ADÜ Ziraat Fakültesi Dergisi 2008; 5(2):39-66

AYDIN YÖRESİNDE BAL ARILARININ (Apis mellifera L.)

YARARLANABİLECEĞİ BİTKİLER VE BAZI ÖZELLİKLERİ

Ayhan KARACA1

ÖZET
Bu çalışmada, 2003-2008 yılları arasında nektar ve polen bitkilerini tanıma ve bu bitkileri
teşhis amacıyla yörede yaptığımız gözlemler ve daha önce yapılan çalışmalar ele
alınarak, Aydın yöresinde bal arısının (Apis mellifera L.) yararlanabileceği 73 familyaya
ait 595 bitki türü belirlenmiş, bu bitkilerin Latince ve Türkçe adları, yetiştikleri ortamlar,
aktif çiçeklenme süreleri ve kullanılan ürünleri daha önce yapılan çalışmalara dayanılarak
verilmiştir. Ayrıca bu bitki türlerinin familyalara göre dağılımı ve yoğunlukları tespit
edilerek, ilk üç sırada; başta Fabaceae familyası 129 bitki türü ile % 22 olmak üzere,
Asteraceae familyası 57 bitki türü ile % 10 ve Labiateae familyası 49 bitki türü ile % 8
yoğunlukta olduğu diğer famiyaların bunları izlediği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Aydın Yöresi, Bal Arısı, Nektar ve Polen Bitkileri

In The District of Aydın Some Beneficial Plants Using by Honeybees (Apis

mellifera L.) and Their Characteristics

ABSTRACT
In this research, identified nectar and polen plants during research activities observed
between 2003 and 2008 years and in previous study taken into consideration, 595 species
of plants, situated in 73 families and picked up by honeybees (Apis mellifera L.), were
determined in the district of Aydın and the names of these plants in Latin and Turkish,
their habitats, active flowering periods and the products used were given accordingly
previous studies. Also, the distribution and densities of types of plants with respect to
different families have been determined and 129 types of plants belongs to Fabaceae
family with 22 % and the others have been listed as 57 types of plants belongs to
Asteraceae family with 10 % and 49 types of plants taken place in Labiateae family with
8 % density, respectively. The other families came after the ones above.
Key words: Aydın Region, Honeybee, Nectar and Pollen of Plants.

GİRİŞ sağlamış olurlar (Kovancı ve Kalafatcılar,

Arıcılık işletmeleri ya da arıcı
ailelerinin üretim yapabilmelerinin temel
dayana ğı floral kaynaklardır. Bal arısı (Apis
mellifera L.) floradan nektar (bal özü), polen
(çiçek tozu) ve propolis toplayarak bu
maddelerin en ekonomik şekilde ürünlere
dönüştürülmesini sağlar.
Bal arıları çok sayıda bitki ve
çiçeklerini ziyaret ederek ürettikleri bu
ürünleri ile kendi enerji, beslenme ve diğer
ihtiyaçlarını karşılarken, insanlara da; bal,
polen, arı sütü, arı zehiri, propolis, balmumu
gibi ürünlerinden yararlanma imkanı
1
Adnan Menderes Üniv., Çine Meslek Yüksekokulu-AYDIN
2001).
Arıcılık yapılan bölgede floranın çok
iyi tanınması, çiçeklenme ve nektar akımının
başlama zamanı ve süresi ile nektar
miktarının belli olması gerekmek-tedir
(Genç, 1990). Arıcılıktan yüksek verim
sağlayabilmek koloni verimliliği, koloni
gücü ve çalışkanlığının yanı sıra, nektar ve
polen kaynaklarının çeşidine ve bolluğuna
bağlıdır. Bu nedenle, uygun üretim
bölgelerinin ve bunların kapasitelerinin
belirlenmesi, bitkisel kaynaklardan en üst
düzeyde yararlan-mayı sağlayacağı gibi
üretimi ve verimliliği de doğrudan
etkileyecektir (Doğaroğlu ve Genç, 1995).

39
 Ege bölgesi, arıcılık için önemli kültür
ve kendiliğinden yetişen bitkilerin çok
yoğun olduğu bir bölgedir. Bu böl-genin
önemli bölümü, Aydın yöresinin ise tamamı
Akdeniz (Mediterrannean) floristik
bölgesinde yer almaktadır. Bu nedenle,
Aydın yöresi de floral kay-naklar
bakımından oldukça zengindir.
Türkiye’nin koloni sayısı ve bal
üretim miktarı bakımından en zengin
bölgesi, Ege Bölgesidir. Bu bölgede Aydın
ili koloni sayısı bakımından İzmir’den sonra
üçüncü, bal üretiminde Muğla’dan sonra
ikinci; ülke genelinde ise koloni sayısı
bakımından İzmir’den sonra, bal üretimi
bakımından da Adana’dan sonra dördüncü
sıra da yer almaktadır (Anonymous, 2008a).
Bu konu ile ilgili daha önce yapılan
çalışmalar ele alındığında;
Ekim’in (1987), arıcılık için önemli
bazı bitki türlerinin yurdumuz-daki
dağılışlarını incelediği çalışma-sında, 33
familyaya ait 173 bitki tak-sonunun
habitatları ve bal potansi-yellerine ilişkin
bilgi verilmiştir.
Sorkun ve Doğan’ın (1994), nektarlı
bitkilerin çiçeklenme dönemleri ve yayılış
alanları üzerine yapmış oldukları çalışmada,
Centaurea cyanus L., Mentha longifolia (L.)
Huds., Prunella vulgaris L., Raphanus
raphanistrum L., Salvia virgata Jacq.,
Sinapis alba L., Teucrium chamaedrys L.,
Teucrium polium L. ve Ziziphora tenuior L.
bitki türlerinin yayılış gösterdiği alanlardan
biri olarak Aydın yöresi yer almıştır.
Zengin (1997), Erzurum ve yöresinde
bal arısının ziyaret ettiği bitkiler ve bunların
çiçeklenme dönem-lerini incelediği
çalışmada, bal arısının 25 familyaya ait 105
bitki türünü ziyaret ettiğini saptamıştır.
Dünyada yayılış gösteren 250 bin-den
fazla çiçekli bitki türü arasında yak-laşık 20
bininin arılar tarafından ziyaret edildiği
bilinmektedir (Baydar ve Gürel, 1998).
Doğan ve Sorkun (2001), Türkiye’nin
Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz
bölgelerinden toplanmış bal örneklerinde
yaptıkları polen analiz-lerinde Aydın yöresi
ballarında Achillea, Anthemis, Aster,
Astragalus, Brassica, Carduus, Carex,
Centaurea, Cephalaria, Chenopodium,
Cicer, Daucus, Lathyrus, Melilotus,
Rhododendron, Primula, Pyrus, Solidago,
40
Taraxacum ve Trifolium cinslerine; Vicia
cracca L., Helianthus annuus L., Lotus
corniculatus L., Marrubium vulgare L.,
Onobrychis viciifolia Scop. ve Triticum
vulgare Vill. türlerine ait farklı düzeyler-de
polen saptamışlardır.
Kaya ve ark., (2005), Türkiye’nin
farklı yörelerindeki ballarda yaptıkları polen
analizlerinde; Aydın yöresi bal örneklerinde
farklı düzeylerde polenle-rine rastlanan
Astragalus, Cephalaria, Cistus,
Ornithogalum, Trifolium, Vicia ve
Helianthemum bitki cinslerini; Cucumis
melo L. ve Zea mays L. Bitki türlerini
belirtmişlerdir.
Karaca ve ark., (2006), bal arılarının
ziyaret ederek nektar ve poleninden
yararlanabileceği bitkileri saptamak
amacıyla, Aydın ili Çine-Karpuzlu yöresinde
yaptıkları çalışmada; 23 familyaya ait 91
bitki türünü saptamışlardır.
Floral kaynaklar bakımından ol-dukça
zengin olan ülkemizde bal üretimi için çok
uygun koşullar bulunmasına rağmen, nektar
ve polen bitkilerinin tanınması ve
çiçeklenme periyotlarının belirlenmesiyle
ilgili çok az sayıda çalışma vardır. Bölge ve
Aydın yöre-sinde de nektar, böcek salgısı ve
polen veren bitkilerle ilgili detaylı bir
çalışma yapılmamıştır. Bu çalışmada nektar,
böcek salgısı ve polen veren bitkilerin
belirlenmesiyle; arıcılara, araştırıcılara, yöre
ve ülke arıcılığına katkı sağlanması
amaçlanmıştır. Bu doğrultuda yapılan
gözlemler, daha önce yapılan çalışmalar ve
materyal ve metodda belirtilen kaynaklardan
yararlanılarak Aydın yöresi bitki
örtüsündeki nektar, polen, böcek salgısı ve
propolis için önemli bazı çalı, tek ve çok
yıllık otsu ve ağaçsı bitkilerin familyası,
Latince ve Türkçe adları verilerek, habitatı,
aylara göre çiçeklenme dönemleri ile
kullanılan ürünleri hakkında bilgi
verilmiştir. Ayrıca bu bitki türlerinin
familyalara göre dağılımı ve yoğunlukları
belirlen-miştir.
MATERYAL ve YÖNTEM
Yörenin Özellikleri
Kuzeyinde İzmir ve Manisa,
doğusunda Denizli, güneyinde Muğla
illerinin, batı sınırlarını ise Ege Denizinin
150 km’lik kıyı şeridiyle çizdiği Aydın
yöresi 37°-44' ve 38°-08' kuzey enlemleri ile
27°-23' ve 28°-52' doğu boylamları
arasındadır. Toprak-larının önemli
bölümünü dağlık alanlar oluşturur. Batı
kesiminde Akdağ yer alırken kuzey kesimde
Aydın Dağları uzanır. Güney kesimini ise
Menteşe Dağları olarak tanınan dağlık
alanlar oluşturmaktadır. Bu alandaki başlıca
yüksek kesimler Karıncalı ve Madran
Dağlarıdır. Vadi tabanı yer yer genişleyip
daralarak doğu-batı doğrultusunda uzanan
Büyük Menderes Nehrinin yüzyıllardır
taşıdığı alüv-yonların yığılmasıyla oluşan
Büyük Menderes Ovası, Batı Anadolu'nun
en geniş düz alanıdır. Bu düzlükler yörenin
özellikle orta ve batı kesiminde geniş alanlar
kaplamaktadır. Güneyden Büyük
Menderes'e karışan Dandalas Çayı, Akçay
ve Çine Çayı vadi tabanlarında da ikinci
derecede büyük düzlükler oluş-turmuştur.
Dilek Yarımadası ve yarım-adanın
güneyinde yer alan Büyük Menderes
Deltası, Kuşadası ve Söke ilçesi sınırları
içinde, yörenin en büyük gölü olan Bafa
Gölü ise Büyük Menderes Deltasının güney
doğusunda yer almaktadır (Anonymous,
2008b).
İklim
Akdeniz ikliminin hakim olduğu
Aydın yöresinde kışlar ılık ve yağışlı, yazları
sıcak ve kuraktır. Kar yağışı ender
görülmektedir. Ortalama sıcaklık 17.6 °C,
ortalama yağışlı gün sayısı 80.6, ortalama
yağış miktarı 677,5 mm/yıl’ dır
(Anonymous, 2008b).
Nektar ve Polen Bitkilerinin İncelenmesi
Aydın yöresinde, 2003-2004 eğitim-
öğretim yılından başlamak üzere her eğitim-
öğretim yılının bahar döne-minde; şubat,
mart, nisan, mayıs ve haziran aylarında
nektar ve polen bitkilerini tanıma ve teşhise
yönelik öğrenci gruplarıyla haftada bir gün
rutin olarak, muayyen zamanlarda da
bireysel olarak toplam 5 yıllık süreyle
gözlem ve bu çalışmalardan elde edilen bitki
fotoğrafları ve yapılan herbaryumlar da
kullanılarak değerlendirmeye alınan bitkiler;
Davis (1970), Blamey and Grey-Wilson
41
(1989) ve Bremness’in (1994) bitki teşhis
klavuzlarından, çeşitli kaynaklardan; Ekim
(1987), Sorkun ve Doğan (1994), Zengin
(1997), Baydar ve Gürel (1998), Doğan ve
Sorkun (2001), Bhuiyan ve ark., 2002; Sıralı
ve Deveci (2002), Civan (2004), Erdoğan ve
ark., 2004; Kaya ve ark., 2005; Deniz ve
Şirin (2005), Karaca ve ark., 2006; Bilişik
ark., 2007; Anonymous (2008c,d,e,f,g),
Sanford (2008) ve Tew (1998 ve 2008)
yararlanılarak bitkilerle ilgili veriler elde
edilmiş, Özen ve ark., 1998; Doğaroğlu
(1999), Zengin (1999), Sabuncu ve ark.,
2002; Baytop ve Kadıoğlu (2004), Boz ve
Doğan (2004), Ertuğ (2004), Gürhan ve Ezer
(2004), Şimşek ve ark., 2004; Tuzlacı
(2004), Varol ve ark., 2004; Avcı (2005),
Sönmez (2005), Yücel (2005), Balabanlı ve
ark., 2006 ve Kargıoğlu (2008)
kaynaklarından da ya-rarlanılmıştır.
Ayrıca nektar ve polen kayna ğı
olabilecek kültür bitkileri, Aydın İl Tarım
Müdürlüğü’nün 2006 yılına ait tarımsal
istatistikler değerlendirilerek belirlenmiştir
(Anonymous, 2008h). Kültürü yapılan
bitkilerden, sadece otu için yetiştirilen
yembitkileri, çiçeklenme başlangıcında ya
da daha erken biçildik-lerinden
değerlendirmeye alınmamıştır.
Nektarlı bitkilerin bir özelliği olarak
ele alınan bal potansiyeli aynı bitkiyle kaplı
1 hektarlık araziden bir sezonda elde edilen
bal miktarının kg cinsinden ifadesidir
(Kovancı ve Kalafatcılar, 2001).
BULGULAR
Toplam 831. 900 ha araziye sahip olan
Aydın yöresinde, 395. 494 ha kültür
arazisinin % 92 ‘inde başta zeytin ve
meyvelik olmak üzere, endüstri bitkileri,
hububat ve sebze tarımı yapılmaktadır
(Çizelge 1).
Bitkisel üretimin yapıldığı 363.026 ha
kültür arazisinde, bal arısının yarar-
lanabileceği nektar ve polen bikilerinin
oluşturduğu alan 105.926 ha tarla bitkileri,
11.560 ha sebzelik ve 180.192 ha zeytin ve
meyvelik olmak üzere toplam 297.678 ha
alandır (Çizelge 2).
Çizelge 1. Aydın yöresinde arazinin genel dağılımı ve kültür arazilerinin kullanım durumu
(Anonymous, 2008h)
Toplam Kültür Toplam
Araziler Alan Alana Kültür Arazisi Alan Arazisine Alana
(ha) Oranı (ha) Oranı (%) Oranı
(%) (%)
Kültür arazisi 395.494 47,50 Zeytin ve 199.533 50 24
meyvelik
Çayır-mer’a 47.466 5,70 Endüstri bitkileri 109.361 28 13
arazisi
Orman 298.000 35,80 Hububat 41.032 10 5
Göl-Bataklık 14.271 2,00 Sebze alanı 13.100 4 2
Tarım dışı 76.669 9,00 Diğer alanlar 32.468 8 4
araziler
Toplam 831.900 100 Toplam 395.494 100 48

