Professional Documents
Culture Documents
Scoop 23 - Arteveldehogeschool - Journalistiek
Scoop 23 - Arteveldehogeschool - Journalistiek
Scoop 23 - Arteveldehogeschool - Journalistiek
SLOW Longreads om in
de fauteuil te lezen
"Studenten die uit een jeugdbeweging komen, drinken meer
en vaker. De rol van een jeugdbeweging weegt zelfs zwaarder
door dan een studentenvereniging." Dat bleek uit een studen-
tenbevraging van het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol
en andere Drugs VAD. Ook drie derdejaarsstudenten hoorden
in hun omgeving verhalen over alcoholgebruik in de jeugdbe-
weging. Ze stuurden een bevraging naar leden en leiders over
heel Vlaanderen. Wat gebeurt er écht bij de jeugdbeweging?
Hoort alcohol er thuis? Meer dan zevenhonderd mensen ant-
woordden en zestig wilden ook praten. Lynn Detrixhe, Moosha
Le Noir en Suzanne Leloup brengen de antwoorden in een mul-
timediale longread vol getuigenissen en expertengesprekken.
Illustratie: Hannan Demeester
SHOW
De sectie met de beste
stukken, de mooiste
videoportretten
‘Voetbalhooliganisme is helemaal terug, we moeten nu
ingrijpen’ Zondag 27 juni 2021: de voetbalstadions gaan na
een lange stilte weer open. Duizenden voetbalfans mogen de
mondmaskers thuislaten, maar ook pyro's, rookbommen en
agressie sluipen de voetbaltempels weer binnen. Voetbal-
criminaliteit is terug in België. Derdejaarsstudenten Ilias Van
Bambost, Shania Kooy, Briek Plasschaert en Lars Crommelinck
zoeken in hun multimediale longread over hooliganisme 2.0
antwoorden. Wie zijn de hooligans? Hoe raken ze met een
stadionverbod anno 2022 toch nog het stadion binnen? En
hoe voelt het om je vader te verliezen aan voetbalcriminaliteit,
zoals getuige Tessa?
Foto: Mats Palinckx
door Thomas Vandewalle In december vorig jaar keek ik naar After Life, de en vroeg zich terecht af wat er na het ongeval
geniale tragikomische worp van Ricky Gervais. met de frieten gebeurde. Dat stond namelijk
In de serie gaat het gebroken hoofdpersonage, nergens vermeld.
regiojournalist van beroep, op zoek naar een
Toch is het te makkelijk en snobistisch om
manier om met het verlies van zijn vrouw
neer te kijken op de journalist die gebukt
om te gaan. Het is Gervais op zijn best:
gaat onder de beproeving dergelijk nieuws
hartverscheurend waar nodig, hilarisch over
te brengen. Albert Camus noemde hem
de hele lijn. Als student journalistiek keek ik met
de absurde held: hij die weet dat zijn werk
gepaste interesse naar de scènes waar Tony
of leven compleet absurdistisch is, maar
(Gervais) met zijn fotograaf interviews afneemt
er toch mee verdergaat. Maar het werk van
voor The Tambury Gazette, een lokaal krantje in
onze absurde helden is verre van nutteloos.
crisis. Tony ergert zich blauw aan de banaliteit
Honderdduizenden, miljoenen mensen in
van wat zijn interviewees te vertellen hebben
Vlaanderen kijken uit naar nieuws van eigen
en de kijker lacht zich een breuk. Zo wil een
bodem. Ze willen weten wanneer de nieuwe
obese jongen de krant in omdat hij het alfabet
boetiek in hun winkelstraat opent, wie optreedt
kan boeren en verdient een waarzegster een
op het jaarlijkse buurtfeest en vooral wat
artikel omdat ze erotische fictie schrijft. Echt
er nu gebeurd is bij dat ongeval omstreeks
warm wordt een journalist daar niet van.
15 uur. Ik betrap mezelf er ook op: ik wil het
Soms haalt de realiteit de fictie in. Niets aan te wedstrijdverslag lezen van mijn handbalploeg.
doen. Zo ook als het over regiojournalistiek gaat.
Regionieuws heeft het inherente kenmerk
Izegemse charmezanger Kurt Loorenz haalde in
te verbinden in tijden waar verbinding
december het plaatselijke nieuws omdat hij als
uitzonderlijk is. Het verscherpt het ge-
Jame een cover op YouTube had geplaatst van
meenschapsgevoel in een geïndividua-
een Oekraïens protestlied. ‘Wat de bedoeling
is? Met het lied wil ik een vredesboodschap
de wereld insturen, in de hoop dat de oorlog
liseerde wereld. Het zoekt geen antwoord op
de grote vragen, maar poneert dat ook niet. 3
Op het einde van de ‘After Life’ heeft Tony
vlug voorbij mag zijn. Binnenkort gaan we ook
eindelijk door waarom hij doet wat hij doet:
een videoclip opnemen in de buurt van de
omdat gewone mensen het verdienen om af en
Kemmelberg en die zullen we dan op YouTube
toe in de spotlight te komen. Zo is de journalist
lanceren’, klinkt het. Die clip ‘1944 remix 2022’
ook een béétje sociaal werker. En iedereen die
staat er sinds januari ook op: bivakmutsen,
voor mensen zorgt, verdient een bloemetje.
camouflagekledij en een geknielde Kurt met
een pistool tegen het hoofd. Prachtig en nuttig
initiatief. En passend ook dat Kurt een clip
opnam bij de Kemmelberg! Daar is namelijk
ooit veel gevochten, weet u wel.
Ten geleide Een team derdejaarsstudenten Journalistiek van de Gentse Arteveldehogeschool werkt met
tussenpozen van november tot januari aan het jaarlijkse mediamagazine Scoop. Ze gaan
aan de slag met interessante journalistieke trends en gebeurtenissen van het jaar en pro-
beren daarbij altijd vooruit te blikken. Het concept van Scoop is onder meer geïnspireerd
door Delayed Gratification, een Brits magazine dat sinds 2011 vier keer per jaar drie tot zes
maanden terugkijkt in de tijd.
IN
BR
A
A
K
9-11
Januari
TE
M
PO
RI
SE
15-17
RE
N
Februari
INHOUD
JO
EP
IE
?
-
21-25
VO
N
N
IS
Maart
D
U
RF
29-35
TE
C
H
N
A
April
BE
EL
D
G
RU
W
39-41
EL
Mei
KO
P
–
PL
A
N
45-51
T
-
C
H
EC
K
Juni
N
IE
UW
SP
RA
A
55-61
K
-
A
I
Juli
TU
RK
IJ
EV
O
LG
65-67
ER
S
Augustus
C
LI
C
H
ÉS
71-75
-
K
A
D
ER
September
RO
M
A
N
-
79-83
M
ET
RO
Oktober
BR
A
N
D
-
87-91
ET
M
A
A
L
November
O
PG
EJ
A
AG
95-97
D
December
Achter het beeld
Januari
Fotograaf Joris Herregods
Am I next?
‘Op 9 januari vond er op de Bolivarplaats
in Antwerpen een betoging plaats. Een
betoging tegen vaccinaties bij kinderen. Ik
werd door Gazet van Antwerpen naar daar
gestuurd om beeldmateriaal te maken. Ik
zag wel wat mensen en veel borden met
boodschappen zoals "geen vaccin voor
gezonde kinderen” of “maak van onze (klein)
kinderen geen QR-slaaf”. Op een bepaald
moment zag ik echter een bordje met
daarop “Am I next?”. Dat bordje werd niet
door een persoon vastgehouden, maar door
een hond. Ik had nog nooit eerder een hond
letterlijk zien mee betogen. Ik ging op mijn
knieën zitten, omdat ik de focus op de hond
wou leggen en dus ook op de ooghoogte
van de hond het perspectief wou maken. De
hond betoogt mee. Surrealistisch. Het is een
ludiek beeld, maar er zit ook wel een diepere
boodschap in.’
af
Lo
at
Me
RI P
Scha
nda
al
Th
vo e
ce i
of
ol
H
la
nd
Rik Torfs
@torfsrik
Op 25 oktober 2022 is Jo De Poorter te gast bij de nieuwsdienst te bewaren.’ Toch is het de taak
VTM Nieuws: hij geeft een interview over de 21ste van pr-bureaus om hun merken in de kijker te
verjaardag van Prinses Elisabeth. Tijdens het krijgen; daar zijn ze dagelijks mee bezig. Maar waar
gesprek haalt hij zijn nieuwe boek boven waarin het trekt een redactie de grens?
over de kroonprinses gaat. Telt dat als promotie?
In principe wel, maar tegelijkertijd is het boek ook Zowel Heyrman als De Mayer worstelden tijdens
relevant voor waarover op dat moment gepraat onze gesprekken met de vraag ‘Wanneer wordt
wordt. Dat maakt het dan weer eerder nieuws. nieuws promotie?’ Het is duidelijk heel moeilijk om
‘Waarover gaat het?’ en ‘Hoe maatschappelijk concreet te zeggen waar de grens precies ligt. Zo
relevant is het?’ Het zijn twee vragen waarmee geeft Heyrman toe dat op de redactie impliciet
constant rekening moet gehouden worden in veel wordt nagedacht over die grens, maar zelden
situaties waar een product in een nieuwsuitzending echt luidop wordt gesproken. Het hangt er vooral
te zien is. van af over welk product het gaat. Zo is er volgens
hem ook een groot onderscheid te maken tussen
Bert Heyrman, hoofdredacteur van VTM Nieuws, cultuurproducten zoals boeken of muziek, en
bevestigt dat het niet eenvoudig is om een andere producten. Bij cultuurproducten kan een
eenduidig antwoord te geven op de vraag wanneer
nieuws promotie wordt of omgekeerd. Bovendien is
emotie losgeweekt worden bij het publiek, en dat is
ook belangrijk, aldus de hoofdredacteur. Het nieuws
9
volgens hem de manier waarop iets nieuws wordt is bovendien lang; bij VTM zijn dat 52 minuten die
ook zeer belangrijk. Er moet gekeken worden naar moeten worden gevuld. Daardoor kan het eigenlijk
hoezeer een topic leeft bij het publiek. Om dat te eerder gezien worden als een ‘nieuwsmagazine’,
schetsen gebruikt hij het voorbeeld van de iPhone. waar ook plaats is voor zacht nieuws zoals nieuwe
Het allereerste toestel was groot nieuws: het ging om cd’s, voorstellingen, boeken … Als je het zo bekijkt
een technologische vooruitgang op wereldniveau. dan kan zo’n item eigenlijk niet echt opgevat
Dat zou hij zonder twijfel als hoofdpunt in een worden als promotie, maar wel als verslag.
nieuwsuitzending gebracht hebben, ook al ging het
in dat geval over een commercieel product. Tegelijk
zou de redactie uiteraard niet zomaar de nieuwe 'De drempel is gewoon
telefoon op het scherm gooien en er ‘koop nu de lager voor een cultuurproduct
nieuwe iPhone’ bij zetten: ‘Onze redactie doet haar
research en geeft alleen de feiten weer, eventueel
omdat dat ook veel
via enkele testimonials. Dat zoiets positieve mensen beroert'
promotie kan zijn voor de iPhone is bijzaak, want Bert Heyrman (VTM)
daarover gaat het niet. Het is eigenlijk simpel: als er
veel over iets gesproken wordt, dan zal dat op het
nieuws komen’, licht Heyrman toe. Tegelijk gaat Heyrman akkoord dat er ook te veel
over iets gepraat kan worden. Toen de film Zillion in
Ook Elke De Mayer, eigenaar en managing director première ging, werd er alom over het succes van
van pr-bureau Wavemakers, bevestigt dat de film gerapporteerd. Het stond in de krant, kwam
redacties zeer zorgvuldig de grenzen bewaken: op de radio en op het nieuws. Na een tijdje kan je
‘Alle topics die aangebracht worden, zijn gestaafd je ook afvragen of je nu niet te veel rond dat ene
met cijfers en er worden absoluut geen partijen thema blijft brengen, vertelt hij: ‘Op zo’n moment
voorgetrokken. Redacties vragen zich af of ze iets moet je herevalueren of het onderwerp nog steeds
kunnen brengen én of dat op een objectieve manier even hard leeft onder de mensen. Het is perfect
gebeurt.’ Daarnaast merkt ze ook dat redacties mogelijk dat iets gewoon niet nieuwswaardig meer
hier strenger op geworden zijn in vergelijking met is. Zo discussiëren we er hier wel degelijk over of er
Bert Heyrman: ‘We discussiëren
hier wel degelijk over of er nog vroeger en dat vindt ze ook normaal. ‘Het is van nog maar eens een stuk komt over de Kerstshow
maar eens een stuk komt over
belang voor redacties om van het commerciële van Studio 100.’
de Kerstshow van Studio 100.'
(foto: DPG Media) weg te blijven en de onafhankelijkheid van
Eigenaar en managing director Elke De Mayer
van Wavemakers: ‘Het is de taak van
pr-bureaus om hun klanten in de kijker
te krijgen, daar zijn ze dagelijks mee bezig.’
