KA BISHAR BNIAH HA KA LITERESHOR KHASI

B.A (Honours 4th Semester)

Ka jingbishar bniah ka long kawei na ki bynta ba donkam ha ka

litereshor, khlem ka jingbishar bniah ka thoh ka tar kan nym lah ban kup ïa ka
jingphuh jingphieng ha ka rukom kaba itynnat. Haba ngi phai sha ka litereshor
Khasi ngi shem ba u symbai jong ka jingbishar bniah u la paitkhmat naduh ka
spah snem ba ar phew, ha kaba ki la mih ki jingkynthoh ha ki kot khubor, ha ki
lam khmat jong ki kot. U sib Charan Roy ha ka snem 1919 u la kren pyrshah
halor kato katne ki Novel bad ki kot Niam kiba um sngewtynnat. Ka jingai
khmat jong u Edrenel Chyne ha ka kot Ki Poetry Khasi jong u Soso Tham, ka
long kawei na u symbai ba met jong ka jingbishar bniah halor ka poitri ba la
pynmih ha ka snem 1925.

Mynta ngin ïa phai ban peit ïa ka jingroi jingsan jong ka bishar bniah
naduh u snem 1970 haduh u snem 2000. Ha ka snem 1970 u F.M.Pugh u la
pynmih ïa ka kot Ka Prosodi Bad ka Rhetorik, kaba dei kawei na ki jingsdang ba
kham sani ha kaba ïadei bad ka bishar bniah. Kane ka kot ka kynthup ïa ki
jingthoh kiba dei ki thiori bad ki jingbishar bniah halor ka poitri, kato katne
halor ki bynta jong ka drama bad ka Novel. Kane ka la long kawei na ki jingtrei
ba nyngkong ha kaba ïadei bad ka bishar bniah kaba la pynmih ha ka dur jong
ka kot.

Ha ka snem 1976 pat ngi ïohi ba u H.W.Sten u la pynmih ïa ka kot kaba u

la ai kyrteng Ka poitri u O.M.Wahlang. U H.W.Sten hangne kum u kritk jong ka
poitri u la ai ïa ka jingbishar halor ki poitri jong u O.M.Wahlang. Ha ka snem
1979 pat u la pynmih ïa ka kot Ka poitri u Primrose Gatphoh. Ha ka snem 1979
pat u la thoh pynbha ha ka dur jong ka jingbishar bniah ïa ka kot Ki Sur Na Ka
Duitara Ksiar.Ha ka juh ka snem u H.W.Sten u la pynmh ïa ka kot Ka jingbishar
Bniah. Ha kane ka kot u la batai ïa ka jingmut jong ka jingbishar bniah, ka
kamram u Kritk, ki dur bad ki rukom ba pher ba pher jong ka jingbishar bniah.
U la tainia ruh halor ki kritk naduh u Plato haduh u Wordsworth bad naduh u
Edrenell Chyne haduh u F.M.Pugh.

Ha ka snem 1979 ngi ïohi ba la mih sa uwei pat u nongthoh uba la lur ïa
kane ka lyngkha, uta u dei u B.L.Swer; une u rangbah ha kane ka snem u la
pynmih ïa ka kot kaba dei ka jingbishar bniah kaba u la ai kyrteng Katto Katne
Shaphang Ka Sonnet. Ha kane ka kot, u la batai halor ka thymmei ka Sonnet,ka
dur ka dar ka Sonnet bad ka bynta jong ka ha ka litereshor.

Ha ka snem 1980 ngi ïohi biang ïa ka jingtrei jong u H.W.Sten ha kaba u

la pynmih ïa ka kot Na Ka Hyndai Sha Ka Lawei, ha kaba u la bishar bniah ïa ki
poitri jong u myllung Soso Tham kiba don ha ka kot Ki Sngi Barim U Hynñiew
Trep. Ka rukom bishar jong u ka long da kaba batai ïa kip hang ba ka lynnong ka
kren.

Ha ka snem 1981, u R.S. Lyngdoh u la pynmih ïa ka jingthoh jong u kaba

u la ai kyrteng U Sier Lapalang Kumba Paw Ha Ki Nongthoh Bapher. Da kane ka
jingtrei u la pynnoh synñiang lem sha ka lyngkha jong ka jingbishar bniah. Ha
kane ka juh ka snem u B.L.Swer u la pynmih sa ïa kawei pat ka kot, kata ka dei
Katto Katne Shaphang Ka Lyrih, da kane ka jingtrei u la pynïoh jaka ïa lade ha ka
jingbishar bniah ïa ki Poitri Khasi.

Ha ka snem 1982, u H.W.Sten u la pynmih ïa ka kot, Shaphang Ka Novel,

kaba dei kawei na ki jingtrei ba sani ha kaba ïadei bad ka bishar bniah kaba ki
krtk ba hadien kim lah ban kiar. Ha kane ka juh ka snem 1982, ngi ïohi sa uwei
pat u nongthoh uba la pynnoh synñiang sha ka lyngkha jong ka jingbishar
bniah, uta u dei u S.S. Majaw. Une u rangbah ha kane ka snem u la pynmih ïa
ka kot Ki Syrwet Jingshai, ha kaba u la bishar ïa ki kato katne ki poim jong u
Soso Tham bad u V.G. Bareh.

Ha ka snem 1984 pat u Laborious Nongrum u la pynmih ïa ka kot Ka

Jingbishar Bniah Їa Ka Literature Khasi (1961-1970). Ha kane ka kot u la ai ïa ka
history lyngkot jong ka bishar bniah haduh u F.M.Pugh. Ha ka juh ka snem u
M.S.Kharsyntew u la pynmih ïa ka kot Ki Khyndai Jylla, kaba dei ka bishar bniah
ïa ka kot poitri Ka Burom Ba la jah jong u H.W.Sten.

Ha ka snem 1985 la pynmih ïa ka kot Ki Snap Ka Bishar Bniah, ba la thoh

da u H.W.Sten, B.L.Swer bad B.War. Ha kane ka kot, u H.W.Sten u la ai ki
jingbatai halor ka Lirik, Sonnet, Ballad bad ka Epik. U B.L.Swer u la ai jingbatai
halor ka Drama bad ki jait Drama bad ka B.War ka la ai jingbatai halor ka Ficton
bad ki bynta jong ka.

Ha ka snem 1988 u J.S.Shangpliang u la pynmih ïa ka kot Leslie Harding

Pde As A Novelist. Ha ka snem 1989 u Raijesh K. Lyngdoh u la pynmih ïa ka kot
Ka Jingpynshai Їa U Kynjri Ksiar, ha kaba u la bishar ïa ka novel ba ka thoh da u
B.C.Jyrwa. Ha ka snem 1990, u S.S. Majaw u la pynmih sa kawei pat ka kot
bishar bniah kaba u la ai kyrteng U Nongtem Duitara Bad Ka Jingpynshai. Ha
kane ka juh ka snem u H.W.Sten u la pynmih ïa ka kot kaba u la ai kyrteng
Khasi Poetry Origin & Development, kaba dei ka jingtrei jong u na ka bynta ka
Ph.D Thesis.

Ha kitei ki bynta ba la kdew haneng, ngi ïohi ba u symbai ba la bet ha ka

lyngkha jong ka jingbishar bniah naduh kaba sdang jong ka spah snem ba ar
phew um shym la sep ei. Ka jingmih jong ki kot bishar bniah khamtam eh ha ka
snem 1970 shaneng ka pyni ba ka jingbishar bniah ka la nangïoh jaka shuh shuh
ha ka lyngkha jong ka Khasi litereshor.