TEMA

KARTAT E DEBITIT DHE KREDITIT

Çfarë është një kartë krediti

Një kartë krediti mund të përcaktohet si ai instrument që lëshon një bankë për të kryer
operacione, ose me një ATM, ose për të bërë blerje të mallrave dhe shërbimeve me kredi.
Çfarë është një kartë debiti
Një kartë debiti është një mjet material që lëshuar nga një bankë dhe që ju lejon të bëni blerje
të mallrave dhe / ose shërbimeve me debit, ose operacione parash në një ATM.
Avantazhet dhe përfitimet e kartave të debitit

Krijojnë siguri më të madhe se sa mbajtja cash. Karta ju ndihmon të shmangni mbajtjen e

shumave të tepruara në portofolet tuaja. Ju mund të tërhiqni para cash nga çdo ATM e çfarëdo
banke në Shqipëri dhe jashtë saj. Në vend që të jepni të holla në dyqane për të blerë, do të jepni
kartën tuaj. Përdoren për të kryer blerje në Shqipëri dhe jashtë saj. Një kartë debiti mund të
merret më lehtë se sa një kartë krediti. Penalizimet: Vini re se kartat e debitit kanë përqindje
interesi të ndryshme për sasi parash të ndryshme.

Çfarë duhet të dini për kartat e debitit dhe kartat e kreditit?

Kartat pagesore janë një produkt financiar standard dhe një nga instrumentet më të përdorura për
pagesa pa-para të gatshme në të gjithë botën. Përparësia kryesore e kartave pagesore është
shpejtësia e transaksioneve, pa pasur nevojë për mbajtjen e parave të gatshme, si dhe pranimin e
gjerë të tyre përmes vendeve të shitjes, si brenda ekonomisë vendase ashtu edhe jashtë vendit.
Më shpesh përdoren kartat me funksion të debitit dhe me funksion të kreditit, gjegjësisht kartat e
debitit dhe kreditit.

Kartat e debitit janë të lidhura me një llogari pagesore dhe i mundësojnë mbajtësit (personit fizik
ose juridik) të tërheqë para të gatshme nga karta nëpërmjet bankomatit ose të paguaj për mallrat
dhe shërbimet e blera, në pikën fizike të shitjes - POS - terminal (ang. Point of sale) ose pikën
virtuale të shitjes, gjegjësisht përmes internetit. Secili prej këtyre aktiviteteve rezulton në
debitimin e llogarisë pagesore me të cilën lidhet karta debitore. Debitimi, gjegjësisht tërheqja e
fondeve nga llogaria pagsore mund të jetë pa vonesë (menjëherë) ose me vonesë të specifikuar
kohore (pas një periudhe të caktuar).
Bankat dhe klienti mund të bien dakord për një shumë të lejuar të tejkalimit mbi bilancin e
llogarisë. Gjatë përdorimit të fondeve shtesë brenda shumës së lejuar të tejkalimit (shuma e
bilancit negativ ose e njohur si „minusi i miratuar“), emetuesi i kartës pagesore zakonisht
ngarkon interes. Klientët duhet të monitorojnë rregullisht dinamikën e përdorimit të tejkalimit të
lejuar (përmes një pasqyre të llogaris bankare ose forma tjera të informimit nga banka) dhe
përshtatin shpenzimet e tyre në mënyrën e duhur brenda kornizës së dhënë. Bankat zakonisht
kanë mekanizma kontrolli në sistemin e tyre që nuk lejojnë klientët të shpenzojnë më shumë se
„minusi i miratuar “(pamundësi për tërheqje/shpenzim fonde mbi atë shumë).
Kartat e kreditit mund të mos lidhen me një llogari konkrete dhe përmes tyre i lejohet mbajtësit
përdorim i fondeve në shumën e kufirit të miratuar të kredisë (linja e kredisë). Shuma dhe
periudha kohore në të cilën mund të përdoret kufiri i kredisë, si dhe shuma e normës së interesit
të aplikuar për fondet e përdorura, rregullohen në një marrëveshje midis klientit dhe emetuesit të
kartës kreditore. Në një datë të caktuar në muaj, banka rishikon përdorimin e kartës dhe shkallën
në të cilën është përdorur kufiri i kredisë. Më pas, në varësi të kushteve të përcaktuara në
kontratë, banka duhet t'i sigurojë mbajtësit të kartës së kreditit një pasqyrë mujore, duke përfshirë
informacionin për shumën minimale për të shlyer.
Shuma minimale e shlyerjes zakonisht caktohet në një nivel të ulët (zakonisht 3 deri në 10% të
limitit të kredisë së përdorur), por zotëruesi i kartës ka mundësinë që të paguajë më shumë sesa
shuma minimale. Duke paguar vetëm shumën minimale, klienti duhet të jetë i informuar për
rëndësinë e tij për pagesa të mëtejshme dhe çdo kosto shtesë të borxhit të mbetur, i cili mund të
ndryshojë nga një emetues të kartelave kreditore në një tjetër.
Në shumicën e rasteve, për pagesat mujore me shumë minimale me të cilat shlyhet pjesë e
borxhit të bërë duke përdorur një kartelë kreditore përdoret i ashtuquajturi urdhër periodik, me të
cilin zotëruesi i kartës së kreditit autorizon bankën të tërheqë fondet automatikisht nga llogaria e
tij në datën e caktuar për një qëllim të definuar. Kjo imponon nevojën që mbajtësi i kartës të
kujdeset të sigurojë bilanc të kënaqshëm në llogari në datën e rënë dakord për transferim të
fondeve dhe shlyerje të borxhit nga karta. Duhet të kemi parasysh që bankat zakonisht për një
periudhë të caktuar (varësisht nga banka) tolerojnë vonesë sa i përket pagesës së shumës
minimale, por kjo tregon nevojën që klienti në atë periudhë të drejtojë në mënyrë të rregullt
flukset e pagesës së borxhit të kartës. Sidoqoftë, nëse pas kësaj periudhe uk shlyhet borxhi,
kualiteti i kërkesës përkeqësohet. Banka ka të drejtë të llogarisë interes ndëshkuese për borxhin e
papaguar. Nëse pagesa e borxhit vonohet më shumë se 90 ditë, bëhet fjalë për të ashtuquajturën
„pretendim me probleme“ dhe banka fillon procedurën për pretendimet e këtilla dhe ndërmerr
masa për shlyerjen e borxhit.     

