ΑΕΝ ΑΣΠΡΟΠΥΡΓΟΥ 01

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΦΟΡΤΙΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι
ΑΣΦΑΛΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΦΟΡΤΙΟΥ

Παράγοντες που επηρεάζουν την ασφαλή μεταφορά του φορτίου:

1) Η στοιβασία και η ασφάλιση.

2) Η ευστάθεια και η αντοχή του πλοίου.
3) Η προετοιμασία του πλοίου για τη φόρτωση και υο ταξίδι.
4) Η ικανότητα του πληρώματος για το συγκεκριμένο τύπο του πλοίου(STCW 78).
Τα παραπάνω καθιστούν το πλοίο αξιόπλοο(seaworthy) και ικανό να αναταπεξέλθει
στην ασφαλή παραλαβή και προστασία του συγκεκριμένου φορτίου( cargo worthy).

Βασικές αρχές στοιβασίας:

1) Η ασφάλεια του φορτίου από τις ζημιές.

2) Η ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος.
3) Η ασφάλεια της ναυσιπλοίας, που επηρεάζεται από τη κακή στοιβασία στα κύτη και στο
κατάστρωμα
4) Οικονομία του χώρου στα διαμερίσματα του φορτίου(κύτη, υποφράγματα)
5) Επίτευξη του μεγαλύτερου δυνατού ρυθμού στη ταχύτητα της φόρτωσης στο συγκεκριμένο
λιμάνι.

Για την ασφάλεια φορτίου απαιτούνται:

1) Καθαρά κύτη
2) Σωστό βάρος φορτίου που θα φορτωθεί πάνω σε άλλο φορτίο ώστε να μην υπερβεί την
αντοχή του φορτίου που βρίσκεται από κάτω.
3) Σωστός αερισμός του φορτίου, έλεγχος του συστήματος εξαερισμού πριν τη φόρτωση.
4) Σωστή θέση κάθε φορτίου.(εξασφάλιση ευστάθειας)
5) Αποτελεσματικός διαχωρισμός των φορτίων (στο ίδιο κύτος).
6) Κατάλληλη επίστρωση του φορτίου.
7) Σωστή θέση των φορτίων στο ίδιο κύτος που στοιβάζονται χωρίς ιδιαίτερη έχμαση.
8) Σωστή ασφάλιση(έχμαση) φορτίου.
9) Κατάλληλη θέση φορτίου ώστε να μήν επηρεάζεται από τη θερμότητα των δεξαμενών
καυσίμων που πιθανώς να γειτνιάζουν με το κύτος.
10) Κατάλληλη θέση που πρέπει να έχουν τα επικίνδυνα φορτία.

Για την ασφάλεια του πλοίου απαιτούνται:

1) Σχετικός υπολογισμός πριν τη φόρτωση που αφορά το σκάφος που θα πρέπει να

παρουσιάζει τη σωστή διαμήκη και εγκάρσια αντοχή.
2) Σχετικός υπολογισμός πριν τη φόρτωση που θα αποδυκνύει οτι τα καταστρώματα, τα
καλύμματα των κυτών,ο πυθμένας του κύτους επί των οποίων θα φορτωθεί το φορτίο δεν
θα υποστούν ζημιά από το βάρος του.
3) Σχετικός υπολογισμός που θα αποδυκνύει ότι η στοιβασία του φορτίου εξασφαλίζει τα
κριτήρια ευστάθειας σύμφωνα με τους Διεθνείς Κανονισμούς ή τις προδιαγραφές του
συγκεκριμένου του πλοίου.
4) Σχετικός υπολογισμός που αποδυκνύει ότι το πλοίο δεν θα είναι υπερφορτωμένο σε κανένα
 στάδιο του ταξιδιού και συνεπώς θα ταξιδεύει σύμφωνα με τη Διεθνή σύμβαση για τις
Γραμμές Φορτώσεως.
5) Η ποσότητα του φορτίου σε κάθε κύτος ξεχωριστά δεν θα υπερβεί σε κανένα στάδιο του
ταξιδιού τη μεγίστη επιτρεπομένη για το βύθισμα του κύτους.
6) Το φορτίο θα είναι κατάλληλα ασφαλισμένο.
7) Σωστή διευθέτηση(χαπιάριμα) του φορτίου μέσα στο κύτος.
8) Η εξασφάλιση πριν τη φόρτωση καθαρών υδροσυλλεκτών, των καταμετρικών τους τών
γραμμών τους , ώστε να είναι ελεύθερες να τραβήξουν νερό από τα κύτη όποτε χρειαστεί.
9) Τα καλύμματα των κυτών να είναι καιροστεγή(αδιάβροχα)
10) Η στοιβασία επικυνδύνων φορτίων να μην επηρεάζουν την ασφάλεια.
11) Σωστή επίβλεψη στοιβαδόρων(χρήση φορτωτήρων στο όριο του ασφαλούς φορτίου(SWL)
12) Ασφαλής λειτουργία μέσων φορτοεκφόρτωσης.
13) Προληπτική προστασία των κυτών από φθορές,ζημιές που πιθανόν να προκαλέσει σε αυτά
το φορτίο(π.χ. Χρωματισμός με κατάλληλα χρώματα,ασβέστωμα πριν τη φόρτωση
αλατιού).
14) Έλεγχος συστήματος ανίχνευσης και πυρόσβεσης των κυτών πριν τη φόρτωση.
15) Η συμφωνία με τους στοιβαδόρους ενός ασφαλούς συστήματος χειρισμού, συνεννοήσεως
και επικοινωνίας πριν την έναρξη των εργασιών φορτοεκφόρτωσης.

Για την ασφάλεια του πληρώματος απαιτούνται:

1) Οι αξιωματικοί και το πλήρωμα κατά τη διάρκεια της φορτοεκφόρτωσης να φορούν

προστατευτικό εξοπλισμό και να τηρούν τους κανόνες ασφαλείας.
2) Ασφαλής πρόσβαση πρόσβαση προς τα βίντσια ή τα κρένια και προς τα κύτη του φορτίου.
Οι διάδρομοι κυκλοφορίας πρέπει να είναι ελεύθεροι και να μην είναι ολισθηροί.
3) Να προστατεύεται κάθε άνοιγμα στο κυρίως κατάστρωμα και στα κύτη.
4) Να εξασφαλίζεται ο καλός και σωστός φωτισμός στα κύτη , στις περιοχές που
πραγματοποιείται φορτοεκφόρτωση και στα καταστρώματα.
5) Να ελέγχεται ο μηχανισμός ασφαλίσεως στις πόρτες των καθόδων των κυτών.
6) Να εξασφαλίζεται ο επαρκής αερισμός με τη μεγίστη δυνατή παροχή στους κλειστούς
χώρους ή περιορισμένους χώρους.
7) Να λειτουργούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες για την είσοδο σε δεξαμενές φορτίου ή
έρματος και γενικά σε όλους τους κλειστούς χώρους.
8) Η στοιβασία του φορτίου επί του καταστρώματος να μην εμποδίζει τη μετακίνηση του
πληρώματος και τη πρόσβαση στους σταθμούς πυρκαγιάς, καταμετρικά κ.λ.π.
9) Να τηρείται αυστηρά η απογόρευση του καπνίσματος ,η απαγόρευση φλόγας στα
δεξαμενόπλοια και στα πλοία μεταφοράς ξηρών φορτίων ή κατά τη πετρέλευση σύμφωνα
με τους κανονισμούς.
10) Αξιωματικοί και μέλη του πληρώματος που εργάζονται σε δεξαμενόπλοια , σε
υγραεριοφόρα, χημικά δεξαμενόπλοια πρέπει να έχουν ειδική εκπεύδευση.
11) Τα μέλη του πληρώματος, σε περίπτωση που το φορτίο έχει αναθυμιάσεις ,να φορούν
κατάλληλες μάσκες.Σε εργασίες λήψεως δειγμάτων σε Υ/Γ να χρησημοποιούν
προστατευτικές προσωπίδες,γάντια και προσταευτικό ιματισμό.
12) Να ακολουθούνται οι οδηγίες του Δελτίου Πληροφοριών ασφαλείας(Safety Data Sheet)
το οποίο θα είναι αναρτημένο κατά την φορτοεεκφόρτωση.

Για τη στοιβασία του φορτίου και την Ασφαλεια ναυσιπλοίας απαιτούνται:

1) Η στοιβασία του φορτίου στο κατάστρωμα πρέπει να γίνεται έτσι, ώστε να εξασφαλίζεται η
ορατότητα από τη γέφυρα,σύμφωνα με τους κανονισμούς.
2) Η στοιβασία γενικά να δίνει ευστάθεια και κοπώσεις εντός των επιτερεπτών ορίων
σύμφωνα με τους κανονισμούς. 02
 3) Να μην υπάρχει μεγάλη διαγωγή και κλίση του πλοίου κατά τη στοιβασία και την έχμαση
του φορτίου κατά το ταξίδι.Το μέγιστο βύθισμα του πλοίου να εκείνο που έχει λιμάνι της
φορτοεκφόρτωσης.(υπολογισμός squat,ρηχίας κλπ).
4) Το πλοίο να μην ταξιδεύει ποτέ υπερφορτωμένο(να μην πατάει τη μπάλα).
5) Μετά το πέρας μιας γρήγορης φόρτωσης σε βαρειά φορτία, πχ σιδηρομετάλλευμα να
διενεργείται οπτικός έλεγχος στα γνωστά σημεία καταστρώματος και κυτών για τυχόν
ζημίες, επικίνδυνες για το πλοίο στο ταξίδι.
6) Να επισημαίνεται αμέσως στο ταξίδι κάθε αύξηση βυθίσματος ή κλίσεως που πιθανόν
να προήλθε από ζημιά σε κακοκαιρία και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα.
7) Να πληροφορούν τις Αρχές και τα πλοία που πλέουν στην ευρύτερη περιοχή σχετικά με
επικίνδυνους πάγους,επικίνδυνα ναυάγια, Θύελλες ή καταιγίδες, ανέμους άνω των 10
μπωφορ, σύμφωνα με το πέμπτο κεφάλαιο της ΔΣ SOLAS.

Έγγραφα φορτίου.

Τα κυριότερα έγγραφα του φορτίου είναι:

1) Η φορτωτική του πλοίου(Bill of landing)

2) Η απόδειξη υποπλοιάρχου(Mate's receipts)
3) Οι καθημερινές καταστάσεις καταμετρήσεως του φορτίου(Tally Clerk daily sheets)
4) Το Διαγραμμα Φόρτωσης(cargo plan), και άλλα διαγράμματα που απαιτούνται από
Διεθνείς και τοπικούς κανονοσμούς(έντυπα σιτηρών, μεταλλευμάτων κλπ).
5) Το έγγραφο Καταγραφής γεγονότων, συμβάντων με τους αντίστοιχους χρόνους και
ημερομηνίες(Statement of Facts), που περιλαμβάνει τους χρόνους και τα συμβάντα από
το αγκυροβόλιο άφιξης μέχρι τον απόπλου και την αποβίβαση του πλοηγού.
6) Δηλωτικού φορτίου(cargo Manifest) που είναι βασικό τελωνειακό έγγραφο.

Καθήκοντα αξιωματικού καταστρώματος:

Ο Α/Φ καταστρώματος είναι υποχρεωμένος να ελέγξει εαν:

1) Ο εξοπλισμός του καταστρώματος που αφορά τη πρόσδεση λειτουργεί και βρίσκεται σε
καλή κατασταση.
2) Γραμμές φορτώσεως και τα βιθύσματα είναι καλά βαμμένα και ορατά.
3) Το φορτίο ή συσκευασία είναι κατάλληλο να φορτωθεί.
4) Η πρόσβαση των εργατών στο πλοίου στους χώρους εργασίας είναι ανεμποδιστη και
ασφαλής, αν ανάβουν όλα τα φώτα, προβολείς πλοίου, φορητά φώτα κλπ.
5) Οι αριθμοί αναγνωρίσεως στα στόμια των κυτών του φορτίου είναι σε καλή κατάσταση,
αναγνωρίσιμα από το χειριστή του εξοπλισμού φόρτωσης-εκφόρτωσης του τερματικού
σταθμού.
6) Οι φανοί ένδειξης κλίσεως του πλοίου , τα σχήματα της ημέρας ή νυκτας σε καλή
κατάσταση λειτουργίας.
7) Ο οπτικός έλεγχος μέσων φορτοεκφόρτωσης(συρματόσχοινμα, κλειδιά, αλυσίδες γάντζοι,
ιμάντες, κλπ) για να αποφεύγονται ζημίες.
8) Έλεγχος των βυθισμάτων, της καμψης και της κλίσης του πλοίου.Κάθε εκτροπή αυτών θα
πρέπει να διορθώνεται, αφου πρώτα διαπιστωθεί από που προέρχεται.
9) Έλεγχος σχοινιών πρόσδεσης ανάλογα με το ρυθμό φόρτοεκφόρτωσης και τη παλίρροια.
Οι ποντικιέρες να είναι στη θέση τους.
10) Συνεχείς έλεγχος της στοιβασίας και της έχμασης του φορτίου.
11) Έλεγχος της κατάστασης του χύμα φορτίου.Επίσης ο έλεγχος της ύδρευσης και της
παραλαβής τροφίμων. 03
 12) Ο έγκαιρος εντοπισμός των ζημιών από τους στοιβαδόρους.
13) Το έγκαιρο κλείσιμο των κυτών σε περίπτωση βροχής.
14) Τη καταγραφή του χρόνου για την έναρξη και το πέρας της φόρτωσης ή εκφφόρτωσης και
του χρόνου διακοπής και επανάληψης καθώς και του λόγους αυτών.
15) Να βεβαιώνεται πως είναι σε όλο το πλήρωμα γνωστές οι πληροφορίες για την
επικινδυνότητα του φορτίου.
16) Να βεβαιώνεται πως γίνεται καταγραφή της ταυτότητας και του λόγου που επιβιβάζονται
διάφορα άτομα στο πλοίο.
17) Να ελέγχει το πλοίο για λαθρεπιβάτες.
18) Να ελεγχει τη καλή κατάσταση στις σημαίες.
19) Να ελέγχει το στίγμα του πλοίου στο αγκυροβόλιο.
20) Να ελέγχει κατά τη διάρκεια της πετρέλευσης αν έχου ληφθεί όλα τα απαραιτητα μέτρα
ασφαλείας(μπούνια κατ/τος, εξαεριστικά δεξαμενών καυσίμων κλπ).

Α/Φ σε δεξαμενόπλοιο(μεταξύ των άλλων)

1) Να συνεργάζεται με τον υπεύθυνο της εγκατάστασης και να είναι ενημερωμένος για του
τοπικούς κανονισμούς.
2) Να ελεγχει τα ullages και τις θερμοκρασίες του φορτίου.
3) Να διακόπτει τη φορτοεκφόρτωση όταν ο καιρός είναι ηλεκτρικά φορτισμένος(αστραπές).
4) Να ακολουθεί πιστά τις οδηγίες κατά τη φόρτωση-εκφόρτωση πετρελαιοειδών, χημικών ή
υγραερίων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ

ΞΗΡΑ ΦΟΡΤΙΑ-ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ-ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΥΤΩΝ-ΕΠΙΣΤΡΩΣΗ

Όταν η στοιβασία και η ασφάλιση,η επίστρωση και ο διαχωρισμός του φορτίου δεν έχουν γίνει
σύμφωνα με τους κανονισμούς ή τα κύτη παρουσιάζουν διαρροή ή είναι υγρά ή ακάθαρτα ή
αναδύονται οσμές ή έχουν ζωύφια που θα βλάψουν ή θα μολύνουν ή θα αλλοιώσουν τημν ποιότητα
του φορτίου, τότε το πλοίο θα χαρακτηρισθεί μη ικανό για να ανταπεξέλθει στην ασφαλή
παραλαβή και προστασία του συγκεκριμένου φορτίου μέχρι την παραδοση του στο λιμάνι
προορισμού(uncargoworthy), με αποτέλεσμα οι παραλήπτες του φορτίου να εγείρουν
απαιτήσεις(claims).

Κατάρτηση καταλόγου:

Ο Πλοίαρχος θα πρέπει να παρέχει λεπτομερής οδηγίες στον υποπλοίαρχο για το τι πρέπει να

προσέξει κατά το καθαρισμό και την επιθεώρηση των κυτών, πριν το πλοίο φθάσει στο λιμάνι.
Θα πρέπει να καταρτίσει ένα κατάλογο για την προετοιμασία των κυτών, στον οποίο θα έχει λάβει
υπ'οψιν τη φύση του προηγουμένου και του επομένου φορτίου(ή των φορτίων)που πρόκειται να
φορτώσει.

Μετα τη εκφόρτωση γενικού φορτίου:

Τα κύτη πιθανότατα θα έχουν πιθανότατα θα έχουν στο εσωτερικό τους επίστρωση ξυλείας, φύλλα
πλαστικού, συρματόσχοινα κλπ που χρησιμοποιήθηκαν στο διαχωρισμό παρτίδων και την
ασφάλιση του φορτίου.Όλος ο φορητός εξοπλισμός έχμασης και η επίστρωση ξυλείας που δεν
ανήκει στο πλοίο πρέπει να διατεθεί στο λιμάνι πριν τον απόπλου.Τα κύτη πρέπει να καθαριστούν
καλά, αν αυτό επιτρέπεται από του κανονισμούς του λιμανιού,διαφορετικά η εργασία πρέπει να
γίνει αμέσως μετά τον απόπλου.
04
Μετα την εκφόρτωση χύμα φορτίου: 05

Πολλές φορές υπεύθυνοι για τον καθαρισμό των κυτών να είναι οι ναυλωτές και συνήθως οι
στοιβαδόροι που εργάζονται για λογαριασμό τους. Πολλές φορές οι στοιβαδόροι σκουπίζουν τα
κύτη, όχι όμως τόσο καλά , ώστε να θεωρηθούν έτοιμα για να φορτώσουν το επόμενο φορτίο.
Χρειάζονται λοιπόν καθάρισμα και πλύσιμο μετά την επαναπαράδοση.
Συνήθως στα σιτοφορτία πριν και μετά τη φόρτωση γίνεται υποκαπνισμός(απεντώμωση)εν πλώ.

Μετά τη εκφόρτωση επικινδύνων φορτίων:

Πριν αρχίσει ο συνηθισμένος τρόπος καθαρισμού των κυτών πρέπει να εξαεριστεί καλά ο χώρος
του κύτους και να ελεγθεί αν υπάρχουν υπολείμματα του επικινδύνου φορτίου ωστε ο χώρος να
είναι ακίνδυνος για το πλήρωμα που θα κατέβει στα κύτη.Να ακολουθούνται οι κανονισμοί για το
κάπνισμα και θα πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερες προφυλάξεις για το φορητό φωτισμό(φώτα
ασφαλείας ) για την αποφυγή του ενδεχόμενου της πυρκαγιάς.Έλεγχος σημείων που έχουν
επηρεαστεί από το φορτίο(π.χ. Διάβρωση στη κατασκευή).

Λόγοι που επιβάλουν την επίστρωση:

1) Λόγοι προστασίας του φορτίου.

2) Για να μην ακουμπά η μία μονάδα με την άλλη και προκληθούν ζημιές.
3) Δημιουργία ασφαλούς χώρου εργασίας για τους στοιβαδόρους.
4) Για να είναι η κάθε εγκάρσια σειρά του φορτίου(π.χ. Παλέτες) επίπεδη, όταν τα φορτία που
τη αποτελούν δεν έχουν το ίδιο ύψος.
5) Για να γεμίσει ο χώρος του φορτίου που έμεινε κενός.
6) Για να αυξηθεί η συνοχή μεταξύ του φορτίου και του δαπέδου του κύτους ή του
υποφράγματος ή μεταξύ λείων επιφανειών του ίδιου φορτίου και να προστατευθεί το φορτίο
από ολίσθηση κατά τη διαρκεια του ταξιδιού.
7) Να προστατευθεί το φορτίο που έχει τοποθετηθεί στο δάπεδο του κύτους ώστε να μην έλθει
σε επαφή με το νερό που καταλήγει στη σεντίνα του αμπαριού.
8) Για να διευκολύνονται οι στοιβαδόροι στο λιμάνι εκφορτόσεως να σαμπανιάρουν και να
εκφορτώνουν το φορτίο με κλαρκς.
9) Για να είναι δυνατός ο καλύτερος αερισμός του φορτίου στα πλοία γενικού φορτίου.
10) Για να καταμεριστεί ισόποσα το βάρος μιας βαριάς μονάδας φορτίου.
11) Για να προστατευθεί το φορτίο από τη θερμότητα σε περίπτωση γειτνίασης του αμπαριού
με δεξαμενές καυσίμων.
12) Για να σχηματιστεί στον πυθμένα του κύτους ένα προστατευτικό ''μαξιλάρι'' πάνω στο
οποίο θα φορτωθεί η αρχική ποσότητα βαρών ή αιχμηρών φορτίων χύμα(πχ παλιοσίδερα),
που αν θα έπεφταν από μεγάλο ύψος, θα προξενούσαν ζημιά.
13) Για να ασφαλιστεί η επιφάνεια φορτίου σιτηρών(δεματοποιήση, λεκάνες) και να αποφευχθεί
η μετακίνηση φορτίου.
14) Για να προστατευθούν τα μποτσαρίσματα από αιχμηρές γωνίες.
15) Για το διαχωρισμό των φορτίων.