Kültür bitkilerinden, ekim alanının
büyüklüğü bakımından arıcılıkta nektar ve
poleninden yararlanılabilen pamuk
(Gossypium herbaceum L.) 59.523 ha ve
zengin polen kaynağı olan mısır (Zea mays
L.) 31.191 ha’lık ekim alanları ile dikkat
çekmektedir. Yerfıstığı (Arachis hypogaea
L.) 2.872 ha, fasulye (Phaseolus vulgaris L.
) 1.014 ha, bakla (Vicia faba L. ) 404 ha ve
diğer baklagil türleri 622 ha ekiliş alanına
sahip olup arıcılık açısından önemli olan
baklagil-lerin toplam ekiliş alanı 4.912
hektarı bulmaktadır. Önemli endüstri
bitkilerin-den olan ve arıcılıkta da
monofloral bal elde edilebilen ayçiçeğinin
(Helianthus annuus L.) ekiliş alanı ise 4.501
ha’dır (Çizelge 2).

Çizelge 2. Aydın yöresinde nektar ve poleninden yararlanılabilecek kültür bitkilerinin yetiştirildiği

alanlar (Anonymous, 2008h)
Yetiştirildiği Alan
Familyası Latince Adı Türkçe Adı (ha)
Anacardiaceae Pistacia vera L. Antep fıstığı 672
Apiaceae Daucus carota L. Havuç 24
Cynara scolymus L. Enginar 154
Asteraceae Helianthus annuus L. Ayçiçeği 4.501
Lactuca sativa L. Marul 361
Brasicca napus oleifera L. Kolza 28
Brassicaceae Brassica oleracea var. botrytis L. Karnabahar 475
B. oleracea var. capitata L. Lahana 246
Eruca sativa L. Roka 9
Raphanus sativus L. Turp 53
Chenopodiaceae Beta vulgaris var. crassa Mansf. Hayvan pancarı 220
Citrullus vulgaris Schrad. Karpuz 2.489
Cucurbitaceae Cucumis melo L. Kavun 640
C. sativus L. Hıyar 611
Cucurbita pepo L. Kabak 354
Ebenaceae Diospyrus kaki L. fil. Trabzon hurması 1
Arachis hypogaea L. Yer fıstığı 2.872
Cicer arietinum L. Nohut 32
Fabaceae Phaseolus vulgaris L. Fasulye 1.014
Pisum sativum L. Bezelye 238
Vicia faba L. Bakla 404
Vicia spp. Fiğ türleri (dane) 104
Vigna unguiculata (L.) Walp. Börülce 248
Fagaceae Castanea sativa Mill. Kestane 5.707

42
Juglandaceae Juglans regia L. Ceviz 371
Labiatae Mentha longifolia (L.) Huds. Nane 2
Thymus vulgaris L. Kekik 30
Allium cepa L. Soğan 386
Liliaceae A. porrum L. Pırasa 321
A. sativum L. Sarımsak 30
Malvaceae Gossypium herbaceum L. Pamuk 59.523
Oleaceae Olea europaea L. Zeytin 157.082
Pedaliaceae Sesamum indicum L. Susam 168
Poaceae Zea mays L. Mısır 31.191
Punicaceae Punica granatum L. Nar 793
Amygdalus communis L. Badem 83
Cydonia vulgaris Pers. Ayva 18
Fragaria x ananassa Duchesne Çilek 428
Rosaceae Malus sylvestris Mill. Elma 3.023
Prunus armeniaca Marsh. Kaysı 48
P. avium L. Kiraz 478
P. cerasus L. Vişne 42
P. domestica L. Erik 1.004
P. persica L. Şeftali 2.465
Pyrus salicifolia Pall. Armut 129
Citrus limon Burm. Limon 56
Rutaceae C. reticulata Blanco. Mandarin 2.184
C. sinensis Osbeck. Portakal 3.650
Capsicum annum L. Biber 1.570
Solanaceae Lycopersicum esculentum L. Domates 3.149
Nicotiana tabacum L. Tütün 5.176
Solanum melongena L. Patlıcan 858
Vitaceae Vitis vinifera L. Üzüm 1.958
Toplam 297.669

Bal arısının ziyaret edebileceği yetiştirilen bitki türü belirlenmiştir (Çizelge 3). Bu bitki
ağaçlar bakımından ise nektar ve poleninden türlerinin famil-yalara göre dağılımı ve yoğunluğu;
yararlanılabilen ayrıca böcek salgısı da oluşturan Fabaceae %22, Asteraceae %10, Labiatae %8,
kestane (Castanea sativa Mill.) 5.707 ha’lık Liliaceae %6, Scrophulariaceae ve Rosaceae %5,
kaplama alanıyla ilk sırada yer almak-tadır. Caryophllaceae %4, Boraginaceae ve
Rosaceae familyasına ait meyva ağaçlarının Ranunculacaea %3, Brassicaceae, Geraniaceae ve
kapladığı alan ise elma (Malus sylvestris Mill.) Solanaceae %2, diğer familyalara ait tür yoğunluğu
3.023 ha, şeftali (Prunus persica L.) 2.465 ha, erik ise %28 bulunmuştur (Şekil 1).
(Prunus domestica L.) 1.004 ha ve diğer türler Geraniac
1.227 ha olup toplam 7.719 ha’dır. Ayrıca Fabaceae eae
turunçgillerden limon (Citrus limon Brum.) 56 ha, Caryophll 22% 2% Labiatae
aceae 8%
mandarin (Citrus reticulata Blanco.) 2.184 ha ve 4%
portakal (Citrus sinensis Osbeck.) 3.650 ha olmak Brassicac Liliaceae
eae Ranuncul
6%
üzere toplam 7.459 ha kaplama alanı Boragina
2% acaea
oluşturmaktadır (Çizelge 2). ceae 2%
3% Rosaceae
Aydın yöresi florasında kültür bitkileri ile Asteracea 5%
birlikte bal arısının yararlanabileceği Fabaceae 129, e Scrophul
10% ariaceae
Asteraceae 57, Labiatae 49, Liliaceae 34, Diğer 5%
Solanace
Scrophulariaceae 32, Rosaceae 27, Caryophllaceae Familyal ae
21, Boraginaceae 17, Ranunculacaea15, ar 2%
29%
Brassicaceae 14, Geraniaceae 13, Solanaceae 12 ve
tür sayısı ondan az olan diğer familyalara ait 175 Şekil 1. Aydın yöresi nektar ve polen bitki
bitki türü olmak üzere 73 familyaya ait toplam 595 türlerinin familyalara göre dağılımı ve
yoğunluğu.

43
Çizelge 3. Aydın Yöresinde Nektar ve Polen Bitkileri
Kul.
Familya / Bitkinin Çiçeklenm
Türkçe Adı Habitatı Ürü
Latince Adı e Dönemi
n
Aceraceae
NP,
Acer sempervirens L. Akçaağaç Ormanlar Mart-May
Bs
Amaryllidaceae
Nemli yer, kızılçam ve
Galanthus gracilis Celak Kardelen Şub-Nis NP
ahlat altı
Anacardiaceae
Çalılıklar, kıyılar,
Rhus coriaria L. Derici sumağı Haz-Tem NP
ormanlar
Pistacia vera L. Antep fıstığı Kültür bitkisi Mart-Nis NP
Apiaceae (Umbelliferae)
Kıraç yerler, meyve, bağ
Daucus carota L. Havuç - NP
ve bahçeler, kültür bitkisi
D. guttatus Sm. Deniz kıyıları, yamaçlar,
Benekli yabani havuç May-Tem NP
tarlalar
D. involucratus Sm. Yamaçlar, kumullar,
Yabani havuç Nis-May NP
tarlalar
Eryngium campestre L. Orman açıklığı, bozulmuş N
Boğa dikeni Tem-Eylül
step
E. creticum Lam. Çalılık düzlükler, çorak N
Mavi çakırotu Tem-Eylül
yerler
E. maritimum L. Sahil boğa dikeni Sahil kumulları Haz-Ağus N
Ferula communis L. Bataklık kenarları, nadas
Küçük asaotu Nis-Haz NP
tarlaları
Sahil kumulları, kaya
Pimpinella cretica Poiret Anason Nis-Haz NP
çatlakları
Araliaceae
Hedera helix L. Orman sarmaşığı Kuru, nemli ormanlar Ağus-Eylül NP
Asteraceae (Compositae)
Achillea grandifolia Friv. Civan perçemi Koruluk, orman May-Tem NP
Tarla, kireçtaşı yamaç,
Anthemis auriculata Boiss. Tarla papatya May-Tem NP
çam ormanları
Step, nadas tarla,
A. austriaca Jacq. Papatya May-Haz NP
yolkenarı
Yol kenarı, kalkerli NP
A. chia L. Boylu papatya Mart-Haz
topraklar
Step, yol kenarı, nehir NP
A. cretica L. Dağ papatyası Nis-Tem
kenarı
A. coelopoda Boiss. var.
Köpek papatyası Step, tarla, yol kenarı May-Tem NP
coelopoda Boiss.
Kumlu kıyı, deniz yakını
A. rigida Boiss. Ex Heldr. Papatya Mart-May NP
uçurumlar
Taşlık yamaç, tarla, yol
A. pseudocotula Boiss. Köpek papatyası Nis-Ağus NP
kenarı
A. tomentosa L. subsp. tomentosaKöpek papatyası Tarla, deniz kıyısı yakını Mart-Haz NP
L. kum
Tarla kenarı nemli alan, P
Bellis annva L. Yıllık papatya Şub-May
boş alan
B. perennis L. Koyun gözü Nemli alanlar Mart-Ağus P
Tepe yamaçları, çakıllı P
B. sylvestris Cyr. Güney papatyası Eylül-Ocak
toprak

