‫هەرێمی کوردستان ‪ -‬عراق‬

‫حکومەتی هەرێمی کوردستان‬

‫وەزارەتی خوێندنی بااڵ و توێژینەوەی زانستی‬

‫زانکۆی هەڵەبجە ‪ /‬کۆلێژی زانستە مرۆڤایەتیەکان‬

‫بەشی ڕاگەیاندن‬

‫ئاستی خۆگونجاندنی دەروونی خوێندکارانی دەرەوەی شار لە زانکۆی هەڵەبجە‬

‫( خوێندکارانی بەشی ڕاگەیاندن ساڵی ‪ ٢٠٢٣-٢٠٢٢‬بە نموونە )‬
‫(توێژینەوەیەکی وەسفی ڕووپێویە )‬

‫ئەم توێژینەوەیە‬
‫توێژینەوەیەکی زانستییە پێشکەش کراوە بە سەرۆکایەتی‪ #‬بەشی ڕاگەیاندن کۆلێژی زانستە مرۆڤایەتیەکان‬
‫زانکۆی‪ #‬هەڵەبجە وەک بەشێک لە پێداویستیەکانی‪ #‬بەدەست هێنانی بڕوانامەی‪ #‬بەکالۆریۆس‪.‬‬

‫مامۆستای سەرپەرشتیان‬ ‫ئامادەکراوە لەالیەن ‪:‬‬

‫د‪ .‬شوان ئادەم ئەیڤەس‬ ‫ئەژین محموود حسن‬

‫‪ ١٤٤٣‬کۆچی‬ ‫‪ ٢٠٢٢‬زاینی‬ ‫‪ ٢٧٢٢‬کوردی‬

‫_ پوختەی توێژینەوەکە _‬
‫ئەم توێژینەوەیە لە ژێر ناونیشانی (ئاستی خۆگونجاندنی‪ #‬دەروونی خوێندکارانی‪ #‬دەرەوەی ش‪#‬ار ل‪#‬ە زانک‪##‬ۆی‬
‫هەڵەبج‪##‬ە ‪ ،‬خوێن‪##‬دکارانی‪ #‬بەش‪##‬ی ڕاگەیان‪##‬دن س‪##‬اڵی ‪ ٢٠٢٣-٢٠٢٢‬ب‪##‬ە نموون‪##‬ە ) ئام‪##‬ادەکراوە هەوڵ‪##‬دەدات‬
‫کۆمەڵێک ئامانج بهێنێتە دی لە ڕووی‪ #‬وەس‪#‬فییەیەوە ئ‪#‬ەم توێژین‪##‬ەوە ئام‪#‬انجی‪ #‬زانی‪#‬نی ئ‪##‬ەم بابەتانەی‪#‬ە زانی‪#‬نی‪#‬‬
‫ڕادەی ڕاهاتن و خۆگونجاندنی‪ #‬خوێندکارانی دەرەوەی شار لە زانکۆی هەڵبجە بەش‪##‬ی ڕاگەیان‪##‬دن‪ .‬چ ش‪##‬تێک‬
‫دەبێتە هۆی نا مورتاحی‪ #‬خوێنکار لە ڕووی‪ #‬دەرونیەوە لە داخلیەکان‪ .‬تاچەن‪##‬د س‪##‬ترێس و دەروون ن‪##‬ا ئ‪##‬ارامی‬
‫کاریگەری لەسەر ئەنجامەکانیان دەبێت‪.‬‬
‫هاوکات لە ڕووی‪ #‬وەرگرتنی‪ #‬داتاوە هەوڵ دەدات دەرئەنجام‪##‬ەکانت ڕوون بکات‪##‬ەوە و ب‪##‬ە پ‪##‬یی بەڵگ‪##‬ە بیخات‪##‬ە‬
‫ڕوو‪.‬‬
‫ئەم توێژینەوەیە دەچێتە چوارچێوەی توێژینەوە وەسفی و ڕووپێوویەکان و میتۆدی ڕووپێوی بەکار هێ‪##‬نراوە‬
‫کۆمەڵگای ڕووپێوییەکەش خوێندکارانی‪ #‬بەشی ڕاگەیاندنن لە ساڵی خوێندنی‪٢٠٢٢ – ٢٠٢١ #‬‬
‫وە س‪###‬وود‪ #‬ل‪###‬ە توێژین‪###‬ەوەکانی پێش‪###‬وو وەرگ‪###‬یراوە وەک س‪###‬ەرچاوەیەک ب‪###‬ۆ دەس‪###‬تکەوتنی زانی‪###‬اری و‬
‫ڕوونکردنەوەی زیاتر بۆ بابەتەکە‪.‬‬