Μεθοδοι επίστρωσης:

1) Η κάθετη τοποθέτηση επιστρωσης ξυλείας στις πλευρές των αμπαριών, ως πλευρική

προστασία σε διάφορα γενικά φορτία.
2) Η επίστρωση στον πυθμένα του αμπαριού για φορτία που δεν χρειάζονται άλλη επίστρωση.
3) Η επίστρωση για ασφάλιση-μπλοκάρισμα του φορτίου χρησιμοποιείται στη περίπτωση
μεγάλων μονάδων φορτίου(π.χ. Κιβωτίων ή προιόντων φορτίου).
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙΙ 06

Κατηγορίες ξηρών φορτίων:

1) Επικίνδυνα(dangerous cargoes)
2) Ξηρά(dry cargoes)
3) Υγρά(wet cargoes)
4) Καθαρά(clean cargoes)
5) Βρώμικα(dirty cargoes)
6) Ευπαθή ή ευαίσθητα(delicate cargoes)
7) Ακριβά και πολύ ακριβά φορτία(valuable and precious cargoes)
8) Εμπορευματοκιβώτια(containers)
Ομάδες ταξινόμισης ξηρών φορτίων:

1) βιομηχανικά
2) Ημικατεργασμένα βιομηχανικά ή γεωργικά προιόντα.
3) Χημικά προιόντα και άλλα τοξικά και επικίνδυνα φορτία, φορτία που
αυταναφλέγονται.
4) Τα τρόφιμα και τα ποτά
5) Τα υγρά φορτία γενικά και τα προιόντα πετρελαίου που μεταφέρονται σε βαρέλια και
χωρίζονται σε καθαρά και σε ακάθαρτα.
6) Τα ακριβά και τα πολύ ακριβά

Τα ξηρά φορτία ταξινομούνται γενικά σε δύο μεγάλες ομάδες:

α) Σε συμβατά φορτία(δεν έχουν άμεση επίδραση σε άλλα φορτία που φορτώνονται στην ιδια
παρτίδα ή μαζί με άλλες παρτίδες στον ίδιο χώρο του φορτίου.
β) Σε μη συμβατά φορτία, δηλαδή φορτία που απαγορεύονται από το κανονισμό να στοιβάζονται
στον ίδιο χώρο φορτίου ή ακόμα και σε μικρή απόσταση μεταξύ τους.

Περιγραφή μεθόδων διαχωρισμού ξηρών φορτίων.

α) Πρώτη μέθοδος :Με φυσικό διαχωρισμό(natural separation),δηλαδή σε διαφορετικό αμπάρι.

β) Δεύτερη μέθοδος: Στο ίδιο χώρο φορτίου αλλά με τεχνητό τρόπο(επιστρωση διαχωρισμού).
γ) Τρίτη μέθοδος: Με διαχωρισμό-απομόνωση(segregation) χύδην ή συσκευασμένων επικινδύνων
φορτίων όπου μεσολαβεί κάποιο οριζόντιο ή κατακόρυφο μόνιμο διαχωριστικό, σύμφωνα με τα
προβλεπόμενα από τους σχετικούς κώδικες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙV

1)Κεκορεσμένος αέρας(Saturated air): Ονομάζεται η κατ'ασταση στην οποία βρίσκεται ο αέρας, με

τη μεγίστη ποσότητα υδρατμών που μπορεί να διατητηρήσει στη θερμοκρασία που έχει εκείνη τη
στιγμή όταν δεν είναι υπό πίεση.
2)Σχετική υγρασία(Relative Humidity-RH): Ονομάζεται ο λόγος της ποσότητας υδρατμών που
πράγματι περιέχει ο αέρας(εκφράζεται σε ποσοστό)προς τη μεγίστη ποσότητα υδρατμών την οποία
ο αέρας ο ίδιος ο αέρας θα μπορούσε να κρατήσει υπό τις συνθήκες θερμοκρασίας και πιέσεως που
επικρατούν εκείνη τη στιγμή ή πιο απλά Σχετική υγρασία είναι η ποσότητα της υγρασίας που
περιέχει ο αέρας, σε σύγκριση με τη ποσότητα της υγρασίας που θα μπορούσε να κρατήσει ο αέρας
σε μια ορισμένη θερμοκρασία.
3)Σημείο Δρόσου(Dew Point-DP)ή Σημείο υγροποίησης ή Σημείο Κόρου: Ονομάζεται το σημείο
εκείνο της θερμοκρασίας μέχρι του οποίου μπορεί να κατέβει η θερμοκρασία του αέρα χωρίς να
πραγματοποιηθεί συμπύκνωση(condensation).
 4) Ψυχομετρικό Διάγραμμα(Psychrometric chart): Ονομάζεται ένα διάγραμμα που
αντιπροσωπεύει τις θερμοδυναμικές ιδιότητες του αέρα. 07
5) Υγρόμετρο(Hydrometer): Υγρόμετρο ή ψυχρόμετρο είναι το όργανο με το οποίο μετράμε
την υγρασία.Η μέθοδος που περιγράφεται πιο κάτω είναι η πιο απλή και ακολουθείται στα
περισσότερα φορτηγά πλοία.Ως όργανα χρησιμοποιούνται δύο θερμόμετρα μαζί, το ένα
θερμόμετρο υγρού και το άλλο ξηρού βολβού.Το ζευγάρι αυτο των θερμομέτρων
ονομάζεται Υγρόμετρο.Ταυτόχρονα με τη θερμοκρασία που λαμβάνεται από το θερμόμετρο
του υγρού βολβού λαμβάνεται και η θερμοκρασία ενός κανονικού θερμομέτρου ξηρού
βολβού.Με αυτές τις δύο θερμοκρασίες βρίσκεται με σχετικό πίνακα το Σ.Δ.(DP), το Ψ.Δ.
(PC) και η Σ.Υ(RH).

Πότε πρέπει να γίνεται αερισμός του φορτίου:

Πρέπει να γίνεται αερισμός του φορτίου όταν το Σημείο Δρόσου(DP) στο κατάστρωμα είναι
χαμηλότερο ή ίσο προς το Σημείο Δρόσου(DP) των αμπαριών ή χαμηλότερο από τη θερμοκρασία
της επιφάνειας του φορτίου.

Πρακτικά αναφέρεται πως:

α) Αν η φόρτωση έγινε σε ψυχρό κλίμα και το πλοίο ταξιδέψει σε θερμότερα κλίματα, δεν πρέπει
κατά κανόνα να γίνεται αερισμός-εξαερισμός. Πρέπει όμως πάντα να γίνεται σωστό έλεγχος.
Το ψυχρόμετρο σε αυτή τη περίπτωση είναι τόσο χρήσιμο, όσο η πυξίδα στη πορεία και το σωσίβιο
στον ναυαγό.
β)Αν η φόρτωση έχει γίνει σε θερμά κλίματα (τροπικά) και το πλοίο κατευθύνεται σε ψυχρότερα
κλίματα θα πρέπει να γίνεται αερισμός-εξαερισμός γιατί η σιδηροκατασκευή του πλοίου θα
κρυώσει και θα κάνει τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας στα αμπάρια να πέσει κάτω από το Σημείο
Δρόσου(DP) και να δημιουργηθεί υγρασία στην εσωτερική επιφάνεια των αμπαριών.
γ) Αν τις μέρες που φόρτωνε το πλοίο, έβρεχε ή χιόνιζε χρειάζεται να γίνει σωστός αερισμός-
εξαερισμός με συχνή παρακολούθηση του Σημείου Δρόσου(DP).

Εφίδρωση πλοίου ονομάζεται η υγρασία που δημιουργείται στα ελάσματα των αμπαριών.
Εφίδρωση φορτίου ονομάζεται η εφίδρωση που δημιουργείται απο τη θερμοκρασία της
ατμόσφαιρας στην επιφάνεια του φορτίου.

Διαχωρισμός φορτίων σε ομάδες όταν γίνεται αναφορά στον αερισμό:

α) Τα μη υγροσκοπικά φορτία(Non hygroscopic):Είναι αυτά που δεν περιέχουν υγρασία.

β) Τα υγροσκοπικά φορτία(hygroscopic)Είναι αυτά που περιέχουν φυσική υγρασία.

Ποιοί είναι οι κανόνες σε ότι αφορά τον εξαερισμό τους για τα Υγροσκοπικά και τα μη
υγροσκοπικά φορτία:

Υγροσκοπικό φορτίο που μεταφέρεται από ψυχρά σε θερμά κλίματα δεν χρειάζεται καθόλου
αερισμό.Αντίθετα ο εξαερισμός μπορεί να του προκαλέσει ζημία.
Υγροσκοπικό φορτίο που μεταφέρεται από θερμά σε ψυχρά κλίματα χρειάζεται εξαερισμός της
επιφάνειας του φορτίου γιατί πρόκειται να αναπτυχθεί εφίδρωση του πλοίου.
Μη υγροσκοπικό φορτίο που μεταφέρεται από ψυχρά σε θερμά κλίματα, ποτέ δεν χρειάζεται
εξαερισμός γιατί θα αναπτυχθεί εφίδρωση φορτίου αν μπει ζεστός και υγρός αέρας.
Μη υγροσκοπικό φορτίο που μεταφέρεται από θερμά σε ψυχρά κλίματα, δεν θα χρειαστεί
εξαερισμό αφού είναι απίθανο να αναπτυχθεί εφίδρωση πλοίου.
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ V 08

ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ, ΝΕΚΡΟ ΒΑΡΟΣ, ΩΦΕΛΙΜΟ ΦΟΡΤΙΟ

Τι είναι το εκτόπισμα:Εκτόπισμα ονομάζεται το βάρος του νερού που εκτοπίζει το πλοίο όταν
πλέει σε ηρεμα νερά και είναι ίσο προς το συνολικό βάρος του στο συγκεκριμένο βύθισμα.
Αντωση ονομάζεται η δύναμη που κρατά το πλοίο στην επιφάνεια και δημιουργεί πλευστότητα.
Αντωση=Συνολικό Βάρος του πλοίου στο συγκεκριμένο βύθισμα.
Εκτόπισμα= Όγκος της γάστρας του πλοίουΧ το ειδικό βάρος του νερού

Νεκρό Βάρος: Είναι το άθροισμα όλων των προστιθέμενων βαρών, φορτωμένα στο τελείως κενό
πλοίο.Νεκρό Βάρος=Εκτόπισμα-Μόνιμο βάρος.
Νεκρό βάρος είναι το βάρος που απαιτείται για να βυθιστεί το πλοίο από την άφορτη ίσαλο στην
έμφορτη ίσαλο.

Ωφέλιμο φορτίο υποδηλώνει το καθαρό φορτίο που έχει τη δυνατότητα να φορτώσει το πλοίο για
τη μεταφορά και για το οποίο θα πληρωθεί ναύλος.

Ολική Χωρητικότητα(GT) υποδηλώνει τη καταμετρηση χωρητικότητας σύμφωνα με τη διεθνή

σύμβαση του 1969 που περιέχει τον όγκο όλων των κλειστών χώρων όπως ορίζεται απότη ΔΣ και
η Καθαρή Χωρητικότητα(NT) περιέχει τον όγκο του φορτίου σε κυβικά μέτρα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

ΓΡΑΜΜΕΣ ΦΟΡΤΩΣΗΣ ΚΑΙ ΒΥΘΙΣΜΑ

Υφαλα θέρους ειναι η βρεχόμενη επιφάνεια του η με άλλα λόγια το ''Βυθισμα Θέρους''.
Έξαλα θέρους είναι το ύψος των εξάλων από το βίθυσμα θέρους μέχρι τη γραμμή του
καταστρώματος (summer freeboard), που αναγραφονται στο πιστοποιητικό.
Γραμμή καταστρώματος (Deck line): Είναι μία γραμμή μήκους 300mm και πλάτους 25mm
η οποία είναι χαραγμένη στη μέση του μήκους μεταξύ καθέτων(LBP/2) σε κάθε πλευρά του πλοίου
και δείχνει το άνω σημείο των εξάλων.

Σχήματα
 09

Επεξηγηση των γραμμών φόρτωσης σύμφωνα με τις ΔΣ

α) Γραμμή Θέρους(Summer Load Line): Το ελάχιστο ύψος εξάλων που εξάγεται από σχετικούς
πίνακες όπως τροποποιείται με τις διορθώσεις και ισχύει για τις ζώνες θέρους και τις εποχικές
ζώνες τις περιόδους θέρους.Διέρχεται από το κέντρο του δίσκου και σημειώνεται με το γραμμα S
(Summer) σε νερό θάλασσας πυκνότητας 1,025 και χαράσσεται πλώρα από τη κάθετη γραμμή.
β) Γραμμή Φορτώσεως Χειμώνα(Winter Load Line): Ισχύει για εποχικές ζώνες χειμώνα,
σημειώνεται με το γράμμα W(Winter) και βρίσκεται κατά 1/48 του βιθύσματος του θέρους, κάτω
από τη γραμμή του θέρους και χαράσσεται πλώρα από τη κάθετη γραμμή.
γ) Γραμμή φορτώσεως Χειμώνα Βορείου Ατλαντικού(WNA): Χαράσσεται με βάση το ύψος των
εξάλων του χειμώνα προσαυξημένο κατά 50mm και χαράσσεται μόνο σε πλοία που το μήκος τους
δεν υπερβαίνει τα 100 μέτρα, προς την ίδια κατεύθυνση με αυτή του χειμώνα και του θέρους.
δ) Τροπική Γραμμή Φόρτωσης(Tropical load line): Ισχύει για τις τροπικές ζώνες και τροπικές
περιοχές τις τροπικές περιόδους και συμβολίζεται με το γραμμα Τ(Tropical), χαράσσεται σε
απόσταση 1/48 του βιθ,υσματος του θέρους προς την ίδια διεύθυνση των γραμμών S,W,WNA
(προς τα πλώρα).
ε) Γραμμή Φορτώσεως σε γλυκό νερό κατά το θέρος(Fresh Water Load Line): Ισχύει για περιοχές
με γλυκό νερό σχετικής πυκνότητας (1,000). Η διαφορά ανάμεσα στη FW και τη S είναι το
επιτρεπόμενο περιθώριο σε γλυκό νερό. Σημειώνεται με το γράμμα F και χαράσσεται πρύμα από
τη κάθετη γραμμή και πάνω από τη γραμμή θέρους σε απόσταση που δίνεται από το τύπο
FWA= Displacement/4XTPC για το θαλασσινό νερό στο βύθισμα του θέρους.
ζ) Τροπική Γραμμή Φόρτωσης στο Γλυκό Νερό(Tropical Fresh Water Load Line): Σημειώνεται με
τα γράμματα TF, χαράσσεται πάνω από τη γραμμή φορτώσεως του γλυκού νερού στη ίδια
διεύθυνση με αυτή και απέχει από γραμμή φόρτωσης του γλυκού νερού το 1/48 του βυθίσματος
θέρους. Όλα τα πλοία είναι εφοδιασμένα με Πιστοποιητικό Γραμμής Φόρτωσης.

Γραμμές Φόρτωσης Ξυλείας.

Σχήμα

Το δεύτερο παράρτημα της ΔΣ για τις γραμμές Φόρτωσης καθορίζει τις Ζώνες, τις περιοχές και τις
εποχικές περιόδους ανά την υφήλιο.Η σύμβαση προβλέπει τις ''Τροπικές'',''Θερινές'' και
''Χειμερινές'' ζώνες. Για τη χάραξη των ζωνών έχουν ληφθεί ως κριτήρια παρατηρήσεις ετών
(στατικές) που αποδεικνύουν:

α) Στις Θερινές ζώνες(Summer zones) δεν πνέουν άνεμοι πάνω από 8 μποφόρ για περισσότερο από
10% σε διάστημα ενός έτους.
β) Στις τροπικές (Tropical Zones) δεν πνέουν άνεμοι εντάσεως πάνω από 8 μποφόρ για
περισσότερο από 1% σε διάστημα ενός έτους.
Όλα τα πλοία τα πλοία διαθέτουν το χάρτη D.6083 ''Load Line Rules-Zones, Areas and Seasonal
Periods'' του Βρετανικού Ναυαρχείου, όπως και την έκδοση του ΙΜΟ περί Γραμμών Φόρτωσης που
περιλαμβάνει ένθετο με το χάρτη των ζωνών.
α) Μόνιμες Ζώνες: Υπάρχουν δύο μόνιμες ζώνες καθ'όλη τη διάρκεια του έτους οι τροπικές και οι
θερινές.
1)Οι Τροπικές Ζώνες θεωρούνται τροπικές σε όλη τη διάρκεια του έτους και εκτείνονται βόρεια και
νότια του Ισημερινού.Τα γεωγραφικά όρια των τροπικών ζωνών τα οποία καθορίζονται επακριβώς,
δεν ακολουθούν τους παραλλήλους πλάτους της κλιματικής τροπικής ζώνης του Καρκίνου 23,5 Β
ή του τροπικού του Αιγόκερου 23,5 Ν, αλλά τρέπονται προς νότο ή προς Βορρά μειώνοντας την
έκταση της τροπικής ζώνης.Με τις ''Εποχικές Τροπικές Ζώνες'' επεκτείνονται οι τροπικές ζώνες
είτε φθάνοντας στο τροπικό του Αιγόκερου όπως γίνεται σε τμήμα του Ν. Ειρηνικού, είτε
φθάνοντας τα όρια του τροπικού του καρκίνου όπως στο Β. Ειρηνικό.
2) Θερινές Ζώνες θεωρούνται θερινές σε όλη τη διάρκεια του έτους και βρίσκονται πάνω από
τις Τροπικές ή τις εποχικές Τροπικές Περιοχές στο Βόρειο ημισφαίριο και ακριβώς κάτω
από τις Τροπικές ή τις Εποχικές Τροπικές Περιοχές στο Νότιο ημισφαίριο.
β) Εποχικές Ζώνες: Ουσιαστικά οι μόνες καθαρά εποχικές ζώνες, είναι οι Χειμερινές Εποχικές
Ζώνες (Winter Seasonal Zones), οι οποίες σε μια συγκεκριμένη περίοδο χαρακτηρίζονται ως
Χειμερινές(Winter Zones), ενω σε άλλη συγκεκριμένη περίοδο του έτους χαρακτηρίζονται ως
Θερινές Ζώνες.Οι χειμερινές εποχικές ζώνες υπάρχουν και στα δύο ημισφαίρια.
γ) Εποχικές περιόδοι. Οι εποχικές περίοδοι(χρονικά όρια) συμπληρώνουν τη χειμερινή εποχική
ζώνη και τις οριοθετημένες Εποχικές περιοχές οι οποίες αναφέρονται στο χάρτη.
Τα εσωτερικά ύδατα των μεγάλων λιμνών )(St Lawrence river) , εξαιρούνται από τη ΔΣ για τις
γραμμές Φόρτωσης.
δ) Εποχικές περιοχές: Υπάρχουν οι εποχικές Τροπικές Περιοχές(Seasonal Tropical Areas)στις
παρυφές της Τροπικής Ζώνης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΒΛΑΒΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ΣΕ ΣΤΕΡΕΑ ΧΥΜΑ ΜΟΡΦΗ

ΚΑΘΩΣ ΕΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΣΕ ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΗ(HAZMAT)

Χαρακτηριστικά και ιδιότητες των επικινδύνων και επιβλαβών φορτίων.

Οι επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες μεταφέρονται ως Επικίνδυνα φορτία χύμα ή συσκευασμένα.

Οι επικίνδυνες και επιβλαβείς ουσίες είναι πιθανόν να προκαλέσουν κινδύνους τόσο στην
ανθρώπινη υγεία είτε άμεσα είτε σε βάθος χρόνου(στην εργασία), όσο και στο θαλασσιο
περιβάλλον(Marine Pollutants)
Γενικά στα επικίνδυνα φορτία περιλαμβάνονται;
α) Τα πετρελαιοειδή σύμφωνα με τη ΔΣ MARPOL 73/78
β) Αέρια, όπως ορίζονται στον GC code και το νέο διεθνή κώδικα Υγραεριοφόρων IGC code
γ) Επιβλαβείς υγρές ουσίες/χημικά συμπεριλαμβανομένων των αποβλήτων, όπως ορίζονται στον
BCH code στον IBC code και στη ΔΣ MARPOL 73/78
ε) Στερεά χύδην φορτία που εμφανίζουν χημικό κίνδυνο σύμφωνα με τον BC code(και το νέο
IMSBC).
στ) Συσκευασμένα επικίνδυνα εμπορεύματα, όπως ορίζονται στον IMDG code
ζ) Συσκευασμένα πυρηνικά και ραδιενεργα απόβλητα σύμφωνα με το INF code.
Τα χαρακτηριστικά ή τα φυσικά χαρακτητιστικά των επικινδύνων και επιβλαβών φορτίων είναι τα
εξωτερικά τους γνωρίσματα όπως:
α) Η φυσική τους κατάσταση δηλαδή υγρά(η πτητικότητα μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσει
κίνδυνο), στερεά(που υφίσταται ενδεχομένος κίνδυνος η σκόνη τους να εκρύγνηται),αέρια(στα
οποία το ειδικό τους βάρος σε σχέση με τον αέρα ή κάτι άλλο που ορίζεται από τις προδιαγραφές
τους να δημιουργήσει κίνδυνο).
β) Η πίεση του ατμού και το σημείο βρασμού
γ) Το μέγεθος των μορίων της σκόνης και η μορφή του μορίου.
δ) Οσμή, το χρώμα κλπ. 10
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή χημικά χαρακτηριστικά των επικινδύνων και επιβλαβών
φορτίων:

α) Χημικοί κίνδυνοι που περικλείουν.

β) Ο τρόπος συσκευασίας τους.
γ) Η στοιβασία τους.
δ) Ο τρόπος διαχωρισμού τους.

Πως εξετάζονται οι επίφοβες και επιβλαβείς ουσίες:

α) Οι επιπτώσεις στην υγεία μετά από μακροχρόνια έκθεση.

β) Κάθε μορφής κίνδυνος για το περιβάλλον.

Σύμφωνα με τη ΔΣ STCW 1978 όπως τροποποιήθηκε ο αξιωματικός επιβάλλεται να γνωρίζει την

κατάταξη των επικινδύνων και επιφόβων ουσιών και υλικών που μεταφέρονται σε ''στερεά χύδην
μορφή''.

Στον IMSBC code section 9 αναφέρεται η παρακάτω κατάταξη στα στερεά χύδην υλικά που
εμφανίζουν χημικό κίνδυνο.Για λόγους ευκολίας χρησιμοποιούνται κλάσεις του IMDG code για
να ταξινομηθούν επειδή παρουσιάζουν τους ίδιους κινδύνους όταν μεταφέρονται συσκευασμένα.