44
 Tarlalar, yol kenarı, NP
Calendula arvensis L. Portakal nergisi Ocak-Haz
kayalık
Carduus argentatus L. Tüysüz gümüşi kangal Kayalık kireçtaşı tepeler May-Haz NP
C. pycnocephalus L. Saka dikeni Kayalık kireçtaşı yamaçlar Nis-Haz NP
Centaurea acicularis Sm. var. Kayalık, firigana, çam May-Haz NP
Peygamber çiçeği
urvillei Boiss. ormanı
C. aphrodisea Boiss. Peygamber çiçeği Step yerler Haz-Ağus NP
Çam ormanı, kayalık NP
C. cyanus L. Gökbaş Nis-Haz
yamaçlar
C. mykalea Hub.-Mor. Peygamber çiçeği Yol kenarları Haz-Tem NP
C. spinosa L. Peygamber çiçeği Kumullar Haz-Tem NP
C. solstitialis L. Çakır dikeni Kayalıklar Haz-Eyl NP
Chrysanthemum coronarium L. Krizantem Bahçe ve parklar - NP
Nadas tarla, tarlası, yol NP
C. segetum L. Sarı papatya Mart-Haz
kenarı
Cichorium intybus L. Radika Step alanlar Nis-haz NP
NP,
Cirsium creticum (lam.) D'urv. Devedikeni Bataklık, nemli alan Haz-Ekim
Bs
C. syriacum (L.) Gaertn. Suriye dikeni Açık alanlar, yolkenarı Nis-Haz NP
Çalılık, tepelik step, yol
Cnicus benedictus L. Şevketi bostan Nis-Haz NP
kenarı
Crepis foetida L. Pis kokulu hindiba Maki, tarla, çam ormanı May-Ekim P
C. fraasii Schultz Bip Hindiba Kayalık zemin, orman May-Haz P
Orman, kayalık volkanik
C. sancta (L.) Babcock Tüylü hindiba Şub-Ağus P
yamaç
Çayır, çalılık, garik,
C. vesicaria L. Kabarcık tüylü hindiba Nis-Haz P
bataklık
Cynara scolymus L. Enginar Kültür bitkisi Temmuz NP
Doronicum orientale Hoffm. Kaplan otu Gölgeli orman ve çalılık Mart-Tem NP
Maki, step, meşe ve çam
Echinops viscosus DC. Kirpi dikeni May-Ağus N
ormanı
Helianthus annuus L. Ayçiçeği Kültür bitkisi Temmuz NP
Inula viscosa (L.) Aiton Anduz otu Step alanlar Haz-Kas NP
Lactuca sativa L. Marul Kültür bitkisi - NP
Otlu yamaç, kayalık
L. serriola L. Yabani dikenli marul Tem-Eylül NP
yamaç, tarla
Yol kenarı, boş ve ekili
Matricaria chamomilla L. Hakiki papatya Mart-Nis NP
alanlar
NP,
Onopordum illyricum L. Yabani devedikeni Yol kenarı, harabe yerler Haz-Tem
Bs
Yol kenarı, kayalık ve
Pallenis spinosa (L.) Cass. Altungöz Nis-Ağus NP
kireçtaşı
Scolymus hispanicus L. Altın diken Yol kenarı, nadas tarlaları Haz-Eylül NP
Orman, nemli alan, step
Senecio aquaticus Hill. Su kanarya otu Haz-Ekim NP
yerler
Kayalık yamaç, orman
S. castagneanus DC. Kanarya otu Nis-Ağus NP
açıklığı
Kumlu ve boş alanlar, NP
S. vernalis Waldst. Et Kit. Kanarya otu Şub-Ağus
tarlalar
Kumlu ve boş alan, tarla, NP
S. vulgaris L. İmam kovuğu Mart-Ağus
maki
Yol kenarı, hendek, boş NP
Silybum marianum (L.) Gaertn Meryemana dikeni Nis-May
tarlalar
Yol kenarı, kayalık, koru NP
Solidago virgaurea L. Altın başak Tem-Eylül
açıklığı

45
 Orman açıklığı, kumlu
Sonchus asper (L.) Hill. Dikenli eşek marulu Mart-Ağus NP
alan, tarla
S. oleraceus L. Adi eşek marulu Tarla, boş alan Mart-May NP
S. tenerrimus L. İnce eşek marulu Kayalık alan, boş alan Mart-May NP
Taraxacum scaturiginosum G. NP
Aslan dişi Nemli alan Mart-Haz
Hagl.
T. serotinum (Waldst. Et Kit.) NP
Aslan dişi, Karahindiba Kurak alan, step, tarla Haz-Ekim
Poriet
Tragopogon longirostis Bisch. Kayalık yamaç, NP
Uzun tohumlu yemlik Nis-Tem
Ex Schultz Bip. çalılık,tarla
Çim, meyve, bağ, sebze ve NP
T. porrifolius L. Morumsu çiçekli yemlik -
kıraç alan
Urospermum picroides (L.) F. Çalılıklar arası, kireçtaşı NP
Dikenli teke sakalı Mart-Haz
W. Schmidt yamaç
Xanthium spinosum L. Dikenli sıraca otu Kurak yamaç, boş alan Ağus-Ekim P
Betulaceae
Funda ormanı, volkanik
Betula pendula Roth. Huş ağacı Nis-May P, Bs
yamaç
Boraginaceae
Kayalıklar, bozkır, N
Alkanna orientalis (L.) Boiss. Sarı havacıva otu Nis-Ağus
volkanik yamaçlar
Kumlu ve kayalık yerler, N
A. tinctoria (L.) Tausch Havacıva otu Mart-Tem
maki
Çam ormanı, frigana,
A. tubulosa Boiss. Havacıva otu Nis-Haz N
nadas tarla
Anchusa azurea Mill. İtalyan sığır dili Tarlalar, kuru bozkır Nis-Tem N
Tahrip edilmiş toprak, yol
A. stylosa Bieb. Sığır dili Nis-Ağus N
kenarı
Cynoglossum creticum Mill. Köpek dili Göknar ormanı Mart-Tem NP
Dar yapraklı engerek Kıyılar, maki, çalılık ve NP
Echium angustifolium Mill. Mart-Ağus
otu bozkırlar
E. parviflorum Moench Engerekotu Kayalık kireçtaşı yamaçlar Mart-Nis NP
Tarlalar, kıyılar, çorak NP
E. plantagineum L. Mor engerek otu Mart-Eylül
yerler
Kireçtaşı yamaçlar,
E. italicum L. İtalyan engerek otu May-Ağus NP
tarlalar
Göknar ormanı, yol NP
E. vulgare L. Adi engerek otu May-Eylül
kenarları
Myosotis arvensis (L.) Hill. Tarka unutma benisi Kuru ya da nemli yerler Nis-Tem NP
M. cadmaea Boiss. Unutma beni Kuru yerler Nis-May NP
M. incrassata Guss. Borg. Kalın unutma beni Kuru yerler Nis-Haz NP
M. ramosissima Rochel Ex NP
Unutma beni Kuru yerler Nis-Tem
Schultes
Onosma tauricum Palas Ex Meşe, çam ve sedir
Yalancı havaciva Mart-Haz NP
Willd. ormanı
Symphytum anatolicum Boiss. Karakafes otu Dağlardaki koruluklar Nis-Eylül NP
Brassicaceae (Cruciferae)
Brassica cretica Lam. Hardal Kayalık, deniz yakını Nis-Haz NP
B. napus oleifera L. Kolza (Kanola) Kültür bitkisi Nis-Haz NP
B. nigra (L.) Koch Kara hardal Boş alan, tarla Mart-May NP
B. oleracea var. botrytis L. Karnabahar Kültür bitkisi - NP
B. oleracea var. capitata L. Lahana Kültür bitkisi - NP
Bunias orientalis L. Çır şalgamı Tarla, kayalık yamaç May-Ağus NP
Cardaria draba (L.) Desv Yabani tere Ekili alan Nis-May P
Yol kenarı, kayalık NP
Diplotaxis sp. Yabani roka Mart-May
yamaçlar

46
Eruca sativa L. Roka Kültür bitkisi Mart-May NP
Nadas ve kumlu tarla, NP
Raphanus raphanistrum L. Yabani turp Mart-May
ekili alan
R. sativus L. Turp Kültür bitkisi - NP
Rapistrum rugosum (L.) All. Küçük turp Ekili alan Nis-Haz NP
Sinapis alba L. Beyaz hardal Yol kenarı, boş alan Şub-Nis NP
S. arvensis L. Yabani hardal Yol kenarı, boş alan Nis-Haz NP
Campanulaceae
Taşlı yerler, kayalık ve
Campanula hagielia Boiss. Çan çiçeği Nis-Haz N
çurumlar
Taşlı yer, uçurum ve nehir
C. lyrata Lam. Çan çiçeği Nis-Tem N
kıyısı
Kayalık yamaç, kireçtaşı,
C. drabifolia Sm. Çan çiçeği Mart-May N
yol kenarı
C. phrygia Jaub. Et Spach Çan çiçeği Yaş çimenlik yerler Nis-Tem N
Taşlı yamaçlar, kumlu
C. raveyi Boiss. Çan çiçeği May-Haz N
yerler
C. tomentosa Lam. Çan çiçeği Kaya ve duvar üstleri May-Haz N
Capparaceae
Tarla kenarları, deniz
Capparis spinosa L. Kedi tırnağı, Kebere Temmuz N
uçurumu
Tarla kenarları, deniz
C. ovata Desf. Kebere Temmuz N
uçurumu
Caprifoliaceae
Lonicera caprifolium L. Hanımeli Maki çalılığı May-Haz NP
Orman veya çalı, kayalık
Viburnum lantana L. Tüylü kartopu Haz-Tem NP
yamaç
V. tinus L. Dar yapraklı kartopu Maki çalılığı Nisan NP
Caryophllaceae
Cerastium brachypetalum Pers. Gri boynuz otu Maki ve ormanlar Mart-Haz P
Tarlalar, yamaçlar,
C. glomeratum Thuill. Topak boynuz otu Mart-Haz P
meyvalıklar
Çalılar, kuru yerler ve
C. illyricum Ard. Boynuz otu Nis-May P
kıyılar
Uçurum, kireçtaşı ve
Dianthus elegans D'urv. Yabani karanfil May-Ağus. P
kayalık yer
Kayalık, tarlalar, çağıllık,
D. zonatus Fenzl. Yabani karanfil Nis-May P
yamaç
Moenchia erecta (L.) Gaertn. Dik kuşotu - Nis-May N
Çağıllıklar ve kayalık NP
Saponaria chlorifolia Kunze Sabun otu Nis-Tem
yamaçlar
S. mesoginata Boiss. Sabun otu Kayalık yamaçlar Nis-Haz NP
Silene behen L. Tüysüz nakil Yamaçlar, tarlalar Nis-May P
Kıyılar, tarlalar, kayalık
S. colorata Poiret Renkli nakil Mart-Haz P
yamaç
S. conica L. Konik nakil Kumlu yerler May-Haz P
Tarlalar, step, ormanlar,
S. dichotoma Ehrh. Tüylü bodur nakil Nis-Ağus P
kıyılar
S. gallica L. Fransız nakili Tarlalar ve çalılıklar Nis-Haz P
S. gigantea L. Nakil çiçeği Açık taşlı yerler Nis-Tem P
Açık yerler, karaçam
S. italica (L.) Pers. İtalyan nakil çiçeği Haz-Tem P
ormanı
S. lydia Boiss. Nakil çiçeği - Nis-May P
S. sedoides Poiret Nakil çiçeği Denizsel kayalıklar May-Haz P
S. subconica Friv. Nakil çiçeği Step, yol kenarı May-Ağus P
S. splendens Boiss. Nakil çiçeği - Haz-Tem P

47
 Maki, tarlalar, kayalık
S. squamigera Boiss. Nakil çiçeği Haziran P
yerler
Stellaria media (L.) Vill. Kuşotu Kayalık yerler Mart-Tem P
Chenopodiaceae
Beta vulgaris var. crassa Mansf. Hayvan pancarı Kültür bitkisi - NP
Cistaceae
Cistus creticus L. Pembe çiçekli laden Makiler, garik Mart-Haz P
C. laurifolius L. Defne yapraklı laden Maki, karaçam ormanı May-Haz P
C. parviflorus Lam. Küçük çiçekli laden Kalkerli garik Mart-Nis P
Sahil tepesi kalkerli maki,
C. salviifolius L. Beyaz çiçekli laden Mart-May P
garik
Helianthemum aegyptiacum NP
Güneş gülü Kurak kumul alanlar Nisan
(L.) Mill.
H. racemosum (L.) Pau Çok dallı güneş gülü Sahil - NP
Söğüt yapraklı güneş NP
H. salicifolium (L.) Mill. Kireçtaşı, çalılık, stepler Mart-Haz
gülü
Convolvulaceae
Calystegia soldanella (L.) R. R. Çit sarmaşığı Kıyı kumulları May-Tem NP
Kumlu bozkır, nadas NP
Convolvulus arvensis L. Tarla sarmaşığı Nis-Eylül
tarlaları
Maki, Kızılçam
C. cantabrica L. Çalımsı sarmaşık Nis-Ağus NP
korulukları
Meşe çalılıkları, maki,
C. scammonia L. Surya sarmaşığı Nis-Tem NP
kıyılar
Kayalık, kireçtaşı
C. siculus L. subsp. siculus L. Küçük mavi sarmaşık Nisan NP
yamaçlar
Crassulaceae
Sedum amplexicaule DC. Damkoruğu Çam ormanları, çağıllıklar May-Tem N
Damkoruğu Kireçtaşı, granit ve N
S. caricum A. Carlström Nis-May
serpantin
İspanyol damkoruğu Kayalık yamaçlar, N
S. hispanicum L. Nis-Tem
kireçtaşlı kaya
Damkoruğu Denize yakın kayalık N
S. litoreum Guss. Nis-May
yamaçlar
Minik damkoruğu Dağlarda nemli yosunlu N
S. lydium Boiss. Haz-Tem
yerler
Damkoruğu Nemli topraklar, bataklık N
eS. nanum Boiss. May-Ağus
kıyıları
Cucurbitaceae
Citrullus vulgaris Schrad. Karpuz Kültür bitkisi Haz-Tem NP
Cucumis melo L. Kavun Kültür bitkisi Haz-Tem NP
C. sativus L. Hıyar Kültür bitkisi Haz-Tem NP
Cucurbita pepo L. Kabak Kültür bitkisi Haz-Tem NP
Cupressaceae
Cupressus sempervirens L. Adi servi Yamaç, kireçtaşı kayalık Ocak-Şub P, Bs
Cyperaceae
Otlaklar, sodalı göl
Carex divisa Huds. Parçalı ayak otu - P
kenarları
C. extensa Good. Uzun brakteli sapama Tuzlu bataklıklar - P
C. illegitima Ces. Sapama Kuru tepelikler, çam P
-
ormanı, çalılıklar
C. pendula Huds. Sarkık sapama Ormanlar, akarsu kenarları - P
C. otrubae Podp. Yalancı tilki sapaması Akarsu kenarları, nemli P
-
yerler, orman
Dipsacaceae

