Professional Documents
Culture Documents
Thapa Nabinkumar
Thapa Nabinkumar
शद्धेलधार ्थापवक्रीब्यााटि ्थापव लभ्रीय ढाँचा अनन म तथा वलप्रापकप्राप्तिहरुब्यााटि बने लोकप्रीय ढबाट बढी भ्रीय ढाँचा अन्द्या बने लोकप्रीय ढबाट बढी ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी सपूँजी संकलन गधारबाट बढी य पभ्यावक्याधारबाट बढी म तथा वलवा सर्या्पनका आउ्याधारन निर्या ्थापव लभ्रीय ढाँचा अनन य पक्याधारक्या
म तथा वलवस्यालनीक तनील्याकल्या्पहरु सयवसाय सञ््यालन गनस उद्दद्धेेशललद्धे ा सर्या्थाप्पप्राप्ति म तथा वलवसलनीक सपूँजी संगठनका ा सवरु्पल्याई कम्पननी भननी्रीय ढाँचा अनिइन्छ । कम्पननीका
ा सर्या्पन्या क्नुनै्पननी ्दद्धेशका कम्पननी एन व्या अ्रीय ढाँचा अनल ्थापवषद्धेश ऐन व्या ्थापवषद्धेश ऐन अ्रीय ढाँचा अनप्राप्तिगर्थप्राप्ति भएका ह् ्रीय ढाँचा अनिइन्छ । ह्या । हामा ्दद्धेशन निर्या कम्पननी का
ा सर्या्पन्या कम्पननी ऐन २०६३ अ्रीय ढाँचा अनप्राप्तिगर्थप्राप्ति ह्नद्धे ग्दर्थिइन्छ । कम्पननीका अप्रापा सप्राप्तिस्तितव क्नुनै म तथा वलप्रापकप्राप्तिसपूँजी संग ग्याने लोकप्रीय ढाँसनीलका ह्ने लोकप्रीय ढाँ्दुनैन । ला ा सवप्राप्ति्रीय ढाँचा अनत क्यान्ननी
अप्रापा सप्राप्तिस्तितव य प्या प्राप्ति सपूँजी संगठन हा ।
संक्षेपमपमा नपमाफपमा आरआर्जन गन उे उदन्षेद्देशउद्देश्यदेश्यल्षे ्यले वश्यले विले विभयले विभि विभिनन भिन्न बउद्देश्यन्न ब्यकिन्न ब्यक्तिहरु यक्तिहरु बपमाट िहरु बाट सतपमापनपमा ग स्थापना गरट स्थापना गरीएथापना गरीएक्थापना गरीएको स्थापना गर थापना गरीएकपमान गने उदएपमा स्थापना गरपमा मपमा विभिनउद्देश्यन्न ब्यक्तिपमा
प्रनपमान गगर स्थापना गरएथापना गरीएक्थापना गरीएको वउद्देश्यश्यले विसपमाउद्देश्यवसायीथापना गरीएक संगठन देश्यलपमाई थापना गरीएक कमपनवसायी यले विभिी भनन विभिन भनिन्छ । रसदेश्यल्षे सले खपमासग स्थापना गरट स्थापना गरी औए्थापना गरीएकोगवसायीथापना गरीएक , वउद्देश्यश्यले विसपमाउद्देश्यवसायीथापना गरीएक स्थापना गर
वउद्देश्यपमापपमा स्थापना गरट स्थापना गरीथापना गरीएक उे उदन्षेद्देशउद्देश्य हपमा हाँले विभसदेश्यल गनआर्जथापना गरीएकपमा देश्यलपमागवसायी वउद्देश्यन्न ब्यकिन्न ब्यक्ति श्यले विपमा सपमामह
ग ट स्थापना गरीथापना गरीएक रुपमपमा ले विभसले विभमन्न ब्यक्ति नपमाी भनउद्देश्य दायितश्यले वि हगन्षे गगर स्थापना गर िहरु बाट सतपमापनपमा
यले विभिउद्देश्यथापना गरीएक्थापना गरीएको हग विभिन भनिन्छ ।
४) स्याझ्या िइन्छ्या्प
Incorporation of Company (थापना गरीएक कमपनवसायीथापना गरीएक्थापना गरीएको संिहरु बाट सतपमापनपमा):-
एकलौाटिबाट बढी बलवस्याधारल , स्याझद्धे्द्याधारबाट बढी बलवस्याल धार सपूँजी संल्कप्राप्ति ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी कम्पननी म तथा वलवस्यालनीक सत सङगठनक्या न निर् मुखल ा सवरु्पहरु ह्न ु । सपूँजी संल्कप्राप्ति ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
् नी
कम्पननीका सरु ् व्याप्राप्ति १२ औ औँ सप्राप्ति ्याब दबउन निर्या ल धार
् ा्पका इाटि्याल बाट बढी ब्यााटि स रु
् भएका हा । नद्धे ्प ्याल न निर्या सन ु १९३६ न निर्या कम्पननी ऐन अ्रीय ढाँचा अन प्राप्ति ग र्थप्राप्ति
्थापवधार्यााटिनगधार ी पूँज्ाटि लन निरल का ा सर्या्पन्याब्यााटि सपूँजी संल्कप्राप्ति ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी कम्पननीका श्रुव्याप्राप्ति भएका बरला ।
कम्पननीलद्धे क्यानन
् बन निराी पूँजनीन निर नुनै क्यानन
् नी म तथा वलप्रापकप्राप्तिस्तितवका न निर्या्रीय ढाँचा अनलप्राप्ति्या य प्या प्राप्ति ग्दर्थिइन्छ । र्दछ । बबउन निर्यान क्यानन
् का अबउनन निर्या धारटह साहबाट बढी क्यानन
् लद्धे
गठन ननउ्यार्थधारण गधारद्धेका य पतनील्या लभत धारहबाट बढी ्दप्राप्ति्यार्थ ह्नद्धे य पतनील्या नुनै कम्पननीका सपूँजी संा सर्या्पन्या हा ।
कम्पननी ्दप्राप्ति्यार्थ गनस व्या कम्पननीका ी पूँज्रीय ढाँचा अनन निर ट्दनद्धे बलप्रापकप्राप्ति ल्याइ सपूँजी संा सर्या्पक भगठन नन्रीय ढाँचा अनिइन्छ । सपूँजी संा सर्या्पकका क्यालर्थ धार प्रापी पूँजमन निरद्धेव्याधारबाट बढी कम्पननी ्दप्राप्ति्यार्थ
ह्नभ
् ्रीय ढाँचा अन्द्या अग्याडनीब्यााटि श्रु ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । सपूँजी संा सर्या्पकहरुलद्धे कम्पननीका न्यान निर्याकधारण , उदउद्धेेशल , उदउद्धेेशल य प्या प्राप्ति गनर्थ ग्न गरधारनद्धे क्यालर्थहरु ,
कम्पननीका ी पूँजव्याफ्दद्धेहबाट बढीप्राप्ति्या ,्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नीका गठन ननन निर्यार्थण , लग्यालप्राप्ति अ्रीय ढाँचा अनल ्थापव लभ्रीय ढाँचा अनन य प्याबउ्यानहरु कम्पननीका य पव्रीय ढाँचा अनउ ्पत धार गठन ननलन निर्यावलबाट बढीन निर्या
बलवा सर्या गधारबाट बढी कम्पननी ्दप्राप्ति्यार्थ य पतनील्याका बलवा सर्या ग्न गरधार्रीय ढाँचा अनिइन्छ ।
1|Page
Thapa NabinKumar
कम्पननी ऐन २०६३ का ्दफ्या ३ अन्स्याधार कम्पननी ा सर्या्पन्या गनर्थ ््याहनद्धे क्नुनै्पननी बलकप्राप्तिनी लद्धे प्राप्तिा तोककलका ्दा सप्राप्ति्धार सहबाट बढीप्राप्ति
गठन ननवद्धे्दन धार गठन ननमन क्यागी पूँज्याप्राप्ति कम्पननी धारप्रापी पूँजषष्याधारका क्याल्यार्थलल सन निरक्ष ्पद्धेश गन्र्थ ्प्दर्थिइन्छ ।
१) य पा सप्राप्ति्या्थापवप्राप्ति कम्पननीका य पव्रीय ढाँचा अनउ ्पत धार गठन ननलन निर्यावलबाट बढीका २ \२ य पगठन नप्राप्ति य पगठन नप्राप्तिलबाट बढी्पनी
२)्पबलबाट बढीक कम्पननीक्या हकन निर्या कम्पननी ा सर्या्पन्या गन्र्थ्प्वर्थ सा सर्या्पक हरुर्दछ । बब् क्नुनै समझौप्राप्ति्या भएका भए स्तितलसका य पगठन नप्राप्तिलबाट बढी्पनी
३)य प्याइभद्धेाटि कम्पननी भए सपूँजी संा सर्या्पकहरु्थापव्न निर्या सवर्थसमन निरप्राप्ति समझौप्राप्ति्या भएका भए स्तितलसका य पगठन नप्राप्तिलबाट बढी्पनी
४)क्नुनै ख्यास य पक्याधारका म तथा वलवस्याल व्या क्याधाराब्याधार सयवसाय सञ््यालन गनर्थ क्याम्पननी ्दप्राप्ति्यार्थ गन्र्थ्प्वर्थ क्नुनै गठन ननक्यालका ्प्वर्थ प्रापा सवकृगठन नप्राप्ति ललन््पनस बलवा सर्या
गधारबाट बढीएका भए स्तितला सप्राप्तिा प्रापा सवकृप्राप्तिनी
५)्थापव्दद्धेशनी कम्पननी व्या गठन ननक्याल सपूँजी संा सर्या्पक भएन निर्या य प्लबाट बढीप्राप्ति क्यान्न बन निराप्रापी पूँजन निर नद्धे्प्यालन निर्या लग्याननी व्या म तथा वलवस्याल व्या क्याधाराब्याधार गनस ब्याधारद्धेका
य प्या प्राप्ति अनन निर
् गठन नप्राप्ति ्पत
६) ्थापव्दद्धेशनी बलप्रापकप्राप्ति सपूँजी संा सर्या्पक भएन निर्या गठन ननी पूँज क्नुनै्पननी ्दद्धेशका न्यागधारबाट बढीक हा भननी भनद्धेका य पन निर्याणनीप्राप्ति य पगठन नप्राप्तिलबाट बढी्पनी
७) ्थापव्दद्धेशनी कम्पननी व्या गठन ननक्याल सपूँजी संा सर्या्पक भएन निर्या स्तितला सप्राप्तिा कम्पननी व्या गठन ननक्यालका सपूँजी संा सर्या्पन्याका य पन निर्याण्पतका य पन निर्याणनीप्राप्ति य पगठन नप्राप्तिलबाट बढी्पनी,
प्राप्तिधार य प्याइभद्धेाटि कम्पननीका एकल स्दा सलनील कम्पननीका हकन निर्या भनद्धे कम्पननी ा सर्या्पन्याका ल्यागनी प्राप्तिा तोककएका ने लोकप्रीय ढ्याने लोकप्रीय ढाँ््याल्याइ सा सर्या्पकलद्धे
न निर्यानद्धेन निर्या य पा सप्राप्ति्या्थापवप्राप्ति कम्पननीका गठन ननलन निर्यावलबाट बढी ्पद्धेश गनर्थ न्पनस म तथा वलवा सर्या सन निरद्धेप्राप्ति कम्पननी ऐन ,२०६३ का ्दफ्या ४(२) न निर्या ख्ल्याइएका िइन्छ .