Κλάση 4.1: Εύλεκτα στερεά(Flammable solids): Αυτά τα υλικά έχουν την κοινή ιδιότητα να
αναφλέγονται από εξωτερική αιτία(απόσπινθήρες ή φλόγες)
Κλάση 4.2: Ουσίες που υπόκεινται σε αυτόματη/αυθόρμητη καύση(Substances liable to
spontaneous combustion): Αυτά τα υλικά έχουν την κοινή ιδιότητα όταν έρθουν σε επαφή με τον
αέρα να υπόκεινται σε αυτόματη θέρμανση(που οδηγεί σε αυτόματη καυση και στιγμιαία
αναφλεξη).
Κλάση 4.3: Ουσίες που εκλύουν εύφλεκτα αέρια όταν υγραθούν(Substances which in contact with
water, emit flammable gases). Στερεά υλικά που έχουν την ιδιότητα όταν υγραθούν να εκλύουν
εύφλεκτα αέρια. Σε ορισμένες περιπτώσεις αυτά τα αέρια υπόκεινται σε στιγμιαία ανάφλεξη.
Κλάση 5.1: Οξειδωτικές ουσίες(Oxidizing substances, agents).Τα υλικά αυτά αν και δεν είναι
εύφλεκτα, μπορούν από μόνα τους να αποδώσουν οξυγόνο και να αυξήσουν τον κίνδυνο και την
ένταση της φωτιάς άλλων υλικών που καίγονται αν έλθουν σε επαφή μαζί τους.
Κλάση 6.1: Τοξικές ουσίες(Toxic substances). Αυτά τα υλικά μπορούν να προκαλέσουν θάνατο ή
σοβαρό πρόβλημα υγείας όταν γίνει εισαγωγή στο οργανισμό με κατάποση,εισπνοή ή με επαφή.
Κλάση 7: Ραδιενεργά υλικά(Radioactive materials). Τα υλικά αυτής της κλάσεως είνια όσα
περιέχουν ραδιονουκλίδια που η δραστηριότητα συγκεντρώσεως και η συνολική δραστηριότητα
στο φορτίο υπερβαίνει τις τιμές που καθορίζονται από τον σχετικό πίνακα του IMDGC.
Κλάση 8: Διαβρωτικά(Corrosives). Τα υλικά αυτής της κλάσης είναι υλικά που στις χημικές τους
δραστηριότητες θα προκαλέσουν σοβαρή ή ουσιώδη βλάβη όταν βρίσκονται σε επαφή με ζώντες
ιστούς ή ακόμη θα καταστρέψουν άλλα αγαθά ή το μεταφορικό μέσο.
Κλάση 9: Διάφορες επικίνδυνες ουσίες και αντικείμενα(Miscellaneous dangerous substances and
articles). Τ α υλικά αυτής της κλάσης παρουσιάζουν κινδύνους που για διαφόρους λόγους δεν
μπορούν να καταγούν στις προηγούμενες κλάσεις.
Κλάση MHB: (Materials Hazardous only in bulk). Είναι υλικά τα οποία όταν μεταφέρονται χύμα
δηιουργούν χημικούς κινδύνους, διαφορετικούς από αυτούς που δημιουργούν τα υλικά που
ταξινομούνται στον IMDGC.
Π.χ.α) Τα υλικά που μειώνουν τη περιεκτικότητα του σε οξυγόνο στου χώρους του φορτίου.
β) Τα υλικά που υπόκεινται σε αυτόματη θέρμανση ή που καθίστανται επικίνδυνα όταν βραχούν.
Οι κλάσεις 1-9 του ΙΜΟ.
Κλάση 1: Εκρηκτικές ουσίες ή αντικείμενα(Explosive substances or articles).
11
Κλάση 2: Αέρια (Gases).
2.1: Εύφλεκτα αέρια.
2.2 : Μη εύφλεκτα , μη τοξικά αέρια.
2.3 : Δηλητηριώδη αέρια.

Κλάση 3: Εύφλεκτα υγρά(Flammable liquids).

Κλάση 4: Εύφλεκτα στερεά,στερεές ουσίες που αναφλέγονται χωρίς πηγή ανάφλεξης ή που στην
επαφή τους με το νερό αναδύουν εύφλεκτα αέρια(Flammable solids, substances liable to
spontaneous combustion, substances which in contact with water emit flammable gases).
Κλάση 5: Οξειδωτικές ουσίες και οργανικά υπερωξείδια(Oxidizing substances and organic
peroxides).
Κλάση 6: Τοξικές και μολυσματικές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο ή σοβαρό
πρόβλημα υγείας όταν γίνει εισαγωγή στον οργανισμό με κατάποση, εισπνοή ή επαφή με το δέρμα
και μολυσματικές ουσίες που περιέχουν παθογόνους μικροοργανισμούς(Toxic and infectious
substances).
Κλάση 7: Ραδιενεργά υλικά που περιέχουν ραδιονουκλίδια(άτομα με ασταθή πυρίνα), όπου η
συγκέντρωση και η συνολική δραστηριότητα στο φορτίο υπερβαίνει τα όρια που ορίζει ο κώδικας
(Radioactive material).
Κλάση 8: Διαβρωτικές Ουσίες(Corrosive substances).
Κλάση 9 : Ουσίες και αντικείμενα που δεν θεωρούνται βέβαια ακίνδυνες, αλλά για διαφόρους
λόγους δεν μπορούν να καταταγούν στις προηγούμενες κατηγορίες(Miscellaneous dangerous
substances and articles).

Ποιοί είναι οι κίνδυνοι για την υγεία στα επικίνδυνα φορτία:

α) Κίνδυνοι από επαφή με το δέρμα.

β) Κίνδυνοι από την εισπνοή.
γ)Κίνδυνοι από κατάποση.
δ)Κίνδυνοι από ακτινοβολία.

Ποιές συμβάσεις δίνουν οδηγίες σχετικά με τους κινδύνους για την υγεία και συνιστά την
εξοικείωση με τις σχετικές απαιτήσεις των κεφαλαίων ΙΙ-2 και VII της ΔΣ SOLAS '74.

1) Κεφάλαιο II-2 της ΔΣ SOLAS 74 : Κατασκευή προστασία από τη πυρκαγιά.Ανίχνευση και

κατάσβεση πυρκαγιάς, όπως τροποποιήθηκε.Το αναθεωρημένο κεφάλαιο τέθηκε σε ισχύ
την 01-07-2002 και άλλες τροποποιήσεις τέθηκαν σε ισχύ την 01-07-2008.

Οι βασικοί άξονες του κεφαλαίου II-2 της SOLAS 74 αφορούν:

α) Το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό πυροπροστασίας.
β) Την υποδιαίρεση του πλοίου σε κύριες ζώνες με πυρίμαχες φρακτές.
γ) Τον περιορισμό της χρήσεως των ευφλέκτων υλικών.
δ) Στην προστασία των μέσων και οδών διαφυγής ή προσβάσεως με σκοπό την πυρόσβεση.
ε) Στα επιπρόσθετα μέτρα ασφαλείας για πλοία που μεταφέρουν επικίνδυνα φορτία.
στ) Στην προστασία των οχημάτων (ειδική κατηγορία Ro-Ro).
2) Κεφάλαιο VII της ΔΣ SOLAS 74 όπως τροποποιήθηκε: Περιλαμβάνει 2 μέρη.
Μερος Α: Μεταφορά επικινδύνων συσκευασμένων εμπορευμάτων.
Μερος Α-1: Μεταφορά στερεών χύμα φορτίων.
Με τους κανονισμούς του κεφαλαίου VII ρυθμίζονται θέματα για τη μεταφορά επικυνδύνων
φορτίων, ακολουθώντας τη μέθοδο του IMDGC(United Nations number- U.N.)
O IMDGC έγινε υποχρεωτικός την 01-01-2004.
 12
Παράρτημα III της MARPOL 73/78 όπως τροποποιήθηκε. Το παράρτημα ΙΙΙ αφορά την πρόληψη
της ρύπανσης από επιβλαβείς ουσίες που μεταφέρονται θαλάσσια σε συσκευασίες,
εμπορευματοκυβώτια, φορητές δεξαμενές ή βυτιοφόρα οχήματα. Οι κανονισμοί του παραρτήματος
ισχύουν για όλα τα πλοία που μεταφέρουν επιβλαβείς ουσίες. Ορίζεται ότι απαγορεύεται η
απόρριψη στη θάλασσα επιβλαβών ουσιών που μεταφέρονται σε συσκευασία, εκτός αν είναι
απαραίτητο για την ασφάλεια του πλοίου ή τη διάσωση της ανθρώπινης ζωής. Ο πλοίαρχος
υποχρεούται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της MARPOL να αναφέρει στις αρχές του πλησιέστερου
παράκτιου κράτους οποιοδήποτε περιστατικό διαρροής επιβλαβών ουσιών στο θαλάσσιο
περιβάλλον. Οι τροποποιήσεις στο παράρτημα ΙΙΙ (ANEX III) που τέθηκαν σε ισχύ από 01/01/2010
εφαρμόζονται σε όλα τα πλοία τα οποία μεταφέρουν επιβλαβείς ουσίες σε συσκευασία,
αναθεωρούν κανονισμούς του παραρτήματος ΙΙΙ και διατηρούν τη χρησιμοποίηση του όπου Marine
pollutants με ειδική ετικέτα.

Σε πόσες ομάδες ταξινομεί ο IMSBC τα Ε.Φ ανάλογα με την επικυνδυνότητα τους.

1) Ομάδα Α: Περιλαμβάνει φορτία, τα οποία πιθανόν να υγροποιηθούν αν φορτωθούν με

περιεκτικότητα υγρασίας μεγαλύτερη από το όριο υγρασίας ασφαλούς μεταφοράς(TML).
2) Ομάδα Β: Περιλαμβάνει φορτία, τα οποία περικλείουν την ιδιότητα να δημιουργούν χημικό
κίνδυνο.Μερικά από τα στερεα φορτία(υλικά) ή επιβλαβείς ουσίες ομάδας Β μεταφέρονται
και συσκευασμένα και ταξινομούνται ως επικίνδυνα αγαθά από τον IMDG code.
3) Ομάδα ''C'': περιλαμβάνει φορτία που ποτέ δεν υγροποιούνται ούτε δημιουργούν χημικό
κίνδυνο.

Ποιά βασικά σημεία πρέπει να γνωρίζουν όσοι χειρίζονται τα επικίνδυνα φορτία?

α) Δήλωση (certificate of declaration). Οι αντιπρόσωποι του πλοίου, πράκτορες ,ναυτιλιακές

επιχειρήσεις πρέπει να παραδίδουν έγγραφα στην οικεία Λιμενική Αρχή φορτώσεως για τη
καταλληλότητα της συσκευασίας και για τη σήμανση με ''ετικέτα'' που γράφει το U.N. Number
(Κλάση του φορτίου).
β) Έγγραφα(documentation): Κάθε πλοίο που μεταφέρει επικίνδυνα φορτία σε συσκευασία θα
πρέπει να παρουσιάσει ένα κατάλογο ή δηλωτικό σε ένα αναλυτικό Σχέδιο Φόρτωσης(cargo plan),
που θα αναφέρονται οι κλάσεις των επικινδύνων φορτίων σύμφωνα με τον IMDGC, o UN και η
θέση στοιβασίας του.
γ) Συσκευασία(packing): Πρέπει να έχει σχεδιαστεί με επιστημονικό και τεχνολογικά ορθό τρόπο
για το συγκεκριμένο επικίνδυνο φορτίο σύμφωνα με τις προδιαγραφές που έχουν οριστεί.
δ) Σήμανση,τοποθέτηση ετικετών, αναγνώριση(Marking and Labeling): Όλες οι συσκευασίες των
επικινδύνων από εμπορευματοκυβώτια μέχρι ανεξάρτητα πακέτα και φιάλες πρέπει να φέρουν
διεθνώς αναγνωρίσιμη ετικέτα την ανάλογη με την κλάση του επικινδύνου είδους που περιέχουν.
ε) Στοιβασία(Stowage): Η στοιβασία πρέπει να είναι η κατάλληλη για να μειώνονται οι κίνδυνοι
που εγκυμονούν ώστε να μην διακυδεύεται η ασφάλεια του πλοίου, του πληρώματος.
Οι κατηγορίες στοιβασίας είναι πέντε A,B,C,D,E.
στ) Διαχωρισμός-απομόνωση(Segregation): Σε διαφόρους τύπους πλοίων και σε διαφορετικές
μονάδες φορτίου(Κώδικας IMDG στο μέρος 7 Κεφάλαιο 7.2 του πρώτου τόμου).
ζ) Διάφορα μεταφορικά μέσα χρησιμοποιούμενα για επικίνδυνες ουσίες: Οι επικίνδυνες ουσίες
χύμα ή συσκευασμένες κατάλληλα μεταφέρονται με κατάλληλα οχήματα.
η) Ασφάλεια προσωπικού:Το συμπλήρωμα του IMDG code περιλαμβάνει το EmS(Emergency
Schedule) που αναφέρονται διάφορες οδηγίες για την ασφάλεια του προσωπικού που χειρίζεται
Ε.Φ συμπεριλαμβανομένου και του πληρώματος.
θ) Εξοπλισμός έκτατης ανάγκης: Αναπνευστικές συσκευές, κατάλληλο φορείο, φαρμακείο
πρώτων βοηθειών,συσκευή ανάνηψης, μέσα ανύψωσης , ζώνη ασφαλείας, σχοινί διάσωσης κλπ.
ι) Όργανα μετρήσεως, χρήση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων: Ο κώδικας IMSBC απαιτεί να
υπάρχουν όργανα μετρήσεων αερίων. Επίσης η SOLAS 74 Κεφάλαιο VI Regulation 3 απαιτεί για
τα πλοία που μεταφέρουν χύμα φορτία που αναδίδουν τοξικά ή εύφλεκτα αέρια να φέρουν
οξυγονόμετρο και ανιχνευτή τοξικών και ευλέκτων αερίων. 13

Ποιές είναι οι προφυλάξεις και οι διαδικασίες ανάγκης οταν χειριζόμαστε Ε.Φ.

α) Ηλεκτρική ασφάλεια στους χώρους του φορτίου: Οι ηλεκτρικές συσκευές δεν πρέπει να είναι
τοποθετημένες ή να χρησιμοποιούνται σε διαμερίσματα όπου γίνεται στοιβασία Ε.Φ.
β) Προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται κατά την είσοδο σε κλειστούς χώρους που ίσως
υπάρχει έλλειψη οξυγόνου, δηλητηριώδης ή εύφλεκτη ατμόσφαιρα: Κλειστός χώρος είναι αυτός
που έχει περιορισμένα ανοίγματα για είσοδο και έξοδο και δεν έχει σχεδιαστεί για συνεχή εργασία
μέσα σε αυτόν.Δηλαδή χώροι φορτίου,διπύθμενα,δεξαμενές έρματος και καυσίμων,αντλιοστάσια ,
φρεάτια κ.λ.π. Η είσοδος στους χώρους αυτούς πρέπει να έχει την έγριση του υπεύθυνου
αξιωματικού αφού έχουν γίνει όλοι οι έλεγχοι ασφαλείας σύμφωνα με το CHECK LIST.
γ) Για τα πιθανά αποτλέσματα της διαρροής εμπορεύματος ή πυρκαγιάς των ουσιών κάθε
κλάσης,εξέταση των συμβάντων επί ή υπό του καταστρώματος.

Ποιές διαδικασίες πρέπει να ακολουθούνται σύμφωνα με τον EmS Guide (Emergency

Response Procedures for ships Carrying Dangerous Goods) του ΙΜΟ.

α) Διαδικασίες για τη πυρκαγιά που πιθανόν να συμβεί κατά τη μεταφορά Ε.Φ και που ανάλογα με
τη κλάση θα χρειαστεί κάποια διαφορετική αντιμετώπιση.
β) Διαδικασίες κατά τη διαρροή που πιθανόν να συμβεί κατά τη μεταφορά Ε.Φ που αναφέρεται
στον κώδικα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8

ΧΥΜΑ ΦΟΡΤΙΑ

Τι είναι ο Κώδικας Ασφαλούς Πρακτικής για τα στερεά χύμα φορτία(Code of safe practice of solid
bulk cargoes- BC code).

Ο BC Code όπως τροποποιήθηκε πρόσφατα με σκοπό να ελαχιστοποιηθούν τα ατυχήματα έχει

συμπεριλάβει αλλαγές, που συνήθως προήλθαν από την εμπειρία στη μεταφορά ορισμένων
φορτίων. Υιοθετήθηκε από τον ΙΜΟ το Δεκέμβριο του 2008, ισχύει από 01-01-2011 και
αναθεωρείται κάθε δύο χρόνια. Ο νέος κώδικας ονομάζεται πλέον ''International Maritime Solid
Bulk cargoes (IMSBC) code και εκδόθηκε το 2009 μαζί με ένα συμπλήρωμα.

α)Τι είναι Γωνία Αναπαύσεως(ANGLE REPOSE):

Είναι η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ του οριζόντιου επιπέδου και της κεκλιμένης επιφάνειας του
κώνου αυτού του υλικού.

β)Τι είναι εμπλουτισμένο φορτίο σύμφωνα με τον IMSBC code(concentrates cargoes): Είναι τα
υλικά τα οποία λαμβάνονται από τα φυσικά ορυκτά μεταλλεύματα μετά από μία διαδικασία
εμπλουτισμού(enriched) ή εμπλουτισμού (beneficiated) με χημικό ή φυσικό διαχωρισμό όπου και
αποβάλλονται τα ανεπιθύμητα συστατικά τους. Στις κατηγορίες ''Mineral Concentrates'' και
''Mineral Sulphide Concentrates'' o κώδικας προσδιορίζει τα ''διυλισμένα ορυκτά'' στα οποία τα
μεγάλης αξίας στοιχεία έχουν εμπλουτισθεί (enriched) αφού έχουν αποβληθεί τα άχρηστα χύμα
υλικά που περιείχαν.Τα πιο γνωστά εμπλουτισμένα φορτία είναι τα συμπυκνώματα μολύβδου
(lead concentrates), συμπυκνώματα ψευδαργύρου(Zinc concentrates), συμπυκνώματα
χαλκού(copper concentrates) κα.
 14
γ)Σημείο ρευστοποιήσεως(Flow moisture point)
Είναι το ποσοστό της περιεκτικότητας υγρασίας(moisture content) με βάση τη υγρή μάζα στο οποίο
αναπτύσσεται η ρευστή κατάσταση(Flow state) κατά τη μέθοδο δοκιμής ενός αντιπποσωπευτικού
δείγματος.

δ)Μετανάστευση υγρασίας (Moisture Migration): Είναι η μετακίνηση της υγρασίας με την

κατακάθιση και τη συνένωση του φορτίου από τις ταλαντώσεις του πλοίου και τις δονήσεις της
κυρίας μηχανής και της έλικας.(vibration).

ε) Κατάσταση ρευστή(flow state): Είναι η κατάσταση που συντελείται όταν η μάζα ενός
κοκκιώδους υλικού κορεστεί με υγρό σε βαθμό τέτοιο, που υπό τη επήρεια των εξωτερικών
δυνάμεων που επικρατούν, δονήσεις κυρίας μηχανής, πρόσκρουση, ταλαντώσεις του πλοίου χάσει
την εσωτερική του συνοχή και αρχίζει να συμπεριφέρεται ως υγρό.

στ) Τι είναι όριο υγρασίας ασφαλούς μεταφοράς(Transportable Moisture Limit-TML): To TML

αντιπροσωπεύει τη μεγίστη περιεκτικότητα σε υγρασία, η οποία θεωρείται ασφαλής για τη
μεταφορά του φορτίου με πλοία που δεν έχουν συμμορφωθεί με τις ειδικές απαιτήσεις του κώδικα.

ζ) Τι είναι Υδαρές(Slurry): Ο όρος δεν αναφέρεται στον κώδικα, αλλά είναι γνωστό πως ''Υδαρές''
γίνεται ένα μείγμα λεπτόκοκκου φορτίου αναμεμειγμένο με νερό που έχει την υφή λασπόχιονου
(slushy) του οποίου η υγρασία στο ταξίδι τείνει να συγκεντρωθεί στην επιφάνεια του φορτίου.

Ποίοι είναι οι κίνδυνοι κατά τη μεταφορά εμπλουτισμένων μεταλλευμάτων:

Τα εμπλουτισμένα μεταλλεύματα διαχωρίζονται σε Στεγνά(Dry) και σε Υγρά(Wet) :

α)Τα στεγνά εμπλουτισμένα μεταλλεύματα φορτώνονται στη Νότιο Αμερική. Παράγονται με

συνθλιψη(crushing).Έχουν μορφή κόκκων σκόνης,χαμηλή περιεκτικότητα σε υγρασία και συνήθως
θειούχες προσμίξεις. Κατά το εμπλουτισμό μπαίνει ανάμεσα στη σκόνη ατμοσφαιρικός αέρας.
Επομένως αν το υλικό υγραθεί είτε μέσω ανεμοδόχων είτε από βροχή κατά τη φόρτωση το οξυγόνο
θα αντιδράδσει με τη θειούχο πρόσμιξη και θα παράγει θεικό άλας και θα αρχίσει να αναπτύσσεται
θερμότητα.Αν η θερμότητα δεν μπορέσει να διαφύγει όπως συμβαίνει με τα χύμα φορτία το φορτίο
θα φτάσει σε ανάφλεξης που έχει το θειάφι, αυτό σημαίνει έναρξη φωτιάς στο φορτίο(αυτόματη
ανάφλεξη).Τα πλοία αυτά εχουν μόνιμο σύστημα κατάσβεσης CO2 στα αμπάρια.
β)Βρεγμένα εμπλουτισμένα μεταλλεύματα. Στα φορτία αυτά το υλικό αποτελείται από ένα μέρος
θειούχων προσμείξεων που είχε το μετάλλευμα που διαχωρίστηκε από τα άχρηστα υλικά με ειδική
διαδικασία διαχωρισμού με νερό(water flotation process). Τα βρεγμένα εμπλουτισμένα
μεταλλεύματα έχουν επίσης μορφή σκόνης και μπορεί να περιέχουν μια αποδεκτή ποσότητα νερού
λόγω του τρόπου παραγωγής τους.
Μεταφορά συνεκτικών και μη συνεκτικών χύμα φορτίων σύμφωνα με τον IMSBC Code.
Τα στερεά χύμα φορτία θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν ως συνεκτικά και μη συνεκτικά.
Τι είναι τα μη συνεκτικά φορτία χύμα φορτία (non cohesive solid bulk cargoes) για του σκοπούς
της διευθέτησης(χαπιάρισμα), όταν είναι στεγνά είναι μόνο τα φορτία που αναφέρει ο κώδικας.
Τι είναι τα συνεκτικά στερεά χύμα φορτία?
Όλα τα νοτισμένα από υγρασία φορτία και μερικά στεγνά από υγρασία εμφανίζουν συνεκτικότητα.
Αν και δεν μετατοπίζονται εύκολα θα πρέπει να χαπιάρονται όσο το δυνατό καλύτερα.
Μεταφορά φορτίων χύμα φορτίων που έχουν γωνία αναπαύσεως <30 μοιρών ρέουν ελεύθερα όπως
τα σιτηρά και θαπρέπει να μεταφέρονται σύμφωνα με τις διατάξεις των σιτοφορτίων.
Ωστόσο πρέπει να λαμβάνεται υπ'οψιν η πυκνότητα του φορτίου όταν φορτωθεί σε υποφράγματα
και να εξετάζονται τα εξής:
α) Οι διαστάσεις κατασκευής του δαπέδου(scantlings) και η τοποθέτηση διαχωριστικών
διαφραγμάτων ή άλλων μεσων παρεμποδισης μετακίνισης του φορτίου.
β) Η επίδραση των ελευθέρων επιφανειών:
15
Τα μη συνεκτικά χύδην φορτία που έχουν γωνία ανάπαυσης 30-35 μοίρες θα πρέπει να
διευθετούνται σύμφωνα με τα παρακάτω κριτήρια:
Η ακανόνιστη επιφάνεια του φορτίου μεταξύ των ψηλοτέρων και των χαμηλοτέρων επιπέδων της
επιφάνειας του φορτίου δεν πρέπει να υπερβαίνει το Β/10, όπου Β είναι το πλάτος του πλοίου σε
μέτρα με μεγίστη επιτρεπομένη Δh=1,5 m(Δh είναι η κάθετος μεταξύ των ψηλοτέρων και των
χαμηλοτέρων επιπέδων του φορτίου).
β) Η φόρτωση πρέπει να γίνει με ειδικό μηχάνημα χαπιαρίσματος εγκεκριμένου τύπου από την
αρμόδια αρχή του λιμανιού.
Τα μη συνεκτικά φορτία χύμα φορτία που έχουν γωνία ανάπαυσης μεγαλύτερη απο 35 μοίρες.
Η ακανόνιστη επιφάνεια του φορτίου που μετρήθηκε ως η κάθετος απόσταση (Δh)μεταξύ των
υψηλοτέρων και των χαμηλοτέρων σημείων να μην υπερβαίνει το Β/10 και η μέγιστη
εποιτρεπομένη Δh=2m.
β) Η φόρτωση πρέπει να γίνεται με ειδικό μηχάνημα χαπιαρίσματος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9

BULK CARRIERS(ΠΛΟΙΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΧΥΜΑ ΦΟΡΤΙΟΥ)

Κατασκευαστικοί περιορισμοί .

