir?
Sömürgeciliğin isim değiştirmiş halidir.
Neden İtilaf Devletlerinin Wilson İlkelerine ters düşmemek

MANDA? amacıyla ortaya attıkları bir yoldur.
Ne zaman 1919 Paris Barış Konferansı’nda gündeme gelmiş,

MANDA? Versay Ant. ile resmiyet kazanmıştır. Ortadoğu, Afrika
ve Pasifik’te uygulanmıştır.
Manda
Mandater Altındaki Bağımsızlık

Devlet Devlet
İngiltere Irak 1930
İngiltere Ürdün 1946
İngiltere Filistin …
Fransa Suriye 1946
Fransa Lübnan 1946
Orta Doğudaki manda

paylaşımına son Mısır, Vafd Partisi
şeklini San Remo ve Saad Zaglul
Konferansı vermiştir. liderliğindeki
mücadele
neticesinde
1922’de bağımsız
oldu.
UZAK DOĞU’DA YENİ BİR GÜÇ JAPONYA

VE MEİJİ RESTERASYONU (1868-1912)
Osmanlının
Tanzimatı
MEİJİ RESTERASYONU NEDİR? İmparator Mutsihito’nun başlattığı

( Aydın Hükümet) Batı’yı örnek çağdaşlaşma hamlesidir.
Meiji Resterasyonu ile;

• Şogonluk/Daymiyo kaldırılarak merkezi yönetim kuruldu.
• Çağdaş ve düzenli ordu kuruldu.Subaylar batıda eğitildi.
• Anayasa, parlamento ve siyasi partiler oluşturuldu.
• Avrupa’ya öğrenci gönderildi. İlköğretim, kız-erkek zorunlu kılındı.
• İlk gazete yayınlandı. Takvim değiştirildi. İlk demir yolu yapıldı.
• Giyim kuşamda Batı örnek alındı. Alfabe

değişikliği yok
• Budizim yerine Şintoizim dini yaygınlaştırıldı.
Meiji Resterasyonu İDEAL
ileTARİH
güçlenen
& KONU GÜNLÜĞÜ
Japonya’nın Asya Kıtası’nda

yayılmak istemesiyle;
Çin-Japon Savaşı (1894-1895)

Şimoneseki
Antlaşması yapıldı
Rus-Japon Savaşı (1904-1905)

Portsmouth Antlaşması
yapıldı
İki savaşı da kazanan Japonya,
Mançurya ve Kore’de etkin ve
hakim olacaktır.
1929 DÜNYA EKONOMİK KRİZİ
ABD’de “Kara KARA PERŞEMBE

Perşembe” ile 24 Ekim 1929
başlayıp kısa sürede Perşembe günü New
Dünya’ya yayılan York borsasının (Wall
tarihin en büyük Street) dibe
ekonomik krizidir. vurmasıdır.
NEW DEAL
TEMEL NEDENİ? (Yeni Düzen) PROJESİ
Aşırı tüketim ve 1933’te ABD’nin
lüks harcamalar, başkan Roosevelt
olmayan paranın liderliğinde krizi
harcanması ve aşırı aşmak için
borçlanma. uyguladığı ekonomik
programdır.
EKONOMİK KRİZİN SONUÇLARI

 Kara Perşembe günü, New York Borsası’nda o günün rakamları ile
4,2 milyar dolar yok oldu.
 Dünya’da 4000 civarında banka battı.
 50 milyon insan işini kaybetti.
 Dünya ticareti % 65 oranında azaldı.
 Piyasada para olmadığından ticarette, takas usulüne dönüldü.

1929 KRİZİ’NİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

 İthalata kısıtlama getirildi. Dış ticarette “kliring” (malımı alanın,
malını alırım) ve “takas” sistemi uygulamasına başlandı.
 TBMM Başkanı Kazım Özalp’in başkanlığında “Milli İktisat ve

Tasarruf Cemiyeti” kuruldu.
 “Yerli Malı Haftaları” düzenlendi.
 Ekonomide “devletçi modele” geçildi.
 Türk Parasını Koruma Kanunu çıkarıldı ve Merkez Bankası kuruldu.

İKİ SAVAŞ ARASINDA AVRUPA’DA

Fransa-ABD
BARIŞIN SÜREKLİLİĞİNİ SAĞLAMA ÇABALARI Dışişleri
bakanları
MİLLETLER LOCARNO BRİAND KELLOG
CEMİYETİ - 1920 ANTLAŞMASI - 1925 PAKTI - 1928
Barış amaçlı tarihin Dawes Planı (1924) Savaşı lanetledi.
ilk örgütü Paris Barış zemin hazırladı ABD, İngiltere,
Konferansında kuruldu Sınır güvenliği ve Fransa, Almanya,
Merkez Cenevre barışçıl çözüm İtalya, Japonya,
Türkiye 1932’de üye Fransa, İngiltere, Polonya, Çekoslovak-
oldu İtalya, Belçika, Polonya, ya, Belçika.
ABD üye olmadı Çekoslovakya, Almanya Sovyet Rusya ve
Türkiye de aynı yıl
I. Dünya S. sonra yeniden katıldı.
Yalnızlık siyasetine döndü uluslararası camiaya alındı
Cemiyet bekleneni
yerine getiremedi Cemiyet’in savaşı önleyecek önlemleri
alamaması,
Birçok konuda oy birliğinin zorunlu
MİLLETLER
olması,
CEMİYETİNİN
BAŞARISIZLIK İnsan haklarının yanında mandater
NEDENLERİ sistemi de savunmasının yarattığı çelişki,
ABD’nin üye olmaması,
Güçlü devletlerin lehine kararlar
almasıdır.
DİĞER BAZI BARIŞÇIL ADIMLAR
 Litvinov Protokolü -1929

 Rio de Janeiro Antlaşması -1933
Türkiye katıldı.
 Akdeniz Paktı -1936
 Nyon Konferansı -1937
 Küçük Antant -1921

Türkiye
 Rapallo Paktı -1922 katılmadı.
 Washington Deniz Silahsızlanma Konferansı-1922
AVRUPA’DA TOTALİTER REJİMLERİN KURULUŞU
ALMANYA-NAZİZM İTALYA-FAŞİZM İSPANYA-FRANCO
HİTLER MUSSOLİNİ FRANCO

ALMANYA’DA NAZİZM
• I. Dünya Savaşı’nı kaybeden
Almanya’da 1919’da Weimar
Anayasası ilan edilerek
demokratik düzene geçilmiştir.
• Mağlubiyet, Versay
Antlaşması’nın yarattığı eziklik,
ekonomik bunalım karşısında
Weimar Cumhuriyeti’nin
hükümetleri sorunları çözmede
yetersiz kalmakta idi.
• Bu ortamda Alman ırkının üstünlüğünü “Führer”

savunan Nazi Partisi 1924 seçimlerinde ilk kez
Meclis’e girdi.
• Naziler Adolf Hitler liderliğinde 1933
seçimlerinde % 44 oyla iktidara geldi ve Hitler,
Başbakan oldu.
• Hitler Meclis’ten aldığı yetkiler ile tek adam
haline geldi.
• Antisemitizm (Yahudi düşmanlığı) temel
politika oldu
NAZİ PARTİSİ
SA SS GESTAPO
(Hücum kıtaları) (Savunma kıtaları) (Gizli polis)
İTALYA’DA FAŞİZM
 I. Dünya Savaşı’nda umduğunu bulamayan İtalya, ekonomik

bunalım, işsizlik ve dış borçlarla yıprandı.
 Sosyal çalkantılar Benito Mussolini’nin Faşist Parti’sinin yükselişe
geçmesine neden oldu.
 1922 Ağustos’un da “Kara

Gömlekliler”, Napoli’den
Roma’ya yürüyüşe geçince
İtalya Kralı Mussolini’yi
başbakan atadı. Kara Gömlekliler Faşist partinin milis teşkilatı
“Scala Nutku” Her şey devlet içindir!!!

“Duçe” Mussolini;
• Muhalefeti ve sendikaları tasfiye etti.
• Medyaya sansür uygulayarak

diktatörlüğünü kurdu.
• İtalyanlara Roma İmparatorluğunu

canlandırmayı vaat etti.
• Ekonomiyi canlandırarak işsizliği azalttı.

Köylüyü destekledi.
İSPANYA’DA FRANCO DÖNEMİ

Falanjizim
İspanya İç Savaşı
(1936-1939)
Milliyetçiler Cumhuriyetçiler
Savaşı kazanan General Franco1939-1975

arasında Falanjist rejimle İspanya’yı yönetti.
Faşist ideolojiye sahip olan Franco, II. Dünya

Savaşı’na ülkesini sokmayarak iktidarını uzun
yıllar sürdürdü.
GUERNICA (1937) TABLOSU – Pablo PICASSO
Tablo; İspanya İç Savaşında Alman uçaklarının Guernica şehrini bombalamasını ve

yaşanan ölümleri anlatır.
İKİ SAVAŞ ARASINDA DÜNYADA BAZI BİLİMSEL

VE KÜLTÜREL GELİŞMELER
İnsülin Nükleer proton keşfedildi.
 C vitamini Radar
Roket
 Penisilin İlk helikopter (Sikorsky)
Verem aşısı, TV
 Radyo
BCG aşısı,
Sinema
Behçet hastalığı (Hulusi Behçet) Ses kaydı
SÜRREALİZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
Toplumu ve burjuva sanatını tamamen ve sert bir şekilde reddetmeye dayalı
sürrealizm akımının resim alanındaki en önemli temsilcisi Salvador Dali’dir.
SALVADOR DALİ Sivil Savaşın Anlatımı

(1904-1989) Tablosu
GAZAP ÜZÜMLERİ
John Steinbeck’in kaleme
aldığı bu meşhur edebi eser, 1929
Krizi’nden sonra ABD’nin sosyal ve JOHN STEİNBECK
ekonomik durumunu anlatmaktadır. (1902-1968)
ALBERT EİNSTEİN (1879-1955)
İzafiyet Kuramı, nükleer 1933’te Einstein, M. Kemal’e mektup yazarak

enerjinin ve atom bazı Yahudi bilim insanlarının Türkiye’de
çalışmasını istemiştir. Bu istek kabul görmüş
bombasının kapısını
ve 190 Yahudi bilim insanı Almanya’dan
aralamıştır. Türkiye’ye gelmiştir.
II.DÜNYA
SAVAŞI
II.DÜNYA SAVAŞ’INA GENEL BAKIŞ

SAVAŞ ÖNCESİ BLOKLAR SAVAŞ YILLARI BARIŞI BİRLEŞMİŞ SAVAŞ
VE HAZIRLAYAN MİLLETLER YILLARINDA
SAVAŞIN Polonya’nın KONFE- VE TÜRKİYE
Japonya NEDENLERİ işgali RANSLAR TEŞKİLAT
Ortak Refah YAPISI Dış
Alanı MaginotHattı
Savaşın Politika
Mihver Vichy
Devletleri De Gaulle Sonuçları
İtalya İç Politika
Bizim Deniz Kartal Hücumu
Müttefik Barbarossa
Almanya Devletler Harekatı
Hayat
Sahası Stalingrad
Pearl Harbour
İngiltere Normandiya
Yatıştırma Çıkarması
SAVAŞ ÖNCESİ GELİŞMELER

Asya Asyalılarındır Orta Refah Alanı
JAPONYA
1929
Yumuşak yayılma krizinden
Pozitif yayılma
sonra
Ekonomik nüfuz Askeri yayılma
1931’de Mançurya’yı 1937’de ise Çin’e

işgal etti. saldırdı.
Japonya rahat hareket etmek için; Milletler

Cemiyeti (1933) ve Washington Deniz
Silahsızlanma Antlaşması’ndan (1934) çekildi.
ORTAK REFAH
ALANI
Japonya’nın
Asya’daki yayılma
politikasının adıdır.
ASYA
ASYALILARINDIR
Batılıların
Asya’daki varlığını
sonlandırmak
isteyen bir tür Asya
milliyetçiliği
İTALYA
Mussolini, saldırgan bir dış Bizim Deniz (Mare Nastrum)
politika sergilemiştir
Akdeniz’i İtalyan Denizi haline
getirmeyi ve Roma İmp. ‘nu
Yugoslavya’dan
Fiume-1924
canlandırmayı amaçlayan
şehrini aldı yayılma politikası.
1936’da Habeşistan’ı işgal etti
1924’te Arnavutluk nüfuz
altına alındı. Savaştan hemen
önce 1939’da ilhak etti.
Yunanistan’dan
Korfu-1924
İngiltere’nin sömürge yolu
adasını aldı
tehdit altında
Hayat Sahası
ALMANYA
Hitler’in iktidara gelmesiyle Almanya dış politikası ;
1-Versay Antlaşması’ndan kurtul
2-Alman birliğini sağla (Anschluss)
3-“Hayat Sahası” ile Avrupa’ya yayıl

Versay’a aykırı olarak;

Gizlice silahlandı.
1-Versay Fransa’dan halk oylaması yolu ile Saar

bölgesini geri aldı (1935).
Antlaşması’ndan
Almanya
kurtul Silahsız Ren bölgesine asker soktu (1936).
Avusturya ile birleşti (1938).
Rahat hareket edebilmek için;

Silahsızlanma Konferansından ve Milletler Cemiyeti’nden
çekilerek Locarno Antlaşması’nı feshetti.
Fransa’dan halk oylaması yolu ile Saar

(Germendir) bölgesini geri aldı (1935).
2-Alman Birliğini Çekoslovakya’da 3,5 milyon Alman’ın

(Anschluss) yaşadığı Südetler bölgesi uluslararası Münih
sağla Konferansı ile Almanya’ya katıldı (1938).
Almanya
Avusturya (Germendir) ile birleşildi (1938)

ve Anschluss gerçekleşti.
Alman ırkının yaşam

alanının
Çekoslovakya işgal edildi (1939).
genişletilmesi için
Avrupa’da yayılmak
3- HAYAT SAHASI Litvanya’dan Memel bölgesi alındı (1939).

Almanya
Danzig sorunu bahanesi ile Polonya işgal

edildi (1 Eylül 1939)
DİKKAT! II. Dünya Savaşı’nın başlangıcı kabul edilir.

