UKŁAD MOCZOWY

• Czynność:
- usunięcie z organizmu rozpuszczonych w krwi
produktów ubocznych przemiany materii
- produkcja moczu
- regulacja ustrojowej zawartości płynów i soli
- wydalanie substancji szkodliwych
 UKŁAD MOCZOWY

• Dzielimy na:
a) narządy wytwarzające mocz
- nerka ren
b) narządy wyprowadzające mocz
- miedniczka nerkowa pelvis renalis
- moczowód ureter
- pęcherz moczowy vesica urinaria
- cewka moczowa urethra
 NERKA - REN

• Jest narządem parzystym.

• Położone są w jamie
brzusznej w przestrzeni
zaotrzewnowej, w okolicy
lędźwiowej
• Nerka prawa leży nieco niżej
niż nerka lewa
• Powierzchnia tylna nerek
przylega do mięśni ściany
tylnej jamy brzusznej a
powierzchnia przednia do
narządów jamy brzusznej
NERKI – BUDOWA ZEWNĘTRZNA
• Wyróżniamy:
- powierzchnię przednią i tylną
- brzeg przyśrodkowy i boczny
- koniec górny i dolny
• Na brzegu przyśrodkowym znajduje
się zagłębienie zwane wnęką nerki,
które prowadzi do zatoki nerkowej
• W obrębie wnęki znajduje się:
- tętnica i żyła nerkowa
- moczowód
- naczynia chłonne i nerwy
• Zatoka nerkowa obejmuje:
- miedniczkę nerkową
- kielichy nerkowe większe i
mniejsze
NERKI – BUDOWA WEWNĘTRZNA
• Na przekroju czołowym nerki
widać miąższ nerki, który składa
się z dwóch warstw:
- kora nerki – znajduje się na
obwodzie pod torebką włóknistą.
Wnika ona także pomiędzy
rdzeń nerki w postaci słupów
nerkowych
- rdzeń nerki stanowi warstwę
wewnętrzną i składa się z
piramid nerkowych, które
posiadają kształt trójkątny.
Podstawą zwrócone są do
obwodu nerki natomiast ich
wierzchołki zwane brodawkami
nerkowymi zwrócone są w
kierunku zatoki nerkowej
 BUDOWA WEWNĘTRZNA NERKI
• Jednostką morfologiczno-
czynnościową nerki jest nefron
• W nefronie wyróżniamy:
- ciałko nerkowe, które składa się z
kłębka nerkowego (utworzonego z
tętniczych naczyń włosowatych
tworzących sieć dziwną tętniczo-
tętniczą) i otaczającej go torebki
nerkowej. Do torebki spływa mocz
pierwotny wytwarzany przez
naczynia włosowate kłębków
poprzez filtrację osocza krwi
- kanalik kręty I rzędu  pętla
nefronu (Henlego)  kanalik kręty
II rzędu (wstawka)  cewka
zbiorcza  przewód brodawkowy
 brodawka nerkowa
 MIEDNICZKA I KIELICHY NERKOWE
• Brodawki nerkowe objęte są
przez kielichy nerkowe mniejsze
(8-10), do których ścieka mocz
przez otworki brodawkowe
• Kielichy nerkowe mniejsze łączą
się w kielichy nerkowe większe
(2-3)
• Z połączenia kielichów
nerkowych większych powstaje
miedniczka nerkowa, która
przechodzi w moczowód
• Kielichy nerkowe oraz
miedniczka nerkowa znajdują
się w zatoce nerkowej
MOCZOWÓD - URETER