Οι ναυπηγοί για κάθε πλοίο που σχεδιάζουν θέτουν ορισμένα όρια όπως:

α) Μέγιστες τιμές Δυνάμεων Διάτμησης(shear forces) και μέγιστες τιμές Καμπτικών

Ροπών(bending moment)για το λιμάνι και το ταξίδι.
β) Το μέγιστο επιτρεπόμενο φορτίο για κάθε κύτος για το αντίστοιχο βύθισμα στη μέση του
τμήματος που καταλαμβάνει το κάθε κύτος.Στο φορτίο προστίθεται το βάρος του έρματος των
διπυθμένων και των άνω πλευρικών δεξαμενών(Top side tanks)που βρίσκονται μεταξύ των ίδιων
νομέων.
γ) Το μέγιστο όριο αντοχής του καταστρώματος,των καλυμμάτων και του πυθμένα των αμπαριών.
δ) Το ελάχιστο πρωραίο βύθισμα για την αποφυγή των σφυροκρούσεων.
Αδύναμα σημεία κατασκευής bulk carriers:
α)Σε μερικά πλοία η απουσία σιτοστεγανών με κλίση τμημάτων πλώρα και πρύμα από τα στόμια
των κυτών φορτίου περιορίζει την ευστάθεια, γιατί θα υπάρχει κενός χώρος κάτω από το
κατάστρωμα που δημιουργεί ογκομετρικές ροπές(Heeling moments) και επομένως ανατρεπτικές
ροπές(Grain Heeling moments).
β) Τα μεγάλα ανοίγματα των στομίων των κυτών περιορίζουν την αντοχή του κυρίου
καταστρώματος,των καπακιών και γενικά του σκάφους.
γ) Τα σχετικά μεγάλα σε όγκο κύτη περιορίζουν την ευστάθεια, αλλά και τη αντοχή των εγκαρσίων
φρακτών και τη γύρω από κάθε κύτος κατασκευή στη περίπτωση κατάκλυσης 2 κυτών μετά απο
διαρροή και τη είσοδο χιλιάδων τόνων νερού,με αποτέλεσμα τη γρήγορη βίθυση του πλοίου.
Ποιές είναι η προδιαγραφές του ΙΜΟ και της Διεθνούς Ένωσης Νηογνωμόνων-IACS)
α) Για πλοία με μήκος άνω των 150 Μ που ναυπηγήθηκαν πριν 01/07/98 ορίζεται η ενίσχυση της
πρυμνιάς φρακτής του κύτους Νο 1 και του αντίστοιχου διπυθμένου,ώστε όταν μεταφέρουν φορτίο
πυκνότητας1780 kg/m3 και άνω να αντέξουν αν κατακλυσθεί με νερό το Νο 1 κύτος. Επίσης
για πλοία που ναυπηγήθηκαν μετά από την 01/07/98 ορίζεται η ενισχυση τους ώστε να μην
καταρρεύσουν οι φρακτές στη περίπτωση που κατακλυσθεί οποιοδήποτε κύτος με φορτίο
πυκνότητας 1000Kg/m3 και άνω.
β) Για πλοία που ναυπηγήθηκαν μετά την 01/07/04 ορίζεται υποχρεωτική η εγκατάσταση
ανιχνευτών νερού(Water Ingress Detector) για διαρροή στα κύτη, στις δεξαμενές έρματος και
στους κενούς χώρους.
γ) Για πλοία διπλού περιβλήματος(Double Side Skin-DSS) μήκους 150 Μ και άνω που 16
ναυπηγήθηκαν μετά 01/01/09, ορίζεται ο υποχρεωτικός χρωματισμός των χώρων μεταξύ του
περιβλήματος.

Από τι καθορίζονται οι επιχειρησιακοί περιορισμοί των πλοίων στα χύμα φορτία?

1) Από το ναυλοσύμφωνο.Για παράδειγμα ο όρος του ναυλοσυμφώνου ''The vessel to be

employed in lawful trades for the carriage of lawful merchandise only between good and
safe ports or places''.
2) Από τον ΙΜΟ και την IACS. Για παράδειγμα, ορίζονται κανόνες που έχουν σαν σκοπό να
περιορίσουν τους κινδύνους που έχουν σχέση με λανθασμένη φόρτωση.
Άλλοι κανόνες απαγορεύουν στα πλοία μονού περιβλήματος άνω των 150 Μ και ηλικίας
10 ετών, όταν δεν πληρούν ορισμένες προυποθέσεις, να φορτώνουν φορτία πυκνότητας
1780Kg/m3 και πάνω σε κατάσταση φόρτωσης σε μονά κύτη.
3) Από τα χαρακτηριστικά της κατασκευής του κάθε πλοίου ή τα χαρακτηριστικά του φορτίου.
α) Τα μεγαλύτερα Bulk carriers που το μεγεθος τους τα περιορίζει να διέρχονται μέσω της
Διώρυγας του Παναμά αναγκάζονται να ταξιδέψουν γύρω από το Cape Horn, όπου
υπάρχουν παγόβουνα,χαμηλές θερμοκρασίες και κακοκαιρίες.
β) αποκλεισμός ορισμένων λιμανιών φορτώσεως χύμα, επειδή δεν υπάρχει δυνατότητα
προσβάσεως μεγάλων πλοίων στις υπάρχουσες λιμενικές εγκαταστάσεις.
γ) Η απουσία μέσων φορτοεκφόρτωσης στα capers και στα panamaxes που περιορίζει τον
αριθμό των λιμανιών στα οποία μπορούν να δραστηριοποιηθούν.
δ) Ο περιορισμός της συνεχούς απασχολήσεως των panamaxes με βαρειές μονάδες φορτίου
όπως τα προιόντα σιδήρου.
ε) Ο αποκλεισμός ορισμένων πλοίων από τερματικούς σταθμούς χύδην ξηρών φορτίων
που φορτώνουν με μεγάλες ταχύτητες.(Καταπόνηση της κατασκευής).
στ) Η αποφυγή ορισμένων λιμανιών που χρησιμοποιούνται πνευματικά μηχανήματα στην
εκφόρτωση σε πλοία μεταφοράς χύμα ξηρών φορτίων μονού περιβλήματος, επειδή
προκαλούν ζημιές στη κατασκευή και περιορίζουν τη ζωή ειδικά στα capers.
ζ) Η μικρή ταχύτητα των πλοίων χύμα μεταφοράς ξηρών φορτίων .
η) Οι μειωμένες δυνατότητες αλλαγής του προκαθορισμένου πλου, επειδή η ποσότητα
καυσίμων στα μικρά ταξίδια με μεγάλο βύθισμα είναι συνήθως περιορισμένη.
θ) Η επιμήκυνση του χρόνου φορτεκφόρτωσης και του χρόνου καθαρισμού των κυτών
όταν είνια φορτωμένα όλα τα κύτη.
ι) Ο περιορισμός της απασχολήσεως του πλοίου με φορτία που προκαλούν διαβρωση
όπως το θειάφι,το αλάτι,οι άνθρακες με ψηλή περιεκτικότητα στο θειάφι κ.ά.
Ποιες πληροφορίες πρεπει να έχει ο Πλοιαρχος για μια καλά σχεδιασμένη φόρτωση:

α)Απαιτήσεις σχετικά με τη πλοήγηση.

β)Ρυμούλκηση και βοήθεια Ρ/Κ
γ) Πληροφορίες για τον τοπικό καιρό.
δ) Ευκολίες αγκυροβολίας και παραβολής.
ε) Διαθεσιμότητα γλυκού νερού,τροφίμων,καυσίμων και λιπαντικών.
στ) Τα χαρακτηριστικά του φορτίου.
ζ) Τη διαδεσιμότητα του φορτίου και άν φορτώνει περισσότερα από ένα φορτία.
η) Τα χαρακτηριστικά μέσων φορτοεκφόρτωσης και τη ταχύτητα φορτοεκφόρτωσης.
θ) Τη θέση παραβολής που θα πραγματοποιηθεί η φόρτωση.
ι) Το ελάχιστο βύθισμα της προβλήτας φόρτωσης.
ια) Τη πυκνότητα του νερού της προβλήτας.
ιβ) Τη μεγίστη απόσταση μεταξύ της ισάλου και του άνω μέρους των καλυμμάτων(κουβουσιών)
του αμπαριού καθώς και τη μεγίστη απόσταση του ψηλοτέρου σημείου του πλοίου από την ίσαλο
γραμμή και άνω(Air Draft).
ιγ) Το μέγιστο βύθισμα κατάπλου. 17
ιδ) Τη ποσότητα του πλοίου που θα παραμείνει στον ιμάντα μεταφοράς και το οποίο θα φορτωθεί
μετά το πέρας της φόρτωσης στο πλοίο.
ιε) Οποιοδήποτε περιορισμό στον ερματισμό ή αφερματισμό και στη παραλαβή καυσίμων.
Ιστ) Τις απαιτήσεις του τερματικού σταθμού για διακοπές,μεθορμίσεις,μετακινήσεις.
ιζ) Τη διαγωγή στο βύθισμα απόπλου που ορίζει η Αρχή.

Ποιές πληροφορίες πρέπει να δώσει ο Πλοίαρχος μαζί με τη άφιξη στον τερματικό σταθμό:
α) Το όνομα του πλοίου, το ΔΔΣ, τον αριθμό του ΙΜΟ και το λιμάνι νηολογίου.
β) Το σχέδιο φόρτωσης.
γ) Το βύθισμα αφίξεως και το υπολογιζόμενο βύθισμα απόπλου.
δ) Το χρόνο που απαιτείται για αφερματισμό.
ε) Τις διαστάσεις του πλοίου
στ) Την απόσταση από την ίσαλο μέχρι το πρώτο στόμιο κύτους που θα φορτωθεί ή θα εκφορτωθεί
ζ) Τη θέση της κλίμακας του πλοίου.
η) Τις λεπτομέριες και τις δυνατότητες των μέσων φορτοεκφόρτωσης του πλοίου.
θ) Το αριθμό και το είδος σχοινιών πρόσδεσης
ι) Τις λεπτομερειες οποιονδήποτε απαραιτήτων επισκευών που μπορεί να καθυστερήσουν τη
φορτοεκφόρτωση και τον απόπλου του πλοίου.
ια) Οποιαδήποτε άλλη πληροφορία που ζητά ο τερματικός σταθμός.
Ποιά σημεία υφίστανται εξασθένηση από τη Διάβρωση σε ένα πλοίο χύμα φορτίου?
α) Τα ελάσματα των φρακτών που γειτνιάζουν με τα ελάσματα του περιβλήματος του πλοίου.
β) Στα ελάσματα των ανεμοδόχων και στις σωληνώσεις μεταξύ TST και Hopper tanks.
γ) Στα ελάσματα των φρακτών και στις ηλεκτροσυγκολλήσεις αυτων με τα επάνω και τα κατω
σκαμνιά(stools).
δ) Στις ηλεκτροσυγκολλήσεις των ελασμάτων των σκαμνιών,όπως και στις ηλεκτροσυγκολλήσεις
των ελασμάτων των κάτω σκαμνιών και του πυθμένα των κυτών.
ε) Στις ηλεκτροσυγκολλήσεις των TST και των Hopper tanks.
στ) Σε κάθε περιοχή που έχει φύγει το χρώμα και υπάρχει οξείδωση ή φθορά.
Ποιές είναι οι κυριώτερες τοπικές κοπώσεις που παρουσιάζονται σ' ένα πλοίο χύμα φορτίου?
α) Μετωπικές κοπώσεις λογω θαλασσοταραχής.
β) Κοπώσεις από σφυροκρούσεις της πλώρης(pounding).
γ) Κοπώσεις από μεμονωμένα βάρη στο κατάστρωμα ή από τα επερχόμενα κύματα.
δ) Κοπώσεις κατά την επαφή της τρόπιδας με τον πυθμένα της θάλασσας σε ρηχά λιμάνια και
διαύλους.
Τι πρέπει να διασφαλισει ο πλοίαρχος πριν την έναρξη της φόρτωσης ή εκφόρτωσης ώστε να
αποφευφθούν τυχόν ζημίες από ανεπαρκή χειρισμό φορτίου?
α) Η φόρτωση ή εκφόρτωση , ο ερματισμός ή ο αφερματισμός ελέγχεται από τον υπεύθυνο
αξιωματικό του πλοίου.
β) Η διάταξη του φορτίου και ο όγκος του έρματος παρακαλοθούνται σε όλη τη διαδικασία της
φόρτωσης ή εκφόρτωσης, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η κατασκευή του πλοίου δεν καταπονείται
υπερβολικά.
γ) Το πλοίο διατηρείται ισοβύθιστο και χωρίς κλίση.
δ) Ο εκπρόσωπος του τερματικού σταθμού ενημερώνεται για τις απαιτήσεις διευθέτησης του
φορτίου που πρέπει να είναι σύμφωνες με τις διαδικασίες του κώδικα BLU.
ε) Ο εκπρόσωπος του τερματικού σταθμού ενημερώνεται για το rate του ερματισμού ή του
αφερματισμού ώστε να εναρμονίζεται με τη φόρτωση ή την εκφόρτωση του φορτίου.
στ) Όλες οι ενέργειες του φορτίου και του έρματος συμβαδίζουν με το συμφωνημένο σχέδιο και
κατά τα προσυμφωνυμένα διαστήματα γίνεται Draft survey.
ζ) Ο εκρόσωπος του τερματικού σταθμού ενημερώνεται εγγράφως αν κατα υη διαδικασία της
φόρτωσης ή εκφόρτωσης έγινε κάποια ζημιά.
η) Ο εκπρόσωπος του τερματικού σταθμού ενημερώνεται για την έναρξη της τελικής διευθέτησης
του φορτίου. 18
θ) Η εκφόρτωση ή η φορτωση του κύτους διεξάγεται ισομερώς μεταξυ της αριστερής και της δεξιάς

πλευράς του πλοίου ώστε να αποτρέπεται η στρέβλωση της κατασκευής.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΝΘΡΑΚΑ

Ποιές είναι οι κατηγορίες Γαιανθράκων?

α) Τύρφη: (Ποάνθρακας/Peat) Χαλαρό οργανικό καύσιμο ίζημα με εμφανή φυτικά συστατικά που
κόβεται εύκολα με το χέρι.
β) Λιγνίτης(Lignite B & A , Φαιάνθρακας μαλακός και σκληρός ). Δέν κόβεται με το χέρι και
είναι χαμηλής ποιότητας.Αποθέματα λιγνίτη διαθέτει και η Ελλάδα.
γ) Λιθάνθρακας:(Bituminous). Έχει μεγάλη σκληρότητα και το λέει και το ονομά του στα πιο
απλά ελληνικά λέγεται πετροκάρβουνο(ασφαλτούχος).Ο ασφαλτούχος λιθάνθρακας με πτητικά
συστατικά, αποτελεί την έκτη από τις επτά υποκατηγορίες λιθανθράκων πριν τον ημιανθρακίτη.
δ) Ανθρακίτης(anthracite): Είναι υψηλής ποιότητας άνθρακας πιο σκληρός από τον λιθάνθρακα
για αυτό το λόγο ονομάζεται ''Stone coal'' δηλαδή πετροκάρβουνο.

Τι ονομάζουμε ''καρβουνο'' σύμφωνα με τον IMSBC code?

α) Coal(Group B & class MHB or Group A):Γαιάνθρακας που περιλαμβάνει λιθάνθρακα και
ανθρακίτη, καθώς επίσης γαιάνθρακας πλούσιος σε άνθρακα(Carbon) από 85%-95%. Λόγω της
θερμογόνου δύμαμης έχει μεγάλη αξία.
β) Coal Slurry(Group A): Μείγμα λεπτόκοκκου λιθάνθρακα,ανθρακίτη και νερού.
γ) Brown coal briquettes(Group B & class MHB): Λιγνίτης στεγνός πεπιεσμένος σε σχήμα
πλίνθων
διαστάσεων περίπου 50mm.
δ) Coke(Group C): Οπτάνθρακας με μορφή βόλων που πιθανόν να περιέχει και κόκκους.
ε) Coke Breeze(Group A): Οπτάνθρακας σε μορφή σκόνης.
στ) Petroleum Coke or Pet Coke9Group B, MHB): Πετρελαικός οπτάνθρακας που προέρχεται
από υπολείμματα διύλισης πετρελαίου.
ζ) Charcoal(Group B): Ξυλοκάρβουνο ή ξυλάνθρακας που υπάρχει και σε μπρικέτες.

Ποιοί είναι οι ειδικοί κίνδυνοι από τη μεταφορά του άνθρακα?

α) Η υγροποίηση
β) Η έκρηξη μέσα στα κύτη όταν υπάρξη εύφλεκτη ατμόσφαιρα.
γ) Η αυτόματη ανάφλεξη που προέρχεται από την οξείδωση του φορτίου,αν η συσταση του
περιέχει θειούχες ενώσεις και η στοιβασία του δεν είναι σωστή.
δ) Η τοξικότητα από τη δημιουργία αερίων.
ε) Η επιτάχυνση της οξείδωσης.(από το θεικό οξύ).

Πως γίνεται η αυτόματη ανάφλεξη στο φορτίο του άνθρακα(περιέχει θειούχο πυρίτιο)?

Η αυτανάφλεξη προέρχεται από χημική αντίδραση που γίνεται μέσα στο ίδιο το φορτίο, όταν
περιέχει μεγάλη ποσότητα υγρασίας και θειούχου πυριτίου χωρίς τη βοήθεια καμίας εξωτερικής
αιτίας.Δηλαδή ανεβάζει τη θερμοκρασία(self heating) ενω παράλληλα παράγει
οξυγόνο(αυτοξείδωση).

Τι προφυλάξεις και οι διαδικασίες κατά τη φόρτωση ή εκφόρτωση του άνθρακα?

