Bai 4 GT I-BK 25.10.2021 Online PDF

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.
vn
GIẢI TÍCH I
BÀI 4
(§1.9, §1.10)
§1.9 ĐẠO HÀM VÀ VI PHÂN (Tiếp theo)

5. Đạo hàm và vi phân cấp cao.
a) Đạo hàm cấp cao.
(n) (n  1)
Định nghĩa. f (x) = (f (x)' , n  2.
n  
Ví dụ 1. a) y = cosx, y  cos  x  n 
 2
 (n)
b) y = x ,    , tính y
1
PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.vn
n ( 1)n 1(n  1)!

c) y = loga|x|, y  n
x ln a
(n) (n)
Quy tắc.  f (x), g (x)
(n) (n)
1) (f(x) = f (x)
(n) (n) (n)
2) (f(x)  g(x) = f (x)  g (x)
3) Quy tắc Leibnitz :
n
n  k  k     n k   
 f  x  .g  x     Cn f x g x
k 0
(5)
Ví dụ 2. y = x lnx, tính y
(20)
Ví dụ 3. y = sinax cosbx, tính y
2 (30)
Ví dụ 4. y = x cosx, tính y
2
1 (n)
Ví dụ 5. y  2
, tính y
x 1
Ví dụ 6.
1  2x
a (K50) 1. y  2x
, tính y(n) ((2)ne2x(n + 1  2x)
e
n 1
(n) (n  2)!3
2. y  x ln(1  3 x ), tính y (  3 x  n )
1  3 x n
 x  3t  2t 3
b (K52) 1. y  f ( x ),  , tính f   x  , f   x 
t2
 y  te
3
t2 t2
e 2te
(f   , f   )
3 
9 1  2t 2
 x  t  et
2. y  f ( x ),  , tính f   x  , f   x 
2t
 y  2t  e
t
t 2e
(f   2(1  e ), f   t
)
1 e
2 (50)
c (K55) 1. f(x) = x sin(1  x). Tính f (1) (100)
2 (51)
2. f(x) = (1  x) cos x. Tính f (0) (102)
2 x  1  2n 
0
d (K57) Cho f  x   ln 2
. Tính f
2x  x  1
4
((2n  1)!)
e (K60)
9 10 
1) Cho f  x   x ln x . Tính f 1 . (9!)
1 10 
 
2) Cho f x  ln . Tính f  0 . (9!)
1 x
3
x  20  20!
3) Cho f  x   . Tính f ( x ). (8 )
x 2 ( x  2)21
  1  50 
 x .
f (K62) Cho f x  . Tính f
1 x
99! 1
( 50 , x  1)
2 (1  x )101
5
1  50 
g (K63) Cho f  x   2
. . Tính f  x .
x  2x  1
51!
( , x  1)
( x  1)52
x2
h (K64) CMR cos x  1  , x  0.
2
GIẢI
6
x2
+)f ( x )  cosx  1   f ( x )   sin x  x,
2
 f ( x )  1  cosx  0, x  0
+) f ( x )  f (0),  f ( x )  0  f ( x )  f (0)
x2 x2
 cos x  1   0  cos x  1  , x  0.
2 2
2x 100  100
i (K65) a) f ( x )  ( x  1)e . Tính f  
0 . (51 2 )
GIẢI
7
+)f ( x )  x  1, g ( x )  e2 x  g ( k ) (0)  2k ,
 1, k 0
(k ) 
f (0)   1, k 1
0, k2

100
 f (100) (0)   k
C100 f ( k ) (0)g (100k ) (0)
k 0
1
k
  C100 f ( k ) (0)g (100k ) (0)
k 0
0 (100) 1 (99)
+)  C100f (0)g (0)  C100f (0)g (0)
100 99 100
2  100  2 2  51.
8
e 1 x 2 , x  0 n
b) f ( x )   . Tính f  0  . (0 )
 0 x 0
b) Vi phân cấp cao

n n1
Định nghĩa. d f = d(d f), n  2.
n (n) n
khi x là biến số độc lập ta có d f = f (x)dx .
3 x 10
Ví dụ 7. y = x e , tính d y
Vi phân cấp cao không có tính bất biến
3 2 2 (2) 2
Ví dụ 8. y = x , x = t , có d y  y dx
GIẢI
9
+) y  (t 2 )3  t 6  d 2 y  d (dy )  d (6t 5dt )  30t 4dt 2 .