(foto: Wavemakers) 11
Cultuurproducten Wij hadden toevallig een klant die dat ‘Mocht ik een gelijkaardig voorstel voor een
Naast het gevoel dat ze losweken, is er product verkoopt: het bedrijf Stroomop. artiest van zijn omvang krijgen, dan zou
nog een ander merkwaardig verschil Wij zijn toen naar VTM Nieuws gestapt met ik er zeker over nadenken. Maar tegelijk:
tussen cultuur- en andere producten. het voorstel dat ze, als ze iets wilden doen het nieuws blijft het nieuws. Dat wil dus
Zo kan een marketingbureau absoluut rond dit topic, zeker Stroomop konden zeggen dat we ook over cultuurproducten
niet zelf met een nieuw commercieel benaderen. Dat hebben ze toen ook eerlijk verslag moeten uitbrengen. Als
product naar een redactie stappen met effectief gedaan.’ iets tegenvalt, dan moet dat ook gezegd
de vraag of ze het tegen betaling in de kunnen worden’. Dat vindt De Mayer ook,
nieuwsuitzending kan lanceren. Alleen al kan ze de stunt van Stromae alleen
wanneer zo’n product nieuwswaardig 'Dat noemen we maar toejuichen: 'Mochten wij zoiets
genoeg is, kan het wel eens een plaatsje newsjacking: we volgen kunnen doen voor een klant, dan zou
dat geweldig zijn. Maar ik snap helemaal
in het nieuws verdienen. Heyrman geeft
wat speelt in de actualiteit dat je als redactie moet opletten dat je
hier het voorbeeld van Xeryon, een bedrijf
uit Leuven dat in december de kleinste en kijken of wij een klant nieuwsuitzending niet verandert in een
motor ter wereld op de markt bracht. ‘Er kunnen voorstellen die talkshow en je je geloofwaardigheid
zit een marketingbureau achter om dat behoudt. Er is een groot verschil tussen
bedrijf in de kijker te zetten’, zegt hij, ‘maar
een product heeft dat samenwerken met een nieuwsanker om
het is toevallig ook wel nieuws’. daarop aansluit' een stunt op poten te zetten, en een bedrijf
interviewen.’
Elke De Mayer (Wavemakers)
Aan die marketingkant van het verhaal
Besluit? Commercieel inbreken in het
staat De Mayer. ‘In ons vakgebied noemen
Voor cultuurproducten ligt de drempel nieuws gebeurt duidelijk niet zomaar. Elk
we dat newsjacking: we kijken wat er leeft
trouwens nog lager en wordt er nog sneller item wordt vooraf besproken, gewikt en
in de actualiteit en bekijken vervolgens of
‘ja’ gezegd. Maar zelfs dan zijn ‘wie’ en gewogen. Heyrman vat samen: ‘Het ligt
wij een klant kunnen voorstellen die een
‘wat’ heel belangrijk. Om nog een keertje vooral aan de redactie om de grens te
product heeft dat daarop aansluit. Tijdens
terug te komen op de trigger van dit stuk: bewaken tussen wat nieuws en wat te
de coronapandemie was er bijvoorbeeld
Heyrman begrijpt helemaal waarom TF1 commercieel is. Zolang we mensen zelf
een aanzienlijke stijging in aankopen van
toegestemd heeft met de promotiestunt. niet overtuigen om iets te kopen dan
terrasverwarmers.
spreken we van redactionele content.’
Achter het beeld
Februari
Fotograaf Jonas Lampens
Ru s l
and
va
lt O
ek
aï r
ne
bi
ne
n
n
Wim De Vilder
@WimDeVilder
Temporiseren om te scoren
TRIGGER
In zijn februarinummer
Het zijn niet de gemakkelijkste tijden voor de geschreven pers. In een
schrijft de Journalist dat wereld waarin ’all things digital’ de boventoon lijken te voeren, proberen
er na 42 jaar een einde komt
aan Sport/Voetbalmagazine. magazines zichzelf heruit te vinden. Ook Sport/Voetbalmagazine deed
Dat klopt niet helemaal.
Het magazine schakelt wél dat: in februari 2022 vervelde het na 42 jaar van weekblad tot maandblad.
om van weekblad naar
maandblad.
Een perfecte gelegenheid voor de Scoopredactie om op de koffie te gaan
door Stefanie De Meerleer bij de nieuwe hoofdredacteur Bart Aerts.
25 december 1980.
Judoka Robert Van De Walle
haalt goud op de Olympische
Spelen van 1980 in Moskou.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
25 februari 1987.
Wielergod Eddy Planckaert wint dat
jaar de E3 prijs van Vlaanderen.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
5 oktober 1988.
De Amerikaanse atlete
Florence Griffith-Joyner haalt
goud op de Olympische Spelen
van 1988 in Seoel.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
6 augustus 1992.
Special over de Olympische
Spelen. Tennisster Sabine
Appelmans en atleet Linford
Christie pronken op de cover.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
17
21 december 2016.
Kevin De Bruyne gaat naar
Manchester voor 76 miljoen
euro. Samen met zijn vriendin
Michèle Lacroix siert hij de
cover. Een jaar later trouwt
het koppel.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
29 juni 2016.
Eden Hazard koning der
Belgen én koning der covers.
In totaal staat hij maar liefst
19 keer op de cover.
(foto: Sport/Voetbalmagazine)
Achter het beeld
Maart
Fotograaf Inge Kinnet
Engel
‘Roos Van Acker. Radiopresentatrice en
zangeres met een engelachtige uitstraling.
Het artikel was voor Billie, het weekend-
magazine van Het Nieuwsblad, en het ging
over levenslessen. Ik had een afspraak bij
Roos thuis. Het is dan altijd wat de omgeving
screenen om een beeld te creëren dat bij de
persoonlijkheid en het artikel past. Ik zag er
dat beeld staan van de engel en vond dat zo
goed passend bij haar gezicht en het artikel.
Het stond voor een leuning, maar ik heb het
verplaatst tot onder het dakraam, zodat het
sacrale nog meer tot uiting zou komen.
Het artikel ging over levenslessen en een
balans vinden met je werk. De combinatie van
foto en artikel kreeg zo het ultieme belangrijke
en rustgevende over zich.’
ies
gn
q ue
r ac
-B
py
t ré
lS
va
ge
On
O ng
eva
l St
py ré
-B
ac r
qu
gn
e
ie
s
S.A.A.R
@SaarOBL
Laten we meteen met de deur in huis vallen. Hierin beantwoordden we lezersvragen; zeker voor
Waarom is er sinds 2015 geen Joepie meer? het psychologisch welzijn van jongeren was dat
Sylvia Van Driessche: ‘Ik weet dat Joepie ermee van groot belang. Als je via internet persoonlijke
gestopt is doordat sociale media de taak hadden vragen stelt, dan weet je vaak niet waar en bij wie
overgenomen. Wij waren vroeger de link tussen
de lezers en hun idolen, maar sinds sociale media
je terechtkomt. Joepie bood een antwoord op die
vragen, maar op een veilige manier.’ 21
hebben ze ons hier niet meer voor nodig. Ik denk dat
Vlaanderen te klein is om exact hetzelfde concept
te herhalen. Door te kiezen voor een nichegroep
‘Het zou een interessant
zou een jongerenblad volgens mij echter sneller experiment zijn om op opnieuw
aanslaan. Joepie is altijd een enorm sterk merk een jongerenblad op de markt
geweest, dus in een nieuw jasje zou dat met succes
kunnen terugkomen.’ te brengen’
Hoe komt het dat de oude Joepie nu niet meer zou De Joepierubriek "Seks, mind & body" gaf een
werken? antwoord op de persoonlijke vragen van lezers.
Van Driessche: ‘Joepie is gestopt met een reden. Wij Hoe denkt u dat deze rubriek er vandaag zou
gingen altijd een week op voorhand in druk. Je moet uitzien?
vandaag specifieker te werk gaan. Je kan algemene Van Driessche: ‘De rubriek ‘Seks, mind & body’ heb
onderwerpen aankaarten, maar je moet exclusieve ik ook gebruikt als inspiratie voor mijn eigen boeken.
informatie aanbieden die niet op internet te vinden De evolutie van de vragen en problemen bij de
is. Ook nieuwsgevoelige items kan je niet brengen. jeugd heb ik goed onderzocht. Wat mij opvalt, is
Vroeger gingen we soms voor twee weken mee dat er niet zoveel veranderd is. De vraagstelling is
op tournee met een muziekgroep. Zoiets is nu niet gewoon veel korter geworden doorheen de jaren.
meer mogelijk, of heeft toch weinig meerwaarde. In de jaren zeventig kregen we heel lange brieven
Alle backstagefoto’s en -video’s worden meteen binnen. Een ‘vriendje’ of ‘liefje’ was toen nog ‘mijn
online gepubliceerd, waardoor we onze exclusiviteit verloofde’. We kregen ellenlange inleidingen om
volledig kwijt zijn.’ pas na enkele alinea’s tot het probleem te komen.
Later werden die brieven alsmaar korter en dan
Joepie bereikte gemiddeld zo’n 350.00 lezers. kwamen de mails. Op het einde bestond de mail
Zou Joepie voor jongeren momenteel nog nog slechts uit één zin. De problemen bleven wel
nuttig zijn? altijd dezelfde. Vooral thuis leven veel jongeren in
Van Driessche: ‘Nut zou zo’n blad zeker wel hebben, moeilijke situaties, los van hun liefdesleven of eigen
maar de commerciële haalbaarheid trek ik in twijfel. onzekerheden over hun lichaam. Die verhalen
Als je een magazine openslaat, dan treed je binnen waren vaak heel shockerend.’
in een wereld die veilig is. In Joepie hadden we ook
enkele rubrieken rond het psychologische aspect.
Sylvia Van Driessche, ex-hoofdredactrice
Regenboog
‘De zondag begon als een andere, ik was die
dag stand-by voor het agentschap Belga. Kort
na de middag kreeg ik een telefoontje van
de redactie: busongeval E19 Brecht, richting
Nederland. Met de motor - mijn dagelijkse
transport, ik haat files - vertrok ik om via enke-
le omleidingen een halfuur later ter plaatse te
zijn. Na enige tijd werden we met de verzamel-
de pers bij het afgeschermde wrak toegelaten.
We wisten toen al dat er minstens één dodelijk
slachtoffer was, dus maakten we beelden
vanop een respectvolle afstand en volgens de
regels van het agentschap (geen bloed, geen
bloot, geen dood), alvorens het voertuig geta-
keld zou worden. Na het takelen kon ik onge-
hinderd tot vlakbij de bus wandelen, toen mijn
oog plots op een lichtvlek viel, een regenboog
op het plafond van de bus, waar je normaal
niet zo’n licht verwacht. De schoonheid ervan
stond in schril contrast met het gebroken glas
aan de ene kant en de bloedsporen aan de
andere. Met de geboorte van mijn dochter nog
vers in het geheugen dwaalden mijn gedach-
ten af naar de familie van wie een kind nooit
meer thuis zou komen. Omdat dit beeld weinig
echt journalistieke waarde heeft, stuurde ik
26
het niet in, maar ik voelde wel dat ik het moest
maken.’
27
r
ei
cl
De
e
il d
inh
Re
RI P
RIP A
rn o
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Sarah Declercq
@sarahdclrcq1
Waarom besloot Flair een paar jaar geleden om Ze steekt daar een nieuwe laag in omdat ze zelf ook
radicaal de koers te wijzigen en massaal in te met inclusiviteit bezig is. Zo mengen we netwerken
zetten op inclusiviteit? en krijg je een nieuwe vibe. Maar vandaag blijft
Eva Van Driessche: ‘We hebben in 2020 een grote het zoeken naar mensen. Een inclusieve blik start
enquête gedaan over het zelfbeeld bij Flairlezers. namelijk nog sneller als je een inclusieve redactie
Die resultaten waren slecht; het zelfbeeld bij de hebt, maar daar zijn we nog niet. Dat blijft een van
lezers lag laag en media worden daar deels onze grootste uitdagingen.’
verantwoordelijk in genoemd. Het grote probleem
was dat er blijkbaar een te typisch vrouwbeeld in
Flair voorkwam. We hebben vanaf dat moment
'Het grote probleem
was dat er blijkbaar
de belofte gedaan dat er een veel breder en
inclusiever vrouwbeeld in Flair moet komen. Ik vind een te typisch vrouwbeeld 29
het dan vreemd om halsstarrig vast te houden aan
het beeld van het mooie blonde meisje next door. in Flair te vinden was'
Dat was de gemiddelde vrouw die je zag in Flair.
Dat kan vandaag niet meer. Er zijn wel af en toe Waarom is het zo moeilijk om een inclusieve
nog zulke types van vrouwen in het blad te vinden, redactie te krijgen?
maar daar blijft het niet bij. Daarnaast hebben
Van Driessche: ‘Als ik sollicitaties openzet, komen
we rubrieken omgegooid, een restyling gedaan
er nog steeds dezelfde niet-diverse personen
en een mission statement geschreven dat door
op af. Ik zou kunnen zeggen dat ik daar niks aan
heel de redactie onderschreven werd. Die belofte
kan doen, maar dat is niet zo. We slepen namelijk
gaat over body positivity, maar ook inclusiviteit.
een jarenlange legacy mee. Niet-witte personen
Onze samenleving is divers en er zijn mensen van
voelden zich jaren niet thuis bij Flair en hadden
allerlei origines die zich ook willen herkennen in
geen affiniteit met het blad omdat ze zichzelf er niet
Flair. Dat is natuurlijk mooi gezegd, maar het is ook
in herkenden. Ik heb daar al moeilijke gesprekken
een enorme stap om te zetten. We zijn namelijk
met niet-witte stagiaires over gehad. Die zeggen
te laat met die inclusievere blik begonnen en die
namelijk dat het best beangstigend is om op
aanpassing vraagt tijd en moeite. Dat was moeilijk
een witte redactie te komen. Nu kunnen we zo
in het begin omdat het zorgde voor frictie, nieuwe
verwelkomend zijn als we willen, dan nog moeten
samenwerkingen en een steile leercurve. We zijn
we naar hen luisteren en proberen begrijpen
daar na die enquête mee gestart en momenteel
waarom ze dat eng vinden. Dus ik denk dat daar
proberen we zoveel mogelijk nieuwe mensen aan
een deel van het probleem zit en dat we hen tijd
te trekken die ook met inclusiviteit bezig zijn.’
moeten geven. Het is namelijk een echte stap om
de eersten te zijn.’