48
 Kıraç yerler, tarla, step, NP
Scabiosa argentea L. Uyuz otu May-Ekim
yamaçlar
S. arvensis L. Misk çiçeği Tarlalar - NP
S. hispidula Boiss. Uyuz otu Tarlalar May-Eylül NP
S. reuteriana Boiss. Uyuz otu Maki, tarlalar May-Haz NP
S. sicula L. Uyuz otu Tepeler, koru açıklıkları Nis-Tem NP
Ebenaceae
Ekilmiş bahçeler ve
Diospyrus kaki L. fil. Trabzon hurması Haziran NP
meyvalıklar
Elaegnaceae
Dereler ve nehir kıyıları,
Elaegnus angustifolia L. İğde Nis-Haz NP
(Kültür)
Ericaceae
NP
Arbutus andrachne L. Sandal Maki, kızılçam ormanları Mart-May
(T)
Makilikler, kızılçam NP
A. unedo L. Kocayemiş Ekim-Kas
altında, (T)
Açık yerler, maki, NP
Erica manipuliflora Salisb. Funda Tem-Kas
kızılçam altı (T)
Euphorbiaceae
Euphorbia acanthothamnos
Sütleğen Kurak yerler, kızılçam altı Mart-May N
Heldr. Et Sart. Ex Boiss.
Sütleğen Dağ dorukları, tarlalar, yol NP
E. agraria Bieb. Mart-Haz
kenarı (T)
Halep sütleğen Taşlı yamaçlar, serpantin
E. aleppica L. Nis-Eylül N
tepeler, step alanlar
Sütleğen Kayalık kireçtaşlı yamaç,
E. dendroides L. Mart-May N
denize yakın yerler
Sütleğen Yamaçlar ve çağıllıklar,
E. herniariifolia Willd. Nis-Eylül N
çam kuşağı
Sütleğen Nehir kenarı, tuzlu
E. hirsuta L. Nis-Eylül N
bataklık, sahil
E. paralias L. Sahil sütleğeni Kumul, taşlı sahiller Ocak-Eylül N
Çift bezeli sütleğen Kızılçam açıklığı, maki,
E. rigida Bieb. Mart-Ağus N
firigana
Sütleğen Kayalık kireçtaşı yamaç,
E. terracina L. Mart-Eylül N
kumul
Fabaceae (Leguminasae)
Acacia cyanophylla L. Kıbrıs akasyası Park, bahçe Mart -may P
Anthyllis hermanniae L. Yara otu Maki, frigana Nis-Tem NP
Kayalık yamaçlar, nadas NP
A. tetraphylla L. Dört yapraklı yara otu Nis-May
tarlaları
Kayalık yamaçlar, kıyılar, NP
A. vulneraria L. Kadın parmağı May-Ağus
otlak, orman
Arachis hypogaea L. Yerfıstığı Kültür bitkisi - NP
Bozkır, çalı, yolkenarları, NP
Astragalus angustifolius Lam. Geven Nis-Ağus
yamaçlar
Alpin çayırlıkları, NP
A. depressus L. Geven May-Tem
kireçtaşı, taşlık yerler
A. epiglottis L. Geven - Mayıs NP
A. gilvus Boiss. Geven Kırlar, tebeşirli tepeler Nis-Haz NP
A. hamosus L. Kancalı geven Kırlar, yol kenarları Mart-Tem NP
A. lydius Boiss. Geven Bozkır, tarlalar May-Tem NP
Koruluklar, çayırlık, NP
A. mesogitanus Boiss. Geven May-Tem
bozkır

49
 Maki, kuru kayalık NP
Calicotome villosa (Poiret) Link Keçi öldüren Mart-Haz
arazilerde
Maki ve yaprak döken NP
Cercis siliquastrum L. Erguvan Nis-May
ormanlar
Cicer arietinum L. Nohut Kültür May-Haz NP
Coronilla cretica L. Taç otu Tahrip edilmiş yerler Nis-Haz NP
Çalılar arasında, alkali NP
C. emerus L. Çalımsı akrep otu Mart-May
topraklarda
Kireçtaşı üzerinde, NP
C. parviflora Willd. Küçük çiçekli akrep otu Mart-May
kumullar, ekili yerler
Ekilmiş ve tahrip edilmiş NP
C. scorpioides (L.) Koch Akrep otu, koronilla Mart-Tem
yerler
Pırnal meşesi ıle karışık NP
Cytisus villosus Pourr. Süpürge çalısı Nis-May
koru
Yamaç, tepeler, maki, NP
Dorycnium hirsutum (L.) Ser. Kanarya yoncası Nis-Haz
kızılçam ormanı
Süpürge çalısı Kayalık yamaç, maki,
Genista acanthoclada DC. Mart-May P
karaçam ormanı
Süpürge çalısı Kayalık yamaçlar, maki,
G. lydia Boiss. Nis-Haz P
çam koruluğu
Ekilmiş tarla, nehir
Glycyrrhiza glabra L. Meyan Haz-Tem N
vadileri, kumullar
Hippocrepis ciliata Willd. Tüylü at nalı Açık alanlar Mart-May NP
Tarlalarda açık zeminler,
H. unisiliquosa L. At nalı Mart-May NP
çalılık
Hymenocarpus circinnatus (L.) Maki, tahrip edilmiş yer,
Sarmal zar meyve Mart-May N
Savi çam ormanı
Kayalık yamaçlar, çayır, NP
Lathyrus aphaca L. Sülük mürdümüğü Mart-Haz
tarlalar
L. cicera L. Nohut mürdümüğü - Nis-May NP
L. inconspicuus L. Mürdümük Tahıl ve nadas tarlalarında Nis-May NP
Orman, çalılık, gölgeli NP
L. laxiflorus (Desf.) O. Kuntze Mürdümük -
kıyılar
L. palustris L. Bataklık mürdümüğü Bataklık arazi Haz-Tem NP
L. sativus L. Hakiki mürdümük Tarla kenarları Nis-Haz NP
Kayalık, meşe ormanı, NP
L. setifolius L. Kahverengi mürdümük Mart-Nis
maki, firigana
Yuvarlak tohumlu Çam ormanları, güney NP
L. sphaericus Retz. Nis-May
mürdümük çağıllıklar
Kültür, tarlalarda ürün
Lens culinaris Medik. Mercimek Nis-Haz N
arası
Lotus corniculatus L. Adi gazal boynuzu Kıraç yerler, boş alanlar - NP
Kayalık ve uçurumlar, NP
L. cytisoides L. Gazal boynuzu Nis-Haz
kıyılar
Çorak yerler, taşlı yerler, NP
L. edulis L. Gazal boynuzu Mart-May
kumul
Nemli vadiler, dere NP
L. macrotrichus Boiss. Gazal boynuzu Nis-Tem
kenarları
L. peregrinus L. var. peregrinus Kayalık kalkerli yamaçlar NP
İnce lüfer otu Mart-May
L. ve kumullar
Lupinus angustifolius L. subsp.
Mavi Lüpen, Acı bakla Hafif kumlu topraklar Mart-May NP
angustifolius L.
Hafif topraklar, kuru nehir
L. hispanicus Boiss. et Reuter İspanyol lüpeni Mayıs NP
yatağı
Kumullar, yamaçlar, NP
Medicago constricta Dur. Topak yonca Mart-May
çimenlik, taşlı yer

50
 P. brutia ormanı, maki, NP
M. coronata (L.) Bart. Taç yoncası Mart-May
çorak yer
Kayalık tepe etekleri, NP
M. disciformis DC. Disk yoncası Mart-May
kızılçam ormanı
Boş yerler, meyva NP
M. granadensis Willd. Granada yoncası Mart-May
bahçeleri
M. littoralis Rohde Kum yoncası Kıyı kumul toprakları Nis-Haz NP
Kıyı kumulları, iri çakıllı NP
M. marina L. Sahil yoncası Şub-Haz
yer
Yamaçlar, bozkır, NP
M. minima (L.) Bart. Mini yonca Mart-May
kumullar, tarla
Ağır topraklar, ekili ve NP
M. orbicularis (L.) Bart. Düğmeli yonca -
nadas tarlaları
Kayalıklar, tarlalar, çorak NP
M. polymorpha L. Pıtraklı yonca Mart-May
yerler
Yolkenarı, bozkır, meşe, NP
M. rigidula (L.) All. Sert yonca Nis_Tem
çam koruluğu
Bozkır, meşe çalılığı, NP
M. sativa L. Adi yonca Nis-Eylül
çayır, kumullar
Çam koruluğu, frigana, NP
M. turbinata (L.) All. Dikenli fıçı yoncası Mart-Nis
tarla, çorak yer
Melilotus indica (L.) All. Hint taş yoncası Çorak yerler, çağıllıklar Şub-May NP
Tahrip edilmiş yer, denize NP
M. italica (L.) Lam. İtalyan taş yoncası Nis-May
yakın yer
M. neapolitana Ten. Yivli taş yoncası Çorak yerler Nis-May NP
M. officinalis (L.) Desr. Sarı taş yoncası Tahrip edilmiş yerler May-Eylül NP
Onobrychis aequidentata (Sibth. Yamaçlar, meşe çalılığı ve NP
Dişi evliya otu Mart-Nis
Et Sm.) D'urv. garik
Yamaç, tarla, bozkır, yol NP
O. caput-galli (L.) Lam. Evliya otu Nis-May
kenarı
Tarlalar, çorak yer, NP
O. gracilis Besser Kırılıcı korunga Nis-Haz
kayalık, garik
O. lasiostachya Boiss. Korunga Kayalık yamaçlar Mayıs NP
O. sativa L. Adi korunga Ekili yerler May-Tem NP
O. viciifolia Scop. Hakiki korunga Ekili yerler May-Tem NP
Taşlı yerler, maki, deniz NP
Ononis natrix L. Sarı kayışkıran May-Ağus
kumları
Kireçtaşı kayaları, maki, NP
O. ornithopodioides L. Kuş ayağımsı kayışkıran Nis-Haz
taşlı yer
Maki, çam korulukları, NP
O. pubescens L. Tüylü kayışkıran May-Tem
tarlalar, bağlar
Taraçlar, maki, yolkenarı,
O. pusilla L. Kayışkıran May-Tem NP
çam ormanı
Taşlı yamaçlar, maki, çam NP
O. spinosa L. Dikenli kayışkıran May-Ağus
ormanı, tarla
Maki, yamaçlar, kurak NP
O. viscosa L. Yapışkan kayışkıran May-Tem
tarlalar
Ornithopus compressus L. Sarı kuş ayağı Açık yerler, otlaklar Nis-Haz P
Phaseolus vulgaris L. Fasulye Kültür bitkisi Haziran N
Pisum sativum L. Bezelye Kültür bitkisi - NP
Kültür bitkisi, ormanlık NP
Robinia pseudo-acacia L. Yalancı akasya Nis-Haz
yerler
Scorpiurus muricatus L. var. Kayalık yamaçlar, nadas
Dikenli akrep kuyruğu Nis-May N
subvillosus (L.) Fiori tarlaları
Securigera securidaca (L.) Denize yakın yer, çorak
Sert duruşlu taç otu Nis-May N
Degen Et Dörf. yerler

