Tổng quan về dữ liệu dự báo thời gian thực

của hệ thống hồ chứa Việt Nam

Hà Nội, 20/5/2022
 NỘI DUNG

• Giới thiệu tổng quan

1
• Hệ thống quan trắc
2
• Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ
3 chứa
• Những khó khăn và thách thức trong dự
4 báo vận hành hồ chứa

• Giải pháp và lợi ích

5
1. Giới thiệu tổng quan
1. Giới thiệu tổng quan
1. Giới thiệu tổng quan

Dữ liệu quan trắc tại các hồ chứa:

-129 hồ chứa, đập dâng theo Quy trình vận hành liên hồ chứa
- 500 hồ chứa thủy điện đã được cấp phép vận hành

Quan trắc, giám sát thực hiện theo Nghị định 48

1. Giới thiệu tổng quan
Dự báo thời gian thực
Hệ thống
phân
tích, mô
phỏng

Tự Hệ thống
Hệ thống
thông tin động kịch bản
mẫu

hóa
Hệ thống
quan trắc

Đặc điểm:
- Tính chất tự động hóa cao (Sự can thiệp của con người
vào hệ thống hầu hết thông qua tri thức máy tính)
- Hệ thống hỗ trợ phân tích, tính toán đủ lớn
Như vậy, nếu hệ thống phân tích, tính toán là cốt lõi thì
hạ tầng sẽ quyết định tính chất thực của hệ thống
1. Giới thiệu tổng quan
Quan hệ thời gian dự kiến và ngành/lĩnh vực
2. Hệ thống quan trắc
2. Mạng lưới quan trắc

Quan trắc quốc tế

* 400 trạm quan trắc bề mặt
* 250 trạm cao không
* Số liệu viễn thám: Himawari-8,
định vị sét
* 5 trạm thủy văn

Quan trắc nội địa

*Trạm khí tượng bề mặt: 186
*Trạm đo mưa tự động: 889
*Trạm đo bức xạ: 14
*Trạm thủy văn: 232
*Trạm hải văn: 23
*Radar thời tiết: 10
*18 trạm định vị sét
2. Mạng lưới quan trắc

Tổng số trạm
~2200 mưa tự động

1300 889

Trạm mưa tự Trạm mưa tự động

thuộc hệ thống dự
động dùng báo quốc gia
riêng
3. Hệ thống dự báo KTTV vận
hành liên hồ chứa
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa

Cảnh
Nhận dạng lũ theo các báo
Kịch bản
kịch bản mưa sớm vận hành
Số liệu quan trắc hồ

Mô hình dự báo mưa Dự báo định

(hạn cực ngắn, ngắn, vừa, dài)
lượng mưa
Phân tích, giám
sát dữ liệu
Dự báo
nguồn nước
đến hồ
Đánh giá hiện Mô hình thủy văn thuỷ lực, điều
trạng tiết hồ chứa Quyêt định
điều tiết, vận
hành hồ chứa
Dự báo vận hành hồ chứa
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.1. Công nghệ phân tích & Dự báo hạn cực ngắn
Dữ liệu ước lượng mưa từ ra đa

Q.Đ Hoàng Sa

Q.Đ Trường Sa

Định vị sét Tổ hợp quan trắc radar

Hệ thống radar và định vị sét hiện đại trong giám sát thời tiết nguy
hiểm: tần suất cập nhật 5 phút/lần; ảnh vệ tinh: cập nhật 10
phút/lần
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.1. Công nghệ phân tích & Dự báo hạn cực ngắn
Dữ liệu ước lượng mưa từ ra đa