य पब्रीय ढाँचा अनउ ्पत न निर्या र्दछ । बबषद्धेश गधारबाट बढी कम्पननीका न्यान निर ठद्धेग्यान्या उद्दद्धेेशल ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी ्द्यागठन नलस्तितव समझौप्राप्ति्या प्राप्तिर्या अ्रीय ढाँचा अनल आवेशलक ्थापव लभ्रीय ढाँचा अनन
क्धार्याहरु उललद्धेख ग्न गरधारलका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । य पब्रीय ढाँचा अनउ्पतन निर्या उललद्धेख गधारबाट बढीएक्या क्धार्याहरु ब्याहद्धेक क्नुनै क्धार्याहरु ्पननी कम्पननीलद्धे ग्द्यार्थ गठन नप्राप्ति क्रील्याकल्या्पहरु
गुनैधार क्यान्ननी ह्नद्धे ह्ने लोकप्रीय ढाँ्द्या य पब्रीय ढाँचा अनउ ्पत प्राप्तिल्याधार गनस बलप्राप्तिनीलद्धे कम्पननीका बप्राप्तिर्थन निर्यान उद्दद्धेेशल प्राप्तिर्या भ्थापवषलका उद्दद्धेेशलल्याइ सन निरद्धेप्राप्ति रु मधल्यान ्प ्ल्यार्थइ
प्राप्तिल्याधार गन्र्थ्प्दर्थिइन्छ ।ला ्पत प्राप्तिल्याधार गधारबाट बढीसकद्धे्पगठन निइन्छ सपूँजी संा सर्या्पक स्दा सल हरुलद्धे अगठन ननव्यालर्थ रु्पन निर्या लसन निर्या हा सप्राप्ति्याक्षधार गन्र्थ्प्दर्थिइन्छ । कम्पननी ्दप्राप्ति्यार्थ
ग्द्यार्थ ला ्पत अगठन ननव्यालर्थ रु्पन निर्या समव्रीय ढाँचा अनउनीप्राप्ति गठन ननक्याल अर्यार्थप्राप्ति कम्पननी धारप्रापी पूँजषष्याधारका क्याल्यार्थललन निर्या गठन ननबद्धे्दन स्यार ्पद्धेश गन ्र्थ ्प्दर्थिइन्छ ।
नद्धे्प्यालन निर्या कम्पननी ऐन २०६३ न निर्या कम्पननीका य पब्रीय ढाँचा अनउ्पतन निर्या गठन ननमनलबाट बढीखनीप्राप्ति बने लोकप्रीय ढाँ्द
् ्याहरु सन निर्याबद्धेश गन्र्थ्पनस य प्याबउ्यान धारहद्धेका िइन्छ :-
स्यान निर्या्रीय ढाँचा अनलप्राप्तिल्या गठन ननलन निर्यावलबाट बढीन निर्या गठन ननमनलबाट बढीखनीप्राप्ति बने लोकप्रीय ढाँ्द
् ्याहरु उललद्धेख ग्न गरधारलका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ :-
कम्पननीका स्याउ्याहधारण सभ्या बाल्याउनद्धे प्राप्ति्न गरधारक्या ,सभ्याका ल्यागनी ट्दन््पनस स््न्या समभ्रीय ढाँचा अनउनी क्धार्याहरु
स्याउ्याहधारण सभ्याका क्यालर्थ्थापवउनी
सयवसाय सञ््यालक स लन निरगठन नप्राप्ति धार य पबब्रीय ढाँचा अनउ ्पत सयवसाय सञ््यालकका अबउक्याधार धार कप्राप्तिर्थम तथा वलहरु
शद्धेलधार ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी र्पघाटि गनस क्धार्या
कम्पननीलद्धे आफना शद्धेलधार आफुनै खधारबाट बढी्द गनस भए सा क्धार्या
कम्पननी सब्बका गठन ननल्कप्राप्तिनी
सयवसाय सञ््यालकका ्प्या्न गरधारश्र लन निरक भभत्या धार स््थापवउ्या समब्रीय ढाँचा अनउनी बलवा सर्या
आफना क्याधाराव्याधारन निर्या िइन्छ्या्प य पलाग गनस भए कम्पननीका िइन्छ्या्पका य पलाग
कम्पननीका लद्धेख्या हबाट बढीस्याब तोककप्राप्ति्याब प्राप्तिर्या लद्धेख्या्प्न गरधारक्षण
ऋण व्या डडवद्धे्रीय ढाँचा अन्धार उठ्याउन सकनद्धे म तथा वलबा सर्या
कम्पननी ग्याभनीनद्धे क्धार्या ।
prospectus मपमा समपमाश्यले वि्षेश ग स्थापना गरट स्थापना गरीन्षे थापना गरीएक्षेहट स्थापना गरी प्रमसले ख
ग थापना गरीएकग स्थापना गरपमाहरु ी भनन कमनअनस
ग पमा स्थापना गर भनिन्छन र :-
3|Page
Thapa NabinKumar
Share : -
कम्पननीका क्ल ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज् नी ल्याई स स्यान्या अने लोकप्रीय ढाँशहरुन निर्या ्थापवभ्याी पूँजन गधारबाट बढीएका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । ी पूँजसल्याई शद्धेलधार भगठन नन्रीय ढाँचा अनिइन्छ । शद्धेलधार
कम्पननीका क्ल ्पने लोकप्रीय ढाँ्ी पूँजनीका एउाटि्या एक्याइ हा । स स्यान्या लग्याननीकप्राप्ति्यार्थ हरुलद्धे सन निरद्धेप्राप्तिलद्धे खधारबाट बढी्द गधारद्धेन सकनद्धे प्राप्तिर्या खधारबाट बढी्द ्थापवक्रीन निर्या
स््थापवउ्या य प्या प्राप्ति गनस धार उद्धेधारुनै न निर्यागठन ननसहरुल्याइ कम्पननीका सयवसाय सञ््यालनन निर्या सहभ्यागनी गधार्याउनद्धे उरु मधलेशललद्धे कम्पगठन ननका क्ल ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
् नील्याइ
स स्यान्या अने लोकप्रीय ढाँशन निर्या ्थापवभ्याी पूँजन गनर्थ स तोकक्रीय ढाँचा अनिइन्छ । स्याउ्याहधारण सद्धेलधारउगठन ननहरुलद्धे ्प्याउनद्धे ल्याभ्याशपूँजी संका ्दधार गठन ननेश्नीप्राप्ति गधारबाट बढीएका ह्ने लोकप्रीय ढाँ ्दुनैन भनद्धे
्पाव्यार्थउनीक्याधार शद्धेलधारन निर्या शद्धेलधारउननीलद्धे ्प्याउनद्धे ल्याभ्याने लोकप्रीय ढाँशका ्दधार प्राप्तिाक्रीएका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ ।
Types of Share (श्षेउद्देश्य स्थापना गरथापना गरीएकपमा प्रथापना गरीएकपमा स्थापना गरहरु ):-
1) Equity Share\ Ordinary Share\Common Stock( स्याउ्याधारण शद्धेलधार)
१) स्याउ्याधारण शद्धेलधार : कम्पननी सयवसाय सञ््यालनका ल्यागनी गठन गधारबाट बढीनद्धे सयवसाय सञ््यालक स लन निरप्राप्तिनीक्या सदा सलहरु िइन्छनौाटि गनर्थ न निरप्राप्ति्द्यान गनस
अबउक्याधार य प्या प्राप्ति भएक्या प्राप्तिधार कम्पननीलद्धे आी पूँजर्थन गधारद्धेका न्याफ्यान निर्या अामा अग्याबउक्याधार नभएक्या शद्धेलधार हरुल्याई ;fwf/0f शद्धेलधार
भगठन नन्रीय ढाँचा अनिइन्छ ।
२) ्प्व्यार्थउनीक्याधार शद्धेलधार : कम्पननीका न्याफ्याब्यााटि ्प्वर्थ गठन ननउ्यार्थधारबाट बढीप्राप्ति ्दधारन निर्या ल्याभ्याने लोकप्रीय ढाँश धार कम्पननी ्थापवघाटिनन निर्या गएका अवा सर्यान निर्या ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी
तोकफप्राप्ति्यार्थ य प्या प्राप्ति गनस स्याउ्याधारहण शद्धेलधारभ्रीय ढाँचा अन्द्या ्पहबाट बढीला अबउक्याधार भएक्या शद्धेलधार हरुल्याई ्पव
ा ्यार्थउनीक्याधार शद्धेलधार भगठन नन्रीय ढाँचा अनिइन्छ ।
क) सयवसाय सञ्लनी धार असयवसाय सञ्लनी ्पाव्यार्थउनीक्याधार शद्धेलधार (Cumulative &Non cumulative Preference Share)
घ) ्प्न गरधारवप्राप्तिर्थननील धार अ्प्न गरधारवप्राप्तिर्थननील ्पाव्यार्थउनीक्याधार शद्धेलधार(Convertible &Non-convertible preference Share)
DEBENTURE (ऋणपत):-
ऋण्पत भनद्धेका कम्पननीलद्धे ऋण्द्याप्राप्ति्याल्याई ट्दनद्धे एक य पक्याधारका ललणखप्राप्ति य पगठन नप्राप्तिप्रतिज्या ्पत हा । ी पूँजसन निर्या
कम्पनलद्धे ऋण्द्याप्राप्ति्याल्याई ऋणका ्प्न गरधार्पकव अवउनी (Maturity Period) समन निर प्राप्तिाक्रीएअन्स्याधार बल्याी पूँज भ्कप्राप्ति्याननी गनस धार
्प्न गरधार्पकव अवउनीका अ्रीय ढाँचा अनस्तितलन निर्या स्याने लोकप्रीय ढाँव्या तोकफप्राप्ति्यार्थ गनस य पगठन नप्राप्तिप्रतिज्या गधारद्धेका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । शद्धेलधार ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
् नीी पूँजा सप्राप्तिुनै ऋण्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
् नील्याइ ्पननी स-स्यान्या
इक्याइहरुन निर्या ्थापवभ्याी पूँजन ग्न गरधारलका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ धार स्तितला सप्राप्ति्या इक्याई ल्याइ ऋण्पत भगठन नन्रीय ढाँचा अनिइन्छ । Debenture न निर्या शद्धेलधार ी पूँजा सप्राप्तिुनै
कम्पननीका िइन्छ्या्प ल्यागद्धेका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । य पस्तितलक ऋण्पतन निर्या ऋण्पतका अपूँजी सं तोककप्राप्ति न निर्लल ,बल्याी पूँजका ्दधार,ऋण तोकफप्राप्ति्यार्थ गन्र्थ्पनस
अवउनी,ऋण य प्या प्राप्ति ग्द्यार्थ धार्याख्प
् नस बउप्राप्तिाका अवा सर्या ी पूँजा सप्राप्ति्या शप्राप्तिर्थहरु प्राप्तिाक्रीलका ह््रीय ढाँचा अनिइन्छन ु ।
Characteristic of Debenture:-
१) ललणखप्राप्ति य पगठन नप्राप्तिप्रतिज्या
4|Page
Thapa NabinKumar
३) बल्याी पूँज ्दधार
६) न निरप्राप्ति्याउनीक्याधार नह्न्
sDkgL
cf}Bf]lus, Jofj;flos, Jofkfl/s p2]Zon xfl;n ug{sf nflu JolQ jf ;fd''lxs ?kdf l;ldt bfloTj
x'g] u/L ;+:yfkgf u/]sf] ;+ul7t ;+:yfnfO{ sDklg elgG5 . sDklg cfkm}df cb[Zo
cef}lts sfg'g4f/f l;lh{t JolQmTj xf] . sDkgL cfkm}n] s]xL sfd ug{ ;Sb}g gt of]
cfkm} :jt M :km'{t ;+:yfkgf x'G5 .
Meeting of Company
sDkgL ;+:yfkgf ug{ k|f/Dedf ;+:yfkssf] cfjZostf x'G5 . sDkgLsf] b}lgs k|zf;g
;~rfngsf nflu ;~rfnsx? lqmoflzn x'G5g\ . To:t} sDkgLsf] C0fkq vl/b ug]
{ C0fkqwf/sx?sf] klg sDkgLdf ;/f]sf/ /xG5 . o;/L z]o/wgL, ;+:yfks z]o/wgL,
;~rfnsx?sf] cf cfkm\gf] :jfy{sf] /Iff ug{ cf}krf/Ls ?kdf ;ef ug]{ kl/kf6Lsf ;DaGwdf
sDkgL P]gn] k|bfg u/]sf] x'G5 . To:tf ;efx? o;k|sf/ JoQm ul/Psf] 5 .
sDklgsf] ;ef
z]o/wgLx?sf] ;ef ;+rfnsx?sf] ;ef ;fx"x?sf] ;ef l8j]Gr/wlgx?sf] ;ef
;fwf/0f ;ef
z]o/wgLx?sf] ;efnfO{ ;fwf/0f ;ef elgG5 . o;nfO{ k|yd jflif{s ;fwf/0f ;ef, jflif{s
;fwf/0f ;ef / ljz]if ;fwf/0f ;efdf laefhg u/L cWoog ug{ ;lsG5 .
@_ sDkgLsf] lx;falstfa hfra'em ubf{ s'g} sf/0fn] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg cfjZos b]lvPdf n]vfk/LIfsn]
To:tf] ;ef af]nfpgsf] lgldQm ;~rfns ;dltnfO{ cg'/f]w ug{ ;Sg]5 / ;f] adf]lhd ;~rfns ;ldltn] To:tf] ;ef
gaf]nfPdf n]vfk/LIfsn] ;f] s'/f v'nfO{ sfof{nodf lgj]bg lbg ;Sg]5 / ;f] adf]lhd lgj]bg k/]df sfof{non]
sDkgLsf] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfO lbg ;Sg]5 .
#_ sDkgLsf] r'Qmf k"FhLsf] sDtLdf !) % z]o/ lng] z]o/wgLx? Jff z]o/wgLx?sf] hDdf ;+Vofsf] sDtLdf @
% % z]o/wgLn] sf/0f v'nfO{ sDkgL /lh:6/sf] sfof{nodf lgj]bg lbO{ dfu u/]df sDkgLsf] ljz]if ;fw/0f ;ef
af]nfpg' kg]{5 .
$= pkbkmf # adf]lhdsf] lgj]bg k/]sf] ldltn] #) lbg leq ;~rfns ;ldltn] ljz]if ;fwf/0f ;ef gaf]nfPdf ;DalGwt
z]o/wgLx?n] ;f] s'/f v'nfO{ sfof{nodf ph'/L ug{ ;Sg]5g\ . / To:tf] ph'/L k/]df sfof{non] To:tf] ;ef
af]nfO{ lbg ;Sg]5 .
% = lgl/If0f hfFrsf] kmn:j?k jf s'g} sf/0fn] ljz]if ;fwf/0f ;ef af]nfpg cfjZos b]lvPdf sfof{non] To:tf] ;ef
:Jfod\ af]nfpg jf ;~rfns ;ldlt4f/f af]nfpg ;Sg]5 .
;~rfns ;ldlt
!_ k|fOe]6 sDkgLsf] ;~rfnsx?sf] lgo'lQm / lghx?sf] ;+Vof lgodfjnLdf Joj:yf
ul/Padf]lhd x'g]5 .
@_ k|To]s klAns sDkgLdf sDtLdf # hgf / a9Ldf !! hgf ;Dd ;~rfns ePsf] ;~rfns ;ldlt
x'g]5 .
#_ ;~rfnsx?n] cfkm'dWo af6 5fg]sf] s'g} Ps hgf ;~rfns ;dltsf] cWoIf x'g]5 .
7|Page
Thapa NabinKumar
;~rfnsx?sf] lgo'lQm
S_ sDklgsf] ;~rfnsx?sf] lgo'lQm lgodfjnLdf n]lvPsf] Jojyfx?sf] cwLgdf /xL
sDkgLsf] ;fwf/0f ;ef4f/f ul/g] 5 .
Vf_ s'g} sDkgLsf] ;~rfns lgo'Qm x'gsf] lgldQ ;f] sDkgLsf] lgodfjnLdf s'g} z]o/ ;
+Vof tf]lsPsf] ePdf ;f] adf]lhdsf] z]o/ ;~rfns x'g] JolQmn] lnPsf x'g' kg]{5 . To;/L
gtf]lsPsf]df slDtdf !)) lsQf z]o/ lnPsf] x'g'kg]{ 5 .
;~rfnssf] sfo{sfn
!_ k|fOe]6 sDklgsf] ;~rfnssf] sfo{sfn lgodfjnLdf Joj:yf ePadf]lhd x'g]5 .
@_ klAns sDkgLsf] ;~rfnssf] sfo{sfn lgodfjnLdf pNn]v eP adf]lhd a9Ldf $ jif{sf]
x'g ;Sg]5 .