Dallimet midis kartës së kreditit dhe kartës së debitit

Megjithëse të dy kartat, në shumë raste, nuk dallohen nga njëra-tjetra, e vërteta është se ka vërtet
ndryshime të caktuara që duhet të dihen, veçanërisht për të zgjedhur përfundimisht një produkt
financiar ose një tjetër.

Kështu, ato kryesore janë si më poshtë:

Pronësia e parave
A mendoni se karta e kreditit dhe karta e debitit, duke shkuar në emrin tuaj, do të thotë se paratë
janë tuajat? E vërteta është se jo saktësisht. Në një kartë krediti, paratë nuk janë të tuat, por
të bankës. Kjo shumë që keni është një linjë kredie që banka juaj zbrit ndërsa shpenzoni por që,
më vonë, ju jeni të detyruar ta ktheni atë.

Në kartat e debitit, këto janë të lidhura me llogarinë tuaj të kontrollit, domethënë me llogarinë
tuaj bankare, kështu që paratë që po shpenzoni janë tuajat. Prandaj, nuk ka asnjë kufi parash në
një kartë debiti (natyrisht, ajo që keni në llogarinë tuaj). Ndërkohë, në kartën e kreditit mund të
ketë një kufi parash që ata ju "huazojnë", i cili mund të jetë 2.000, 4.000 ose më shumë.

Si përfundim, në një kartë krediti paratë i përkasin bankës, ndërsa në një kartë debiti janë të tuat.

Metodat e pagesës

Perhapsshtë ndoshta një tjetër nga ndryshimet e mëdha që ekzistojnë midis të dy kartave, sepse
ato gjithashtu ndryshojnë shumë nga njëra në tjetrën. Për shembull, në kartën e debitit, çdo blerje
që bëni me të do të pasqyrohet praktikisht menjëherë në llogarinë tuaj të kontrollit dhe do të
zbritet.

Por Në rastin e kartës së kreditit, afati për të kthyer ato para që keni shpenzuar nuk duhet
të jetë i menjëhershëm; normalisht ka një afat, ose tarifohet pas një muaji nga llogaria e
kontrollit. Gjithçka do të varet nga ajo që përcakton kontrata që nënshkruani. Ka raste kur
gjithsej ajo që keni përdorur paguhet në fund të muajit, e cila tarifohet muajin vijues, ose madje
mund të tarifohet sipas një tarife.

Me pak fjalë, karta e debitit heq paratë nga llogaria juaj bankare menjëherë. Karta e kreditit
vonon atë borxh për një kohë që ju ta shlyeni.

Kufijtë e kartës së kreditit dhe kartës së debitit

A e dini se kartat kanë kufij? Kjo do të thotë, përtej asaj "maksimale", ato nuk do t'ju sjellin dobi
sepse nuk do t'ju vlejnë aspak. Për ta bërë këtë, duhet të merrni parasysh sa vijon:

Një kartë debiti është e kufizuar në shumën që keni në llogarinë tuaj bankare. Kjo do të
thotë, nëse keni 1.000 euro, pa marrë parasysh se sa dëshironi diçka me vlerë 1.001, nuk do të
jeni në gjendje ta blini sepse do t'ju mungojë ajo euro (dhe banka nuk do t'ju japë hua).

Nga ana tjetër, karta e kreditit nëse do të zbuloni se ajo ka një limit maksimal, një shifër që
banka juaj do të ketë vendosur. Kjo shumë është ajo që ju "huazon" banka, pasi siç e keni parë
edhe më parë, paratë në këtë kartë nuk janë tuajat, por të bankës dhe banka nuk ka kredi të
pakufizuar për ju. Dhe cili është kufiri që ata vendosin? Epo, gjithçka varet nga aftësia juaj për t'i
kthyer ato para.