‫لیستی بابەتەکان‬
‫الپەڕە‬ ‫بابەت‬
‫‪٤‬‬ ‫پێشەکی‬
‫‪٤‬‬ ‫کێشەی توێژینەوەکە‬
‫‪٥‬‬ ‫گرنگیەکانی توێژینەوەکە‬
‫‪٥‬‬ ‫ئامانجەکانی توێژینەوەکە‬
‫‪٥‬‬ ‫گریمەنەکانی توێژینەوەکە‬
‫‪٦‬‬ ‫توێژینەوەکانی پێشوو‬
‫‪٦‬‬ ‫جۆر و میتۆدی توێژینەوەکە‬
‫‪٧‬‬ ‫کۆمەڵگە و سامپڵی توێژینەوەکە‬
‫‪٧‬‬ ‫سنووری توێژینەوەکە‬
‫‪٨‬‬ ‫دیاریکردنی چەمکەکانی توێژینەوەکە‬
‫‪2‬‬
 ‫‪٨‬‬ ‫دەرئەنجامەکان‬
‫‪٨‬‬ ‫سەرچاوەکان‬

‫_ پێشەکی _‬
‫ئەگەر تەماشای داخلیەکان بکەین دەبینین کۆم‪##‬ەڵێ خوێن‪##‬دکاری‪ #‬دەرەوەی ش‪##‬اری‪ #‬تێدای‪##‬ە ک‪##‬ە هەریەک‪##‬ەیان ل‪##‬ە‬
‫ش‪##‬ارێکی‪ #‬دیک‪##‬ەی ه‪##‬ەرێمی کوردس‪##‬تانەوە ه‪##‬اتوون ‪ ،‬هەرچەن‪##‬دە ه‪##‬ەمووان ک‪##‬وردین ب‪##‬ەاڵم ڕەنگ‪##‬ە جی‪##‬اوازی‬
‫کلت‪##‬ووری و پ‪##‬ەرروەردەی و خ‪##‬ێزانی‪ #‬و ئەت‪##‬ەکێتی مامەڵ‪##‬ەکردنمان جی‪##‬اوازبێت‪ #‬ک‪##‬ە ه‪##‬ەرژورێک چ‪##‬ەن‬
‫خوێندکارێکی تێدایە هەندێجار خوێندکارانی‪ #‬یەک ژوور لە شارەجیاوازەکانەوە ه‪#‬اتوون ‪ ،‬ه‪#‬ەمووان دەزانین‬
‫مرۆڤ بە گشتی و بەتایبەت خوێندکاران پێویستیان بە ئارامی و ئاسایشی دەروونیە ‪ ،‬ب‪##‬ۆ ئ‪##‬ەوەی خوێن‪##‬دکار‪#‬‬
‫بگونجێت لەگەڵ هاوژوورەکانی‪ #‬دا کە ئەمەش تا ڕادەیەکی زۆر باگراوندی‪ #‬پەروەردەی ئەو خوێدکارە دەور‬
‫دەبینێت ‪ ،‬پەروەردەی خێزان بنەمایەکە بۆ دروست بوونی‪ #‬تاک و دروستکردنی پەیوەندی‪##‬ە کۆمەاڵیەتی‪##‬ەکانی‬
‫تاک ‪ ،‬خوێندکارانی‪ #‬دەرەوەی شار ڕووبەڕوی ئاستەنگی زۆر دەبنەوەو و فێردەبن چۆن بە هاوبەش‪##‬ی ژی‪##‬ان‬
‫بکەن سوود‪ #‬وەرگرن لەو ئەزموونە ئەم‪##‬ەش ئای‪##‬ا ب‪##‬ە الی‪##‬ەنی پۆزەتیڤانەی‪##‬ە ی‪##‬ان نێگەتیڤانەی‪##‬ە ل‪#‬ە دەرئەنجام‪##‬دا‬
‫بۆیان دەردەکەوێت ‪،‬‬
‫لەم توێژینەوەشدا هەوڵدراوە ئەوە ڕونبکرێتەوە و بە داتا بسەلمێنرێت لەو نمونانەی کە وەرگیڕاوە‬
‫ئەم توێژیەوەیە لە چەند بەشێک پێ‪##‬ک دێت ک‪##‬ە چوارچێ‪##‬وەو میتۆدنام‪##‬ەی توێژینەوەک‪##‬ە و باس‪##‬کردنی تی‪##‬ۆری‪#‬‬
‫بابەتەکە و دواتر ئەنجامی ڕووپێویەک‪##‬ە و ش‪##‬یکاری ک‪##‬ردن ب‪##‬ۆی و دوات‪##‬ر دەرئ‪##‬ەنجام و گریمان‪##‬ەکان دەخات‪##‬ە‬
‫ڕوو‪.‬‬