8|Page
Thapa NabinKumar
b]zsf] df}l¢s k|0ffnLsf] lgoGq0f ug]{ tyf b]zsf] ;Dk'0f{{ cGo j}sx?sf] Joj:yfkg ug]
{ p2]Zon] :yflkt ;/sf/L j}snfO{ s]lGb|o j}s elgG5 . s]lGb|o j}s b]zsf] ;jf]{Rr j}s xf] .
x/]s b]zdf j}lsª k2ltsf] lasf; ug{, d'b|f lgisfzg ug{, ;fv lgoGq0f ug{ tyf ;/sf/L j}
+ssf] ?kdf sfd ug{ ;d]t s]lGb|o j}+ssf] cfjZostf kb{5 .
g]kfndf s]lGb|o j}+ssf] ?kdf g]kfn /fi6« j}+s /x]sf] 5 h;sf] :yfkgf …g]kfn /fi6« j}+s
P]g, @)!@ cg';f/ lj=;= @)!# j};fv !$ ut] :yfkgf eof] .
s]lGb|o j}+ssf pbfx/0fM j}+s ckm Oª\n}08, l/h{a j}+s ckm O0l8of, lkm8/n l/h{e j}
+s cflb x'g .
9|Page
Thapa NabinKumar
• o; P]g adf]lhd j}+ssf] p4]Zo xfl;n ug{sf] lgldQ j}+sn] ug{'kg{] cGo cfjZos
sfo{x? sfof{Gjog ug{] u/fpg].
11 | P a g e
Thapa NabinKumar
-ª_ v/fa cfr/0fsf] sf/0faf6 s'g} k]zf jf Joj;fo ug{af6 cof]Uo 7x¥ofO{ k|df0fkq
vf]l;Psf] jf Joj;fo ug{ /f]s nufOPsf]df, jf
-r_ dgfl;a dflkmssf] sf/0f lagf nuftf/ tLg k6s eGbf a9L ;ldltsf] a}7sdf cg'kl:yt ePdf .
jfl0fHo a}s tyf ljQLo ;+:yfnfO{ shf{ tyf k'gshf{ -bkmf $(_
a}°n] cfkm"n] lgwf{/0f u/]sf] zt{ tyf k|s[ofsf] cwLgdf /xL jfl0fHo a}° tyf ljQLo ;
+:yfnfO{ a9Ldf ^ dlxgfsf] nflu b]xfosf] hfoh]yfsf] ;'/If0fdf shf{ tyf k'gs{hf{ k|bfg
ug{ ;Sg]5 M–
-s_ bkmf ^^ sf] pkbkmf -!_ sf] v08 -ª_ df pNn]v eP adf]lhdsf] cGt/f{li6«o ljlgdo
clwsf/ kq -a}ssf] lhDdf /x]sf] ljb]zL ljlgdodf e'QmfgL x'g] u/L s'g} C0f ;'/If0f_
-v_ g]kfn clw/fHo leq e'QmfgL x'g] u/L g]kfn ;/sf/af6 hf/L ePsf] C0fkq,
-u_ a}°df hDdf /x]sf] lgIf]k jf o; P]g cGtu{t a}°n] sf/f]af/ ug{ ;Sg] ;'g tyf ax'd"No
wft',
-#_ bkmf $* sf] pkbkmf -!_ adf]lhdsf ljlgdokq jf k|lt1fkq, /
-ª_ tf]lsPadf]lhdsf cGo ;'/If0fkqx? .
13 | P a g e
Thapa NabinKumar
• a}ssf] l8:sfp06 b/ / k'gshf{s]f Aofhb/ a}sn] ;do–;dodf lgwf{/0f ub{5 . o;/L
lgwf{/0f u/]sf] l8:sfp06 b/ / k'gshf{sf] Aofhb/sf] ;"rgf a}sn] ;DalGwt ;a}s]f
hfgsf/L nflu k|sfzg / k|;f/0f ub{5 .
ljb]zL ljlgdo gLlt, lgodg / ;l~rlt
g]kfn /fi6« a}snfO{ g]kfnsf] ljb]zL ljlgdo gLlt lgdf{0f ug{], sfof{Gjog
ug{] / u/fpg] k'0f{ clwsf/ k|fKt 5 . ljb]zL ljlgdosf] Joa:yfkg g]kfn /fi6« a}sn]
ub{5 . o:tf] Joa:yfkg ug{ ;f] a}snfO{ clwsf/x? k|bfg u/LPsf 5g\ . hf] lgDg 5–
s_ ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ ug{ rfxg] JolQmnfO{ P]g jf cGo k|rlnt sfg"gsf]
clwgdf /xL Ohfhtkq hf/L ug{] .
v_ Ohfhtkq k|fKt JolQmaf6 u/Lg] ljb]zL ljlgdo sf/f]af/ lgoldt tyf Jojl:yt
ug{sf nflu lgod tyf ljlgdo agfpg], cfjZos cfb]z, jf ;'rgf hf/L ug{] .
u_ Ohfhtkq k|fKt JolQmsf] lg/LIf0f, ;'kl/j]If0f tyf cg'udg ug{] .
3_ Ohfhtkq k|fKt JolQmsf] sf/f]af/sf] cfwf/, ;Ldf tyf zt{ lgwf{/0f ug{] .
ª_ g]kfnL ?k}ofFsf] ljb]zL ljlgdo b/ lgwf{/0f k2lt tfSg] .
g]kfn /fi6« a}sn] Ohfhtkq k|fKt JolQmnfO{ ljb]zL d'b|f ;6xL tyf
;f];DaGwL ;~rfngsf] lj:t[t ljj/0f g]kfn /fi6« a}sdf k]z ug{ nufpg] ub{5 . To:tf]
ljj/0f k]z ug{kg{] cjlw, 9fFrf / tT;DaGwL cGo sfuhft ;f] a}+sn] ;do ;dodf
tf]s]adf]lhd x'G5 / To;/L tf]s]s]fdf tf]s]sf] ljj/0f / sfuh ;DalGwt Ohfhtkq k|fKt
JolQmn] g]kfn /fi6« a}+sdf k]z ug'{ clgjfo{ x'G5 .
ljb]zL ljlgdosf] sf/f]af/
g]kfn /fi6« a}+sn] ljb]zL ljlgdo, tyf ax'd"No wft' vl/b jf lalqm ug{ ;S5 . To;/L
v/Lb lalqm :k6, clu|d ljlgdo b/, :jfk, cK;g jf o:t} k|sf/sf cGo pks/0f gub jf cGo
s'g} klg ljlgdo clwsf/kqsf] dfWodaf6 ug{ ;Sg] Joj:yf o; P]gsf] bkmf ^% df
u/LPsf] kfOG5 . g]kfn /fi6« a}+sn] ljb]zL ljlgdo ;+lrltsf] nflu o; P]gsf] bkmf
^^ sf] pkbkmf -!_ sf] k|of]hgsf] nflu ljb]zL ljlgdo vl/b jf lalqm ug{ ;S5 .
To:tf] vl/b laqmL :k6, clu|d ljlgdo b/, :jfk, cK;g jf o:t} cGo pks/0fsf] cfwf/df
ug{ ;S5 .
g]kfn /fi6« a}+sn] ljb]zL d'b|fx?sf] v/Lb laqmL b/ sfod u/L sf/f]af/ ug{] /
o;/L sf/]faf/ ubf{ ul/g] sf/f]af/sf] cfwf/, l;df tyf ;t{ g]kfn /fi6« a}sn] tf]s]
adf]lhd x'g] Joa:yf ul/Psf] 5 .
ljb]zL ljlgdo ;+lrlt
g]kfn /fi6« a}sn] ljb]zL ljlgdo ;+lrltsf] kl/rfng ub{5 . o:tf] ;+lrlt ;DalGwt
ljb]zL ljlgdodf c+lst x'G5 . o:tf] ;+lrltdf s:tf] s:tf] ;Dklt ;dfj]z x'G5 eGg] s'/f
14 | P a g e
Thapa NabinKumar
o; P]gsf] bkmf ^^ sf] pkbkmf -!_ df pNn]v u/LPsf] 5 . To:tf] ;+lrltdf /x]sf]
;Dklt lgDg 5–
s_ a}sn] lhDdf lnPsf] jf a}sn] vftfdf /x]s]f ;'g tyf ax'd'No wft'
v_ _ a}sn] lhDdf lnPsf] jf a}ssf]] vftfdf hDdf /x]sf] ljb]zL d'b|f
u_ a}+ssf] gfddf ljb]zL s]Gb|Lo a}+s jf cGo ljb]zL a}+s vftfdf /x]sf] ljb]zL
d"b|f .
3_ a}+ssf] gfddf cGt/fli6«o d'b|f s]fifdf hDdf /x]sf] :k]zn 8«OË /fO{6\;
-P;=l8=cf/ _ .
ª_ a}+ssf] lhDdf /x]sf] ljb]zL ljlgdodf e'QmfgL x'g] u/L s'g} C0f ;'/If0f .
r_ tTsfn jf k'g{vl/b ug{] ljb]zL a}+s jf cGt/fli6«o ljQLo ;+:yf;Fu jf tL ;+:yf
hdfgL a;]sf] / eljiodf vl/b ug{] u/L ePsf] ;Demf}tf .
To;/L g]kfn /fi6« a}+sn] ;Dkltsf] rog ubf{ ;f] a}+ssf] k'FhL /
t/ntfsf] ;'/IffnfO{ Wofgdf /fVg'k5{ / ;f] a}+ssf] clwstd cfDbfgL x'g] lsl;dn]
ug'{k5{ .