+) y (2)dx 2  (6 x )(dx )2  (6t 2 )(2tdt )2  24t 4dt 2
4 2 2
 30t dt  d y .
Ví dụ 9 (K52).
2 11
a) y = (x + 1) ln(2x + 3), tính d y(1),
2 10
(8!C11 2 dx11)
2 10
b) y  (1  x )ln(2 x  1), tính d y(1).
2
( 7!C10 .29 dx10 )
10
Ví dụ 10 (K54).
  x 22 11 22
a) f x  e sin x , tính d f(0) (2 dx )
b) f  x   e x cos x , tính d20f(0) (210dx20)
Ví dụ 11 (K56).
3 7 7
a) f ( x )  ( x  1)ln(1  x ). Tính d f(0) (540 dx )
3 7 7
b) f ( x )  ( x  1)ln(1  x ). Tính d f(0) (540 dx )
GIẢI a)
11
+)d 7f (0)  f (7) (0)dx 7

3
+)g ( x )  x  1, h( x )  ln( x  1) 
 1, k 0
(k ) 
g (0)  6, k 3 ;
0, k  1,2, k  4

k 1
(k ) ( 1) (k  1)! k 1
h (0)  k
 ( 1) (k  1)!
( x  1) x 0
7
(7) k (k ) (7 k )
f (0)   C7 g (0)h (0)
k 0
 C70 g (0)h (7)
(0)  C73 g (3) (0)h(4) (0)
12
67! 3 7
 ( 1)  6! 6( 1)  3!  6!(1  )  540.
3! 4! 4
7 7
+)d f (0)  540dx .
§ 1.10. CÁC ĐỊNH LÍ VỀ HÀM KHẢ VI

VÀ ỨNG DỤNG
 Đặt vấn đề.
1. Các định lí về hàm khả vi
Định lí Fermat. f(x) xác định trên (a ; b), f(x) đạt cực
trị tại c  (a ; b),  f'(c) thì f'(c) = 0.
2
Ví dụ 1. a) y = x , x  (1 ; 2)
b) y = |x|, x  (1 ; 1).
13
Định lí Rolle. f(x) liên tục trên [a ; b], khả vi trên (a ;

b), f(a) = f(b)   c  (a ; b) sao cho f'(c) = 0
Ví dụ 2. f(x) = (x + 1)(x + 2)(x + 3), x  [3 ; 1]
5 4
 
Ví dụ 3. f x  2  x , x  [1 ; 1]
2  3 
Ví dụ 4. f(x) = x + 2x, x    ; 1
 2 
Ví dụ 5 (K51). Cho f(x) khả vi [0 ; 1], f'(0).f'(1) < 0.
CMR :  c  (0 ; 1): f'(c) = 0.
Ví dụ 6 (K52).
a (K52) 1. Cho a = b + c. CMR phương trình
3 2
4ax + 3bx + c = 0 có nghiệm thuộc khoảng (1 ; 0).
14
2. Cho a + b + c = 0. CMR phương trình

3
ax + 2bx + 2c = 0 có nghiệm thuộc khoảng (0 ; 2).
b (K54)1. CMR: Với mọi số tự nhiên lẻ n, phương trình
x
n
x   arctant  dt có không quá 2 nghiệm thực phân biệt

0
2. CMR: Với mọi số tự nhiên lẻ n, phương trình
x
n
x   arccot t  dt có không quá 2 nghiệm thực phân biệt.

0
c(K59)1) Cho 6a=4b+3c. CMR phương trình
ax3  bx2  c  0 có ít nhất một nghiệm thực thuộc (-2;0).
15
2) Cho 6a+4b+3c=0. CMR phương trình

3 2
ax  bx  c  0 có ít nhất một nghiệm thực thuộc (-0;2).
d(K60)1)Hàm số f (x)  x2  2x có thỏa mãn định lý

3
Rolle trên [  ,1] ? Kết luận của định lý Rolle có còn
2
3
đúng ? (không, c  1( ,1): f (c)  0)
2
GIẢI 1)
16
3 3 3
+) f(- )=-  3=f(1)  không thỏa mãn ĐL trên [  ,1].
2 4 2
3
+) f (c)  0  2c  2  0  c  1( ,1)  ĐL vẫn đúng.
2
2
2) Hàm số f (x)  x  3x có thỏa mãn định lý Rolle
trên [0,2] ? Kết luận của định lý Rolle có còn đúng ?
(không, không )
GIẢI 2)
17
+) f(0)=0  10=f(2)  không thỏa mãn ĐL trên [0;2].

