Professional Documents
Culture Documents
5 - Gazy Doskonałe I Gazy Rzeczywiste PDF
5 - Gazy Doskonałe I Gazy Rzeczywiste PDF
TERMODYNAMIKA
Olsztyn, 2013-2022
Miary ilości substancji
● na podstawie masy:
● w kilogramach
[ ]
m kg
n= =[ mol ]
M kg
mol
m - masa substancji
M - masa molowa
m
3
Mol
[ ]
N -
n= =[ mol ]
NA 1
mol
N A - stała Avogadra
NA
4
Mol
Wniosek 1: na jednostkę ilości samochodów potrzeba cztery takie same jednostki kół.
Wniosek 2: mierzenie liczności składników układu w kilogramach nie ma w tym przypadku sensu. 5
Mol
Ile trzeba połączyć moli wodoru i tlenu, aby wszystkie cząstki połączyły
się tworząc wodę?
+ =
2 H 2 +O 2=2( H 2 O)
1 1
−23
u= ⋅m C =6.02214179⋅10 [ g ]
12 1 [ u ]= [g]
12 6 NA
8
Jednostka masy atomowej
x c13=100⋅12.0107−1200=1.07 %
100⋅M A =1200+ x c13
x c12 =100−x c13 =98.93 %
9
Masa atomowa / cząsteczkowa
M A/C =
m A/C
u
=m A/C⋅N A
[ ]
g
mol
10
Indeksy A i C używane są w zależności od kontekstu.
Masa molowa
N 2 O2 MH 2 SO 4 M CH 4
2 × masa atomowa
11
Objętość molowa
[ ] V
3
V M m
V m= = ρ =v⋅M v=
n mol m
liczba moli substancji
objętość właściwa
gęstość
14
Kinetyczno-molekularna teoria GD
lx z
Zmiana pędu i-tej cząstki po odbiciu od ścianki:
x
2⋅l x 1
t= =
v x ,i f
ly y
Sumaryczna zmiana pędu i-tej cząstki w jednostce czasu:
vx ,i mi⋅v 2x , i
∑ Δ p x ,i = f ⋅2⋅mi⋅v x , i = 2⋅l ⋅2⋅mi⋅v x , i = l
x x
15
Kinetyczno-molekularna teoria GD
lx z
Zgodnie z drugą zasadą dynamiki, do zmiany pędu
ciała potrzebna jest siła. W tym przypadku jest to siła
z jaką ścianka działa na cząsteczkę podczas
zderzenia. A skoro ścianka działa na cząsteczkę gazu,
to, zgodnie z trzecią zasadą dynamiki, cząsteczka ta z
taką samą siłą oddziałują na ściankę, a zatem
lz v x, i mi
mi⋅v 2x , i
F x ,i = x
lx
Ponieważ w objętości znajduje się więcej cząstek, siła
wypadkowa musi być odpowiednio powiększona. ly y
Sumaryczna siła wypadkowa będzie równa
2
N⋅mi⋅v x , i
F x= N - liczba cząstek w objętości
lx
16
Kinetyczno-molekularna teoria GD
v 2i =v 2x , i +v 2y , i +v 2z , i
lz v x, i mi
v 2i =3 v 2x ,i
x
1
v 2x , i = vi2
3
ly y
siła wypadkowa wyniesie
v x , i =v y ,i =v z , i
2 2
N⋅mi⋅v x , i N⋅mi⋅v i
F x= =
lx 3⋅l x żaden kierunek nie jest
uprzywilejowany 17
Kinetyczno-molekularna teoria GD
lx z
Wyznaczona siła odniesiona do jednostki
powierzchni jest miarą ciśnienia:
Ax =l y⋅l z
F x N⋅mi⋅vi2
p x= =
A x 3⋅l x⋅A x lz v x, i mi
2
N⋅mi⋅v i
p x= x
3⋅l x⋅l y⋅l z
V y
ly
2
N⋅mi⋅v i
p x= =p px= p y= pz= p
3⋅V
Wzór można zapisać tak, aby ujawniło się w nim wyrażenie na energię kinetyczną i-tej cząstki:
1
p⋅V = ⋅N⋅2⋅
3
mi⋅vi2
2 ( )
Teraz zakłada się, że energia kinetyczna jest proporcjonalna do temperatury bezwzględnej
[ ]
2
mi⋅v i 3 −23 J
E k ,i = = ⋅k⋅T k =1.3806⋅10
2 2 K
Ostatecznie: stała Boltzmanna
1 3
p⋅V = ⋅N⋅2⋅ ⋅k⋅T = N⋅k⋅T
3 2
p⋅V = N⋅k⋅T
19
Rozkład Maxwella
( )
1 2
⋅mi⋅v i
( )
3
mi 2 2 2
f (vi )=4⋅π⋅ ⋅vi⋅exp −
2⋅π⋅k⋅T k⋅T
3000
N [-] O2
2500 C 4 H 10
NH 3
2000
CO 2
1500
Rozkład Maxwella
1000
dla tlenu, butanu, amoniaku i dwutlenku węgla
500
v [m/s]
w temperaturze 20 [°C]
0
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 20
Ogólna definicja równania stanu
p= p(ρ ,T ) p= p( v , T )
21
Funkcja stanu i funkcja przemiany
U =c V T H =c p T
V2 S2
22
Równanie Clapeyrona
z teorii KMG
Równanie stanu odniesione do mola.
