“Mga barayati ng wika’y mahalagang matutunan makakatulong ito

upang tayo’y higit na magkaunawaan.”

Pagpapalalim na Gawain
Sa araling ito maiuugnay mo ang
konseptong pangwika sa mga
napakinggang sitwasyon
pangkomunikasyon sa telebisyon at
radyo.
 Mahalagang Tanong
Bakit mahalagang matutuhang tanggapin at
igalang ng isang tao ang iba’t-ibang barayati
ng wikang ginagamit ng ibang tao sa paligid?
Sa anong paraan maaaring makatulong ang
ganitong pagtanggap?
Ang wika ay namamatay/
nawawala rin
ALIMPUYOK
Amoy o singaw ng kaning nasusunog
ANLUWAGE
Karpintero
AWANGAN
Walang hanggan
HIDHID
Maramot
NAPANGILAKAN
Nakolekta
35 Katutubong
Wika
Ayon kay Paz, Hernandez
at Peneyra (2003), hindi
mamamatay ang wika
hangga’t may gumagamit
pa rin nito bilang unang
wika, sa pamilya, sa
pangaraw-araw na
gawain at pakikihalubilo
sa kapwa.
 HOMOGENOUS HETEROGENOUS NA
WIKA
NA WIKA •Ang iba’t-ibang salik ay
•Pare-parehong salita nagreresulta sa iba’t-ibang
ang lahat ng gumagamit barayati ng wika
ng isang wika Salik: edad, trabaho, pinag-aralan,
kasarian, tirahan, kalagayang
panlipunan
 Dayalek
• Ginagamit ng isang partikular na tao mula sa
partikulkar na lugar
• Maaaring magkaiba ang tono, katawagan sa isang
kahulugan at pagbuo ng pangungusap
 MAGKAIBA ANG PAGBUO NG
PANGUNGUASAP
Bisaya+Tagalog: Makain tayo sa mall.
Tagalong: Kumain tayo sa mall.

Magkaibang bersyon pero

nagkakaintindihan pa rin
 Tagalog sa Morong, Kardona,
Tagalog sa Rizal Baras
Mongo Balatong
Makikipagkasalan Magkakangay
Ate Kaka
Biik Kulig
Lola Inda, Pupu, Nanang
 Idyolek
• Pansariling paraan ng pagsasalita ng bawat isa
• Lalong pinapatunayan na hindi homogenous ang
wika
• Madalas nakikilala ang tao dahil sa idyolek niya
Mga Halimbawa
Mga Halimbawa
Mga Halimbawa
 Sosyalek
• Batay sa katayuan/antas panlipunan ng taong
gumagamit ng wika
• Nagpapangkat-pangkat dahil sa magkaparehong
katangian
Rubrico (2009), ang sosyalek ay
isang mahusay na palatandaan
ng istratipikasyon ng isang
lipunan.
Iba’t-ibang Uri ng Sosyalek
GAY LINGO JEJEMON/ JEJESPEAK

CONYOSPEAK JARGON
Gay Lingo
Gay Lingo Kahulugan
Church hill sosyal
Indiana Jones hindi sumipot

Bigalou malaki
Givenchy pahingi
Juli Andrews mahuli
• Isang baryant ng Taglish
• Nilalagyan ng pandiwang make at
ingklitik na pa, na, lang, atbp.
Let’s make Wait lang,
kain na!
I’m calling
Come on na.
We’ll make pila Anna pa.
pila. It’s so haba
nanaman for
sure.
Jejemon or Jejespeak
• Kabataang jologs
• Batay sa wikang Ingles at Filipino subalit nasa
pinaghalong numero, simbolo at maliit at
malalaking titik kaya mahirap intindihin
 Halimbawa
Jejemon Kahulugan
3ow phOw mUsZtAh nA Hello po,
phow k0w? kamusta na po
kayo?
AQckuHh iT2h Ako ito.

iMiszqckyuH I miss you.

MuZtaH? Kamusta?
 Jargon
• Natatanging bokabularyo na
makapagpapakilala sa trabaho o gawain
Halimbawa:
Abogado- exhibit, appeal, complainant
 Etnolek
• Mula sa etnolingwistikong grupo
• Etniko + dialek= etnolek
 Halimbawa
Etnolek Kahulugan
Gamit ng Ivatan pantakip kapag mainit/ maulan
vakkul
bulanon Full moon
kalipay Tuwa/ ligaya
palangga Mahal
shuwa Dalawa
 Register
• Naiaangkop ng isang nagsasalita
ang uri ng wikang ginagamit niya
sa sitwasyon at kausap
Pormal na Wika Di Pormal na Wika
•Pormal na •Kapag ang kausap ay
pagdiriwang/pangyayari kaibigan, malapit na
•Karaniwan sa pagsimba, kaibigan o kasing-edad
seminar, talumpati, korte, •Sinusulat sa liham
paaralan, pormal na pangkaibigan, komiks o
sanaysay talaarawan
 Pidgin at Creole
Pidgen
• “Nobody’s native language”
• Kapag nagtatangkang mag-usap subalit
magkaiba ang unang wika kaya hindi
magkaintindihan
• Makeshift language
 Pidgin at Creole
Creole
• Pagkakaroon ng pattern/ tuntuning
sinusunod na ng karamihan
 Mga Tanong
1. Ano anong salik ang pinagmulan ng
barayati ng wika?
2. Bakit walang buhay na wika ang
maituturing na homogenous?
 Mga Tanong
3. Sa paanong paraan nagiging
heterogenous ang wika?
4. Paano nililikha ang iba’t-ibang
barayati ng wika?
 Mga Tanong
5. Ano ang dayalek? Idyolek? Etnolek?
Register?
6. Paano nagkakaiba ang Pidgen at
Creole?
 Mga Tanong
7. Paano mo mailalarawan ang iyong idyolek? Paano naiiba
ang iyong paraan ng pagsasalita sa ibang tao na
nagsasalita rin ng wikang ginagamit mo?
8. Saang lalawigan ka man nakatira nakakaintindi kayo ng
tagalog? Sa paanong paraan naiiba ang paraan naiiba
ang pagsasalita niyo ng Tagalog sa iba?
 Mga Tanong
9. Sa anong sosyalek naman nabibilang ang
pagsalita mo? Ipaliwanag.
10. Ano ang jargon? Paano mo nalalaman na
ang propesyon o ang taong nag-uusap ay
batay sa kanilang jargon?