Zoals fotografe Morgane Gielen, die ervoor kiest
om niet-typische vrouwbeelden als modellen te
gebruiken voor haar foto’s. Pot Nivea
Van Driessche: ‘Klopt, Morgane is daar ook een Zijn er bepaalde rubrieken totaal aangepast?
voorbeeld van. Ze heeft een belangrijke rubriek Van Driessche: ‘We wilden vooral geen vakjes
opgenomen, die heet My Body and Me (n.v.d.r. afvinken waarbij we iedereen eens aan het woord
rubriek waarbij vrouwen poseren voor de camera lieten. In plaats daarvan tonen we net dat iedereen
en reflecteren over hun lichaam). De keuze voor haar in onze rubriek kan opdraven.
was duidelijk omdat ze iets toevoegt aan die rubriek.
30
34 geslachten.’
vacature of via
komen om techjournalist te worden. Je
moet je natuurlijk wel wat inlezen. Maar die
‘Maar ook: in de technologie zelf werk een recruiter, maar via nieuwsgierigheid om te blijven leren, moet
je met heel veel innovaties en nieuwe
het netwerk' je in elke journalistiekvorm hebben en
producten die ontwikkeld worden. zeker in niches. Het is ook je job om dingen
Technologie zit in alle sectoren. Je kunt Rein Meirte (Clusity) uit te leggen in mensentaal.’
niet meer in een bakkerij, een school
of een ziekenhuis werken zonder in ‘Techjournalisten komen ook meer vanuit ‘Er zijn heel veel gespecialiseerde jour-
contact te komen met technologie. Dus de softe, taalkundige opleidingen. Ik nalisten die over heel rare onderwerpen
al die producten, codes, algoritmes, ben gewoon germanist of taalkundige. schrijven. Niet iedereen kan elke dag over
data worden vandaag allemaal door Mensen worden journalist ‘in iets’ vanuit Jan Jambon schrijven. Op een bepaalde
een homogene demografische groep een soort interesse. Ik heb journalistiek manier is het iets makkelijker om op die
gemaakt. Mannen. In dit geval vooral gestudeerd op VLEKHO. Een groot deel nicheonderwerpen te komen. Dat is een
blanke mannen. Vaak hebben al die van de studenten in die opleidingen wil vak apart, een heel leuk vak. Ik denk dat
producten dan ook dezelfde blind spots. sportjournalist worden. Er zijn ook best wat als je voetbaljournalist wilt worden, de
Je kan jezelf niet altijd verplaatsen in de vrouwen die voetbal willen coveren en met concurrentie groter is. Terwijl als jij bij wijze
schoenen van iemand anders.’ ‘Tot slot sport bezig zijn. Dat is ook zo voor thema’s van spreken over logistiek wilt schrijven,
is er natuurlijk de krappe arbeidsmarkt. als fashion, binnenland of politiek. Dat je dat gewoon kan doen. Daar zitten ook
Als alleen mannen in technologie zouden zijn ‘typische of voor de hand liggende’ boeiende verhalen in als je ze zoekt.’
werken, zouden er nog te veel open redenen. Maar technologie an sich is een
vacatures zijn. Dus we hebben gewoon passie die mensen gewoon minder lijken ‘Die interesse komt wel vaker vanuit
ook vrouwen nodig.' te hebben.’ jongens die in gadgets geïnteresseerd
zijn. Een beetje hetzelfde als met de STEM-
Is er nog een reden waarom er minder Het is dus vooral een gebrek aan opleidingen. Meisjes lezen misschien
vrouwen op techredacties te vinden zijn? interesse? minder techjournalistiek, omdat zij met
Els Bellens: ‘Dat er minder vrouwen in de andere dingen bezig zijn. Net als bij de
Bellens: ‘Ik denk niet dat veel mensen die
techwereld zijn, heeft zeker een invloed bredere techwereld in het algemeen:
journalistiek studeren denken dat ze later
op het aantal vrouwen op techredacties. meisjes lijken minder geïnteresseerd.’
in hun carrière over boekhoudsoftware
Vrouwen lijken zich inderdaad minder zullen schrijven. Pas op! Dat is boeiend.
aangetrokken te voelen tot dit vakgebied. ‘Het is wel zo dat ons doelpubliek
(lacht) Daar zitten ook leuke verhalen in.
Daarom werken we mee aan evenementen voornamelijk mannelijk is. Wij schrijven
Maar het is niet iets dat je zomaar zou
en meetings om meer vrouwen in tech voor IT'ers en de meeste IT'ers zijn mannen.
kiezen. Zo zijn er nog jobs die je initieel niet
samen te brengen.’ zou kiezen, tenzij je weet wat het inhoudt.
Rein Meirte op ‘Meet Inspiring Female Engineers’
35
In het beste geval 70%, in het slechtste geval 95%. We hebben Hoe kwam u zelf in deze wereld terecht?
redelijk veel aandacht voor vrouwen, zeker carrièregericht. Maar Bellens: ‘Mijn interesse kwam vanuit mijn hobby als gamer.
als je naar pure, redelijk neutrale berichtgeving kijkt, merk je dat Ik wou me eigenlijk verdiepen in gamejournalistiek, maar in
het vooral mannen interesseert.' België is die minder aanwezig. Zo rolde ik in het bredere thema:
techjournalistiek. Ik denk dus dat je voor dat soort redacties bijna
altijd zij-instromers gaat hebben zoals ik, die eerst journalist willen
'Je moet niet per se uit worden en vervolgens zichzelf zullen afvragen in wat precies. Ik
de tech komen om heb de indruk dat veel van de vrouwen op techredacties daar
techjournalist te worden' ‘toevallig’ terechtkomen. Zij hebben bijvoorbeeld al journalistieke
ervaring en besluiten plots dit te doen, soms gewoon omdat er
Els Bellens (DataNews) een vacature is.’
'Dat is bijvoorbeeld zo als het gaat over wat een toestel doet, ‘Ik heb niet het gevoel dat ik anders behandeld word als vrouw.
welke nieuwe software er is of over ‘quantum computing’. Wat Als journalist krijg je meestal mensen voor je die een zekere
zeker niet wil zeggen dat je niet moet proberen meer vrouwen aan opleiding gehad hebben in omgaan met de pers. In de voorbije
bod te laten komen. Een van mijn betere interviews over ‘quantum vijftien jaar heb ik nog maar één of twee keer het gevoel gehad
computing’ was met een Nederlandse, vrouwelijke expert die dat dat ze dachten dat ik niet wist wat ik daar kwam doen. Maar dat
beter heeft uitgelegd dan iemand anders ooit heeft gedaan.’ is ondertussen al ongeveer tien jaar geleden. Ook omdat het een
wereld is die door de prangende arbeidsmarkt er zich redelijk van
‘Ik vind het wel belangrijk qua invalshoeken om minstens zoveel bewust is dat ze nood heeft aan die diversiteit. Het is vermoedelijk
mannen als vrouwen aan bod te laten komen. Niet steeds anders in de financiële wereld bijvoorbeeld, omdat daar minder
dezelfde experts, niet altijd meneer professor, maar ook eens nood is om die markt breder te maken.’
mevrouw professor. En die vrouwen dan ook zover krijgen om een
interview te geven, want zij vinden vaak dat iemand anders het
beter kan…typisch vrouwelijk. Het gaat hier trouwens niet alleen
over vrouwen, gewoon diversere stemmen zijn nodig.’
Achter het beeld
Mei
Fotograaf Stefaan Beel
Perfecte zomerdag
‘StressFactor Live is een organisatie die live-
optredens verzorgt met de hulp van scholen.
Dit keer was het de beurt aan de Vrije Middel-
bare School Roeselare om eens goed uit zijn
dak te gaan op een mooie zomerdag.
De foto is genomen tijdens een optreden van
Gers Pardoel, terwijl hij het liedje
“Louise” zong. De school ging uit de bol.
Hier keken de leerlingen en de leerkrachten
enorm naar uit. Het was dan ook het afsluiter-
tje van dat spetterende feest. Iedereen heeft
enorm genoten van die dag.’
d
ar
eia
sB
Ro
Ee r s
te a
pe
np
kk o
en
in
Be
gi
l
ë
Vanilla:)
@annaliviasm
Doorbraak
Advocaat Miscaël Modrikamen wijst Het Britse foodmagazine Pit brengt voedsel-
minister Frank Vandenbroucke erop dat verhalen van over de hele wereld. Met een
de vaccinatieplicht in de zorgsector een speciaal aardappelnummer focust het op
verhalen van de couch potato tot het perfect
wetenschappelijk wankele basis heeft.
gebakken broodje. Een doodgewone aard-
Modrikamen verwijst naar de strafrech-
appel wordt getransformeerd tot Potatohead
terlijke aansprakelijkheid van alle federa- Polly als cover girl.
le regerings- en parlementsleden indien
de plicht wordt doorgevoerd.
Beeldbombardement:
omgaan met schokkende
beelden op de redactie
TRIGGER Het nieuws confronteert ons steeds meer met schokkende beelden.
In een artikel van
het Nederlandse Villame- Journalisten, monteurs en beeldredacteurs staan vaak in de eerste linies
dia op 8 mei 2022 lichten
drie beeldredacteurs aan om die beelden te zien, en dat kan mentaal zwaar doorwegen. Achteraf
de hand van een foto
de oorlog in Oekraïne
een uurtje Tetris spelen zou de impact van schokkende beelden al kun-
toe. Ze getuigen hoe zij nen verminderen, maar die techniek is bij de redacties nog onbekend.
bepalen welke beelden
toelaatbaar zijn voor We vroegen aan Erik de Soir, traumapsycholoog, en Goran Verluyten,
het publiek en hoe zij
ervoor zorgen dat ze journalist en redacteur bij de Vranckxredactie, hoe journalisten in Vlaan-
geen psychische klachten
krijgen.
deren omgaan met die stortvloed aan gruwelbeelden.
door Katelijne Verhelst
‘Journalisten op de redactie komen steeds meer zelf op voor dat soort voorbereiding.’ Volgens de Soir
in contact met schokkende beelden, en ook zijn de monteurs en beeldredacteurs ook wat een
meer op een spontane manier’, zegt Goran vergeten groep. ‘Ik ben al meer dan 25 jaar bezig
Verluyten. ‘We nemen de hele dag Twitter, obscure met de begeleiding van journalisten die vertrekken
Telegramkanalen en andere sociale media door op
zoek naar nieuws, en worden daarbij automatisch
naar of terugkomen van oorlogsgebieden en
telkens heb ik alleen maar gewerkt met het anker,
39
geconfronteerd met die beelden. Vooral op de geluidstechnicus en de cameraman.’
Redditkanalen gaan er momenteel heel wat
beelden van de oorlog in Oekraïne rond. Meestal
gebeurt het ook in de heat of the moment. We 'Mensen die zonder ervaring
zijn vaak met andere dingen bezig die niet per se met een camera naar
expliciet zijn, maar dan breekt er ergens een oorlog
uit en gaan we meteen aan de slag. Er is dan
oorlogsgebied trekken:
weinig tijd om ons op schokkende beelden voor te dat moet ooit slecht aflopen'
bereiden.’ Erik de Soir (traumapsycholoog)
Erik de Soir
(foto: Karl Hemerijckx)
Achter het beeld
Juni
Fotograaf Joris Casaer
nt
to
es
ot
pr
of
ks t
S ti
Beslis
sin
gH
oo
ge g
ec r
ht
sh
of
VS
ov
er
ab
or t
us
Abortusverbod, transgender-
haat, homofobie, uitsluitingen
van minderheden, opkomst van
extreem rechts. “Liefde wint,”
zeggen ze toch? We creëren
steeds meer een wereld vol haat
en woede en disrespect.
Daniël Zevenbergen
@DZevenbergen
Meten is weten
Onlinenieuwsmedia kunnen via digitale meetsystemen weten
welke titels er in de smaak vallen en welke niet. Ze houden hier
dan ook zeker rekening mee want een nieuwsmedium blijft
in eerste instantie een bedrijf dat winst wil maken. ‘We mogen
die uitkomsten van die data-analyse natuurlijk niet negeren
want dat zou slecht zijn vanuit commercieel oogpunt’, vertelt
Bart Hikspoors, chef eindredactie van De Morgen. ‘Tegelijkertijd
mag dat niet de bovenhand nemen want dan loop je het risico
te veel ‘sensatie’ te krijgen’, voegt hij toe. Wat populair lijkt te
Karin De Ruyter,
46
zijn op onlinemedia durft ook wel eens door te sijpelen naar de
ombudsvrouw van De Standaard
papieren krant. Dus die metingen zijn voor beide mediavormen (foto: Fred Debrock)
gunstig. Toch blijf je wel met die technische beperkingen zitten
in een krant, zoals de beperking van het aantal tekens per artikel,
inclusief de krantenkop.