DANZİG SORUNU: Versay
Antlaşmasıyla Polonya’ya
bırakılan Danzig,
Almanya topraklarını
ikiye bölmekteydi. Hitler
Danzig’e sahip olarak
Doğu Prusya
topraklarıyla birleşmek
istiyordu.
İNGİLTERE
Sakin ol Şampiyon!!!
YATIŞTIRMA POLİTİKASI
İngiltere Başbakanı Chamberlain ile özdeşleşen politika
Almanya’nın SSCB’ye saldıracağını düşüncesiyle Almanya’nın

yayılmacı taleplerine göz yummuştur.
Hitler 1939’da Çekoslovakya’ya saldırınca bu politika terk edilmiştir.

II. DÜNYA SAVAŞI’NIN NEDENLERİ

• Versay Antlaşması’nın getirdiği ağır hükümler ve Almanya’nın zamanla
antlaşmaya uymaması,
• Almanya, İtalya ve Japonya’da milliyetçi fikirler ile birlikte beliren
yayılmacı siyaset,
• Milletler Cemiyeti’nin yaptırım uygulayamaması,
• Silahlanma yarışının hız kazanması,
• Berlin-Roma-Tokyo mihverinin oluşması,
• Japonya’nın Çin’e saldırması,
• Almanya’nın Polonya’ya saldırmasıdır.
II. DÜNYA SAVAŞINDA BLOKLAR

Revizyonist Statükocu
devletler devletler
MİHVER DEVLETLERİ MÜTTEFİKLER
Berlin-Roma Mihveri ABD- İngiltere- Fransa- SSCB- Çin

Berlin – Roma – Tokyo Mihveri başta olmak üzere savaş sonuna
doğru 50 devlete kadar çıkan
 “ÇELİK PAKT”(Almanya-İtalya) gruptur.
ANTİ KOMİNTERN PAKT-1936
SSCB’ye ve komünizme karşı ortak
savunma. Almanya ve Japonya
kurdu. 1937’de İtalya, 1939’da
Macaristan ve İspanya katıldı.
II.DÜNYA SAVAŞINA KATILAN DEVLET VE LİDERLERİ

SAVAŞIN BAŞLAMASI VE SAVAŞ YILLARI
Almanya, SSCB ile 23 Ağustos 1939’da saldırmazlık antlaşması imzalandı.
II. Dünya Savaşı’nın

Almanya 1 Eylül 1939’da Polonya’ya saldırdı
başlangıcı kabul edilir.
İng. ve Fr. Polonya’ya verdikleri sözü tutarak Almanya’ya savaş ilan ettiler
1940 yılında Almanya; Danimarka, Norveç, Hollanda, Belçika ve

Lüksemburg’u işgal etti.
FRANSA’NIN ALMANLARCA İŞGALİ

(21 Haziran 1940)
Maginot Hattı Hitler Paris’te Vichy Hükümeti De Gaulle
Fransızların Güney Fransa’da Fransız General
oluşturduğu bir Almanya’ya bağlı De Gaulle
top atımı işbirlikçi Mareşal İngiltere’ye
uzaklıktaki 50 Petain tarafından sığınarak,
savunma kulesi Vichy şehrinde Londra’da Hür
ve yer altı kuruldu. Fransız
sığınaklarından Kuvvetleri’ni
oluşan savunma oluşturarak
hattı. İşe direnişi
yaramadı. örgütledi.
Kartal hücumu
ALMAN-İNGİLİZ HAVA SAVAŞI
Fransa sonrası Hitler İngiltere’yi

istilaya teşebbüs etti. Temmuz
1940’tan Ekim 1940’a kadar
süren hava akınları neticesinde
Almanya vazgeçmek zorunda
kaldı.
Kartal Hücumu adı verilen

hava saldırılarda Almanlar
1733 uçak kaybederken
İngilizler 915 uçak
yitirmişlerdir.
ALMAN-SSCB SAVAŞI (22 Haziran 1941)

Çöküşün
başlangıcı
Barbarossa Harekatı Stalingard Muharebesi
22 Haziran 1941’de başlayan 22 Ağustos 1942’de başlayan

Nazi Almanyasının Rusya’yı 6 ve 3 ay süren Stalingard
ayda işgal etme planıdır. Muharebesi’ni Almanlar
kaybedecektir.
Almanya 1943 yazı başlarında Rusya ve

Kafkasya’dan çekilmeye başlayacaktır.
Marita Harekatı
Almanların Yun. işgali
Merkür Harekatı
Almanların Giriti işgali
KUZEY AFRİKA’DA SAVAŞ
• İtalya’nın 1940 yılında İngiltere’ye karşı başlattığı saldırlar

Almanlar tarafından da desteklenmiş, fakat İngilizlerin karşı
saldırısı ile Mısır ve Libya Mihver kuvvetlerinden
temizlenmiştir.
• 1943 Mayısı’na gelindiğinde tüm Kuzey Afrika, Müttefiklerin

eline geçmiş ve 250 bin Mihver askeri esir alınmıştır.
Atlantik Bildirisi Pearl Harbour

ABD’NİN SAVAŞA GİRİŞİ
 Savaşın başında ABD “Monroe Doktirini” çerçevesinde tarafsızlığını

ilan etti.
 Fakat savaş Almanya’nın lehine ÖDÜNÇ VERME YASASI

gelişince yasalarında ABD 1941’de çıkardığı yasa
değişiklikler yaparak İngiltere’ye ile her ülke her türlü
silah ve para yardımında yardımı, bedeli savaş
bulunarak müttefik devletlere sonrası ödenmek üzere
yakınlaştı alabilecektir.
ATLANTİK BİLDİRİSİ (14 AĞUSTOS 1941)
ABD Başkanı Roosevelt ve İngiltere Başbakanı Churchill.
Wilson İlkelerine
 Savaştan sonra toprak kazanılmayacaktır. benzemekte
 Uluslar kendi geleceklerini kendileri kararlaştıracaktır.
 Temel ham maddelerden eşit bir şekilde faydalanılacaktır
 İnsanlar açlıktan kurtarılacaktır.
 Açık denizlerde ticaret serbest olacaktır.
 Mihver Devletleri silahsızlandırılacak ve savaş sonrası top yekün
silahsızlanmaya gidilecektir.
PEARL HARBOUR BASKINI (7 ARALIK 1941)
Pasifik Okyanusu'ndan ABD’yi

uzaklaştırmak isteyen Japonya ,
Amiral Yamamoto komutasında
Hawai’de bulunan ABD deniz üssü
Pearl Harbour’a baskın düzenler.
Efsane komutan Yamamato
ABD BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İTTİFAKI (1942)

ABD Savaş’a girince İngiltere ve SSCB’nin de
savaşa
aralarında bulunduğu 22 devlet, Birleşmiş Milletler
katılır İttifakını kurarlar.
AVRUPA’DA SAVAŞIN SONA ERMESİ

GÜNEY-İtalya Çıkartması-1943
 Mussolini iktidarı kaybetti ve İtalya ateşkes istedi
1945 başlarında ise Kuzey İtalya Almanlardan temizlendi.
DOĞU - Bagration Harekatı-1944

 Beyaz Rusya ve Polonya’dan Almanların çıkarılmasıyla
neticelenen büyük Rus zaferi
BATI - Normandiya Çıkartması-6 Haziran 1944

 İşgal altındaki Fransa’yı kurtarmak için Amerikalı
General Eisenhower komutasında Müttefik çıkarması
NORMANDİYA ÇIKARTMASI (6 Haziran 1944)
Avrupa’da savaş bitiyor;

Eylül 1944’te Fransa ve Belçika kurtarıldı
5 Mart 1945’te Köln, Müttefiklerin eline geçti.
28 Nisan 1945’te Mussolini, İtalyan Partizanlarca idam

edildi.
30 Nisan 1945’te Hitler intihar etti.
Amiral Karl Doenitz liderliğinde 7 Mayıs 1945’te Almanya

kayıtsız şartsız teslim oldu ve Avrupa’da savaş sona erdi.
PASİFİKTE SAVAŞIN SONA ERMESİ (2 Eylül 1945)

Mercan Deniz Muharebesi-1942
 ABD-Japon. Japon geri çekilişi
Midway Deniz Muharebesi-1942

 ABD-Japon. Kesin Japon yenilgisi
Leyte Deniz Savaşı-1944

 ABD-Japon. Kesin Japon yenilgisi ve donanmasının
çöküşü. Kamikaze uçaklar ilk kez Japonlarca kullanıldı.
6 Ağustos Hiroşima ve 9 Ağustos Nagazaki’ye atom bombası
Japonya 2 Eylül 1945’te resmen teslim oldu.
Enola Gay uçağından Hiroşima’ya atılan bomba Little Boy (Küçük çocuk) dur.
Nagazaki’ye atılan bomba ise Fat Man (Şisman Adam) dir.
SONUÇ;
ABD Japonya’ya demokrasi

götürdü!!!
BARIŞI HAZIRLAYAN KONFERANSLAR

II. Kahire İsmet İnönü-Roosevelt-Churchill katıldı.
(1943) Türkiye’nin savaşa girme durumu da görüşüldü.
Roosevelt-Churchill-Stalin katıldı.
Tahran
Sovyet Rusya’nın boğazlar ile ilgili talepleri gündeme geldi.
(1943)
Türkiye’nin savaşa dahil edilmesi kararlaştırıldı.
Qubec (1943) Normandiya çıkartması kararı alındı
Mihver devletleri teslim oluncaya kadar savaş kararı ve Sicilya

Casablanca
çıkartması kararı alındı. Türkiye’nin savaşa dahil edilmesi
(1943)
kararlaştırıldı.
Roosevelt-Churchill -Stalin katıldı.
Dünyanın paylaşıldığı konferans. Boğazlarda Rusya lehine
düzenleme yapılmasına karar verildi.
Yalta
Birleşmiş Milletlerin ana hatları ve Güvenlik Konseyi üyelerine
(4-11 Şubat 1945)
veto hakkı tanınması konusunda anlaşıldı
Kurtulan Avrupa Halkları bildirisi yayınlandı.
 Dünya devletlerine 1 Mart 1945’e kadar Almanya’ya savaş ilan
etme çağrısında bulunuldu.
San Fransisco Almanya’ya savaş ilan eden 51 ülkenin temsilcisinin bir araya
Antlaşması gelerek Birleşmiş Miletlerin kurulmasına karar verdiği
(26 Haziran 1945) antlaşmadır. Türkiye’de yer almıştır.
ABD-İngiltere-Rusya katıldı.
Avrupa’nın Müttefiklerin çıkarları doğrultusunda
Potsdam
şekillendirilmesi görüşüldü.
(17 Temmuz-2
Rusya’nın Boğazlardan üs talebi reddedildi.
Ağustos 1945)
Almanya dört işgal bölgesine ayrıldı.
Savaş suçlularının yargılanması kararlaştırıldı.
DİĞER KONFERANSLAR
Arkadya Konferansı (1941)
Washington Konferansı (1943)
BM’nin temeli Moskova Konferansı (1943)

atıldı
Dumbarton Oaks Konferansı (1944)
Yüzdelikler
Antlaşması II. Moskova Konferansı (1944)
II.DÜNYA SAVAŞI’NIN SONUÇLARI

Birleşmiş Milletler kuruldu Doğu ve Batı Bloğu kuruldu
Almanya ikiye bölündü Soğuk Savaş başladı
Kore ikiye bölündü NATO ve Varşova Paktı
İsrail kuruldu Dolar yaygınlaştı
Sömürgeler bağımsız oldu İMF ve Dünya Bankası

Brettoon Woods Konferansı’yla
PARİS BARIŞ ANTLAŞMASI (10 Şubat 1947)

 İtalya, Romanya, Bulgaristan, Macaristan ve Finlandiya ile Paris
Antlaşması imzalanmıştır.
 Ortada Birleşik Almanya olmadığı için bir antlaşma yapılamamıştır.
 Rodos ve 12 Ada İtalya’dan alınarak Yunanistan’a bırakıldı.
 Polonya, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Romanya ve

Bulgaristan SSCB’ye bağlı uydu devletler haline geldi.
SAVAŞTA İNSAN HAKLARI İHLALLERİ VE

ALINAN ÖNLEMLER
1946’da savaş suçluları yargılanmış ve cezalandırılmışlardır.
“Nürnberg Mahkemesi” “Tokyo Mahkemesi”

(Nazi liderler) (Japon liderler)
BM Genel Kurulunda 1948 ‘de;

“Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına İlişkin Sözleşme” ve
“İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi”
kabul edildi.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (24 Ekim 1945)

GENEL GÜVENLİK GENEL EKONOMİK ULUSLAR VESAYET
KURUL KONSEYİ SEKRETERLİK VE SOSYAL ARASI KONSEYİ
Üyelerden 15 üyeli BM organlarının KONSEY ADALET Vesayet
oluşur. Her Daimi 5 üye; çalışma ortamını Ekonomik ve DİVANI altındaki
devletin ABD- hazırlar. sosyal Yargı eski
bir oy hakkı İngiltere- Politikaları sorunlarla organıdır. sömürge-
var. Fransa- uygular. mücadele Genel kurulca leri
Rusya-Çin'dir. 9 yıllığına yöneten
1 Ocak 2017’den beri seçilen 15 organ.
Yürütme Organı olan Konsey, Antonio Guterres yargıçtan İşlevi
ambargo, silahlı müdahale vs. genel sekreter. oluşur. kalmadı.
gibi yaptırım kararları alabilir.
BM Resmi dilleri; Arapça, Çince, En son katılan devlet

Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Rusça 2011’de Güney Sudan
BİRLEŞMİŞ
MİLLETLERİN BAZI
ÖNEMLİ ÖZERK
BİRİMLERİ
UNFICYP: BM Kıbrıs Barış Gücü HABİTAT: BM İnsan Yerleşimleri Merkezi

UNHCB: BM Mülteciler Yüksek Komiserliği UNEP: BM Çevre Sorunları Programı
IAEA: Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı
İSMET İNÖNÜ DÖNEMİ (1938-1950)

II. DÜNYA SAVAŞI’NDA TÜRK DIŞ POLİTİKASI
Denge politikası izleyen Türkiye, savaş dışında kalmayı
başarabilmiştir.
1939’da Türkiye,İngiltere ve Fransa ile “Karşılıklı Yardım
Antlaşması” imzalandı
1941’de Türkiye-Almanya arasında “Saldırmazlık Antlaşması”
imzalandı.
1943’te müttefik devletler Türkiye’ye Adana ve Kahire
Konferanslarında yoğun baskı yapmıştır.
ADANA KONFERANSI KAHİRE GÖRÜŞMELERİ

(30 Ocak-1 Şubat 1943) (4-6 Aralık 1943)
Churchill - İnönü I. Görüşme

İng. Dışişleri Bkn. Eden-Türkiye
 İngiltere, savaş sonrası Dışişleri Bkn.Numan Menemencioğlu
Balkanlarda SSCB’nin güneye
inmesini Türkiye ile engelleme II.Görüşme
arzusundaydı. İsmet İnönü – Churchill –Roosevelt
 Türkiye, Müttefiklere
 Türkiye ilke olarak savaşa
yakınlaşmakla birlikte savaş dışı
katılmayı kabul etmiş ama yeterli
kalmayı başarmıştır.
destek olmadan Savaş’a
girmeyeceğini belirtmiştir
 1944 yılında ise Türkiye Savaş’ın sonucu belli olması ile Almanya
ile ilişkilerini tamamen kesti.
 Türkiye Yalta Konferansı sonrası Müttefiklerin taleplerine uyarak

23 Şubat 1945’te Almanya’ya resmen savaş ilan etti.
Almanya’ya savaş ilan eden devletler San Fransisco

Konferansı’na davet edilerek BM’nin kurucularından
olmuştur. Türkiye de bu devletlerden birisidir.
 Ama kesinlikle fiilen savaşa dahil olmadı.