To;/L g]kfn /fi6« a}+sn] df}lb|s tyf ljb]zL ljlgdo gLlt sfof{Gjog
ubf{ cGt/fli6«o sf/f]af/df lz3| e'QmfgLsf] nflu cfjZos ug{] u/L plrt b]v]sf]
cGt/fli6«o ;+lrlt sfod ug'{k5{ . cGt/fli6«o ;+lrltsf] dfqf 36]sf] jf 36\g] cj:yfdf
k'u]sf] sf/0faf6 d}lfb|s tyf ljb]zL ljlgdo gLlt sfof{Gjog ubf{ cGt/fli6«o
sf/f]af/df zL3| e'QmfgLsf] k|lqmofdf k|lts'n c;/ kg{ hfg] cfz+sf g]kfn /fi6« a}
+snfO{ nfu]sf] cj:yfdf ;f] a}+sn] cGt/fli6«o ;+lrltsf] jt{dfg l:ylt, ;f] 36]sf] /
36\g'sf] sf/0f vf]nL To;nfO{ /f]syfd ug{ ckgfpg'kg{] pkfo ;d]t :k:6
v'nfO{ g]kfn ;/sf/ ;dIf k|ltj]bg k]z ug{'k5{ . To; l:yltdf ;'wf/ gcfP;Dd g]kfn
/fi6« a}+sn] yk ;'emfj;lxtsf] k|ltj]bg klg g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug{'k5{ .
cGo Joj:yf
g]kfn /fi6« a}+sn] g]kfn ;/sf/sf] :jLs[lt lnO{ s'g} lglZrt k|of]hgsf] nflu ;'g tyf
ljb]zL d'b|fdf c+sLt s'g} Ps jf Ps eGbf abL k|sf/sf] C0fkq hf/L ug{ ;Sg] Joa:yf
o; P]gsf] bkmf ^& df u/LPsf] 5 eg] ;f] a}+sn] cfˆgf] vftf jf g]kfn ;/sf/sf] lgb]
{zg adf]lhd ;/sf/L vftfsf] nflu ljb]z l:yt ;fj{hlgs jf lglh s]Gb|Lo lSnol/ª ;
+:yf;Fu lSnol/ª tyf e'QmfgL ;Demf}tf ug{ ;Sg] Joj:yf o; P]gsf] bkmf ^* df
ul/Ps]f 5 . o;/L o; P]gdf ljb]zL ljlgdo gLlt, lgodg / ;+lrlt ;DaGwdf u/LPsf]
Joj:yf g]kfn /fi6« a}+s P]g, @)!@ df u/LPsf] Joj:yf eGbf :ki6 / Jofks blvG5 .
16 | P a g e
Thapa NabinKumar
a}+ssf] p2]Zo jf o;sf] clwsf/ If]qleqsf df}lb|s gLlt tyf ;+rfng, shf{, zf]wgfGt/,
ljb]zL ljlgdo / a}+lsª h:tf ljifodf gof“ sfg"gsf] lgdf{0f jf e}/x]sf] sfg"gdf ;
+zf]wg ug]{ k|:tfj g]kfn ;/sf/ ;dIf k]z ug]{ clwsf/ a}+snfO{ x'G5 .
& g]kfn ;/sf/nfO{ hfg] shf{ / ;/sf/L C0f kqsf] vl/bM
o; P]gdf cGoyf Joj:yf ul/Psf]df afx]s a}+sn] g]kfn ;/sf/ jf g]kfn ;/sf/sf] :jfldTj
ePsf] ;+:yfnfO{ s'g} k|sf/sf] ljQLo ;xof]u k|bfg ub}{g .
g]kfnn] s'g} cGt/fli6«o ;+:yfsf] ;b:o x'“bf ltg'{ kg]{ b:t'/ jf ;f] ;+u ;DalGwt
e'QmfgLsf nflu nfdf] cjwLsf] ljif]z shf{ a}+sn] g]kfn ;/sf/nfO{ k|bfg ug{ ;S5
.
a}+sn] g]kfn ;/sf/af6 vl/b u/L cfkm\gf] :jfldTjdf lnPsf] C0f kqsf] s"n /sd
cl3Nnf] cfly{s jif{sf] /fhZj cfosf] !) k|ltzt eGbf a9L x'g' x'b}g .
a}+ssf] df}lb|s gLlt cg'?k v'Nnf ahf/ ;+rfngsf nflu bf]>f] ahf/af6 vl/b u/]sf]
cj:yfdf a}+sn] vl/b u/]sf] g]kfn ;/sf/åf/f lgisflzt C0f kqnfO{ g]kfn ;/sf/nfO{ k|
bfg ul/g] C0fsf] ?kdf lnOb}g .
a}+ssf] lgodg / lg/LIf0f tyf ;'kl/j]If0f
! lgIf]k lng jf shf{ lbg a}+ssf] :jLs[tL lng' kg]{
s'g} klg JolQm, kmd{, sDkgL jf ;+:yfn] s'g} klg k|sf/sf] lgIF]k lng jf shf{ lbg
a}+saf6 tf]lsP adf]lhd :jLs[tL lng' kg]{ 5 .
:JLs[tL k|bfg ubf{ a}+sn] tf]lsP adf]lhd cfjZos zt{ ;d]t lgwf{/0f u/L :jLs[tL k|
bfg ug{ ;Sg] 5 / To:tf] zt{x?sf] kfngf ug]{ ;DalGwt JolQm, kmd{, sDkgL
jf ;+:yfsf] st{Jo x'g] 5 .
@ Jofhb/df aGb]h
k|rlnt sfg"g adf]lhd lgIf]k lng] jf shf{ lbg] clwsf/ ePsf] JolQm, kmd{, sDkgL
jf ;+:yfn] lgIf]kdf lbg] jf shf{df lng] Jofhb/ lgwf{/0f ubf{ a}+sn] tf]lslbPsf]
Jofhb/ ;DalGw Joj:yf cg';f/ ug'{kg]{ 5 .
# a}+saf6 Ohfht kq lng'kg]{
Jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] a}+lsª tyf ljQLo sf/f]jf/ ug{ a}+saf6 tf]lsP
adf]lhd Ohfht lng'kg]{ 5 .
Ohfht kq k|bfg ubf{ cfjZos zt{ lgwf{/0f u/L k|bfg ug{ ;Sg]5 / To:tf] zt{ kfngf
ug'{ ;DalGwt Ohfht kq k|fKt a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
$ a}+sn] lgodg ug]{
a}+snfO{ jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfsf] sfd sf/jfxL lgod ug]{ k"0f{ clwsf/
x'g]5 .
17 | P a g e
Thapa NabinKumar
lgodg ug]{ ;DaGwdf a}+sn] cfjZos b]v]sf ljifodf lgod tyf ljlgod agfpg /
cfjZos cfb]z lgb]{zg tyf ;"rgf hf/L ug{ ;Sg]5 / o:tf] lgb]{zg kfngf ug'{
;DalGwt a}+s tyf ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
a}+sn] ljleGg ljifodf jfl0fHo a}+snfO{ cfjZos lgb]{zg hf/L u/L a}+sn]
tf]s]sf] ljj/0f tyf sfuhft k]z ug{ nufpg] 5 .
a}sn] ljQLo ;:yfnfO{ cfjZos lgb]{zg hf/L u/L n]vf, lx;falstfa, gfkmf gf]S;fg
lx;fa, jf:tfn / jf:nft aflx/sf] sf/f]af/ / argj4tf, ljb]zL d'b|fsf] l:ylt, e'QmfgL /
e'QmfgL k|0ffnLsf] k|lqmofsf] ljj/0f k]z ug{ nufpg] 5 .
% a}+lsª tyf ljQLo Joj:yf / shf{ lgoGq0f
o; ;DaGwdf a}+sn] jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfnfO{ ;do ;dodf lgb]{zg
lbg ;Sg]5 . To:tf] lgb]{zgsf] kfngf ug'{ ;f] ;+:yfsf] st{Jo x'g]5 .
^ tf]lsPsf] If]qdf shf{ k|jfx ug'{kg]{
a}+sn] ;do ;dodf tf]lslbPsf] If]qdf a}+sn] tf]lslbPsf] cjwL;Ddsf nflu a}+sn]
tf]lslbP adf]lhd jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] shf{ k|jfx ug'{kg]{ 5 .
& a}+s ;dIf k]z ug'{Kfg]{ ;"rgf
jfl0fHo a}+s tyf ljQLo ;+:yfn] cfkm\gf] sf/f]jf/ tyf ljlQo ljj/0f a}sn] tf]s]
jdf]lhd a}s ;dIf k]z ug'{kg]{5 / ;f] ljj/0f a}sn] k|sfzg ug{ ;Sg]5 .
* l8j]Gr/ tyf ljlQo pks/0f hf/L ug{ :jLs[lt lng'kg]{
jfl0fHo a}s tyf ljlQo ;+:yfn] s'g} klg k|sf/sf] l8j]Gr/ tyf ljlQo pks/0f hf/L ug{
a}ssf] k"j{ :jLs[lt lng'kg]{5 .
( lgl/If0f tyf ;'kl/j]If0f
a}sn] h'g;'s} avt jfl0fHo a}s / ljlQo ;+:yfsf] h'g;'s} sfof{nosf] lgl/If0f
tyf ;'kl/j]If0f ug{ u/fpg ;Sg]5 .
a}sn] dfu]sf nfut,tYof+s,ljj/0f,;'rgf,sDKo"6/ cl86sf nflu cfjZos kg]{ ljj/0f jf
cGo sfuhft lgZlrt ;do leq pknJw u/fpg] st{Jo ;DjlGwt ;+:yfsf] x'G5 .
lgl/If0f tyf ;'kl/j]If0f ug]{ ljz]if1n] ;f] sfo{ ;dfKt ePsf] !% lbg eLq a}s ;dIf k|
ltj]bg k]z ug'{kg]{5 / ;f] cfufld j}7sdf k]z ug'{kg]{5 .
!) cfk;L ;xof]u cfbfg k|bfg ug]{
cfkm\gf] If]qflwsf/ leq kg]{ ;+:yfsf] ;'kl/j]If0f ug{sf] nflu a}sn] ;DjlGwt
ljb]lz ;'kl/j]If0f clwsfl/ ;u““ uf]klgotf e+u gx'g] ul/ ;xof]usf] cfbfg k|bfg
ug{ ;Sg]5 .
a}sn] ljlQo k|0ffln ;“u ;DjlGwt lglt lgodg ug]{ cGo lgsfo ;“u ljQLo k|
0fflnsf] ;Dj4{g ug]{ k|of]hgsf lgldQ Ps cfk;df ;xof]usf] cfbfg k|bfg ug{ ;Sg]5
.