• Łączy miedniczkę nerkową

z pęcherzem moczowym.
Dł. ok. 30cm leżący w
przestrzeni zaotrzewnowej.
• W przebiegu moczowodu
wyróżniamy:
- część brzuszną (biegnącą
od miedniczki nerkowej do
kresy granicznej)
- część miedniczną (od
kresy granicznej do
pęcherza moczowego
 MOCZOWÓD
• W przebiegu moczowodu
wyróżniamy 3 zgięcia:
- nerkowe – w miejscu
przejścia miedniczki
nerkowej w moczowód
- środkowe – na poziomie
przejścia do miednicy
mniejszej
- trzecie – w miejscu
wejścia do pęcherza
moczowego
PĘCHERZ MOCZOWY –
VESICA URINARIA
• Jest to nieparzysty narząd
zbierający mocz.
• Położony jest w miednicy
mniejszej zaotrzewnowo do tyłu
od spojenia łonowego; u
mężczyzn leży do przodu od
odbytnicy; u kobiet do przodu
od pochwy i macicy
• Dno pęcherza u mężczyzn
spoczywa na gruczole
krokowym a u kobiet na
przeponie moczowo-płciowej i
przedniej ścianie pochwy
• Pusty pęcherz moczowy nie
wystaje nad spojenie łonowe
 PĘCHERZ MOCZOWY – VESICA URINARIA

• W obrębie pęcherza
moczowego możemy wyróżnić:
- szczyt pęcherza – skierowany
do przodu i ku górze
- trzon pęcherza - będący
największą jego częścią
- dno pęcherza – skierowane do
dołu i tyłu
• W dnie pęcherza moczowego
wyróżniamy trójkąt pęcherza,
który ograniczony z przodu jest
przez ujście wewnętrzne cewki
moczowej a z tyłu przez ujścia
obydwu moczowodów
 CEWKA MOCZOWA ŻEŃSKA –
URETHRA FEMININA
• Długość cewki
moczowej wynosi od 3
do 5 cm
• Rozpoczyna się w dnie
pęcherza moczowego
ujściem cewki
wewnętrznym następnie
przebija przeponę
moczowo-płciową i
kończy się ujściem cewki
zewnętrznym położonym
na brodawce cewkowej
w przedsionku pochwy
 CEWKA MOCZOWA ŻEŃSKA

• Ujście wewnętrzne cewki jest

zamknięte przez mięsień
zwieracz wewnętrzny cewki
moczowej jest to mięsień
gładki unerwiony przez układ
autonomiczny niezależny od
naszej woli
• Ujście zewnętrzne jest
zamknięte przez mięsień
zwieracz zewnętrzny cewki
moczowej jest to mięsień
poprzecznie prążkowany
unerwiony przez układ
somatyczny i zależny od
naszej woli
 CEWKA MOCZOWA MĘSKA – URETHRA
MASCULINA
• Cewka moczowa męska
stanowi wspólną drogę moczu
i nasienia długości ok..15-
20cm
• Rozpoczyna się ujściem
wewnętrznym cewki
moczowej w dnie pęcherza
moczowego a kończy się
ujściem cewki zewnętrznym
na żołędzi prącia
• W ujściu wewnętrznym
znajduje się mięsień zwieracz
wewnętrzny cewki moczowej;
jest to mięsień gładki
unerwiony przez układ
autonomiczny i nie zależny od
naszej woli
• Wyróżniamy:
CEWKA MOCZOWA MĘSKA
- część sterczową – jest to
odcinek cewki położony w
gruczole krokowym
- część błoniastą – najkrótszą i
przechodzącą przez przeponę
moczowo-płciową
- część gąbczastą – najdłuższą
biegnącą wewnątrz ciała
gąbczastego prącia
• W części sterczowej znajduje
się wzgórek nasienny, na
którym obustronnie uchodzą
przewody wytryskowe
• W części błoniastej znajduje
się mięsień zwieracz
zewnętrzny cewki moczowej,
który pochodzi z mięśni
przepony moczowo-płciowej
CEWKA MOCZOWA MĘSKA
• W przebiegu cewki moczowej
występują trzy zwężenia :
- w ujściu wewnętrznym
- w części błoniastej
- w ujściu zewnętrznym
oraz trzy rozszerzenia:
- w części sterczowej
- dwa w części gąbczastej
• Posiada dwie krzywizny:
- krzywiznę podłonową
(wypukłością skierowaną ku
dołowi)
- krzywiznę przedłonową
(wypukłością skierowaną ku górze)