II. DÜNYA SAVAŞI’NIN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

 Çakmak hattı
Çatalca’da oluşturulan savunma hattı. Adı Fevzi Çakmak’tan gelir.
 Karartma
Hava saldırılarına karşı şehirlerde alınan önlemdir
 Üretim düştü
Seferberlik nedeniyle çalışabilir nüfus askere alındı
 Kıtlık yaşandı
 Karne
Temel tüketim ürünleri belli miktarda karneyle dağıtıldı
 Planlı ekonomi sekteye uğradı

Savaş bütçesi nedeniyle yatırım yapılamadı
 İthal ürünlere kısıtlama getirildi
 Karaborsacılık yaşandı
 Narh
Karaborsacılığı engellemek için devlet fiyat tespiti yaptı.
 Enflasyon
SAVAŞIN ETKİLERİNE KARŞI

TÜRKİYE’NİN ALDIĞI ÖNLEMLER
Milli Korunma Topak Mahsulleri
Varlık Vergisi (1942)
Kanunu (1940) Vergisi (1944)
Üretim, dağıtım ve Gayrı müslim Aşar vergisinin
tüketim işleri vatandaşları hedef benzeri vergi.
tamamen devletin alan vergi artırımıyla Köylülerin tepkisi
kontrolünde mali önlem almak üzerine 1946’da
isteyen uygulama. kaldırıldı
Petrol Ofisi-1941 Uluslararası tepkiler
üzerine 1944’te
Et-Balık Kurumu- kaldırıldı
1952
DİĞER BAZI İÇ POLİTİK GELİŞMELER

Savaş dönemi başbakanları; Refik Saydam (1939-1942)
Şükrü Saraçoğlu (1942-1946)
Köy Enstitüleri kuruldu (1940)
Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu çıkarıldı (1945).
Radyo yayınları sürekli yapılmaya başlandı.
1948 “Harika Çocuklar Kanunu” (İdil Biret ve Suna Kan)
Edebiyatta “Garip akımı” ortaya çıktı.
Refah Şilebi Olayı (23 Haziran 1941)
SOĞUK
SAVAŞ
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ GELİŞMELERİNE GENEL BAKIŞ

DOĞU ORTA UZAK ASYA VE TÜRKİYE
BATI BLOKU
BLOKU DOĞU DOĞU AFRİKA'NIN
KURTULUŞU Dış Politika;
-Comınform -Truman Kore -Avrupa Konseyine
İsrail
-Molotov Doktrini Savaşı Hindistan ve üyelik
Planı -Marshall Pakistan -Nato'ya üyelik
-Comecon Planı Süveyş Krizi Hindiçini -Balkan İttifakı
-Varşova Paktı -Nato Savaşı -Bağdat Paktı
Asean
-Batı Avrupa Eisenhower (Cento)
Birliği Doktrini Anzus
-Avrupa Afrika Birliği İç Politika;
Konseyi -Çok partili Rejim
-Avrupa Seato
-Demokrat Parti
Ekonomik
Topluluğu
Postdam Konferansı ile başlar. SSCB’nin dağılması ile biter.
SOĞUK SAVAŞ
NEDİR? MÜCADELENİN ÖZÜ İSİM BABASI
 Batı Bloğu ile Doğu Kapitalist ve İlk kez gazeteci

Bloğu arasında sıcak Sosyalist George Orwell 1945’te
çatışma dışında ideolojiler. kullandı. Siyasi
yaşanan her türlü arenada kullanan ve
mücadeledir. yerleşmesini sağlayan
ise 1947’de ABD’li
Bernard Baruch’tur.
DOĞU BLOKU’NUN KURULMASI
 Doğu Bloku, Sovyetler

Birliği ile Sovyetler
Birliği’nin II. Dünya
Savaşı esnasında
Alman işgalinden
kurtardığı ve
sosyalistleştirdiği
ülkelerden oluşur.
BERLİN BUHRANI VE ALMANYA’NIN İKİYE AYRILMASI (1949)

 SSCB, işgal sahası olan Doğu
Almanya’da yer alan Berlin’den Batılı
Müttefiklerini atabilmek için Berlin
şehrine abluka uyguladı (1949).
 Bu kriz ortamında Müttefikler 23

Mayıs 1949’da Federal Almanya
Devletini kurdu.
 SSCB buna karşılık kendi işgal

bölgesinde 1949’da Doğu Almanya
Devleti’ni kurdu.
BERLİN DUVARI-1961: Berlin şehrinde batıya

doğru kaçışı engellemek için Doğu Alman
Sosyalist yönetimince Berlin şehri duvarla
çevrildi. Bu duvar 9 Kasım 1989’da yıkılacaktır.
KOMÜNİZMİN YAYILMASI
YUGOSLAVYA TİTO
ARNAVUTLUK ENVER HOCA
ÇİN MAO
KUZEY KORE KİM İL SUNG
KÜBA FİDEL CASTRO

ABD, 1961 yılında başarısız “Domuzlar Körfezi Çıkartması”
ile Küba’da komünist rejimi devirmek istemiştir.
DOĞU BLOKU’NDAKİ ÖRGÜTLER
COMİNFORM-1947 COMECON-1949 VARŞOVA PAKTI-

1955
Marshall Planına Marshall Planına  NATO’ya karşı
karşı ilk tepki karşı Ekonomik sosyalist devletlerce
olarak komünist işbirliği ve kurulan askeri
partiler arasında dayanışma amacıyla savunma örgütü.
siyasi ideolojik sosyalist devletlerce
istişare amaçlı kuruldu.
Fransa ve İtalya
komünist partileri Molotov Planı (SSCB dışişleri bakanı)
de var. Marshall’a karşı Comecon üyelerine, silah
ve para yardımı tasarlayan plandır.
SOSYALİST BLOKTA SARSINTILAR

Yugoslavya Çin Macaristan Çekoslavakya
Tito Sosyalist blok İmre Nagi Alexander
liderliğinde liderliği liderliğinde Dubcek
SSCB’den Varşova liderliğinde
bağımsız hareket İdeolojik paktından liberal “İnsancıl
eder. İlk “Milli farklar çıkmak ister Komünizm”
Komünizm” “Milli İdeolojik
Cominform’ Komünizm” sapma
dan atıldı 1956’da İşgal nedeniyle
Bağlantısızlara edildi 1968’de işgal
liderlik edecek edildi
BATI BLOKU’NUN KURULMASI
 Batı Bloku’nun lideri olarak

sahne alan ABD, “Çevreleme
Politikası”nı uygulamaya başlar.
ÇEVRELEME POLİTİKASI
SSCB’nin yayılmasının dünya genelinde
paktlar, askeri anlaşmalar yolu ile
engellenerek sosyalizmin bir çerçeveye
hapsedilmesidir.
BATI BLOKU ÖRGÜTLERİ
Truman Marshall Batı Avrupa Nato AET

Doktrini Planı Avrupa B. Konseyi (1949) (1957)
(1947) (1947) (1948) (1949)
Askeri, Ekonomik İlk İnsan Savunma Ekonomik

mali savunma hakları Örgütü Örgüt
yardım örgütü
Türkiye
Yunan.
Yunanistan ve Türkiye için.
TRUMAN DOKTRİNİ (1947)
ABD Başkanı Harry Truman’ın ortaya koyduğu bir ilkedir.
Buna göre SSCB tehdidi altındaki ülkelere mali ve askeri yardım

yapılacaktır.
 Sosyalizmin yayılması engellenmek istemiştir.

MARSHALL PLANI (1947)
ABD Dışişleri Bakanı George Yardımları dağıtmak üzere

Marshall’ın Sovyet etkisini Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü
kırmak için ortaya koyduğu (OEEC) kuruldu.(1948)
ekonomik yardım programıdır.
ABD, Türkiye ve 17 Avrupa
ülkesine 6 milyar dolar
yardımda bulundu. Bu rakam
ileriki yıllarda 12 milyar dolara
ulaştı.
SSCB, Marshall Planına karşı, Molotov Planı

ve Comecon Örgütünü devreye soktu OEEC Ülkeleri Ve Marshall Yardımının Oransal
Paylaşımı
BATI
 İngiltere, Hollanda, Fransa, Belçika ve
AVRUPA
Lüksemburg’un oluşturduğu ittifak.
BİRLİĞİ
Sovyet tehdidine karşılık ilk askeri tedbirdir.
(1948)
İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, İtalya,

AVRUPA İrlanda, Danimarka,Lüksemburg, Norveç ve İsveç.
KONSEYİ Sosyal, kültürel ve ekonomik konularda
(1949) liberalizmi güçlendirmeyi amaçlar.
 Türkiye 8 Ağustos 1949’da üye olmuştur.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi AB’nin değil

NATO (1949) SSCB Varşova

(Kuzey Atlantik İşbirliği Örgütü) Paktını kurdu
 ABD önderliğinde SSCB’ye karşı kurulan savunma örgütüdür.
Vandenberg Kararları ABD’nin ve ittifakın önünü açtı. ABD Resmen

Monroe Doktrininden vazgeçti ve askeri ittifaka katıldı.
ABD, Kanada, İngiltere, Fransa, Belçika, Hollanda, İtalya, İzlanda,

Danimarka, Lüksemburg, Norveç, Portekiz .
Kore’ye asker gönderen Türkiye 1952’de üye kabul edildi.

NATO VE VARŞOVA PAKTLARI İDEAL TARİH & KONU GÜNLÜĞÜ
AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞU (AET)(1957)
Avrupa ülkeleri arasında ekonomik birlik ile hem SSCB’nin yayılmasını

engellemek hem de Avrupa Devletleri arasında yeni bir savaşı engelleme
fikri, süreci başlatacaktır. Avrupa Atom Enerjisi
Topluluğu (EURATOM)
AVRUPA KÖMÜR
SCHUMAN AVRUPA EKONOMİK
VE ÇELİK
PLANI TOPLULUĞU
TOPLULUĞU
(1950) (Roma Ant. -1957)
(Paris Ant.-1951)
Devletler; Fransa, Batı Almanya, İtalya,

BElçika, Hollanda (NEderland), LÜKSemburg
ORTADOĞUDAKİ GELİŞMELER
Suriye Bunalımı-
İSRAİLİN SÜVEYŞ EİSENHOWER 1957
KURULUŞU KRİZİ DOKTRİNİ
1948 1956 1957 Ürdün Bunalımı-
1957
Lübnan Bunalımı-
1958
İSRAİL’İN KURULUŞU(1948)
Teodor Herzl liderliğinde I. Siyonizm Kongresi (1897-Basel)
Filistin’de bir Yahudi Devleti kurma hedefi
 Balfour (İng.Dışişleri bakanı) Deklerasyonu - 1917
İlk kez Yahudi devleti uluslararası alanda dile geldi
 Milletler Cemiyeti Filistin’e mandater devlet olarak İngiltere’yi
görevlendirdi. Sistematik Yahudi göçü hızlandı.
IRGUN ve HAGANAH ÖRGÜTÜ organize etti
II.Dünya Savaşından sonra İngiltere 14 Mayıs 1948’de Filistin’deki manda
yönetimine son verdiği gün Yahudi Milli Konseyi , İsrail Devleti’ni ilan etti.
David Ben Gurion başkanlığında
1948 Arap-İsrail Savaşı ve Filistin Sorunu başladı.
SÜVEYŞ KRİZİ-1956 EİSENHOWER DOKTRİNİ-

1957
Mısır devlet başkanı Cemal Abdül SSCB tehlikesine karşı Ortadoğu
Nâsır, Süveyş Kanalını millileştirdi. ülkelerine yönelik askeri ve ekonomik
amaçlı yardım planıdır.
İngiltere ve Fransa’nın desteği ile Türkiye, Lübnan, Irak, Pakistan,

İsrail Mısır’a saldırdı. Afganistan, Libya, Tunus, Fas, İsrail
ve Suudi Arabistan kabul etti.
SSCB bu saldırıya tepki gösterdi.
SSCB’nin Ortadoğu’da etkinliği arttı.

