‫صري گڻيضايً ىهًٍ‬

‫جئً صري دُرگا ناتا ڪي‬

‫ٌُ ىيڊڏو ُپصحڪ ُدرگا ناجا حُ آطّروؤد شان شرڳَؤشُ پحا طرى رؤڻَ نل ۽‬
‫ناجا طرِهحُ ڪهال ٻائُ حُ پَِحر ِادگّرى ۾ شدن آجهائو کُ طرڌؤ ؤىخلُ طَر‬
‫ؤرپڻ ڪخُ ٿَ‪.‬‬

‫ڪَطض ڪئُ وئُ آٌُ جً غلطُ گٍٽ ۾ گٍٽ ٿئُ پَِء ةً نعافُ حَ طلتگار‬
‫آٌّان‪.‬‬

‫طَّؤ ۾‬ ‫آڪٽَةر ‪2018‬‬

‫ڊؤڪٽر حئً پرڪاش رؤڻَ نل‬

‫نٍّظَرى ۽ پرَِؤر (نٺُ)‬
 ‫غفرَ ىهتر‬ ‫نضهَن‬ ‫شّرِل ىهتر‬ ‫غفرَ ىهتر‬ ‫نضهَن‬ ‫شّرِل ىهتر‬ ‫ر‬

‫‪27‬‬ ‫‪ .24‬ىَ درگُ حُ نٍها‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ .1‬طرى نيگال چرڻ‬

‫‪30‬‬ ‫‪ .25‬طرى درگا ورئ ڪٿا‬ ‫‪1‬‬ ‫‪ .2‬درگا ناجا حا ‪ 9‬ىاال‬
‫‪37‬‬ ‫‪ .26‬طرى ىارؤئِڻ ڪَچ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ .3‬پرؤرٿيا‬
‫‪38‬‬ ‫‪ .27‬آرجُ ڪرڻ حَ طرِقَ‬ ‫‪2‬‬ ‫‪ .4‬دَِى ناجا ؤشحَجُ‬
‫‪38‬‬ ‫‪ .28‬آرجُ طرى گڻّض‬ ‫‪3‬‬ ‫‪ .5‬ىَ ُدرگُ ناجا ؤشحَجُ‬
‫‪39‬‬ ‫‪ .29‬آرجُ حگدنتُ نائ ڪُ‬ ‫‪4‬‬ ‫‪ .6‬درگا شپث طلَڪُ‬
‫‪40‬‬ ‫‪ .30‬آرجُ طرى حَؤال ڪالُ دَِى‬ ‫‪6‬‬ ‫‪ .7‬حئً ڪاره‬
‫‪ .31‬شحصيگ پَرو ٿّڻ وقث نَڪالڻُ ‪41‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪ .8‬درگا ڪَچم‬
‫‪13‬‬ ‫‪ .9‬درگا ناجا نيحر‬
‫‪42‬‬ ‫‪ .32‬آرجُ ؤوم حئً حگدِض‬
‫‪13‬‬ ‫‪ .10‬درگا ‪ 32‬ىام‬
‫‪43‬‬ ‫‪ .33‬آرجُ طرى طَ طيڪر‬
‫‪13‬‬ ‫‪ .11‬ىَ درگا‬
‫‪44‬‬ ‫‪َ .34‬ؤردؤس‬
‫‪14‬‬ ‫‪ .12‬درگا چالّصا‬
‫‪45‬‬ ‫‪ .35‬ڌن حئً ؤنتُ‬
‫‪46‬‬ ‫‪ .36‬ڀَڳ پرطاد چڙٌائڻ‬
‫‪16‬‬ ‫‪ .13‬ڀّيٽ‬
‫‪46‬‬ ‫‪ .37‬ڀڄو (‪ )01‬حئً ناجا حُ‬ ‫َ‬
‫‪17‬‬ ‫ڪّلڪم‬
‫‪ .14‬ؤٿ ِ‬
‫‪47‬‬ ‫‪ .38‬ڀڄو (‪ )02‬ؤنتُ ناُء‬
‫‪19‬‬ ‫‪ .15‬دَِى ناجا حا ‪ 108‬ىاال‬
‫‪48‬‬ ‫‪ .39‬ڀڄو (‪ )03‬حئً ناجا حُ‬
‫‪21‬‬ ‫‪ .16‬ڀَؤىُ ناجا ؤشحَجر‬
‫‪48‬‬ ‫‪ .40‬دَِى حُ کهّا پرؤٿيا‬
‫‪22‬‬ ‫‪ .17‬درگا پَحو شانگرى‬
‫‪49‬‬ ‫‪َ .41‬‬
‫شرو ڪلّاڻ پرؤٿيا‬
‫‪22‬‬ ‫‪ .18‬ىَدرگا پَحا‬
‫‪50‬‬ ‫‪ .42‬پلئً پائڻ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ .19‬ىَرجرؤ‬
‫‪23‬‬ ‫‪ .20‬ورئ رکڻ حَ طرِقَ‬
‫‪24‬‬ ‫‪ .21‬دَِى گّحا ؤڌِاِء ڇًٍ‬
‫‪25‬‬ ‫‪ .22‬ورئ ڪرِا‬
‫‪26‬‬ ‫‪ُ .23‬‬
‫ڪهارى پَڄا‬

‫‪3‬‬
 ‫اوم ٌريً ىهًٍ نيگال چرڻ‬
‫گرڏ گيدوجُ گڻ نال‪،‬‬ ‫گاِحرى گَپال‪ ،‬گدؤ پاڻُ گيگا ُ‬‫ُگرو َگڻّض گِرحا رنڻ َ‬
‫حگد ُگرو پد ُ‬
‫ڪيج لِ َ‬
‫الم‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ّحرو ِطل ىِ ِڌى َشڪل ڪال ُگڻ ڌؤم‪ ،‬کِهّا َدِا َشهحا‬ ‫گّان َ‬
‫ڪ ِل ُ‬
‫ِوِڻا ُپصحڪ ڌؤرڻُِ پدنا شو آشو‪ ،‬حگ وِاپيُ طارڌؤ ِونل گّان ن ِحُ ِپ َ‬
‫ّو‪.‬‬
‫ٿل‪ :‬گـــــيـــپـــحـــُ وگـــٍــــو ىـــَرؤڻ‪ .‬جــــهــــڪــــَ ‪:‬الکــــَن پـــرڻــــام‬
‫(‪ )1‬شڀ دَِن ۾ پرٿم پَڄائُ‪ ،‬شڀ ڪُ نيگل ڪاج‬
‫ةيائُ رڌى شڌى ورڌؤجا‪ ،‬جم ڪَ الکَن پرڻام‬
‫َدر پّحانتر شاحُ‪ ،‬نَشڪ‬ ‫ليت َ‬
‫(‪ )2‬وڪرجيد گل ٌار ةرؤحُ_ ُ‬
‫َ‬
‫وؤلُ _جم ڪَ الکَن پرڻام‪.‬‬ ‫وؤٌو‬
‫(‪ )3‬نَڌڑ پرًِ ند نيگل دؤجا_ وڌِا وؤرڌى ٻڌى ِوڌؤجا‬
‫شيڪٽ نَچو ٌار _ جم ڪَ الکَن پرڻام‪.‬‬
‫(‪ )4‬گَرى شث گڻ ىاٿ ڪٍائُ‪ ،‬طرڻا گحُ ڪُ ڪرو شٍائُ‪،‬‬
‫نّو ٌَن طرڻ جهٍارى‪ ،‬جم ڪَ الکَن پرڻام‪.‬‬
‫ؤوم طاىحُ_ طاىحُ_ طاىحُ‬ ‫ٌرى ؤوم جث شث‬
‫دُرگا ناتا جا ‪ 9‬ىام‬
‫شيڪٽ نَچو الِء دَِى چحر (طڪل) رکُ ؤىٍُ حَ شهرڻ ڪخُ‬
‫‪ .4‬ڀدرڪالُ‪،‬‬ ‫‪ .3‬ڀدرؤ‪،‬‬ ‫‪ .2‬وحّا‪،‬‬ ‫‪ .1‬حّا (ؤوم حّا ىهًٍ)‬
‫‪ .‬درگا‪.‬‬ ‫نکُ‪.8 9،‬‬
‫نکُ ۽‬
‫وِاگٍر‬
‫‪.7‬شّيًٍ‬ ‫‪ .6‬ڌرنکُ‪،‬‬ ‫‪ُ .5‬شهکُ‬

‫‪4‬‬
 ‫پرارٿيا‬
‫ڪّئُ ٌّو‪،‬‬ ‫ٌُ نان نّو ىُ رؤئ دن شٍصَن ؤپرؤڌ ِ‬
‫ُنخٍُ کهّا ڪرو‪ .‬ىً نّو آوؤٌو حاىحا ٌَُن ىً وشرحو‬
‫نخٍُ پَحا ةٍُ ىٍّو آجُ‪ ،‬نان نخٍُ کهّا ڪرو‪،‬‬
‫نّو نيحر ٌّو جٿا ڪرِا ٌّو ٌَن‪ُ .‬شيا ٌُ شّيڪڙون ؤپرؤڌ ڪر ڪُ ةٍُ حَ آپ‬
‫ڪُ طرن ۾ آجا ٌُ‪ُ ،‬ؤشُ وه گث نلحُ ٌُ حَ دَِجائَن ڪَ ڀُ شلب ىٍّو‪ .‬نّو‬
‫ؤپرؤڌى ٌَن‪ ،‬آپ ڪُ طرن آِا ٌَن‪ ،‬دِا ڪا پاجر ٌَن‪ .‬آپ حّصا چاٌّو وِصا ڪرِو‪.‬‬
‫ڪڇ ڪّا ٌّو ُؤشُ کهّا ڪرِو‪،‬‬‫ؤگّان شُ‪ ،‬ڀَل شُ‪ ،‬ةرٌم ٻڌى شُ نّو ىُ حَ ُ‬
‫پرطو ٌَ حا‪.‬ئّو‪ .‬شچاىيد پرنّظَرى نّرى ؤس پرِم ُپَرڑ ُپَحا ڪَ شَِڪار‬
‫َ‬
‫نّرى ؤِس‬ ‫وطَ ڪُ رڪظا ڪرىُ وؤلُ ٌّو‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ڪُ حّئُ‪ .‬آپ گَپّان شُ گَپيُ‪،‬‬
‫نّرى ؤِس َحپ ڪَ گِرٌو ڪّخئُ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ىَِدن ڪَ‪،‬‬

‫نخٍُ شڌى دو نان نخٍُ شڌى دو نان‬

‫حئً ؤنتُ نان ڪُ‬

‫ديَي ناتا استَتي‬

‫نٍر ڪر ناجا ڀَؤىُ ٻّڙو جان نيٍيخَ جرى‪،‬‬
‫آس رکُ آِس جَ در ڀاڳ طل نيٍيخَ َ‬
‫ورى‪.‬‬
‫‪ .1‬نٺڙى ناجا طّرؤن وؤلُ ڪر ڪرپا نَن نصڪّو جُ‪،‬‬
‫دِا حَ جَن ٌٿڙو ڌر‪ ،‬نَن ىپٽ ىادؤن جُ‪،‬‬
‫ڪانُ ڪٽل ڪڪرنُ ڪروڌى لَڀُ لٽّل ةُ ذال جُ‪،‬‬
‫ڪَ ةً شَؤلُ خالُ ىً نَٽُ حَ رکُ ڀروشَ ڀَؤىُ جُ‪،‬‬
‫ڪر ڪرپا دِو دِال نَن حٍَلُ حٍلُ آ جَ در جُ‪،‬‬

‫‪5‬‬
 ‫ڀال ڪر ةُ ذد ڀال ڪارج نيٍيخَ جَ در َ‬
‫شرى‪،‬‬
‫نٍر ڪر ناجا ڀَؤىُ‪.......‬‬
‫‪ .2‬ناجا ڎى ىظچئً شچَ ڳاِان جيٍيخا گڻ رىگ رجَ‪،‬‬
‫طرڻ وٺُ جَ دِال حُ حپّان جيٍيخَ ىام شچَ‪،‬‬
‫جَ شَؤِء ڀََء دک حَ دؤرون‪ ،‬ىاٌُ ٻَّ ڪَ شٺَ‪،‬‬
‫ڀاو ڀڳحُ حَ آًٌ نٺَ‪،‬‬ ‫ڇڏى وڪار نو ىرنل ٿئُ َ‬
‫ِڪ دل ٿّان جيٍيخُ ِاد ۾ فڪر ٻّا شڀ ڦٽا ڪرى‪،‬‬
‫نٍر ڪر نائ ڀَؤىُ ‪............‬‬
‫‪ .3‬ٽّڪّان نٿَ جيٍيخُ ؤڳّان ڄاڻُ جَ کُ ذاضرؤن ذضَر‪،‬‬
‫ٽارج نٿئَن نَن ُؤپدؤ فڪر ڪَّ دل ُچَر ُچَر‪،‬‬
‫رؤجّان ڎٍِان نصث رٌّس ڪّو شارِم جَ نَن قػَر‪،‬‬
‫دؤن ڌرم ورئ ىّم پَڄا کَن نو رکّم ٌهّظً ُڎور‪،‬‬
‫طال نرؤن ٌاڻ جيٍيخُ در جُ ةخض َةدَِن ور ور ڪرى‪،‬‬
‫نٍر ڪر ناجا ڀَؤىُ ٻّڙو جان نيٍيخَ جرى‪.‬‬

