7.

Skanowanie i termowizja w inwestycjach budowlanych

Termowizja w inwestycjach budowlanych pozwala na dokonywanie oceny rzetelności
wykonanych prac na etapie wznoszenia budynku, jak i również już istniejących na okresową
kontrolę jakości przegród zewnętrznych.
Zainteresowanie zagadnieniami ochrony cieplno-wilgotnościowej budynków daje nam
możliwość redukowania kosztów eksploatacyjnych, ale również porusza tematy związane z
dbałością o odpowiedni mikroklimat i komfort użytkowania pomieszczeń mieszkalnych. Ze
względu na wytyczne prawne w zakresie projektowania budynków w aspekcie ochrony
cieplnej określają dwa podstawowe akty: Prawo budowalne oraz rozporządzenie w sprawie
warunków technicznych. Wspomniane rozporządzenie zawiera minimalne obligatoryjne
wymagania w zakresie izolacyjności termicznej przegród zewnętrznych, maksymalne
wskaźniki EP na potrzeby ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody
użytkowej, a także zalecane wymagania w zakresie szczelności powietrznej budynków.
W praktyce problemem jest spełnienie jedynie minimalnych w zakresie izolacyjności
termicznej przytoczonego rozporządzenia.
EP to wskaźnik określający roczne obliczeniowe zapotrzebowanie na nieodnawialną energię
pierwotną do ogrzewania, wentylacji, chłodzenia oraz przygotowania ciepłej wody
użytkowej, a w przypadku budynków użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego,
produkcyjnych, gospodarczych i magazynowych – również do oświetlenia wbudowanego.
Termowizja coraz powszechniej stosuje się w różnych sferach naszego życia, co wynika z
coraz łatwiejszego dostępu do narzędzi pomiarowych (niższe koszty zakupu kamery
termowizyjnej). Pomiary termowizyjne to skomplikowana dziedzina metrologii, wymagającej
szerokiej wiedzy z zakresu techniki materiałowej. cieplnej, umiejętności właściwej oceny
warunków środowiskowych, a także praktyki. Termowizja w połączeniu z innymi metodami
badawczymi i pomiarami cieplnymi umożliwia kompleksową ocenę izolacyjności termicznej
przegród zewnętrznych, pod warunkiem właściwego przeprowadzenia badań i pomiarów
oraz interpretacji uzyskanych wyników.
Zgodnie z PN-EN 13187 pomiary termowizyjne powinna poprzedzić analiza dokumentacji
projektowej (o ile jest dostępna). Kolejnym krokiem jest określenie emisyjności materiałów
powierzchniowych. Istotnym elementem jest odczyt powietrza zewnętrznego i
wewnętrznego, zachmurzenia, opadów i wilgotności powietrza oraz ocena oddziaływania
wiatru, a także określenie usytuowania budynku względem świata. Zaleceniem normy jest
również określenie ewentualnego wpływu różnicy ciśnień (o ile są istotne dla pomiarów).
Ważną kwestią jest również określenie ewentualnego wpływu efektów występujących przy
wentylowanych warstwach powietrza, a także analiza oddziaływania lokalnych źródeł ciepła.
Niekiedy konieczne jest wyłączenie lokalnych źródeł ciepła przed badaniami termowizyjnymi,
a także wcześniejsze usunięcie z obszaru badań elementów mogących zaburzyć obraz
termograficzny. Temperaturę należy określać z dokładnością do 1 stopnia. Minimalna różnica
temperatury powietrza po obu stronach przegrody powinna wynosić 10 K.
Schemat postępowania związany z wykonaniem badań określony w normie powinien
zawierać:
- wykonanie za pomocą kamery termowizyjnej przeglądu całego obiektu (zgodnie z
zaleceniami należy wykonać przegląd od strony zewnętrznej i wewnętrznej)
- zarejestrowania obrazów termograficznych wybranych części badanych przegród od strony
zewnętrznej, fragmentów przegrody wolnych od defektów (miejsca o najmniejszym
zróżnicowaniu pól temperatur), fragmentów przegród, w których występują wady
(zmniejszenie grubości lub brak materiału termoizolacyjnego, infiltracja lub eksfiltracja
powietrza), w miejscach gdzie zróżnicowanie pól temperatur jest największe
- wykonanie pomiaru odległości od badanej powierzchni dla każdego obrazu
termograficznego
- określenie różnic między temperaturą powierzchni przegrody w miejscu pozbawionym
defektów a temperaturą, gdzie defekty te występują, przy czym każdy termogram musi
jednoznacznie umiejscawiać miejsce jego wykonywania na zdjęciu i lub rysunku.

Pomiary od strony wewnętrznej są dokładniejsze ze względu na bardziej stabilne warunki

otoczenia wewnątrz budynku. Stabilność ta zależy w dużej mierze od sposobu ogrzewania. W
wielu przypadkach na termogramach wykonanych od wewnętrznej strony przegród
zewnętrznych widoczne są mostki cieplne, związane z elementami konstrukcyjnymi (wieńce,
słupki, gzymsy). Termogramy wykonane od strony wewnętrznej w stabilnych warunkach
pomiarowych mogą służyć do oszacowania izolacyjności cieplnej przegrody zewnętrznej.

Jednym z pierwszych kroków badania termowizyjnego jest analiza dokumentacji projektowej

budynku. Umożliwia ona ocenę rozwiązań materiałowo-konstrukcyjnych oraz wstępną
identyfikację potencjalnych miejsc mostków termicznych w budynku, stanowiących możliwe
anomalie termiczne. Istotną kwestią jest określenie ewentualnych nieprawidłowości
projektowych w zakresie izolacyjności termicznej, co może być potwierdzone w późniejszych
pomiarach termowizyjnych.

Przez pojęcie mostek cieplny (termiczny) rozumie się takie miejsce w obudowie zewnętrznej
budynku, w którym na skutek zmiany struktury wchodzących w jej skład komponentów
dochodzi do zmiany gęstości strumienia cieplnego. W tego typu miejscach najczęściej
obserwuje się zmianę temperatury na powierzchni wewnętrznej, co ma istotne znaczenie w
kontekście uniknięcia ryzyka wystąpienia kondensacji pary wodnej na powierzchni lub
wewnątrz przegrody.
Mostki termiczne najczęściej wynikają z błędnego, niekompletnego lub niedokładnego
projektu. Najwięcej błędów popełnia się przy:
-ścianach zewn. o budowie szczelinowej
-płytach balkonowych
-słupach
-podpiwniczeniu
-osadzaniu okien

Podsumowanie:
Dokonujący się nieustannie postęp w zakresie technik pomiarowych oraz coraz bardziej
powszechny dostęp do kamer termowizyjnych przyczyniają się do lepszego rozpoznawania
błędów popełnianych nie tylko na etapie projektowania, ale również wykonawstwa.
Zwiększony popyt wśród inwestorów na budynki w standardzie pasywnym bądź
energooszczędnym znacząco zmienia świadomość i podejście osób zawodowo trudniących
się projektowaniem architektonicznym. Dzięki oprogramowaniu komputerowemu możliwa
jest optymalizacja detali projektowych pod kątem uniknięcia lub ograniczenia występowania
mostków termicznych, co przekłada się na wyższą jakość rozwiązań inżynierskich w obszarze
ochrony cieplnej przegród.