Dữ liệu mưa tích lũy ước lượng từ radar

QĐ Hoàng Sa

QĐ Trường Sa
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.1. Công nghệ dự báo định lượng mưa
Xuất xứ Độ trễ sản
Số phiên dự
TT Dạng Tên mô hình Độ phân giải ngang Hạn dự báo phẩm so với
báo (UTC)
phiên dự báo
Loại mô hình: toàn cầu
1-3 ngày,phiên
1 GFS 50km Mỹ (NCEP)
12z: 5 ngày
00z, 06z, 12z,
3 GSM0p50 50km Nhật (JMA) 4-6 tiếng
Tất định 1-3 ngày 18z
4 GSM0p25 28km Nhật (JMA)
8 ICON 13km Đức (DWD) 1-3 ngày
5 IFS 8km Châu Âu (ECMWF) 7-8 tiếng
16km
1-10 ngày 00z, 12z
6 Tổ hợp VarEPS Châu Âu (ECMWF) 11-13 tiếng
51 thành phần tổ hợp
Loại mô hình: khu vực
Mô hình WRF-ARW của
10 WRF3kmIFS 3km 00z, 12z 9-10 tiếng
Mỹ, điều kiện biên IFS
Mô hình WRF-ARW của 00z, 06z, 12z,
10 WRF-GFS 10km 5-6 tiếng
Mỹ, điều kiện biên GFS 18z
Mô hình WRF-ARW của
1-3 ngày 00z, 06z, 12z,
WRF3kmIFS-DA 3km Mỹ, điều kiện biên IFS, 4 tiếng
Tất định 18z
có đồng hóa số liệu
Mô hình WRF-ARW của
WRF3kmIFS-DA- Mỹ, điều kiện biên IFS,
11 3km 00z, 06z, 12z, 3 tiếng, thử
RAD có đồng hóa số liệu
18z nghiệm
radar, dự báo đến 24h
11 NHM 5-15km Nhật
15km
DBQG, tổ hợp đa vật lý 1-3 ngàyphiên 00z, 06z, 12z,
12 Tổ hợp SREPS 6-7 tiếng
32 thành phần, điều kiện từ mô hình WRF-ARW 12z: 5 ngày 18z
biên GFS
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.1. Công nghệ đồng hóa để dự báo định lượng mưa
Sử dụng các mô hình số trị toàn cầu
Điều kiện ban đầu
Thông tin địa hình, loại
bề mặt đệm, nhiệt độ bề
mặt nước biển

Trường
Trường ban đầu có phân tích
dữ liệu quan trắc
Việt Nam

Điều kiện biên Mô hình 3km

mô hình Châu Âu (WRF-ARW) Hệ thống
phân tích Đồng hóa
số liệu
Thám sát của Việt
(3DVAR) Nam và thế giới

Sai số mô
Trường dự hình
Kết quả dự báo
báo 6h

Sơ đồ minh họa chu trình thực hiện hệ thống mô hình dự báo phân giải cao kết
hợp đồng hóa số liệu cập nhật các quan trắc của Việt Nam (bề mặt, trên cao,
radar) và Thế Giới (bề mặt, trên cao, vệ tinh) dự báo chi tiết định lượng mưa
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.1. Công nghệ đồng hóa để dự báo định lượng mưa
Các quan trắc được đưa bổ sung vào mô hình

Quan trắc bề Quan trắc vệ Quan trắc

mặt tinh radar

Đồng hóa số liệu cho mô hình dự báo

khu vực phân giải cao
Bản đồ mưa quan trắc từ Mưa dự báo từ mô hình của Việt Nam
7h 28-29/10/2020 Mưa dự báo từ mô hình của Châu Âu

Bão số 9 năm 2020: Mô hình có cập nhật số liệu địa phương của Việt Nam cho
chất lượng dự báo tốt hơn hẳn mô hình toàn cầu.
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.2. Công nghệ dự báo dòng chảy, dự báo lũ đến các hồ chứa
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.2. Công nghệ dự báo dòng chảy, dự báo lũ đến các hồ chứa

Dữ liệu mưa (quan trắc, dự báo từ

NWP, vệ tinh, ra đa )

Mô hình thủy văn Mô hình ANN, AI

Các mô
hình dự
báo

Mô hình điều tiết

hồ chứa

Mô hình thủy lực

Bản tin điều tiết hồ

chứa và dự báo lũ
Bản tin dự báo
mực nước và
cảnh báo ngập lụt
hạ lưu
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
Năng lực dự báo cho hồ đập hiện nay ở Việt Nam 8
3.3. Sản phẩm dự báo KTTV vận hành hồ chứa

Thông tin Dự
Bản tin dự báo KTTV thời báo KTTV
hạn ngắn (24-48 giờ)

Bản tin dự báo KTTV

thời hạn vừa (5-10 ngày)

Ø Lập kế hoạch huy

Bản tin dự báo KTTV thời động nguồn nước,
hạn tuần, tháng, mùa, phát điện theo ngày, Lập kế hoạch
quý tháng, tuần, mùa, năm điều tiết cấp nước
Ø Tích nước cuối mùa lũ, cho hạ du, duy trì
cấp nước mùa khô hệ sinh thái.
Bản tin dự báo KTTV
phục vụ tích nước hồ Ø Lập kế hoạch sửa
chứa chữa, bảo dưỡng thiết
bị, công trình
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
Năng lực dự báo cho hồ đập hiện nay ở Việt Nam 8
3.3. Sản phẩm dự báo KTTV vận hành hồ chứa

Bản tin dự báo lũ

Thông tin Dự
báo KTTV

Bản tin dự báo

KTTV điều tiết hồ
chứa

Sử dụng điều tiết đóng mở Sử dụng vận hành

cửa xả lũ theo QTVHTLHC, hồ cắt giảm lũ hạ du
giảm lượng xả thừa Sử dụng vận hành hồ đảm
bảo an toàn công trinh
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.3. Sản phẩm dự báo KTTV vận hành hồ chứa