Bart Hikspoors,
1. De titel moet duidelijk zijn. Dat is zeker het 5. Een goede titel maakt iets los bij de lezer:
geval bij digitale titels, want die staan interesse, nieuwsgierigheid, boosheid
zonder enige context online. of empathie. Je kunt dus al eens op de
emotie spelen, maar je mag de lezer niet
2. Onlineartikel? Zorg ervoor dat het vindbaar op het verkeerde been zetten.
is op Google door middel van een goede
SEO-titel. 6. Clickbait is niet duurzaam. Een artikel moet
geven wat de titel belooft, want anders
3. Gebruik liever een concrete titel dan een haakt de lezer op den duur af. Dat kan ook
abstracte. leiden tot een vertrouwensbreuk.
4. De titel mag prikkelend zijn en nieuwsgierig 7. De titel hangt af van het journalistieke
maken. Dat kan via iets concreets, maar genre van het artikel.
ook via een woordspeling, een grapje of
een alliteratie.
47
Astrid Houthuys,
50
ze hen voorbij zien komen op sociale media. ‘Éen ten dicht bij het publiek moeten staan, werken
jaar na de oprichting zijn we al 624 keren actief ze opmerkelijk zelf anoniem. Als we Anna vra-
geweest op Facebook en 1.604 keer op twitter’, gen waarom ze anoniem werkt, antwoordt ze: ‘Ik
vertelt Anna. schrijf de factchecks zelf niet, maar ik ga in ge-
sprek met mensen over de feiten. Uiteindelijk wil
ik net zoals hen de waarheid achterhalen. Maakt
'Het woord factchecking mijn volledige identiteit dan uit? Ik vind van niet.
werkt voor veel mensen als DeCheckers kunnen juist die brug vormen tussen
journalisten en het publiek.’ Ook geeft ze toe dat
een rode lap op een stier' een zekere anonimiteit haar het leven, zeker op
sociale media, veel gemakkelijker en vooral min-
der bedreigend maakt. De ervaring leert namelijk
Complotfuik dat de reacties niet altijd even vriendelijk zijn.
Factchecks bereiken een groot publiek volgens
deCheckers, maar zeker niet elke lezer valt te Iedereen factchecker
overtuigen. Vaak zitten sommigen wel heel ver Volgens Anna moet er zeker aandacht blijven be-
in een complotfuik. ‘We doen het vooral voor de steed worden aan factchecking. ‘Weerwoord bie-
mensen die meelezen met het bericht en die nog den tegen desinformatie is belangrijker dan ooit’,
twijfelen’, vertelt Anna. ‘Maar we reageren ook benadrukt ze. Zoals ook op deCheckers.be te le-
veel onder berichten om ervoor te zorgen dat er zen staat: desinformatie schaadt de gezondheid
geen verkeerde informatie staat zonder weer- van mensen, ondermijnt de democratie, wakkert
woord. We willen vooral de zogenaamde silent twijfel, haat en polarisering aan. Bovendien wekt
majority aanspreken’, voegt Anna toe. Het lastige het wantrouwen op in de wetenschap en profes-
is echter dat wanneer het publiek een bron niet sionele nieuwsmedia.
vertrouwt, het een factcheck van diezelfde bron
ook niet zal vertrouwen. ‘Het is belangrijk dat niet alleen de media zelf,
maar ook het publiek hieraan meewerken’, legt
‘Het woord factchecking werkt voor veel mensen Anna uit. DeCheckers willen dan ook een online-
als een rode lap op een stier. Mensen zijn dan community opbouwen met verschillende anonie-
geneigd om de informatie niet te geloven en ha- me ‘Anna's’. ‘Een community die samen met mij
ken ook sneller af bij zulke artikels.’ De titel van factchecks gaat verspreiden tegen desinforma-
een factcheckartikel is daarom heel belangrijk. tie: dat is hopelijk iets voor de nabije toekomst’,
Lezers moeten op basis van de titel al kunnen besluit ze.
opmaken of het onderliggende nieuws klopt of
niet. DeCheckers willen niet beweren dat iets
‘de waarheid is, gewoon omdat het zo is’, maar ze
Anna van deCheckers
(foto: deCheckers)
52
Achter het beeld
Juli
Fotograaf Gert Jochems
I FEEL
‘De Russen rukken op naar Bachmoet in
Oekraïne. Het lijkt ons beter om de stad
te verlaten, het wordt te gevaarlijk. Bij
toeval passeren we een plaats waar een
van de drie raketten is ingeslagen, vlakbij
een winkelcentrum. In de straat is een
krater ontstaan van ongeveer tien meter
breed en vijf meter diep. Een man in een
wit T-shirt wordt weggedragen naar een
ambulance, van kop tot teen bebloed. In
de krater ligt een vrouw, ze wordt met een
truweeltje uitgegraven. Haar ene hand
hangt nog aan haar arm, maar die is ze
toch definitief kwijt. Net als haar beide
benen. Ze heeft een T-shirt aan waarop
‘I FEEL’ staat. Ze was er zich niet bewust
van hoe erg ze eraan toe was. Ze voelde
waarschijnlijk niet dat ze haar ledematen
verloren was. Als de vrouw heel omzichtig
naar de ambulance wordt weggedragen
en naast de man wordt gelegd, zegt
de man: ‘Natasja, Natasja, Natasja?’
Zij antwoordt met: “Ja”.’
53
n
aa
en
tr ed
af
gt
di
n
ko
n
so
hn
Jo
ri s
Bo
RIP R
em
co
am C
pe
rt
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Joost Niemoller
@JoostNiemoller
56
Marnix Peeters,
columnist bij De Morgen en schrijver taalgebruik geen oplossingen biedt voor maar het is de manier waarop je schrijft
(Foto: Koen Broos)
de eigenlijke problemen in de wereld. Het die aangepast wordt. We hebben er
is zelfs eerder iets waarachter mensen baat bij om de discussie te voeren en te
berichten en niemand nodeloos tegen zich verstoppen. ‘Ik blijf gehandicapte kijken naar wat de meerwaarde is van
de schenen schoppen?’, vraagt ze zich zeggen, alhoewel ik ze met plezier over de inclusief taalgebruik. De samenleving
af. De Wulf Helskens gaat akkoord met straat help oversteken en elk jaar giften wordt diverser en mensen zijn zich daar
die redenering. ‘De woorden en taal die doe aan organisaties om die mensen ook bewust van. Door inclusief taalgebruik
je gebruikt hebben een invloed op het te steunen. Maar blijf van mijn taal af. te hanteren zorg je ervoor dat bepaalde
publiek. Maar het gaat ook verder dan We gebruiken bepaalde woorden niet groepen, die altijd worden uitgesloten
dat: het gaat over framing en het discours meer, maar doen we werkelijk iets voor of minder zichtbaar zijn, eindelijk
dat je gebruikt in een artikel. Een journalist die mensen? Inclusief taalgebruik is een worden betrokken in de berichtgeving.’
moet keuzes maken en kiest daardoor schaamlapje om een gebrek aan goodwill Daarom raadt De Wulf Helskens aan
een bepaald frame, woord of invalshoek. en goede daden achter te verstoppen. De dat journalisten en de eindredacteurs
Elk woord heeft een bepaalde connotatie, wereld is er slechter aan toe op vlak van de gidsen van de Standaard en Unia
zeker een woord zoals allochtoon. Daar gelijkheid en respect dan twintig jaar raadplegen om zich te informeren over
volg ik Sarah Van Hoof zeker in.’ geleden, maar we roepen wel hard dat we inclusief taalgebruik. Van Hoof treedt De
een betere mensensoort zijn omdat we Wulf Helskens bij en voegt daaraan toe
Loopgracht ons taalgebruik hebben aangepast. Het is dat ‘het niet moeilijk moet zijn om inclusief
eerder een loopgracht geworden waarin te schrijven. Het gaat niet over een nieuwe
Tegelijk gaan de media volgens
we ons verschuilen om ons gebrek aan taal. Het zijn hoogstens enkele woorden
sommigen soms te ver in het afschaffen
daden te verstoppen’. binnen bepaalde semantische domeinen.
van woorden. ‘Je hebt voorstanders van
Zo’n grote aanpassing is dat dus niet.’
inclusief taalgebruik die er erg activistisch
mee omgaan’, zegt Van Hoof. ‘Waar ik Peeters stelt zich ook vragen bij het
een probleem mee heb, is dat je erop opleggen van bepaalde woorden, zoals
afgerekend wordt als je niet doet wat Van Hoof. ‘Als iets manu militari wordt
die mensen zeggen. Een voorbeeld is de afgedwongen, dan verzet ik me er zeer
keuze voor wit in plaats van blank. Daar hard tegen. Bijvoorbeeld de hij/zij/hun-
is de polarisering zeer sterk. Activisten voornaamwoorden aan het einde van
eisen van andere mensen dat ze wit een mail. Blijkbaar worden die gebruikt
zeggen omdat blank een koloniaal relict om de gendertwijfelaars tegemoet te
is. Ik trek die redenering persoonlijk een komen en om hen een inclusiever gevoel
beetje in twijfel, maar toch is het gevolg te geven. Op datzelfde moment geef je mij
dat je gedwongen wordt om een stelling een minder inclusief gevoel omdat je me
AI: artificiële illustratoren?
TRIGGER
Op 28 juni publiceert Moeten menselijke illustratoren vrezen voor hun job? De snelle
De Standaard een artikel
over Artificiële Intelli-
evolutie van artificiële intelligentie belicht belangrijke pijn-
gentie. Het magazine punten, zoals auteursrecht en originaliteit. Scoop sprak afzonderlijk
Cosmopolitan maakte
voor het eerst gebruik met een onderzoeker, een cartoonist en een illustrator over
van beeldgenerator
DALL-E 2 om een cover AI-illustraties. Zij hebben er een verschillende kijk op: ‘De ethische
te ontwerpen. Digitaal
artieste Karen X.
kwestie rond AI is totaal niet oké. Hoe het nu evolueert, dat hoeft
Cheng schreef de uit- voor mij niet’, aldus één van hen.
eindelijke prompt voor
de afbeelding.
‘Ik ben geen illustrator, maar ik kan wel proberen Delobelle ziet het beroep van menselijke
door Margot Degraeve
om iets te genereren dat er mooi uitziet en illustratoren niet meteen verdwijnen: ‘Google
dat op mijn blog zetten’, vertelt Pieter Delobelle, Translate heeft veel kleine vertalingen onnodig
doctoraatsonderzoeker aan The Declarative gemaakt, maar zorgt er wel voor dat mensen
Languages and Artificial Intelligence section teksten in een andere taal kunnen lezen. Als
of Computer Science (DTAI-lab) aan de KU iemand de garantie wil dat een vertaling correct
Leuven. Tools als DALL-E maken illustreren is, dan gaat die naar een vertaler. Ook die heeft
toegankelijk: ‘Veel mensen zijn enthousiast door nog steeds een job.’ Diezelfde evolutie voorspelt
die democratisering, en terecht. Maar er zullen hij binnen de artistieke sector: ‘Voor hoge
altijd mensen zijn die de gedemocratiseerde kwaliteitsillustraties denk ik dat je nog steeds
vaardigheid hebben en zich geraakt voelen in hun menselijke illustratoren nodig zal hebben.’
identiteit’, aldus Delobelle.
Wat er kan gebeuren, is dat er overnemen, maar je kan ze ook gebruiken als
basis in je creatieve proces. Zo heb je nog altijd
nooit meer kunst door mensen het gevoel dat je zelf iets aan het maken bent.’
wordt gemaakt' Delobelle benadrukt het esthetisch aspect van
de illustraties, maar Lectrr hecht daarnaast ook
Illustratrice Caroline Vermeir
belang aan inhoud: ‘Met esthetiek alleen ga je er
niet geraken, want robots leren sneller en hebben
een grotere artistieke bagage. Daarom is het
Angst om job te verliezen
belangrijk dat ook inhoud voldoende aandacht
Als huiscartoonist bij De Standaard maakt Lectrr, krijgt. De menselijke illustrator is verantwoordelijk
alias Steven Degryse, zich op dit moment geen al voor het idee waaruit een illustratie ontstaat.’
te grote zorgen: ‘Ik heb het voordeel dat er geen
inherente logica in mijn werk zit. Mijn perspectief 'Technologie die het werk makkelijker kan maken
klopt bijvoorbeeld nooit. Iedere grap bevindt zich is oké,' zegt Vermeir. Mensen in de creatieve en
eigenlijk in een grijze zone, waarbij je met een stap journalistieke sector moeten steeds op zoek naar
verder overdrijft en met een stap terug de hele manieren om sneller tot hun beeld te komen. Het
cartoon ondermijnt. Het is als mens niet makkelijk gebruik van bestaand beeldmateriaal kan daarbij
om die balans in te schatten, dus ik denk dat het helpen. ‘Illustratoren gebruiken nu soms ook foto’s
een uitdaging is om dat aan een computer te ter inspiratie. Daar is op zich niets mis mee. Op die
leren.’ manier kan AI ook een handige inspiratietool zijn.’