‫کێشەی توێژینەوەکە ‪:‬‬

‫گونجاندنی‪ #‬ئەرێنی دەروندروستی تاک پیش‪##‬اندەدات لەگ‪##‬ەڵ خ‪##‬ودی خ‪##‬ۆی و دەوروبەرەکەی‪##‬دا وە کارێگ‪##‬ەری‬
‫دەبێت لەسەر پەیوەندیە کۆمەاڵیەتیەکانی کە ئایا سەرکەوتوو دەبێت ی‪##‬ان ن‪##‬ا بەتایب‪#‬ەت ک‪##‬ە ل‪#‬ە ڕۆژگ‪#‬اری‪ #‬ئ‪#‬ەم‬
‫‪3‬‬
‫رۆماندا تاکێکی‪ #‬زۆر بەدەس‪##‬ت ناخۆش‪##‬ییە دەروونیەکان‪##‬ەوە دەن‪##‬اڵێنن ک‪##‬ە ئەم‪##‬ەش وادەک‪##‬ات بەره‪##‬ەمی ک‪##‬ەمتر‬
‫بێت ‪ ،‬ب‪##‬ۆ چی‪##‬نێکی ڕۆش‪##‬نبیری وەک خوێن‪##‬دکارانی زانک‪##‬ۆ ک‪##‬ە هۆک‪##‬اری‪ #‬ب‪##‬ەرەوپێش ب‪##‬ردنی‪ #‬کۆمەڵگ‪##‬ەن‬
‫کاریگەری زیاتر و نەرێنی دەبێت ئەم هۆکارە پاڵنەر بوو بۆ ئەنجام دانی ئەم توێژینەوەیە بۆ ئ‪##‬ەوەی ڕادەی‬
‫گونجانی دەروونی خوێنکارانی دەرەوەی شار دەربکەوێت لەگەڵ خود و هاوپلەکانیشیدا‪ ، #‬کا سەرەتای پشت‬
‫بە خۆ بەستنی گەنج لێرەوە دەست پێدەکات و دوور‪ #‬دەکەوێتەوە لە ماڵەوە و دەست بە ژیانێکی نوێدەکات ل‪##‬ە‬
‫داخلی و دوور‪ #‬لە ماڵەوە خۆگونجاندنی‪ #‬دەروونی خوێندکار وادەکا بەدوای زانیاری بگەڕیت و ئاس‪##‬تی خ‪##‬ۆی‬
‫بەرەوپێشەوە ببات توێژەر‪ #‬دەیەوێ بگات بەوەی کە خوێندکارانی دەرەوەی ش‪NN‬ار ت‪NN‬ا چ ڕادەی‪NN‬ەک دەگ‪NN‬ونجێن‬
‫لە ڕووی دەرونیەوە لەگەڵ خود و دەوروبەردا؟‬
‫پرسیارەکانی ڕووپێویەکە‪:‬‬