Sa herë që rimbursimi bëhet për tarifën e llogarisë rrjedhëse, ata marrin si referencë bilancin që
keni në llogarinë tuaj dhe, bazuar në këtë, ata llogarisin aftësinë për të rikuperuar paratë tuaja.
Të nxjerr para
Një ndryshim tjetër midis një karte krediti dhe debiti është fakti i tërheqjes së parave. Në një
dorë, në kartën e debitit, kur tërhiqeni nga një ATM, ose nga një bankë, nuk do të thotë se
keni një kosto (sepse ju po merrni nga paratë tuaja). Nga ana tjetër, në rastin e kartave të
kreditit, gjërat ndryshojnë, sepse këtu ju duhet të paguani komisione për marrjen me atë kartë.
Dhe nganjëherë ato komisione mund të jenë mjaft të larta, prandaj mbaje parasysh këtë.
Ndodh shpesh që termat debit dhe kredit të përdoren si të njëjtë, por në fakt ekzistojnë ndryshime
midis tyre. Me një kartë krediti mund të blesh dhe faturën ta paguash më vonë. Shumica e
llogarive të kartave të kreditit të lejojnë të mbartësh një shumë të papaguar nga një faturë mujore
tek tjetra, duke paguar interesat për atë shumë. Zakonisht, duhet shlyer detyrimi sa herë që merr
një faturë. Një kartë debiti ose e quajtur ndryshe dhe bankomat, është e ngjashme me kartën e
kreditit. Shuma e shpenzuar nga karta e debitit, në ndryshim nga ajo e kreditit të mbahet nga
llogaria rrjedhëse personale automatikisht. Një kartë debitore është një kartë magnetike që të
lejon, nëpërmjet një kodi personal sekret (PIN), tërheqjen e cash-it, nxjerrjen e gjendjes së
llogarisë dhe nxjerrjen e lëvizjeve të llogarisë pranë sporteleve automatike. Ajo përmban: logon e
bankës që e ka lëshuar; një element sigurie të paraqitur në formën e një chip-i 3 me 5 mm; një
numër të dukshëm që është dhe numri i identifikimit të bankës; kohën e skadimit (muajin dhe
vitin).

Dallime të tjera

Përveç atyre që kemi parë, të cilat do të ishin afërsisht më të rëndësishmet, ekzistojnë lloje të
tjera të ndryshimeve. Për shembull:

 Siguria Në kartën e debitit zakonisht nuk ka sigurim, ju vetëm mund të bllokoni ose
anuloni; ndërsa, në kredi, për shkak të faktit se janë paratë e bankës, ju keni sigurim anti-
vjedhje.
 Punësimi. Me një kartë debiti, mund të mos duhet të plotësoni shumë kërkesa;
megjithatë, lista e pagave, pensionet ose të ngjashme janë thelbësore në atë të kredisë.
 Zbritje. Sepse në disa institucione, dyqane, pika karburanti ... mund të ketë përfitime nga
pagesa me karta debiti (në vend të kreditit ose parave të gatshme).

Cila është më mirë, një kartë krediti apo një kartë debiti?

Tani që e dini konceptin e të dy kartave, si dhe ndryshimet kryesore, cila konsiderohet më e

mira? Dije se në të vërtetë nuk ka njeri më të mirë se tjetri. Të dy janë të mirë, por plotësojnë
nevoja të ndryshme. Kështu, është personi që duhet të vendosë se cili nga të dy është më i
përshtatshmi për stilin e jetës së tyre.

Ekspertët tregojnë se, kur ka blerje të mëdha, ose keni nevojë të blini diçka që, në parim, nuk
mund ta paguani sepse nuk keni një gjendje në llogari, mund të jetë e saktë keni një kartë
krediti në vend të një karte debiti, të dizajnuara për të bërë tërheqje në ATM, pagesa të vogla,
ose keni mjaft para për të paguar siç duhet për ato që dëshironi të blini. 
Çfarë informacioni duhet të dini para se të aplikoni për t`u pajisur me një kartë debiti.
Në qoftë se dëshironi një kartë debiti, banka tregtare mund t`ju japë informacionin e duhur ose
t`ju tregojë se si mund ta merrni informacionin e mëposhtëm: Të kesh një llogari bankare. Si
mund të hapni një llogari bankare dhe minimumin e parave që duhet të keni për të hapur atë.
Kufirin maksimal të shpenzimit të parave për blerjet që mund të kryeni. Sasinë e parave që mund
të përdorni për çdo pagesë të kryer. Sa është kufiri i tërheqjes cash? Shumën e interesave vjetorë
që do t`ju aplikohen. Për t`u pajisur me një kartë debiti ju mund të shkoni pranë çdo banke
tregtare, fillimisht duhet të hapni një llogari bankare, duke paraqitur një dokument identifikimi
dhe një vërtetim individual për të ardhurat mujore. Kartat e debitit që tashmë janë të pranishme
në Shqipëri janë disa llojesh. Kështu ju mund të pajiseni me kartën Maestro, Visa Electron, ABA
kartë, BanKomaT dhe Cashtronic. Kartat e debitit i lëshojnë të gjitha bankat tregtare, pranë të
cilave ju keni një llogari rrjedhëse.