ABD ‘nin araya girmesi ile savaş
öncesi duruma dönüldü.
UZAKDOĞUDAKİ GELİŞMELER
KORE
SAVAŞI
HİNDİÇİNİ
SAVAŞI
SEATO ANZUS
KORE SAVAŞI (1950-1953)

Batılıları Kore’den atmak için Kuzey
Kore saldırdı.
Savaş boyunca Kuzey Kore’yi SSCB ve
Çin destekledi.
Güney Kore ise ABD öncülüğünde
BM kuvvetleri tarafından
savunulmuştur. Türkiye’de katılmıştır.
1953’te Panmunjom Ateşkesi ile savaş
sona erdi.Kore’nin bölünmüşlüğü tescil
edildi.
SSCB, ABD’yi Asya’dan atamayacağını
anlamıştır.
HİNDİÇİNİ SAVAŞI (1954)
Hindiçini’nde, Vietnam,
Kamboçya, Laos ve Tayland’da
Fransa’ya karşı bağımsızlık
isyanları başlamıştır.
Fransa Vietnam, Kamboçya ve

Laos’tan çekilmiş ve bu devletler
bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
 Vietnam Kuzey ve Güney

olarak ikiye bölünmüştür.
ANZUS (1951)
Kore savaşı
Askeri
esnasında
güvenlik
SSCB’ye
antlaşması
karşı
AVUSTRALYA New Zealand USA (Abd)

(Yeni Zelanda)
SEATO (1954) Manilla Paktı
İngiltere
Fransa Pakistan
ABD
Filipinler
Tayland
Uzak Doğu’da SSCB’nin yayılışını

engellemek için Çevreleme Politikası'na Avustralya
uygun kurulan bir savunma örgütüdür. Yeni Zelanda
ASYA VE AFRİKANIN KURTULUŞU
HİNDİSTANIN BAĞIMSIZLIĞI
PAKİSTANIN BAĞIMSIZLIĞI
BAĞIMSIZ OLAN DİĞER DEVLETLER
ASEAN AFRİKA BİRLİĞİ

HİNDİSTAN (1947)
Swaraj
İngiltere‘ye karşı Hindistan’ın
bağımsızlık ideali
Pasif Direniş
Gandi’yle özdeşleşen şiddet
içermeyen direniş
Tuz yürüyüşü
Tuz vergisi ve tuz tekeline karşı
Gandi’nin 400 km lik yürüyüşü
MAHATMA GANDİ (1869-1948)
1947’de Hindistan’ın “Ulusun babası”, Hindistan
bağımsızlığını İngiltere tanıdı. bağımsızlık hareketinin ruhani lideri.
PAKİSTAN (1947)
Hint yarımadasının
Müslüman kesiminde
İngilizlerin çekilmesi ile
Batı ve Doğu iki parçadan
oluşan Pakistan bağımsız
oldu.
1971’de Doğu Pakistan,

Bangladeş adı ile ayrı bir
devlet oldu. MUHAMMED ALİ CİNNAH (1876-1948)
Pakistan’ın kurucu devlet başkanıdır.
BANGLADEŞ
Nelson Mandela G. Afrika

Cum.’nin ilk siyahi başkanı
BAĞIMSIZ OLAN SÖMÜRGELER

ASEAN (1967) (Güneydoğu Asya Milletler Birliği)
Siyasi, ekonomik ve
ticari işbirliği amaçlı
bölgesel bir oluşumdur.
AFRİKA BİRLİĞİ (1963)
Afrika’da batılılardan
bağımsızlıklarını elde eden
devletler, Doğu-Batı Bloklarının
dışında kalarak ekonomik
kalkınmaya ağırlık verdiler.
 Bu amaçla işbirliğini
geliştirmek için 32 Afrika
Devleti tarafından Afrika Birliği
Teşkilatı adıyla kuruldu.2002’de
Afrika Birliği adını aldı.
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE
DIŞ POLİTİKA İÇ POLİTİKA

Avrupa Konseyine Çok Partili Rejime
Üyelik Geçiş
Nato Üyeliği
Balkan İttifakı Demokrat Parti
Bağdat Paktı (Cento) Dönemi
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI
AVRUPA Türkiye Batı ile olan ilişkilerini geliştirmek, batı

KONSEYİ bloğuna yakın olabilmek ve güvenliğini artırmak
ÜYELİĞİ (1949) için üye oldu.
Türkiye SSCB yayılmacılığına karşı NATO’ya üye

NATO ÜYELİĞİ olmak istedi.
(1952) General Tahsin Yazıcı komutasında Türk askerinin
Kore’deki başarısı (Kunuri Muharebesi) üzerine
Türkiye 1952’de NATO’ya üye kabul edildi..
BALKAN İTTİFAKI (1953)

SSCB’nin Balkanlardaki nüfuzuna karşı;
ekonomik, kültürel, siyasi yardımlaşma
ve ortak savunma amacıyla “Bled”
antlaşması ile kuruldu.
Yugoslavya’nın SSCB’ye yakınlaşması ve Kıbrıs Sorunu nedeni ile başarılı olamadı.

BAĞDAT PAKTI-CENTO (1955)
SSCB tehdidine karşılık Orta

Doğu’nun güvenliği için kuruldu.
SSCB ve Arap Birliği kurmak isteyen
Araplar tepki gösterdi.
Irak 1959’da Bağdat Paktı'ndan çekilince Pakt'ın merkezi Ankara, adı ise MERKEZİ
ANTLAŞMA ÖRGÜTÜ (CENTO) oldu.
İran ve Pakistan’ın 20 yıl sonra pakt'tan ayrılması fiilen sona erdi.
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE’DE HAYAT

Bu dönemin ilk muhalefet partisi
MİLLİ
NEDEN? KALKINMA PARTİSİ
ÇOK II.Dünya Savaşı ( Temmuz 1945)
sonrası II.Dünya Savaşının
PARTİLİ
demokratik Batı son günlerinde
REJİME dünyası Nuri Demirağ
GEÇİŞ saflarına tarafından kuruldu
katılma arzusu ama başarılı
olamadı.
DEMOKRAT PARTİNİN KURULUŞU (1946)
1945 Çiftçiyi Topraklandırma kanuna muhalefet.
DÖRTLÜ TAKRİR
Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü, Refik Koraltan, tarafından CHP
Meclis Grubu'na sunulan demokratik ilkelerin işlerlik kazanmasını isteyen
bir önergedir.
"Dörtlü Takrir“in ret edilmesi üzerine Adnan Menderes ve arkadaşları

CHP’den istifa ederek 7 Ocak 1946’da Demokrat Partiyi (DP) kurdular.
1946 SEÇİMLERİ 1950 SEÇİMLERİ

 İlk kez birden fazla parti
yarıştı. Gizli oy açık sayım ilkesi
ilk kez uygulandı.
İlk kez tek dereceli seçim
DP %55 oyla iktidara geldi.
Güvenilirliği tartışılıyor. (Açık
oy-Gizli sayım)
“Beyaz devrim” diye anılır.
 CHP’nin yanında DP Meclis'te
Millet Partisi-1948
kendine yer buldu.
Fevzi Çakmak ve Osman
Bölükbaşı liderliğinde
DEMOKRAT PARTİ DÖNEMİ GELİŞMELERİ (1950-1960)

EKONOMİK GELİŞMELER
• Marshall Yardımı ve dış krediler ile
ekonomik büyüme sağlandı.
• Tarımda makineleşme (özellikle traktör),

dış destek ve iklimsel uygunluk tarım
sektöründe büyümeye neden oldu.
• Liberal ekonomi devam ettirilemedi ve

50’li yılların ikinci yarısında K.İ.T’ ler
vasıtasıyla yatırımlar devam ettirilmek
istendi ve karma ekonomi uygulandı.
• Yabancıların da petrol aramasına ve Bu Dönemde Açılan Önemli

çıkarmasına izin vermek için “Petrol Kamu İktisadi Teşekkülleri
Kanunu” çıkarıldı.
-Makine Kimya Endüstrisi
• DPT kuruldu – 1960 (1960 Darbesi Kurumu
sonrası Milli Birlik Komitesi tarafından -Et ve Balık Kurumu
kuruldu)
-Devlet Malzeme Ofisi
• 1958’de IMF’den ilk defa borç alındı. - Türkiye Selüloz ve Kağıt
• Atatürk Orman Çiftliği arazisinin satışı Fabrikaları
için kanun yapıldı-1957 -Türk Traktör Fabrikası
• 1956’da Necmettin Erbakan -Türkiye Petrolleri Anonim
öncülüğünde ilk yerli motor fabrikası Gümüş Ortaklığı
(Pancar) Motor A.Ş. kuruldu. - Ereğli Demir Çelik Fabrikası.
SOSYO-KÜLTÜREL GELİŞMELER
 1950’de Ezan Arapça okunmaya başladı.
 1951’de “Atatürk’ü Koruma Kanunu” çıkartıldı. Türk parasında ve
devlet dairelerinde Atatürk’ün resminden başka kullanılması
yasaklandı.
 Köy Enstitüleri (1954) ve Halkevleri (1951) kapatıldı.
 ODTÜ (1956) ve ATATÜRK (1957) Üniversiteleri açıldı.
 Köyden kente göç hızlandı.
 6/7 Eylül Olayları (1955) yaşandı
 Vatan cephesi ve Tahkikat komisyonları kurularak muhalefet baskı

altına alındı.
 1954 seçimlerinde DP’ye oy vermeyen Kırşehir (Osman

Bölükbaşı’nı seçti) ilçeye çevrildi.
 Radyo ve plakların etkisi ile Caz, Rockand Roll gibi Batı müzikleri
ve Batı kültürü yayıldı. Zeki Müren, Müzeyyen Senar, Neşet Ertaş
dönemin ünlü sanatçılarındandır.
 Edebiyatta Orhan Veli’nin başı çektiği “Garip Akımı”, “İkinci

Yeniciler” gibi akımlar ortaya çıktı. 1950’de ortaya çıkan “Hisarcılar”
toplumsal değerleri korumayı amaçlayan bir akımdı.
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ’NDE DÜNYA’DAKİ GELİŞMELER

 KEYNESÇİLİK (İşsizliği ve gelir dağılımındaki adaletsizliği engellemek için üretmek,
onun için de tüketimi artırmak gerekir.) hakim ekonomide.
 ROCK AND ROLL müziği ve ”ELVİS PRESLEY”
 ENIAC adlı ilk bilgisayar
 İlk uydu SPUTNİK uzaya gönderildi
 Uzaya çıkan ilk canlı LAYKA adlı köpek.
 Uzaya çıkan ilk insan YURİ GAGARİN’ dir
 RENKLİ TV yayını başladı
 DNA’nın yapısı çözüldü ve genetik biliminin gelişmesi hızlandı.
 NASA kuruldu
 ÇOCUK FELCİ AŞISI uygulanmaya başladı
 İlk UEFA Şampiyon Kulüpler Kupası’nı REAL MADRİD kazandı
YUMUŞAMA
(DETANT)
YUMUŞAMA DÖNEMİ GELİŞMELERİ

YUMUŞAMA BAĞLANTI- ORTADOĞU’DA TÜRKİYE
YUMUŞAMA
DÖNEMİ SIZLAR YAŞANAN
DÖNEMİ
GELİŞMELER Dış Politika
POLİTİKALARI ÇATIŞMALARI HAREKETİ
-Türk Yunan İlişkileri
ARAP-İsrail
(Kıbrıs Meselesi ,
-Ping Pong -U2 Krizi Savaşları:
Ege Adaları,
Diplomasisi -Küba -1948 Savaşı
Kıta Sahanlığı,
-SALT-I ve Buhranı -1956 Savaşı
-Karasuları,
SALT-II -Vietnam -1967 Savaşı
Ege Hava Sahası )
Antlaşmaları Savaşı -1973 Savaşı
-Ermeni Meselesi ve
-Keşmir -Camp David
ASALA
AGİK ve Meselesi Antlaşması
Helsinki Nihai -Afganistan İslam İşbirliği İç Politika
Senedi 'ın SSCB Teşkilatı -1960 Darbesi
tarafından -12 Mart Muhtırası
işgali OPEC/OAPEC
-1980 Darbesi
Irak-İran Savaşı
YUMUŞAMA (DETANT)
NEDİR? NEDEN? NE ZAMAN?
 Uluslararası ilişki- Nükleer savaşın 1961 yılında ABD

lerde çatışma galibinin olmayacağı Başkanı KENNEDY ile
yerine diyalog bilinci SSCB Lideri KRUŞÇEV
yolunun tercih görüşmesi…
Blokların iç
edilmesi problemleri
1962 KÜBA
Bağlantısızlar Buhranı…
hareketinin etkisi
YUMUŞAMA DÖNEMİ POLİTİKALARI
Ping-pong Nükleer Silahların Avrupa Güvenlik Ve

Diplomasisi Sınırlandırılması İşbirliği Konferansı
HELSİNKİ NİHAİ
SALT-I ve SALT- II
SENEDİ
PİNG PONG DİPLOMASİSİ

1971’de Japonya’da Ping Pong
Şampiyonası’nda ABD ve Çin
sporcuları arasındaki dostluk
üzerine, ABD takımı Çin’e giderek
bir gösteri maçı yaptı.
 Bu temas iki ülke arasında ki ilk
resmi temastır.
Başkan Nixon 1972’de Çin’i
ziyaret ederek Mao ile görüştü.
Çin BM’ye daimi üye oldu.
NÜKLEER SİLAHLARIN SINIRLANDIRILMASI
ABD ve SSCB arasında stratejik silahların sınırlandırılması konusunda

görüşmeler 1969’ da başladı ve bu amaçla çeşitli antlaşmalar imzalandı.
SALT-I ANTLAŞMASI (1972)
SALT-II ANTLAŞMASI (1979)
SSCB’nin Afganistan’ı işgali üzerine

ABD Kongresi onaylamadı.
Yumuşama süreciyle birlikte Avrupa’da güvenlik ve

işbirliğinin artırılması amacı ile Helsinki'de toplandı.
Rusya Kırım ilhakıyla (2014) senedi çiğnedi
Egemen eşitlik ve egemenliğe saygı

AVRUPA Sınırların ihlal edilmezliği
HELSİNKİ
GÜVENLİK VE Sorunların barışçıl çözümü
NİHAİ
İŞBİRLİĞİ İç işlerine karışmama
SENEDİ
KONFERANSI Devletlerin toprak bütünlüğünün
1975 korunması
(1973)
Kuvvet kullanmaktan kaçınma
Doğu ve Batı Bloğu Ülkeleri (Arnavutluk hariç) işbirliğini

artırmaya yönelik “Helsinki Nihai Senedi”ni imzaladılar.
BAĞLANTISIZLAR HAREKETİ 3. Dünya
BANDUNG BELGRAT ZİRVESİ-