‫گرنگیەکانی توێژینەوەکە ‪:‬‬

‫گرنگی ئەم تێژیمەوەیە لەم خااڵنەدا دەخرێتەڕوو‬
‫‪ - ١‬گرنگی ئەم تێژینەوەیە بۆ دەرخستنی ڕادەی جێگیری دەروونی خوێندکارانی دەرەوەی شارە بەتایبەت‬
‫خوێندکارانی بەشی ڕاگەیاندنی زانکۆی هەڵەبج‪NN‬ە و دەرخس‪NN‬تنی هۆک‪NN‬ار و کاریگەری‪NN‬ەکانی دوورب‪N‬وون ل‪NN‬ە‬
‫خێزان و ماڵەوەیانە و و دەرئەنجامەکانی چییە‪.‬‬
‫‪ ٢‬گرنگیەکی کەی لە ئاشکراکردنی ئەم دەرئەنجامانەیە بۆ ئەوەی الیەنە ئەرێنییەکان زیاتر پێش‪NN‬بخرێت و‬
‫بزانرێت لەڕێگەی ئەم توێژینەوەیە وە دەرئەنجام‪NN‬ە نەرێنیی‪NN‬ەکان چ‪NN‬اک بک‪NN‬رێت ب‪NN‬ۆ ئ‪NN‬ەوەی ل‪NN‬ە داه‪NN‬اتوودا‬
‫تاکێکی تەندرووست لە ڕووی دەرونیەوە پێبگەیەنرێت‪.‬‬

‫ئامانجەکانی توێژینەوە ‪:‬‬

‫‪ -١‬زانی‪NN‬نی ڕادەی ڕاه‪NN‬اتن و خۆگونجان‪NN‬دنی خوێن‪NN‬دکارانی دەرەوەی ش‪NN‬ار ل‪NN‬ە زانک‪NN‬ۆی هەڵبج‪NN‬ە بەش‪NN‬ی‬
‫ڕاگەیاندن‪.‬‬
‫‪ -٢‬چ شتێک دەبێتە هۆی نا مورتاحی خوێنکار لە ڕووی دەرونیەوە لە داخلیەکان‪.‬‬
‫‪-٣‬تاچەند سترێس و دەروون نا ئارامی کاریگەری لەسەر ئەنجامەکانیان دەبێت‪.‬‬
‫‪4‬‬
 ‫گریمانەکانی توێژینەوەکە ‪:‬‬
‫‪ -١‬خوێندکارانی دەرەوەی شار توانای خۆگونجاندیان تا چەندە‪.‬‬
‫‪ -٢‬دورکەوتنەوەیان لە ماڵەوە وە توانی متمانە بەخۆبوونیان چی لێدەکات‬
‫‪ -٣‬سترێس و ناجێگیری دەرونیان وادەکا کاریگەری هەبێت لە سەر بەرزی ئاستیان‪.‬‬
‫‪ -٤‬خوێن‪NN‬دکارانی بەش‪NN‬ی ڕاگەیان‪NN‬دنی زانک‪NN‬ۆی هەڵەبج‪NN‬ە ئەرێنیان‪NN‬ە ب‪NN‬یر ل‪NN‬ە دۆخەک‪NN‬ەیان دەکەن‪NN‬ەوە ی‪NN‬ان‬
‫نەرێنیانە‪.‬‬

‫توێژینەوەکانی پێشوو‪:‬‬
‫‪-١‬‬
‫‪-٢‬‬
‫‪-٣‬‬

‫جۆر و میتۆدی توێژینەوەکە‪:‬‬

‫‪ -١‬میتۆدی توێژینەوەکە‪:‬‬
‫ئ‪NN‬ەم توێژینەوەی‪NN‬ە دەچێت‪NN‬ە ق‪NN‬اڵبی توێژین‪NN‬ەوە وەس‪NN‬فیەکان ئەوەی‪NN‬ە ئ‪NN‬ەمانجی وردبی‪NN‬نی ک‪NN‬ردن ل‪NN‬ە ئاس‪NN‬تی‬
‫خۆگوونجاندنی خوێندکارانی دەرەوەی شار لە شاری هەڵبجە و زانکۆکەی چۆنە بە مەبەستی گەیشتن ب‪NN‬ە‬
‫ئەنجامی بەسوود و پێشخستنی کارەکە بۆ سوودی کۆمەڵگە و دەرکاوتنی کاریگەریەکانی‬