‫ىَ درگا استَتي‬

‫حئً حگدِهتُ نائ ڀَؤىُ‪ ،‬نّرى وِيحُ شَِڪار ڪرو‪،‬‬
‫حئً ڀَؤىُ آد طڪحُ‪ ،‬پَرن نّرؤ ڪاج ڪرو‪،‬‬
‫ٌُ نٍا ڪالُ ڪلڪحُ وؤلُ‪ ،‬ڪال شُ ُڇٽڪارؤ ڪرو‪،‬‬
‫ٌُ نٍا لڪظهُ نيگل ڪروڻا‪ ،‬شڀ وگٍو ڪَ دور ڪرو‪،‬‬
‫چيدِڪا ؤور چانَىڊؤ دَِى‪ ،‬دطهو نّرى ُدور ڪرو‪،‬‬
‫ىّيا دَِى ىّحر ؤحَل ڪر‪ ،‬وِظيَى وڪار ٌرو‪،‬‬
‫ڀدرڪالُ ُشٻڌى دى ڪر‪ ،‬حَّن ڪا ُؤڌؤر ڪرو‪،‬‬
‫ىَ درگُ جّرى نٍها ىرؤلُ‪ ،‬حو ڪا ٻّڙؤ پار ڪرو‬
‫‪6‬‬
 ‫اوم ىهَ ديَيئي‪ ،‬نٍاديَيئي‪ ،‬صَايئي سيتيم ىهً‬
‫تام‬
‫سم ـ‬
‫نــــمــه پرڪرتييڀدرايئي نيتاًٌ پڻتاًٌ َ‬

‫اَٿ َ‬
‫سپت صلَڪي دُرگا‬
‫وڌؤىنــــ ى‬
‫ــ‬ ‫رو ڑـــ ؤرًِ‬‫شـــــــــ و ُؤوؤچ‪ :‬دىـــــــــ وى جَم ى ـــڑــــ ئ ســـلـــڀــــ ى ســـ َ‬
‫ڪلٌَُِ ڪارًِ ِشڌًِ ؤرٿم ُؤپاِم ةروٌُِ ِحيث ًٌ‪.‬‬ ‫َ‬
‫دِــــَى ُؤوؤچ‪ :‬طــــــرڻـَ دَِ پرو ڪــــــظـــانُ ڪــــــــــلَ شروِـــــظـٽ شاڌىم‬
‫شيٍّّو ِپًّ ؤنتا شحَجُ پرڪاطّحُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫جََِ‬ ‫نـا‬
‫ؤوم ؤشـًّ طرى ُدرگا شپث طلَڪُ ِشحَجر نيحرشًّ‬
‫ؤىَطٽپ ڇيدًٌ طرى نٍاڪالُ‬ ‫َ‬ ‫ىارؤِڻ رطُ ًٌ‬
‫نٍا لڪظهُ نٍا شرشَجَّ دَِجا درگا‬
‫ِپرجًّ ؤرٿم شپث طلَڪُ درگا پاٺُ ِوىًّ َِگ ًٌ‪.‬‬

‫صلَڪ‬
‫ڀڳَجُ ٌُِ‪،‬‬‫چّحاىصُ دَِى َ‬‫ِ‬ ‫‪- 1‬ؤوم گّاىُ ىام َؤپُ‬
‫شا ةالد آڪرطًّ نٌَاًِ نٍا ناِا َ‬
‫پرِڇ ِحُ‪.‬‬
‫نحّهَّ ُطڀام َددؤشُ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ًٌَ ِش ََ شٿُ ًٌَ َشهرجا‬
‫حيح َ‬
‫ّحم آطّض ُ‬ ‫رِصً ڀ َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫‪- 2‬درگُ ِشهرجا ٌ ِ ِ‬
‫آردر َؤر ِچحا‪.‬‬
‫ِ‬ ‫َد َجّا‪ ،‬شروو ُؤپڪار َ‬
‫ڪرڻاًِ شدؤ‬ ‫دؤرِدرًِ ُدک ڀئً ٌارڻُ ڪا َج َ‬
‫شاڌڪُ‬
‫ِ‬ ‫‪- 3‬شرو نيگل ناىگلّئُ طَى شروؤرٿ‬
‫طرڻُّ جرِهتڪُ گئَرى ىارؤِڻُ ىهَ ُ‬
‫ؤشحَجُ‪.‬‬
‫َ‬
‫ٌرى‪ ،‬دَِى ىارؤِڻُ ىهَ ؤشحَجُ‪.‬‬ ‫‪- 4‬طرڻا گث دِِيارئ پرى جرؤڻا ِپ َ‬
‫رؤِڻُ‪ ،‬شروشًّ آرجً‬
‫َىحً‪،‬‬ ‫َ‬
‫شروِظً‪َ ،‬شرو طڪحُ َش ُه َ‬ ‫َ‬
‫َروپُ‬ ‫‪- 5‬شرو َش‬
‫ڀًّ ؤڀًّ ؤِشحرؤٌُ ىَ دَِى‪ُ ،‬درگُ دَِى ىهَ ؤشحَجُ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫روگان ؤطّظان ؤپٍيصُ ُجظٽا ُرطٽا ُئ ڪانان َشڪالن ؤڀّظٽان‬ ‫ِ‬ ‫‪-6‬‬
‫َجَؤنا آ ِطرجا ىام ن وپو ىرؤڻام جَؤنا طرجا ٌَّا طرًِ جام پرِاىحُ‪.‬‬
‫لَڪًّ شًّ ؤکلّظَرى‪،‬‬‫ِ‬ ‫رطه َيم ج ِ َرًِ‬ ‫‪َ -7‬‬
‫شروؤ ٻاڌؤ ِپ َ‬
‫ڪارِم س ن ِدئًّ ُؤرى ِوىاطيم‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫نَّ َج ََِا‬
‫ؤَِ َ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫ٌّحَر ؤِظَرى‪ ،‬طڀاىُ ڀدرؤڻًّ ڀً ٌيحَ چا پدًٌ‪”.‬‬ ‫“ڪرو َجَ شاىًٍ طڀ‬

‫“صري دُرگا سپت صلَڪيارٿ”‬

‫طَ حُ پاروجُ دَِى کان پڇو ٿا جً شڀ ڪم حُ پَرڻ ڪرڻ وؤرى‪ ٌُ ،‬دَِى‬
‫ڪلخگ حُ وقث ؤٌڙو ڪٍڙو شَکِّم ُؤپاُء آٌُ‪ ،‬حيٍو شان ڪلخگُ ناڻٍو حَ دک‬
‫ىَرئ ٿئُ‪.‬‬
‫دَِى چَّ‪ ٌُ :‬طَحُ! ؤٌا وؤرجا ٻڌؤئڻ َِگًّ ىً آٌُ‪ ،‬حَ ؤٌا پرم ُگپث آٌُ پر‬
‫جٌَاىخُ پرِم کُ ڎشُ شرو ڪانيائَن ِشڌ ڪرڻ وؤرو پاٺ پرشڌ ڪرِان ٿُ درگا‬
‫شپث طحَُء حا ‪ 700‬طلَڑ آٌو‪ ،‬ؤىٍو ۾ ٌُُء چَىڊِل ‪ 7‬طلَڑ وڎى نٍاجم وؤرؤ‬
‫آٌو‪ ،‬حو حَ طرڌؤ ڀڳحُ پَروڑ پاٺ ڪرڻ شان شڀ نيَڪانيائَن شڌ ٿّو ٿَّن‪.‬‬
‫‪ .1‬ؤٌا نٍا ناِا دَِى ڀڳَجُ گّاىّو حَ ةً چث کّيچُ نًٌَ ۾ ڦاشائُ ڇڏى ٿُ‪.‬‬
‫(ؤڌِاُء (‪ )1‬طلَڑ ‪)56-55‬‬
‫‪ ٌُ .2‬دَِى! شيڪٽ پَڻ جُ حّڪُ جيٍيخا ڀڳث جيٍيخَ ڌِان ڪو ٿا‪ ،‬ؤىٍو حَ‬
‫ڀَء جَن پلڪ ۾ دور ڪرى ٿُ ڇڏِو‪ .‬حّڪُ ؤِڪاگر چث ٿُ جيٍيخَ شهرن‬
‫ڪو ٿا‪ ،‬ؤىٍو کُ جَن ىرنل ٻڌى ڎِو ٿُ‪ ٌُ .‬دَِى! ڪيگالپڻَ‪ ،‬دک ۽ ڀَء کُ‬
‫جَن ىاس ڪرڻ وؤرى آٌّو‪ .‬جَ کان شَؤِء شڀ حَ ؤپڪار ڪرڻ وؤشطُ ٻُ دِاوؤن‬
‫جيٍيخُ شهان ڪَئُ ىً آٌُ‪( .‬ؤڌِاُء (‪ )4‬طلَڑ ‪)17‬‬
‫‪ .3‬جَن شڀيُ طڀ ڪارحو حَ شروپ آٌّو‪ ،‬شڀ ؤرٿو کُ شڌ ڪرڻ وؤرى ۽ ڪلّاڻ‬
‫روپڻُ آٌّو‪ .‬طرڻ ڎِڻ وؤرى‪ ،‬ٽو ىّحرن وؤرى گَرى جَن ئُ آٌّو‪ .‬ؤى ىارؤئڻُ!‬
‫ؤشان جَکُ پرڻام ٿا ڪرَِن‪( .‬ؤڌِاُء (‪ )11‬طلَڑ ‪)10‬‬
‫‪8‬‬
 ‫‪ .4‬جيٍيخُ طرڻ ۾ آِل دکُ ٿّل حَّ‪ ،‬شيحَش پائّو ٿا‪ .‬جَن ؤىٍو حُ رکّا‬
‫ڪرِو ٿُ ۽ شڀيُ حَ دک دور ڪرِو ٿُ‪ ٌُ .‬دَِى! ٌُ ىارؤئِڻُ! ؤشان جَکُ‬
‫پرڻام ٿا ڪرَِن‪( .‬ؤڌِاُء (‪ )11‬طلَڑ ‪)12‬‬
‫‪ ٌُ .5‬شرو شروپڻُ‪ ٌُ ،‬شروِظَرى‪ ٌُ ،‬نٍا ٻلَؤن جّج وؤرى‪ ٌُ .‬درگُ! ڇل‬
‫ڇدر حُ خطرى خَف کان ؤشان حُ رکّا ڪرَِ‪ ٌُ .‬دَِى! ؤشان لَڑ جَکُ‬
‫پرڻام ٿا ڪرَِن‪( .‬ؤڌِاُء (‪ )11‬طلَڑ ‪)24‬‬
‫‪ .6‬حڏٌو جَن پرشو ٿُ رٌّو جً شڀ روڳو حَ ىاس ڪرِو ٿُ ۽ حڏٌو ڪَپ‬
‫ڪرِو ٿُ جً شڀ پرًِ ڪارِو کُ ىاس ڪرى ڇڏِو ٿُ‪ .‬جيٍيخَ آشرو وٺيدڏ‬
‫نيظو کُ دک وِخٍَ ىٿَ ؤچُ حّڪُ جيٍيخَ آشرو وٺو ٿا‪ ،‬ؤٌُ ٻّو کُ ةً‬
‫آشرو ڎِڻ َِگًّ ٿّو ٿا‪( .‬ؤڌِاُء (‪ )11‬طلَڑ ‪)29‬‬
‫‪ .7‬دَِجائو چَّ؛ ٌُ وطَةظَرى! حّئو ٌو وقث جٌَان ؤشاىخُ طحرن کُ‬
‫نارى ىاس ڪَّ ۽ ٽيٍُ لَڪو حَ ڪظٽ طاىث ڪَّ آٌُ‪ ،‬ؤٌڙى پرڪار‬
‫شدؤئّو ؤشاىخُ طحرن حَ ىاس ڪيدى رًٌ (ؤڌِاًِ (‪ )11‬طلَڑ ‪)41‬‬