51
Spartium junceum L. Katır tırnağı Makilikler Nis-Tem P
Nadas tarlaları, bozkır, NP
Trifolium angustifolium L. Dar yapraklı üçgül Mart-Nis
kumlu yer
Yol kenarları, tarlalar ve NP
T. argutum Sol. Üçgül Ocak-May
çalılık
T. arvense L. Kır üçgülü Çimenlik ve çorak yerler Mart-May NP
T. bocconei Savi İnce başlı üçgül Tarlalar, yol kenarları May-Ekim NP
Orman ve maki, kayalık
T. boissieri Guss. Ex Boiss. Üçgül Nis-May NP
yamaç
T. campestre Schreb. Sarı çiçekli üçgül Tarlalar, çorak yerler Şub-Nis NP
T. caudatum Boiss. Üçgül Orman açıklıkları, otlaklar May-Ağus NP
Üçgül Yamaç, kumul, çimenlik
T. cherleri L. Mart-May NP
yerler
T. clypeatum L. Üçgül Tarlalar, yol kenarları Ocak-May NP
Maki, çam altı, tarlalar,
T. glanduliferum Boiss. Üçgül Mart-Nis NP
kumullar
Seyrek tepe yamaçları,
T. globosum L. Yuvarlaklı üçgül Şub-Haz NP
çalılıklar
Çalılık, kayalık yamaçlar,
T. hirtum All. Kıllı üçgül Nis-Haz NP
yol kenarları
T. latinum Seb. Latin üçgülü Ormanlar ve maki Nis-Haz NP
Kayalık, çimenlik yer,
T. lappaceum L. Zincirli üçgül Nis-Haz NP
çalılıklar
T. lucanicum Gasp. Üçgül Kuru yerler, kayalık yerler Nis-Haz NP
T. mesogitanum Boiss. Üçgül Serpantin yamaçlar May-Haz NP
Tarla, çorak yer, meşe
T. nigrescens Viv. Üçgül Mart-Ekim NP
çalılığı, çayırlık
T. pallidum Waldst. Et Kit. Üçgül Çimenlik, yalı kayalıkları May-Tem NP
Çimenlik, yamaçlar, tarla,
T. pilulare Boiss. Üçgül Şub-May NP
yol kenarı
Tarlalar, taşlı yer, yol NP
T. purpureum Lois. Mor üçgül Ocak-Tem
kenarları
Çayırlık, yolkenarı, orman NP
T. pratense L. Çayır üçgülü Mart-Eylül
açıklıkları
T. repens L. Ak üçgül Batak arazi, otlaklar Mart-Eylül NP
T. setiferum Boiss. Üçgül Çalılık arasında Haziran NP
T. speciosum Willd. Üçgül Kayalık yerler, ormanlar Nis-May NP
Nemli tarlalar, çimenlik NP
T. spumosum L. Köpüklü üçgül Mart-May
yer, yol kenarı
Yol kenarı, tarlalar ve NP
T. stellatum L. Yıldız üçgül Nisan
çalılıklar
T. subterraneum L. Yeraltı üçgülü Seyrek komuniteler Nis-Haz NP
Çimenlik yerler, maki,
T. tomentosum L. Pamuklu üçgül Şub-Nis NP
açık yer
T. uniflorum L. Üçgül Tarlalar, yol kenarı, maki Mart-May NP
Meşe çalılıkları, çam
Trigonella aurantiaca Boiss. Boyotu Nis-Tem NP
ormanı, tarlalar
Kireçtaşı kayalık, garik,
T. balansae Boiss. Et Reuter Boyotu Nis-Haz NP
tarlalar
Kayalık yamaçlar, çam
T. cariensis Boiss. Kayra kokulu yonca Mart-Nis NP
ormanı
Frigana, nehir kıyısındaki
T. cephalotes Boiss. Et Bal. Boyotu Nis-May NP
yeşillik
Frigana, ekilmiş tarlalar,
T. gladiata Stev. Boyotu Nis-Haz NP
bağlar

52
 Taşlı yamaçlar, meşe, çam NP
T. monspeliaca L. Kokulu yonca Mart-Haz
ormanı
T. rhytidocarpa Boiss. Et Bal. Boyotu Kayalık yamaçlar Haz-Tem NP
Yamaçlar, maki, çam NP
T. spruneriana Boiss. Boyotu Nis-Haz
ormanı, bozkır
Çam ormanı, meşe NP
T. spicata Sibth. Et Sm. Başaksı çemen Nis-Haz
çalılığı, tarlalar
Taşlı yamaçlar, kireçtaşı NP
T. smyrnea Boiss. Boyotu May-Haz
kayalar
Çam koruluğu, maki,
Vicia articulata Hornem. Fiğ Mart-May NP
çayırlar
V. cracca L. Kuş fiği Tarla kenarları Temmuz NP
Kızılçam ormanı, çalılık,
V. cuspidata Boiss. Fiğ Mart-May NP
tarlalar
V. faba L. Bakla Kültür bitkisi May-Haz NP
Ormanlar, çalılık, tarlalar, NP
V. grandiflora Scop. Yabani Fiğ Nis-Haz
yol kenarları
Yamaçlar, çalılık,
V. hybrida L. Hibrid fiğ Mart-May NP
çimenlik, tarlalar
V. lutea L. Sarı fiğ Tarlalar Mart-Haz NP
Tarlalar, kireçtaşı,
V. narbonensis L. Koca fiğ Nis-Haz NP
volkanik topraklar
Meşe ormanı, çimenlik,
V. palaestina Boiss. Yabani küshene Mart-May NP
bozkır
V. sativa L. Adi fiğ Çayır, meralar May-Haz NP
Kayalıklar, tarlalar,
V. villosa Roth. Tüylü fiğ Mart-Tem NP
kıyılar, nemli yerler
NP
Vigna unguiculata (L.) Walp. Börülce Kültür bitkisi -
Fagaceae
NP,
Castanea sativa Mill. Kestane Sulak, karışık ormanlar Haz-Tem
Bs
Quercus aucheri Jaub. Et Spach Boz pırnal meşesi Ormanlar Haz-Ağus P, Bs
Q. cerris L. Saçlı meşe Karışık ormanlar Ağus-Eylül
Fırıgana ve maki, kızılçam
Q. coccifera L. Kermes meşesi Eylül P, Bs
ormanı
Q. frainetto Ten. Macar meşesi Karışık ormanlar Mayıs P, Bs
Q. ilex L. Pırnal meşesi Maki, defne, akçakesme, P, Bs
Ağustos
Gürgen
Q. infectoria Olivier Mazı meşesi Meşe türleri, karışık
Ağus-Eylül P, Bs
ormanlar
Q. ithaburensis Decne subsp. Palamut meşesi
Park ormanları, kızılçam,
macrolepis (Kotschy) Hedge Et Ağus-Eylül P, Bs
fıstıkçamı
Yalt.
Q. pubescens Willd. Tüylü meşe Karışık ormanlar Eylül-Ekim P, Bs
Gentianaceae
Seyrek ormanlık,
Centaurium erythraea Rafn Kırmızı kantaron May-Ağus NP
çayırlıklar, kırlar
C. maritimum (L.) Fritsch Güneşli, kayalık yamaçlar,
Sahil kantaronu Nis-Haz NP
çalılık
C. pulchellum (Swartz) Druce Tepe kenarları, işlenebilir
Küçük kantaron Nis-Tem NP
arazi
Geraniaceae
Erodium ciconium (L.) L'Herit. İğnelik, çıllık Tarlalar, çayırlar, step Nis-May NP
Kumlu toprak, maki,
E. hoefftianum C. A. Meyer Avrupa dönbabası Mart-Nis NP
yamaç, meyvalık

53
 Yamaçlar, çayırlık kıyılar, NP
E. malacoides (L.) L'Herit. Çok dallı dönbaba Şub-May
tarla
E. moschatum (L.) L'Herit. Mis kokulu dönbaba Tarlalar ve çorak yerler Ocak-Nis NP
Turnagagası Çağıllık ve yamaçlar, NP
Geranium cinereum Cav. May-Tem
kayalıklar
Uzun saplı turnagagası Yamaçlar, kumlu sahiller, NP
G. columbinum L. Nis-Haz
yol kenarı
Turnagagası Islak yerler, kıyılar, NP
G. dissectum L. Nis-May
bataklıklar
Parlak turnagagası Gölgelık yerler, kireçtaşı NP
G. lucidum L. Mart-May
kayalık
Turnagagası Meşe, ardıç ve sedir NP
G. macrostylum Boiss. Nis-Haz
ormanı, yamaçlar
Yumuşak ıtır Kumul, meyvalık, kıyılar, NP
G. molle L. Mart-Nis
tarlalar
Küçük turnagagası Kayalık, çağıllıklar, NP
G. purpureum Vill. Mart-Nis
kıyılar, tarla
Yuvarlak yapraklı ıtır Sel yatakları, kayalık ve NP
G. rotundifolium L. Mart-May
çorak yerler
G. tuberosum L. Yumrulu jeranyum Taşlı yamaçlar, tarlalar Nis-Haz NP
Globulariaceae
Globularia alypum L. Küre çiçeği Frigana, maki Şub-Nis NP
Guttiferae
Kantaron Meşe, ardıç, kızılçam
Hypericum empetrifolium Willd. May-Haz P
koruluğu
Kantaron Islak, kayalıklar, gölgelik
H. montbretii Spach Nis-Tem P
yerler
Mezofıtık bölgelerdeki
H. perforatum L. Sarı kantaron Nis-Ağus P
kuru habitatlar
Açık kuru taşlı ve kumlu
H. triquetrifolium Tura Kızılot, Koyun kıran May-Eylül P
yerler, tarla
Iridacea
Kayalık, çimenlik,
Crocus olivieri Gay Safran Ocak-Nis NP
makiler, açıklıklar
Gladiolus anatolicus (Boiss.) Makiler, kızılçam ormanı,
Anadolu glayölü Mart-May P
Stapf kalkerli yer
Yamaçlar, karaçam
G. illyricus W. Koch Yabani glayöl Nis-Haz P
ormanı, frigana
Juglandaceae
Juglans regia L. Ceviz Kültür bitkisi Nis-May P, Bs
Labiatae (Lamiaceae)
Çalılık, otlaklar, bozkırlar,
Ajuga chamaepitys (L.) Schreber Bodur ot Mart-Ekim N
tarla
Pinus çalılıkları, nemli
A. genevensis L. Mayasıl otu May-Haz N
çayırlar
Taşlı kireçtaşı yamaçlar ve
A. iva (L.) Schreber Maysıl otu May-Haz N
frigana
Ballota acetabulosa (L.) Kireçtaşı kayalar,
Köpek otu Haz-Tem N
Bentham harabeler, çağıllıklar
Dere kenarları, kıyı
B. nigra L. Kara ısırgan May-Eylül N
kenarı, harabeler
Clinopodium vulgare L.
Yabani fesleğen Çalılıklar, otlar ve kırlar Haz-Eylül N
Göknar, meşe ormanı, NP
Lamium album L. Beyaz çiçekli ballıbaba May-Ağus
yamaçlar

54
 Seyrek bozkır, ekili arazi, NP
L. amplexicaule L. Ballıbaba Şub-Kas
çorak yerler
Karaçam ormanları, NP
L. cariense R. Mill Ballıbaba Mart-Tem
gölgeli kayalık alanlar
Çam ve göknar ormanları, NP
L. garganicum L. Ballıbaba Nis-Ağus
kumul
Firigana, nadas tarlaları, NP
L. moschatum Mill. Ballıbaba Nis-Haz
yol kenarları
Kırmızı çiçekli NP
L. purpureum L. Meşe ve göknar ormanları Mart-Haz
ballıbaba
Seyrek kızılçam ormanı, NP
Lavandula stoechas L. Lavanta, Kargan Mart-Haz
maki, firigana
Marrubium peregrinum L. İt sineği Yol kenarları, çorak yerler Haz-Ağus N
Yol kenarları, kıyılar, NP
M. vulgare L. Adi İt sineği Nis-Ağus
bozkır
Açık ormanlar, çalı, maki, NP
Melisa officinalis L. Oğul otu Haz-Tem
çorak yer
Dere ve göl kenarı, kıyılar, N
Mentha aquatica L. Su nanesi Ağustos
bataklıklar
Batak tarlalar, dere ve NP
M. longifolia (L.) Huds. Uzun yapraklı nane Haz-Ekim
nehir kenarı
M. pulegium L. Filiskin otu, Yarpuz Yazın kuruyan ıslak yerler Haz-Eylül NP
Islak kıyılar, ıslak yerler, NP
M. spicata L. Yabani orman nanesi Haz-Ekim
bataklık
Islak yerler, sıkça yazın
M. suaveolens Ehrh. Yuvarlak yapraklı nane Haz-Ekim N
kuruyan
Nepeta cadmea Boiss. Bal otu Kaya yamaçları, makiler Tem-Ağus NP
Kaya yamaçları, NP
N. nuda L. Tüysüz kedi nanesi May-Ağus
koruluklar
Kaya yamaçları ve NP
N. viscida Boiss. Balotu May-Tem
çağıllıklar
Kayalık yamaç, kireçtaşı, N
Origanum onites L. İzmir kekiği Nis-Ağus
gölge
Cam koruluğu, meşe N
O. sipyleum L. Kekik otu Haz-Ağus
makisi bozkır
O. vulgare L. Mercanköşk, Kekik otu Karışık ormanlar, maki May-Ekim N
Tarlalar, korular, yol
Prunella vulgaris L. Adi erik otu May-Eylül N
kenarları
Maki, firigana kireçtaşı NP
Salvia fruticosa Mill. Adaçayı Mart-May
kayalık
Yamaçlar, kireçtaşı NP
S. pomifera L. Adaçayı Nis-Haz
uçurumlar, maki
Açık kayalık ve çakıllı NP
S. smyrnaea Boiss. Adaçayı Mayıs
yerler
Kızılçam, karaçam, meşe, NP
S. tomentosa Mill. Adaçayı Nis-Ağus
maki
Çalı koruluk, çayırlar, NP
S. virgata Jacq. İnce uzun adaçayı May-Eylül
nadas tarlaları
Yamaçlar, maki, firigana, NP
S. viridis L. Mor tepeli adaçayı Mart-Tem
kumul
Kuru çalılıklar, kalkerli
Satureja thymbra L. Limon kekiği Nis-Haz N
frıgana
Tebeşirli tepeler ve
Scutellaria orientalis L. Doğulu kaside May-Eylül N
bozkırlar
Kireçtaşı kayalar, kızılçam
Sideritis curvidens Stapf Dağ çayı Mart-Haz N
ormanı