‫‪ -٢‬ئامرازاکانی توێژینەوەکە‪:‬‬
‫ئ‪NNN‬ەم توێژین‪NNN‬ەوەی ەئ‪NNN‬امرازی کۆکردن‪NNN‬ەوەی زانی‪NNN‬اری لرڕێگ‪NNN‬ەی ف‪NNN‬ۆڕمی ڕاپرس‪NNN‬ی جێب‪NNN‬ەجێکردوە‬
‫بۆدەس‪NN‬تکەوتنی دات‪NN‬ا و زانی‪NN‬اری لەس‪NN‬ەر ئاس‪NN‬تی خۆگونجان‪NN‬دنی دەروونی خوێن‪NN‬دکارانی دەرەوەی ش‪NN‬اری‬
‫زانکۆی هەڵبجە ‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫کۆمەڵگە و سامپڵی توێژینەوەکە ‪:‬‬
‫کۆمەڵگەی ڕووپێوی شیکاری ئەم توێژینەوەیە بریتییە ل‪NN‬ە ئاس‪NN‬تی خۆگونجان‪NN‬دنی خوێن‪NN‬دکارانی دەرەوەی‬
‫شار لە زانکۆی هەڵەبجە( خوێنداکارانی بەشی ڕاگەیاندن ساڵی ‪ ٢٠٢٣-٢٠٢٢‬بە نموونە )‬

‫توێژەر هۆکاری هەڵبژاردنی ئاستی خۆگونجاندنی خوێندکارانی دەرەوەی شار لە زانکۆی هەڵەبجە‬
‫( خوێنداکارانی بەشی ڕاگەیاندن ساڵی ‪ ٢٠٢٣-٢٠٢٢‬بە نموونە ) دەگەڕێنێتەوە بۆ ‪:‬‬
‫‪-١‬توێژەر خۆی خوێن‪NN‬دکاری دەرەوەی ش‪NN‬ار و داخلی ب‪NN‬وە و بابەتەک‪NN‬ەی ب‪NN‬ە پێویس‪NN‬ت زانی‪NN‬وە توێژین‪NN‬ەوەی‬
‫لەسەربکات ‪.‬‬
‫‪-٢‬توێژەر هاورێی دەرەوەی ش‪N‬اری ه‪N‬ەبوە ک‪N‬ە ڕۆژان‪N‬ە مامەڵ‪N‬ەی لەگ‪N‬ەڵکردوە و گۆڕان‪N‬ە دەرونی‪N‬ەکانیانی‬
‫هەست پێکردوە‪.‬‬
‫‪-٣‬گەر توێژینەوەیەکی لەم شێوەیە هەبێ ئەتوانرێ هۆکار و چارەسەرەکان بخرێنە ڕوو ‪.‬‬

‫توێژەر هۆکاری هەڵبژاردنی ئەو ماوەیەی کە دیاری کردوە دەگەڕێنێتەوە بۆ ‪:‬‬

‫‪-١‬چوونکە توێژەر لەو کاتەی توێژینەوەکە خوێندکار بوە و مامەڵەی لەگەڵ نموونەکاندا هەبوە‪.‬‬
‫‪ -٢‬چوونکە زیانیاری زیاتر و سەرچاوە و داتای لەو کاتەدا زیاتر لە بەردەست بووە‪.‬‬
‫‪٣‬‬
‫سنوورەکانی توێژینەوەکە ‪:‬‬
‫‪-١‬سنووری بابەتی ‪ :‬ئاستی خۆگونجاندنی دەروونی خوێندکارانی دەرەوەی شار‬
‫‪-٢‬سنووری جوگرافی ‪ :‬زانکۆی هەڵەبجە‬
‫‪-٣‬سنووری مرۆی ‪ :‬خوێندکارانی زانکۆی هەڵبجە و بەشی ڕاگەیاندن‬
‫‪-٤‬سنووری کاتی ‪ :‬ساڵی خوێندنی ‪٢٠٢٣-٢٠٢٢‬‬

‫دیاری کردنی چەمکەکانی توێژینەوەکە ‪:‬‬

‫‪6‬‬
 ‫‪- ١‬خۆگونجاندن ‪ :‬مەبەست لێی داواکاریەکانی ژینگەییە نەک داواکاریاکانی خود و ناخی مرۆڤەکان‬
‫‪-٢‬دەرەوەی شار ‪ :‬بەو خوێندکارانە دەوترێ کە لەدەرەوەی ئەوشارەی خۆیان تێیدان دەخوێنن‬

‫دەرئەنجامەکان ‪:‬‬

‫سەرچاوەکان ‪:‬‬

‫‪7‬‬