α)Αν δεν υπάρχουν πλήρεις πληροφορίες για το φορτίο και υπάρχουν ενδείξεις για προβλήματα
πρέπει να ζητηθούν πληροφορίες από τους φορτωτές. 19
β) Να λαμβάνονται οι θερμοκρασίες πριν αυτό φορτωθεί στα κύτη.Να μην γίνει δεκτό το φορτίο

αν έχει μεγαλύτερη θερμοκρασία πάνω από 55C.Αν αναδύει καπνούς να ειδοποιειθεί το P&I.
γ) Να ελέγχεται η θερμοκρασία των δεξαμενών που γειτνιάζουν στο κύτος.
δ) Να μην εκτελείται φόρτωση όταν βρέχει καταρρακτωδώς και να σφραγίζονται τα στόμια των
κυτών. Να μην γίνονται δεκτά φορτία που είναι υγροποιημένα.
ε) Τα κύτη να κλείνονται αμέσως μετά τη φορτωση τους και τα καλύμματα των κυτών να
σφραγίζονται με κατάλληλη ταινία σφράγισης(seal tape).
στ) Ο αερισμός να είναι φυσικός και επιφανειακός και οι ανεμοδόχοι να έχουν σήτα.
ζ) Οι σωληνώσεις και τα εξαεριστικά που διέρχονται μέσα από τα κύτη να ελέγχονται γαι διαρροές.
η) Το μόνιμο σύστημα CO2 των κυτών αν υπάρχει να ελεγθεί πριν τη φόρτωση.
θ) Τα θερμόμετρα(calibration) και οι σωληνώσεις για τη μέτρηση θερμοκρασίας να ελεγθούν.
ι) Το πλοίο να έχει εφοδιαστεί με μετρητές pH. Να έχουν ελεχθεί οι μετρητές περιεκτικότητας
υδρογονανθράκων,υδρογόνου,μεθανίου και άλλων αερίων(explosimeter).
ια) Οι τρύπες λήψεως δειγμάτων των κουβουσίων των στομίων των κυτών να είναι ελεύθερες και
τα καπάκια τους σε καλή κατάσταση.
ιβ) Να αποφεύγεται η είσοδος στους χώρους του φορτίου, αλλά και στους γειτονικούς κλειστούς
χώρους .Οι γαιάνθρακες τύπου steam coal, που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή ηλεκτρικής
ενέργειας περιέχουν υψηλές ποσότητες μονοξειδίου του άνθρακος, μεθάνειο και υδρόθειο.
ιγ) Να μην επιτρέπεται το κάπνισμα κοντά στα κύτη.Να μην υπάρχουν μέσα στα κύτη ηλεκτρικές
πηγές ανάφλεξης.
ιδ) Τα κύτη να είναι καθαρά και οι υδροσυλλέκτες καθαροί και στεγνοί.
ιε) Να έχει εφοδιαστεί το πλοίο με μάσκες σκόνης μιάς χρήσεως, προστατευτικά γυαλιά και
ανάλογες φόρμες εργασίας.
Τι γνωρίζετε για τη διαδικασία αερισμού του άνθρακα?
Αν και υπάρχουν οδηγίες στον IMSBC για το θέμα του αερισμού του άνθρακα δεν μπορεί να
δοθεί μια σταθερή περιγραφή.
α) Επειδή τα περισσότερα φορτία του άνθρακα χρειάζονται επιφανειακό φυσικό αερισμό αν δεν
υπάρχουν διαφορετικές οδηγίες καλό θα είναι να αρχίσει ο επιφανειακός εξαερισμός του φορτίου
ο οποίος θα διαρκέσει 24 ώρες, μετά τη αναχώρηση του πλοίου από το λιμάνι.Οι μετρήσεις για το
μεθάνιο, που αποτελεί κίνδυνο έκρηξης με κλειστό-εξαερισμό τουλάχιστον 4 ώρες πριν τη μέτρηση
και οι λήψεις θερμοκρασιών θα συνεχίζονται εν πλώ τουλάχιστον μιά φορά την ημέρα.Αν το
μεθάνιο είναι στα επιτεπτά όρια τότε ο αερισμός πρέπει να σταματήσει.Το μεθάνιο θα πρέπει πάντα
να διατηρείται στα επιτρεπτά όρια.
β) Αν το φορτίο δεν αποτελεί ένα ομοιογενές μείγμα και περιέχει θειάφι σε ,μεγάλη σχετικά
ποσότητα είναι προτιμότερο να μην γίνει εξαερισμός του φορτίου.Οι ανεμοδόχοι είναι προτιμότερο
να παραμείνουν κλειστοί σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού.
γ)Επίσης αν το φορτίο είναι Coke η Coke Breeze ή Petroleum Coke δεν χρειάζεται καθόλου
εξαερισμός.

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΙΤΗΡΩΝ

α)''Σιτηρά''(Grain). Ο όρος σιτηρά περιλαμβάνει το σιτάρι,τον αραβόσιτο, τη βρώμη , τη σίκαλη, το

κριθάρι, το ρύζι, τα οσπρια, τους σπόρους και τα επεξεργασμένα προιόντα τους εφ'όσον η
συμπεριφορά τους είναι ίδια με εκείνη των σιτηρών στη φυσική τους κατάσταση.
β) ''Πλήρες Διαμέρισμα διευθετημένο'' (Filled compartment trimmed). Ο όρος αυτός αναφέρεται
σε οποιοδήποτε χώρο φορτίου, στον οποίο το χύδην φορτίο βρίσκεται στην ανώτατη στάθμη που
είναι δυνατόν να φθάσει μετά τη φόρτωση και τη διευθέτηση που απαιτείται.
γ) '' Πλήρες διαμέρισμα αδιευθέτητο''(filled compartment untrimmed).Ο όρος αυτός αναφέρεται
στην περίπτωση που το χύδην φορτίο έχει πληρώσει ως τπ μέγιστο βαθμό το χώρο του στομίου
του κύτους, αλλά δεν έχει διευθετηθεί πέραν του στομίου του κύτους. 20

δ) ''Μερικώς πλήρες διαμέρισμα''(partly filled compartment, slack). Ο όρος αυτός αναφέρεται σε

οποιοδήποτε χώρο φορτίου, όπου το χύδην φορτίο δεν έχει φορτωθεί με τον τρόπο που
περιγράφεται στους παραπάνω ορισμούς.

Ποιές είναι οι ιδιότητες των σιτηρών?

α) Πρόκειται για ελευθέρως μετακινούμενα φορτία(free flowing), τα οποία όπως τα υγρά σε

συνθήκες θαλασσοταραχής, όταν υπάρχει ελεύθερη επιφάνεια υπόκειται πάντα σε μετακίνηση.
Με τη μετακίνηση τους στο κύτος μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή που δεν αποκλείεται να γίνει
επικίνδυνη και να επηρεάσει την εγκάρσια ευστάθεια του.
β) Είναι φορτία που με τις κινήσεις του πλοίου κατά τη διάρκεια του ταξιδίου ''κάθονται''.
Όταν γίνει διευθέτηση(με μηχανικό τρόπο), το ύψος του φορτίου στο κύτος θα μειωθεί και από το
πάνω χείλος του κουβουσιού που ήταν μετά το πέρας της φόρτωσης θα βρεθεί περίπου 5%-6%
κάτω, κοντά στο ύψος του καταστρώματος.Άρα πρέπει να γίνεται καλή συμβατική διευθέτηση.
γ) Μερικά σιτηρά, γνωστά ως Heavy Soya, Sorghum-HSS είναι σχετικά βαρειά με μικρότερο
ΣΣ από άλλα.Σε μια πλήρη φόρτωση με βαρύ σιτοφορτίο π.χ. Σκληρό σιτάρι,η εφαρμογή των
κανονισμών γραμμής φόρτωσης σε συνδυασμό με τοΣΣ δεν καθιστά εφικτή τη πλήρωση όλων
των κυτών του πλοίου.Επομένως η φόρτωση πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή.
δ) Πολλά από τα φορτία αυτά είναι υγροσκοπικά και ευπαθή, ειδικά ο αραβόσιτος περιέχουν
φυσική υγρασία. Αν είναι φρέσκα οπότε η υγρασία είναι μεγαλύτερη υπάρχει περίπτωση να
αλοιωθούν(να μουχλιάσουν).Επομένως πρέπει να αποφεύγεται η φόρτωση φρέσκων σιτηρών.
ε) Προσβάλονται εύκολα από ζωύφια, ειδικά όταν η υγρασία είναι αυξημένη, για αυτό ακριβώς το
λόγο πριν ασφαλιστούν τα κύτη τοποθετούνται ταβλέτες φωσφοριδίου.

Κανονισμοί που διέπουν τα σιτηρά σύμφωνα με τον Διεθνη κώδικα σιτηρών.

Α 2.5. Ο όρος γωνία κατάκλυσης(θF) σημαίνει τη γωνία κλίσης, στην οποία θα βυθιστούν τα
ανοίγματα που υπάρχουν στο σκάφος, στις υπερκατασκευές ή τα υπερστεγάσματα που δεν δύναται
να κλείσουν υδατοστεγώς.
Α 6.1. Θα πρέπει να παρέχονται πληροφορίες σε μορφή εντύπου εγχειριδίου, ώστε να είναι σε θέση
ο πλοίαρχος να βεβαιώνεται ότι πως το πλοίο συμορφώνεται προς τον Διεθνή Κώδικα Σιτηρών,
όταν μεταφέρει χύμα στα πλαίσια διεθνούς πλού.
Α 6.2. Πληροφορίες που θα γίνονται αποδεκτές από στην αρμόδια Αρχή ή από την
εξουσιοδοτημένη ελέγχουσα Αρχή που θα περιλαμβάνουν:
-Βασικά χαρακτηριστικά του πλοίου.
-Το άφορτο εκτόπισμα και την κατακόρυφη απόσταση από το σημείο τομής της βασικής γραμμής
αναφοράς και της μέσης τομής προς το κέντρο βάρους(KG).
-Πίνακα ή πίνακες με διορθώσεις στις ελεύθερες επιφάνειες των υγρών στις δεξαμενές.
-Χωρητικότητες και κέντρα βάρους των δεξαμενών και των κυτών.
-Καμπύλες ή πινακα της γωνίας κατάκλυσης όπου είναι κάτω από 40 μοίρες, σε όλα τα
επιτρεπόμενα εκτοπίσματα.
-Καμπύλες ή πίνακες των υδροστατικών ιδιοτήτων κατάλληλες για το εύρος των βυθισμάτων που
φορτώνει το πλοίο.
– Διασταυρούμενες καμπύλες ευστάθειας οι οποίες θα είναι επαρκείς για το σκοπό του
υπολογισμού της δυσμενούς ροπής ογκομετρικής κλίσης, λόγω μετατόπισης του
σιτοφορτίου και οι οποίες περιλαμβάνουν καμπύλες 12 και 40 μοιρών.
– Α 6.3. Πληροφορίες που θα πρέπει να εγκρίνει η αρμόδια Αρχή και θα περιλαμβάνουν:
 – Πίνακες, κατακόρυφα κέντρα των όγκων και υποθετικές ογκομετρικές ροπές για κάθε
διαμέρισμα φορτίου, πλήρες ή μερικώς πλήρες ή συνδυασμό αυτών. 21
– Καμπύλες ή πίνακες της επιτρεπομένης μεγίστης ανατρεπτικής ροπής κλίσης για διάφορα

εκτοπίσματα και διάφορα κατακόρυφα κέντρα βάρους που θα επιτρέψουν στον πλοίαρχο να
παρουσιάσει τη συμμόρφωση του πλοίου με τις απαιτήσεις του Α 7.1.
– Λεπτομέρειες για τις διαστάσεις κάθε προσωρινής κατασκευής και αν είναι εφικτό τις
ενέργεις προετοιμασίας που χρειάζονται ώστε να πληρούν τις απαιτήσεις Α 7,Α 8
(απαιτήσεις ευστάθειας)και Α 9(προεραιτικές απαιτήσεις ευστάθειας για πλοία που δεν
διαθέτουν Έγγραφο Εξουσιοδότησης(Document of Authorization).
– Οδηγίες για τη φόρτωση σε μορφή σημειώσεων που να συνοψιζουν τις απαιτήσεις του
κώδικα.
– Ένα παράδειγμα υπολογισμού για διευκόλυνση του πλοιάρχου.
– Τυπικές καταστάσεις φόρτωσης στην αναχώρηση και την άφιξη ως και την πιο κρίσιμη
κατάσταση ή ενδιάμεση για ΣΣ 1,25 1,50, 1,75 m3/MT.
– A 7.1. Τα χαρακτηριστικά της άθικτης ευστάθειας κάθε πλοίου που μεταφέρει
σιτοφορτίο χύμα θα πρέπει να δείχνουν πως πληρούν σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού
τουλάχιστον τα ακόλουθα κριτήρια,αφού θα έχουν ληφθεί υπ'όψιν οι ανατρεπτικές
ροπές που οφείλονται στην μετατόπιση του σιτοφορτίου.
– Η γωνία εγκάρσιας κλισης λόγω της μετατόπισης φορτίου δεν θα πρέπει να είναι
μεγαλύτερη από 12 μοίρες.
– A 7.2 Ο πλοίαρχος πριν τη φόρτωση σιτοφορτίου θα πρέπει να παρουσιάσει τον
υπολογισμό της ευστάθειας που θα πιστοποιεί την ικανότητα του πλοίου σε όλα τα
στάδια του ταξιδιού και συμμορφώνεται με τα κριτήρια ευστάθειας που απαιτεί ο
κανονισμός.
– Α 7.3 Μετά το πέρας της φόρτωσης του πλοίου ο πλοίαρχος πρέπει να βεβαιωθεί ότι
το πλοίο του δεν έχει κλίση.

Ποιά σημεία πρέπει να προσέξουν οι αρμόδιοι στην προετοιμασία των κυτών πριν τη μεταφορά
σιτηρών καθώς και σε άλλα χύμα φορτία.
α) Καθαρισμός στους χώρους του φορτίου γενικά. Όλοι οι χώροι του φορτίου πρέπει να είναι
καθαροί και να μην αναδύουν οσμές. Να μην υπάρχουν σκουριές που να προδίδει διαρροή νερού
μέσα στο κύτος. Όλες οι σκάλες και οι διατάξεις εισόδου σε καλή κατάσταση χωρίς υπολλείματα
προηγουμένων φορτίων, χωρίς σκουριές και συντηρημένες.
Τα συστήματα εξαερισμού να είναι σε κατάσταση συντήρησης και λειτουργίας.
Οι σωληνώσεις των εξαεριστικών που περνούν μέσα από τα κύτη σε καλή κατάσταση.
Ο χρωματισμός των δεξαμενών πρέπει να είναι με χρώματα συμβατά με τα σιτηρά.
β)Υδροσυλλέκτες(σεντίνες).Θα πρέπει να έχουν καθαριστεί προσεκτικά, να τοποθετηθεί λινάτσα
και να αποτρέψουμε την είσοδο των σιτηρών στους υδροσυλλέκτες.
γ) Παράσιτα στα κύτη.(infestation).
δ) Στεγανότητα
ε) Επικάλυψη τωνφρακτων που συνορεύουν με ζεστά διαμερίσματα.
στ) Δεξαμενές κύτους(deep tanks).
ζ) Άνω πλευρικές δεξαμενές(top side tanks).
η) Καλώδια ηλεκτρικού ρεύματος.

Ποίοι είναι οι τρόποι διαχωρισμού φορτίου σιτηρών?

α) Φυσικός διαχωρισμός κατά τη διαμήκη ή την κατακόρυφη έννοια.
β) Τεχνητός διαχωρισμός κατά τη διαμήκη έννοια.
γ) Τεχνητός διαχωρισμός κατά τη κατακόρυφη έννοια.(το ένα φορτίο πάνω στο άλλο).
Τι γνωρίζετε για τη διαδικασία αερισμού των σιτηρών.
Τα σιτηρά χρειάζονται επιφανειακό αερισμό.
Πρέπει να γίνεται εξαερισμός όταν το Σ.Δ στο κατάστρωμα είναι χαμηλότερο του ΣΔ του κύτους.

22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΟΙΒΑΣΙΑΣ ΦΟΡΤΙΟΥ

Στη ναυπηγία για να απλουστευθεί το πρόβλημα της μελέτης της αντοχής του πλοίου ως δοκού
έχουν γίνει δύο βασικές παραδοχές:
Η πρώτη παραδοχή αφορά στις δυνάμεις αντιστάσεως, οι οποίες δεν θεωρούνται ότι μεταβαλλονται
με τον χρόνο και η δεύτερη παραδοχή αφορά στο κέντρο ή στα κέντρα στήριξης του πλοίου και στο
σημείο ή τα σημεία που φέρει το πλοίο τα φορτία.
Δηλαδή πρώτον σε κύμα ίσο με το μήκος του πλοίου και δύο κορυφές στα άκρα του πλοίου ή
κατάσταση κύρτωσης(sagging), και δεύτερο σε κύμα ίσο με το μήκος του πλοίου και τη κορυφή
στο μέσο του πλοίου και τη κορυφή ή κατάσταση καμπυλώσεως(hogging).
Οι κάμψεις Sagging(κύρτωση) και το Hogging(καμπύλωση) παρατηρούνται:
α) Σε στατική κατάσταση στο λιμάνι, όταν εκτελείται φόρτωση ή εκφόρτωση: Κάμψεις
παρουσιάζουν τα πλοία με μεγάλο μήκος και φορτώνουν ή εκφορτώνουν βαρίά φορτία με μεγάλες
ταχύτητες. Τα μεγάλα πλοία μεταφοράς χύμα φορτίου και τα μεγάλα δεξαμενόπλοια παρουσιάζουν
σημαντικά μεγαλύτερη κάμψη από τα μικρότερα πλοία.
β)Σε δυναμική κατάσταση στο ταξίδι με κυματισμό ή και φουσκοθαλασσιά: Κατά τη διάρκεια του
ταξιδιού η κύρτωση(Sagging) και η καμπύλωση(Hogging) σε έμφορτη ή άφορτη κατάσταση
εναλασσονται.Έτσι υπάρχουν ειδικοί ηλεκτρονικοί υπολογιστές(LOADMASTERS) που ειδοποιούν
τον Α/Φ για αυτές τις καταστάσεις.
γ) Στο λιμάνι ή στο ταξίδι χωρίς να συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι (α), (β), αλλά να υπάρχει
σημαντική διαφορά θερμοκρασίας περιβάλλοντος και νερού: Κάμψη παρατηρείται όταν υπάρχει
μεγάλη διαφορά μεταξύ τω θερμοκρασιών στο ελεύθερο αέρα(πάνω από την ίσαλο)και το νερό
(κάτω από την ίσαλο), χωρίς να συντρέχουν οι παραπάνω λόγοι. Για παράδειγμα τα πλοία που
ταξιδεύουν στις μεγάλες λίμνες της Β. Αμερικής τους καλοκαιρινούς μήνες (Ιούλιο, Αύγουστο),
παρουσιάζουν καμπύλωση γιατί η θερμοκρασία της ατμόσφαιρας λόγω και της υγρασίας είναι
σημαωτικά μεγαλύτερη από το νερό των λιμνών.Έτσι για να μην συμβεί το πλήρωμα κατά τη
διάρκεια της ημέρας βρέχει το κυρίως κατάστρωμα στη μέση του πλοίου.
Στοιβασία είναι το πρακτικό κομμάτι της φόρτωσης και της καλής ναυτικής τέχνης για τα
εμπορεύματα που θα φορτωθούν στο πλοίο, έτσι ώστε να εφαρμόζονται οι βασικές αρχές όπως
η ασφάλεια του φορτίου από τις ζημιές, η ασφάλεια του πλοίου και του πληρώματος, η ασφάλεια
της ναυσιπλοίας, η οικονομία του χώρου στα κύτη, η επίτευξη μεγαλύτερου δυνατού ρυθμού
στη ταχύτητα της φόρτωσης.
Ποία είναι τα στάδια της στοιβασίας?
α) Το πρώτο στάδιο: Ρυθμίζεται το θέμα της επίστρωσης, των μέσων φορτοεκφόρτωσης και ο
φορητός και μόνιμος εξοπλισμός εχμάσεως.
β) Το δεύτερο στάδιο: Φορτώνονται πρώτα τα υλικά επίστρωσης που έχουν υπολογιστεί ότι θα
χρειαστούν, έχουν παραγγελθεί και παραληφθεί.Αν πρόκειται για ένα φορτίο τότε η στοιβασία θα
γίνει σύμφωνα με το εγχειρίδιο αασφαλίσεως φορτίου.
γ)Το τρίτο στάδιο: Γίνεται η ασφάλιση – το μπλοκάρισμα, αν χρειάζεται, και τις περισσότερες
φορές γίνεται ταυτόχρονα με τη φόρτωση/στοιβασία.
Ποιές είναι οι μέθοδοι στοιβασίας?
α) Στοιβασία ξηρών φορτίων χύμα
β) Στοιβασία φορτίου σε σακιά(bagged cargo).
γ) Στοιβασία φορτίου σε μεγάλους σάκους(Big Bags).
δ) στοιβασία φορτίου σε κιβώτια(carton boxes) ή κασόνια(cases).
ε) Στοιβασία φορτίου σε βαρέλια(Drums).
στ) Στοιβασία προιόντων σιδήρου(ελάσματα, ρόλους- coiled steel). 23
ζ) Στοιβασία σε εμπορευματοκιβώτια(containers).