Ze benadrukt wel dat het eindresultaat steeds
Illustratrice Caroline Vermeir van Studio Caro stelt uniek moet zijn en het net daar vaak fout loopt met
zichzelf gerust: ‘Momenteel herken ik een illustratie AI-illustraties. ‘Mensen zouden mij nooit inhuren
die door AI gemaakt is en daar haal ik mijn om mij te horen zeggen: “Ik heb vijf afbeeldingen
vreugde uit. Ik denk heel visueel, maar vergeet dat van het internet samengevoegd en dit is de
soms. Het is net door zulke tools te gebruiken dat illustratie die ik voor u gemaakt heb.” Ik kan mij
ik daaraan herinnerd word. Als ik een resultaat zie, niet voorstellen dat mijn klanten dat voldoende
dan besef ik dat dat nooit volledig overeenstemt zouden vinden. Er mogen mensen zijn die dat oké
met het beeld dat ik voor ogen had. Ik blijf vaak vinden, maar die gaan nooit een klant van mij
op mijn honger zitten.’ Toch beseft ze dat het voor worden.’
mensen die verder weinig om kunst geven een
laagdrempelige tool is.
59
Tegenreactie Auteursrecht
De democratisering van AI-tools maakt Illustratrice Vermeir is bezorgd om het
dat onderzoekers nadenken over hoe gebrek aan regelgeving. ‘Ik ben altijd
illustratoren zich er tegenover kunnen voorstander van vooruitgang, zeker op vlak
positioneren. Delobelle voorspelt: van technologie. Alleen, op dit moment
‘We hebben een tool waarmee we wordt een database gebouwd van werken
kunstwerken kunnen genereren. Ik denk en illustratoren die daar nooit toestemming
dat er waarschijnlijk een tegenreactie bij voor hebben gegeven. Wat ik onlangs zag,
illustratoren zal komen waarbij ze dingen waren AI-experimenten waarin je nog
maken die er niet AI-gegenereerd uitzien.’ volledige handtekeningen kon zien van de
Zo’n tegenreactie deed zich al eerder originele auteurs. Dat is zeer problematisch.
voor: ‘Toen de fotografie uitkwam, voelden De ethische kwestie rond AI is totaal niet
schilders zich ook bedreigd. Zij hebben toen oké’, benadrukt Vermeir. ‘Ik merk dat de
het impressionisme in schilderijen verwerkt, grootste AI-fans geen illustrator zijn en daar
wat in een foto nooit kon’, aldus Delobelle. hun carrière niet mee maken. Ik vrees dat
die fans er veel inbreuken mee gaan plegen
als er geen correcte regelgeving komt.’
'Robots leren sneller
Ook Lectrr ijvert alvast voor betere
en hebben een grotere wetgeving: ‘De rol van de auteur verandert
artistieke bagage, daarom constant, maar hij mag niet naar de
is het belangrijk dat ook achtergrond verdwijnen. We mogen niet
evolueren naar een situatie waarbij mensen
inhoud voldoende die cultuur maken er niet meer voor betaald
aandacht krijgt' worden.’ Delobelle ziet geen probleem:
‘Dergelijke tools hebben veel abstracties
60 Cartoonist Lectrr
geleerd en dat is zo gecomprimeerd dat
het originele werk daar niet meer expliciet
Vermeir ziet het anders: ‘Ik denk dat je het uitgehaald kan worden. Een mens leert ook
omgekeerd kan stellen. AI probeert iets door te kijken naar andermans werk en
te maken dat lijkt op werk van bestaande plagieert vaak nog veel meer.’
illustratoren. Wat er kan gebeuren, is dat
er nooit meer kunst door mensen wordt
gemaakt. Zo zal de database niet uitbreiden
en zullen de tools enkel meer van hetzelfde
produceren.’ Zelf focust ze zich op het
uitbreiden van haar vaardigheden: ‘Ik doe
zowel 3D als digitale schilderijen. Dat zijn
de twee technieken die ik het liefst gebruik
en ook vaak combineer. Als ik die verder
blijf verfijnen, dan denk ik dat dat een soort
tegenreactie kan zijn.’ Verder probeert ze
de AI-tools ook vanuit een optimistisch
standpunt te bekijken: ‘Misschien is het net
positief: hoe meer algoritmes er zijn, hoe
meer mensen de meerwaarde zullen zien
van mijn werk.’
61
Caroline Vermeir
De Jeugd
van Tegenwoordig
‘De negende editie van The Day Before
Tomorrow in het Gemeentepark van Bras-
schaat. Op dat soort mini-Tomorrowland
zag ik, tijdens het concert van De Jeugd
Van Tegenwoordig, dit ouder echtpaar
wat onbeholpen en onwennig rondlopen.
Waren ze hier op zoek naar hun kinderen
of kleinkinderen en wilden ze wel eens
weten wat die uitspookten? Of hadden ze
gewoon zin om eens wat uit te proberen?
Een kleine fotografische achtervolging
leverde dan dit beeld op.’
ov
sj
t
ba
or
lG
ai
ch
Mi
RI P
Aa n
sl ag
op
Sa
lm
an
Ru
sh
di
e
Daphné Lason
@daphnelason
10
65
11
12
13
14
15
16
17
18
1. Groot prehistorisch dier en 8. Latijn: koraalcactus 16. Samenstelling van een Franse
socialmedianetwerk tekening en het proces van vormen
9. Samenstelling. Geen dromedaris
of samenstellen
2. “Oh, ik hou absoluut van muziek. (Engels) / in het Heuvelland
Maar op de radio spelen ze alleen 17. Roman uit 1997 en een vogelsoort
10. Waar men op informatie zit
maar brol.”
18. Bewoonster van een wijk in
11. The summer of ‘69 voor Adams.
3. Het maakt wappies razend en Amsterdam of een bewoonster van
De nineties voor Depp. Voor Hazard
een zoektocht naar de waarheid een bergachtig gebied aan
was het bij Chelsea. Chalamet zit
de Dode Zee
4. Iedereen mag meedoen er nu in.
5. Tijdschrift voor Trumpaanhangers 12. 1. Privé. 2. Rots in de…
6. Letterlijk: niet van deze grond 13. Operatie om iemand te redden Alle oplossingen van
het Scoopogram zijn
en een journalistieke term
7. Wie niet mooi is, heeft een radiokop. woorden uit deze Scoop
Wie voor een dagblad schrijft, 14. Vreugdekreet nummer 33. De oplossing
heeft een … vindt u via de QR-code.
15. Eva droeg het, Adam ook Veel plezier!
Buitenlandjournalistiek
in Turkije: moeilijk gaat ook
TRIGGER
Op 29 augustus 2022 Alhoewel de persvrijheid is vastgelegd in artikel 26 van de Turkse
verschijnt op Villa-
media.nl dat Turkije
grondwet, is die vrijheid in de praktijk heel beperkt. Turkije is een
de Griekse journalist land met een groot aantal gevangen journalisten; dat aantal is
Evangelos Areteos
uitgewezen heeft. enorm gestegen sinds de couppoging in 2016. Belgische journalis-
Volgens de Turkse
autoriteiten zou hij een ten Inge Vrancken en Jens Franssen (beiden VRT) vertellen hoe ze
gevaar vormen voor
de publieke orde.
er werken terwijl hun bronnen onder druk staan.
Het is al langer bekend dat de persvrijheid in als ze in die gebieden aan berichtgeving doen.
Turkije onder druk staat. Hoe ervaren jullie dat? Soms kan het zijn dat de perskaart op zich laat
Inge Vrancken: ‘Ik denk dat Turkije nog steeds op wachten om bureaucratische redenen. Aangezien
nummer één staat als het gaat over journalisten buitenlandjournalisten onder tijdsdruk staan,
die vanwege hun job in de gevangenis zitten. riskeren ze het wel eens om zonder geldige
Maar er is wel een verschil tussen buitenlandse en perskaart aanwezig te zijn in die gebieden. Het
Turkse journalisten. De Turkse pers staat voor een is al gebeurd dat Belgische journalisten een
heel groot deel onder controle van de overheid. waarschuwing kregen of zelfs het land werden
Vrije media hebben de voorbije jaren de deuren uitgezet, omdat ze nodige documenten niet in
moeten sluiten of hebben zich moeten plooien hun bezit hadden. In de gebieden waar Koerden
naar de officiële kanalen van de overheid. Voor wonen, is er heel veel politiecontrole. Als je
buitenlandjournalisten is dat anders, die kunnen tijdens een controle betrapt wordt en de nodige
wel nog relatief vrij werken in Turkije. Het probleem, documenten niet kan voorleggen, kunnen de
66 ook voor buitenlandjournalisten, zijn de gebieden gevolgen behoorlijk groot zijn. Zolang journalisten
zich aan de opgelegde regels houden en aan
in het zuidoosten van het land, waar er al jarenlang
een conflict woedt met de Koerden.’ eerlijke journalistiek doen, lopen ze geen gevaar
in Turkije en valt het werken er heel goed mee.
Alleen de gebieden waar Koerden wonen blijven
'Het is weleens gebeurd moeilijk.’
Perskaart in Turkije
Journalisten die over een internationale perskaart bezitten, moeten Wanneer alles correct is doorgestuurd, krijgt de journalist via
nog een afzonderlijke Turkse accreditatie aanvragen. Dat gebeurt e-mail een beslissing. Bij een positieve beslissing is de perskaart
meestal door een ‘fixer’, vertelt Jens Franssen. Een fixer is een drie maanden geldig.
lokale contactpersoon die wordt ingeschakeld om het werk van
de journalist eenvoudiger te maken. De aanvraag van zo'n Turkse
perskaart verloopt online, via de website van het ministerie van
Communicatie. De aanvrager dient een formulier in te vullen, en
een pasfoto en identiteitsgegevens toe te voegen.
Stepjesland
‘In hartje Brussel, tijdens een periode waar
heel veel toeristen aanwezig zijn, ontstaat
het probleem van steps die overal in het
wild gedeponeerd worden. Zo ontspruiten
er hopen van steps, die verspreid liggen
over de Brusselse straten en waarbij men-
sen gymnastiek moeten bovenhalen om
erlangs te raken. Het is een van de groot-
ste ergernissen geworden in onze hoofd-
stad. Makkelijk was het niet om hiervan
een esthetisch beeld te maken. De berg
steps moest op beeld en er moest reke-
ning gehouden worden met passanten. Ik
was trouwens ook niet alleen om een foto
te nemen van het tafereel. Voorbijgangers
haalden in één vlotte beweging zelf hun
smartphone boven om er een kiekje van
te nemen.’
II
th
be
za
El i
RI P
Sab o
ta g
eN
o rd
St
re
am
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Freedom
Володимир Зеленський
@ZelenskyyUa
Wanneer je zowel met sporters als sportjournalisten verhaal te brengen, maar sporters weten vaak bij
spreekt, hoor je het constant: het zijn alsmaar wie ze kunnen rekenen op professionalisme. Het is
dezelfde interviewvragen die blijven terugkomen. een wisselwerking tussen sporter en journalist.’
Ook sportjournalist Hans Vandeweghe beaamt dat:
‘Vragen aan sporters lijken vaak heel hard op elkaar. Hierbij sluit Maarten Vangramberen, sportjournalist
Zulke vragen worden meestal van hogerhand bij VRT en intensieve hobbysporter, zich volledig
opgelegd: media zijn op zoek naar emotie en er is aan: ‘Het is van groot belang dat je respect toont
meestal weinig tijd.’ voor de sporter. Een interview staat of valt met
de vragen die je stelt. Als een wedstrijd minder is
verlopen, dan is het niet het juiste moment om heel
‘Journalisten moeten te veel kritische vragen te stellen. Sport is emotie en direct
schrijven op korte tijd’ na de gebeurtenis het mes op de keel leggen kan
je niet doen. Een week later, bijvoorbeeld in een
71
Hans Vandeweghe
podcast, kan je wel diepgaander en kritischer te
werk gaan.’
Ine Beyen (35) is voormalig profwielrenster
en behaalde daarnaast ook een master in Soms komen bepaalde onderwerpen ook totaal
communicatiewetenschappen. Ze is sport- niet aan bod. Zo vindt Vandeweghe dat er meer
journaliste voor onder andere Vive Le Vélo en Sporza. aandacht mag besteed worden aan de business
Het vrouwenwielrennen voorziet ze regelmatig van achter de sport: ‘De businesskant zou veel
commentaar tijdens liveverslaggeving. Ze heeft beter belicht kunnen worden, maar de meeste
ervaring aan beide kanten van de microfoon én een journalisten zijn daar niet mee bezig. Ze kennen
eigen mening over de huidige sportjournalistiek: ‘Ik iedere speler tot de laatste vervanger vanbuiten. Ze
stoor mij persoonlijk vaak aan het feit dat er vragen weten wie de schoonmoeders zijn, maar ze zouden
gesteld worden die het antwoord al verklappen. zich meer mogen focussen op alles wat achter de
Dezelfde vragen, al dan niet retorische vragen, sport gebeurt.’
herhalen zich voortdurend. Als vrouw probeer ik een
extra female touch aan mijn interviews te geven door Sportjournalist Tom Boudeweel, die al 26 jaar in
ook de menselijke kant achter de sporter in beeld het vak vertoeft, vindt ook dat sportjournalisten
te brengen. Ik denk dat dat sneller geaccepteerd te braaf zijn, maar sportjournalistiek anno 2023
wordt omdat ik een vrouw ben. Sportjournalistiek is niet eenvoudig volgens hem: ‘Er is weinig tijd,
zou zeker diepgaander en kritischer mogen, maar weinig budget en alles moet razendsnel gaan. De
ik geef toe dat ik dat zelf ook soms te weinig doe. website en het onlinegebeuren is een vlaggenbord
Het is onze taak om kritisch te zijn, niet om vrienden geworden. Hier moet alle sportinformatie zo snel
te worden met de sporters.’ mogelijk op verschijnen. Daar gaat bij Sporza dan
ook best veel geld naartoe.’