‫جئڪ اره‬
‫پرِم شُ ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪ٌ ،‬يس ڪُ ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪،‬‬
‫شارى ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪ ،‬نل ڪر ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪،‬‬
‫زور شُ ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪ ،‬حٍَم ڪُ ةَلَ حئً ناجا ڪُ‪،‬‬
‫آدى ڪهارى لگدى پّارى‪ ،‬طّرؤن شَؤرى لگدى پّارى‪،‬‬
‫حَ ِڀُ در جّرى آوى‪ ،‬نو ڪُ نرؤد َؤوش پاوى‪،‬‬
‫ناجا حُ ڪا عخب ىظاره شڀ نل ڪر ةَلَ ناجا حئڪاره‪،‬‬
‫ةَلَ َشث شرى ؤڪال‪ ،‬ناجا ڪردى شب ڪَ ىٍال‪،‬‬
‫ؤپيُ ڌرم آجُ ؤٽل رٌّو گُ‪ ،‬ناجا پحر طّر ةڻّو گُ‪،‬‬
‫حَّن ۾ ٌَگُ شاڊى حّث‪ ،‬حَ ڪرِو گُ ناجا شُ پرِث‬
‫ُحگ ُحگ حَّى ناجا ڀَؤىُ‪ ،‬حئڪاره ةَلَ ناجا رؤىُ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ڪ ََ ِ‬
‫چم‬ ‫ديَي َ‬
‫‪ُ .1‬شو نان گَرى شو حگدنتُ‪ ،‬شپث طحُ ڪا پاٺ ڪرون‪.‬‬
‫شرشَجُ ناجا جَن ٌُ وڌؤجا‪ ،‬لڪظهُ جَرى پائَن پڙون‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‬
‫‪ .2‬ةرٌها رطُ ىُ ڇيدون دورؤ‪ ،‬ڪَچ پاٺ ڪا حاپ ڪّا‪،‬‬
‫ؤىگ ىّاس ٻّخم طڪحُ شُ‪ ،‬ڀڪحُ رس ڪا پان ڪّا‪،‬‬
‫ؤوم ٻَل ڪر ڪرون پرڻام نّو‪ ،‬چيڊِڪا ڪَ ىهًٍ ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .3‬ؤِڪ شهًّ ُنيُ نارڪيڊًِ ىُ ةرٌها حُ شُ َؤرج ڪّا‪،‬‬
‫وِيحُ ُشو ڪر ةرٌها حُ ىُ‪ ،‬درگا ڪَچ ڪا ىام لّا‪،‬‬
‫ؤس شُ شب ڪُ رڪظا ٌَگُ‪ ،‬ناجا ڪٍحُ ٌاٿ ُ‬
‫ڌرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .4‬دَِى ڪُ ٌّو ىَ پرجهائّو‪ ،‬ىَ درگا حو ڪَ ڪٍحُ ٌّو‪،‬‬
‫پٍلُ ناجا طئل پحرى‪ ،‬ةرٌم چارڻُ ناجا دوحُ ٌئً‪،‬‬
‫ڪظهاىڊؤ ڪَ پرڻام ڪرون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫جرجًّ ناجا چيدر گٍيٽا‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .5‬شڪيد ناجا پيچم دَِى‪ ،‬ڇٺا روپ ڪاجّاِيُ ٌئً‪،‬‬
‫شاجَِو ناجا ڪال رؤجرى‪ ،‬نٍا گَرى حَ َؤٺَِو ٌئً‪،‬‬
‫ىَِو ناجا شڌى ڌؤجرى‪ ،‬شڀ ڪا نّو آوؤٌو ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .6‬ؤگيُ ۾ حلحا رڻ ۾ لڙجا وڪٽ شيڪٽ ۾ ڦيس حاجا‪،‬‬
‫نصڪاجا‪،‬‬ ‫نان درگا ڪُ ورد ٌصث شُ‪ ،‬شيڪٽ ۾ ڀُ ُ‬
‫ناجا ڪٍ ِحُ نّرى طرڻ شُ شب ڪُ شيڪٽ دور ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫‪ .7‬ناجا جّرؤ چيحو ڪرجُ‪ ،‬ڀڪحُ شُ جّرؤ ڪرى ڀخو‪،‬‬
‫ڪُ جَ ُجَ رڪظا ڪرجُ‪ ،‬دطٽَن ڪا ڪرجُ ڀيخو‪،‬‬ ‫ُ‬
‫ؤس ِ‬
‫وطَ ڪُ طڪحُ شيڪٽ ٌرجُ‪ ،‬چرڻَن ۾ نّرؤ ِطّض ڌرون‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .8‬پرِث پر چانَىڊؤ دَِى‪ ،‬وؤرؤٌُ ڀّيصُ پر ٌئً‪،‬‬
‫ؤِيدرى وؤٌو ؤِرؤوئ نان‪ ،‬وِظڻَى ڪا ُ‬
‫گروڏ آشو ٌئً‪،‬‬
‫نَّر ڪَنارى ىهًٍ ڪرون‪،‬‬‫ناٌّظَرى ِورطڀ پرةّٺُ‪ُ ،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ .9‬وطڻَ ڪُ پرجّها لڪظهُ حُ‪ ،‬ڪهل آشو پر ةّٺُ ٌئً‪،‬‬
‫ٌاٿَن ۾ وه ڪهل لّئُ‪َ ،‬‬
‫نيد ٌاشًّ شُ ٌيصحُ ٌئً‪،‬‬
‫ورطڀ پر آروڍ ؤِظَرى‪ ،‬شَِث روپ ڪا ڌِان ُ‬
‫ڌرون‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫گٍ ُيَن شُ شج ڪُ شرىگار‪،‬‬‫‪.10‬ةرٌهُ دَِى ٌيس پر ةّٺُ‪َ ،‬‬
‫ؤشُ پرڪار شڀُ ناجائّو‪َِ ،‬گ طڪحُ شُ شهپو ڌؤر‪،‬‬
‫دَِِان حو ڪُ‪ ،‬چرڻَن ۾ نّرؤ طّض َڌرون‪،‬‬
‫ؤور ڀُ شڀُ ِ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.11‬ڪروڌ شُ ڀرى شڀُ دَِِان‪ ،‬رٿ ۾ ةّٺُ ڀڪحو ڪارڻ‪،‬‬
‫طيک چڪر طڪحُ ٌل ُنَشل‪ ،‬گدؤ جَنر ڪَ ڪر ڌؤرڻ‪،‬‬
‫ڌىض وؤلُ ڪُ پائَن پڙون‪،‬‬ ‫جرطَل کّٽڪ پرطَ پاطا‪ُ ،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.12‬دئّحَن ڪا ىاطا ڀڪث والطا‪ ،‬ناجا ڪا ُؤدِظًّ ٍُِ‪،‬‬
‫نٍا ُرودر روپ نٍا پرؤڪرم‪ ،‬نٍاٻل ڪا ڪّيدرٍُِ‪،‬‬
‫ڀئً ڪا ىاش رڪظا ڪرو ناجا‪ ،‬ىحًّ ٌُ جّرؤ ڌِان ڌرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫پَرو دطا ۾ ؤِيدرى طڪحُ‪ ،‬ؤگيُ ڪَڻ ۾ ؤگيُ طڪحُ‪،‬‬ ‫‪َ .13‬‬
‫دکظڻ دطا ۾ وؤرؤٌُ ٌئً‪ ،‬ىّروجًّ ڪَڻ کڙگ طڪحُ‪،‬‬
‫پظچم دِطا ۾ وؤروڻُ حُ‪ ،‬رڪظا ڪردو ىهًٍ ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.14‬وؤًِ وئً ڪَڻ ۾ نرگ آشو پر‪ ،‬رڪظا ڪردو ٌُ دَِى‪،‬‬
‫ُؤجر ۾ ڪَنارى دَِى‪ ،‬ؤِظان ڪَڻ ُطَال دَِى‪،‬‬
‫ةرٌهاڻُ وِظڻَى ؤوپر ىّچُ‪ ،‬رڪظا ڪردو َؤرج ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.15‬طَ آشو پرةّٺُ چانيڊؤ‪ُ ،‬‬
‫دطَ دطائّو شٍاًِ ڪرى‪،‬‬
‫حّا َؤگُ شُ وحّا پّڇُ شُ‪ ،‬نّرى شيڪٽ دور ڪرى‪،‬‬
‫وؤم دکظڻ ۾ ؤححا َؤپرؤححا‪ ،‬شڀ ڪا نّو آوؤٌو ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.16‬طکا ُؤدَِجيُ‪ُ ،‬ؤنا َ‬
‫نصحڪ‪ ،‬لِالٽ ۾ ناال ڌؤرى‪،‬‬
‫ِض شَىُ دَِى ُڀٌََن پر‪ُ ،‬‬
‫ڀروًٌ نڌًِ جِرىّحر آڪارى‪،‬‬
‫ىٿيَن ڪُ‪ ،‬رڪظا ڪر دو ىهًٍ ڪرون‪،‬‬ ‫ِم گٍيٽا دَِى ُ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ُ‬
‫ڪاىَن ۾ دوؤرؤ وؤشُ‪،‬‬ ‫‪.17‬ىّحر نڌًِ طيکيُ دَِى‪،‬‬
‫ڪپَل ڪالّڪا ڀگَجُ طاىڪرى‪ ،‬ڪرڻ ُنَل ڪُ ٌئً وؤشُ‪،‬‬
‫ىاشڪا ۾ ةّٺُ ُشگيڌؤ حو ڪا‪ ،‬ىحًّ نّو ڌِان ڌرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.18‬چرچحا دَِى ٌَىٺ ڪُ رڪظا‪َ ،‬ؤڌر ڪُ رڪظڪ ؤنرئ وؤلُ‪،‬‬
‫شرشَجُ دَِى ِحَؤ ةّٺُ‪ ،‬ڪَنارى دؤىحَن وؤلُ‪،‬‬
‫ڪيٺ پردِض ڪُ رڪظا ڪردو‪ ،‬چيڊِڪا نان َؤرج ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫‪.19‬چحر گٍيٽا گلُ ڪُ گٍاىٽُ‪ُ ،‬‬
‫جالَ ۾ ٌَ نٍا ناِا‪،‬‬
‫َ‬
‫شرو نيگال وؤڻُ دؤِا‪،‬‬ ‫ڪاناڪظُ ٺَڏى ڪُ رڪظا‪،‬‬
‫ڀدر ڪالُ گرَِؤ ةّٺُ‪ ،‬ڌىر نّرو ۾ نّو ڪَّن ڊرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ڪٻّرى ڪيٺا ىالُ‬ ‫‪.20‬ڪيٺ ڪُ ةاٌر ىّل گرَِؤ‪ ،‬ىل ُ‬
‫ةخر وؤلُ‪،‬‬ ‫دوىَن ڪيڌى کيگيُ دَِى‪ ،‬دوىَن ُڀخائّو َ‬
‫دوىَن ٌاٿَن ۾ دى ِڊىُ دَِى‪ ،‬رڪظا ڪر دو ىهًٍ ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.21‬ؤىگلَّن ۾ ٌئً ؤىتّڪا دَِى‪ ،‬ىکَن ۾ طَال دَِى‪،‬‬
‫ڪالّظَرى ڪرى پّٽ ڪُ رڪظا‪ ،‬شحيَن ڪُ ٌئً نٍا دَِى‪،‬‬
‫طَڑ وىاطيُ نو ڪُ رڪظا‪ ،‬نّرى ڪردو ؤرج ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.22‬للّحا دَِى ٌردًِ ۾ ٌئً‪ ،‬طَل ڌؤرىُ َؤدر ۾ ٌئً‪،‬‬
‫ىاڀُ ۾ نّرى ةصُ ڪانيُ‪ ،‬گٌَّا ڀاگ گٌَّظَرى ٌئً‪،‬‬
‫پَجيا ڪانڪا ليگ ڪُ نّرى‪ ،‬رڪظا ڪردو ىهًٍ ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.23‬نٍّض وؤٌيُ ُگدؤ ڪُ رڪظا‪ ،‬ڀگَجُ ڪٽُ ۾ وؤس ڪرى‪،‬‬
‫وىڌًِ وؤشيُ گٍٽيَن ۾ ةّٺُ‪ ،‬شب ڪا شيڪٽ دور ڪرى‪،‬‬
‫نٍا ٻال دَِى پيڊلَّن ڪُ‪ ،‬رڪظا ڪردو پائَن ُ‬
‫پڙون‪،‬‬
‫ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.24‬گٍٽَّن ۾ ٌئً ىار شّيٍُ ؤور‪ ،‬جّخصُ دَِى پّرون ۾‬
‫طرى‪ ،‬دَِى پّرون ڪُ ؤىگلّان‪َ ،‬جل وؤشيُ َ‬
‫جلئَن ۾‪،‬‬
‫َ‬
‫ؤورڌو ڪّظيُ ڪّض ڌرون‪،‬‬ ‫ىک ىَؤشيُ دطٽرؤ ڪرؤلُ‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫جَچا ڪُ رڪظا وؤگّظَرى‬ ‫ڪٻّرى‪َ ،‬‬‫ڇدرون ۾ ُ‬
‫‪.25‬روم ُ‬
‫رڪث َنخا ةگّرؤ ڌؤجَڪُ‪ ،‬رڪظا ڪرى پاروجُ‪،‬‬
‫آىحَن ڪُ رڪظا ڪال رؤجرى‪ِ ،‬پث نڪٽّظَرى ىهًٍ ڪرون‬ ‫ُ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ُ‬
‫ڪَلَن ۾‪ ،‬رڪظا ڪرجُ پدنا دَِى‪،‬‬ ‫‪ُ .26‬نَالڌؤر ڪهل‬
‫ڪف ڪُ رڪظا‪ ،‬ىک جّج حَؤال دَِى‬ ‫چَڏؤنڻُ َ‬‫ُ‬
‫ڪصُ طصحر شُ نّو ىً نرون‪،‬‬ ‫شهصث َشيڌَِن ڪُ‪ِ ،‬‬‫ؤڀّدؤ دَِى َ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ڇحرِظَرى ڪرجُ ڇاِا‬ ‫‪.27‬وِرًِ ڪُ رڪظا ڪرو ةرٌهاڻُ‪َ ،‬‬
‫ؤٌيڪار نو ٻڌى ڪُ رڪظا‪ ،‬ڌرم ڌؤرڻُ جَن ناِا‪،‬‬
‫وؤَِ ۾‪ ،‬ةخرٌصحا ڪُ َدرش ڪرون‪،‬‬ ‫ِپرؤڻ َؤپان َؤدى ُ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.28‬حگ ڪلّاڻُ ڪلّاڻ شَڀيا‪ ،‬نّرى پرؤڻ ڪُ رڪظا ڪرو‪،‬‬
‫رس روپ گيڌ طتڌ آدى‪َِ ،‬گيُ دَِى وؤس ڪرو‪،‬‬
‫َشث‪َ ،‬رج‪َ ،‬جم گڻَن ڪُ دَِى‪ ،‬ىارؤِڻُ ڪَ ىهً ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬ـ‬
‫‪.29‬وؤرؤٌُ آَِ ڪُ رڪظا‪ ،‬وِظڻَى دَِى شُ ڌرم رٌُ‪،‬‬
‫چڪرڻُ دَِى ِض ڪّرجُ‪ ،‬لڪظهُ ودِا ۾ پاس رٌُ‪،‬‬
‫گَجر ڪُ رڪظا‪ ،‬چيڊِڪا ڪٍُ پصَ ىً ٌرون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ؤِىدرؤڻُ ڪر‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫پحرون ڪُ رڪظا‪ ،‬ڀّروى پحيُ ۾ وؤس ڪرى‬ ‫‪.30‬نٍا لڪظهُ ُ‬
‫نّرى پٿ ڪُ ُڀَپٿا دَِى‪ ،‬کهّا نارگ ۾ وؤس ڪرى‪،‬‬
‫رؤج دوؤر ۾ نٍالڪظهُ‪ ،‬وحًّ دَِى ڀئً ىً ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ڪَچ ۾ ىٍّو‪ ،‬ناجا ُؤس ڪُ رڪظا ڪرو‪،‬‬ ‫‪.31‬حَ شٿان َ‬
‫جم وحًّ طالّيُ پاپ ىاطيُ‪ ،‬شب ڪُ رڪظا آپ ڪرو‪،‬‬
‫ىحًّ پاٺ ڪرون ڪَچ ڪا‪ ،‬ناجا ڪٍحُ آىيد ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ڪَچ ڪَ ڪرڪُ حَ حٍان حاوى‪ ،‬خَإ ڪهاوى ٌَوى رڌى‪،‬‬ ‫‪َ .32‬‬
‫حس وشحَ ڪا چيحو ڪرجا‪ٌَ ،‬حاوى ُؤس ڪُ ِشڌى‪،‬‬
‫نٍا ؤِظَرًِ طالُ ةو ڪُ‪ ،‬ؤپيُ لَڑ ۾ وؤس ڪروى‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪.33‬ڪَچ شُ ُپرش َشر ڪظث ٌَڪر‪ ،‬وطَ حّث ُپَحيًّ ٌَجا‪،‬‬
‫دَِى ڪا ًٍِ ڪَچ جَ ةّ ِٽُ‪ ،‬دَِون ڪَڀُ ُدرلڀ ٌَجا‪،‬‬
‫ڪرون‪،‬‬ ‫ُ‬
‫جّو ڪال ڪَئُ ڪرى ڪَچ جَ‪ ،‬ؤن ڪُ رڪظا آپ ِ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫‪ُ .34‬ؤپ نرجَّ ىٍّو ٌَجُ ُؤس ڪُ‪ ،‬چّچڪ ڪَڏًٌ شُ دور رٌُ‪،‬‬
‫ڌجَورى شُ شاىپ ةِڇَ شُ‪ ،‬ىٍّو ڪصُ ڪَ زٌر چڙٌُ‬ ‫آفّم ُ‬
‫نارڻ نٌَو آدى پرَِگ شُ‪ُ ،‬ؤن ڪُ رڪظا نّو ٌُ ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬‬
‫ڪل دَِجا‪ ،‬حل دَِجا طاىث رٌُ‪،‬‬‫‪.35‬گرؤم دَِجا‪ُ ،‬‬
‫ڊؤڪيُ طاڪيُ ڀَئ پظاچا‪ُ ،‬دور ٌُِ شُ ىهًٍ ڪرى‪،‬‬
‫ِڪض گيڌرو ڀّرو آدى‪ ،‬شب شُ رڪظا نّو ڪرون‪،‬‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‪.‬ـ‬
‫س ڪُ ورڌى ڪرون‪،‬‬ ‫‪.36‬رؤج شهان جّج ڪّرجُ‪ِ ،‬ض ڪُ ُؤ َ‬
‫ؤىث ڪال دوًِ روپ شُ‪ ،‬نّرى حَّجُ ۾ حَّجُ ورڻ ڪرون‪،‬‬
‫شيائَن‪ ،‬چرڻَن ۾ جّرى چث ڌرون‪،‬‬ ‫رطُ ُپحر ُ‬
‫گائَن ِض ُ‬
‫ؤوم ؤِم ٌرِم ڪلّم چانيڊؤِئُ وچُ‪ ،‬ناجا جّرؤ حاپ ڪرون‬
‫ىَٽ‪ٌ :‬و درگا ڪَچ حَ طرڌؤ پَروڑ ىحًّ پاٺ ڪرڻ شان شڀئُ پرڪارن حَ‬
‫ڪظٽ دور ٿّيدو ۽ نو وؤىڇث ڦل نليدو‪.‬‬
‫‪15‬‬
 ‫دُرگا ناتا جَ نيتر‬
‫(ؤلــــــف) ؤوم ُدرگــــــــُ درگــــــــــــث ُدرگـــــا ِـــــــــا درگـــــُ ىـــــــام پـــــــرم ٌــــــ َِحـــــــــــم‬
‫َ‬
‫نـــــاىـــَه‬ ‫َ‬
‫حــــّـــــَن نـــــڪــــث ه شــــً‬ ‫ِــــَ ڀــــخــــــّــــــث شــــحـحــــم چــــيــــڊى‬
‫(إ) ؤوم ٌــــــــــــرِــــــــم دم درگـــــــــــــاِــــــئـــــــــُ ىــــــهـــــٍــــــــً‬