ΦΟΡΤΙΑ ΚΑΤΑΣΤΡΩΜΑΤΟΣ

Ποιοί είναι οι παράγοντες που λαμβάνονται υπ'όψιν κατά τη μεταφορά φορτίων στο κατάστρωμα?
α) Ορισμένα από τα επικλινδυνα φορτία που υποχρεωτικά πρέπει να φορτωθούν στο κατάστρωμα,
σύμφωνα με τις υποδείξεις του Κώδικα Μεταφοράς Συσκευασμένων Επικίνδυνων Αγαθών.
β) Ξυλεία συνήθως ελαφριά ή μεσαίας ή και μεγάλης πυκνότητας(πακεταρισμένη ή χύμα).Η
ξυλεία είναι φορτίο που μεταφέρεται συνήθως στο κατάστρωμα.
γ) Διάφορες ογκώδεις μονάδες φορτίων, που δεν μπορούν να περάσουν από τα στόμια των κυτών,
ή που που είναι ελαφριές σε σχέση με τον όγκο τους και θα κατλάβουν μεγάλο χώρο κάτω από το
κατάστρωμα και θα ήταν δύσκολο να στοιβαχτούν και να ασφαλιστούν μέσα στα κύτη.
Τέτοια φορτία είναι βαγόνια,έλικες,λεβητες εργοστασίων, κομμάτια από γέφυρες, κλπ.
δ) Φορτία ζωντανών ζώων συνήθως μέσα σε ειδικά φορτηγά οχήματα που φορτώνονται κυρίως σε
οχηματαγωγά πλοία,αλλά και πλοία γενικού φορτίου.
ε) Διάφορα άλλα φορτία που μπορούν να εκτεθούν στις καιρικές συνθήκες ,όχι όμως πολύ βαρειά.
Ποιοί παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπ΄ όψιν σύμφωνα με τη SOLAS 74 , από εθνικούς και
Διεθνείς κανονισμούς και από συστάσεις του IMO για τη μεταφορά φορτίων στο κατάστρωμα.
α) Η μή παρεμπόδιση της ναυσιπλοίας από το ύψος του φορτίου καταστρώματος.
β) Η αντοχή του καταστρώματος και των κουβουσιών των κυτών.
γ) Η ευστάθεια του πλοίου σε όλα τα στάδια του ταξιδιού.
δ) Η ακεραιότητα της καιροστεγανότητας και της στεγανότητας των τμημάτων του πλοίου.
ε) Η μη παρεμπόδιση της ασφαλούς λειτουργίας του πλοίου.(πρόσβαση στο κομμοδέσιο,
καταμετρικούς σωλήνες,,στο μηχανοστάσιο κλπ).
στ) Η μη παρεμπόδιση της εισόδου στο διαμέρισμα του μηχανισμού του πηδαλίου
συμπεριλαμβανομένου και αυτού της πηδαλιουχίας εκτάκτου ανάγκης.
ζ) Η καθιέρωση ειδικής διαδικασίας για μεταφορά επικινδύνων φορτίων σύμφωνα με τον IMDGC.
η) Η διαθεσιμότητα ενός ή περισσοτέρων σχεδίων εχμάσεως που συμμορφώνονται σύμφωνα με τον
Κώδικα Ασφαλούς Πρακτικής για πλοία που μεταφέρουν ξυλεία στο κατάστρωμα(CSS code).
θ) Η εκπόνηση σχεδίου ταξιδίου(Voyage Plan) κατά τετοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι
δυσμενείς καιρικές συνθήκες.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΙΔΗΡΟΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΙΔΕΡΟΚΑΤΑΣΚΕΥΩΝ

Λαμβάνονται σαν παράδειγμα δύο παράγωγα σιδηρομεταλλεύματος που σύμφωνα με τον IMSBC
code το ένα είναι σχετικά επικίνδυνο υλικό(DRI) και το άλλο απολύτως ακίνδυνο υλικό(pig iron).
Τι είναι Σίδηρος Αμεσης Αναγωγής(Direct Reduced Iron).
Είναι ο μεταλλικός σίδηρος σε στερεή κατάσταση που για την ευκολότερη μεταφορά του
μετατρέπεται σε μπριγκέτες που έχουν μεγαλύτερη συμπαγή μάζα.
Τι γνωρίζεται για τον DRI(A),DRI(B),DRI(C)?
α)DRI( A):Προσφέρεται σε για φόρτωση στα πλοία σε μορφή πλίνθων , χελώνων , μπριγκετών και
ράβδων. Οι πλίνθοι έχουν μήκος 90-140 mm, πλάτος 40-100mm και πάχος 20-50 mm και βάρος
από 0,2-3,0 Kg. Το υλικό προέρχεται από αντίδραση με το υδρογόνο σε θερμοκρασία μεγαλύτερη
από 650 C τη στιγμή της συμπιέσεως όπου του προσδίδουν πυκνότητα μεγαλύτερη από 5000kg/m3.
Το προιόν εκτός από σιδηρομετάλλευμα 90%-95% περιέχει μικρά ποσοστά θειάφι,άνθρακα,
φώσφορο,διοξείδιο του πυριτίου κλπ. Το DRI όταν έλθει σε επαφή με το θαλασσινό νερό παράγει
υδρογόνο το οποίο είναι εύλεκτο αέριο.Μπορεί να αυτοθερμανθεί μέχρι τους 30 C και έχει χαμηλό
κίνδυνο ευφλεκτικότητας.Το οξυγόνο μπορεί να μειωθεί μέσα στα κύτη, είναι υγροσκοπικό φορτίο
και δημιουργεί εφίδρωση. 24
β)DRI(B): Προσφέρεται για φόρτωση σε σβώλους ή κυλινδρικά σφαιρίδια(Cold Moulded
briquettes-CMB) 6,35mm-25mm ή συμπεριλαμβάνουν και DRI σε σκόνη(Fines) μέχρι 5%.
Είναι μεταλλικό υλικό βιομηχανικής διαδικασίας και σχηματίζεται με αναγωγή του οξειδίου του
σιδήρου(αφαίρεση του οξυγόνου) σε θερμοκρασία κάτω από το σημείο τήξης του σιδήρου.
Οι CMB έχουν συμπιεστεί σε θερμοκρασία κάτω των 650 C ή πυκνότητα μικρότερη των
5000Kg/m3. Στο ταξίδι πρέπει να μετριέται η θερμοκρασία του DRI γιατί η παραγομένη
θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει ανάφλεξη.Το DRI(B) μπορεί να αντιδράσει με τον αέρα,με
γλυκό ή θαλασσινό νερό και να παράγει υδρογόνο, οπότε θα δημιουργηθεί οξείδωση και
θερμότητα. Το υδρογόνο είναι εύφλεκτο αέριο. Το οξυγόνο μπορεί να μειωθεί δραστικά και να
αποτελέσει κίνδυνο για κάποιον που θα εισέλθει στο αμπάρι.Είναι υγροσκοπικό φορτίο όπως το
DRI (A).O BC code καταχωρεί τα φορτία DRI(A), DRI(B) στη κλάση MHB Group B και
χρειάζονται το σχετικό πιστοποιητικό από του φορτωτές πριν τη φόρτωση.
γ)DRI(C) : Είναι πορώδες μαύρο/γκρι μεταλλικό κοκκιώδες υλικό υποπροιόν των DRI(A) και
DRI(B) με πυκνότητα μικρότερη των 5000Kg/m3 με περιεκτικότητα υγρασίας κάτω του 0,3%.
Η αντιδραστικότητα του είναι δύσκολο να εκτιμηθεί οπότε θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για
τις χειρότερες καταστάσεις όπως στα αδρανοποιημένα κύτη, παρακολούθηση, μέτρηση της
ατμόσφαιρας. Για DRI(C) οι φορτωτές συνιστούν μηχανικό(αντιεκρηκτικό) επιφανειακό αερισμό,
όταν η υγρασία είναι πάνω από 0,3%.Ο νέος κώδικας IMSBC καταχωρεί τα DRI(A),
DRI(B),DRI(C) στη κλάση MHB Group B.
Τι είναι ο Ακατέργαστος Χυτοσίδηρος(Pig Iron): Προέρχεται από σιδηρομεττάλευμα με αναγωγή
σε υψικάμινο μαζί με άνθρακα τύπου non coking coal(NCC) που παράγει το ενδειάμεσο προιόν
HOT METAL και τη συνέχεια βγαίνει το PIG IRON από τα καλούπια των σιδηροχυτηρίων.
Προσφέρεται για μεταφορά σε ράβδους 8-20 Kg. O pig iron(ακατεργαστος χυτοσίδηρος) περιέχει
σίδηρο πάνω από 92% , άνθρακα σε μεγάλο ποσοστό(carbon) 3,5%-4,5% και άλλα συστατικά.
O IMSBC code δεν κατατάσσει το φορτίο Pig Iron σε καμμία κλάση και τον καταχωρεί στην
ομάδα C(Group C) δηλαδή στα φορτία που δεν υγροποιούνται (ομάδα Α) ούτε δημιουργούν
χημικό κίνδυνο(ομάδα Β).Επομένως δεν παρουσιάζει κανένα κίνδυνο για τη μεταφορά του.
Ποία είναι τα βιομηχανικά προιόντα του σιδήρου που μεταφέρονται από τα πλοία?
α) Ελάσματα θερμής έλασης (raw steel).
β) Ελάσματα ψυχρής έλασης(Cold rolled steel coils).
γ) Συρματόβεργες(wire rods).
δ) Σωλήνες(steel pipes).
ε) Δοκοί(beams).
στ) Παλιοσίδερα(ανακύκλωση- scrap iron,scrap metal).
Τι γνωρίζετε για τα ρινίσματα που μπορεί να περέχονται σε φορτίο με παλιοσίδερα.
Όταν το φορτίο παλιοσιδέρων περιέχει ρινίσματα ή τα ρινίσματα φορτωθούν σαν ξεχωριστό
φορτίο, υπάρχει κίνδυνος αυτανάφλεξης.Αυτά τα ρινίσματα δεν πρέπει να φορτώνονται όταν η
θερμοκρασία είναι πάνω από 55 C. Αν η θερμοκρασία τους ξεπερνά τους 90 C κατά τη φόρτωση
αυτή πρέπει να διακόπτεται μέχρι η θερμοκρασία του φορτίου να πέσει κάτω από τους 65 C.
Αν η θερμοκρασία του φορτίου δεν είναι χαμηλότερη από 65 C το πλοίο δεν πρέπει να αποπλεύση.
Η ονομασία του φορτίου σύμφωνα με τον IMSBC code είναι FERROUS METAL BORINGS ,
SHAVINGS,CUTTINGS ''UN No 2793, in a form liable to self heating''.Το φορτίο ανήκει στην
κλάση 4.2 του IMDG code Group B. Σημειώνεται πως όταν φορτωθεί τέτοιο φορτίο θα πρέπει να
αναφέρεται στο Έγγραφο Συμμόρφωσης για μεταφορά επικινδύνων φορτίων(Document of
Compliance-special requirements for ships carrying dangerous goods – DoC).ΑΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΦΟΡΤΙΩΝ
Τι είναι συμπαγής στοιβασία?
25
Συμπαγής στοιβασία είναι μία από τις πιο αποτελεσματικές και οικονομικές μεθόδους ασφάλισης
κατά την οποία στη θέση που στοιβάζεται το φορτίο μπλοκάρεται (jammed) από άλλα φορτία ή
μεταξύ άλλων φορτίων και της κατασκευής του πλοίου χωρίς να χρειαστεί επιπρόσθετη ασφάλιση.
Συμπαγής στοιβασία ονομάζεται και αυτή που έχει συγκεντρωμένα στο ίδιο μέρος του κύτους το
ένα μετά το άλλο τα εμπορεύματα(φορτία) της ίδιας φορτωτικής, τα οποία αποτελούν μια παρτίδα
για τον ίδιο παραλήπτη και προορίζονται να εκφορτωθούν στο ίδιο λιμάνι, ώστε να μην
διασκορπίζονται μέσα στο ίδιο ή σε περισσότερα κύτη.
Τι είναι ασφάλιση?
Είναι γενικά η αποτροπή του φορτίου ή των παρτίδων του φορτίου από ολίσθηση ή ανατροπή.
Επίσης ασφάλιση μπορούμε να πούμε την ''άμεση πρόσδεση'' και συγχρόνως το σφήνωμα
(wedging,chocking, κλπ) των εμπορευμάτων.
Τι είναι το μπλοκάρισμα(blocking)? Πως μπορεί να επιτευχθεί το μπλοκάρισμα?
Μπλοκάρισμα μονάδων φορτίου είναι η στερέωση τους με ''φυσικά'' εμπόδια αλλά και η με κάθε
τρόπο, σταθεροποίηση τους στη θέση της στοιβασίας, ώστε να προστατευτούν από τυχαία/ακούσια
ολίσθηση και ανατροπή στο ταξίδι.Το ''μπλοκάρισμα'' γίνεται με άλλο φορτίο ή μεταξύ ενός
διαφράγματος του πλοίου και άλλου φορτίου ή με σιδηροκατασκευή , ξυλοκατασκευή, αλλά και
με δέσιμο χρησιμοποιώντας συρματόσχοινα και εντατήρες ή άλλα μέσα μποτσαρίσματος, δηλαδή
ασφάλιση με άμεση πρόσδεση(lashing).
Πως γίνεται η ασφάλιση Βαρέων φορτίων?
Η ασφάλιση βαρέων φορτίων γίνεται σύμφωνα με τον Annex 13, Μέθοδοι για την αξιολόγηση της
αποτελεσματικότητας των ρυθμίσεων της ασφάλισης φορτίου απροκαθορίστων προδιαγραφών που
δίνει CSS code και το ψήφισμα Res. A714(17).
Ποιές μεθόδους προτείνει ο'' Κώδικας Ασφαλούς Πρακτικής για τη στοιβασία και ασφάλιση''
(CSS) για την ασφάλιση Ε/Κ απροκαθορίστων προδιαγραφών.
α) Η Μεθοδος Α αφορά σε Ε/Κ μέσου Βάρους και που το βάρος του επάνω Ε/Κ δεν υπερβαίνει
το 70% του βάρους του κάτω Ε/Κ.
β) Η Μέθοδος Β αφορά επίσης Ε/Κ μέσου βάρους που το βάρος του επάνω Ε/Κ μπορεί να υπερβεί
το 70% του βάρους του κάτω Ε/Κ. Η μέθοδος αυτή θα μπορούσε να χαρακτηριστεί αξιόπιστη μόνο
στη ήρεμη θάλασσα.
γ) Η μέθοδος Γ που αφορά Ε/Κ μεγάλου βάρους και που το βάρος του επάνω Ε/Κ μπορεί να
υπερβεί το 70% το βάρος του κάτω Ε/Κ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΦΟΡΤΙΩΝ ΜΕ ΨΥΓΕΙΑ

Ποιές είναι οι απαιτήσεις μεταφοράς φορτίων με ψυγεία?

α) Θερμοκρασία : Τα κύτη των πλοίων-ψυγείων φέρουν κατάλληλη μόνωση.Όλες οι πόρτες και
όλα τα ανοίγματα που οδηγούν στους χώρους του φορτίου κλείνουν στεγανά, ώστε να
παρεμποδίζεται η εισαγωγή αέρα από την ατμόσφαιρα ή από άλλο διαμέρισμα. Η θερμοκρασία
και ο έλεγχος της είναι το σπουδαιότερο στοιχείο σ΄ενα πλοίο-ψυγείο.Οποιαδήποτε ζημιά στο
σύστημα ψύξης(reefer plan) μπορεί να προκαλέσει εκ ατομμύρια δολάρια ζημιά στο φορτίο.
Κατά τη μεταφορά του φορτίου τοποθετούνται φορητοί θερμογράφοι(temperature portable chart
records) που τοποθετούνται κατά τη φόρτωση και αφαιρούνται κατά την εκφόρτωση
καταγράφοντας σε ένα δίσκο τη θερμοκρασία.
β)Υγρασία : Υπάρχουν συστήματα για τη μέτρηση ή και τη καταγραφή στοιχείων μέσα στα κύτη
τα οποία παίζουν ρόλο στη σωστή συντήρηση των φορτίων υπό ψύξη, δηλαδή της σχετικής
υγρασίας και της ποιότητας του αέρα(για CO2 και άλλων αερίων).Οι μετρητές δεδομένων
βρίσκονται σε ειδικό θάλαμο κοντά στα μηχανήματα ψύξης και στη γέφυρα του πλοίου.
γ) Αέρια : Τα φρέσκα λαχανικά και τα φρούτα που είναι τα πιο συνηθισμένα φορτία των ''ψυγείων'',
είναι ζωντανοί οργανισμοί, όπως είναι και ορισμένα φορτία δημητριακών και ξυλείας , και
επομένως αναπνέουν(αεροβική αναπνοή). Ο δε ρυθμός της αναπνοής τους εξαρτάται από τη
26

θερμοκρασία και το βαθμό ωρίμανσης.Μικρότερη θερμοκρασία σημαίνει μικρότερος ρυθμός

αναπνοών και μικρότερος ρυθμός αναπνοών σημαίνει λιγότερους υδρατμούς(υγρασία),λιγότερη
θερμότητα και λιγότερο CO2. Τη ζημιά δεν τη κάνει το CO2 αλλά η σύνθεση της ατμοσφαίρας.
Αν και το CO2 επιβραδύνει την ωρίμανση, καθιστά την ατμόσφαιρα του κύτους επικίνδυνη για
όποιον εισέλθει σε αυτό.Η αναπνοή των φρούτων παράγει κατά την ωρίμανση και αέρια όπως το
αιθυλένιο. Αν προστεθεί στην ατμόσφαιρα όζον επιτυγχάνεται ένα μείγμα αέρα που δεν επιτρέπει
την ωρίμανση. Επειδή το όζον είναι δηλητήριο για τα φρούτα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1ppm.
Εάν το αιθυλένιο εισχωρήσει από τις πόρτες ή από τους αεραγωγούς μπορεί να βλάψει άλλα
προιόντα που βρίσκονται σε γειτονικά διαμερίσματα (μπανάνες κλπ).
Η υψηλή συγκέντρωση αιθυλενίου πάνω από 1% στην ατμόσφαιρα του κύτους δημιουργεί
εκρηκτικό μίγμα.
Ποιές είναι οι απαιτήσεις της στοιβασίας για πλοία-ψυγεία?
α) Να μην στοιβάζονται μαζί μήλα και αχλάδια ή αυτά μαζί με λάχανα,καρότα,πατάτες.
β) Να μην στοιβάζονται στο ίδιο διαμέρισμα σέλινο,κρεμμύδια και καρότα.
γ) Να μην στοιβάζονται στο ίδιο διαμέρισμα κίτρα με αρωματικά λαχανικά.
δ) Να δίδεται προσοχή στις οσμές, γιατί οσμές από κίτρα και μήλα για παράδειγμα απορροφώνται
εύκολα από τα κρέατα, τα αυγά και τα γαλακτομικά προιόντα.
ε) Να φορτώνονται σε ξεχωριστά διαμερίσματα(κύτη) τα κρεμμύδια,τα κίτρα και οι πατάτες.
Οι ντομάτες και τα κλιμακτηρικά φρούτα(μήλα,αχλάδια,μπανάνες,αβοκάντος,δαμασκηνα,πεπόνια,
καρπούζια) δεν πρέπει να στοιβάζονται με μαρούλια και καρότα.
Από τα παραπάνω συμπεραίνονται ότι τα αέρια που βρίσκονται στα κύτη πρέπει να
παρακολουθούνται.
Πώς γίνεται ο έλεγχος της ατμόσφαιρας στα πλοία-ψυγεία.
Με τη νέα τεχνολογία της ελεγχόμενης ατμόσφαιρας (controlled Atmosphere) διοχετεύεται στα
κύτη φορτίου αδρανές αέριο(άζωτο) στην κατάλληλη αναλογία για να παραταθεί η ζωή των
φρούτων κατά τη μεταφορά , να επιβραδυνθεί η ωρίμανση και να είναι δυνατή η μεταφορά και
πιο ωρίμων φρούτων (μπανάνες), να ελαττωθεί η αναπνοή και η παραγωγή αιθυλενίου.
Η παραπάνω ενέργειες γίνονται μέσω Η/Υ που χειρίζονται οι αξιωματικοί του πλοίου.
Σε ποιές κατηγορίες χωρίζονται τα τρόφιμα ως προς την απαιτούμενη θερμοκρασία?
α) Κατεψυγμένα Προιόντα(frozen products)
β) Εψυγμένα προιόντα(chill products)
Σε ποιές κατηγορίες χωρίζονται τα κατεψυγμένα προιόντα?
α) Φορτία καταψύξεως(Frozen cargoes), τα οποία μεταφέρονται σε σκληρή κατεψυγμένη
κατάσταση και παρεμποδίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών και τη δημιουργία υγρασίας.
Τα φορτία αυτά είναι κυρίως κρέατα(χαμηλότερης ποιότητας),καλαμάρια, σουπιές,ψάρια κλπ.
Η θερρμοκρασία ψύξεως δεν είναι πάνω από -18 C .Οι μικροοργανισμοί δεν καταστρέφονται από
τη ψύξη αλλά απλά σταματάει η αναπτυξη τους. Πειράματα έχουν αποδείξει ότι οι
μικροοργανισμοί επιζούν μέχρι τους -149 C.
β) Φορτία Βαθιάς κατάψυξης(deep frozen cargoes) με θερμοκρασία πολύ χαμηλή από -25 C έως
-35 C(ψάρια παχιά, ψάρια φιλέτα,παγωτά κλπ).
Σε ποιές κατηγορίες χωρίζονται τα εψυγμένα προιόντα?
α)Φορτία που μεταφέρονται σε κατάσταση ψυξης(chilled cargoes). Είναι τα φορτία που
μεταφέρονται σε θερμοκρασία από -0,5 C έως -1 C και είναι φρούτα, μερικά βοδινά κρέατα(καλής
ποιότητας), γαλακτοκομικά,αυγά κά.
β) Φορτία Ελεγχόμενης Θερμοκρασίας(temperature regulated cargoes), δηλαδή αερόψυκτα
φορτία
(air cool cargoes).Είναι κυρίως φρούτα και λαχανικά που απαιτούν ειδικό αερισμό-εξαερισμό για
να αποφευθεί η αλλοιωση τους.Για αυτό χρησιμοποιούνται εξελιγμένα συστήματα ψύξεως με αέρα,
τα οποία με τη σωστή ροή και κίνηση του αποκλείουν τις ζημιές του φορτίου από ανισοκατανομή
της θερμοκρασίας.
Ποία είναι τα συστήματα ψύξης? 27
1) Συστήματα μηχανικής ψύξης(mechanically chilled cooling systems)
2) Συστήματα αερόψυξης ή συστήματα ψύξεως με αέρα(air chilling,forced-air cooling).
Τι γνωρίζετε για το μηχανικό σύστημα ψύξης(mechanically chilled cooling system)?
Χρησιμοποιούνται τρία συστήματα μηχανικής ψύξης:
α) Σύστημα μηχανικής ψύξης άμεσης ή απευθείας εξάτμισης(70% των πλοίων ψυγείων).
Η λανθάνουσα θερμότητα χρησιμοποιείται για να μετατρέψει σε χαμηλό σημείο βρασμού το
ψυκτικό υγρό σε ατμό π.χ αμμωνία ή άλλο ψυκτικό υγρό.Η ενέργεια της θερμότητας που
εφαρμόζεται χρησιμοποιείται απευθείας για τη ψύξη.Το ψυκτικό υγρό κυκλοφορεί σε σερμπατίνες
μέσα στα κύτη του φορτίου.
β) Σύστημα μηχανικής ψύξης έμμεσης εξάτμισης.Την έμεση εξάτμιση τη προτιμούσαν αρχικά
επειδή το ψυκτικό υγρό που χρησιμοποιούσαν ήταν η αμμωνία.Σήμερα χρησιμοποιείται με τεχνικά
ψυκτικά υγρά.Στην έμμεση εξάτμιση η εξασφάλιση της ψύξης γίνεται έμμεσα με τη κυκλοφορία
κάποιου δευτερεύοντος μέσου(ενδιάμεσου) με χαμηλό σημείο ψύξης(αλατόνερο,σαλαμούρα κλπ).
Πλεόνεκτημα της έμμεσης εξάτμισης είναι η περιορισμένη διαρροή και απώλεια του ψυκτικού
μέσου στο χώρο του φορτίου επειδή τα μηχανήματα βρίσκονται σε ανεξάρτητο διαμέρισμα μακριά
από το φορτίο.Τα μειονέκτηματα είναι το υψηλότερο κόστος επενδύσεως(στο κύτος),υψηλότερο
κόστος λειτουργίας(λειτουργία αντλιών άλμης),χαμηλότερη ικανότητα ψύξης.Η μεταβίβαση της
θερμότητας σε δύο στάδια έχει σαν αποτέλεσμα τη χαμηλότερη θερμοκρασία εξάτμισης.
γ) Σύστημα μηχανικής ψύξεως συνδυασμένο με σύστημα μηχανικής κυκλοφορίας
αέρα(αναμιστήρες και αεραγωγοί).Οι ανεμιστήρες κατευθύνουν τον αέρα με σκοπό τον έλεγχο
της θερμοκρασίας για να παραμένει σταθερή στους χώρους της ψύξης.
Τι γνωρίζετε για τα συστήματα ψύξης με αέρα(air cooling)?
Τα συστήματα αερόψυξης εξασφαλίζουν τη συντήρηση και την επιτυχημένη μεταφορά, κυρίως
φρούτων,λαχανικών, πουλερικών κά.
Τα συστήματα κατακόρυφης ροής αέρα είναι τα πιο κατάλληλα για τη μεταφορά μπανάνας.
Όταν τα αέρια που δημιουργούνται από φορτία μέσα στο κύτος υπερβούν το όριο(CO2 3%-8%)
τότε μέρος του αέρα αποβάλλεται στην ατμόσφαιρα και εισάγεται νέος φρέσκος.
Σε πόσες ομάδες κατατασσονται τα ψυκτικά υγρά?
Ομάδα 1: Τα ''ασφαλή'' εγκεκριμένα ψυκτικά(safe Refrigerants, Fluorinated hydrocarbons).
Ομάδα 2: Τα τοξικά ή καυστικά εγκεκριμένα ψυκτικά(Toxic or caustic refrigerants) που όταν
αναμιχθούν με αέρα έχουν LEL 3,5% κατ' όγκο.
Ομάδα 3: Εύλεκτα μη εγκεκριμένα ψυκτικά(Combustible Refrigerants) με LEL λιγότερο από
3,5% κατ' όγκον.
Από τις παραπάνω ομάδες τα ψυκτικά που χρησιμοποιούνται στη ναυτιλία είναι της ομάδας 1.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΞΥΛΕΙΑΣ

Ποία είναι τα είδη της πακεταρισμένης ξυλείας?