Beyen vindt dat een goede connectie met de sporter
van cruciaal belang is om diepgaander te kunnen
werken: ‘Ik zie vaak journalisten na een wedstrijd
aan de mouw trekken van de atleten, maar ik vind
het belangrijk om hen op de eerste plaats te zetten
en rekening te houden met hun planning. Op die
manier creëer je een vertrouwensband en gaan ze
je meer vertellen. Het is onze job om een interessant
Tijdgebrek en quotejacht journalisten vaak om tijd en plaats te de sportprestaties. Zowel de grootte
vullen. Als je enkele uren of pagina’s met van het medium als timing en planning
Sportjournalistiek combineren met
sport moet vullen, dan maak je daarvan spelen een rol. Soms moeten we ook
diepgang is niet altijd eenvoudig
gebruik. Op tv is sportjournalistiek, zeker bij op inhoudelijk vlak interviews weigeren
vanwege de snelheid waarin alles moet
dode momenten tijdens een liveverslag, vanwege de invalshoek.’
gebeuren, vindt ook Vangramberen: ‘De
vaak lullen en vullen. Op die manier komen
dingen gaan razendsnel tegenwoordig.
er soms ook gewoon minder relevante Ook Vandeweghe heeft twaalf jaar in
Je hebt een journaal, er is een liveverslag,
interviews aan bod. De quotejacht is er Nederland gewerkt, meer bepaald van
er is onlineverslaggeving,… Wat moet
omdat er veel volume moet zijn.’ 1993 tot 2008: ‘In Nederland verloopt
er gebracht worden? Alles wat veel
alles helemaal anders. Daar schrijf je
clicks, likes en views oplevert. Persoonlijk
België vs Nederland een verhaal over iets dat gebeurd is. Je
vind ik dat jammer, want op die manier
gaat op zoek naar relevante informatie
wordt de sport haast een karikatuur van Maar als we België vergelijken met
of je schrijft je mening neer op basis van
de samenleving. Helaas moeten we Nederland is het hier blijkbaar toch zo
je eigen ervaringen. En af en toe gebruik
sportverslaggeving op een zodanige slecht nog niet. Dat vertelt althans Ard
je een quote die een grote meerwaarde
manier verpakken dat ze zeer toegankelijk Bierens (47), persverantwoordelijke
biedt aan het stuk. In België is dat anders.
wordt.’ van World Tour-wielerploeg Team
We lichten die quotes uit en zetten er
Jumbo Visma. Hij is positief over de
een fotootje bij van een familielid of de
Er is nog een extra verklaring voor het Belgische wielerjournalistiek: ‘Belgische
winnaar. We kijken niet echt naar wat
gebrek aan tijd, vertelt Vandeweghe: wielerjournalisten zijn meestal beter
zinvol is, maar wij zien graag die quotes.’
‘Journalisten moeten te veel schrijven voorbereid dan de Nederlandse. In België
op korte tijd. Ze hebben elke quote van zijn alle journalisten ondergedompeld in
elk familielid van de sporter nodig om het wielercircus. Ze hebben vaak goede
te weten welke momenten beslissend netwerken en weten hoe de wielersport
zijn geweest voor een bepaalde in elkaar zit. Er wordt rekening gehouden
gebeurtenis of overwinning. Die quotes met de sporter zelf. We moeten niettemin
zijn problematisch in de journalistiek.’ regelmatig interviews weigeren, maar
Ook Vangramberen merkt die quotedrang dat kan verschillende redenen hebben.
op: ‘Quotes van familieleden gebruiken Een interview mag niet nefast zijn voor
Jolien D’Hoore (32), voormalig (baan-)wielrenster en ploegleidster Oud-wielrenner Jan Bakelants (36): ‘We krijgen meestal dezelfde vragen;
bij AG Insurance NXTG Cycling Team: ‘De vragen zijn meestal dezelfde ik zie weinig vernieuwing. Ik begrijp dat sportjournalisten beperkt zijn
en soms zoeken journalisten sensatie. Kritische vragen over de koers in tijd, maar ze mogen zich wel afvragen wat ze beter en diepgaander
mogen zeker, als die binnen de sport blijven. Off the record-informatie kunnen doen. Zelf wil ik altijd een artikel nalezen voor publicatie.
publiceren kan voor mij niet.’ Ze moeten bij mij aftoetsen wat er geschreven wordt.’
Tessa Wullaert, voetbalster bij Fortuna Sittard Joachim Van Damme (31), middenvelder bij
en de Red Flames: ‘Ik krijg vaak dezelfde SK Beveren: ‘De vraagstelling van journalisten is
vragen, maar ik erger me daar niet aan. verbeterd, maar ik weet meestal al wat ze zullen
Journalisten doen hun werk en ik ben blij met vragen. Doorheen de jaren is de afstand tussen
de interesse voor het vrouwenvoetbal. de sporter en journalist wel gegroeid. Vooral jongere
Interviews voor bijvoorbeeld HUMO of voetballers doen minder graag interviews. Van mij
De Tijd apprecieer ik erg omwille van mag een journalist zeker kritischer zijn over het spel
de andere invalshoeken over het voetbal en en het voetbal zelf. Ons privéleven is iets anders.’
Jordi Vanlerberghe (26), verdediger bij KV Mechelen: ‘Na een wedstrijd is er weinig tijd, dan krijg je vaak
‘Sommige journalisten weten niet zoveel over voetbal dezelfde vragen. Diep kan je dan niet gaan.
als je zou verwachten. Zo vroeg er een aan mij: In langere interviews mag het voor mij diepgaander
‘Ben je tevreden dat je nu wat meer kan spelen na je en persoonlijker. Mij valt op dat jonge journalisten
blessure?’. Ik had al het volledige seizoen alle meer op sensatie belust zijn, oudere zoeken meer
74
De ploeg ter plaatse moet dus goed weten wat 'Iets proactief in
de regie van hen verwacht. ‘Het beeld moet
duidelijk de actie tonen, en nauw aansluiten
beeld brengen, dat is voor
bij de realiteit. Nieuws willen we altijd zo ons kwalijke journalistiek'
waarheidsgetrouw mogelijk brengen. Hoeveel
gewicht we aan elk beeld hangen om de kijker
geen verkeerde perceptie mee te geven, dat is Beeld in context
een evenwichtsoefening’, zegt Van Halewyck. Wat Als journalist ga je wel altijd op zoek naar
ze tonen en hoe lang ze dat laten zien, is bij TV Oost emotionaliteit. ‘Als je weet dat er spanningen zijn,
iets wat de journalist ter plaatse afweegt met de moet je hier oog voor hebben en die ook zoeken.
eindredacteur. ‘De visuele invalshoek van waaruit Maar dat moet je dan wel op een waarachtige
een nieuwsfeit benaderd wordt, stuurt voor een manier brengen’, vertelt Van Halewyck. Vooral
groot deel het verhaal. Dat kon je ook zien bij de in politieke situaties moet de cameraman
liveverslaggeving tijdens het WK. Als Marokko een vroeg bij de pinken zijn. ‘In Haaltert werd de
voetbalmatch won, zochten sommige journalisten burgemeester machtsmisbruik verweten en
de probleembuurten op omdat ze wisten dat daar tijdens de gemeenteraad werd dat besproken.
rellen konden ontstaan. Je zou ook bewust kunnen Onze cameraman moest haar hierbij goed in het
kiezen om daarvan weg te blijven en een buurt oog houden. We wilden de momenten waarbij
uitzoeken waar er vreedzame feesten zullen zijn, ze mogelijk emotioneel zou reageren zeker in
maar dat is een redactionele keuze die je maakt.’ beeld brengen. Dat zijn treffende beelden, maar
die mogen we natuurlijk niet verkeerd gebruiken.
Geen platte beelden Als de burgemeester op een bepaald moment
geeuwt, en we monteren dat na een quote van een
De volgorde waarin je beelden positioneert, raadslid dat kritisch over de burgemeester praat,
bepaalt ook hoe het nieuws bij de kijker binnenkomt. dan creëren we een verkeerd beeld. Zo suggereer
Een bekende regel bij liveverslaggeving, net als bij je bij de kijkers dat het haar niet interesseert,
reguliere verslaggeving, is dat je het best begint terwijl dat een onterechte montage is’, zegt Van
met je strafste beeld. ‘Nieuwsmaken is een beetje Halewyck.
marketing. Je moet het aantrekkelijk maken om
naar te kijken. Als je bijvoorbeeld een uitvaart
van een bekend persoon in beeld brengt, zou je
Bij TV Oost is het tonen van actiebeelden
evident, maar die moeten wel steeds in
context worden gebruikt. Manipulatieve
montages maken om op die manier iets te
laten uitschijnen dat in werkelijkheid niet zo
was, is uit den boze. ‘Als de burgemeester
emotioneel zou worden en huilen, moet je
dat in de juiste context plaatsen. Monteer
je dat beeld na een kritische opmerking
van de oppositie, dan lijkt het alsof ze zich
aangesproken voelt terwijl het niet zo
was. Daarmee moet je opletten. De kijkers
kunnen de gebeurtenis verkeerd percipiëren
en de redactie draagt hierin een grote
verantwoordelijkheid.’ Ook het gebruik van
bepaalde inserts die zouden stigmatiseren
is not done. ‘Als je beelden draait over een
onveilige stationsbuurt en alleen maar
Stavros Van Halewyck
(foto: Guapetom)
mensen met een migratieachtergrond
toont, dan laat je doorschijnen dat zij een
deel van het probleem zijn. De mensen
die je in beeld brengt, moeten voldoende
gevarieerd zijn, zodat de kijkers geen
verkeerde conclusies kunnen trekken’,
benadrukt de hoofdredacteur van TV Oost.
Op zoek naar
een ‘Instagram-shot’
‘Op zich was dit totaal geen speciale
voetbalwedstrijd of spannende gebeur-
tenis. Toch probeer ik mezelf elke keer
uit te dagen om op zoek te gaan naar
een “alternatief” en leuk beeld om de
wedstrijd te illustreren op een manier
waar ik er zelf ook fier op kan zijn. Ik zag
op een gegeven moment een hele hoop
supporters hun gsm-lichtje aansteken en
wist op dat moment dat dat een zeer fijne
achtergrond zou geven. Op de foto staat
OHL's Mathieu Maertens. Ik werk met een
400mm 2.8-objectief, wat de achtergrond
erg wazig maakt en dan krijg je zo’n effect.
Ik was dus wel direct gefocust op actie in
dat specifieke deel van het veld. Je weet
dat die lichtjes maximum één tot twee
minuten aan blijven en nadien is het hele
effect weg. Onder collega’s noem ik dat
vaak het ‘Instagram-shot’. Het kan niet
altijd een WK voetbal of Tour De France
zijn, maar toch probeer ik bij de meest
eenvoudige opdrachten op zoek te gaan
naar dat unieke beeld. Zo probeer ik me-
zelf gemotiveerd te houden om op niveau
te presteren en telkens iets unieks af te
leveren.’
ps
m
Ca
go
Hu
RI P
Ex
plos
Kri ie
mb
ru
g
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Flo
@flowindey
Focus Knack
Bioscoopminnend Vlaanderen is in de Op 73-jarige leeftijd bestijgt Charles III,
ban van ‘Zillion’. Regisseur Robin Pront de langstzittende erfgenaam in de Britse
heeft het over zijn fascinatie voor de geschiedenis, de troon van het Verenigd
danstempel. Koninkrijk en het Gemenebest. Het Britse
maandblad The Critic brengt een erenum-
mer over Queen Elizabeth II uit en verwijst
met de cover naar de pas gekroonde koning
Charles III.
Romantische
journalistendroom
TRIGGER
Na het overlijden van
Het lijkt een constante doorheen de geschiedenis van de journalistiek:
Hugo Camps op 29 okto- de roman heeft altijd tot de verbeelding van de journalist gesproken.
ber 2022 plaatst VRT zijn
aflevering van Alleen Zo was George Orwell in eerste instantie bekend voor zijn journalistieke
Elvis blijft bestaan
opnieuw online. Camps werk alvorens hij zijn literaire kleppers schreef. Ernest Hemingway haal-
kiest daarin een fragment
van zijn vriend Hugo Claus.
de de mosterd voor zijn gekende stijl dan weer bij The Kansas City Star,
Als Thomas Vanderveken het dagblad waarvoor hij kort werkte. Ook ons taalgebied kent hybriden.
vraagt of hij er zelf ooit
van gedroomd heeft een Denk maar aan Adriaan van Dis en Marnix Peeters. Hoe komt het dat veel
roman te schrijven, moet
Camps toegeven dat hij journalisten, over generaties en taalgrenzen heen, ervan dromen om een
dat altijd heeft gewild,
maar nooit gedurfd.
roman te schrijven? We vroegen het aan Dirk Deferme, sportjournalist én
auteur.