‫درگا ةتيس ىام ناال‬

‫درگا درگ آرئ ِطهيُ درگ آپدى ىَؤرڻُ‪ ،‬درگم ڇّدىُ درگ غادىُ درگ ىاطيُ‪،‬‬
‫درگ جَدؤرڻُ درگ ىٍحرى درگ نا پٍا‪ ،‬درگم گّاىدؤ درگ دڻّحًّ لَڪدوؤ ىال‬
‫درگ نا درگ نالَڪا درگم آجم شَروپڻُ‪،‬درگا نارگ پردؤ درگم ودِا درگم آطرجا‪.‬‬
‫درگم گّان شيصٿاىا درگم ڌِان ڀاشيُ‪،‬درگ نٌَا درگم گا درگهارٿ شَ روپڻُ‪.‬‬
‫درگم ؤشر شٍيحرى درگم آَِڌ ڌؤرڻُ‪،‬درگم ؤىگُ درگم جا درگهّا درگم ؤِظَرى‪.‬‬
‫درگم ڀّها درگ ڀانا درگ ڀا درگ دؤرِڻُ‪ ،‬ىام ولُ نخام ِصحَ درگاِا نم ناىَه‬
‫پٺّث شرو ڀّان نڪحَ ڀَِظّحُ ىً شيظًّ‪.‬‬
‫ىَٽ‪ :‬ؤىٍُ ‪ 32‬ىالو حَ ‪ 108‬ةار پاٺ ڪرڻ شان شيپَرن آپدؤئو کان ُنڪث ٿُ وڃُ ٿَ‪.‬‬

‫ىَدرگا‬
‫پرٿم طئّل ُپحرى چً دوجّم ةرٌهچارڻُ‪،‬‬
‫چحُ چحَرٿڪم‪.‬‬
‫ٰ‬ ‫جرجّم چيدر گٍيٽُ جُ ڪظهاىڊ ِحُ‬
‫پيچهم شڪيد ناجّحُ طظٺم ڪاجّاىُ ؤجُ‪،‬‬
‫شپحهم ڪال رؤجرى ؤجُ نٍا گَرى ؤجُ چً ؤطٽهم‪،‬‬
‫پرڪّرجُ جا‪،‬‬
‫ِ‬ ‫ىَنم شڌى دؤجرى چً ىَ‪ ،‬درگاه‬
‫ُؤجڪاىُّ ىاناىُ ةرٌم ڻئَّ نٍاجهيا‪.‬‬
‫ىَٽ ‪ :‬طرى ةرٌهاحُ نارڪيڊى رطُ کُ حّڪُ ڪَچ (رکّا ڪرڻ الِء‬
‫‪16‬‬
 ‫‪ 9‬دَِى نَرجَّن آٌو جو حا ىاال ڌِان ڪرڻ وؤشطُ‬ ‫ٻڌؤِل) حَن ؤڌِظٽٺان‬
‫ٻڌؤِا‪.‬‬
‫‪ .1‬طئّل پحرى (ٌهاچل پحرى) ‪ .2‬ةرٌم چارڻُ‪ .3 ،‬چيدر گٍيڻا ‪ .4‬ڪظهاىڊؤ‪،‬‬
‫‪ .5‬شڪيد ناجا‪ .6 ،‬ڪاجّاىُ‪ .7 ،‬ڪال رؤجرى‪ .8 ،‬نٍا گَرى ۽ ‪ .9‬شڌى دؤجرى‪.‬‬

‫صري درگا چاليسا‬

‫ڪي‬‫روارٿ سا ِڌ َ‬
‫َ‬ ‫س‬ ‫ِ‬
‫َ ـــرو مـىگل ناىگليـ ئي صَي َ‬
‫ت ِـ‬
‫وتي‬ ‫ڪي گَ ء ِري ىارايڻِي ىهَاَ ـ ـُ‬ ‫رنبي ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َ ـــرڻي ِئي ت َ‬
‫ىهَ ىهَ درگُ شک ڪرىُ‪ ،‬ىهَ ىهَ ؤنتُ دک ٌرىُ‪،‬‬
‫ىرڪار ٌئً حَّجُ جهٍارى‪ ،‬جٍَّن لَڑ ڦٍال َؤحّارى‪.‬‬
‫طظُ لالٽ نک نٍا وطاال‪ ،‬ىّحر الل ڀرڪٽُ وڪرؤال‪،‬‬
‫روپ نائ ڪا َؤڌِڪ شٍاوى‪ ،‬درش ڪرئ حو َؤجُ ُشک پاوى‪.‬‬
‫جم شيصار طڪحُ لئً ڪّيٍا‪ ،‬پالو ٌّحَ َؤن ڌن دِيٍا‪.‬‬
‫َؤن ُ‬
‫پَرىا ٌَئُ حگ پاال‪ ،‬جهٍُ آدى شيدرى ةاال‬
‫طَ طيڪر پّارى‬ ‫پرلًّ ڪال شب ىاطو ٌارى‪ ،‬جم گَرى ِ‬
‫طَ َِگُ جهٍرى ُگڻ گاوِو‪ ،‬ةرٌها وطيَ جهٍّو ىث ڌِاوِو‬
‫شٻڌى رطُ نيّو ُؤٻارؤ‪.‬‬ ‫روپ شرشَجُ ڪَ جم ڌؤرؤ‪ ،‬دى ُ‬
‫ڌرو روپ ىر طّيٍو ڪَ ؤنتا‪ ،‬پرگٽ ڀئُ ڦاڏ ڪُ کهتا‬
‫رڪظا ڪر پرٌالد ةچاَِ‪ٌ ،‬رڻاڪض ڪَ شرگ پٺاَِ‪.‬‬
‫لڪظهُ روپ ڌرو حگ ناٌّو‪ ،‬طرى ىارؤئڻ ؤىگ شهاٌّو‬
‫کّر شيڌو ۾ ڪرئ والشا‪ ،‬دِا شيڌو دِخُ نو آشا‪،‬‬
‫ٌيگالج ۾ جهٍّو ڀَؤىُ‪ ،‬نٍّها ُؤنث ىً حاًِ ةکاىُ‬
‫ناجيگُ دوناوجُ ناجا‪ ،‬ڀَىّظَرى نيگل شک دؤجا‪.‬‬
‫طرى ڀّرو جارؤ حگ جارڻُ‪ ،‬ڇو ڀال ڀَ دک ىَؤرىُ‬