55
 Tarlalar, çorak yerler,
S. lanata L. Dağ çayı Nis-Haz N
meşe çalılığı
Tarlalar, step, kurak
S. montana L. Ballıot, dağ çayı May-Ağus N
yamaçlar
Yamaçlar, kızılçam,
S. sipylea Boiss. Dağ çayı May-Ağus N
karaçam ormanı
Kızılçam ormanları, NP
Stachys cretica L. Kestre, Çinenginarı Nisan-Eylül
kireçtaşı yamaçlar
Seyrek ormanlar, NP
Teucrium chamaedrys L. Yer meşesi Haz-Ağus
yamaçlar, bozkırlar
Makiler, kalkerli
T. divaricatum Sieber Yer meşesi Nis-Tem N
yamaçlar, açık yerler
Kuru yerler, meşe
T. polium L. Taş kekiği Haz-Eylül N
çalılıkları, kayalıklar
Kayalık yerler, frigana,
Thymbra spicata L. Dağ kekiği, Kır kekiği Haz-Tem N
bozkır
Seyrek koruluk, yamaçlar,
Thymus longicaulis C. Presl Taş kekiği Nis-Ağus N
otlak
T. vulgaris L. Karabaş kekik Kültür bitkisi Haz-Ağus N
Kızılçam koruluğu, seyrek
T. zygioides Griseb. Yer kekiği Nis-Haz N
maki
Stepler, nadas tarlaları,
Ziziphora tenuior L. Dağ reyhanı Nis-Ağus N
kayalık yamaçlar
Lauraceae
Kıyı makileri, karışık
Laurus nobilis L. Defne Mart-May N
ormanlar
Liliaceae
Allium ampeloprasum L. Kızılçam ormanı, maki, NP
Yabani pırasa May-Tem
kayalık stepler
A. cepa L. Soğan Ekili alanlar Haz-Ağus NP
A. commutatum Guss. Kalkerli bölgeler,
Sahil sarımsağı Haz-Tem
uçurumlar
Kızılçam, karışık NP
A. flavum L. Sarı sarımsak May-Eylül
ormanlar, frıgana
Yamaçlar, frıgana, NP
A. junceum Sm. Yabani sahil soğanı Nis-Mayıs
çağıllık, harabeler
A. neapolitanum Cyr. Makiler, frıgana, çayırlar, NP
Güzel sarımsak Mart-May
harabeler
A. porrum L. Pırasa Kültür bitkisi - NP
A. proponticum Stearn et N. Yamaçlar, frıgana,
Yabani soğan May-Tem NP
Özhatay çağıllık, harabeler
Maki, çam ve göknar NP
A. roseum L. Yabani soğan Nis-May
alanları, çayırlık
A. sativum L. Sarımsak Kültür bitkisi - NP
Kumlu bölgeler, ıssız NP
A. staticiforme Sm. Yabani soğan Haziran
kırlar
Kestane, servi, maki, NP
A. subhirsutum L. Su soğanı Mart-May
frıgana
Gölgeli kıyılar, ekilmiş NP
A. trifoliatum Cyr. Yabani soğan Mart-May
taşlı alanlar
Çam koruluğu, maki, NP
Asparagus acutifolius L. Kuşkonmaz Ağus-Eylül
kıyılar, yol kenarı
A. aphyllus L. Kuşkonmaz Tepeler, maki, kıyı NP
Haz-Ağus
kayaları, kumullar
A. tenuifolius Lam. Kuşkonmaz Çayırlıklar, dağlardaki NP
Mayıs
vadiler

56
 Maki, çalılık, yamaçlar, NP
Asphodeline lutea (L.) Reichb. Sarı çiriş otu Mart-Haz
orman açıklığı
Asphodelus aestivus Brot. Adi çiriş otu Kırlar Mart-Haz NP
Taşlık, çam ve ardıç
Colchicum boissieri Orph. Çiğdem Eylül-Ekim N
çalılıkları
C. variegatum L. Alacalı çiğdem Subalpin, karışık ormanlar Eylül-Kas N
Maki, ormanlar, çimenlik
Lilium candidum L. Beyaz zambak Mayıs N
yerler
Muscari comosum (L.) Mill. Kızılçam, meşe, nehir NP
Arap sümbülü Mart-Ağus
kenarı, yamaç
M. neglectum Guss. Çam koruluğu, maki, NP
Salkımlı sümbül Mart-May
çayırlık, kumullar
Ornithogalum armeniacum Yamaçlar, ormanlar, P
Tükrük otu Nis-Ağus
Baker çayırlıklar
O. narbonense L. Yamaçlar kırlar yol P
Tükrük otu -
kenarı, çorak yer
O. nutans L. Yamaç, kırlar, çayırlıklar, P
Eğik tükrük otu Mart-May
yol kenarı
O. orthophyllum Ten. Çalılık, çimenlik, P
Düz yapraklı tükrük otu Mart-Haz
ormanlık yer
O. pyrenaicum L. Tükrük otu Yamaçlar ve çayırlıklar May-Haz P
O. umbellatum L. Bahçe tükrük otu Kırlar, sulu çayırlıklar, P
Mart-May
korulukl
Scilla autumnalis L. Çimenlik yamaç, maki, NP
Güz ada soğanı Tem-Eylül
açık koruluk
S. bifolia L. Koruluk, çimenlik, NP
Alp ada soğanı Mart-Haz
kayalar, karlı bölge
Smilax aspera L. Maki, çalılık, yamaçlar, NP
Saparna otu Nis-Haz
plaj yanları
S. excelsa L. Makilikler, çalılıklar, NP
Saparna otu Mayıs
ormanlar
Tulipa orphanidea Boiss. Ex Karaçam ormanı, kırlar,
Manisa lalesi, dağ lalesi Nis-May P
Heldr. yol kenarları
Linaceae
Linum aretioides Boiss. Keten otu Kireçtaşı, çağıllıklar Haziran NP
Keten otu Çayır yerler, kumullar, NP
L. bienne Mill. Mart-May
hendekler
Keten otu Kalkerli kayalık yamaç, NP
L. cariense Boiss. May-Tem
bayırlar
Kızılçam ormanı, kayalık, NP
L. corymbulosum Reichb. Demetsi keten Nis-May
çayır
Kayalık yamaçlar, nadas NP
L. strictum L. Keten otu Nis-May
tarlalar
L. tmoleum Boiss. Keten otu Koruluklar May-Haz NP
L. usitatissimum L. Hakiki keten Kültür bitkisi Nisan NP
Lythraceae
Islak yerler, kuru nehir NP
Lythrum salicaria L. Aklar otu Haz-Ağus
yatakları
Malvaceae
Alcea dissecta (Baker) Zohary Hatmi Nadas tarlaları ve kıyılar Temmuz NP
Yol kenarları, tarlalar, NP
A. pallida Waldst. Et Kit. Yüksek hatmi Haz-Ekim
step, kıyılar
Althaea hirsuta L. Gül hatmi Açık yerler Nis-Haz NP
Gossypium herbaceum L. Pamuk Kültür bitkisi Tem-Ağus NP
Hibiscus esculentus L. Bamya Kültür bitkisi - NP

57
 Kuru yamaçlar ve tepe
Malva cretica Cav. Ebegümeci Nisan NP
kenarları
M. sylvestris L. Yabani ebegümeci Çalılar, tarlalar, açık yerler May-Ekim NP
Moraceae
Morus alba L. Beyaz dut Kültür bitkisi Mayıs P
Myrtaceae
Eucalyptus camaldulensis Dehn. Okalüptüs Kumullar, kültür bitkisi May-Kas NP
Oleaceae
Fraxinus ornus L. Dişbudak Meşe, çalılık, ormanlar, Nis-May P, Bs
Kültür, maki, kayalık
Olea europaea L. Zeytin Mayıs P
yamaçlar
Makiler, kızılçam, meşe
Phillyrea latifolia L. Akçakesme, Pıynar Mayıs P
ormanı
Onagraceae
Epilobium lanceolatun Seb. Et Mızrak yapraklı yakı Orman kıyıları, çalılık, yol
Haz-Tem NP
Mauri otu kenarı
Dere ve göl bölgeleri, yaş
E. parviflorum Schreber Küçük çiçekli yakı otu May-Tem NP
yerler
Paeoniceae
Meşe, huş çalılık, kayalık
Paeonia mascula (L.) Mill. Şakayık, ormangülü Nis-Tem P
yamaç
Papaveraceae
Kumlu, kalkerli volkanik
Papaver argemone L. Kum haşhaşı Mart-Haz P, Bs
toprak
P. dubium L. Meşkük haşhaşı Boş yer, tarla, yol kenarı Nis-Haz P, Bs
P. rhoeas L. Gelincik Tarla, boş yer Mart-Ağus P, Bs
Pedaliaceae
Sesamum indicum L. Susam Kültür bitkisi Tem-Ağus NP
Pinaceae
Pinus brutia Ten. Kızılçam Orman - Bs
Plantaginaceae
Çayırlar, sabit gevşek
Plantago afra L. Sinir otu Mart-Haz P
kumullar, tarlalar
Seyrek kızılçam ormanı,
P. bellardii All. Sinir otu Mart-Tem P
taşlık maki
Deniz ve göl kıyıları,
P. coronopus L. Parça yapraklı sinir otu Nisan-Kasım P
kumluk yer
Kireçtaşı kayalar,
P. cretica L. Sinir otu Nis-May P
yamaçlar, kuru otlak
Kayalık yer, maki,
P. lagopus L. Tarla sinir otu Nis-Ağus P
çayırlar, kuru otlak
Deniz kıyıları, çayırlık,
P. lanceolata L. Dar yapraklı sinir otu Nis-Ekim P
bataklık yerler
Çam ormanlıkları,
P. major L. İri sinir otu May-Eylül P
sulanmış tarlalar
Göl kıyıları, kumluk ve
P. maritima L. Sahil sinir otu May-Ağus P
taşlık yer
Platanaceae
Orman, nehir kenarları,
Platanus orientalis L. Çınar ağacı Mart P, Bs
kültür
Poaceae (Gramineae)
Triticum vulgare Vill. Adi buğday Kültür bitkisi - P
Zea mays L. Mısır Kültür bitkisi, terkedilmiş Haz-Ekim P
tarlalar
Polygonaceae

58
 Tarlalar, kıyılar, çorak
Rumex acetosella L. Küçük kuzu kulağı May-Ağus P
yerler
R. bucephalophorus L. Sarımsı labada Tarlalar, kumullar Şub-May P
R. conglomeratus Murr. Kumul, kıyı ve çayırlıklar, P
Yumak labada May-Eylül
kültür
R. pulcher L. Kumullar, yol kenarı, P
Güzel labada May-Tem
hendekler
R. tuberosus L. Tepe kenarları, tarlalar, P
Yumrulu labada Nis-Ağus
ormanlar
Primulaceae
Deniz kıyısı, tarla, nehir
Anagallis arvensis L. Kırmızı fare kulağı Mart-Eylül NP
kenarı, yamaçlar
Kuru yerler, tarla,
A. foemina Mill. Zehirli fare kulağı Haz-Ekim NP
yamaçlar
Punicaceae
Punica granatum L. Nar Kalkerli yamaçlar, çalılık May-Haz NP
Ranunculacaea
Adonis annua L. Güz kanavcı otu Tarla Nis-Haz P
Anemone blanda Schott Et
Balkan lalesi Kayalık yamaç, çalılık Mart-Nis P
Kotschy
A. coronaria L. Manisa lalesi Çalılık, yamaç, çayır Şub-Nis P
A. pavonia Lam. Manisa lalesi Çalılık, çimen, yamaç Mart-Nis P
Clematis cirrhosa L. Orman asması Çalılık, maki Mart-Nis NP
Koruluk, boş alan, kalker
Delphinium staphisagria L. Hezeran, Bit otu May-Haz NP
kayalık
Çıplak çalılık, taşlık alan, NP
Ranunculus argyreus Boiss. Düğün çiçeği Nis-Haz
moloz
R. arvensis L. Tarla düğün çiçeği Ekili yer, ekin tarlası Mart-Haz NP
Tepe yamacı, tarla kenarı, NP
R. ficaria L. Basur çiçeği Mart-Nis
su kenarı
Nemli yer, nadas tarlaları, NP
R. marginatus D'urv. Düğün çiçeği Mart-Haz
otlak
Meyvesi dişli düğün Nemli tarla, yol kenarı, NP
R. muricatus L. Mart-May
çiçeği hendekler
R. neapolitanus Ten. Düğün çiçeği Nemli çayır May-Haz NP
R. paludosus Poiret Düğün çiçeği Kurak yer Mart-May NP
Taşlık yamaçlar, karaçam NP
R. reuterianus Boiss. Düğün çiçeği May-Haz
ormanı
R. sphaerospermus Boiss. Su düğün çiçeği Sulak yerler Ocak-Eylül NP
Resedaceae
Reseda lutea L. Muhabet çiçeği Tarla, yamaçlar, yol kenarı Nis-Ağus NP
Rhamnaceae
Rhamnus alaternus L. Akdeniz cehrisi Tepe yamaçları Mart-Nis NP
R. pichleri Schneider Et Bornm.
Cehri Kumlu kireçtaşı uçurumlar Mart-May N
Ex Bornm.
Rosaceae
Yaş çayırlık, dere
Agrimonia eupatoria L. Koyun otu May-Eylül N
kenarları
Kuru yamaçlar, geçitler, NP
Amygdalus communis L. Badem Mart-Nis
meşe ormanı
A. webbii Spach Badem Kayalık, kalkerli yamaçlar Mart-May NP
Cerasus prostrata (Lab.) Ser. Mahlep Kayalık yerler Nis-Haz NP
Cotoneaster nummularia Fisch. Yamaçlar, kıyılar, seyrek NP
Dağ muşmulası Nis-Haz
Et Mey. çalılıklar
Tepe kenar, maki,karışık NP
Crataegus monogyna Jacq. Akdiken Nis-Haz
orman