LİDERLER
KONFERANSI-1955 1961
Yugoslavya - TİTO Bağlantısızlar Doğu ve Batı
Hareketi’nin temelleri bloğundan kopuk
Hindistan - NEHRU atıldı bağlantısızlar resmen
Mısır - NASIR Nato üyesi Türkiye’de kuruldu
katıldı.
Sosyalist bloktan Çin Türkiye yok!!!
katıldı
 “Barış İçinde Bir Arada
Yaşamanın Beş İlkesi”
1961 BELGRAT’TA BAĞLANTISIZLAR BU GÜN BAĞLANTISIZLAR
Bağlantısızlar Zirve Toplantıları

-Belgrat Zirvesi (1961): 25 ülke
-Zambiya Zirvesi (1970): 54 ülke
-Küba Zirvesi (2006): 120 ülke
-İran Zirvesi (2012): 120 ülke
YUMUŞAMA DÖNEMİ ÇATIŞMALARI

U2 KRİZİ KÜBA BUHRANI VİETNAM KEŞMİR AFGANİSTAN’IN
-1960 -1962 SAVAŞI-1965 MESELESİ İŞGALİ-1979
ABD U-2 casus uçağı İncirlik Üssü’nden

havalanıp SSCB topraklarına girmiş ve Sovyet
Rusya tarafından düşürüldü.
KÜBA(EKİM FÜZELERİ) BUHRANI (1962)
SSCB Küba’yı
korumak için
nükleer füze
yerleştirdi. ABD
tehdit algıladı
ve taraflar
nükleer savaşın
eşiğine gelindi.
SSCB Küba’dan füzeleri söktü.
ABD’de Türkiye’ye yerleştirmiş Türkiye’de, ABD’nin güvenilirliği
olduğu Jüpiter füzelerini söktü. sorgulanmaya başlandı.
VİETNAM SAVAŞI (1965-1973)

 Komünizm (Kuzey Vietnam) -
Kapitalizm (Güney Vietnam)
Savaşı
Büyük bir orduyla dahil olan

ABD netice elde edemeyerek
1973 barışı ile bölgeden çekildi.
Kuzey Vietnam, Güney

Vietnam’da kontrolü ele geçirdi
ve Birleşik Vietnam Sosyalist
Cumhuriyeti kuruldu. (1976).
VİETNAM SAVAŞININ ETKİLERİ

250 bin Vietnam askeri 1
milyon komünist savaşçı ve 53
bin ABD askeri öldü.
Vietkonglular
ABD 7 milyon ton bomba bana
atmış, Vietnam topraklarının hiçbir kötülük
üçte biri zehirlenmiş ve tarım yapmadılar ki
dışı kalmıştır. onlarla
savaşayım”
Karşılıklı katliamlar köy
baskınları ile insani trajediler
Muhammed Ali CLAY
yaşanmıştır.
(1942-2016)
Müslüman çoğunluk
Hindistan toprağı
1971 Savaşı’nda Hint
desteğiyle Bangladeş
bağımsız oldu
KEŞMİR MESELESİ
Pakistan ve Hindistan arasında sınır meselesi
 1948’de ve 1963-65 yıllarında iki kez savaştılar.
1966 “Taşkent Deklarasyonu” sorunu çözemedi
 Sorun halen devam etmektedir.
AFGANİSTAN’IN SSCB TARAFINDAN İŞGALİ (1979-1988)
ABD Cenevre Ant.

1979 Salt II İle çekildi
Ant.
onaylamadı
SSCB’nin
1980 çöküşünü
Moskova hızlandırdı
Olimpiyat- HÜRMÜZ BOĞAZI
ları’na ABD
Stratejik Hürmüz Boğazı’na yaklaşan SSCB,
ve 70 ülke
Dünya genelinde tepki ile karşılaştı.
katılmadı.
ORTADOĞU’DAKİ GELİŞMELER
Arap-İsrail İslam İşbirliği Irak-İran

OPEC/OAPEC
Savaşı Teşkilatı Savaşı
Camp David 1973 Petrol

Antlaşması Krizi
Hepsini İsrail
ARAP - İSRAİL SAVAŞLARI kazandı
İsrail’in kuruluşu savaşa neden olacak
1948 Savaşı Filistinli Mülteciler Sorunu ortaya çıktı
Mısır-Ürdün-Suriye-Irak-Lübnan
Süveyş krizi neden olacak. İng. Ve Fransa

1956 Savaşı İsrail’le beraber operasyon yapacak.
Mısır
Türkiye Mısır-Suriye ve Ürdün’e lojistik

1967 Savaşı (Altı Gün) destek sağladı. Türkiye’nin İslam Konferansı
Mısır-Ürdün-Suriye
Örgütü’ne üyeliğini kolaylaştı.
1973 Savaşı (Yom Kippur) Petrol krizi ve Camp David Antlaşmaları

Mısır-Suriye
İSRAİL İŞGALİ
CAMP DAVİD ANTLAŞMALARI-1978

 1973 Yom Kippur Savaşı’ndan sonra.
 ABD Dış İşleri Bakanı Henry Kissenger,
Mekik Diplomasisi
 ABD Başkanı Jımmy Carter, İsrail Başbakanı Menaheim Begin ve

Mısır Lideri Enver Sedat imzaladı
Tepki olarak suikast ile öldürüldü-1981
Arap devletleri Mısır’a ambargo koydu
Ortadoğu’da ABD karşıtlığı arttı, SSCB etkisi yükseldi
 İsrail’i resmen tanıyan ilk Arap Devleti Mısır oldu.
 Barış İsrail yüzünden YALAN oldu!!!
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI-1969
Kudüs’te Merkezi
Yahudilerce Cidde.
Fas’ın
Mescid-i (S. Arabistan)
çağrısıyla
Aksa’nın Rabat’ta 24
kundaklanması İlk adı
İslam ülkesi
vesile İSLAM
kurdu
olmuştur-1969 KONFERANSI
ÖRGÜTÜ
EKMELEDDİN İHSANOĞLU
(1943-…)
İslam İşbirliği Teşkilatı Genel
Sekreteri (2004-2014) olarak
görev yapan ilk ve tek Türk
yetkilidir.
Mevcut Genel Sekreter ise,

Yusuf el-Useymin
OPEC
(PETROL İHRAÇ EDEN ÜLKELER TEŞKİLATI-1960)
Irak Kuveyt
İran
Libya
Cezayir Katar
Venezuella Birleşik Arap

Suudi Arabistan
Nijerya Emirlikleri
Ekvator
Angola
Petrol şirketlerine karşı iş birliği yapmak, fiyat birliği ve ülkeler arası iş birliği
sağlamak amacı ile kuruldu. Merkezi Viyana’dadır.
OAPEC-1968 VE 1973 PETROL KRİZİ

Altı gün Savaşlarından
sonra Petrolü İsrail’e karşı
silah olarak kullanabilmek
için Petrol İhraç Eden Arap
Ülkeleri Teşkilatı kuruldu.
 1973 Arap-İsrail
Savaşında İsrail’e destek
olan ülkelere petrol
ambargosu koydu ve 1973
PETROL KRİZİ çıktı
1973 PETROL KRİZİNİN ETKİLERİ

Petrol fiyatları 4 kat arttı (2.59 dolardan 11.65 dolara yükseldi.).
Borsalar battı. İşsizlik arttı.Sanayi üretimi düştü. Enflasyon

yaşandı.
1929 Krizi’nden sonraki en önemli küresel krizdir.
Türkiye dahil gelişmekte olan ülkeler ciddi anlamda etkilenmiştir.

Avrupa petrol krizi ile baş edebilmek için OECD bünyesinde
“Milletlerarası Enerji Ajansı” nı kurarak enerji tedariki konusunda
işbirliğini artırmak istedi
I. Körfez Savaşına IRAK-İRAN SAVAŞI (1980-1988)

neden olacaktır
IRAK’TA REJİM DEĞİŞİKLİĞİ VE BAAS PARTİSİ
Irak Cumhuriyetinde 1963’te Baas Partisi iktidara geldi ve darbe ile

1968’de yönetime tamamen hakim oldu.
BAAS, diriliş anlamındadır. BAAS REJİMİ Orta Doğu’da

Arap birliğini, dirilişini ve sosyalizmi savunan ideolojidir.
1979’da bir darbe ile Saddam Hüseyin tek başına iktidara sahip oldu.
İRAN İSLAM DEVRİMİ (1979)

1925’ten beri İran’ı yöneten Pehlevi Hanedanından ve ”Ak Devrim”
den halk memnun değildi (Gelir dağılımının adaletsizliği, işsizlik…).
1978’de halk ayaklandı ve Pehlevi hanedanı yıkıldı. Ayetullah

Humeyni sürgünden döndü, cumhurbaşkanı ve dini lider oldu.
İran İslam Cumhuriyeti kuruldu ve yeni yönetim, Bağlantısızlar

Hareketi’ne katıldı.
TAHRAN ELÇİLİĞİ BASKINI-1979
444 gün ABD’li diplomatlar rehin alındı. ABD ile ilişkiler kesildi.
Irak-İran Savaşı’nın Gelişimi;

Savaşın Nedenleri
İki Devlet’in de Basra Körfezi’ne
hakim olma arzusu.
 Şattül Arap Su Yolu’nun
paylaşılamaması,
İran Devriminin nüfusunun %40’ı
Şii olan Irak’ta yarattığı rahatsızlık,
İran’ın, Irak’taki Kürt isyancıları
desteklemesi.
Irak-İran Savaşının Sonuçları;

1988’de ateşkes gerçekleşti ve savaş öncesine geri dönüldü.
Arap Devletlerinin farklı tavır geliştirmesiyle Arap Birliği etkinlik

kaybetti.
1 milyon can kaybı ve 150 milyar dolar maddi kayba neden oldu.
Batı dünyası tarafsız kalmış, silah satarak büyük gelir elde etmiştir.
Ekonomisi iflas eden Irak, Kuveyt’i işgal etmiş ve Körfez Savaşı

çıkmıştır.
İRANGATE OLAYI (1986) Irak-İran Savaşı’nda
İran İslam Devrimi’nde 1979’da

ABD’nin Tahran elçiliği basılmıştı.
 ABD-İran ilişkileri kopma noktasına

gelmişti.
Irak-İran Savaşında, ABD’nin İsrail

üzerinden İran’a silah sattığı ortaya çıktı.
 Bu skandal etik tartışmasına neden

olmuş ve ABD Başkan’ı Reagan’ı zora
Ronald Reagan
sokmuştur.
(ABD Başkanı:1981-1989)
YUMUŞAMA DÖNEMİNDE DÜNYADAKİ DİĞER GELİŞMELER

“Muhteşem Otuzlar” (1945-1975).Ekonomi üç kat büyüdü.
1962’de ilk haberleşme uydusu olan Telstar-1 geliştirildi. “1964

Tokyo Olimpiyatları” ilk kez canlı televizyon yayını ile tüm dünyaya
ulaştırılmıştır.
1963’te ilk kadın kozmonot, Valentina Tershkova .(SSCB)
1965’te ilk uzay yürüyüşü, Alexei Leonev (SSCB)
1969’da Neil Armstrong Ay’a ayak basan ilk kişi .(ABD)

Robot Nötron Bombası
Kalp Nakli Tıbbi Görüntüleme (MR)
 Mikro İşlemci Hepatit B Aşısı
Video Kaset Compact Disk (CD)
Hafıza Kartı İnternet (WWW)
Kişisel Bilgisayar
Kadınların sosyal hayattaki etkinlikleri arttı. Cinsiyete dayalı her

türlü şiddet eylemine karşı çıkıldı.
 “Rock And Roll” tarzı yaygınlaştı. Sistemi sorgulayan müzik türleri
(Heavy Metal gibi) ve “Rolling Stones” Grubu Dönem'e damga
vurdu.
 ABD’de “Hippiler” alternatif yaşamı kurmak için
mücadeleye başladılar.
Çin’de Mao liderliğinde “Kültür Devrimi (1966-1969)” yaşandı.
1968 Meksika Olimpiyatlarında ırkçılığa karşı 2 zenci ve 1 beyaz
atlet, madalya töreninde “siyah eldivenler” protestosunu
gerçekleştirdi.
MARTİN LUTHER KİNG
(1929-1968)
Dünya genelinde şiddet karşıtı
ve ırkçılığa karşı görüşleriyle
tanınmaktadır.
1964 yılında Nobel Barış

Ödülünü aldı.
ABD’de Martin Luther King Günü

kutlanmaktadır.
King'in en bilinen ve etkili

konuşması "Bir Hayalim Var"'dır.
MALCOLM X
(1925-1965)
Müslüman siyasi temsilci
ve insan hakları
savunucusudur.
Siyahi insanlara karşı suç

işleyenlerle mücadele eden
ve siyahi insanların haklarını
savunan bir insandır.
Tarihteki en etkili
Afroamerikanlardan birisi
olarak bilinir.
YUMUŞAMA DÖNEMİ’NDE TÜRKİYE
DIŞ POLİTİKA İÇ POLİTİKA
Kıbrıs Meselesi 1960 Darbesi
Ege Meselesi 12 Mart Muhtırası
Asala Terörü 1980 Darbesi

TÜRK DIŞ POLİTİKASI

KIBRIS MESELESİ-1954
I. Dünya Savaşı ve Lozan Antlaşması ile Kıbrıs İngiltere yönetiminde.
1954’te Yunanistan BM’ye başvurarak Kıbrıs’ta self determinasyon talep

etti, fakat reddedildi.
 Kıbrıslı Rumlar, Ada’yı Yunanistan’a katmak ideali için faaliyetlerini

artırdılar. ENOSİS
Enosisi gerçekleştirmek için kurulan silahlı örgüt EOKA

Ada’da Rumlar, EOKA ile terör eylemlerine başlayarak İngilizlere ve
Türklere saldırılar düzenlediler.
Albay Rıza Vuruşkan liderliğinde

Volkan
Teşkilatı Türk Mukavemet
Kıbrıs Teşkilatı-1958
Türkleri
artan Rum Kıbrıs Türk
baskısı Mukavemet
nedeniyle Birliği
savunma
amaçlı
Kara Çete
KIBRIS CUMHURİYETİ-1960
ZÜRİH ANTLAŞMASI LONDRA ANTLAŞMASI
BM ve NATO
11 Şubat 1959 19 Şubat 1959
Taraflar Türkiye-Yunanistan- İngiltere-Kıbrıs

arasında artan arasında Kıbrıs Rumları ve Kıbrıs
çatışmalar Cumhuriyetinin Türklerinin Zürih
üzerine kuruluşu ve antlaşmasını
devreye garantörlük onaylamasına dair
girdiler antlaşması yapılan antlaşma
Bu antlaşmalar neticesinde 16 Ağustos 1960’ta

Kıbrıs Cumhuriyeti kuruldu
DR. FAZIL KÜÇÜK

(1906-1984)
 Zürih ve Londra antlaşmalarını
Türk tarafının temsilcisi olarak
imzaladı.
 16 Ağustos 1960’ta kurulan Kıbrıs
Cumhuriyeti’nin cumhurbaşkanı
yardımcısı.
 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı’ndan
sonra siyasetten çekildi.
 1984’te hayatını kaybetti.
 Kıbrıs Türklerin Rauf Denktaş’tan
önceki lideridir.
AKRİTAS PLANI VE KAOS-1963
Sağlanan barış ortamı uzun sürmedi.
 Kıbrıslı Rumlar Aralık 1963’te sistematik baskı ve zulüm ile

Türkleri Ada’dan göçe zorlamayı hedefleyen eylemleri devreye
soktular.
AKRİTAS PLANI
24 Aralık 1963’te “KANLI NOEL” ile 24 Türk şehit edildi.