‫‪17‬‬
 ‫ڪٍّر وؤٌو شٌَُ ڀَؤىُ‪ ،‬ليگَر وِر چلث ؤگَؤىُ‬
‫ڪر ۾ کپر کڙگ ورؤحُ‪ ،‬حاڪَ دِک ڪال ڊر ڀاحُ‬
‫شٌَُ ؤشحر ؤور جرطَال‪ ،‬حا جُ ؤٺٺ طحرو ٌّئً طَال‬
‫ورؤحث‪ ،‬جّيَن لَڑ ۾ َڊىڪا ةاحث‬ ‫ىگر ڪَٽ ۾ جهٍُ ِ‬
‫رڪ ُث ٻّج طيکو شيٍارى‬‫دؤىَ جم نارى‪َ ،‬‬
‫طهڀ ىظهڀ َ‬
‫نٍّظاشر ىرپ َؤجُ ؤڀّهاىُ‪ ،‬حٍُّ ؤگًٍ ڀار نٍُ ؤڪالئُ‪،‬‬
‫ُ‬
‫روپَ شيٍارؤ‪.‬‬‫ُ‬ ‫روپ ڪرؤل ڪالُ ڪَ ڌؤرؤ‪ .‬شئو شٍّث جم‬
‫پڙى ڀّڙ شيحو پر حب حب‪ ،‬ڀئُ شٍاًِ نائ جم جب جب‪.‬‬
‫جَ نٍّها شب رٌُ ؤطَڪا‪.‬‬ ‫ؤنرؤپرى آرو شب لَڪا‪َ ،‬‬
‫َ‬
‫حَؤال ۾ ٌئً حَّجُ جهٍارى‪ ،‬جهٍّو شدؤ پَحّو ىر ىارى‪.‬‬
‫پرِم ڀڪحُ شُ حَ حس گاوى دک درِدر ىڪٽ ىٍّو آوى‪.‬‬
‫ىر نو الئُ‪ ،‬حيم نرڻ جُ شَ ُڇٽ حائُ‬ ‫ڌِاوِو جهٍّو حَ َ‬
‫َِگُ ُشر نيُ ڪٍث ُپڪارى‪َِ ،‬گ ىً ٌَِء ةو طڪحُ جهٍارى‪،‬‬
‫طيڪر ؤچارًِ جپ حپ ڪّيَ‪ ،‬ڪام ڪروڌ حّث شب لّيَ‪.‬‬
‫ڪاٌَ ڪال ىٍّو شهرو جم ڪَ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ىض دن ڌِان ڌرو طيڪر ڪَ‪،‬‬
‫طڪحُ روپ ڪَ نرم ىً پاَِ‪ ،‬طڪحُ گئُ جب نو پڇحاَِ‪.‬‬
‫طرڻاگث ٌَئُ ڪّرجُ ةکاىُ‪ ،‬حئً حئً حئً حگدنب ڀَؤىُ‪.‬‬
‫ڀئُ پرطو آدى حگدنتا‪ ،‬دِئُ طڪحُ ىٍّو ڪّو ولهتا‪.‬‬
‫نَڪَ نائ ڪظث ؤجُ گٍّرو‪ ،‬جم ةو ڪَ ىً ٌرى دک نّرو‪.‬‬
‫آطا جرطڻا ىپٽ شحاوى‪ ،‬رپَ نَرک نٌَُ ؤجُ ڊرپاوى‪.‬‬
‫شهرون ؤڑ چث جهٍّو ڀَؤىُ‪.‬‬ ‫طحرو ىاش ڪّخُ نٍارؤىُ‪ُ ،‬‬
‫ڪرو ڪرپا ٌُ نائ دِاال‪ ،‬رڌى شڌى دى ڪرٌَ ىٍاال‪.‬‬
‫حب لگ حّئَن دِا ڦل پائَن‪ ،‬جهٍرو حس نّو شدؤ شيائَن‪.‬‬
‫درگا چالّصا حَ حو گاوى‪ ،‬شب شک ڀَگ پرم پد پاوى‪.‬‬
‫دَِِدؤس طرڻ ىج حاىُ‪ ،‬ڪرٌَ ڪرپا حگدنب ڀَؤىُ‪.‬‬
‫‪18‬‬
 ‫ڀييٽ صري دُرگا ديَي‬
‫ُجهٍّو حَ پَححُ ٌّو‪ ،‬حَجهٍارى حئً نياجُ ٌّو‪،‬‬
‫حَّن نَڪض پاجُ ٌّو‪،‬‬ ‫وه نو ڪَ حّث لّحُ ٌّو‪ ،‬وه َ‬
‫جهٍارؤ روپ ٌئً جّخصَى‪ ،‬ڀخائّو آٺ ٌّو پرٻل‪،‬‬
‫شَؤرى طّرپر ٌئً‪ ،‬دطٽ ڀئً شُ ڪاىپ حاجُ ٌّو‪،‬‬
‫ڪئُ طظحر ٌّو ٌاٿَن ۾ ‪ ،‬کڙگ پرشڌ طظحر ٌئً‪،‬‬
‫ؤشُ ڪُ وؤر ُ‬
‫ؤشرون ڪا‪ ،‬لٍَ رڻ ۾ ةٍاجُ ٌّو‪،‬‬
‫رپَ دل وؤدىُ جم ٌَ‪ ،‬ىهانُ جارڻُ جم ٌَ‪،‬‬ ‫ُ‬
‫ؤڀئً پد ُؤن ڪَ نلحا ٌئً‪ ،‬شدؤ جم ڪَ حَ ڌئّاجُ ٌّو‪،‬‬
‫جهٍّو وطّظَرى ناجّظَرى ٌَ‪ ،‬ؤى حگث حييُ‪،‬‬
‫ُشکُ رٌحُ ٌّو حَ ىً ىِصدن‪ .‬جهٍّو نصحڪ ىَؤجُ ٌّو‬
‫شدؤ ؤکلّظَرى وؤڻّظَرى‪َ ،‬ؤن پَرڻا جم ٌَ‪،‬‬
‫حَ لّحُ ٌّو جهٍارؤ آشرؤ‪ ،‬ڌن دؤن پاجُ ٌّو‪،‬‬
‫جهٍّو ٌَ لڪظهُ گَرى‪ ،‬جهٍّو ٌَ طارڌؤ ڪهال‬
‫نٍان ودوؤن ةيحُ ٌّو حَ جم شُ ُ‬
‫لئَ لگاجُ ٌّو‬
‫جهٍّو چيڊى ٌَ چانَىڊؤ‪ ،‬جهٍّو ُدرگا نٍا ڪالُ‪،‬‬
‫وه حصم ڦاىصُ شُ ةچحُ ٌّو‪ ،‬جهٍّو حَ چث ۾ الجُ ٌّو‪،‬‬
‫شرو طڪحُ ٌَ‬ ‫جهٍّو ؤنتا ٌَ حگد نتا ڀَؤىُ َ‬
‫ُؤىٍّو نلحا ٌئً ُٻڌى ٻل‪ ،‬جهٍارى گڻ حَ گاجُ ٌّو‪،‬‬
‫جهٍّو ٌَ ؤنتّڪا حَؤال‪ ،‬جهٍّو ٌَ ڀَجُ چپال‬
‫ِشهرجُ ٌّو حَ جم ڪَ‪ ،‬پاپ وه ؤپيُ حالجُ ٌّو‪،‬‬
‫‪19‬‬
 ‫َ‬
‫وطَ نٍا طَڀا ٌَ‪،‬‬ ‫جهٍّو جَ نٌَيُ ٌَشٌَيُ ٌَ‬
‫جهٍارى گڻ ٌُ گا ڪر‪ ،‬ڌِان ۾ ؤوگڻ نٽاجُ ٌّو‪،‬‬
‫ٌهارى ؤوگڻَن ڪَ ڀُ نٽادو ڌِان ۾ آڪر‪،‬‬
‫حَّن ة ِح َاجُ ٌّو‪،‬‬
‫جهَ گڻ شُ گرى ٌّو‪ ،‬ؤىهاد ۾ َ‬
‫ٌهّو دو گّان ڪُ ڀگحُ‪ ،‬لگائَ ؤپيُ چرڻَن شُ‪،‬‬
‫وىًّ ڪرجُ ٌّو جم شُ‪ٌ ،‬اٿ حَڏڪُ گِڙ گڙؤجُ ٌّو‪،‬‬
‫َؤجُ ىِرڌن ٌّو‪ٌ ،‬م ڪٍان شُ الئّو ڀّيٽ شانگرى‪،‬‬
‫ٍُِ آىصَن ٌّو‪ ،‬حَ رو رو ڪُ شَّؤ ۾ الجُ ٌّو‬
‫دِا درطٽُ شُ جم ُنصڪائَ‪ ،‬جَ ةو حائّو شڀ نرجُ‪،‬‬
‫ًِ آىصَن ٌّو چرڻَن پرجهٍارى ؤإ چڙٌاجُ ٌّو‪.‬‬

‫اَٿ ِ‬
‫ڪيلڪم‬
‫ُ‬
‫ؤىَطٽپ ڇيده‪ ،‬طرى نٍا شرشَجُ دَِجا‪ ،‬طرى‬ ‫ڪّلڪ نيحرشًّ طَرطُ ه‪،‬‬
‫ؤوم‪ :‬ؤشًّ طرى ِ‬
‫حگدنتا پرِث ؤرٿم شپث طحُ پاٺاىگحَِو حپُ وىُ َِگ ه‪.‬‬

‫ؤوم ىهًٍ چيڊِڪائُ‬

‫نارڪيڊِئً ُؤوؤچ‪:‬‬
‫‪ .1‬ؤوم ِوطڌ گّان دٍِاًِ جِر وِدى ِدوًِ چکظَطُ‪،‬‬
‫طرِئً پرؤپحُ ىهحاًِ ىهًٍ شَم ؤرڌ ڌؤرىُ‪.‬‬
‫‪ .2‬شروم ؤِحد وحاىّئان نيحرؤڻام ؤڀُ ڪلڪم‪،‬‬
‫شَ ؤپُ کيّ ِهم ؤوؤپَجُ شصم حاپًّ جحره‪.‬‬
‫وشحَشُ شڪالىُ ؤپُ‪،‬‬ ‫َ‬ ‫‪ .3‬شدى ؤجًّ ُؤئ ُؤحاٽيادِيُ‬
‫ؤِحّو ؤِشحَوجام دَِى ؤشحَجر ناجرِڻ شڌن جُ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫‪ .4‬ىً نيحرو ىً ؤوطڌم جحر ىً ڪچث ؤپُ ِودًِ َجيُ‪،‬‬
‫ِوىا حاپئّو ِشڌئّث شروم ُؤچاجو آدِڪم‪.‬‬
‫‪ .5‬شهگرؤڻُ ؤپُ ِشڌِيحُ لَڑ شيڪام ؤنام ٌره‪،‬‬
‫ڪرجَؤ ىِهيحرِاناس شروم ؤَِم َؤدم ُطم‪.‬‬ ‫ِ‬
‫گپحم َچڪار شًٍ‪،‬‬ ‫ؤشحَجث چً ُ‬‫ُ‬ ‫‪ .6‬ؤشحَجرم وئُ چيڊِڪاًِ‬
‫شهارپحو چً ُپڻًّ شًّ جام ِٿاوئ ىّيحرڻام‪.‬‬
‫نَّم ىً شيظًّ‪،‬‬ ‫شرو َ‬ ‫َ‬ ‫‪ .7‬شَ ؤپُ کظّهم ؤوؤپيَجُ‬
‫وؤچحر دطّام ؤطٽهّام وؤ شهاٌِث‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ڪرطڻاِام‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫پرشّدجُ‪،‬‬ ‫‪َ .8‬ددؤجُ پرجُ گرٌڻاجُ ىاىًّ ٿّظا‬
‫ڪّلحم‪.‬‬ ‫ڪّلّو نٍادَِِو ِ‬ ‫َ‬ ‫ؤجٿم روپّڻ‬
‫ُ‬
‫شيصڦحم‪،‬‬ ‫حّم حپحُ‬ ‫‪ َِ .9‬ىِظڪّالم وؤڌؤًِ ؤِيام ىِ َ‬
‫شً ِشڌه شً گڻًٍ شَؤپُ گيڌروو حاِحُ ىره‪.‬‬
‫حاِحُ‪،‬‬ ‫‪.10‬ىً چً ؤَِؤپًّ ٽِحس جصًّ ڀّم ڪَؤپّگًٍ َ‬
‫ىاپ نرجَّ وطم ِاجُ ِنرجَ نَکظم ؤوؤپيَِائ‪.‬‬
‫ڪروؤڻَ وىظّحُ‪،‬‬ ‫‪.11‬گّاجَؤ پرؤرڀًّ ڪروِث ىً ُ‬
‫ِ‬
‫جحَ گّاجَى شيپيم ؤِدم پرؤرڀًّ جُ ُٻڌًٍِ‪.‬‬
‫‪.12‬شَڀاگًّ آدى چً ِث ڪيچد ِدرطًّ جُ لليا َحيُِ‪،‬‬
‫ڀم‪.‬‬‫شروم جث ِپرشادِو جّو حاپّم ؤِدم ُط َ‬ ‫َ‬ ‫جث‬
‫ؤشث حپًّ ناىُ ؤشهو ؤِشحَجرى شهپحُ ُؤچڪًٍّ‪،‬‬ ‫ُ‬ ‫‪.13‬طيُ‬
‫ؤَِ شهگرؤپُ جحًٍ پرؤرڀّم ؤَِ جث‪.‬‬ ‫ڀَجُ َ‬
‫‪.14‬ؤئظَرِم ِث پرشادِو شَڀاگًٍ آروگٍُ شهپده‪،‬‬
‫ڪم َحيًٍّ‪.‬‬ ‫ؤشحَ ِحُ شاىً ِ‬ ‫طحرو ٌاىًٍّ پرو نَکظًٍ ُ‬