59
C. pentagyna Waldst. Et Kit. Ex Alıç, Beşiğneli, NP
Ormanlık yerler May-Haz
Willd. Akdiken
Cydonia vulgaris Pers. Ayva Ormanlar ve çalılar May-Haz NP
Fragaria x ananassa Duchesne Çilek Kültür bitkisi - NP
Malus sylvestris Mill. Elma Orman, karışık çalılar, Temmuz NP
yamaç
Prunus armeniaca Marsh. Kayısı Kültür bitkisi - NP,
Bs
P. avium L. Kiraz Kültür bitkisi Mart-May NP,
Bs
P. cerasus L. Vişne Kültür bitkisi Mart-May NP,
Bs
NP,
P. cocomilia Ten. Ekşi erik Çam ormanlarında Nis-May
Bs
Seyrek ormanlık, sarp NP,
P. divaricata Ledeb. Yaban eriği Nis-May
yamaçlar Bs
P. domestica L. Erik Tepeler, dağ yamaçları, Mart-Nis NP,
tarla kenarı Bs
P. persica L. Şeftali Kültür bitkisi - NP,
Bs
Pyrus amygdaliformis Vill. Ahlat, yabani armut Seyrek ormanlar, makiler Mart-Nis NP
P. salicifolia Pall. Armut Kuru taşlı yamaçlar Nis-May NP
Kıyılar, yamaçlar, çalılık, NP
Rosa canina L. Kuşburnu May-Tem
ormanlar
Çitler, koruluklar NP
R. micrantha Sm. Kuşburnu May-Haz
kenarları, yamaçlar
Çalı ve çitler içindeki NP
R. phoenicia Boiss. Kuşburnu May-Haz
nemli yer
Seyrek ormanlar, çalılıkar, NP
Rubus canescens DC. Böğürtlen May-Ağus
kıyılar
Seyrek çalılık, nehir NP
R. sanctus Schreber Kutsal böğürtlen Haz-Ağus
kıyıları, kumullar
Sarcopoterium spinosum (L.)
Abdestbozan Kayalık yamaçlar Mart NP
Spach
Humuslu taze topraklar,
Sorbus aria Crantz Kuş üvezi Mayıs NP
yamaç
S. torminalis (L.) Crantz Geyicek elması Yaprak döken ormanlar May-Haz NP
Rubiaceae
Step tepeler, çağıllık, açık
Galium spp. Yoğurt otu Şub-Ağus N
vejetasyon
Rutaceae
NP,
Citrus aurantium L. Turunç Kültür bitkisi -
Bs
NP,
C. limon Burm. Limon Kültür bitkisi Ocak-aralık
Bs
NP,
C. reticulata Blanco. Mandarin Kültür bitkisi Mart-May
Bs
NP,
C. sinensis Osbeck. Portakal Kültür bitkisi Mart-May
Bs
Salicaceae
Populus alba L. Ak kavak Kültür bitkisi Mart-May P, Bs
Karışık orman, karaçam
P. tremula L. Titrek kavak Mart-Nis P, Bs
ve sarıçam
NP,
Salix alba L. Ak söğüt Kültür bitkisi Mart-May
Bs

60
 Akarsu kenarı, orman NP,
S. caprea L. Teke söğüdü Nis-May
açıklıkları Bs
Santalaceae
Yamaçlar, maki, çam ve
Osyris alba L. Akçalı Nis-Tem N
meşe ormanı
Saxifragaceae
Dere kenarı, kayalar, ıslak
Saxifraga cymbalaria L. Sarı çiçekli taşkıran Mart-Eylül NP
gölgeli yer
S. graeca Boiss. & Heldr. Taşkıran - NP
Taşkıran Kaya arası, dere kenarı,
S. sibirica L. Nis-Ağus NP
gölge yamaç
Taşkıran Dere kenarı, kayalar, ıslak
S. sibthorpii Boiss.. Mart-Eylül NP
gölgeli yer
S. tridactylites L. Taşkıran Kayalık yerler, duvarlar Mart-Tem NP
Scrophulariaceae
Karaballıbaba, Nevruz Frıgana, kum, ıslak
Bellardia trixago (L.) All. Mart-Haz NP
otu çayırlıklar, tarla
Orman, açıklıklar, NP
Digitalis ferruginea L. Yüksük otu Haz-Eylül
yamaçlar, yol kenarı (T)
Linaria bipartita (Vent.) Willd. Nevruz otu Kültür bitkisi Haziran NP
Halep keten otu Makiler, yamaçlar, çorak NP
L. chalepensis (L.) Mill. Mart-Haz
yerler, tarla
Nevruz otu Seyrek makiler, taşlı yer, NP
L. simplex (Willd.) DC. Nisa-Haz
nadas tarlası
Parentucellia latifolia (L.) Yamaçlar, çimenlik,
Kırmızı baronet Nis-Haz P
Caruel ormanlar, tarla
Kuru kayalık yamaçlar,
Scrophularia canina L. Köpek sıraca otu Nis-Tem NP
gölgeli kıyılar
Kızılçam ormanı, frıgana,
S. floribunda Boiss. Et Bal. Sıraca otu Nis-May NP
taşlı yerler
Kayalık yamaçlar ve
S. libanotica Boiss. Sıraca otu Nis-Tem NP
yarıkları
Sıraca otu Dere kenarı, gölge yamaç,
S. peregrina L. Mart-May NP
yol kenarı
Sıraca otu Orman, yamaçlar, dere
S. scopolii [Hoppe Ex] Pers. Nis-Ağus NP
kenarı, çalılıklar
Verbascum cheiranthifolium Orman, meşe çalılıkları, NP
Sığır kuyruğu May-Eylül
Boiss. bozkır, otlaklar
Sığır kuyruğu Meşe, çam ormanı, bozkır, NP
V. glomeratum Boiss. May-Ağus
kayalıklar
V. lasianthum Boiss. Ex Sığır kuyruğu Meşe, çam ormanı, bozkır, NP
May-Eylül
Bentham çağıllıklar
Sığır kuyruğu Makiler, meşe çalılığı, NP
V. leianthum Bentham Nis-Ağus
yamaç, yol kenarı
Sığır kuyruğu Çam ormanı, maki, NP
V. lydium Boiss. May-Haz
otlaklar, yol kenarı
V. maeandri Bornm Sığır kuyruğu Nehir kenarları, çalılıklar Haziran NP
Sığır kuyruğu Meşe çalılığı, bozkır, yol NP
V. mucronatum Lam. Haz-Eylül
kenarı
Sığır kuyruğu Kuru yamaçlar, kayalıklar, NP
V. mykales Bornm. May-Haz
örenler
Sığır kuyruğu Meşe çalılığı, kuru NP
V. napifolium Boiss. May-Haz
yamaçlar
Sığır kuyruğu Çam ormanlığı, meşe NP
V. orgyale Boiss. Et Heldr. Mart-Ağus
çalılığı, kayalıklar

61
 Sığır kuyruğu Çam ormanı, meşe NP
V. parviflorum Lam. Nis-Haz
çalılığı, nadas tarlaları
Sığır kuyruğu Çam ormanı, meşe NP
V. pinardii Boiss. Mart-Haz
çalılığı, kayalıklar
Sığır kuyruğu Çam ormanı, meşe NP
V. splendidum Boiss. May-Ekim
çalılığı, otlaklar, tarlalar
Sığır kuyruğu Kızılçam ormanlığı, meşe NP
V. symes Murb. Et Rech. Fil. May-Tem
çalılığı, yamaç
Dere, kıyı, sazlıklar, NP
Veronica anagallis-aquatica L. Su fare kulağı Mart-Eylül
çayırlıklar
Seyrek ormanlar, NP
V. biloba Schreber Yavşan otu May-Haz
çağıllıklar, örenler
Maki, seyrek çam ormanı, NP
V. cymbalaria Bodard Acı yavşan otu Ocak-May
yamaç, kıyılar
V. donii Römpp Yavşan otu Maki, yamaçlar Mart-Nis NP
Fare kulağımsı yavşan Makiler, çam ormanı, NP
V. grisebachii S. M. Walters Nis-Haz
otu bozkır, çağıllıklar
Orman, gölgeli kayalık, NP
V. hederifolia L. Adi yavşan otu Mart-Haz
kumul, kırlar
Çam ormanı, taşlı otlaklar, NP
V. triphyllos L. Parmaklı yavşan otu Mart-May
kumlu kırlar
Solanaceae
Capsicum annum L. Biber Kültür bitkisi Haz-Ağus P
Açık alanlar, meyve, bağ, NP
Datura stramonium L. Şeytan elması -
bahçe (T)
Kaya yarıkları, eski NP
Hyoscyamus aureus L. Sarı banotu Şub-Tem
duvarlar (T)
Taşlı yer, tarla, yol kenarı, NP
H. niger L. Siyah banotu Nis-Ağus
çorak yerler (T)
Lycopersicum esculentum L. Domates Kültür bitkisi - (T)
Kurak yerler, yol kenar,
Nicotiana glauca Graham Tütün ağacı May-Haz P
hendek
N. tabacum L. Tütün Kültür bitkisi Haz-Eylül P
Nehir kenarı, deniz
Solanum alatum Moench Yaban yasemeni Haz-Kas NP
kıyıları, çorak yerler
Göl kenarı, sazlık, kuru NP
S. dulcamara L. Yaban yasemeni May-Eylül
dere yatakları (T)
S. melongena L. Patlıcan Kültür bitkisi - NP
Kumul, nehir kenarı, ekili
S. nigrum L. Köpek üzümü Haz-Kas NP
yerler
S. tuberosum L. Patates Kültür bitkisi - NP
Styracaceae
Maki, kızılçam ormanı,
Styrax officinalis L. Ayı fındığı, tesbih Nis-Haz N
çalılıklar
Tamaricaceae
Nehir kıyıları ve nemli NP,
Tamarix parviflora DC. Beyaz ılgın Mart-Haz
yerler Bs
NP,
T. smyrnensis Bunge İzmir ılgını Nehir kıyıları Nis-Ağus
Bs
Thymelaeceae
Daphne gnidioides Jaub. Et Uçurumlar, kayalıklar
Yabani defne May-Ağus NP
Spach volkanik topraklar
Thymelaea hirsuta (L.) Endl. Tüylü kekik Taşlı yerlerdeki kumullar Eylül-Aralık NP
Frigana, kızılçam ormanı , NP
T. tartonraira (L.) All. Çoban yastığı Şub-May
yamaç
Tiliaceae

62
 NP,
Tilia argentea Desf. Ex DC. Ihlamur Yaprak döken ormanlar Haziran
Bs
NP,
T. rubra DC. Ihlamur Karışık ormanlar Temmuz
Bs
Ulmaceae
Kayalık yamaçlar,
Celtis australis L. Çitlembik Mart-May NP
çalılıklar, kültür bitkisi
Ormanlar, akarsu kenarı
Ulmus minor Mill. Karaağaç Mart-Nis P, Bs
çalılık, yamaç
Valerianaceae
Centranthus calcitrapa (L.) Dufr.Mahmuz çiçeği Kayalık yamaçlar Nis-May NP
Verbenaceae
Vitex agnus-cactus L. Hayıt, İffet ağacı Kayalık bölgeler, deniz Haz-Eylül NP
kenarı
Verbena officinalis L. Demir otu Dere yatakları, kumul, Haz-Ağus N
orman , çalılıklar
Vitaceae
Vitis vinifera L. Üzüm Kültür bitkisi - NP
Zygophyllaceae
Peganum harmala L. Üzerlik otu Çorak yerler, stepler May-Tem (N)P
N: Nektar, P: Polen, Bs: Böcek salgısı, (T: Toksik)