18 | P a g e
Thapa NabinKumar
!! jfl0fHo a}s tyf ljlQo ;+:yf pk/ lgoGq0f
s'g} ljlQo ;+:yfn] P]gsf] pNnª3g u/] jf cfkm\gf] bfloTj k'/f gu/]df,/fd|f] ;
+u ;~rfng gu/]df a}sn] To:tf] ;+:yfsf] ;+rfng ;ldlt lgnDjg ul/ cfkm\gf]
lgoGq0fdf lng ;S5 .
ljlQo ;+:yfn] cfkm\gf] cjZyf af/] a}snfO{ hfgsf/L u/fpg' kg]{ .
k|rlnt sfg'g jdf]lhd cfkm\gf] bfloTj cg'?k sfd ug{ g;s]df ;f] ljlQo ;+:yf
;d:ofu|:t ePsf] dflgg] .
;d:ofu|:t ljlQo ;+:yf jf jfl0fHo a}snfO{ a}sn] sf/jflx ug{ :fSg] .;f] ;+:yfsf]
;Dklt tyf bfloTj a}sn] x:TFFG/0f ug{ ;Sg].
sfd sf/jflxdf /f]s nfufpg ;Sg] .
a}sn] g]kfnsf] a}lsË tyf ljlQo k|0fflnsf] ;Dj4{gsf nflu tf]lsPadf]lhd ;'rgf
g]6js{ :yfkgf / ;~rfng ug]{5 .
a}sn] shf{ k|jfxdf z'4tf / pko'Qmtf sfod ug{ jfl0fHo a}s tyf ljlQo ;+:yfn] k|jfx
u/]sf] shf{sf] ;'rgf k|fKt ug{ Pp6f shf{ ;"rgf s]Gb|sf] :yfkgf ug{ jf u/fpg
kfpg]5 .**
19 | P a g e
Thapa NabinKumar
Labour Act
Need of Labour Law
ljleGg If]qsf] k|lti7fgx¿df sfd ug]{ sfdbf/ tyf sd{rf/Lx¿sf] xs, lxt,
;'ljwf / ;'/Iffsf] Joj:yf u/L >d ;DaGwdf ;d'lrt Joj:yf ug{ .
Employment of foreigners
u}/ g]kfnL gful/snfO{ sfddf nufpg gkfOg] M >d P]g adf]lhd juL{s/0f ul/Psf s'g}
klg kbdf u}/ g]kfnL gful/snfO{ sfddf nufpg kfOg} 5}g . t/ k|fljlw kbx?sf]
nflu Joj:yfkgn] /fli6«o :t/sf ;fj{hlgs kqklqsfdf lj1fkg k|sfzg ubf{ g]kfnL
gful/s pknAw gePdf Joj:yfksn] ;f] s'/fsf] k|df0f ;lxt u}/ g]kfnL gful/s lgo'lQm
ug{ :jLs[ltsf nflu >d ljefudf lgj]bg lbg ;Sg]5 . ;f] lgj]bg pk/ hfFra'´ ubf{
lgj]bgdf plNnlvt bIf k|fljlws kbsf nflu g]kfnL gful/s pknAw gx'g] b]lvPdf >d
ljefun] >d sfof{nosf] l;kmfl/;df Ps k6sdf b'O{ jif{df a9fO{ a9Ldf kfFr
jif{;Dd / ljlzi6 k|sf/sf bIf k|fljlws kbdf a9Ldf ;ft jif{;Dd u}/ g]kfnL
gful/snfO{ sfddf nufpg :jLs[lt lbg ;Sg]5 . t/ u}/ g]kfnL gful/snfO{ sfddf
nufpg] Joj:yfksn] g]kfnL gful/snfO{ g} bIf agfO{ qmdzM k|lt:yfkg ug]{
Joj:yf ug'{ kg]{5 .
Job Security and Working hour
;]jfsf] ;'/Iff M >d P]g jf o; P]g cGtu{t ag]sf] lgod jf ljlgoddf tf]lsPsf]
/Lt gk'¥ofO k|lti7fgsf :yfoL sfdbf/ jf sd{rf/Lsf] ;]jfsf] cGt ug'{ xF'b}g . o;
lgod cg';f/ s'g} sd{rf/LnfO{ ljgf sf/0f ;]jfaf6 avf{:t ug{ jf x6fpg kfOg] 5g} .
sfd ug]{ ;do M sfdbf/ tyf sd{rf/LnfO{ k|ltlbg cf7 306f jf xKtfdf c7\rfnL;
306f eGbf a9L ;do sfddf nufpg x'F+b}g / k|To]s x K tfdf Ps lbg ;fKtflxs labf
lbg' kg{]5 . sfd /f]Sg g x'g] lsl;dsf k|lti7fgdf sfdbf/ tyf sd{rf/LnfO{ vfhf vfgsf]
nflu cfwf 306fsf] 5'§L glbO{ nuftf/ kfFr 306f eGbf a9L ;do;Dd sfddf nufpg
x'Fb}g . sfd /f]Sg gx'g] nuftf/ rnfO{ /xg' kg]{ k|lti7fgdf To:tf] 5'§L cfnf] kfnf]
u/L lbg' kg{]5 . o:tf cfwf 306fsf] 5'§Lsf] ;do b}lgs sfd ug'{ kg]{ ;dofjlw leqs}
dflgg]5 .
sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ lbgdf cf7 306f jf ;Ktfxdf c7rfnL; 306f eGbf a9L
;do sfddf nufPdf lghnfO{ ;f] a9L ;dosf nflu ;fwf/0f Hofnf b/sf] !=% u'0ff Hofnf
lbg' kg]{5 . t/ a9L ;do sfd ug{ sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ afWo ug'{ x'Fb}g . a9L ;do
sfd u/fFpbf ;fdfGotM k|ltlbg rf/ 306f tyf ;Ktfxdf aL; 306feGbf a9L ;do sfddf
nufpg' x'Fb}g .
Reserve and Redundancey of employee
s]xL cjlwsf nflu k|lti7fgsf pTkfbg jf ;]jfdf s6f}tL ug'{ kg]{ cfjZos ePdf jf k|
lti7fg ;~rfng u/L /fVg] ljz]if kl/l:yltjz g;lsg] ePdf Joj:yfksn] pTkfbg jf ;]jfdf
s6f}tL ug{ jf k|lti7fg jf ;f] sf] s'g} efu aGb ug'{ kbf{ kGw| lbg ;Ddsf nflu eP
>d sfof{nosf] / ;f] eGbf a9L cjlwsf nflu eP >d ljefusf :jLs[lt lnO{ >d sfof{non]
:jLs[lt lbPdf ;f] sfof{non] To;sf] hfgsf/L >d ljefunfO{ lbO{ pTkfbg jf ;]jfdf
s6f}tL ug{ jf k|lti7fg jf To;sf] s'g} efu aGb ug{ ;Sg]5 .
20 | P a g e
Thapa NabinKumar
pTkfbg jf ;]jfdf s6f}tL ubf{ abnL jf Hofnfbf/Ldf sfd ug]{ sfdbf/ jf sd{rf/L
afx]s k|lti7fgsf :yfoL sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ vfO{kfO cfPsf] kfl/>ldssf] cfwf
kfl/>lds lbg] u/L hu]8fdf /fVg' kg]{5 . t/ To:tf sfdbf/ jf sd{rf/Lx¿n] kfO cfPsf
pko'St ;'ljwfx¿ k'/} kfpg]5g\ .
s6f}tLdf k/]sf sfdbf/ jf sd{rf/Lsf :yfgdf k'gM sfddf nufpg k/]df s6f}tLdf k/]sf
sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ k|fyldstf lbg' kg]{5 .
df};dL k|lti7fg a]df};ddf aGb /x]sf cj:yfdf sfdbf/ jf sd{rf/L hu]8fdf /x]sf]
dflgg] 5g .
df};dL k|lti7fg rfn' jf aGb u/]sf] ;"rgf >d sfof{nonfO{ lbg' kg{]5 .
df};dL k|lti7fg aGb /x]sf] a]nf;Ddsf] cjlwdf :yfoL sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ lghn]
kfpg] kfl/>ldssf] Go"gtd kRrL; k|ltzt l/6]lgª eQf lbg' kg]{5 . s'g} k|lti7fg
df};dL k|lti7fg xf] jf xf]Og eGg ljjfb p7]df >d ljefusf lg0f{o clGtd x'g]5 .