p⋅V = N⋅k⋅T
N
n= N =n⋅N A p⋅V =n⋅N A⋅k⋅T
NA
Ru
[ J
] [ ][ ]
3
[ Pa⋅m ]= mol⋅
3
⋅K Pa⋅m J
= ⋅K
mol⋅K mol mol⋅K
[ ] N 3
m
2
⋅m =[ J ]
[ ][ ]
N⋅m
mol
=
J
mol
[ J ] =[ J ]
[ ][ ]
J
mol
=
J
mol
24
Równanie Clapeyrona
[ ] J p⋅V =m⋅ ⋅T
indywidualna Ru M
stała gazowa Ri =
M kg⋅K
Równanie stanu m-kilogramów gazu doskonałego p⋅V =m⋅Ri⋅T /: m
[ ]
3
objętość właściwa
V 1
= ρ =v
m
m kg
Równanie stanu 1 kilograma gazu doskonałego p⋅v= Ri⋅T
25
Równanie Clapeyrona
[ J
] [ ][ ]
3
[ Pa⋅m ]= kg⋅
3
⋅K Pa⋅m J
= ⋅K
kg⋅K kg kg⋅K
[ ]N 3
m
2
⋅m =[ J ]
[ ][ ]
N⋅m
kg
=
J
kg
[ J ] =[ J ]
[ ][ ]
J
kg
=
J
kg
26
Równanie Clapeyrona
p=ρ⋅R i⋅T
27
Równanie Clapeyrona
T 0 =−273.2 [ C ] T 0 =−272.9 [ C ]
Eksperymentalnie wyznaczona
wartość temperatury zera bezwzględnego.
[ ]
3
objętościowe natężenie przepływu V m
V̇ =
●
(strumień objętości) t s
29
Równanie Clapeyrona dla przepływów
⃗v =0
p⋅V =n⋅Ru⋅T p⋅V =m⋅Ri⋅T
V n V m ⃗v
p⋅ = ⋅Ru⋅T p⋅ = ⋅R i⋅T
t t t t droga
⃗v
[ ][ ]
3
V̇ - objętościowe natężenie przepływu (strumień objętości) m
s mol
ṅ - molowe natężenie przepływu (strumień molowy)
s
ṁ - masowe natężenie przepływu (strumień masowy)
[ ]
kg
s 30
Równanie ciepła dla przepływów
⃗v =0
Q=n C Δ T Q=m c Δ T
Q n Q m ⃗v
= C ΔT = c ΔT
t t t t droga
⃗v
[ ][ ]
3
V̇ - objętościowe natężenie przepływu (strumień objętości) m
s mol
ṅ - molowe natężenie przepływu (strumień molowy)
s
ṁ - masowe natężenie przepływu (strumień masowy)
[ ]
kg
s 31
Stałe gazowe
R u =C p −C V
Ri c V
= ( κ−1)
cp cp
analogicznie:
Ri κ−1
= κ c p = Ri κ C p = Ru κ
cp κ−1 κ−1
33
Stałe gazowe
c p = Ri κ C p = Ru κ
κ−1 κ−1
cp
κ=
cV
cp 1 analogicznie:
cV = κ = κ c p
cp 1
c V = κ = κ Ri κ
κ−1
Ri Ru
cV = CV =
κ−1 κ−1
34
Gazy rzeczywiste
Równanie stanu
16[ C ]
p⋅V p⋅V
200[ C ]
−35[ C ]
100[ C ]
−75[ C ]
−103[ C ] 0[ C ]
−130 [ C ]
p[ Pa ] p[ Pa ]
10⋅10 7
1⋅10 7 5⋅10 7
2 a
korekta p+ a ρ = p+ 2
v
wypadkowa sił różna od zera
(uwzględniamy tylko cząsteczki gazu) 37
Równanie van der Waalsa
V cząstki
4 3 4 3
V = π (2 R) =8 π ( R) =8 V cząstki
2R 3 3
( p+
a
2
Vm )
⋅( V m −b )= R u⋅T
( 2 a
)
p+n ⋅ 2 ⋅( V m −n⋅b )= Ru⋅T
Vm
39
Równanie van der Waalsa
Równanie stanu Dieterici – lepiej niż równanie van der Waalsa opisuje
zachowanie gazów przy niezbyt wysokich ciśnieniach.
p=
Ru⋅T
V −b
⋅exp − ( a
R⋅T⋅V )
Równanie stanu Berthelota – lepiej niż równanie van der Waalsa opisuje
zachowanie gazów i par w niskich temperaturach.
( p+
a'
T⋅V
2)⋅( V −b )= Ru⋅T
41
Inne równania stanu gazów rzeczywistych
R u⋅T c
V −b= − 10
p
T3
Równanie stanu Beattie i Bridgemana.
p⋅V
R u⋅T
= 1−
(c
V⋅T 3
⋅ 1+
)(
B0 B 0⋅b
V
−
V2
−
)(
A0
R⋅T⋅V
⋅)( )
1−
a
V
Zagadnienia:
43
UNIVERSITY OF WARMIA AND MAZURY IN OLSZTYN
The Faculty of Technical Sciences
POLAND, 10-957 Olsztyn, M. Oczapowskiego 11
tel.: (48)(89) 5-23-32-40, fax: (48)(89) 5-23-32-55
URL: http://www.uwm.edu.pl/edu/sobieski/ (in Polish)
Dziękuję za uwagę
Wojciech Sobieski
Olsztyn, 2013-2022
44