Mürüvvet
KANLI NOEL Bu ev
BARBARLIK
Hanım MÜZESİ’ ne
dönüştürüldü
Murat Kutsi Hakan
Tek suçları babalarının bir Türk

subayı Bnb. Nihat İlhan olması
1964 TÜRK MÜDAHALESİ

Artan Rum faaliyetleri üzerine Haziran 1964’te
Türkiye Ada’ya müdahale edeceğini ilan etti.
ABD’nin karşı çıkması üzerine müdahale ertelendi.
JOHNSON MEKTUBU (5 Haziran 1964)

ABD Başkanı Johnson’ın TC Başbakanı İnönü’ye
yazdığı ve müdahaleye karşı çıktığı mektuptur.
1964’te uyarı uçuşunda Pilot. Yzb. CENGİZ TOPEL’in

uçağı düşmüş ve şehit olmuştur.
KIBRIS BARIŞ HAREKATI-20 Temmuz 1974 1974’e kadar

belirsizlik ve kaos
15 Temmuz 1974’te Nikos Sampson liderliğinde EOKA bir darbe yaparak

Kıbrıs Elen Cumhuriyeti’ni ilan etti.
Parola “Ayşe tatile çıksın”
Türkiye garantörlük antlaşmasına dayanarak ‘’BARIŞ HAREKATI’’ ile adanın
%38’ni kontrol altına aldı.
Kod adı “Atilla”
KIBRIS HAREKATINDA TÜRKİYE CUMHURİYETİ

ABD Ambargosu Cumhurbaşkanı: Fahri Korutürk
Başbakan: Bülent Ecevit (CHP)
(1974-1978)
Başbakan Yardımcısı: Necmettin Erbakan (MSP)
Dışişleri Bakanı: Turan Güneş (Ayşe’nin babası )
KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ-1975
Harekat sonrası toplumlar arası görüşmeler başladı.

 Sonuç çıkmayınca 13 Şubat 1975’te RAUF DENKTAŞ liderliğinde
“KIBRIS TÜRK FEDERE DEVLETİ” kuruldu.
KUZEY KIRIS TÜRK CUMHURİYETİ-1983

BM, Kıbrıs Rumlarını “Kıbrıs Cumhuriyeti” olarak tanıyınca, 15 Kasım
1983’te “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti” Kıbrıs Türklerince kuruldu.
 KKTC’nin bağımsızlık kararı Dünya tarafından tanınmamıştır.
RAUF DENKTAŞ (1924-2012)
Kıbrıs Türklüğünün bayrak ismi, KKTC’nin ilk cumhurbaşkanı
13 Ocak 2012’de rahmetli olmuştur.
EGE ADALARININ
SİLAHLANDIRILMASI
Deniz üstü Deniz tabanı
EGE HAVA EGE KITA

SAHASI
MESELESİ SAHANLIĞI
(FIR HATTI)
Çözülen tek konu

KARA SULARININ Deniz yüzeyi
12 MİLE ÇIKARILMASI
ERMENİ İDDİALARI VE ASALA TERÖRÜ

 ASALA (Ermenistan’ın Kurtuluşu
İçin Gizli Ermeni Ordusu) 1975 yılında
Ermeni iddiaları için Agop Agopyan
tarafından kurulan terör örgütüdür.
ASALA çoğu diplomat olan 35 Türk’ü

şehit etti.
Türk istihbaratının başarılı Mehmet BAYDAR Bahadır DEMİR

çalışmaları ile tasfiye edildi. 27 Ocak 1973’te Los Angeles’ta şehit
edilen ilk diplomatlarımız
TÜRKİYE’DE BUNALIMLI YILLAR

27 MAYIS 1960 DARBESİ
DARBECİ CUNTA YASSIADA MAHKEMELERİ
Milli Birlik Komitesi İDAM EDİLEN SİYASETÇİLER

Cemal Gürsel Adnan Menderes
(Başbakan)
Fatin Rüştü Zorlu
(Dış İşleri Bakanı)
Hasan Polatkan
(Maliye Bakanı)
1961 ANAYASASI
Referandum ile kabul edilen ilk anayasa
Temel hak ve özgürlüklerin en geniş şekilde düzenlendiği

Anayasa’dır.
İlk kez Anayasa Mahkemesi kuruldu.
Güçler ayrılığı ilkesi gerçekleştirildi.
İki meclisli sisteme geçildi (TBMM ve Senato).

Cemal GÜRSEL
1961-1971 ARASI TÜRKİYE (1961-1966)
(4.Cumhurbaşkanı
İsmet İnönü başkanlığında İlk
Cevdet SUNAY
koalisyon hükümeti
(1966-1973)
(CHP - AP (Adalet Partisi))
(5. Cumhurbaşkanı)
Başbakan Süleyman DEMİREL
(1965-1971 tek başına iktidar)
12 MART 1971 MUHTIRASI

TSK Komuta Heyetinin, Demirel Hükümeti’nin istifasını istediği
askeri müdahaledir.
1971-1980 ARASI
Nihat Erim partiler üstü kabine kurdu.
CHP (Bülent Ecevit)+ MSP (Necmettin Erbakan) hükümeti Kıbrıs

Harekatını yaptı.
Siyasi, sosyal, ekonomik çalkantılar; Fahri KORUTÜRK

(1973-1980)
 Kıbrıs ambargosu (6. Cumhurbaşkanı.)
 Petrol Krizi
 Öğrenci hareketleri
12 EYLÜL 1980 DARBESİ

Ordu, Genelkurmay Başkanı Kenan Evren
liderliğinde yönetime el koydu.
 Meclis, partiler, sivil toplum örgütleri

kapatıldı. 1961 Anayasası rafa kaldırıldı.
24 Kasım 1983’e kadar darbecilerin

oluşturduğu Milli Güvenlik Konseyi (MGK)
yönetimi üstlendi.
Bülent Ulusu başkanlığında geçici Kenan EVREN

hükümet (1917-2015)
1982 ANAYASASI
Referandum ile kabul edildi.
1961 Anayasası’na göre temel hak ve özgürlükler sınırlandırıldı.
Senato kaldırıldı, tek meclis sistemi benimsendi.
Yüksek Öğretim Kurulu (YÖK) kuruldu.
MGK Başkanı Kenan EVREN (1982-1989) anayasanın

kabul edilmesiyle 7. Cumhurbaşkanı seçilmiş oldu.
Darbeyle Siyasi Yasak

ANAVATAN PARTİSİ İKTİDARI Getirilen Siyasetçiler
(1983-1991) Süleyman Demirel
Turgut Özal Bülent Ecevit
Necmettin Erbakan
Başbakan 8.Cumhurbaşkanı Alparslan Türkeş
(1983-1989) (1989-1993) 1987 referandumuyla yasak kalktı
DİKKAT! 1950’LERDEN 2000’LERE…

Demokrat Parti Adalet Partisi Anavatan Partisi
(Adnan Menderes) (Süleyman Demirel) (Turgut Özal)
EKONOMİ
 1960 ‘ta planlı kalkınma için DPT kuruldu.
 “İthal İkameci Sanayileşme” modeline geçildi.
Daha önce ithal edilen ürünlerin yurt dışından getirilen
teknolojiyle yurt içinde üretilmesidir.
 Anadol marka ilk Türk otomobili piyasaya çıktı.
 Petrol krizi - Kıbrıs ambargosu – İstikrarsızlık – Enflasyon
 Ekonomide kötü gidişe son vermek için Başbakanlık Müsteşarı
Turgut Özal’ın hazırladığı 24 Ocak Kararları (1980) ilan edildi.
karma ekonomiden serbest piyasa
ekonomisine geçişi sağlamak için
 Köyden kente göç arttı.
 1962’de TÜBİTAK kuruldu.
 1968’de TRT yayınları başladı.
 1963’te Metin Erksan’ın “Susuz Yaz” filmi Berlin Film Festivali’nde
“Altın Ayı” ödülünü kazandı (Uluslararası alınan ilk film ödülüdür.).
1964’te Antalya Film Festivali düzenlenmeye başlandı.
 1965’te Altın Mikrofon Yarışması düzenlenmeye başlandı.
 Cem Karaca, Erkin Koray, Moğollar ve Barış Manço öncülüğünde
Anadolu-Rock adı altında yeni bir müzik tarzı oluşturuldu.
KÜRESELLEŞEN
DÜNYA
KÜRESELLEŞME
Sosyal, ekonomik, kültürel ve siyasal anlamda

Küreselleşme Dünya'ya açılma ve Dünya ile bütünleşme
Nedir? anlamında kullanılmaktadır.
Ulaşım ve iletişim imkanlarının gelişmesi

Neden
toplumları ve devletleri birbirlerine yakınlaştırmış
Küreselleşme?
ve Dünya “ küresel bir köy ”e dönüşmüştür.
KÜRESELLEŞME DÖNEMİNE GENEL BAKIŞ

SSCB VE ASYA'DA YENİDEN AET'DEN YENİ OLUŞUM ORTADOĞU KÜRESELLEŞEN
DOĞU YAPILANMA VE AVRUPA SÜRECİNDE VE DÜNYADA
BLOĞU'NUN BAĞIMSIZ TÜRK BİRLİĞİNE BALKANLAR AFGANİSTAN‘ TÜRKİYE
DAĞILIŞI CUMHURİYETLERİ DAKİ
Türkiye Yugoslavya' GELİŞMELER Dış Politika
BDT Azerbaycan ve nın KEİ
Kazakistan Avrupa Dağılması Körfez
Sanghay Kırgızistan Birliği Savaşları Türksoy
İşbirliği Özbekistan Bosna ECO
Örgütü Filistin
Türkmenistan Savaşı ve
Sorunu
Dİğer Türk Dayton
Toplulukları Antlaşması (Yaser İç Politik
Avrupa'da Arafat) gelişmeler
Yeni Su
TİKA
Arayışlar Sorunu
SSCB VE DOĞU BLOĞU’NUN DAĞILIŞI

SSCB Devlet Başkanı MİHAİL GORBAÇOV, ekonomik ve siyasal
sorunları çözebilmek için 1987’de bazı adımlar attı.
PERESTROİKA GLASNTNOST
Yeniden Açıklık,
yapılanma şeffaflık
Daha serbest Daha fazla
MİHAİL SERGEYEVİÇ GORBAÇOV (1931
EKONOMİ. - ...) SSCB’nin son devlet başkanı
DEMOKRASİ.
Bağımsızlıkçı hareketler güçlendi ve dağılmaya zemin hazırlandı.

SSCB’NİN DAĞILMASI-1991
BAĞIMSIZ OLAN 15 DEVLET
BORİS YELTSİN
(1931 – 2007)
SSCB sonrası Rusya’nın ilk
devlet başkanıdır.
1991’DE SSCB'NİN DAĞILMASI İLE

RUSYA LİDERLİĞİNDE KURULAN ÖRGÜTLER
BDT (1991)
ŞANGHAY BEŞLİSİ (1996)
(BAĞIMSIZ DEVLETLER TOPLULUĞU)
Alma Ata deklarasyonu eski SSCB -Rusya, Çin, Kazakistan, Kırgızistan

mensubu 11 devletin katıldığı ve Tacikistan tarafından kuruldu.
(Estonya, Letonya, Litvanya Gürcistan
katılmadı) örgüttür. -2001’de Özbekistan da katılmış
ve Örgüt'ün adı Şanghay İşbirliği
-2005’te Türkmenistan ayrıldı. Gözlemci Örgütü oldu.
statüsünde şu an
-Üye olmasa da Türkiye 2017
-1993’te üye olan Gürcistan 2008 Osetya Enerji kulübü dönem başkanlığına
savaşı nedeniyle ayrıldı. getirildi.
DOĞU BLOĞU’NUN DAĞILMASI

VE AVRUPA’DA YENİ ARAYIŞLAR
Polonya (Lech Walesa liderliğinde) , Çekoslovakya, Macaristan,

Romanya, Bulgaristan komünizmi tasfiye ederek liberal demokrasiye
geçtiler.
Romanya’da Devlet Başkanı “Çavuşesku” 1989’da halk ayaklanması
ile devrilerek idam edilmiştir.
1989’da “Kadife Devrim” ile demokrasiye geçen Çekoslovakya,
1993’te kansız bir şekilde Çek Cumhuriyeti ve Slovakya Cumhuriyeti
adı ile bölündü.
9 Kasım 1989’da Berlin Duvarı yıkıldı. İki Almanya birleşti (3 Ekim

1990).
Batı Almanya Başbakanı
HELMUT KOHL’ün yoğun çabalarıyla
COMECON ve VARŞOVA PAKTI 1991’de kendini feshetti.
AET, Avrupa Birliği’ne dönüştü. (1993)
Eski Doğu Bloğu ülkeleri zamanla NATO’ya üye oldu ve Nato