‫(ؤجُ دَِِاه ڪّلڪ ؤشحَجرم شهپَرڻ)‬

‫‪21‬‬
 ‫ديَي ناتا جا ‪ 108‬ىاال‬
‫}‬

‫‪ .33‬چيحا‬ ‫‪ .18‬ؤٌيڪار (ؤٌيحا حَ‬ ‫‪ .1‬ؤوم شحُ‬

‫‪ .34‬رجو پرِا‬ ‫آطرًِ)‬ ‫‪.2‬شاڌوى‬
‫‪ .35‬شرو ودِا‬ ‫‪.3‬ڀَپرِحا (ڀڳَؤن طَ شان ‪ .19‬چث ِدوِا‬
‫‪ .36‬دکًّ ڪيّا‬ ‫‪ .20‬چحا‬ ‫پرِث رکڻ وؤرى)‬
‫‪ .37‬دکًّ ِگًّ وىاطيُ‬ ‫‪ .21‬چحُ (چّحيا)‬ ‫‪ .4‬ڀَؤىُ‬
‫‪ .38‬ؤپرڻا (جپصّا حُ وقث‬ ‫‪ .22‬شرو نيحر نئُ‬ ‫‪ .5‬ڀَنَ چيُ‬
‫پيو کُ ىً کائڻ وؤرى)‬ ‫‪ .23‬شحا (شث شروپا)‬ ‫‪ .6‬آرِا‬
‫‪ .39‬ؤىّڪ ورڻا‬ ‫‪ .24‬شحًّ آىيد شروپڻُ‬ ‫‪ُ .7‬درگا‬
‫( ؤىّڪ رىگو وؤرى)‬ ‫‪ .25‬ؤىيحا (حيٍيخُ شروپ‬ ‫‪ .8‬حّا‬
‫‪ .40‬پاٽال (ڳاڏٌُ رىگً‬ ‫حُ ڪٿُ ؤىث ىً ٌخُ)‬ ‫‪ .9‬آدِا‬
‫وؤرى)‬ ‫‪ .26‬ڀَؤىُ (شڀيُ کُ ُؤجپو‬
‫‪.10‬ىَىّحرؤ‬
‫‪ .41‬پاٽل وجُ (گالإ حُ‬ ‫ڪرڻ وؤرى)‬
‫‪ .11‬طَل ڌؤرڻُ‬
‫گل ِا ڳاڏٌُ گل ڌؤرڻ‬ ‫‪ .27‬ڀاوِا (ڀاوىا ۽ ڌِان‬
‫ڪرڻ وؤرى)‬ ‫‪ .12‬ةيا ڪڌرؤڻُ‬
‫ڪرڻ حَڳً)‬
‫‪ .42‬پٽ ؤنتر پرڌِيا‬ ‫‪ .13‬چحرؤ‬
‫‪ .28‬ڀَِا (ڪلّاڻ دوِا)‬
‫‪ .14‬چيڊ گٍٽڻا (پرچيڊ شَر ‪ .29‬ؤڀَِا (حيٍو کان وڌِڪ ‪ .43‬ڪل نيخّر رىخيُ‬
‫(نڌرو ڌوىُ ڪرڻ وؤرى‬ ‫شان گٍيٽا ىاد ڪرڻ وؤرى)‬
‫ڀََء ڪٿُ آٌّئُ ڪَىً‬
‫نيخّر کُ ڌؤرڻ ڪرى‬ ‫‪ .15‬نٍاجا پا (وڎى جپصّا‬
‫‪ .30‬گحُ‬
‫پرشو رٌڻ وؤرى)‬ ‫ڪرڻ وؤرى)‬
‫‪ .31‬طام ڀَى (طَپّارى)‬
‫‪ .44‬ؤنًّ وڪرنا (ؤشّهً‬ ‫‪ .16‬نو (نو طڪحُ)‬
‫‪ .32‬دَِ ناجا‬
‫پرؤڪرم وؤرى)‬ ‫‪ُ .17‬ٻڌى (ٻَڌطڪحُ)‬

‫‪22‬‬
 ‫‪ .87‬ةرڌ ناجا‬ ‫‪ .66‬ةٍَال‬ ‫‪ .45‬ڪرورؤ ( َ‬
‫دئّحو حُ‬
‫‪ .88‬نٍَدرى‬ ‫‪ .67‬ةٍَال پرةها‬ ‫خالف ڪٺَر‬
‫‪ .90‬نڪث ڪّظُ‬ ‫‪ .68‬شرو وؤٌو وؤٌيا‬ ‫‪ .46‬شيدرى‬
‫‪ .91‬گٍَر روپا‬ ‫‪ .69‬ىظڀ طڀ ٌييُ‬ ‫‪ .47‬شَر ُشيدرى‬
‫‪ .92‬نٍاةال‬ ‫‪ .70‬نٍّظا‬ ‫‪ .48‬ةو درگا‬
‫‪ .93‬ؤگو حَؤال‬ ‫‪ .71‬نڌو ڪئٽڀ ٌيحرى‬ ‫‪ .49‬ناىگُ‬
‫‪ .94‬رودر نکُ‬ ‫‪ .72‬چيڊ نيڊ ىاطيُ‬ ‫‪ .50‬نحيگً نيُ پَحّحا‬
‫‪ .95‬ڪال رؤجرى‬ ‫‪ .73‬شروؤشَر وجاطا‬ ‫‪ .51‬ةرؤٌهُ‬
‫‪ .96‬جپصَى‬ ‫‪ .74‬شرودؤىَ دؤئيُ‬ ‫‪ . 52‬ناٌّظَرى‬
‫‪ .97‬ىارؤئڻُ‬ ‫‪ .75‬شروطاشحرنئُ‬ ‫‪ .53‬ؤِيدرى‬
‫‪ .98‬ڀدرؤ ڪالُ‬ ‫‪ .76‬شحّا‬ ‫‪ .54‬ڪَنارى‬
‫‪ .99‬وطڻَ ناِا‬ ‫‪ .77‬شروؤشحر ڌؤرڻُ‬ ‫‪ .55‬وِظڻَى‬
‫‪ .100‬حلَدرى‬ ‫‪ .78‬ؤىّڪ طصحر ٌصحا‬ ‫‪ .56‬چانَىڊ‬
‫‪ .101‬طَڌوجُ‬ ‫‪ .79‬ؤىّڪ ؤشحر ڌؤرڻُ‬ ‫‪ .57‬وؤرؤٌُ‬
‫‪ُ .80‬‬
‫ڪهارى‬
‫‪ .102‬ڪرؤلُ‬ ‫‪ .58‬لڪظهُ‬
‫‪ .103‬ؤىيحا (وىاش رٌث‬ ‫‪.81‬ؤِڪ ڪيّا‬ ‫‪ .59‬پرطا ڪرجُ‬
‫‪ .82‬ڪظَرى‬ ‫‪ .60‬ونال‬
‫‪ .104‬پرنّظَرى‬
‫‪َِ .83‬وىُ‬ ‫‪ .61‬ؤجڪر طڻُ‬
‫‪ .105‬ڪاجّاىُ‬
‫‪ِ .84‬حُ‬ ‫‪ .62‬گياىا‬
‫‪ . 106‬شاوجرى‬
‫‪ .85‬ؤةرڍؤ‬ ‫‪ .63‬ڪرِا‬
‫‪ .107‬پرجگّا‬
‫‪ .86‬پروڍؤ‬ ‫‪ .64‬ىّحا‬
‫‪ .108‬ةرٌهً وؤدن‬
‫‪ .65‬ٻڌدؤ‬
‫‪23‬‬
 ‫ڀَاىي ماتا جَ استَتر‬
‫َ‬
‫وطَ جاجا‪،‬‬ ‫َ‬
‫وطَ ناجا ىهَ حگث ڪارڻ ىهَ‬ ‫‪ .1‬ىهَ حَّجُ روپا ىهَ‬
‫ىهَ ةرٌم ودِا ىهَ وِدوؤڻُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫‪ .2‬جٌَُ وِظڻَى ىارؤِڻُ شرِظُ جٌَُ گٍَر روپا‪ ،‬جٌَُ نڪث ڪّظُ‪،‬‬
‫َ‬
‫شروحاڻُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬ ‫جٌَُ پرم گٌَّا جٌَُ‬
‫‪ .3‬جٌَُ َِگ ىيدرؤ جٌَُ َِگ ِڪحا جٌَُ ؤنتّڪا ڪالّڪا ڀَگ ڀگحا‬
‫جٌَُ َپَن آڪاش ڀَجّج پاڻُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫آشو جٌَُ پرم وردؤ‬ ‫دؤىَ جٌَُ دَِ وردؤ جٌَُ پدم َ‬
‫‪ .4‬جٌَُ دئحًّ َ‬
‫جٌَُ پرم طڪحُ پرم پروکاىُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫‪ .5‬جٌَُ نٍّض نرڊىُ جٌَُ طيڀَ ىّيا جٌَُ پرم ِشڌؤ جٌَُ ٌُ جرِا‬
‫جٌَُ ڌرم ڪا نارگ ؤور نَڪض وؤڻُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫َ‬
‫شروڪانا جٌَُ رڪهڻُ دَِ ڪُ شحًّ ڀانا‪،‬‬ ‫‪ .6‬جٌَُ رؤڌڪا شاڌڪا‬
‫جٌَُ نٌَيُ روٌيُ ىيدرؤڻُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫‪ .7‬جٌَُ طارڌؤ وؤردؤ روپ ڀاشُ جٌَُ وطَ پالُ جٌَُ ٌُ وطَ گرؤشُ‬
‫جٌَُ دؤىَى ناىَى دَِ گّاىُ شدؤ حئً شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
‫‪ .8‬جٌَُ شرطٽُ ڪرجا جٌَُ ڪظٽ ٌارى جٌَُ ةرڌ َِون ڪيّا ڪهارى‬
‫جٌَُ لڪظهُ روپا جٌَُ رؤج رؤڻُ‪ .‬شدؤ حئً شدؤ حئً ڀَؤىُ‪.‬‬
 ‫دُرگا ناتا پَجو سانگري‬
‫‪ .5‬شچُ گًٍّ حَ ڎِئَ‬ ‫‪ .4‬ؤگرةحُ‬ ‫‪ .3‬نَلُ‬ ‫‪ .2‬رولُ‬ ‫‪ .1‬گيگا حل‬
‫‪ .9‬ڪّلُ حا ٿيڀا ٻڌڻ الء ‪ .10‬ؤىب حا پو‬ ‫‪ .6‬گلو حُ ناال ‪ .7‬ةّل َپحر ‪ .8‬چاىَر‬
‫‪ .11‬چيدن ‪ .12‬ىارِل ‪ٌَ .13‬ئّڊ حُ ڳيڍ ‪ .14‬ڳاڏٌُ رىگ حا وشحر ‪ .15‬پَرڻا پاجر‬
‫‪ُ .18‬شڳيڌئ جّل‬ ‫(چاىَرن شان ڀرِل پاجر) ‪ .16‬گيگاحُ نرجّڪا ‪ .17‬پحاطا‬
‫‪ .19‬شيڌور ‪ .20‬ڪپَر ‪ .21‬پيج شيڳيڌ ‪ .22‬ىَِدًِ حُ الِء ڦل ؤجّارى ‪ 23‬پيچا ؤنرئ‬
‫ڎڌ‪ ،‬دٌُ‪ ،‬ناکُ‪ ،‬گًٍّ‪ ،‬کيڊ‪( ،‬پيج گدًِ) گيگا حل‪ ،‬گئَڌٍُِ‪ ،‬گئَ نَجر وغّره‪.‬‬

‫ىَردرگا پَجا‬

‫ىَرؤجرى حُ ىَرن ڎِيٍو ۾ درگا ناجا حُ ‪ 9‬شروپو حُ پَحا ڪئُ وِيدى آٌُ‪ .‬نٍا‬
‫ڪالُ‪َ ،‬نٍا لڪظهُ ۽ َنٍا شرشَجُ‪ .‬طروعائ حُ پٍرِو ٽو ڎٍِو ۾ درگا ناجا حُ‬
‫پَحا ڪتُ آٌُ‪ٌ .‬و ٽو ڎٍِو ۾ درگا ناجا حُ پَحا ڪرڻ شان ؤشان حا دک ۽‬
‫پرِظاىَّن‪ ،‬جڪلّفَن ۽ پّڙؤئَن خحم ٿُ وڃو ٿَّن‪.‬‬
‫‪ 6‬ىَررؤجرى) ناجا لڪظهُ حُ پَحا ڪتُ‬ ‫ؤِيدڏ ٽو ڎِيٍو ۾ (نطلب چار کان‬
‫آٌُ‪ .‬ناجا لڪظهُ حُ پَحا ڪرڻ شان ڪاروةار ۾ ؤضافَ ڌن‪ ،‬دولث ۽ شٺُ غرث‬
‫حُ پرؤپحُ ٿئُ ٿُ‪ .‬آخرى ٽو ڎِيٍو ۾ ناجا شرشَجُ حُ پَحا ڪئُ وِيدى آٌُ‪.‬‬
‫ؤعلُ شَچ‪ ،‬عقل ۽ طاىحُ وشڪَن حُ پرؤپحُ‬
‫ٰ‬ ‫ناجا شرشَجُ حُ پَحا ڪرڻ شٺُ‪،‬‬
‫ٿئُ ٿُ‪.‬‬
 ‫ىَراترا‬
‫دَِى ناجا (طڪحُ) حُ پَڄا خاص طَر ؤشَ نٍيُ حُ ىَرؤجرى ۾ طڪل‬
‫پکض حُ ؤِڪم جٿ کان ىَنُ جٿ جائّو پرشڌ آٌُ‪ .‬ؤٌَ وقث پرم شڌى دؤئڪ دؤجا‬
‫چَّ وڃُ ٿَ ؤىٍُ ۾ ىَناجائو حُ ىهث ورئ ؤپَؤس رکتا آٌو‪ .‬ىَ درگا حَ ذڪر‬
‫نارڪيڊ پرؤڻ ۾ وشحار شان ڎىل آٌُ‪ .‬دَِى ڀاڳَئ ۾ لکّل آٌُ جً ىَرؤجرؤ شال ۾‬
‫چار ةار ( ‪ )1‬چّحر (چّٽ) ( ‪ )2‬ؤشَن (ؤشَ) ( ‪ )3‬ؤکاڏ ( ‪ )4‬ناگًٍ نٍّيو ۾ ؤِيدؤ آٌو‪.‬‬
‫ٌڪڙؤ شئو ٻّا ٻَڌن‪ ،‬گٍڻَ ڪرى ڀڳث ڄو پَرؤ ىَرؤجرؤ ورئ رکيدؤ آٌو‪ .‬پر‬
‫ڪُ ‪ 8-7‬حَ ورئ ضرور رکُ نيَ ڪانيا شڌ ڪيدؤ آٌو‪ .‬پر ٿَى جُ حّڪَ ةً دؤن‬
‫ورئ ڪَّ وڃُ ٿَ ؤىٍُ ۾ ىَرؤجرى ورئ ۽ طڪحُ پَڄا وڌِڪ ڦل دؤِڪ آٌُ‬
‫ؤىٍُ ڪرڻ شان ڌن ڌؤىًّ شيحان شک‪ ،‬شهرڌى‪ ،‬آَِ (عهر) آروگًّ (جيدرشحُ) نَڪض‬
‫وغّره حُ پرؤپحُ شٍج ٿئُ ٿُ‪.‬‬