Maintenance of Health and sefty
k|To]s k|lti7fgnfO{ k|To]s lbg ;kmf u/L cfjZostfg';f/ sL6gfzs cf}iflw
;d]tsf] k|of]u, ;d'lrt lgsf;sf] k|aGw P+j ;do ;dodf /+u /f]ug ;d]t nufO{ kmf]x/
d}nfaf6 x'g] b'u{Gw gcfpg] u/L ;kmf ;'U3/ /fVg], sfd x'g] sf]7fx¿df kof{Kt
xfjf / k|sfz P+j pko'Qm tfkqmdsf] k|aGw ldnfpg], sfdsf] l;nl;nfdf lg:sg] /4L
j:t' tyf kmf]x/ d}nf kmofFSg tyf gi6 ug{ Joj:yf ug{], :jf:Yodf k|lts"n c;/ kg{
;Sg] w"nf], b"lift xfjf, jfkm P+j cGo b"lift kbfy{ sfd ug]{ sf]7fdf hDdf x'g
glbg], sfdsf] l;nl;nfdf jf cGo s'g} sf/0fn] lg:sg] cfjfhaf6 :jf:Yodf k|lts""n c;/ gkg]
{ u/L cfjZos k|ltsf/fTds JolStut pks/0f Pj+ sfdsf] k|s[lt cg';f/ sd cfjfh dfq lg:sg]
;d'lrt Joj:yf ug{], sfd ug]{ sf]7f jf :yfgdf sfdbf/ jf sd{rf/Lsf] :jf:Yodf k|lts"n k|
efj kg]{ u/L 3'Orf] x'g glbgsf] ;fy} sfdsf] k|s[lt x]/L k|To]s sfdbf/ jf sd{rf/Lsf]
nflu ;fwf/0ftM kGw| 3gld6/ 7fFp pknAw u/fpg' kg]{5 / ;f] sf] k|of]hgsf nflu
e'OF;tx b]lv rf/ld6/ eGbf dflysf] prfO{sf] u0fgf ul/g] 5}g .
sfdsf] ;dodf :jf:Yos/ lkpg kfgL kof{Kt dfqfdf pknAw x'g] Joj:yf ug]{ /
:jf:Yodf k|lts"n c;/ kfg{ ;Sg] lsl;dsf /f;folgs kbfy{x¿sf] k|of]u ug{ jf pTkfbg
ug] k|lti7fgdf pTkGg x'g ;Sg] cfkt\sflng l:yltaf6 arfpsf nflu cfuf] lgefpg jf
w'g, kvfNgsf nflu kof{Kt kfgLsf] Joj:yf ug{], dlxnf tyf k'?if sfdbf/ jf
sd{rf/Lx¿sf lgldQ kfos kg]{ :yfgdf a]Unfa]Un cfw'lgs zf}rfnosf Joj:yf ug{],
sfdsf] k|s[lt cg';f/ k|lti7fgsf ;Dk"{0f jf s]xL efunfO{ w'd|kfg lgif]lwt If]q
3f]if0ff ug{] .
Joj:yfksn k|To]s k|lti7fgdf cfuf]af6 arfpsf lgldQ cfjZos cfw'lgs ;fwgsf k|aGw
ug' kg]{5 . cfkTsflng cj:yfdf k|lti7fgaf6 ;lhnf];u aflx/ lg:sg ;Sg u/L Joj:yf
ul/Psf xg' kg{]5 .
v/fa cfr/0f M
-s_ >d ljjfb jf cGo ljifonfO{ lnP/ Joj:yfks, k|aGws jf sd{rf/Lsf lj?4 s'g}
lsl;dsf] xftxltof/ k|of]u u/L jf gu/L zf/Ll/s rf]6 jf cf3ft k'¥ofPdf jf
afFw]df jf y'g5]s u/]df jf k|lti7fgs]f If]qleq x'nbËf jf tf]8kmf]8 jf s'6lk6
u/]df,
-v_ k|lti7fgsf] pTkfbg jf ;]jf k|lqmofdf c;/ kg]{ u/L s'g} czflGt pTkGg
ug]{ sfo{ u/ u/fPdf jf cGgkfgL, 6]lnkmf]g, ljBt ;]jf aGb u/]df jf k|
lti7fg leq cfjt hfjt ug{ glbPdf,
-u_ k|lti7fgsf ;DkQL rf]/L u/]df jf k|lti7fgsf sf/f]af/df lxgfldgf u/]df,
-3_ lagf ;"rgf nuftf/ tL; lbgeGbf a9L ;do;Dd k|lti7fgdf pkl:yt gePdf .
-ª_ 3"; lng lbg] u/]df,
-r_ g}lts ktg b]lvg s'g} kmf}hbf/L cleofudf bf]ifL k|dfl0ft eO s}bsf]
;hfo kfPdf,
-5_ clgoldt jf cj}w 3f]lift ePsf x8tfndf efu lnPdf jf efu lng afWo
22 | P a g e
Thapa NabinKumar
u/fPdf,
-h_ :jLs[lt glnO a/fa/ sfddf u}/ xflh/ ePdf jf xflh/ x'g kg ;do gf3L xflh/
x'g u/df,
-em_ sfo ;dodf dfbs kbfy ;]jg u/L cfPsf jf ;]jg u/]sf lrlsT;såf/f k|
dfl0ft ePdf
;hfo: - v08 -´_, sf] cfr/0f ug]{ sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ gl;xt lbg ;lsg]5 .
v08 -u_, -r_, -5_ jf -h_ sf cfr/0f ug]{ nfO{ jflif{s kfl/>lds a[l4 /f]Ssf
ug{ ;lsg]5 .
v08 -v_, -3_ sf cfr/0f ug{]nfO a9Ldf tLg dxLgf;Dd lgnDag ug{ ;lsg]5
.
v08 -s_, -u_, -ª__ sf cfr/0f ug{]nfO ;]jfaf6 x6fpg ;lsg]5 .
v/fa cfr/0f u/] afkt b'O k6s ;hfo kfO ;s]kl5 klg k'gM To:tf cfr/0f
ug]{ sfdbf/ jf sdrf/LnfO{ ;]jfaf6 x6fpg ;lsg]5 .
Miscounduct of Manager or General Manager and Action
Joj:yfks jf k|aGwssf v/fa cfr/0f M
-!_ Joj:yfks jf k|aGwsn b]xfo adf]lhd u/]df v/fa cfr/0f u/]sf] dflgg]5 M–
-s_ o; P]g cGt{ut ag]sf lgod jf hf/L ul/Psf] cfbz jf lgb]{zgsf] pNn+3g jf
cjx]ngf u/]df,
-v_ o; P]gsf] k|lts"n x'g]] u/L k|lti7fg aGb u/]df jf sfdbf/ jf sd{rf/Lsf]
s6f}tL u/]df,
-u_ cj}w 3f]lift u/]sf tfnfaGbL hf/L /fv]df,
-3_ sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ s'6kL6 jf xftkft u/]df, jf
-ª_ sfdbf/ jf sd{rf/L aLr j}dgZotf jf dgd'6fj Nofpg] p2]Zon] sfdbf/ jf
sd{rf/LnfO{ pQ]lht kfg]{ jf e8\sfpg] lqmofsnfk u/]df .
s'g} v/fa cfr/0f ug]{ Joj:yfks jf k|jGwsnfO{ ;DalGwt >d
sfof{non] bz xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf u/L s'g} sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{
xflg gf]S;fgL k'u]sf] eP plrt Ifltk"lt lbnfnpg' kg]{5 .
;/sf/L sd{rf/LnfO{ afwf lbPdf ;hfo M o; P]g cGtu{tsf s'g} sf/jfxLdf ;
+nUg /x]sf s'g} ;/sf/L sdrf/LnfO{ s;}n afwf lbPdf jf lghn] cfkm"5]p
k]z u/fpg rfx]sf] s'g} /lhi6«/ lstfa jf c¿ lnvt k]z gu/]df jf lghn] k]z
u/fpg] jf hfFRg] cfb]z lbPsf s'g} sfdbf/ jf sd{rf/LnfO{ pkl:yt gu/]df jf
hfFRg glbPdf To:tf JolQmnfO{ >d sfofnon kfFr xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf
ug{ ;Sg]5 .
c¿ b08 ;hfo M o; P]gsf cGo bkmfdf ;hfosf] Joj:yf ePsf]df afx]s of] P]g
jf o; P]g cGtu{t ag]sf lgod jf hf/L ul/Psf lnlvt cfb]z jf lgb]{zgsf
cGo s'g} s'/f pNnª\3g ug]{ JolStnfO{ To:tf] k|To]s s;"/ u/] afkt s;"/sf] dfqf
cg';f/ >d ljefun] bz xhf/ ?k}ofF;Dd hl/jfgf ug{ ;Sg]5 / To:tf] s;"/ k|dfl0ft
eO;s] kl5 klg To:tf] s;"/ rflng} /fv]df To;/L rfn"/flvPsf k|To]s lbgsf]
lgldQ yk Ps;o ?k}oFf h/Ljfgf x'g]5 .
>d ;ldlt, clwsf/L / cGo Joj:yf
23 | P a g e
Thapa NabinKumar
s]Gb|Lo >d ;Nnfxsf/ ;ldlt M
-!_ g]kfn ;/sf/n >d ;DaGwL gLlt lgdf{0f Pj sfg'g th{'df ug]{ ;DaGwdf cfjZos
/fo ;Nnfx k|fKt ug{sf lgldQ sfdbf/ jf sd{rf/L, Joj:yfks / g]kfn ;/sf/sf k|
ltlglwTj x'g] u/L Ps lqkIfLo s]Gb|Lo >d ;Nnfxsf/ ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 .
@_ o; P]g cG/tut ;ldltsf u7g ljlw, sfd, stJo / clwsf/ tf]lsPadf]lhd x'g]5 .
-#_ ;ldltn] cfˆgf] a}7s ;DaGwL sfo{ljlw agfO{ cfkm} Jojl:yt ug{ ;Sg]5 .
>d ;DaGw ;ldlt M
-!_ k|To]s k|lti7fgdf Joj:yfksn] sfdbf/ jf sd{rf/L / Joj:yfkg aLr ;fxfb{k"0f
jftfj/0f l;h{gf u/L cfk;L ;xeflutf / ;dGjosf cfwf/df :j:y >d jf cf}Bf]lus
;DaGw ljsl;t ug{ Ps >d ;DaGw ;ldlt u7g ug'{ kg{]5 .
-@_ P]g adf]lhdsf ;ldltsf u7g ljlw, sfd, st{Jo / clwsf/ tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-#_ ;ldltn] cfˆgf] sfo{ljlw agfO{ cfkm} Jojl:yt ug{{ ;Sg]5 .