Avrupa’da genişledi.
Haydar ALiyev“Biz bir ASYA’DA YENİDEN YAPILANMA

millet, iki devletiz.” BAĞIMSIZ TÜRK CUMHURİYETLERİ
AZERBAYCAN KAZAKİSTAN KIRGIZİSTAN ÖZBEKİSTAN TÜRKMENİSTAN

(1991) (1991) (1991) (1991) (1991)
Ebulfeyz Nursultan Asker Akayev İslam Kerimov Saparmurad
Elçibey Nazarbayev Bişkek. Taşkent Niyazov
Astana. (Türkmenbaşı)
Bakü. Cengiz Aytmatov Aşkabat.
DAĞLIK “Selvi boylum al yazmalım”
Semey Nükleer
KARABAĞ deneme alanını
SORUNU kapattı. TİKA-1992
Hocalı (Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı)
Katliamı Başbakanlığa bağlı kardeş ülkelere
yardım amaçlı kuruluş
KARABAĞ SORUNU
 Ermenistan ve Azerbaycan
arasına 1988-1994 Karabağ
Savaşı yaşandı.
 Rus desteği ile Ermeniler
Azerbaycan toprağı Karabağ’ı
işgal ettiler.
1994’te ateşkes
sağlanmasına rağmen
bölgede Ermeni işgali devam
etmekte ve çözümsüzlük
sürmektedir.
HOCALI KATLİAMI
(26 Şubat 1992)
Ermeni çetelerin
Hocalı
kasabasında
106'sı kadın, 83'ü
çocuk olmak üzere
toplam 613 sivil
Azerbaycanlıyı
katlettikleri
soykırımdır.
DİĞER ÖZERK TÜRK TOPLULUKLARI

RUSYA: Altay, Başkurtistan, Çuvaşistan, Dağıstan, Hakas,
Kabartay-Balkar, Saha (Yakutya), Tataristan, Tuva, Karakalpak,
MOLDOVA: Gagavuz,
 AZERBAYCAN: Nahçıvan,
UKRAYNA: Kırım.
ÇİN: Sincan Uygur,

DOĞU TÜRKİSTAN UYGURLARI LİDERLERİ
İSA YUSUF ALPTEKİN (1901-1995) RABİA KADİR (1948- )

AVRUPA EKONOMİK TOPLULUĞUNDAN

AVRUPA BİRLİĞİNE
1957 Roma Antlaşması ile AET adı ile kuruldu.
1968’de gümrük birliğini gerçekleştiren AET, hedeflerine ulaşmada

gösterdiği başarı ile üye sayısının artmasını sağladı.
 Maastricht Antlaşması ile 1993’ten itibaren topluluk Avrupa Birliği (AB)

adını aldı.
Bugün 28 üyeden oluşmaktadır. (En son Hırvatistan-2013)
AB Eylül 2016’da Bosna-Hersek’in tam üyelik başvurusunu kabul etti.

(Müzakere sürecine geçilecek)
1985 Schengen Antlaşması ile AB’ye üye ülkeler arasında vize

kaldırıldı.
Avrupa Birliği 2002’de ortak para birimi olarak EURO’nun

kullanılmasını kararlaştırmıştır.
AB üyesi, Danimarka, İsveç ve İngiltere EURO kullanmamaktadır.
26 Haziran 2016’da yapılan referandumla İngiltere AB’den ayrılma

kararı aldı. (Müzakereler devam ediyor)
AVRUPA BİRLİĞİNE
Ekonomik Kriterler ÜYELİK KRİTERLERİ Siyasi Kriterler
MAASTRİCHT KRİTERLERİ KOPENHAG KRİTERLERİ

(1992 Zirvesi) (1993 Zirvesi)
-Üyelerin kamu borç stoğu -Demokrasi

GSYİH’nın % 60’nı geçemez. - Hukukun üstünlüğü
-Üyelerin bütçe açığı oranı - İnsan hakları
GSYİH’nın % 3 ‘nü geçemez . -Topluluk müktesebatına uyum
-Üyelerin enflasyon oranı, en düşük -İşleyen bir piyasa ekonomisi
üç üyenin enflasyon ortalamasından alanlarında belli bir seviyeye
1,5 puan fazla olabilir. gelinmek zorundadır.
•AVRUPA BİRLİĞİ KOMİSYONU: Yürütme organıdır. Birlik

AVRUPA BİRLİĞİ ORGANLARI
politikalarının tasarlayıcısı ve koordinatörüdür.
•AVRUPA PARLEMENTOSU : Ülkeler, seçimler neticesinde
nüfus oranlarına göre milletvekili gönderirler. Yasa yapma
sürecine katılabilse de son söz Konsey'e aittir.
•AVRUPA KONSEYİ : Devlet başkanlarının katılımı ile yılda en
az iki kere toplanır. Birliği yönlendiren esas organdır. Konsey
başkanlığını her üye 6 aylık süreyle sıra ile yapar.
•ADALET DİVANI : AB'nin en yüksek yargı organıdır. Üye
devletler arasındaki davalara bakar.
•EKONOMİK VE SOSYAL KOMİTE: Ekonomik ve sosyal konular
ile ilgili danışma organıdır ve AB'ye görüş bildirir.
•SAYIŞTAY : AB'nin ve bağlı kuruluşların bütçelerini inceler.
NORVEÇ
İSVİÇRE
TÜRKİYE VE AVRUPA BİRLİĞİ

 1959 üyelik için başvuru yapıldı
 1963 Ankara Ortaklık Antlaşması
 1987’de Türkiye tam üyelik için başvurdu.
 1996 Türkiye Gümrük Birliğine girdi
 1999’da Helsinki Zirvesi’nde “aday ülke” kabul edildi.
 2004 Brüksel Zirvesi’nde “müzakere tarihi” verildi.
 3 Ekim 2005 tarihinde müzakereler başladı.

ULUSAL AJANS - 2002

Türkiye Helsinki Zirvesi’nde Avrupa Birliği’ne adaylık sürecinin başlaması ile
topluluk programlarından yararlanmaya başlamıştır.
2006’ya kadar süren Socrates (genel eğitim), Leonardo da Vinci (mesleki eğitim)
ve Gençlik adlarıyla bilinen topluluk programlarını yürüttü.
 2007-2013 dönemi içerisinde Hayat Boyu Öğrenme ve Gençlik Programları da

Türkiye Ulusal Ajansı tarafından başarıyla yürütüldü.
 2014-2020 arasını kapsayan yeni Erasmus Programı da yine Türkiye Ulusal Ajans
unvanıyla AB Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı tarafından
yürütülmektedir.
NATO’NUN GENİŞLEMESİ
 Varşova Paktı’nın
dağılmasından sonra Doğu
Avrupa ülkeleri, NATO’ya
üyelik için başvurdular.
 1999’dan itibaren birliğe üye
olmak isteyen devletlerle
ilgili “Barış İçin Ortaklık”
adıyla bir program
benimsediler.
YENİ OLUŞUM SÜRECİNDE BALKANLAR

YUGOSLAVYA’NIN DAĞILMASI-1991
1980’de
TİTO’nun
ölümü,
ekonomik
sıkıntılar ve
milliyetçi
hareketler
Federal
Yugoslavya’nın
parçalanma-
sına yol açtı.
BOSNA SAVAŞI (1992-1995)

 Bosna’nın bağımsızlık kararını tanımayan Sırplar, acımasız bir savaş
başlattılar.
 1000 gün kuşatma altında kalan Bosna’da Sırplar 312 bin Boşnak'ı
öldürerek soykırım yaptılar.
BM kontrolündeki “Serebranica” da

Temmuz 1995’te 8 bin sivil, Sırplar
tarafından katledildi.
30 Ağustos 1995’te NATO müdahalesi ile

Sırplar ateşkes istemek zorunda kalmış ve
savaş sona ermiştir.
DAYTON
ANTLAŞMASI
(14 Aralık 1995)
 Bosna savaşını
bitiren
antlaşmadır.
ALİYA İZZETBAGOVİÇ (Bilge Kral)
(1925-2003)
 Bosnalı Bosnalı Müslümanların Lideri
müslümanlar
adına Aliya
İzzetbegoviç
imzaladı.
ARNAVUTLUK’TA DEMOKRATİKLEŞME SÜRECİ

Enver Hoca’nın 1985’te ölümü ile devlet başkanlığına getirilen
Ramiz Alia, sosyalist düzenden liberal düzene doğru kaymaya
başlamıştı.
Liberalleşme sürecinden en son etkilendi. 1992’de çok partili

seçimlerin yapıldığı Arnavutluk’ta Sali Berişa Cumhurbaşkanı
seçilmiştir.
Arnavutluk 2009’da NATO üyeliğine kabul edilmiştir ve AB üyeliği

görüşmeleri devam etmektedir.
ORTA DOĞU VE AFGANİSTAN’DAKİ GELİŞMELER
KÖRFEZ SAVAŞLARI
I.KÖRFEZ SAVAŞI II. KÖRFEZ SAVAŞI
(1990-1991) (2003)
Irak’ın petrol zengini Kuveyt’i işgal “Saddam Hüseyin’in Kimyasal silah
etmesi. sakladığı gerekçesi” ile 20 Mart 2003’te
BM’nin oluşturduğu ABD liderliğinde Irak’a saldırdılar ve kısa sürede Bağdat’ı
koalisyon güçleri harekat ve Irak’ı işgal ettiler. Yeniden
düzenlediler. yapılandırılan Irak’ta Devlet Başkanı
Irak ateşkes talep edince operasyon Saddam Hüseyin , 2006’da idam edildi.
sona erdi.
FİLİSTİN SORUNU VE ORTA DOĞU
BARIŞ GÖRÜŞMELERİ
 Yaser Arafat liderliğinde Filistin
Kurtuluş Örgütü 1988’de intifada
(ayaklanma) adı verilen yeni bir taktiğe
başvurdu. Silahsız bir mücadele olan
intifada eylemlerinde, Yaser Arafat’ın
küçük generallerim dediği çocuklar,
tanklara taş ve sopalarla
saldırmaktaydı.
 Yıllardır devam eden mücadeleye,
akan kana paralel, barış görüşmeleri
devam etse de bölgede kalıcı bir barış
YASER ARAFAT (1929-2004) sağlanamadı.
ORTA DOĞU’DA BARIŞI SAĞLAMA ÇABALARI

 Madrid Konferansı (1991): İsrail ile Filistin ilk kez yüz yüze
görüşmüştür.
 Oslo Görüşmeleri (1993): FKÖ ve İsrail karşılıklı birbirlerini

halkın temsilcisi olarak tanımıştır. (Oslo I ve Oslo II antlaşmaları
ile Filistin özerk oldu.)
 Anna Polis Toplantısı (2007): İsrail ile Filistin arasında iki devletli
çözüm esasına dayalı barış görüşmeleri başlamıştır.
Utanç Duvarı
-İsrail güvenliğini sağlamak

gerekçesi ile Filistinlileri izole
edecek 730 km’lik duvar
inşasına 2004’te başladı.
İSRAİLİN FİLİSTİNE SALDIRILARI

 2004 “Refah Operasyonu”
 2008 “Dökme Kurşun Operasyonu”
KÜRESELLEŞME  2014 “Koruyucu Hat”
ORTA DOĞU’DA “SU” SORUNU

 Orta Doğu’ya hayat veren beş nehrin
(Fırat, Dicle, Asi, Şeria ve Nil) kullanımı
ve paylaşımı bölge ülkeleri arasında
sorun olmaktadır.
 Türkiye’nin GAP ile yaptığı barajlar

özellikle Suriye ve Irak’la aramızda
gerginliğe neden olmaktadır
 Türkiye, ayrıca Fırat ve Dicle’nin suyunun

Arap Yarımadası’na ulaşmasını
sağlayacak “Barış Suyu Projesi”ni ortaya
atmış ancak yine Suriye’nin uzlaşmaz
tutumu nedeniyle bu proje de 2015’te tamamlandı
gerçekleştirilememiştir
ARAP BAHARI
 Demokrasi insan hakları talebiyle 2010’da başlayan ve etkileri halen
devam eden halk hareketidir. Tunus, Libya, Suriye, Mısır, Ürdün, Yemen,
Cezayir ve Bahreyn’de farklı şiddette etkisini göstermiştir.
 Tunus: “Yasemin Devrim” ile iktidar değişmiştir.
 Mısır: Hüsnü Mübarek devrilmiş seçimler sonucunda Muhammed Mursi
cumhurbaşkanı seçilmiştir. Hemen arkasından General Sisi bir darbeyle
iktidara gelmiştir. Yaşanan kanlı olaylarda demokrasi taraftarları rabia
(dört) işaretini sembol olarak kullandılar.
 Libya: Çıkan iç savaş sonrası Kaddafi iktidarı kaybetmiş ve linç edilmiştir.
 Suriye: Beşşar Esed’e karşı başlayan halk hareketi ve rejimin şiddet
eğilimi, halen devam eden iç savaşa neden olmuştur.
AFGANİSTAN’DAKİ GELİŞMELER
 SSCB sonrası iç mücadeleyi kazanan Taliban Grubu (medrese öğrencileri)
ülkede denetimi ele geçirdi.
 ABD’de 2001’de yaşanan 11 Eylül saldırıları ile Taliban Yönetimi’nin
bağlantılı olduğu gerekçesi ile ABD, Afganistan’a operasyon başlattı.
 Kasım 2001’de Taliban yönetimden uzaklaştırıldı ve Hamid Karzai
liderliğinde demokratik bir Afganistan inşası başlamıştır.
 Ama hala ülkede Taliban güçleri ile çatışmalar devam etmekte ve
güvenlik riski sürmektedir.
 BM, Afganistan’a destek olarak “Uluslararası Güvenlik Destek Gücü -
ISAF”ı kurdu. (2014’te dağıtıldı)
 Afganistan güvenliğine destek olan ISAF Komutanlığı’nı Türkiye, 2002 ve
2004’te icra etmiştir.
DÜNYA'DAKİ DİĞER GELİŞMELER

BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK GELİŞMELER
 Günümüzde bilimsel alanda “Nano teknoloji” en önemli

gelişmeler arasındadır.
 Doku ve organ nakli gelişmiştir. Laboratuar ortamında doku ve

organ üretme çalışmaları da hızlanmıştır.
 1996’da ilk kez bir canlı (“Dolly” adlı koyun) kopyalanmıştır.
 1990’lar ile birlikte internet kullanıcısı hızla artmıştır.