α) Ελαφριά ξυλεία (πυκνότητας/ειδικού βάρους μικρότερου των 0,40-0,64)συνήθως μαλακή ξυλεία
(soft timber)από φυλλοβόλα ή και κονοφώρα δένδρα(λεύκη,καρυδιά,έλατο,πεύκο,αγριόπευκο κά).
β)Βαριά ξυλεία(μεσαίας πυκνότητας 0,64-0,77, υψηλής πυκνότητας πάνω από 0,81-0,89 , πολύ
υψηλής πυκνότητας πάνω από 0,91) , συνήθως σκληρή ξυλεία (hard timber) από κονοφώρα δένδρα
δένδρα τροπικών δασών(βελανιδιά,σημίδα,τικ,βέγκε,μπουμπίνγκα, ipe κά).
Τι γνωρίζετε για τη πρωτογενή ξυλεία?
Η πρωτογενής ξυλεία επειδή φορτώνεται στο κατάστρωμα παρουσιάζει επικινδυνότητα.
Ο ΙΜΟ όπως κάνει σε όλα τα φορτία που η μεταφορά τους εγκυμονεί κινδύνους στο προσωπικό και
στο πλοίο έχει εκδόσει το Υποχρεωτικό Κώδικα Ασφαλούς Πρακτικής για τα πλοία που
μεταφέρουν ξυλεία επί του καταστρώματος(code of safe practice for ships carrying timber deck
cargoes) γνωστό ως TIMBER CODE

Τι γνωρίζετε για τα προιόντα της ξυλείας? 28

Τα σφαιρίδια , τα πριονίδια-ροκανίδια(wood pellets-woodchips), σφαιρίδια από ξυλοπολτό(wood
pulp pellets), ξυλοπολτός/χαρτοπολτός φορτώνονται σε εξιδικευμένα φορτηγά,αλλά και σε πλοία

χύμα φορτίου.
Ποιές είναι οι κυριότερες μονάδες για τη φόρτωση ξυλείας?
α) Το Petrograd standard , μονάδα που χρησιμοποιείται στη Μεγάλη Βρετανία.Αποτελείται από
120 τεμάχια σανίδων διαστάσεων 1,5 x 11 ιντσες x 12 πόδια που είναι ίσο με 4,672 m3.
β) Το mille board = (165 x 1000):1980= 83,33f3, δηλαδή 2,36m3.Χρησιμοποιείται στις εμπορικές
συναλλαγές ξυλείας στη Βόρεια Αμερική.
γ) Το standard μονάδα που χρησιμοποιείται στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης που έχει όμως
πολλές παραλλαγές που δεν συνδέονται μεταξύ τους με κάποια απλή σχέση.(Irisstandard,Drammen
standard, Christiana standard).
δ) Το εμπορικό κυβικό μέτρο(commercial cubic meter) είναι η επικρατέστερη υπολογισμού
ναύλου για τη ξυλεία.
ε) Το Γαλλικό stere που είναι ίσο με ένα κυβικό μέτρο και το Αμερικανικό stere που είναι ίσο με
35,31466ft3.Η ίδια μονάδα χρησιμοποιείται στην Ιταλία,το Βέλγιο και άλλες χώρες.
στ) Το Timber shipping ton που είναι ίσος με 42 ft3(για πακεταρισμένη ελαφριά ξυλεία).
ζ) Το Load για πελεκημένη τετραγωνισμένη ξυλεία είναι ίσο με 50ft3=1,4158m3, ενώ το ένα
load απελεκητης ξυλείας = 40ft3=1,1327m3.
θ) Η οργιά της ξυλείας(Fathom of wood)=216ft3=6,1164m3.
ι) Ο μετρικός τόνος που χρησιμοποιείται για τη Βαριά ξυλεία.
κ) Το Board Measure Feet (USA ) 1000 BMF=2,36m3.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19
ΦΟΡΤΙΑ ΣΥΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ ΣΕ ΧΩΡΙΣΤΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ

Ποία είναι τα πιο συνηθισμένα φορτία που συσκευάζονται σε χωριστές μονάδες?

α) Στερεά φορτία, όπως τα βαριά φορτία σε σκελετοκιβώτια(crates), τα σακιασμένα φορτία,τα
μεταλλικά βαρέλια, βαρελάκια που περιέχουν υγρά ή χύμα περιεχόμενα σε παλέτες και πολλά άλλα
φορτία σε Ε/Κ.
β) Υγρά φορτία χύμα όπως το γάλα μέσα σε βυτία,τα φυτικά λάδια,τα κρασιά, η μπύρα κά. , τα
υγροποιημένα αέρια που δεν χρειάζονται ψύξη κατά τη μεταφορά τους, πετρελαιοειδή κά.
γ) Επικίνδυνα φορτία όπως αναφέρονται στον κώδικα IMDG και μρταφέρονται είτε σε υγρή είτε
σε στερεή μορφή με τα ανάλογα οχήματα ή τα Ε/Κ.
Σε ποιές κατηγορίες κατατάσσονται τα συσκευασμένα φορτία?
α) Πακεταρισμένο φορτίο(παλετοποιημένο): Νοείται ένας αριθμός προσυσκευασμένων
φορτίων(σακιά,μικρά πακέτα,βαρέλια κά) τα οποία στοιβάζονται πάνω σε τυποποιημένες βάσεις
(παλέτες) και στερεώνονται με δίκτυα(nets) ή τσέρκια ή το πιο σύνηθες με ειδική μεμβράνη
(transparent plastic foil), συρρικνούμενη(shrink wrap) ή εκτατή(stetch wrap).
Προπακεταρισμένο φορτίο: Νοείται ένας αριθμός προσυσκευασμένων φορτίων
(πχ μικρά πακέτα) σε προστατευόμενοη εξωτερικά ευδιάκριτη μονάδα(πχ ένα μεγαλύτερο πακέτο).
Το κάθε προστατευόμενο φορτίο(καθε μονάδα) έχει στη βάση μία παλέτα με τις ίδιες διαστάσεις
που έχει στερεωθεί με τσέρκια πάνω σε αυτή ως ενιαίο σώμα.
Τι είδους εξοπλισμός χρησιμοποιείται για τα συσκευασμένα φορτία?
α)Classic Crane: Ανυψωτικός γερανός.
β)Ship's Derrick(Boom): Η μπιγα του πλοίου.
γ)Country Crane: Είναι ο γερανός της στεριάς.
δ)Ro-Ro Ramp or rampway door: Είναι ο καταπέλτης του οχηματαγωγού.
ε) Roller conveyor: Είναι το γνωστό κυλιώμενο δάπεδο.
στ) Fork lift: Είναι τα περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα.
ζ) Pallet trucks or pallet jacks: Είναι ειδικοί ανυψωτικοί γρυλοι για τις παλέτες.
η) Pallet slings: Είναι οι ειδικές αρτάνες(οι ιμάντες). 29
θ) Flatbed lorries or Tow trucks: Είναι φορτηγά ρυμουλκά οχήματα και επικαθήμενα με επίπεδο
χώρο για τη φόρτωση των παλετοποιημένων φορτίων.

Ποιές απαιτήσεις των κανονισμών ικανοποιούν τις προυποθέσεις των περιθωρίων της
Πλευστότητας και της Ευστάθειας στα Ε/Γ-Ro-Ro πλοία.
α) Ο βαθμός υποδιαίρεσης του πλοίου και το επίπεδο ασφαλείας να είναι ανάλογο με τον αριθμό
των συνεχομένων διαμερισμάτων του πλοίου,τα οποία όταν κατακλυστούν να μην αποτελέσουν
αιτία βύθισης ή ανατροπής του πλοίου.
β) Οι υδατοστεγείς φρακτές να διαιρούν το σκάφος σε στεγανά διαμερίσματα έτσι ώστε να
περιορίζεται η έκταση των χώρων που κατακλύζονται σε περίπτωση σύγκρουσης ή προσάραξης.
γ) Τα διπύθμενα που προστατεύουν το πλοίο από τη προσάραξη να έχουν το ανάλογο ύψος.
δ) Ο αριθμός των ανοιγμάτων στις στεγανές φρακτές να είναι μειωμένος στο ελάχιστο.Αν υπάρχουν
ανοίγματα επικοινωνίας πάνω στις φρακτές πρέπει να κλείνουν απαραίτητα στεγανά.Ο χειρισμός
των στεγανών φρακτών πρέπει να γίνεται από τη γέφυρα του πλοίου να είναι ολισθαίνουσες
μηχανοκίνητες με καθορισμένες προδιαγραφές.
ε) Να μήν επιτρέπονται θύρες ή ανθρωποθυρίδες στη φρακτή σύγκρουσης κάτω από τη γραμμή
του ορίου βύθισης.Ο αριθμός των ανοιγμάτων στο εξωτερικό περίβλημα κάτω από τη γραμμή
ορίου βύθισης(μπάλα), να περιορίζεται στο ελάχιστο.
στ) Εκτός από του χώρους του μηχανοστασίου να μην επιτρέπονται φορητά ελάσματα πάνω στις
στεγανές θύρες.
ζ) Όλα τα ανοίγματα που οδηγούν από το κατάστρωμα στεγανών φρακτών σε χώρους κάτω από
αυτό να έχουν ορισμένες προδιαγραφές.Αν υπάρχει ράμπα οχημάτων στο κατάστρωμα που οδηγεί
σε χώρους κάτω από αυτό, θα πρέπει να κλείνει υδατοστεγώς και να επιτηρείται από τη γέφυρα με
του πλοίου μέσω κλειστού κυκλώματος.
η)Τα καταστρώματα να είναι στεγανά. Οι θυρίδες επιβίβασης και φόρτωσης πάνω από τη γραμμή
καταστρώματος να είναι κατάλληλης σχεδίασης και αντοχής.
θ) Ο πλωριός και ο πρυμνιός καταπέλτης να είναι μεγάλης αντοχής που υπολογίζεται συναρτήσει
της ταχύτητας του πλοίου και του συντελεστή υποδιαίρεσης και να είναι επίσης κατασκευασμένος
σύμφωνα με τις απαιτήσεις των νηογνωμόνων και της SOLAS ' 74.
Ποίοι άλλοι εξελιγμένοι τύποι πλοίων μεταφοράς φορτίων υπάρχουν?
α) LASH vessels(lighter aboard ships): Τα πλοία αυτά φορτώνουν φορτηγίδες και δεν είναι
απαραίτητο να μπαίνουν στο λιμάνι.Οι φορτηγίδες φορτοεκφορτώνονται από τη πρύμη του πλοίου
με ειδική γερανογέφυρα SWL 510MT(μπάριζες 400ΜΤ φορτίου).
β) SEABEE carriers: Φορτώνουν όπως τα πλοία LASH αλλά με διαφορετικό τρόπο.
Χρησιμοποιούν ειδικές πλατφόρμες που κινούνται με ανελκυστήρες και μεταφορείς. Δεν είναι
απαραίτητο να μπούν στο λιμάνι όπως και τα πλοία LASH.
γ) Barge carrying shipή BACO liners(Barge and Containers): Είναι μία παραλλαγή των LASH
μεταφέρουν φορτηγίδες των 500ΜΤ που μπαίνουν και βγαίνουν από τη πλώρη του πλοίου.
δ) RoRo/Reefer/Container vessels:Είναι πλοία που μεταφέρουν οχήματα, καταψυγμένα προιόντα
και Ε/Κ.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20

ΦΟΡΤΙΑ Ε/Κ

Ποία τα είδη των πλοίων Containers σε ανφορά με τη χρονική περίοδο κατασκευής τους , τα
κατασκευαστικά τους χαρακτηριστικά και τη μεταφορική τους ικανότητα σε TEU?

α) Πρώτη γενιά μέχρι το 1970 1100 TEU και έως το 1975 2000 TEU.
 30
β)Δεύτερη γενιά με πλήρη κυψελοειδή κύτη 1970-1980 , 2305 TEU.
γ) Τρίτη γενιά(Panamax) το 1985, μέχρι 3300 TEU
δ) Τετάρτη γενιά(Post Panamax) 1986-2000 μέχρι 5000 TEU
ε) Πέμπτη γενιά(Super Post Panamax) 2000-2005 8600 TEU και πάνω.
στ) Εκτη γενιά το 2007 από 15000 – 20000 TEU.
Τι είναι η συντεταγμένη διευθέτησης Ε/Κ ''BAY'': Προσδιορίζει τη θέση που καταλαμβάνει το
Ε/Κ κατά το διάμηκες.του πλοίου με βάση το αριθμημένο σχέδιο του συγκεκριμένου ''BAY''.
Η αρίθμηση της συντεταγμάνης ''BAY'' γίνεται κατά το διάμηκες από πλώρα προς τα πρύμα.
β) Τί ειναι η συντεταγμένη διευθέτησης Ε/Κ ''ROW'': Προσδιορίζει τη θέση του Ε/Κ κατά
το εγκάρσιο του πλοίου.Ουσιαστικά η ''ROW'' προσδιορίζει τη συγκεκριμένη στήλη στο
συγκεκριμένο ''BOW''. Η αρίθμηση γίνεται δεξιά και αριστερά από το διαμήκη άξονα συμμετρίας.
Τι είναι η συντεταγμένη διευθέτησης Ε/Κ ''TIER'': Προσδιορίζει τη κατακόρυφη θέση του Ε/Κ
(κατακόρυφη στρώση) στη συγκεκριμένη στήλη.Η αρίθμηση γίνεται στις καθ'ύψος σειρές και
γίνεται από το πυθμένα του κύτους προς τα πάνω, ώστε ο αριθμός ''TIER'' να προσδιορίζει την
καθ'ύψος θέση του Ε/Κ.
Ποίοι είναι οι κυριώτεροι τύποι Ε/Κ ως προς τα φορτία που μεταφέρουν?
α)Τα Ε/Κ γενικής χρήσεως χωρίς εξαερισμό για κουτιά,σακιά,κάσες,κιβώτια σε τυποποιημένο
μέγεθος.
β)Τα Ε/Κ γενικής χρήσεως με εξαερισμό για προιόντα που χρειάζονται εξαερισμό όπως
δέρματα,καφές,καρύδες κά οργανικά φορτία.
γ)Τα Ε/Κ για ξηρά φορτία χύμα χωρίς συσκευασία όπως σιτηρά,λιπάσματα κλπ.
δ) Τα Ε/Κ για ψύξη και θέρμανση από -25C έως +25C σε τυποποιημένο μέγεθος κατάψυξης ή
και θέρμανσης.
Τι μπορεί να συμβεί εάν ένα πλοίο μεταφοράς Ε/Κ δεν ακολουθήσει τις οδηγίες που
αναφέρονται στο Εγχειρίδιο Ασφαλούς Φόρτωσης(ΕΑΦ)?
α) Η υπέρβαση του μεγίστου βάρους της στήλης μπορεί να οδηγήσει σε υπερφόρτωση στα
καλύματα των κυτών ,υπερφόρτωση στοιβασίας και εξοπλισμού,ζημία στα Ε/Κ ή απώλεια του
Ε/Κ στη θάλασσα.
β)Όταν τα περιστρεφόμενα κλειδιά δεν είναι κλειδωμένα όπως πρέπει μπορεί να προκληθεί :
Υπερφόρτωση της στοιβασίας και του εξαρτισμού μποτσαρίσματος, ζημιά στα Ε/Κ ή απώλεια
Ε/Κ στη Θάλασσα.
γ) Όταν τα έχματα δεν έχουν δεθεί στα σημεία που πρέπει μπορεί να προκληθεί :
Υπερφόρτωση στα περιστρεφόμενα κλειδιά,ζημιά στα Ε/Κ ή απώλεια Ε/Κ στη θάλασσα.
δ) Όταν η κατανομή του βάρους στη στήλη δεν έχει γίνει σύμφωνα με το εγχειρίδιο μπορεί να
προκληθεί:υπερφόρτωση της στοιβασίας και του εξοπλισμού μποτσαρίσματος,ζημιά στα Ε/Κ ή
απώλεια Ε/Κ στη θάλασσα.
ε)Αν η τιμή του μεγίστου μετακεντρικού ύψους (GΜo) στο σχέδιο στοιβασίας υπερβαίνει
αυτή που αναφέρεται στο εγχειρίδιο, μπορεί να οδηγήσει σε:
Μεγαλύτερες εγκάρσιες επιταχύνσεις,υπερφόρτωση της στοιβασίας και του εξοπλισμού έχμασης,
υπερφόρτωση της κατασκευής του πλοίου,ζημιά στα Ε/Κ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21
ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΡΓΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΑΥΤΟΥ

Τι επεξεργασία υφίσταται το αργό πετρέλαιο πριν φορτωθεί στα πλοία?

α) Να ικανοποιηθούν ορισμένες προδιαγραφές όσον αφορά στην τάση ατμών(Διαδικασία
σταθεροποιήσεως- Stabilization process).
β)Να απαλλαχθεί από τα πτητικά συστατικά, τα οποία είναι εύφλεκτα.
γ)Να απαλλαχθεί σε πολύ μεγάλο ποσοστό από το νερό που περιέχει.
δ)Να απομακρυνθούν τυχόν οξειδωτικές ουσίες(θειούχα συστατικά που προκαλούν διάβρωση
στα δεξαμενόπλοια.
31
τοξικές ουσίες(H2S),άλατα κ.ά.
ε) Να απαλλαχθεί από το χώμα και άλλες ακαθαρισίες.
Ποιοί είναι οι τύποι του αργού πετρελαίου σε ότι αφορά τις ενώσεις υδρογονανθράκων
(ενώσεις C και Η) που περιέχουν?
α) Αργό με παραφινικούς υδρογονάνθρακες(Νοτια Αφρική, Αίγυπτος)
β) Ναφθενικό αργό(Βενεζουέλα)
γ) Αρωματικό αργό(Ρωσία)
δ) Ενδιάμεσος τύπος(μείγμα Παραφινικού και Ναφθενικού αργού).
ε)Αργό με ασφαλτική Βάση.
ε) Αργό με ασφαλτική Βάση.
Ποία είναι τα χαρακτηριστικά των κυριοτέρων τύπων αργού πετρελαίου?
α) Πυκνότητα ή Ειδικό Βάρος
β) API-gravity at 60 F( κάτω από 22 έως πάνω από 38)
γ)Αρχικό σημείο βρασμού(Boiling Point).
δ)Κινηματικό ιξώδες(Kinematic Viscosity).
ε) Σημείο ροής(Pour Point) -35 έως +70 C
στ)Θείο:(0,08%-5,0% m3)
ζ) Βανάδιο: 1-1200mg/Kg
η)Κερί: 2-12% per m3
θ)Ασφαλτος 0,05%-3,0%.
Τι είναι σημείο ανάφλεξης?
Είναι η χαμηλώτερη θερμοκρασία στην οποία ένα υγρό αναδίδει επαρκείς ατμούς για να
σχηματίσουν εύφλεκτο αέριο μίγμα πάνω από την επιφάνεια του υγρού.
Τι είναι Αυτανάφλεξη(Spontaneous ignition)?
Είναι η ανάφλεξη ενός εύφλεκτου υλικού χωρίς αρχική επίδραση σπινθήρα ή φλόγας, όταν το
υλικό αυξήσει τη θερμοκρασία του μέχρι το σημείο που συμβαίνει αυτοσυντηρούμενη καύση.
Τι είναι σημείο καύσης(Fire Point)?
Είναι η θερμοκρασία στην οποία το καύσιμο υγρό αναφλέγεται και συνεχίζει να καίγεται με φλόγα
για τουλάχιστον 5 sec.
Τι είναι σημείο αυτανάφλεξης(spontaneous ignition temperature)?
Είναι η χαμηλότερη θερμοκρασία στην οποία το υλικό θα αναφλεγεί μόνο του(χημική αντίδραση)
χωρίς να μεσολαβήση σπινθήρας ή φλόγα ή άλλη εξωτερική πηγή ανάφλεξης.
Τι είναι αυθόρμητη καύση(Spontaneous combustion)?
Είναι η ανάφλεξη ενός υλικού που προκύπτει από τη θερμότητα που παράγει(εξωθερμική)
χημική αντίδραση μέσα στο ίδιο το υλικό, χωρίς να εκτεθεί σε εξωτερική πηγή ανάφλεξης.
Τι είναι ιξώδες(viscosity)?
Είναι η αντίσταση του υγρού στο χρόνο που χρειάζεται για να μετακινηθεί μέσα σε ένα σταθερό
τριχοειδές αγγείο.(εδώ παίζει ρόλο και η θερμοκρασία).
Τι είναι κινηματικό ιξώδες(Kinematic viscosity)?
Είναι το απόλυτο ιξώδες του υγρού διαιρούμενο με τη πυκνότητα του στην ίδια θερμοκρασία
μέτρησης. v=m/p cm2/s = stokes cst at 50C 180.
Τι είναι τάση ατμών( vapor pressure)?
Είναι η πίεση που ασκούν τα μόρια του ατμού υπεράνω ενός υγρού που βρίσκεται σε κλειστό
δοχείο, όταν έχει αποκατασταθεί η ισορροπία τους.
Τι ονομάζουμε πτητικό και τι μη πτητικό φορτίο?
Πτητικό φορτίο είναι αυτό που έχει σημείο ανάφλεξης κάτω από 60 C .
Μη πτητικό φορτίο είναι αυτό που έχει σημείο ανάφλεξης πάνω από 60 C και πάνω.
Πάντα οι μετρήσεις για τα παραπάνω γίνονται με τη μέθοδο του κλειστού δοχείου.
Τι εννοούμε με τους όρους ''πλούσιο'' και ''πολύ φτωχό'' μίγμα υδρογονανθράκων?
α)Αν το μίγμα αερίων υδρογονανθράκων μέσα στην ατμόσφαιρα έχει ποσοστό λιγότερο του LFL
ή κάτω του 1% σε όγκο τότε το μίγμα ονομάζεται ''πολύ φτωχό''(too lean).
32
β) Αν το μίγμα αερίων υδρογονανθράκων μέσα στη δεξαμενή είναι πάνω από το UFL ή πάνω
από 10% κατ'ογκον ονομάζεται ''πολύ πλούσιο''(too reach) και στις δύο περιπτώσεις τα μείγματα
δεν αναφλέγονται.
Τι ονομάζεται ''κατώτατο όριο ευλεκτικότητας'' (LFL):
LFL είναι η αναλογία σε ποσοστό αερίων υδρογοναναθράκων σε ατμοσφαιρικό αέρα κάτω από την
οποία δεν μπορεί να γίνει ανάφλεξη ή έκρηξη(για τα Δ/Ξ είναι το 1%)
Τι είναι ''Ανώτατο Όριο Ευφλεκτικότητας''(UFL):
UFL είναι η αναλογία σε ποσοστό αερίων υδρογονανθράκων μέσα σε ατμοσφαιρικό αέρα πάνω
από την οποία δεν είναι δυνατή η καύση ή η έκρηξη.(στα Δ/Ξ είναι το 10%).
Τι γνωρίζετε για τη πυραμίδα της φωτιάς?

