RESIDENCIA DE ESTUDANTES
DA CAIXA DE AFORROS PROVINCIAL [1967]
No século XX asístese a un fenómeno cada vez
máis habitual: a arquitectura de autor ao servi-
zo do sutil entramado da enxeñería social. Un-
ha práctica que ten as súas raíces remotas na
arquitectura utópica do século XVIII. Se ben é
certo que os arquitectos que asinan estes dese-
ños nos anos sesenta non adoitan formar par-
te da liña oficial de arquitectura da época, en
non moito tempo atraen atencións chegando a
converterse en pezas de culto. O certo é que se
estaba a facer vangarda na España franquista.
Permitiuno un aperturismo no réxime por parte
de sectores estratéxicos e o bo facer de artífi-
ces libres de sospeitas subversivas, polo menos
a nivel ideolóxico.
A Alejandro de la Sota defíneno como un home
educado, elegante, pero subversivo. Rebeldía no
exercicio da súa profesión que o leva a desbotar
prexuízos moi establecidos. A de la Sota nesta
época interésanlle as posibilidades da produción
en serie, nada alleo ao que estaba a acontecer no
panorama artístico internacional.
Na residencia de estudantes pon en práctica a
construción con elementos prefabricados, seria-
dos, que xa ensaiara na casa Valera en 1961. An-
daba a fixar a atención na busca de solucións
estandarizables nas que centra a súa investiga-
ción técnica. Cos paneis Horpresa de formigón
pretensado atopa rixidez tectónica e versatilida-
de de transporte e colocación. Mais tamén ache-
ga enxeños propios de non existir en mercado,
como é o caso das portas de paneis de madeira
forrados en aceiro co que consegue illalas do frío
exterior e manter a calor cara ao interior.
No tocante ao trazo urbanístico é de la Sota en es-
tado puro. Adáptase á orografía e tómaa como eixe
vertebrador. Respecta o sinuoso camiño existen-
te, aproveitado para a separación programática da
zona residencia-docente e dispón as edificacións
en paralelo ás curvas de nivel. A aldea de Valcai-
de en Teo achégalle unha grande inspiración que
non esquece mencionar.
Nesa sutil enxeñería social a residencia de estu-
dantes tería sido un fito de vangarda para Ouren-
se a todos os niveis. Así o soubo ver o arquitecto
Antonio Alés Reinlein, promotor da obra e naquel
momento presidente da Deputación e da Caixa de
aforros de Ourense.
A leira Fierro, en Cabeza de Vaca no lugar da Car-
balleira sería o espazo periurbano que acollería o
proxecto. Na década dos sesenta albergaba un-
ha vivenda señorial, unha capela e un pombal.
Cruzaba os terreos o límite do termo municipal.
Periferia urbana cunhas vantaxosas condicións
económicas que a convertían en candidata a víti-
ma do Desarrollismo. A residencia de estudantes
como conxunto dotacional de inversión semipú-
blica podería ter evitado a inercia de urbanización
privada sen planificar que finalmente se impuxo.
[NA PARTE SUPERIOR]
Í Levantamento topográfico. 1965. Arquivo Afundación Ourense
[ESQUERDA]
Í Finca Fierro. Voo americano. 1956
Í Maqueta e croquis. 1967.
Arquivo Fundación Alejandro de la Sota
 Planta situación [1/3000]

23

12 13 01 02

19
14 16 17 19
03
04
18 06 07 05

15
15
08 09 10

11 19

22
20

21

Planta usos [1/2000]

Planta baixa [1/1000] 01 Igrexa 13 Recepción e administración

Zonas residenciais
Equipamentos
Equipamentos docentes
Equipamentos deportivos
Outros servizos
02 Teatro 14 Residencia de monxas
03 Biblioteca 15 Residencia de alumnos
04 Galería de lectura 16 Residencia de servizo
05 Terrazas de lectura 17 Cociña e comedor
06 Laboratorios de química 18 Enfermaría
07 Laboratorio de física 19 Aseos
08 Museo de ciencias naturais
09 Museo de pintura e escultura
20 Ximnasio*
21 Piscina*
10 Aulas 22 Campo de fútbol*
11 Xogos 23 Garaxe, vivenda do condutor
12 Residencia de pais e do conserxe*

*Espazos sen información de distribución,

pero si de uso, situación e dimensións xerais.

Planta baixa, planta de situación e planta de usos da residencia de estudantes da Caixa de Aforros Provincial. Interpretación do plano orixinal Trespés arquitectos

08
1967
RESIDENCIA
DE ESTUDANTES
DA CAIXA DE
AFORROS PROVINCIAL