Hà Nội

Vận hành hệ thống hồ chứa, cắt

giảm lũ tại Hà Nội, từ 2-4m từ
năm 2010-2021
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
3.3. Sản phẩm dự báo KTTV vận hành hồ chứa

Dự báo lũ đến hồ Sơn

La điều tiết mở 2 cửa
xả đáy năm 2018

Dự báo lũ đến hồ Hòa

Bình điều tiết mở 4 cửa
xả đáy năm 2018
4. Những khó khăn và thách thức
trong dự báo vận hành hồ chứa
Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa
Lượng mưa trung bình nhiều năm biến động mạnh theo địa hình và
điều kiện khí hậu trên các lưu vực sông

Lưu vực sông Hồng

X (mm)
600
600
400 X (mm)
500
400
200 300
200
0
100
I IV VII X 0
I IV V II X

600 X (mm)
500 X (mm)

Lưu vực
400 600
300
200 400
100
0 200
I IV VII X

sông Cả
0
I IV VII X
600 X (mm)
500
400
300
200
100
0
I IV VII X

X (mm)
600

400

Lưu vực sông Ba

200

0
I IV V II X
Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa
Lượng mưa trong năm biến động mạnh theo mùa, các tháng trong
năm gây khó khăn trong việc nhận định trước thời hạn tháng, mùa

Mùa mưa

Mùa khô

Bản đồ đường đẳng trị lượng mưa năm

Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa
Ø Sự biến động dòng chảy trong năm lớn: lượng dòng chảy mùa
lũ lớn hơn nhiều lần so với mùa khô, tổng lượng lũ chiếm 60-
80% dòng chảy năm
Ø Sự biến động quá trình lũ: đỉnh lũ lớn hơn nhiều lần so với
chân lũ

Mùa lũ

Mùa khô
Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa

Ø Mật độ trạm thủy văn còn

thưa,~ 4100km2/trạm,
thiếu nhiều so với tiêu
chuẩn WMO (chỉ đạt 26%)
Ø Thiếu nhiều trạm quan
trắc lưu lượng
Ø 178 lưu vực có F 200
km2, 45 lưu vực có F trên
500 km2, 17 lưu vực có F
trên 1.000 km2 chưa có
trạm

Mạng lưới trạm thủy văn

Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa

Ø Mật độ trạm mưa còn thưa

thớt, đặc biệt ở vùng núi phía
Bắc và Tây Nguyên
Ø Mật độ khoảng 300km2 /trạm,
có nơi: 1.000km2 /trạm, chênh
lệch nhiều so với tiêu chuẩn
WMO 40-120km2 /trạm

Mạng lưới trạm đo mưa

Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa
Chưa có hệ thống giám sát mưa, lũ phục vụ dự báo liên hồ chứa
trên nhiều lưu vực sông
3. Hệ thống dự báo KTTV vận hành liên hồ chứa
Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa

Các trạm quan trắc tự động đang

dần thay thế trạm thủ công

Hệ thống dự báo thời gian thực

là xu thế tất yếu nhằm cập nhật
thông tin dự báo liên tục trong
thời gian ngắn

Dữ liệu truyền tự động, cập nhật từng

giờ, 30 phút…gần thời gian thực,
giám sát dữ liệu mọi nơi, mọi lúc
Những khó khăn và thách thức trong dự báo vận hành hồ chứa

Các thông tin dự báo KTTV chưa hoàn toàn đáp

ứng nhu cầu các nhà quản lý theo thời gian thực

Chưa có hệ thống dự báo thời gian thực liên hồ

chứa trên quy mô rộng

Chưa có khung pháp lý về dự báo và vận hành hồ

thời gian thực

Sự phối hợp giữa các đơn vị quản lý, các ngành

dùng nước, đặc biệt khi có thông tin dự báo KTTV
nguy hiểm còn chưa hiệu quả
5. Giải pháp và lợi ích
 Giải pháp

1. Lắp đặt hệ thống quan trắc cung cấp thông tin theo
thời gian thực

2. Hệ thống phân tích, xử lý dự báo mưa hạn cực

ngắn, ngắn, vừa, dài

3. Hệ thống tích hợp phân tích, giám sát dự báo KTTV

phục vụ vận hành hồ theo thời gian thực

4. Hệ thống tích hợp theo dõi, vận hành hồ theo thời

gian thực

5. Cung cấp thông tin vận hành, thủy văn hệ thống

sông ngòi cho công tác PCTT
Lợi ích

Tăng cường nguồn năng lượng xanh, giảm phát thải

Cải thiện đáp ứng đa mục

Nâng cao hiệu quả phát Nâng cao hiệu quả phòng
tiêu nhu cầu dung nước các
điện chống thiên tai
ngành
XIN TRÂN TRỌNG CÁM ƠN!