‫شــڪـــل ڪـــظــٽ نــِٽــاجِــُ ٌـــَ‬ ‫َ‬ ‫درگـــا ُجــهــٍــّــو دکـــً ۾ َ‬

‫ڀــخـــُ جـــَ‬
‫ؤور شـــــــــک نــــّــو ُجــ ٌـِــُ َ‬
‫رٽــــــــــُ جـــَ طـــــــڌ ٻـُــــڌى ِدالجـــــُ ٌــــَ‬
‫ــــــروڻـــــاوجـــــُ ُجــــَ ؤِـــــــڪ ٌــــَ‬
‫ڪ ُ‬ ‫درؤِــــــدر دک ڀــــــــئــــً ٌـــــارڻــــُ َ‬

‫جــهــٍارى ٽــّـڪ ٌَـــــُ‪.‬‬

‫ِ‬ ‫شـــــب حـــگـــــث ڪــــا ُؤپــــڪـــار ڪـــرىــا ٌِــــُ‬

‫ورت رکڻ جَ طريقيڪار‬

‫ورئ ۾ ُؤپَؤس ِا ڦل آٌار حَ ڪَ ةً وطّض ىّم ىاٌُ‪ .‬پرؤجًٍ ڪال ؤنرئ‬
‫وِلُ ُؤٿُ ؤطيان ڪرى نيدر ۾ وڃُ ىَرؤجرِو ۾ ُدرگا ناجا حَ ڌِان ڪرى ۽‬
‫ىَرؤجرِو حُ ڪٿا حَ پاٺ ڪرڻ گٍرحُ (نيدر ىً ٌئڻ حُ ڪرى گٍر ۾ ىَرؤجرِو‬
‫حُ پَحا پاٺ ڪرڻ گٍرحُ) ڪيّائو حُ الِء ٌُ ورئ ؤوس (وطّض) ڦلدؤِڪ آٌُ‬
‫طرى حڳدنتُ حُ ڪرپا شان شڀ وگٍو دور ٿّيدؤ آٌو‪ .‬ڪٿا حُ ؤىث ۾ ةارم ةار‬
‫“ حئً حئً ڪار حا ىعرؤ ؤچارڻ گٍرحو‪.‬‬ ‫” ُدرگا ناجا جّرى شدؤ حئً ٌَ‬
‫‪ .1‬چّٽ حا ىَرؤجا (نارچ _ ؤپرِل) ۽‬ ‫شال ۾ ٻً دفعا ُنکًّ ىَرؤجا ؤچو ٿا‪.‬‬
‫‪ .2‬شّپٽهتر _ آڪٽَنتر) ؤشَ حا ىَرؤجا‪ .‬ىَرؤجا طتد ىَرؤجرؤ ِا ىَرؤجَّن نان ةڻَّ‬
‫آٌُ‪ .‬چّٽ حا ىَرؤجا شٍائُ پڙوؤ جٿ کان نٍاىَنُ جائّو ىَرؤجا ٿّو ٿا ۽ ؤشَ حا‬
‫ؤشَِء حُ شٍائُ پروؤجٿ کان نٍاىَنُ جائّو ىَرؤجا ٿّو ٿا ٻئُ ڌِيٍو وحًّ دطهُ‬
‫ىَدرگا (ناجا حا ىَ شَروپ) حُ پَحا‬‫ِا دشٍڙو ٿئُ ٿَ‪ .‬ىَرؤجو ۾ خاص ىَ ڎِيٍو ُ‬
‫ٿئُ ٿُ‪ .‬گٍٽ ؤشٿا پيا ڪرى‪ ،‬ٽانُ حُ لَٽُ نٿان ىارِل رکُ‪ ،‬ناجا حُ نَرجُ‬
‫رکُ ڪرى ىَ ڎِيٍو ؤکيڊ حَئ ٻارى ناجا حُ ُؤشحَجُ ( ُدرگا شپث طٽُ) ِا (دَِى‬
‫ڀاڳَئ) پڙٌخُ طام حَ ڦل آٌار ِا ؤِڪاڻَ ڪخُ‪ .‬ىَرؤجرِو ۾ ُؤپَؤس رکڻ شان‬
‫ڌرم‪ ،‬ؤرٿ‪ ،‬ڪام ۽ نَکض حُ پرؤپحُ ٿئُ ٿُ‪ُ .‬گخرؤئ ةّيگال ۽ نٍارؤطٽر ۾‬
‫ىَرؤجا ڌوم ڌؤم شان نلٍاِا وڃو ٿا‪.‬‬

‫ديَي گيتا اڌياَء ڇٍَن‬

‫(دَِى حُ ىالو حَ ؤچارڻ ڪرڻ شان ِپحرن کُ ُنڪحُ نلُ ٿُ)‬

‫نخحلف ؤشٿاىو حَن ؤڀّهاىُ دََِِن ؤٌُ آٌو‪ :‬لڪظهُ‪ ،‬رِڻَڪا ٌيگَال‪،‬‬
‫حَؤال نکُ‪ ،‬طاڪم ڀرى ڀرؤنرى‪ ،‬رڪث دىحّڪا‪ُ ،‬درگا‪ ،‬وىڌِا چلُ ؤن ُپَرڻا‪ ،‬ڀّها‪،‬‬
‫ونال‪ ،‬طرى چيدرال‪ ،‬ىّل ؤنتا‪ ،‬حانتَ ىيدِظَرى‪ ،‬گًٌَّ ڪالُ‪ ،‬نّيا کظُ‪ ،‬شيدرى‪،‬‬
‫پرؤطڪحُ‪ ،‬نٍالظا‪ ،‬ىّل شرشَجُ‪ ،‬ةگال‪ ،‬ڀَىّظَرى‪ ،‬جرپَر شيدرى‪ ،‬گاِحرى‪،‬‬
‫ٌَجاڪا‪ ،‬رجُ‪ ،‬پرنّظَرى‪َ ،‬ڀَجُ‪ ،‬ىڪلّظَرى‪،‬‬ ‫پرو َ‬
‫چيڊِڪا‪ ،‬پظڪرِکظڻُ‪ ،‬للّحا‪َ ،‬‬
‫چيدرِڪا‪ ،‬طاىڪرى‪ ،‬جرطَال‪ ،‬شَکظها‪ ،‬طروؤڻُ‪ ،‬نارگ دؤِيُ‪ ،‬ڀئروى‪ ،‬نيگال‪،‬‬
‫شٿاڻَ پرِا‪ ،‬ؤگرؤ‪ ،‬نٍاىيدؤ‪ ،‬نٍاىحڪا‪ ،‬ڀّهّظَرى‪ ،‬ردرؤڻُ‪ ،‬وطاالکظُ‪ ،‬نٍاڀاگا‪،‬‬
‫ڀدرڪرڻا‪ ،‬ڀدرؤشّا‪ُ ،‬ؤجپالکظُ‪َ ،‬ؤشاٿاڻ وِظا‪ ،‬ڪهال‪ ،‬پرچيڊؤ‪ ،‬جرًِ شيڌِا‪،‬‬
‫َنڪٽّظَرى‪ ،‬طاڻڊِڪا‪َ ،‬ڌ َوىَُ‪ ،‬ؤشٿَال ۽ ٌرلّکا‪ ،‬ؤىٍو نان آخرى دَِى ٌرلّکا حَ‬
‫ؤشٿان آٌُ گّاىُ ُپرطو حَ ٌردًِ ڪهل‪.‬‬
‫پرِث رؤج دَِى حا ُؤٌُ شڀ آشحان ڪاطُ ۾ ڪُ آٌو ُؤپاشڪ کُ گٍرحُ جً‬
‫ڪاطُ وؤشُ ٿُ ٌر روز ؤىٍو حَ درطو ڪرى‪ .‬حّڪَ نيَطًّ ةرٌم نٍَرئ حَ‬
‫ؤٿُ دَِ حُ ؤىٍو ىانو حَ ُؤچارڻ ڪيدو‪ ،‬جيٍو حا شڀ پاپ پل ڀر ۾ ڀصم ٿُ وِيدؤ‪.‬‬
‫ٌر نيَطًّ حَ ڪرجًَِ ؤٌَ پڻ آٌُ جً پحر طرؤڌ حُ ؤوشر جُ شڀ کان ؤول ؤىٍو‬
‫ىانو حَ پٺو ڪرى جً ٌو حا شڀ پحر نڪث ٿُ‪ ،‬پرم پد پرؤپث ڪيدؤ‪.‬‬
‫حَ ۽ جل گًٍّ حَن آٌَجَّن ٌڪ ٌڪ دَِى حَ ىام‬ ‫طرؤڌ ۾ ؤگيُ ؤحَل ڪرى‪َ ،‬‬
‫ُؤچارى ڎحو “ؤوم لڪظهُ دَِى ُِ شَؤٌا” “ؤوم رِڻَڪا دَِ ُِ شَؤٌا” “ؤوم‬
‫ٌيگَال دَِى ُِ شَؤٌا” “ؤوم حَؤال نکُ دَِى ُِ شَؤٌا وغّره‪.‬‬