Toegegeven: voor dit stuk klopten we in eerste ‘Toen VTM achttien jaar werd, konden werknemers
instantie aan bij Bavo Claes, jarenlang nieuwsanker een puberfoto van zichzelf doorsturen, waaronder je
bij de openbare omroep. Claes debuteerde in 1997 jouw droom liet weten van toen je achtien jaar was.
met de roman "Kraai." Ondertussen is hij bezig aan Mijn quote was: “Ik wil schrijver worden.”’ Deferme
zijn derde fictiewerk. Om niet afgeleid te worden, liet al aan de universiteit manuscripten nalezen
besloot hij niet in te gaan op het voorstel voor door zijn professoren. Dat werd geen succes: ‘Ik
een interview. Toch wilde hij kort reageren op de herinner me dat een prof zei dat mijn werk wel heel
hoofdvraag: ‘Als u me vraagt hoe het komt dat
zoveel journalisten dromen van een roman, kan ik
hard leek op ‘The Serial’ van Cyra McFadden. Het
was voor hem ook niet duidelijk of mijn manuscript
79
alleen maar met een vraag antwoorden. Hoe komt nu een parodie was, of net zeer serieus bedoeld.
het dat ik me jarenlang door de journalistiek heb Dat is niet leuk om te horen, maar je pikt dat wel
laten afleiden van mijn schrijfwerk?’ van zulke geleerde mensen. Ik werd er simpelweg
op gewezen dat mijn schrijven nog niet rijp genoeg
was.’
‘Het is niet alleen de journalist
die romancier wil worden, ‘Een doodgewone jongen’ is het verhaal van de
ouders van Deferme, en zelf loopt hij ook tussen de
je moet het ook eens aan bladzijden rond. Het schrijven werd een race tegen
de leraar vragen’ de klok: ‘Ik wilde heel graag dit verhaal schrijven
Dirk Deferme alvorens mijn vader helemaal uitdoofde. Dat is
helaas niet gelukt, maar zo voelde ik wel de urgentie
om er haast achter te zetten. Die druk maakte
Dirk Deferme, voetbaljournalist voor HLN en
het eigenlijk makkelijker: als er iets is waar een
verslaggever voor VTM, moet glimlachen als hij
journalist mee kan omgaan, zijn het wel tijdsdruk
Claes’ reactie hoort: ‘Ik kan me wel inbeelden
en deadlines. Mijn moeder heeft het werk gelukkig
waarom Bavo Claes niet veertig jaar geleden al
wél gelezen. Ze is ondertussen negentig jaar, en
debuteerde. Enerzijds twijfelen mensen aan het
heeft er veel plezier aan beleefd. Ze herkende hier
feit of ze het wel kunnen, maar er is meer. Met de
en daar anekdotes, en dan wees ze me erop dat het
opbrengst van een roman geef je doorgaans je
toch niet helemaal zo gegaan is. (lacht). Dan zei ik:
gezin niet te eten, wellicht jezelf niet eens. Je ziet het
“Mama, ik verzin er natuurlijk wel iets bij hé.”’
wel vaker dat de romandroom wordt uitgesteld om
economische redenen. We zijn een klein taalgebied,
Deferme twijfelt geen seconde als hem gevraagd
de keuze stelt zich dus amper. Het is trouwens niet
wordt wat hij als raad zou geven aan de journalist
alleen de journalist die romancier wil worden. Je
die romans wil schrijven: ‘Gewoon doen! Elke dag
moet het ook eens aan de leraar vragen.’
heeft 24 uur, er is tijd genoeg. Als je elke dag twee
bladzijden schrijft, heb je na een jaar al veel te veel’,
Doodgewoon knipoogt hij. ‘Durf en doe. Een boek schrijven is
Voetbaljournalist Dirk Deferme: Deferme debuteerde in 2018 met een autofictief helemaal niet moeilijk. Een góed boek schrijven, dat
een boek schrijven was altijd zijn
werk: ‘Een doodgewone jongen’. Het was een wel natuurlijk.’ (TV)
jongensdroom.
(ingezonden foto) doodgewone jongensdroom.
Metro blijft geloven
in gratis print
TRIGGER
Op 3 oktober 2022 Na 22 succesvolle jaren beslist Metro om begin oktober 2022 te
verschijnt op Print-
medianieuws.nl een
kiezen voor vernieuwing in de online- en printversie. Dat betekent
artikel over Metro dat een nieuwe lay-out en nieuwe rubrieken. Ook beslist Metro om van
van vier naar drie
printedities per week vier naar drie publicaties per week te gaan. Wij vroegen aan COO
gaat.
Werner Sluys hoe hij de toekomst van Metro ziet.
door Lisa Pyckavet
en Margot Degraeve
Om te beginnen, hoe zou u de doelgroep van Metro. We willen vooral investeren in meer content
Metro omschrijven? gericht naar jongeren. We zijn ook zoals iedereen
Werner Sluys: 'Wij zouden onze doelgroep aan het zoeken naar het nieuwe normaal. Door
omschrijven als 'young active urban'. Metro heeft corona werken mensen nu ook vaker van thuis
in de krantenwereld het jongste lezersprofiel, uit. Een ander belangrijk element waren de
namelijk 18 tot 45 jaar. Dat is een stuk jonger dan schoolvakanties. Die zijn totaal verschillend in
het klassieke lezersprofiel en dat is onze grootste de verschillende regio's van ons land. Dat was
motivatie. In de omgeving waar wij kranten voor ons de doorslag om een publicatiedag af te
verdelen, bevinden zich vaak jongeren. 'Active' schaffen. Vanaf nu publiceren we op maandag,
betekent voor ons dat onze lezers constant actief woensdag en vrijdag.’
bezig zijn in onze samenleving. 'Urban' staat dan
weer voor 'hoe zorgen we dat we mee blijven met
de trends'. Wij willen geen copy-paste zijn van
'Schrik voor mobiele data-
andere kranten en proberen dus echt een jong verbinding? Nee, het is eerder
80 profiel aan te spreken.' complementair'
'Ons motto is dat we willen ‘Onze contentblokken zullen daar trouwens ook op
evolueren en geen revolutie inspelen. De rubrieken die op maandag gelezen
worden, zijn automatisch anders dan wat mensen
in content creëren' op vrijdag willen lezen. Het is dus opnieuw een
evolutie van hoe de laatste twee jaar verlopen
Waarom heeft Metro gekozen voor een zijn door corona. Wij hebben vooral ingespeeld op
vernieuwde look en nieuwe rubrieken? hoe het huidige onderwijssysteem werkt, en wat
het beste is voor onze adverteerders. Tenslotte
Sluys: 'Het was tijd om verfrissing te brengen.
worden we enkel betaald door publiciteit.'
(lacht) Volgend jaar lanceert Metro een nieuwe
website en we waren eigenlijk wat verdwaald in
Hoe kijken die adverteerders naar de
de vele visuele componenten in print en online.
verminderde publicatiefrequentie?
We wilden een manier vinden om print en online
dichter naar elkaar te laten groeien. In oktober Sluys: 'Voor een adverteerder is het vooral
zijn we ook gestart met onze nieuwe rubrieken belangrijk dat zijn advertentie gezien wordt
en daarbij is het een soort van 'trial and error' om binnen een context die relevant is. Uit contacten
te zien wat onze lezers ervan vinden. Ons motto met mediacentrales en onze klanten blijkt dat we
is dat we willen evolueren en geen revolutie in de juiste keuze hebben gemaakt. Het is een zeer
content creëren. De tijden zijn ook veranderd. We berekende stap gericht op de nieuwe noden en
willen de jeugd aanspreken en we beseffen dat er het nieuwe normaal.'
andere contentblokken nodig zijn om onze lezers
te bereiken en ze aan ons merk te binden.' Jullie hebben ook de Metrodeals op jullie
website. Zijn die een extra bron van inkomsten?
(n.v.d.r. de Metrodeals zijn een manier om
Metro gaat van vier naar drie publicaties per
bepaalde producten aan te kopen met kortingen
week. Spelen jullie dan in op wat het publiek wil
via de website van Metro)
of komt die beslissing meer vanuit een crisis- of
besparingsplan? Sluys: 'Dat is iets wat we hebben opgestart
tijdens corona, maar dat hebben we momenteel
Sluys: 'Het is helemaal geen besparing. Er zijn
even in de koelkast gelegd. De focus ligt nu op
nog altijd evenveel journalisten aan het werk bij
nieuwe content maken. Wanneer de volledige
vernieuwingen klaar zijn, zullen we kijken In 2024 wil de NMBS zorgen voor een
hoe we kunnen inspelen op de Metrodeals. betere mobieledataverbinding. Bent u er
We willen er meer een contentverhaal dan nog steeds zeker van dat er zoveel
van maken in plaats van een klassieke print zal gelezen worden?
webshop te zijn. Dan kan dat inderdaad Sluys: 'Afgelopen zomer hebben wij ons
een andere inkomstenbron worden, maar contract vernieuwd met de NMBS voor de
dat is iets voor de toekomst.' komende acht jaar. Zowel de NMBS als
de MIVB zijn ervan overtuigd dat print de
In 2020 vermeldde de Standaard dat komende jaren een model is dat zal blijven.
Metro een verlies leed van acht miljoen. Mobieledataverbinding op de trein is en
Dat was twee jaar geleden, hoe is die blijft moeilijk. De NMBS is dan wel bezig met
balans nu? ramen te testen die straling binnenlaten,
Sluys: 'De laatste twee jaar is het voor maar wat als de trein de tunnel binnenrijdt
iedereen economisch moeilijk geweest. (lacht)?’
Die acht miljoen is een opgebouwde
balans sinds de opstart van Metro. We zijn ‘Wij zijn er ook van overtuigd dat de Metro
er dus wel zeker mee bezig om dat verlies het eerste ontspanningsmoment van de
de komende jaren af te lossen. Door de dag blijft. Iedereen heeft het 's ochtends
inflatie wordt Metro publiceren er natuurlijk zo druk en is zeer gehaast. Wij willen als
niet goedkoper op, maar op dit moment Metro het eerste moment zijn van rust en
kunnen wij als krant zeker overleven. Anders tegelijk ook een wachtverzachter, zoals
zouden we ook niet gaan vernieuwen.' wij dat noemen. Dus schrik voor mobiele
dataverbinding? Nee, het is eerder
In het begin van 2023 heeft Metro een complementair.' 81
nieuwe website gelanceerd. Wat maakt
dat jullie in deze socialemediatijden Hoe denkt u dat Metro er over vijf jaar zal Werner Sluys, COO Metro op de redactie in Brussel
(Foto: Lisa Pyckavet)
daarnaast toch nog altijd focussen op uitzien?
print? Sluys: 'Laten we vooral eerst hopen dat de
Sluys: 'Groupe Rossel, onze mediagroep, media zo snel mogelijk uit corona en uit
gelooft nog steeds heel sterk in print. de energiecrisis geraken. Dat op zich is al
Print zal volgens Rossel ook altijd blijven een hele uitdaging. Wat Metro zelf betreft,
bestaan. Het verschil is dat er online bereiken wij per dag nog steeds meer dan
nog altijd grote verspreiding is van fake 800 000 lezers. In print blijven we nog altijd
news, zelfs op de officiële nieuwssites. bij de drie grootste kranten in België. Wij
Toch zal Metro inzetten op een mobile- blijven ondanks alles zeer hoopvol, maar
friendly website om te blijven evolueren. de crisis moet niet te lang duren. (lacht)'
Uit de laatste CIM-resultaten blijkt dat er
dagelijks 328 500 mensen Metro enkel Gelooft u op lange termijn in een volledig
op papier lezen. We kunnen dus niet gratis krant?
ontkennen dat onze printversie nog altijd Sluys: 'Amerika toont ons als voorloper
uitstekend werkt. Die positie willen wij zeker al de eerste tekenen dat gratis print blijft
niet weggooien. Die mensen bereiken is werken. De grote reden daarvoor is dat
een van onze belangrijkste motivaties.’ print in deze tijden de meest betrouwbare
vorm van nieuwsgeving is. Wij hebben
op het einde van vorig jaar opnieuw de
'Wij willen als Metro Metro Deluxe End of Year uitgebracht,
een wachtverzachter zijn' onze gepimpte versie van Metro die op
kwaliteitsvoller papier wordt gedrukt. We
moeten afwachten wat de tijd brengt om
‘Er zal natuurlijk een evenwicht komen
te zien of dat nog allemaal gratis kan.
tussen web en print. In de toekomst blijven
Metro zal zeker en vast positief nieuws
wij ook verder evolueren. We moeten kijken
blijven brengen voor onze reizigers. We
hoe we onze redactie kunnen ombouwen
blijven een ontspannend moment bieden
naar een 24 uursredactie. Dat zijn allemaal
op de trein. We zien dan wel waar de tijd
nieuwe uitdagingen.'
ons brengt.'
Een filosofische benadering: wat is een journalist?