TARTIŞMA VE SONUÇ salgısı da oluşturan kestane (Castanea sativa

Yörede kaydedilen türler içerisin-de,
bitkisel üretimin yapıldığı 363.026 ha’lık
kültür bitkisinin % 82’sinin bal arısı için
nektar ve polen kaynağı ola-bileceği
görülmekte ve çok önemli mik-tarlarda bal
potansiyeli oluşturmaktadır.
Aydın ilinin 2006 yılı toplam bal
üretimi 3.547 tondur (Anonymous, 2008a).
Floradaki çiçeklenmenin azaldı-ğı dönemde
çiçeklenen, bal potansiyeli 50-60kg/ha olan
Pamuk (Gossypium herbaceum) 59.523 ha
kaplama alanı düşünüldüğünde tek başına
55x59.523= 3.274 ton bal potansiyeli arz
etmektedir. Yine aynı dönemde, bal arısı
için mısır (Zea mays) ise 31.191 ha’lık
zengin polen kaynağıdır. İkinci ürün olarak
da yetiştirilen mısır gezginci arıcıların çam
alanlarına gitmeden önce kolonin gelişimine
katkısından dolayı çam alanlarından daha
çok bal almalarını sağlamaktadır.
Kültür baklagillerinde 4.912 ha
kaplama alanıyla 30x4.912=147 ton ve
ayçiçeğinde de (Helianthus annuus) 4.501
ha kaplama alanıyla 68x4.501= 306 ton bal
potansiyeli hesaplanabilir.
Bal arısının ziyaret edebileceği
yetiştirilen ağaçlar bakımından ise nektar ve
poleninden yararlanılabilen ayrıca böcek
) 5.707 ha’lık kaplama
alanı ve 75x7.719= 579 ton bal
potansiyeliyle ilk sırada yer almaktadır.
Rosaceae familyasına ait meyva
ağaçlarının kapladığı alan toplam 7.719 ha
ve bal potansiyeli 30x7.719=232 ton’dur.
Ayrıca turunçgiller toplam 7.459 ha
kaplama alanıyla 50x7.459= 373 ton bal
potansiyeli oluşturmaktadır.
Nektar ve polen bitkisi olarak kay-
dedilen kültür bitkilerinden kapladıkları alan
bakımından yukarıda yapılan bal potansiyeli
hesaplamalarına baktığımız-da ilgili kültür
alanlarının bütününü yansıtmayan önemli
ancak sınırlı alan-ların toplam bal
potansiyelinin 4.911 ton olarak tüm floradan
elde edilen yıllık üretimden (3.547 ton) daha
fazla olduğu görülmektedir.
Ege bölgesinde koloni sayısı
bakımından üçüncü, bal üretiminin en yoğun
olduğu iller sıralamasında da bölgenin ikinci
ili olmasına rağmen yörenin kültür bitkileri
açısından mevcut potansiyelinin önemli
ölçüde kulanıla-madığı anlaşılmakta, floral
zenginlikten de yeterince yararlanılamadığı
düşünül-mektedir.
Sonuç olarak bu çalışmada; Aydın
yöresinde arıcılık açısından çok geniş
alanlarda tarımı yapılan kültür bitkileri-nin

63
varlığı ve 73 familyaya ait toplam 595 bitki Etkileri. Süleyman Demirel Üniv.
türü ile floral kompozisyonu-nun zenginliği, Orman Fakültesi Dergisi Seri:A,
arıcılık için önemli bitki-lerin hangi bitkiler Sayı:2, 89-96.
olduğu, bitki türlerinin familyalara göre Baydar, H. ve F. Gürel, 1998. Antalya Doğal
dağılımı ve yoğunluğu, habitatları, bunların Florasında Bal Arısı (Apis mellifera)’
çiçek-lenme dönemleri ve arıcılıkta nın Polen Toplama Aktivitesi, Polen
kullanılan ürünleri açıklanmaktadır. Tercihi ve Farklı Polen Tiplerinin
Morfolojik ve Kalite Özellikleri. Tr. J.
KAYNAKLAR of Agriculture and Forestry. 22 475–
Anonymous, 482
2008a.www.tuik.gov.tr/havancilikapp/ Baytop, T. ve D. Kadıoğlu, 2004. İstanbul
hayvancilik.zul Erişim Tarihi: Bölgesi’nin Tıbbi Bitkileri.
07.05.2008 //documents.anadolu.edu.tr
Anonymous, /bihat/e-kitap/tbaytoppdf.pdf E. T:
2008b.www.aydintarim.gov.tr/aydinili 05.06.2008
. htm E.T: 04.06.2008 Bhuiyan, K. H., M. M. Hossain, M. N. Bari
Anonymous, 2008c. Dilek Yarımadası- ve M. R. Khanam, 2002. Identification
Menderes Deltası Milli Parkı Endemik of Bee Plants and Analysis of Honey
Bitkileri. www. Collected from Different Plant
Sources. Pakistan Journal of
dilekyarimadasi.gov.tr/dosyalar/dilek. Biological Sciences, 5 (11): 1199-
doc 1201.
E. T:11.03.2008 Bilişik, A., İ. Çakmak, H. Malyer ve A.
Anonymous, 2008d. Important Plants for Bıçakcı, 2007. Görükle-Bursa’da
Turkey. Yogun Çiçeklenme Döneminde Bal
www.prohealthcourse.eu/downloads/ Arılarının (Apis mellifera L.
modul1bimportantplant.pdf E. T: anatoliaca) Polen Tercihleri. Uludağ
16.01.2008 Arıcılık Dergisi (Sayı: Ağustos 2007)
Anonymous, 87-92.
2008e.PlantsforBees.//www.basingsto Blamey M. and C. Grey-Wilson, 1989. The
ke-beekeepers.org.uk/plants.html E. T: Illustrated Flora of Britain and
07.02.2008 Northern Europe. Domino Books Ltd.,
Anonymous, London. 544p.
2008f.PollinationandBeePlants.//gears. Boz, Ö. ve M. N. Doğan, 2004. Aydın İli
Pamuk Alanlarındaki Yabancı Otlar
tucson.ars.ag.gov/beeclass/Pollination. ve Mücadelesi. ADÜ Ziraat Fakültesi
pdf Dergisi, Cilt:1 Sayı:2, 13 – 16.
E. T: 29.05.2008 Bremness, L., 1994. Herbs. Dorling
Anonymous, Kindersley Ltd., London. 304p.
2008g.www.bombus.it/pdf/fiori_e_api Civan, M., 2004. Arıcılıkta önemli Bazı
/ Bitkilerin İsimleri. Uludağ Arıcılık
european_bee_forage.pdf E. T: Dergisi. Cilt:4, Sayı:2, 58-59.
17.03.2008 Davis, P.H., 1970. Flora of Turkey.
Anonymous, 2008h.www.aydintarim.gov.tr/ Edinburgh University Press,
E. T: 04.06.2008 Edinburgh. 628p.
Avcı, M., 2005. Çeşitlilik ve Endemizm Deniz, B., U. Şirin, 2005. Samson Dağı
Açısından Türkiye’nin Bitki Örtüsü. Doğal Bitki Örtüsünün Otsu
İstanbul Üniv. Edebiyat Fak. Coğrafya Karakterdeki Bazı Örneklerin-den
Böl. Coğrafya Dergisi Sayı:13, 27-55. Peyzaj Mimarlığı Uygulamalarında
Balabanlı, C., S. Albayrak, M. Türk ve O. Yarar-lanma Olanaklarının
Yüksek, 2006. Türkiye Çayır İrdelenmesi. ADÜ Ziraat Fakültesi
Meralarında Bulunan Bazı Zararlı Dergisi, Cilt no: 2, Sayı:2, 5-12.
Bitkiler ve Hayvanlar Üzerindeki

64
Doğan, C. ve K. Sorkun, 2001. Türkiye’nin
Ege, Marmara, Akdeniz ve Karadeniz
Bölgelerinde Toplanmış Ballarda
Polen Analizi. Mellifera. Cilt:1,
Sayı:1, 2-12.
Doğaroğlu, M. ve F.Genç, 1995. Üretim
kolonilerinin verimliliği ile ilgili
bakım ve yönetim sorunları. Türkiye
II.Teknik Arıcılık Kongresi (8-9 Şubat
1994), 101-107. Ankara.
Doğaroğlu, M., 1999. Modern Arıcılık
Teknikleri. T.Ü.T. Ziraat Fak.
Tekirdağ. 296s.
Ekim, T., 1987. Arıcılıkta Önem Tasıyan
Bitkiler ve Bunların Yurdumuzdaki
Durumu. Türkiye 1. Arıcılık Kongresi
(22-24 Ocak 1980). 53-64. Ankara.
Erdoğan, Y., A. Dodoloğlu ve H. Zengin,
2004. Farklı Çevre Koşullarının Bal
Kalitesi Üzerine
Etkileri.//4uzbk.sdu.edu.tr/4UZBK/H
YB/4UZBK_035.pdf E. T:
07.02.2008
Ertuğ, F., 2004. Bodrum Yöresinde Halk
Tıbbında Yararlanılan
Bitkiler.//documents.anadolu.edu.
tr/bihat/e-kitap/fertugpdf.pdf E. T:
29.08.2006
Genç, F., 1990. Arı ailelerinin nektar
akımına hazırlanması. Tavukçuluk,
67:36-43. Ankara
Gürhan, G. ve N. Ezer, 2004. Halk Arasında
Hemoroit Tedavisinde Kullanılan
Bitkiler-I. Hacettepe Üniversitesi
Eczacılık Fakültesi Dergisi Cilt: 24,
Sayı: 1, 37-55.
Karaca, A., M. Kösoğlu ve Ö. Boz., 2006.
Aydın İli Çine-Karpuzlu Yöresinde
Bal Arılarının (Apis mellifera L.)
Nektar ve Poleninden Faydalana-
bileceği Bitkiler. ADÜ Ziraat Fak
Dergisi Cilt:3, Sayı:1, 21-26.
Kargıoğlu, M., 2008. Afyonkarahisar
Çevresi Flora ve
Vejetasyon.www.haber.aku.edu.tr/049
-060.pdf E. T: 05.06.2008
Kaya, Z., R. Binzet ve N. Orcan, 2005.
Polen Analyses of Honeys From Some
Regions in Tukey. APIACATA 40 ;
10-15.
Kovancı, İ., Ö. ve A. Kalafatcılar, 2001. Bal
Bitkileri. Manisa Celal Bayar
65
Üniversitesi Yüksek Öğrenim Vakfı
Yayını, Manisa. 108s.
Özen, F., M. Kılınç ve S. Uz, 1998. Samsun
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Kurupelit
Kampus Alanındaki Süs Bitkileri.
Ekoloji Çevre Dergisi Cilt:7, Sayı: 27,
26-30.
Sabuncu, İ., A. Bıçakçı, S. Tatlıdil ve H.
Malyer, 2002. Bursa Piyalarında
Satılan ve Uludağ ile Karacabey
Yörelerine ait olduğu Belirtilen
Polenlerin Mikroskpik Analizi.
Uludag Arıcılık Dergisi. Agustos
Sayısı, 3-9.
Sanford, M.T., 2008. Beekeeping: Florida
Bee
Botany,//edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/AA/
AA08800.pdf E. T: 17.01.2008
Sıralı, R. ve M. Deveci, 2002. Bal Arısı
(Apis mellifera L.) İçin Önemli Olan
Bitkilerin Trakya Bölgesinde
İncelenmesi. Uludağ Arıcılık Dergisi
Cilt: 2, Sayı:1 17-26.
Sorkun, K. ve C. Doğan, 1994. Nektarlı
Bitkilerin Çiçeklenme Dönemleri ve
Yayılış Alanları Üzerine Bir Çalışma.
Teknik Arıcılık. Sayı: 44, 2-11.
Sönmez, S., 2005. Kurtçalı Tepe (Balıkesir)
Ağaçlan-dırma Sahasında
Vejetasyonun Süksesyonel Değişimi
ve Floristik Gözlemler. Ekoloji
Dergisi Cilt:14, Sayı:57, 1-12.
Şimşek, I., F. Aytekin, E. Yeşilada ve Ş.
Yıldırım, 2004. Anadolu’da Halk
Arasında Bitkilerin Kullanış Amaçları
Üzerine Etnobotanik Bir Çalışma.
//documents.anadolu.edu.tr/bihat/e-
kitap/isimsekpdf.pdf E. T: 12.07.2006
Tew, J. E., 1998. Nectar and Polen
Producing Plants of Alabama.
Alabama A&M and Auburn
Universities. UPS, 7M8, ANR-351
Tew, J. E., 2008. Some Ohio Nectar and
Pollen Producing
Plants.//beelab.osu.edu/factsheets/
sheets/2168.html E. T: 18.01.2008
Tuzlacı, E., 2004. Datça Yarımadası
(Muğla) Florası ve Bu Yörede Halkın
Yararlandığı Bitkiler.
//documents.anadolu.edu.tr/bihat/e-
kitap/
etuzlacipdf.pdf E. T: 07.10.2007
Varol, Ö., A. Doğan ve E. Kaya, 2004.
Yılanlı Da ğı (Muğla)’nın Florası.
Ekoloji Dergisi Cilt: 13, Sayı: 50, 23-
36.
Yücel, E.,2005. Ağaçlar ve Çalılar. Uğurer
Yayınları. Eskişehir, 301s.
Zengin, H., 1997. Bal Arısının Ziyaret Ettiği
Bitkilerin Belirlenmesi. Türkiye II.
Herboloji Kongresi (1-4 Eylül 1997).
Ege Üniv. Basımevi. 451-456.
Zengin, H., 1999. Erzurum Yöresi Ayçiçeği
Tarlala-rında Görülen Yabancı Otlar,
Yoğunlukları, Rastlama Sıklıkları ve
Topluluk Oluşturma Durumları
Üzerinde Arastırmalar. Tr. J. of
Agriculture and Forestry Dergisi Sayı:
23, 39-44.

Geliş Tarihi:08.05.2008
Kabul Tarihi:10.11.2008

66