>d ljjfbsf ;dfwfg
>d cbfntsf u7g M
-!_ o; P]gsf k|of]hgsf nflu g]kfn ;/sf/n g]kfn /fhkqdf ;"rgf k|sfzg u/L cfjZos ;
+Vofdf >d cbfnt u7g ug]{5 .
-@_ u7g ePsf] >d cbfntsf] d'sfd tyf k|fb]lzs If]qflwsf/ ;f]xL ;"rgfdf tf]lsPadf]lhd
x'g]5 .
-#_ Pp6f dfq >d cbfnt u7g ePsf]df To:tf] cbfntsf d'sfd sf7df08f}F pkTosfdf /xg]5 /
;f] cbfntn cfjZostf cg';f/ g]kfnleq cGo 7fpFdf klg Ohnf; sfod ug{ ;Sg]5 .
-$_ >d cbfntsf sfo{ljlw tf]lsP adf]lhd x'g]5 .
-%_ of] bkmf k|f/De x'Fbfsf avt sfod /x]sf] +>d cbfnt o; P]gadf]lhd g} u7g ePsf]
dflgg]5 .
25 | P a g e
Thapa NabinKumar
;dfj]z ePsf] lqkIfLo ;ldlt u7g ug{ ;Sg]5 . ;ldltn] cfˆgf] sfo{ljlw cfkm} Jojl:yt
ug{ ;Sg]5 .
-@_ ul7t ;ldltsf k|ltj]bgsf cfwf/df g]kfn ;/sf/n] lbPsf] lg0f{o clGtd x'g]5 / b'a}
kIfnfO{ dfGo x'g]5 .
-#_ ul7t ;ldltnfO{ ´u8fsf] ;DaGwdf ;fIfL k|df0f a'‰g], ;fIfLx¿nfO{ pkl:yt u/fpg],
lnvtx¿ k]z u/fpg] ;DaGwdf k|rlnt sfg'gadf]lhd cbfntnfO{ eP ;/xsf] clwsf/ x'g]5 .
26 | P a g e
Thapa NabinKumar
eGbf sd ePdf sd ePsf] /sd k'gM sd{rfl/nfO{ lau/0f ug'{kg]{ x'G5 . olb al9 ePdf al9
ePsf] /sdnfO{ csf]{ cf=a=df ;f]wegf{ ug{sf] nflu v'b d'gfkmf af6 sl§ ug'{ kb{5 .
अ्रीय ढाँचा अनप्राप्तिधार्याप्रापषषल श्रन निर सपूँजी संगठन (International Labour Organization – ILO) लद्धे सहक्याधारबाट बढीका ्प्न गरधारभ्याष्या लसधारबाट बढी ट्दएका िइन्छ, "सहक्याधारबाट बढी
स्यान निर्या्रीय ढाँचा अनलप्राप्तित सनी लन निरप्राप्ति स्याउन भएक्या म तथा वलप्रापकप्राप्तिहरुका एक सपूँजी संगठन हा ी पूँजा य पी पूँज्याप्राप्ति्याप्राप्रीय ढाँचा अनतक रु्पन निर्या गठन ननलप्राप्रीय ढाँचा अनतप्राप्ति म तथा वल्यावस्यागठन नलक सपूँजी संगठनका
न निर्यारु मधलन निरदउ्याधार्या आवेशलक ्पने लोकप्रीय ढाँी पूँज
ा नी लग्याएधार धार म तथा वलबस्यालका ी पूँजाणखन निर प्राप्तिर्या ल्याभका उब्प्राप्ति टहा सस्या ा सवनीक्याधार गधारद्धेधार स्याझ्या आबरर्थक स्यारु मधल
य प्या प्राप्ति गनर्थ भद्धेल्या ह््रीय ढाँचा अनिइन्छन ु ।
;xsf/Lsf l;4fGtx?
;xsf/L ;+:yfx? :jfanDag ,:j –pQ/bfoL ,k|hftflGqs ,;dfgtf Gofo / P]Soa4tfsf d'No x?df
cfwf/Lt 5g\ . ;xsf/L ;+:yfsf d'No dfGotfx?nfO{ sfo{?kdf ptfg{ o;sf l;bfGtx?n] dfu{bz{g u/L/x]sf
5g\ . oL l;4fGtx? tn pNn]v u/LPsf] 5
१. ा सवुनैप्रापचिइन्छक प्राप्तिर्या खल
् ्या स्दा सलप्राप्ति्या (Voluntary and Open Membership)
सहक्याधारबाट बढी सपूँजी संा सर्या एक ा सवप्रापचिइन्छक सपूँजी संगठन भएकालद्धे लसका स्दा सलप्राप्ति्या ्पगठन नन ा सवद्धेप्रापचिइन्छक ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ । ी पूँज्नस्कुनै ी पूँज्यागठन नप्राप्ति,
उन निरर्थ धार भद्धेषभ्ष्याक्या न निर्यागठन ननसहरुलद्धे सहक्याधारबाट बढीका स्दा सलप्राप्ति्या ललन धार आफाल्याई न निरन न्पधारद्धेन निर्या स्दा सलप्राप्ति्या स्तितल्या्देश्यमा पुगन सकिइन्छन ।
सपूँजी संा सर्याका सद्धेव्या उ्पभाग गनर्थ धार प्रापी पूँजमन निरद्धेव्याधारबाट बढी वहन गनर्थ इचिइन्छ्क ी पूँजा स्कुनै म तथा वलप्रापकप्राप्तिहरुलद्धे ्थापवन्या भद्धे्दभ्याव स्दा सलप्राप्ति्या य प्या प्राप्ति गनर्थ
सक्दिइन्छन ु । लसका स्दा सलप्राप्ति्या स्दुनैव खल
् ल्या ह््रीय ढाँचा अनिइन्छ
२. ;b:o$f/f य पी पूँज्याप्राप्ति्याप्राप्रीय ढाँचा अनतक गठन ननल्रीय ढाँचा अनतण (Democratic Member Control)
लस l;$fGt अनस
् ्याधार सहक्याधारबाट बढी सपूँजी संा सर्याहरुन निर्या स्दा सलहरु $f/f स्दा सलकुनै ल्याबग य पी पूँज्याप्राप्ति्याप्राप्रीय ढाँचा अनतक गठन ननल्रीय ढाँचा अनतण k$lt
अ्पन्याई्रीय ढाँचा अनिइन्छ । स्दा सलहरु न निररु मधलद्धे ब्यााटिुनै य पी पूँज्याप्राप्ति्याप्राप्रीय ढाँचा अनतक k$lt$f/f क्यालर्थ स लन निरगठन नप्राप्ति प्राप्तिर्या उ्प स लन निरगठन नप्राप्तिक्या स्दा सलहरु बह्न निरप्राप्ति
स्दा सलका ा सवनीकृगठन नप्राप्तिन निर्या ननीगठन नप्राप्ति गठन ननणर्थल गधारबाट बढी ल्यागा ग्न गरधार्रीय ढाँचा अनिइन्छ ।
28 | P a g e
Thapa NabinKumar
६.सहक्याधारबाट बढी सपूँजी संा सर्याहरुक्या वनी् सहलाग (Cooperation among Cooperatives)
लस l;$fGt बन निराप्रापी पूँजन निर सहक्याधारबाट बढी सपूँजी संा सर्याहरु वनी् आ्पसन निर्या सहलागहरु आ्द्यान य प्द्यान गधारबाट बढी ा सवा सर
य पगठन नप्राप्तिा स्पउ्यार्थस्तितन निरक व्याप्राप्ति्यावधारणन निर्या सपूँजी सं््यालन ह््रीय ढाँचा अनिइन्छन ु । ्थापव लभ्रीय ढाँचा अनन अ्रीय ढाँचा अनप्राप्तिधार तोककल्या क्यालर्थकन निरहरु, स्यान निर्याप्रापी पूँजक उ्रीय ढाँचा अननप्राप्तिनीक्या स्याझ्या
क्यालर्थकन निरहरु आलाी पूँजन्या गधारबाट बढी आफन्या स्दा सलहरु धार ा सर्यागठन ननल, क्षद्धेतनील, धार्याप्रापषषल प्राप्तिर्या अ्रीय ढाँचा अनप्राप्तिधार्याप्रापषषल सपूँजी संधार्न्यान निर्या सहभ्याबग भई
सहक्याधारबाट बढी आ्रीय ढाँचा अन्दालनल्याई न निर"प्राप्तिर्थरु्प ट्दन लाग्द्यान ्प'K ल्याउिइन्छन ु ।
७. सन निरा्द्याल य पगठन नप्राप्ति ््यासा (Concern For Community)
o; l;$fGt बन निराप्रापी पूँजन निर सहक्याधारबाट बढी सपूँजी संा सर्याहरुलद्धे आफन्या सन निर"्द्याल य पगठन नप्राप्ति ्प'ण ुर्थ ््यासा धार्या मुख्दिइन्छन ु । सन निरा्द्यालक्या स्दा सलहरु
सप्रापमन निर ललप्राप्ति भई सन निर्द
ा ्यालकुनै स्दा सलका हबाट बढीप्राप्तिका गठन नन लन निरभत सपूँजी सं््या ललप्राप्ति सपूँजी संा सर्या भएकालद्धे सन निर्याी पूँजका ्थापवक्यास, ्थापवा सप्राप्ति्याधार धार ्द्धेप्राप्तिन्या
अ लभवlृ b आट्द क्यालर्थहरुन निर्या सहभ्याबग भई सन निरा्द्यालका ट्दगा ्थापवक्यास गनर्थ ल्याबग ्प्दर्थिइन्छन ु ।
29 | P a g e
Thapa NabinKumar