3
+) f (c)  0  2c  3  0  c   (0;2)  ĐL không
2
đúng.
e(K61) Cho a+b+c=0. CMR phương trình

6ax5  5bx4  c  0 có ít nhất một nghiệm thực thuộc
(0;1).
GIẢI
18
+) f(x)=ax6  bx5  cx liên tục [0;1], khả vi (0;1),

f(0)=f(1)=0
+) Đl Rolle  d (0;1): f (d)=0  6ad5  5bd 4  c  0.
Định lí Lagrange. f(x) liên tục trên [a ; b], khả vi trên

(a ; b)   c  (a ; b):
f b   f a 
 f  c 
ba
Ví dụ 7. f(x) = x(x + 1), x  [0 ; 2]
Ví dụ 8. f(x) = |x|(x  1), x  [1 ; 2]
Ví dụ 9. CMR: |arctana  arctanb|  |a  b|
19
Ví dụ 10. a (K50)
1. Chứng minh rằng các VCB (x)  (x), x  +,
2 2 arccot 1  x 2 
(x) = arctan (x + 1)  arctan x, (x) = 2
.
1 x
2. Chứng minh rằng các VCB (x)  (x), x  +,

(x) = arccot2(2  x)  arccot2(1  x),
4arctan 1 x2 
(x) 
1  x2
n
1
b (K55) 1.Chứng minh rằng
nk
 ln2 
k 1
20
n
1
2. Chứng minh rằng
2n  k 
 ln2
k 1
1 1
3. Tìm a để   x   tan a
 tan a
là VCB
3x 1 x
1
cùng bậc với 4
khi x  +. (2)
x
1 1
4. Tìm a để   x   tan a
 tan a
là VCB
2 x 5x
1
cùng bậc với 6
khi x  +. (3)
x
21
c (K59)
1) Hàm f  x   x ( x  1), 1  x  2 có thỏa mãn giả
thiết Định lý Lagrang ? công thức Lagrang có đúng
3
cho hàm này ? (Có, c  )
2
2) Hàm f  x   x ( x  1), 1  x  2 có thỏa mãn giả
thiết Định lý Lagrang ? công thức Lagrang có đúng
1
cho hàm này ? (Không, c  )
2
3) Cho xi , y i  (a; b ), xi  y i , i  1, n . CMR nếu f khả
vi trên (a; b ) thì tồn tại số c  (a; b ), sao cho :
22
n n
 [f(xi )-f(yi )]  f (c ) (xi -yi )
i 1 i 1
GIẢI 2)
23
x ( x  1)  0 x ( x  1)
+) f   0   lim

 lim  1,
x 0 x 0 x 0  x
x ( x  1)  0  x( x  1)
  
f 0  lim  lim  1  f 0  
x 0 x 0 x 0  x
Do đó f(x) không khả vi tại x=0, nên không thỏa ĐL
Lagrange.
f (2)  f ( 1) 6  0  2c  1, c  0
+)  f (c )  
2  ( 1) 3 2c  1, c  0
 1
 c  , 0  c  2
 2c  1  2, 0  c  2 2
 