Α
πηγή ενέργειας

κ.ύλη

Β οξυγόνο
αλ.αντίδραση
Δ Γ

Γ
Β Π.Ε Α

Α ΦΩΤΙΑ

Κ.Υ Α
Β ΟΞ. Δ
Δ Γ

Στην περίπτωση που κάποιο από τα τρία τρίγωνα απομωνωθεί παύει να υπάρχει φωτιά
Στο δεξαμενόπλοια και συγκεκριμένα στα υγρά πετρελαιοειδή απομονώνουμε το στοιχείο
του οξυγόνου χρησιμοποιώντας χημικό αφρό και για τις δεξαμενές του φορτίου(λόγω του στατικού
ηλεκτρισμού και των εκρηκτικών μιγμάτων υδρογονονανθράκων) χρησιμοποιούμε το Αδρανές
Αέριο(inert gas).
Ποίες είναι οι πηγές ανάφλεξης?
α) Γυμνή φλόγα(naked light):Τσιγάρο, σπίρτα,θερμάστρες,ηλεκτροσυγκόληση, σωματίδια από
καπνοδόχους, αναπτήρες.
β)Θερμές επιφάνειες
γ)Μηχανικοί σπινθήρες: Τριβή μετάλλων(μόνο ο χαλκός είναι ακίνδυνος).
δ)Ηλεκτρικοί σπινθήρες: Διακόπτες,λάμπες, φακοί, κομμένα καλώδια,ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα
(καταιγίδα),μη μονωμένες επιφάνειες.
ε)Αυτόματη Καύση(Spontaneous combustion): Μετά από αλυσιδωτή χημική αντίδραση από
την επαφή με το οξυγόνο παράγει περισσότερο οξυγόνο επιταχύνοντας την αντίδραση.Επίσης
υπάρχουν ουσίες που σε επαφή με υγρασία ή νερό δημιουργούν χημική αντίδραση.
στ) Στατικός Ηλεκτρισμός(Static Electricity):

33
Τι γνωρίζετε για τον Στατικό Ηλεκτρισμό: Είναι η βίαιη ανταλλαγή ηλεκτρικών φορτίων μεταξύ
δύο υλικών-ενός φορτισμένου και ενός άφορτου έτσι ώστε να αποκατασταθεί η ισορροπία των
φορτίων, δημιουργώντας σπινθήρα ικανό να προκαλέση έκρηξη σε εύλεκτο μίγμα.
Στατικός Ηλεκτρισμός στα Δεξαμενόπλοια μπορεί να δημιουργηθεί από τις ακόλουθες αιτίες:
1) Ροή υγρών μέσα σε σωληνώσεις με μεγάλη ταχύτητα.
2) Βίαιη επαφή υγρών επί στερεών(πλύσιμο δεξαμενών ή φόρτωση δεξαμενών με ρίψη
του προιόντος από μεγάλο ύψος.
3) Στροβιλισμός δύο διαφορετικών υγρών(περίπτωση εκφόρτωσης δεξαμενής
καταλοίπων).
4) Τριβή στερεών που δεν δημιουργούν σπινθήρα(χρήση σχοινιών και ρουχισμού από
συνθετικά υλικά εντός των δεξαμενών φορτίων).
Τι είναι το Ασφαλές Όριο Τοξικότητας(THRESOLD LIMIT VALUE-T.L.V.)
Είναι το όριο περιεκτικότητας τοξικών αερίων μέσα στην ατμόσφαιρα ενός χώρου που μπορεί να
εργαστεί ο άνθρωπος με ασφάλεια για 8 ώρες ημερησίως επί πέντε μέρες την εβδομάδα.
π.χ για τους υδρογονάνθρακες που περιέχουν βενζίνη το T.L.V. Or T.W.A είναι 300 p.p.m.
Για τα πετρελαιοειδή που περιέχουν υδρόθειο 10 ppm , για το Βενζόλιο 5 ppm.
Ποία είναι τα συμπτώματα από την εισπνοή Τοξικών Αερίων υδρογονανθράκων?
1) Απώλεια ευαισθησίας της όσφρησης
2) Πρόκληση πονοκεφάλου.
3) Ερεθισμός των ματιών
4) Πρόκληση ζάλης-συμπτώματα μέθης.
5) Δύσπνοια-δυσφορία.
6) Παράλυση-απώλεια αισθήσεων.
7) Θάνατος.
Ποίες είναι οι κατηγορίες Χημικών Δεξαμενοπλοίων(Chemical Carriers)?
α) Κατηγορία Ι(Type-I or IMO I) : Είναι τα διπλού τοιχώματος Δ/Ξ που μεταφέρουν άκρως
τοξικά φορτία που φορτώνονται μόνο στις κεντρικές δεξαμενές που είναι ανοξείδωτες(γαλβανιζέ)
και σχετικά μικρής χωτητικότητας(1250 κ.μ. Έκαστη).
β)Κατηγορία ΙΙ(Type-I I or IMO II): Είναι τα διπλού τοιχώματος δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν
λιγότερο τοξικά φορτία στις κεντρικές δεξαμενές τους που μπορούν να γειτονεύουν μεταξύ τους.
γ)Κατηγορία ΙΙΙ(Type-III or IMO III): Είναι διπλού τοιχώματος Δ/Ξ που μεταφέρουν χημικά φορτία
περιορισμένου κινδύνου ή ευαίσθητα φορτία και δεν υπάρχουν περιορισμοί στη κατασκευή των
δεξαμενών.
Για την πρώτη κατηγορία (ΙΜΟ Ι) οι δεξαμενές είναι απαραίτητα ανοξείδωτες(stainless steel) και
θα πρέπει να καθαρίζονται με γλυκό νερό.Για τις υπόλοιπες κατηγορίες και ανάλογα τα φορτία
καλύπτονται με ειδικά χρώματα όπως ψευδαργύρου(Zinc),εποξικά ειδικά χρώματα, χρώματα
πολυερουθάνης.
Ποιές είναι η κατηγορίες αερίων υδρογονανθράκων που μεταφέρονται σε υγρή μορφή?
α) Σε υγροποιημένα αέρια πετρελαίου(Liquified Petroleum Gas) τα οποία μεταφέρονται υπό
πίεση, υπό ψύξη ή σε συνδυασμό πίεσης-ψύξης.
β) Σε υγροποιημένα αέρια φυσικών αερίων(Liquified Natural Gas) που μεταφέρονται μόνο υπό
ψύξη.
Ποίοι είναι οι τύποι Υγραεριοφόρων(LIQUIFIED GAS CARRIERS)?
α) L.P.G. Fully Pressurized: Είναι πλοία πλήρους πιέσεως και χωρητικότητας μέχρι 4000 κ.μ.
Έχουν σφαιρικές δεξαμενές ή κυλινδρικές(οριζόντια ή κάθετα τοποθετημένες) με αντοχή
17Kg/cm2. Λέγονται και δεξαμενές πιέσεως.Έχουν διπύθμενα και υπερυψωμένες δεξαμενές
έρματος.
β) L.P.G. Semi pressurized: Πλοία μερικής πιέσεως και χωρητικότητας μέχρι 12000 κ.μ.
Έχουν κυλιωδρικές δεξαμενές με αντοχή 7Kg/cm2. Έχουν διπύθμενα και υπερυψωμένες
δεξαμενές έρματος. Οι θερμοκρασίες μεταφοράς φτάνουν μέχρι -50 βαθμούς C.

34
γ) L.P.G. Fully Refrigerated: Πλοία πλήρους ψύξεως και χωρητικότητας μέχρι 100000 κ.μ.
Έχουν πρισματικές δεξαμενές φορτίου, διπύθμενα και πλευρικές δεξαμενές έρματος.
Οι θερμοκρασίες μεταφοράς φθάνουν μέχρι του -55 βαθμούς C αλλά σε κατάλληλα εξοπλισμένα
πλοία(Liquified Ethylene Gas Carriers-L.E.G.) μπορεί να φτάσουν μέχρι τους -105 βαθμούς C.
δ) L.N.G. - Methane ships: Πλοία ψύξεως και χωρητικότητας μέχρι 135000 κ.μ.
Έχουν δεξαμενές κυλινδρικές, σφαιρικές ή τύπου μεμβράνης. Τα φορτία μεταφέρονται σε π-λήρως
αδρανοποιημένη ατμόσφαιρα και μέχρι -163 βαθμούς C.
Ποία είναι τα πλοία μεταφοράς συνδυασμένων φορτίων(Combination Carriers):
α) O.B.O.(OIL-BULK-ORE)
β) O.O.(OIL-ORE):
γ) B.O.(BULK-OIL):
Ποία είναι για τα Δίκτυα σωληνώσεων καταστρώματος σε ένα Δ/Ξ?
α) Δικτυο φορτίου: Περιλαμβάνει τα σημεία που ενώνονται οι αγωγοί ξηράς(Manifolds) με το
δίκτυο του πλοίου, τις σωληνώσεις μέχρι τα σημεία άμεσης φόρτωσης (Drops) και τις σωληνώσεις
μέχρι το αντλιοστάσιο.
β) Δίκτυο πλυσίματος δεξαμενών( Butterworth Line): Για το πλύσιμο των δεξαμενών υπάρχουν
μόνιμα συστήματα(Butterworth machines) για το C.O.W και το πλύσιμο δεξαμενών με νερό, καθώς
και φορητά συστήματα(portable butterworth machines) επίσης για πλύσιμο δεξαμενών με νερό.
γ) Δικτυο I.G.S.: Είναι δίκτυο σωληνώσεων δια μέσου του οποίου στελνουμε το αδρανές αέριο
(inert gas) στις δεξαμενές του φορτίου για την αδρανοποίηση τους . Επίσης χρησημοποιείται για
το εξαερισμό των δεξαμενών(Gas free).To δίκτυο διαθέτει ασφαλιστικές διατάξεις.
δ) Δίκτυο Πυρκαγιάς(Fire Line): Περιλαμβάνει το δίκτυο της θάλασσας , το δίκτυο του χημικού
αφρού(Foam line) και το δίκτυο του CO2(συνήθως χρησιμοποιούμε το CO2 για το μηχ/σιο και
τις αποθήκες χρωμάτων).
δ) Δίκτυο Θέρμανσης(Heating coils): Υπάρχουν σωληνώσεις στο κατάστρωμα μέσω των οποίων
οδηγούμε το ατμό από τα καζάνια στις σερμπαντίνες των καλοριφέρ στις δεξαμενές.
ε) Δίκτυο Αέρα: Πρόκειται για δίκτυο παροχής αέρα από το μηχανοστάσιο στο κατάστρωμα με
σκοπό τη λειτουργία διαφόρων συσκευών, μηχανημάτων(φορητών αεραντλιών,σβουράκια,
αεροματσάκονα,λάμπες ασφαλείας κλπ).
στ) Δίκτυο ανεφοδιασμού.
ζ) Γραμμή Marpol: Είναι το δίκτυο παράδοσης των βαριών καταλοίπων του μηχανοστασίου,
σε ευκολίες υποδοχής. Πολλές φορές συνδέεται με το Slop Tank(όταν αναγράφεται στο κατάλληλο
πιστοποιητικό).
Ποία είναι τα είδη των αντλιών που χρησιμοποιούνται στα Δ/Ξ?
α) Παλινδρομικές (Reciprocating Pumps):Είναι αντλίες εκτόπισης με έμβολα ή μεμβράνες ,
είναι κατάλληλες για παχύρευστα φορτία και είναι μικρής απόδοσης(χρησιμοποιούνται για το
στράγγισμα των δεξαμενών.
β) Περιστροφικές(Rotary Pumps): Λέγονται και γραναζωτές, είναι και αυτές εκτόπισης με
πτερύγια ή οδοντωτούς τροχούς για παχύρευστα φορτία με μεγαλύτερη απόδοση αλλά με
περισσότερες φθορές.
γ) Κοχλιωτές(Screw Pumps):Είναι αντλίες εκτόπισης με κοχλίες(σπειρώματα) κατάλληλες για
όλους τους τύπους των φορτίων με πολύ καλή απόδοση.
δ) Κεντροφυγες(Centrifugal pumps): Είναι δυναμικές αντλίες κατάλληλες για ψιλά φορτία
με υψηλούς ρυθμούς απόδοσης. Δεν μπορούν να λειτουργήσουν στο κενό, έτσι δεν έχουν τη
δυνατότητα παροχής αέρα.Για το στράγγισμα των δεξαμενών συνδυάζονται με άλλους
τύπους αντλιών.
ε) Υποβρύχιες ή Αυτοβυθιζόμενες αντλίες(Deep Well Pumps-Framo Pumps): Κεντρόφυγες
μικρής απόδοσης που τοποθετούνται στις δεξαμενές των Χημικών πλοίων.
στ) Ενισχυτικές ( Booster Pumps): Κεντρόφυγες με μεγάλη δυνατότητα κατάθλιψης.
Χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τις προηγούμενες για τη προώθηση του φορτίου.

35
ζ) Εκχυτήρες ή Τζιφάρια(Eductors): Πνευματικές αντλίες ιδανικές για την αποστράγγιση των
δεξαμενών. Πολύ μικρής απόδοσης αλλά με σταθερή απροβλημάτιστη λειτουργία.
Καταδυόμενες ή Πομόνες(Submerged Pumps): Υδραυλικές φορητές αντλίες με μεγάλη
αντλητική ικανότητα.
Ποίοι είναι οι φορητοί μετρητές αερίων στο Δ/Ξ?.
α) Μετρητής Ευφλέκτων αερίων-Γκαζόμετρο(Combustible Gas Indicator or Explosimeter):
Μας δείχνει το ποσοστό αερίων υδρογονανθράκων σε κλίμακα από 0%-100% του L.F.L
Για να έχουμε ασφαλή ατμόσφαιρα η ενδείξη δεν πρέπει να υπερβαίνει το 1%.
β) Μετρητής οξυγόνου(Oxygen Analyzer): Μας δείχνει αν μία ατμόσφαιρα είναι ασφαλής για
την είσοδο των ανθρώπων στο χώρο.Η ένδειξη πρέπει να δείχνει 21%.
γ) Μετρητής Τοξικών Αερίων(Draeger): Η συσκευή δεν είναι ηλεκτρονική αλλά χειροκίνητη και
συνδυάζεται με αμπούλες Χημικού δείκτη(Chemical indicator Tubes) μέσω αναρρόφησης μας
δίνει την περιεκτικότητα του τοξικού αερίου. Η ένδειξη διαβάζεται πάνω στην αμπούλα με την
αλλαγή χρώματος του περιεχομένου τους.
δ) Ατομικές συσκευές συνεχούς ανίχνευσης αερίων(Gas Alarm Detectors): Είναι μικρού
μεγέθους(pocket size) και ανιχνεύουν τη περιεκτικότητα σε Οξυγόνο, χρήσιμες για την είσοδο
στις δεξαμενές.
Ποίες είναι οι κατηγορίες των Υγραερίων?
α) Υγροποιημένα αέρια πετρελαίου(Προπάνιο,Βουτάνιο)
β) Υγροποιημένο φυσικό αέριο(Μεθάνιο).
γ) Χημικά αέρια(Αμμωνία,Χλωρίνη,Αιθυλένιο,Προπυλένιο,βουταδένιο,Βουτιλένιο).
Με ποίους τρόπους παράγεται το Αδρανές Αέριο?
α) Με την επεξεργασία των καυσαερίων των κυρίων και βοηθητικών καζανιών του πλοίου.
β) Από ανεξάρτητη γεννήτρια παραγωγής αδρανούς αερίου(Inert Gas Generator)
γ) Από συνδυασμένο σύστημα γεννήτριας και αποτεφρωτή(incinerator).
δ) Από στροβιλοκινητήρα και καυστήρα.
ε) Με παροχή από τη στεριά.
στ) Με άζωτο αποθηκευμένο σε φιάλες.
ζ) Με παραγωγή αζώτου μέσω απόσταξης ατμοσφαιρικού αέρα.
η) Με παραγωγή αζώτου από καύση αμμωνίας.
Περιγράψατε γενικά το σύστημα Αδρανούς Αερίου σε ένα Δ/Ξ.
Το σύστημα αποτελείται από δύο τμήματα. Το τμήμα παραγωγής(Inert gas Plant)που σκοπό
έχει τη τροφοδότηση,τη ψύξη,το καθαρισμό,ρύθμιση και παροχή του αερίου και το άλλο
είναι το τμήμα διανομής(Inert Gas distribution system) με σκοπό την ασφαλή διοχέτευση του
αερίου στις δεξαμενές του φορτίου.
α) Τμήμα Παραγωγής Αερίου: Είναι η επεξεργασία των καυσαερίων των λεβήτων ή
η γενήτρια παραγωγής αζώτου ή μίγματος αερίων. Τα καυσαέρια μέσω ειδικού επιστομίου
(Boiler uptake valve)οδηγούνται στη Μονάδα Καθαρισμού (Scrubber Unit).Πραγματοποιεί
τρείς βασικές λειτουργίες: ψύχει τα καυσαέρια, απομακρύνει την καπνιά και τις χημικές
ακαθαρισίες.Αυτό γίνεται με ράντισμα(καταιονισμό) και η μονάδα περιλαμβάνει αντλία
τροφοδοσίας ,ανεπίστροφη βαλβίδα νερού και σύστημα alarm σε περίπτωση υπερχίλεισης.
β) Αφυγραντήρας(Demister):Απομακρύνει την υγρασία που υπάρχει και τις υπόλοιπες
ακαθαρισίες που τυχόν παραμένουν στο αέριο για να μπει ξηρό στους ανεμιστήρες.
γ) Ανεμιστήρες(Blowers or I.G. Fans): Αυτοί αναρροφούν το αέριο και το διοχετεύουν στο
δίκτυο διανομής. Υπάρχουν δύο ανεμιστήρες , ο ένας είναι εφεδρικός και οι ικανότητα παροχής
ο καθένας ίση με το 125% του capacity των αντλιών του φορτίου.Το τμήμα παραγωγής αερίου
βρίσκεται στη ασφαλή περιοχή(Non-hazardous area) μετά τους ανεμιστήρες το αέριο περνάει
από το επιστόμιο ρύθμισης της πίεσης(Pressure regulating valve) και κατευθύνεται στην επικίνδυνη
περιοχή(hazardous area). Στη Hazardous area υπάρχουν:
α)Υδάτινη Βαλβίδα καταστρώματος(Deck Water Seal): Είναι ένα είδος ανεπίστροφου
επιστομίου που ενεργεί σαν ασφαλιστικό μεταξύ των δύο περιοχών του πλοίου.
36
Εμποδίζει την επιστροφή αδρανούς αερίου ή άλλων επικινδύνων αερίων όταν το σύστημα δεν
λειτουργεί προς την ασφαλή περιοχή.Για τη καλή λειτουργία του πρέπει να έχει πάντοτε νερό σε
σταθερή στάθμη που ελέγχεται μέσω γυάλινου δείκτη.
β) Μηχανικό ανεπίστροφο επιστόμιο καταστρώματος(Non return valve): Βρίσκεται
στη συνέχεια του Deck seal και αποτελεί ένα επιπλέον προστατευτικό μέσο.
γ) Κύριο απομονωτικό επιστόμιο καταστρώματος(Deck Main Isolated Valve): Αυτό
διακόπτει τη παροχή αδρανούς αερίου προς την κύρια γραμμή του καταστρώματος (I.G. Deck main
line) που με τη σειρα της διακλαδώνεται σε κάθε δεξαμενή χωριστά(I.G. Branch Lines to C/ tanks).
δ) Τοπικό απομονωτικό επιστόμιο δεξαμενής(Branch Line isolating valve): Ρυθμίζει τη παροχή
αερίου στη συγκεκριμένη δεξαμενή.
Ποία είναι τα ενδεικτικά και προειδοποιητικά όργανα καλής λειτουργίας του I.G.S.?
α) Όργανο(ενδείκτης) περιεκτικότητας οξυγόνου.
β) Όργανο(ενδείκτης-μανόμετρο) πίεσης και υποπίεσης στο δίκτυο.
γ) Όργανο(ενδείκτης-μανόμετρο) πίεσης του I.G. Στις δεξαμενές.
δ) Όργανο(ενδείκτης) στάθμης στο υδάτιθαρισμού καυσαερίων(Scrubber).
στ) Όργανο(ενδείκτης) ροής αερίου από τνο ανεπίστροφο επιστόμιο(Deck seal).
ε) Όργανο(ενδείκτης) παροχής νερού στη μονάδα καο Κύριο ρυθμιστικό επιστόμιο(Main Deck
Isolated valve).