 1994’te ise Venüs yüzeyinin haritası çıkarılmıştır.
 Bütün devletlerin ortak kullanabileceği “Uluslararası Uzay

İstasyonu” fikri, 1998’de inşasının başlaması ile gerçekleşme
aşamasına gelmiştir.
 ABD’ye ait Anka Kuşu (Phoenix) adlı uzay aracı 2008’de Marsa
gönderildi.
 1986’daki Çernobil kazası çevre sorunlarına duyarlılığı artırmış,

ABD ve Batı Avrupa ülkeleri; “Yeşil Dostu” politikalar izlemeye
başlamışlardır.
KÜRESELLEŞEN DÜNYADA TÜRKİYE
TÜRK DIŞ POLİTİKASI

 Konumu itibari ile enerji merkezlerine yakın olan Türkiye’nin
hedefi enerji koridoru olmaktır.
 Bu çerçevede bir çok petrol ve doğal gaz boru hattına ev
sahipliği yapmaktadır.
PETROL BORU HATLARI

DOĞAL GAZ BORU HATLARI

KARADENİZ EKONOMİK İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI (KEİ-1992)

1Türkiye’nin girişim-
leri ile devletler
arasında coğrafi
yakınlığı kullanarak
ekonomik ilişkileri
geliştirmek, dostluk
ve iyi komşuluk
esasına dayalı bir
barış denizi yaratmak
amacıyla kuruldu.
TÜRKİYE VE ORTA ASYA TÜRK CUMHURİYETLERİ

1992’den beri “Türkçe Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirvesi”
toplanmaktadır.Son zirve 2010’da İstanbul’da toplandı.
Ülkeler arasında ortak bir alfabe çalışmaları da sürmektedir.
2018 kültür
TÜRK KÜLTÜRÜ VE başkenti EKONOMİK İŞBİRLİĞİ
SANATLARI ORTAK Kastamonu TEŞKİLATI (1985)
YÖNETİMİ (TÜRKSOY) (1993)  İran, Pakistan ve Türkiye
 Azerbaycan, Kazakistan, katıldı. Sonradan Orta Asya
Kırgızistan, Özbekistan, Türkiye Türk Cumhuriyetleri de dahil
ve Türkmenistan tarafından oldu
kuruldu.
TÜRKİYE VE BALKANLAR
YUNANİSTAN
Batı Trakya Türklerine Yunan baskısı bu dönemde artmıştır. Dr.
Sadık Ahmet’in“Türk” kelimesini kullandığı için cezalandırılması
ve
 1996’da Ege’de “Kardak Kayalıkları” iki ülkeyi savaşın eşiğine
getirmiştir. 2000’lerden itibaren ilişkiler yumuşama sürecine
girmiştir.
Kıbrıs Meselesi: 2004’te ilk kez barışa çok yaklaşıldı. BM Genel
SADIK AHMET
Sekreteri Kofi Annan’ın hazırladığı Barış Planı taraflarca kabul (1947-1995)
edilerek halkların referandumuna sunuldu. “Annan Planı” Batı Trakya
Türklerce % 65 ile kabul edildi, ama Rumlar % 76 ile reddetti. Türklerinin lideri
BULGARİSTAN
1989’da Komünist Dönem’de “Jivkov” İktidar’ında Bulgaristan
Türkleri asimile politikalarından kaçarak Türkiye’ye göç etmişlerdir
(300 bin göçmen).
Naim Süleymanoğlu
Bulgar baskısından
kaçarak Türkiye’ye iltica
etti-1986. Türkiye adına
katıldığı 1988-1992-1996
olimpiyatlarında arka arkaya
altın madalya kazanarak tarihe geçti.
18 Kasım 2017’de Cep Herkülü rahmetli oldu.
KIZILAY’IN ULUSLARARASI YARDIM FAALİYETLERİ

TÜRK ORDUSU VE DÜNYA BARIŞI

Türkiye 1990’lardan itibaren BM, NATO ve AB liderliğinde
çeşitli kriz noktalarına barışı korumak ve uygulamak için
askeri birlikler görevlendirmiştir.
Somali (1993), Bosna-Hersek (1992-1996), Arnavutluk

(1997-1999), Kosova (1999), Makedonya (2001)
Afganistan (2002), Sudan (2005), Kongo (2006)
Lübnan (2006), Libya (2011)
1980 SONRASI TÜRKİYE

SİYASİ GELİŞMELER
 Görev başında rahmetli olan Özal yerine
SÜLEYMAN DEMİREL 9. Cumhurbaşkanı (1993-2000) seçildi
 Tansu Çiller Başbakan olarak görevlendirildi (Tansu Çiller, Türkiye’nin ilk
kadın Başbakan’ıdır.).
 Tansu Çiller Dönemi’nde 1995’te AB ile Gümrük Birliği Antlaşması
imzalandı.
 1990’lı yıllar Tansu Çiller, Mesut Yılmaz, Bülent Ecevit başkanlığındaki
koalisyonlara ve siyasi istikrarsızlıklara sahne oldu.
 2000 yılında AHMET NECDET SEZER 10.Cumhurbaşkanı
(2000-2007) seçildi.
 2002 seçimlerinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tek başına

iktidara geldi.
 2007’de ABDULLAH GÜL 11. Cumhurbaşkanı seçildi.
 2014’te doğrudan halk tarafından ilk seçilen
cumhurbaşkanı olarak RECEP TAYYİP ERDOĞAN
cumhurbaşkanlığı görevini devraldı.
 15 Temmuz 2016’da FETÖ terör örgütü mensuplarının kalkışması,
bastırıldı.
 16 Nisan 2017’de yapılan referandum sonucunda Türkiye,
Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemine geçmeyi kararlaştırdı.
 1984’te Türkiye’de renkli tv yayını başladı.
 1994 yılında çıkan “Özel Radyo ve Televizyon Yasası” ile özel

kanallar yayın hayatına başladı.
 1993’te ODTÜ’de ilk internet bağlantısı kurulmuş, bilgisayar

kullanıcı sayısı hızla artmıştır.
 Orhan Pamuk 2006’da Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı.

 2008 yılında Üç Maymun Filmi 61.Uluslararası Cannes Film Festivali’nde

Nuri Bilge Ceylan en iyi yönetmen ödülünü kazandı.
 Sertab Erener ile 2003 Eurovision Şarkı Yarışması’nı kazandı
 1994 Dünya Serbest Güreş Şampiyonası’nda Türkiye takım halinde 1.
oldu.
 Türk Milli Futbol Takımı, 2002 Dünya Şampiyonası’nda 3. oldu.
 Türk Milli Futbol Takımı, 2008 Avrupa Futbol Şampiyonası’nda 3. oldu.
 “12 Dev Adam” lakaplı Türkiye Erkek Millî Basketbol Takımı, 2010
Şampiyonası’nda Dünya ikincisi oldu.
 Milli Atlet Elvan Abeylegesse 2010 Avrupa Şampiyonası’nda altın madalya
kazandı.
 2017’de Ramil Guliyevi 200 metre atletizm yarışında Dünya Şampiyonu
oldu.
 Gazi Yaşargil (1925), dünyada mikro sinir cerrahisinin kurucusu ve

“Yüzyılın Sinir Cerrahi” doktor.
 Oktay Sinanoğlu (1935-2015), Türk kimyacı, moleküler biyofizikçi ve

biyokimyacı Türk bilim insanıdır. Türkiye’de akademik çalışmalarıyla
olduğu kadar, Türkçe ile ilgili görüşleriyle de tanınmaktadır.
 Fuat Sezgin (1924), İslam Tarihi, bilimi ve teknolojisini çalışan,

aydınlatan bilim insanıdır. “İslam’da Bilim ve Teknoloji” eseri ünlüdür.
 Aziz Sancar (1946), Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını

ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde
2015 Nobel Kimya Ödülü’nü kazanmıştır
EKONOMİK GELİŞMELER
 1997, 1998, 2001 ve 2008 ekonomik krizleri Türkiye’yi olumsuz
etkiledi.
 Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) başlatıldı ve büyük ölçüde
tamamlandı.
 2005’te paradan altı sıfır silindi.
 Kurulan “Özelleştirme Yüksek Kurumu” ile devlet işletmeleri
özelleştirildi.
 Türkiye 2013’te IMF’ye olan borçlarını ödeyerek bitirmiştir
TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TÜBA)-1993

• Bilim politikalarına yön vermek
• Bilim insanlarını ve eserlerini takdir ve teşvik etmek
• Bilim insanı olmayı özendirmek
•Toplumda bilimsel yaklaşım ve düşüncelerin yayılmasına rehberlik etmek
•Türkçenin bilim dili olarak geliştirilmesinde ve kullanılmasında etkin görev
almak amacıyla kurulan teşkilattır.

KÜRESEL SORUNLAR
Küresel Isınma
Çevre Kirliliği
Uluslararası Terör
Nüfus Artışı Ve İşsizlik
Yetersiz Beslenme Ve Açlık
AIDS (Hiv Virüsü)
Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Hastalığı
Kuş Gribi
SARS (Akut Solunum Yolu Yetersizliği Sendromu)
Hepatit
Sıtma
Domuz Gribi (A/H1n1 Virüsü)
KYOTO PROTOKOLÜ
Küresel ısınmaya karşı ülkelerin karbondioksit ve sera etkisi yaratan
gazların salınımını azaltmayı taahhüt ettikleri 2005’te yürürlüğe giren
sözleşmedir.
ABD dışında tüm Devletler onayladı. Kanada 2011’de onayını geri çekti.
Türkiye 2009’da imzaladı.
BM İklim Değişikliği Sözleşmesi 15 Aralık 2015’te Paris

Antlaşmasıyla 196 ülkenin katılımıyla imzalandı. Trump
liderliğindeki ABD, 2017’de antlaşmadan çekildi.
TARİH KONU ANLATIMI

TARİH SORU BANKASI

Çağdaş Türk Ve Dünya Tarihi: - Birol Yetimoğlu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Çağdaş Türk Ve Dünya Tarihi: - Birol Yetimoğlu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÇAĞDAŞ

5-KÜRESEL- 2-II. DÜNYA

20. YY BAŞLARINDA DÜNYA

Orta Uzakdoğu’da Barışı Totaliter

SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETLER BİRLİĞİ’NİN(SSCB) KURULMASI

15 Sovyet Devleti’nden oluşan bir federasyon olarak SSCB’yi kurdular. (Gürcistan,

I. BEŞ YILLIK KALKINMA

RUS İŞGALİ ALTINDA TÜRKLERİN DURUMU

Rusya Türkistan Millî 1917 Bolşevik

BOLŞEVİK İHTİLALİ DÖNEMİNDE ORTA ASYA’DA TÜRK DEVLETLERİ

 Alaş-Orda Özerk Cumhuriyeti,

Özerk Türkistan Cumhuriyeti, Hepsi

ORTA ASYA TÜRKLERİNİN ÖNDE GELEN LİDERLERİ

İSMAİL GASPIRALI YUSUF AKÇURA Z. VELİDİ TOGAN

BASMACI HAREKETİ (KORBAŞILAR HAREKETİ)

NEDİR? ENVER PAŞA BASMACI LİDERLERİ

RUSLARIN ASİMİLASYON SİYASETİ

Türk çocukları Rus okullarında

ORTA DOĞU’DA MANDA YÖNETİMİ

MANDA Toplumların başka bir devlet tarafından idare edilerek

Neden İtilaf Devletlerinin Wilson İlkelerine ters düşmemek

Ne zaman 1919 Paris Barış Konferansı’nda gündeme gelmiş,

Mandater Altındaki Bağımsızlık

Orta Doğudaki manda

UZAK DOĞU’DA YENİ BİR GÜÇ JAPONYA

MEİJİ RESTERASYONU NEDİR? İmparator Mutsihito’nun başlattığı

Meiji Resterasyonu ile;

• Çağdaş ve düzenli ordu kuruldu.Subaylar batıda eğitildi.

• Anayasa, parlamento ve siyasi partiler oluşturuldu.

• Avrupa’ya öğrenci gönderildi. İlköğretim, kız-erkek zorunlu kılındı.

• İlk gazete yayınlandı. Takvim değiştirildi. İlk demir yolu yapıldı.

• Giyim kuşamda Batı örnek alındı. Alfabe

Japonya’nın Asya Kıtası’nda

Çin-Japon Savaşı (1894-1895)

Rus-Japon Savaşı (1904-1905)

1929 DÜNYA EKONOMİK KRİZİ

ABD’de “Kara KARA PERŞEMBE

EKONOMİK KRİZİN SONUÇLARI

 Dünya’da 4000 civarında banka battı.

 50 milyon insan işini kaybetti.

 Dünya ticareti % 65 oranında azaldı.

 Piyasada para olmadığından ticarette, takas usulüne dönüldü.

1929 KRİZİ’NİN TÜRKİYE’YE ETKİLERİ

 TBMM Başkanı Kazım Özalp’in başkanlığında “Milli İktisat ve

 “Yerli Malı Haftaları” düzenlendi.

 Ekonomide “devletçi modele” geçildi.

 Türk Parasını Koruma Kanunu çıkarıldı ve Merkez Bankası kuruldu.

İKİ SAVAŞ ARASINDA AVRUPA’DA

DİĞER BAZI BARIŞÇIL ADIMLAR

 Litvinov Protokolü -1929

 Küçük Antant -1921

AVRUPA’DA TOTALİTER REJİMLERİN KURULUŞU

ALMANYA-NAZİZM İTALYA-FAŞİZM İSPANYA-FRANCO

HİTLER MUSSOLİNİ FRANCO

• Bu ortamda Alman ırkının üstünlüğünü “Führer”

 I. Dünya Savaşı’nda umduğunu bulamayan İtalya, ekonomik

 1922 Ağustos’un da “Kara

“Scala Nutku” Her şey devlet içindir!!!

• Medyaya sansür uygulayarak

• İtalyanlara Roma İmparatorluğunu

• Ekonomiyi canlandırarak işsizliği azalttı.

İSPANYA’DA FRANCO DÖNEMİ

Savaşı kazanan General Franco1939-1975