To be a journalist,
or not to be a journalist,
that is the question
TRIGGER
De Standaard publi- De rol van Karl Vannieuwkerke als journalist in Vive le Vélo bleek niet
ceert op 14 oktober
een artikel dat gaat
zo duidelijk te zijn. Gelukkig zorgde de Raad van de Journalistiek
over de verwarring voor duidelijkheid. Wat we hieruit kunnen leren is dat het niet al-
rond de functie van
Karl Vannieuwkerke tijd even helder is wanneer iemand als journalist optreedt. Daarom
in de wielertalkshow
Vive le Vélo. De Raad zoeken we samen met filosoof Jean Paul Van Bendegem naar de
van de Journalistiek
oordeelt dat hij wel
kerngedachte van het journalist-zijn.
degelijk een journalist
is en dus niet Aan journalistiek doen is in eerste instantie een Ook op journalistiek vlak zien we veel
een presentator van beroep, maar is het eigenlijk niet méér dan dat? veranderingen. ‘Toen ik vroeger aan de universiteit
een entertainment-
Een manier van leven die moeilijk losgelaten bezig was met mijn doctoraat, was materiaal
programma zoals
de VRT beweert. wordt, zelfs als de journalist op reis gaat. De ideale vinden heel vaak een uitdaging. Ik moest dan
journalist is namelijk altijd nieuwsgierig en heeft bijvoorbeeld naar mensen in de Verenigde
door Renzo Foncke
een onophoudelijk oog voor wat er gaande is in Staten schrijven om te vragen of ik een kopie van
en Robbe De Witte
de wereld. 'Ik denk dat dat trouwens niet specifiek een artikel kon krijgen’, vertelt Van Bendegem,
is voor journalistiek. Als je je job goed wil uitvoeren ‘Ik vergelijk het werkveld van een journalist van
82
en als je beroep je passie is, dan transformeert vroeger een beetje met een woestijn waarbij je van
dat automatisch naar een levenswijze. Ik kan het oase naar oase gaat. In onze huidige samenleving
iedereen toewensen’, zegt Van Bendegem. lijkt het eerder op een oerwoud waarbij de
journalist een machete meekrijgt om er zich een
weg door te banen. De paden die in het oerwoud
‘Ik vergelijk het werkveld al zijn gemaakt door anderen groeien heel snel
van de huidige journalist terug dicht. Dat maakt het extra moeilijk. Het is dus
een uitdaging geworden om in een maatschappij,
met een oerwoud waarin hij waar er een overvloed aan informatie is, de
zich een weg moet banen met betrouwbare bronnen te onderscheiden van de
een machete’ onbetrouwbare. Dat vergt ook zeker andere skills
en vaardigheden dan vroeger.’
Iedereen journalist?
Veel mensen volgen het nieuws via
sociale media, tweeten tot ze erbij
83
neervallen en delen berichten tot in
het oneindige. Iedereen kan vertellen,
rapporteren en beweren wat hij of zij wil op
die platformen. Dan luidt de vraag: doen
die mensen ook aan journalistiek? Van
Bendegem verklaart: ‘Ik denk vast en zeker
dat iedereen een beetje journalist kan zijn.
Met de nadruk op een beetje. Ik vergelijk
het met het stukadoren van een muur. Als
je die voor de helft bezet, krijg je maar een
rare muur. Ik beschouw de journalistiek
dus wel echt als een métier waarbij je
een aantal ambachtelijke vaktechnieken
onder de knie moet hebben. In het beste Jean Paul Van Bendegem
geval is de journalist zelfs een expert in (foto: Marit Galle)
C
ti e
en
er
nf
tc o
aa
Klim
RI P
ico N
le
Jo
sy
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Riadh Bahri
@Riadh_B
MO*
John Vandaele bezoekt de Congolese In de Verenigde Staten vinden op 8 november
2022 de midterms plaats, de tussentijdse
ngo Faja Lobi, opgestart door Gentenaar
verkiezingen voor het Congres en de gouver-
Jurgen Heytens, en beschrijft zijn indruk-
neurs. De Republikeinen krijgen de controle
ken. over het Huis van Afgevaardigden, maar de
Democraten behouden de controle over de
Senaat.
PING! Pushbericht:
u raakt stilaan overprikkeld
TRIGGER
In november verschijnt het
Overprikkeling. Het is heel wat mensen niet onbekend. Zelf maakte ik het
onderzoek tot voor kort dagelijks mee. Maakte, want sinds ik mijn smartphone door
‘De aandachtscrisis’
in De Morgen. het raam gooide, ben ik veel minder overprikkeld. Die beslissing nam ik
door Stefanie De Meerleer nadat ik het onderzoek ‘De aandachtscrisis’ in De Morgen las. Wanneer
sturen nieuwsmedia eigenlijk wel of niet pushberichten?
Journalist bij De Morgen Lotte Beckers stelde in doorlichten. We stellen onze aanpak continu in
het dossier de vraag: ‘Wie kan zich nog urenlang vraag en proberen zoveel mogelijk aan de noden
verliezen in een boek zonder naar zijn telefoon van de mensen te voldoen’, aldus De Bel. ‘Als er drie
te grijpen?’ Die vraag kwam hard binnen. Ik lees dodelijke ongevallen op één uur zijn en we pushen
ontzettend graag; het is wellicht mijn favoriete die alle drie, dan gaan we het volgende bericht pas
bezigheid. Maar plots besefte ik dat het al een half twee uur laten de wereld insturen.’
jaar geleden was dat ik nog een boek uitlas. Soms
begin ik aan een boek of een film, of aan eender Balans
welke activiteit, maar tien minuten later ben ik Of De Bel zelf overprikkeld raakt van al die
alweer aan het scrollen. pushberichten? ‘Niet echt’, vertelt ze. ‘Ik zit al negen
jaar in de journalistiek, dus dat is toch anders. Ik heb
Oude Nokia van alle kranten de binnen- en buitenlandpagina’s
Het gevolg daarvan is dat zelfs ik nu opnieuw openstaan. Ik ben het gewoon.’
87
een oude Nokia gebruik. Wanneer ik nu wakker
word, check ik niets. Ik kies nu zelf wanneer ik nood ‘Het is zoeken naar een balans tussen enerzijds
heb aan sociaal contact, wanneer ik het nieuws mensen op de hoogte houden en anderzijds
wil checken, of mijn Instagramfeed vernieuw. ervoor zorgen dat je de mensen niet irriteert’, zegt
Maar hoe zit het eigenlijk met de rol van de nieuws- Dimitri Antonissen. Hij bedacht de strategie achter
media en overprikkeling? Lotte Beckers: ‘We zijn de pushmeldingen bij Het Laatste Nieuws. ‘We
nu eenmaal afhankelijk van lezersaantallen om proberen dat echt streng op te volgen, maar vaak
te kunnen bestaan. Ik denk dat mensen ook snel vertrekken we vanuit een soort buikgevoel’, gaat hij
geïnformeerd willen worden als er iets belangrijks verder. ‘Ons doel is dat mensen na het krijgen van
gebeurt. Dus het is wel logisch dat er zoiets bestaat. een melding een conversatie starten. De lezer moet
Anderzijds ben je niet verplicht om daaraan mee te geneigd zijn om die melding tussen zijn gezelschap
doen. Je kan die meldingen afzetten.’ hardop te lezen. Eigenlijk wil je dat de lezer scoort
met het hardop lezen van dat bericht’, aldus
Wie beslist welke en hoeveel pushberichten er Antonissen.
worden uitgestuurd? Naomi De Bel is adjunct-chef
publishing bij Het Nieuwsblad en beslist dagelijks ‘Er zijn natuurlijk ook uitzonderingen. Berichten met
over welke pushberichten er worden uitgestuurd. een hoge actualiteitswaarde en dringendheid
‘Er zijn een aantal vaste richtlijnen in die zin dat er worden sowieso gepusht’, vult hij aan. Zelf staat zijn
een afspraak is om één pushbericht per uur te gsm niet stil, want hij krijgt ongeveer zevenhonderd
sturen. Maar natuurlijk, als er iemand sterft, of er meldingen per dag. Overprikkeld? ‘Eigenlijk niet.
wordt iemand uit de assisenzaal gezet tijdens een Het is door de jaren heen gegroeid, en ik ben al
terreurproces, dan gaan we dat ook pushen. Nadien wat gewoon intussen. Natuurlijk bekijk ik ze niet
proberen we dan wel de richtlijnen aan te houden.’ alle zevenhonderd uitvoerig. De meeste krijgen
een snelle blik.’ En wat met zijn focus? ‘Ondanks de
‘We proberen altijd af te tasten: is dit nieuws vele berichten denk ik dat ik mijn focus wel nog kan
belangrijk genoeg om te pushen? Gaat dit genoeg houden. Maar soms zet ik die meldingen ook uit
mensen aan? We proberen niet meer te pushen wanneer ik met iemand in gesprek ben of wanneer
na tien uur ’s avonds. Maar als er om halfelf een ik wil wegzinken in een roman.’ Gelukkig maar.
dodelijk ongeval is met een minderjarig slachtoffer,
dan gaan we dat wel nog uitsturen.’ Wanneer zijn er
Dimitri Antonissen
dan te veel pushberichten, klagen er soms mensen?
(foto: Photonews)
‘Ja, we hebben daar al klachten over gehad.
Naomi De Bel Maar dat zijn zaken die wij continu bespreken en
(foto: Naomi De Bel)
Stef Verbeeck en Katrin Swartenbroux over personal branding
Personal branding gaat over hoe je jezelf als is die match ook aanwezig: ‘Er is op dit moment
waardevol persoon positioneert. Dat vertelt Stef geen enkel ander medium in Vlaanderen waar
Verbeeck, merkstrateeg bij Pavlov. ‘Personal ik mij meer thuis zou voelen dan bij De Morgen.’
branding is een breed concept. Het verwijst Al blijft ze wel realistisch: ‘Ik mag er niet op rekenen
naar je vaardigheden, je kijk op de wereld, je dat ik Katrin van De Morgen zal blijven. Niet alleen
kledij…’ Volgens Katrin Swartenbroux, journaliste door herstructureringen, maar ook doordat de stijl
bij De Morgen, is het als journalist essentieel om van De Morgen kan veranderen. Daarom dat ik
een sterk merk uit te bouwen: ‘Mensen moeten ook nooit mijn personal brand wil opbouwen aan
weten wie je bent, los van je werkgever en het de hand van het medium waar ik voor werk.
medium waarvoor je werkt. Het medialandschap Voor de mensen die mij nu nog als Katrin van De
verandert constant, maar zo weten mediamerken Morgen zien, zou ik graag evolueren naar Katrin
wel wie ze in huis halen.’ Dat blijkt uit haar ervaring: Swartenbroux.’
‘Bij De Morgen waren ze op zoek naar iemand die
verbindend kan schrijven en met een brede blik, De associatie tussen zichzelf en De Morgen
door de ogen van jongeren, naar de maatschappij ervaart ze momenteel wel als positief en draagt
88 kijkt. Als ik mijzelf niet op die manier in de markt
had gezet, dan hadden ze misschien niet voor mij
ook bij aan haar carrière als auteur. ‘Het geeft
mij wel meer erkenning. Mensen die mij niet
gekozen’, aldus Swartenbroux. kennen, weten misschien wel dat De Morgen een
kwaliteitskrant is en dat die kwaliteit zich ook
weerspiegelt in wat ik schrijf.’ Het boek, dat ze in de
'Als ik twee zinnen lees, dan loop van 2023 uitbrengt, wordt een essaybundel
weet ik dat jij het bent.' en precies dat soort boek was er zonder De Morgen
niet gekomen: ‘Hoofdredacteur Remy Amkreutz
Dat is één van de mooiste zag dat talent voor essayistiek in mij en heeft mij
dingen die je als schrijvend ook kansen gegeven om dat uit te proberen. Dat
journalist kan horen' is heel fijn en daardoor voelt dit boek ook echt als
het boek dat ik wil schrijven.’
Katrin Swartenbroux
Katrin Swartenbroux
NOTES
90
(*) riem1
riem (geen afbreking)
zelfstandig naamwoord • de m • riemen; riempje
op
r
Eu
–
te
ga
ta r
Qa
RI P
Pe l
é
Meest geklikt Tweet Cover
van de maand van de maand van de maand
Greta Thunberg
@GretaThunberg
In cijfers
De VVJ geeft aan dat het rapport van 2022 over de In heel Europa is er een stijging te zien in het aantal
geweldsmeldingen nog niet klaar is. Wel weet ze dat er tot geweldsincidenten. De Raad van Europa meldt dat de
oktober 2022 slechts 13 meldingen zijn gemaakt. In 2021 cijfers sinds 2016 zijn verdubbeld. In 2021 waren daar 282
waren dat er maar 12. Er wordt dus heel weinig gemeld in meldingen bekend. Ook als je kijkt naar de cijfers van
Vlaanderen. Verslaggevers Zonder Grenzen (VZG) doet Europa het
niet goed. VZG publiceert ieder jaar de internationale
Ook in Nederland wordt er weinig gemeld, staat te lezen persvrijheidsindex. Voor die ranking kijkt de ngo onder
op de website van persveilig.nl. In 2022 zijn er wel 198 meer naar de veiligheid van journalisten. Bovenaan
incidenten gemeld. Ze benadrukken daar dat de sector staan de Scandinavische landen. België staat op de 23ste
nood heeft aan input en dat het daarom belangrijk is om plek en Nederland is de afgelopen jaren gezakt naar de
te blijven melden. 28ste plek. Een serieuze daling; Nederland stond ooit op
nummer twee.
DE REDACTIE
‘Mugshots maken al sinds de uitvinding van de fotografie deel
uit van de journalistiek. Ze worden vaak gebruikt bij nieuws-
berichten, om mensen in strafzaken te identificeren of als
onderdeel van fotojournalistieke projecten. Mugshots winnen
ook aan populariteit onder fotografen die op zoek zijn naar
een unieke portretstijl.’