 2c  1  2, 1  c  0 c   3 , 1  c  0
 2
24
1
c .
2

d)(K63) Cho 0  a  b  . CMR :
3
ba
 sin b  sin a  b  a.
2
2 2
e)(K64) CMR ln(1  )  , x  0.
x 2 x
GIẢI
25
ln( x  2)  ln x 1
+) (1)   , x  0.
( x  2)  x 2 x
+) f (t )  ln t liên tục [x;x+2], khả vi (x;x+2), theo ĐL
Lagrange, có
ln( x  2)  ln x 1 1 1
 , c  ( x; x  2)  
( x  2)  x c c x2
ln( x  2)  ln x 1 x2 2
   ln 
2 x2 x x2
26
2 2
 ln(1  )  , x  0.
x x2
Định lí Cauchy. f(x), g(x) liên tục trên [a ; b], khả vi trên
(a ; b)   c  (a ; b): [f(b)  f(a)]g'(c) = [g(b)  g(a)]f'(c).
Ngoài ra, nếu g'(x)  0,  x  (a ; b) thì có
f  b   f a  f  c 
 .
g b   g a  g c 
Ví dụ 11. f(x) = x2, g(x) = x3, x  [1 ; 2]
Ví dụ 12. f(x) = |x|(x + 1), g(x) = x, x  [2 ; 1]
27
Ví dụ 13
a (K53):
1. CMR  x > 0 có 3arctanx + arctan(x + 2) < 4arctan(x + 1)
2. CMR  x > 0 có 2arccotx + arccot(x + 2) > 3arccot(x + 1)
GIẢI 1)
28
+)
 3[arctan( x  1)  arctan x ]  arctan( x  2)  arctan( x  1)
[arctan( x  1)  arctan x ] 1
  , do arctanx đồng
arctan( x  2)  arctan( x  1) 3
biến.
+) f (t )  arctan t , g (t )  arctan(t  1) liên tục [x;x+1], khả vi
1
(x;x+1), g   t   2
 0, từ ĐL Cauchy có
1  (t  1)
f  x  1  f  x  f  c 
 ,0  x  c  x  1 
g  x  1  g  x  g   c 
29
[arctan( x  1)  arctan x ] 1 1
  :
arctan( x  2)  arctan( x  1) 1  c 1  (1  c )2
2
2
[arctan( x  1)  arctan x ] 1  (1  c ) 1
   1  .
arctan( x  2)  arctan( x  1) 1 c2 3
b(K58):
1. Phương trình
4
x 4  a1x 3  a2 x 2  a3 x  a4  0 ,  ak  0, có bốn nghiệm
k 1
thực phân biệt. CMR : 3a12  8a2 .
2. Cho hàm f(x) liên tục trên [0,1], khả vi trên (0,1), có
f(0)=0, f(1)=1. CMR :
30
+) Phương trình f(x)=1-x có nghiệm trong khoảng (0,1)

+) a  b ; a, b  (0,1) : f (a )f (b )  1.
c) (K59)
1) Các hàm f  x   x ( x  1), g  x   x  1, 1  x  2
có thỏa mãn giả thiết Định lý Cauchy ? công thức
Cauchy có đúng cho các hàm này ?
1
(Không, c  )
2
2) Các hàm f  x   x ( x  1), g  x   x  1, 2  x  1
có thỏa mãn giả thiết Định lý Cauchy ? công thức
1
Cauchy có đúng cho các hàm này ? (Không, c   )
2
31
3 2
d)(K63) Cho f ( x )  x , g ( x )  x trên [-1;3].Tìm số
f (c ) f (3)  f ( 1)
c  ( 1;3)  .
sao cho g (c ) g (3)  g ( 1) Điều này có mâu
thuẫn với định lý Cauchy hay không ?
7
Giải thích ? ( c  , không mâu thuẫn)
3
GIẢI
32
+) g ( x )  2 x  0  x  0  ( 1;3)  không thỏa ĐL

Cauchy.
2

+) f (3)  f ( 1)  f (c )  28  3c
g (3)  g ( 1) g (c ) 8 2c
2
3c 7
7  c   ( 1;3).
c 3
Không mâu thuẫn gì, do ĐL Cauchy chỉ là điều kiện đủ.
HAVE A GOOD UNDERSTANDING!
33

Bai 4 GT I-BK 25.10.2021 Online PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai 4 GT I-BK 25.10.2021 Online PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo thao.nguyenxuan@hust.edu.

§1.9 ĐẠO HÀM VÀ VI PHÂN (Tiếp theo)

n ( 1)n 1(n  1)!

b) Vi phân cấp cao

+) y  (t 2 )3  t 6  d 2 y  d (dy )  d (6t 5dt )  30t 4dt 2 .

+)d 7f (0)  f (7) (0)dx 7

§ 1.10. CÁC ĐỊNH LÍ VỀ HÀM KHẢ VI

Định lí Rolle. f(x) liên tục trên [a ; b], khả vi trên (a ;

2. Cho a + b + c = 0. CMR phương trình

2) Cho 6a+4b+3c=0. CMR phương trình

d(K60)1)Hàm số f (x)  x2  2x có thỏa mãn định lý

+) f(0)=0  10=f(2)  không thỏa mãn ĐL trên [0;2].

e(K61) Cho a+b+c=0. CMR phương trình

+) f(x)=ax6  bx5  cx liên tục [0;1], khả vi (0;1),

Định lí Lagrange. f(x) liên tục trên [a ; b], khả vi trên

2. Chứng minh rằng các VCB (x)  (x), x  +,

+) Phương trình f(x)=1-x có nghiệm trong khoảng (0,1)

+) g ( x )  2 x  0  x  0  ( 1;3)  không thỏa ĐL

HAVE A GOOD UNDERSTANDING!

You might also like