‫جي ڪريا‬ ‫ىَرتو اُپَا‬

‫‪ .3‬شچ ڳالٍائڻ‬ ‫ٽ جُ ُشهٍڻ‬ ‫‪َ .2‬پ َ‬ ‫عهل ڪرڻ‪ .1 :‬ةرٌم چرًِ ۾ رٌڻ‬
‫‪ .5‬ناجا حَ حپ‪ ،‬پاٺ‪ ،‬نيحر ُؤچارڻ‬ ‫‪ .4‬ىّث غاف رکڻ‬
‫کائڻ حُ ؤحا زئ‪ٌ :‬ر نَّؤئ ( ُشڪَ جَڏى آلَ)‪ ،‬رؤحگرو‪ ،‬غاةَدؤڻا چاىَر‪ ،‬دٌُ‪،‬‬
‫کّر نکڻ‪ ،‬شّڌو لَڻ‪ ،‬ؤالئچُ‪ ،‬شاوؤ ڌؤڻا‪ ،‬ڪارؤ نرچ پائَڊر‪،‬‬
‫ڪدو‪ ،‬وؤئ غاف ڪرڻ الِء‬ ‫حّرو‪ ،‬الل نرچ پائَڊر‪ ،‬ٽهاٽَ‪ ،‬پٽاٽَ‪ ،‬گخر‪ُ ،‬‬
‫‪ 16‬دفعا پاڻُ حَن گرڏَِن ڪرڻ‪.‬‬
‫پرٌّز ڪرڻ‪ .1 :‬ڪَڏ ىً ڳالٍائڻ ‪ .2‬ڪيٍو شان حٍڳڙو ىً ڪرڻ ‪ .3‬جّل ىً لڳائڻ‬
‫‪ِ .6‬طَّ ىً ڪرڻ‬ ‫‪ .4‬ڎىدڻ ِا ُةرش ىً ڪرڻ ‪ .5‬وؤر ۽ ُىيٍو ىً ڪٽڻ‬
‫‪ .7‬غاةڻ ۽ طّهپَ ؤشحهال ىً ڪرڻ ‪ .8‬ڪاشهّٽڪ ِا نّڪ ؤپ ؤشحهال ىً ڪرڻ‪.‬‬
‫‪ .5‬رؤئُ‬ ‫‪ .3‬ةػر ‪ .4‬ٿَم‬ ‫‪ .2‬شانَىڊى لَڻ‬ ‫ىً کائڻ حُ الِء‪ .1 :‬ڪَةً ؤىاج‬
‫‪ٌِ .6‬يگ ‪ .7‬طرؤإ ‪ .8‬ڌؤڻا پائَڊر‪ٌ ،‬ائّڊ ‪ .9‬ناس‪ ،‬نڇُ‪ ،‬ؤىڊو‪.‬‬
 ‫ڪهاري پَڄا‬
‫(ڪضٽ ىَارڻ)‬
‫دَِى ناجا حُ گرىٿو نثال ردر ِا نل‪ ،‬ةرڌ ىّل جيحر‪ ،‬وطَ شارگرىٿ‪،‬‬
‫َِگيُ جيحر‪ ،‬ڪالُ جيحر وغّره ۾ ڪهارى پَڄو ِعيُ ىيڍڏِو ڪيَؤرى ىّاڻّو‬
‫حُ پَڄا ڪرڻ‪ ،‬ؤىٍو کُ ڀَڄو کارؤئڻ ڪپڙؤ وغّره دؤن ڎِڻ‪ ،‬حُ وڎى نٍها‬
‫ٻڌؤئُ وِئُ آٌُ‪ ،‬ىّاڻُ (ڇَڪرى) شاکظّائ َِگيُ ۽ شرِظٽ دَِجا آٌُ‪ .‬وڌى‬
‫پَروڑ ڪهارى کُ ؤوس ڀَڄو کارؤئڻ گٍرحُ‪ .‬ڪهارى کُ ؤرگًٍّ‪ ،‬پادًِ‪ ،‬ڌوپ‪،‬‬
‫ڪَىڪم ۽ طڌ چيدن وغّره ؤرچڻ ڪرى‪ ،‬ڀڳحُ ڀاو شان ؤن حَ پَڄو ڪخُ‪.‬‬
‫حّڪَ ڪهارى پَڄا ڪرى ٿَ ؤىٍُ جُ َؤشر‪ ،‬دطٽ‪ ،‬ىاگ‪ ،‬پاپ گرًٌ‪ ،‬ڀَئ ۽‬
‫ةّحال‪ ،‬گيڌرو ڎؤڪيُ‪ِ ،‬ڪض‪ ،‬ڀّرو‪ ،‬گڻ پرٿَى وغّره شڀ ٌليدڏ چرؤچر ةرٌهاىڊ‪،‬‬
‫ةرٌها‪ ،‬وطڻَ‪ُ ،‬ردر‪ ،‬ؤِظَر ةً پرطو رٌو ٿا‪ .‬ٻو شالو حُ عهر کان وٺُ ڎًٌ شال‬
‫وؤرى عهر حُ َىَ ىّاڻّو کُ ىَ درگا روپ شهخٍُ ڪرى پَڄا طَّؤ ڪخُ‪.‬‬
‫ؤىٍُ ڪارًِ ڪرڻ شان کَٽا ىػّب ةً پلٽَ کائُ وحًّ ۽ نيگل پرؤپث ڪرؤئو ٿا‪.‬‬
‫ؤىٍو ىيڍڏِو نرػَم ىّاڻّو کُ نو پصيد نَّؤ نٺائُ ُؤجم ڀَڄو حَن چّزون‬
‫کارؤئُ ڪرى ؤىٍو حُ پرشيحا ذاغل ڪرڻ گٍرحُ‪ٌ .‬ر ذؤئ حُ ڪيّا حَ پَڄو‬
‫ڪرى شگٍخُ ٿَ‪ .‬حائ پائ حَ ڀّد ڀاو‪ ،‬ؤوىچ ىّچ حَ وِچار ڪرڻ شان شاڌڑ‬
‫پاجڪُ (گٍيگار) ةڻُ ٿَ‪ .‬ححُ ةً ڪهارِو حُ پَڄا ٿّيدى آٌُ ؤٌا پرٿَى پرم‬
‫پاون دِض ٌَىدو آٌُ ۽ چئيُ طرف چارڪًٌَ (ؤٺ نّل) جائّو پرؤىث ؤجّيث پَِحر‬
‫ٿُ وڃُ ٿَ‪ .‬پَڄا ڪرڻ وؤرى جُ دَِجا گڻ پرطو ٿُ ؤن حَ پحر دک‪ ،‬شَپو‪،‬‬
‫در ِنرجَّ ۽ نيض الِء ڪظٽ ڪارڑ دک ڎِيدڏ شهًّ آشان ٿُ وڃو ٿا‪ُ .‬ةرؤ دطهو ةً‬
‫ىاش ٿُ وڃو ٿا‪.‬‬
 ‫طڀ نٍَرئ‪ :‬پڻًّ جٿ‪ ،‬ٽّج‪ ،‬ىَنُ‪ ،‬ؤگّارس (ؤِڪادطُ)‪ ،‬پَرڻهاشُ وغّره ۽‬
‫خاص طَر ىَرؤجرى حُ ڎِيٍو ۾ پيٍيخُ شک ۽ ڪلّاڻ الِء ؤپَؤس ورئ رکُ‬
‫ڪهارِو حُ پَڄا ڪرڻ گٍرحُ‪ .‬ؤىٍو ڪيّائو کُ ( ‪ )1‬ڪهارى ( ‪ )2‬جِرنَرجُ ( ‪)3‬‬
‫ڪلّاڻُ ( ‪ )4‬روٌڻُ ( ‪ )5‬ڪالڪا ( ‪ )6‬طانڀَى ( ‪ )7‬درگا ( ‪ )8‬چيڊِڪا ( ‪ )9‬ڀدرؤ روپ‬
‫دََِِن شهخٍُ پَڄا ڪرڻ گٍرحُ ؤىٍو ۾ ڪاةً ىّاڻُ ڪاڻُ‪ ،‬گَىگُ‪ ،‬پيگلُ‪،‬‬
‫گٍٽ وڌ ؤىگو وؤرى ىً ٌئڻ گٍرحُ‪.‬‬
‫ؤڄڪلًٍ دَِى ناجا حَ وڌى شان پاٺ ڪرڻ وؤرو ودوؤن پيڊئ ٌر ٌيڌ نلڻ نظڪل‬
‫آٌُ ۽ ٌَن ِگًّ پاٺ ڪرؤئڻ ةً عام ناڻٍَ حُ وس کان ٻاٌر آٌُ ؤىٍُ ڪرى‬
‫ڪظٽ وپحُ گرٌو حُ ىاقع ؤثر کُ ٌٽائڻ الِء ڪهارى پَڄا حٍڙو آشان ۽ ڪم‬
‫خرچ ٻَّ ڪَ ُؤپاُء ڪَىٍُ‪ .‬دَِى ناجا ۾ ؤٽل وطَؤس ۽ طرڌؤ رکُ ڪرى شچُ‬
‫ڀاوىا شان ڪهارى پَڄو ڪرڻ شان شڀ ٻاڌؤ ۽ وپحَّن خحم ڪرى شگٍخو ٿَّن‪.‬‬
‫دَِى ناجا حُ حئً‬

‫ىَردُرگائو جي نٍها‬
‫‪ .4‬ڪَطهاىڊؤ‬ ‫‪ .3‬چيدر گٍيٽا‬ ‫‪ .1‬طئل ُپحرى ‪ .2‬ةرٌهً چارڻُ‬
‫‪ .4‬ؤشڪيد ناجا ‪ 6‬ڪاجّاِيُ ‪ .7‬ڪال رؤجرى ‪ .8‬نٍا گَرى ۽ ‪ .9‬شڌ دؤجرى ناجا‬
‫‪ .1‬طئل ُپحرى‪ :‬پٍرَِن شَروپ “طئل ُپحرى” حَ آٌُ پرةث رؤج ٌهالًّ حُ ڪيّا‬
‫ٌئڻ ڪرى ٌو جُ طئل پحرى ىالَ پَّ‪ٌ .‬و حَ وؤٌو ةئل آٌُ‪ٌ .‬و کُ ٻً ُڀخائَن‬
‫آٌو شاڄُ ٌٿ ۾ جرطَل ۽ کاٻُ ٌٿ ۾ ڪهل ُپظپ آٌُ‪ٌ .‬و حُ نصحڪ جُ‬
‫پَرو حيم ۾ ٌُِء دکض ڪيّا شحُ‬‫َ‬ ‫ٽ ۽ ؤرڌ چيدن طَڀا ڎِو ٿا پيٍيخُ‬ ‫شَىَ ُن ُ‬
‫ڪ ُ‬
‫ٌئُ ۽ نٍادَِ شان ووؤه ڪّائّو‪ .‬پيٍيخُ پحا حُ ِگًّ ۾ پيٍيخُ پحُ نٍادَِ حَ‬
‫ؤپهان ڌشُ شٍُ ىً شگٍُ ۽ طرِر نان ؤگيُ پئدؤ ڪرى ڀصهً ٿُ وِئُ ٻئُ حيم‬
‫۾ ٌهالًّ حُ ُپحرى پاروجُ ٿُ ۽ ڀڳَؤن طيڪر شان طادى ڪّائّو نو وؤىڇث‬
 ‫شڌى حُ الِء ٌو حُ پٍرئّو ڎِيٍو پَڄا ڪئُ وڃُ ٿُ‪.‬‬

‫حَ‬ ‫‪ .2‬ةرٌم چارڻُ ‪ :‬ناجا ُدرگا حُ ٻئُ شَروپ حَ ىالَ“ةرٌم چارڻُ” آٌُ ةرٌم‬
‫ؤرٿ جپصّا آٌُ ڪٺَر جپصّا ۽ ڌِرج ٌو حَن ىظاىَّن آٌو‪ .‬وڎؤرطُ ُنيُ ةً ٌو‬
‫حُ ڪٺَر جپصّا ڎشُ دىگً رٌخُ وِا‪ٌ .‬و حُ شاڄُ ٌٿ ۾ حپ نالٍا کاٻُ ٌٿ ۾‬
‫ڪٽ ةرؤحهان آٌُ‪ .‬ٻئُ ڎِيٍو ٌو حُ پَڄا شان‬ ‫شَىَ ُن ُ‬
‫ُ‬ ‫ڪرنيڊل آٌُ‪ .‬نصحڪ جُ‬
‫نيض ۾ جّاڳ وئرؤڳ‪ ،‬۽ ؤپارڌِرج ۾ وڌؤرو ٿئُ ٌَُء شڌى ۽ وحًّ ڎِڻ وؤرى آٌُ‪.‬‬
‫‪ .3‬چيدر گٍيٽا‪ :‬ناجا ُدرگا حَ ٽَّن شَروپ “چيدر گٍيٽا” حُ ىالُ شان ِپر شڌ آٌُ‪.‬‬
‫ٌو حُ نصحڪ جُ گٍيٽا ڪار چيدر طَڀا ڎِئُ ٿَ ؤىٍُ ڪرى ٌو کُ چيدر‬
‫گٍيحا چَن ٿا ٌو کُ ڎه ُڀڄائَن آٌو‪ ،‬شاڄُ پاشُ حُ ٌٿو ۾ ڌىض ٻاڻ‪ ،‬ڪهل‬
‫پظپ‪ ،‬ؤڀًّ ُندرؤ ۽ ڇاجُ جُ ٌٿ ۾ نالٍا آٌُ ۽ کاٻُ پاشُ وؤرى ٌٿو ۾‬
‫ڪرنيڊل وؤَِ ُندرؤ ۽ جلَؤر‪ ،‬گدؤ جرطَل آٌو‪ .‬گلُ ۾ ُپظپ نالٍا ڪيو ۾ ُشَىا‬
‫ڪٽ ةرؤحهان آٌُ‪ٌ .‬و حَ وؤٌو طّيٍو آٌُ‪ٌ .‬و دَِى‬ ‫ڪيڊل ۽ شر جُ شَىَ ُن ُ‬ ‫ُ‬
‫حُ آرؤڌىا ٽئّو ڎِيٍو ڪئُ وڃُ ٿُ‪ٌَُ .‬ء ُدطهيو کُ ىاس ڪرڻ الِء شدؤئّو‬
‫جّار رٌُ ٿُ‪ .‬ناجا چيدر گٍيٽا ُؤپاشڪو کُ ڀڳحُ ۽ ُنڪحُ ِپردؤن ڪرى ٿُ‪.‬‬
‫شروپ “ ُ‬
‫ڪظهاىڊؤ” حَ آٌُ‪ٌُُ .‬ء ةرٌهاىڊ پئدؤ‬ ‫‪ .4‬ڪَطهاىڊؤ‪ :‬ناجا ُدرگا حَ چَٿَن ُ‬
‫ڪرڻ ڪرى شرطٽُ حُ آدى طڪحُ آٌُ‪ٌ .‬و حَ طرِر ُشَرج شهان چهڪُ ٿَ‪.‬‬
‫ڌىض ۽‬ ‫ٌو کُ َؤٺ ٻاىٍَن آٌو‪ٌ .‬و حُ شاڄُ پاشُ ٌٿو ۾ڪهل ُپظپ‪ ،‬جّر‪ُ ،‬‬
‫۾شدرطو چڪر‪ ،‬گدؤ‪ ،‬حپ نالٍا ۽ َؤنرئ‬ ‫ڪرنيڊل آٌو‪ .‬کاٻُ پاشُ وؤرن ٌٿو ُ‬
‫ڪلض آٌو‪ٌ .‬و حُ طّيٍو جُ شَؤرى آٌُ‪ .‬نصحڪ جُ شَىَ ُنڪٽ ۽ ڪيو ۾‬
‫شَىا ُآڀَطڻ آٌو‪ .‬چَٿّو ڎِيٍو ٌو حُ ُؤپاشيا ڪرڻ شان ُعهر‪َ ،‬حس‪ ،‬ٻل ۽‬
‫جيدرشحُ ۾ ؤضافَ ٿئُ ٿَ‪.‬‬‫ُ‬
‫ڪهار‬‫شروپ “ ؤشڪيد ناجا ” حَ آٌُ‪ُ .‬‬
‫‪ .5‬ؤشڪيد ناجا ‪ :‬ناجا ىَ ُدرگا حَ پيخَن ُ‬
‫ڪارجڪًّ حَ ٌڪ ىالَ ؤشڪيدًِ آٌُ‪ .‬ؤىٍُ ڪرى ناجا حُ پيخّو طڪحُ حَ‬
 ‫ىالَ ؤشڪيد ناجا آٌُ‪ٌ .‬و کُ چار ٻاىٍَن آٌو‪ .‬شاڄُ پاشُ ٌڪ ٌٿ ۾ ڪهل‬
‫ڪهار ڪارجڪًّ کُ گَد ۾ پڪڙى وِٺُ آٌُ ۽ کاٻُ پاشُ‬ ‫ُپظپ ۽ ٻئُ ٌٿ ۾ ُ‬
‫ٻو ٌٿو ۾ ڪهل ُپظپ ۽ َؤڀًّ ُندرؤ آٌو‪ٌ .‬و حُ شَؤرى طّيٍو جُ آٌُ‪ .‬نصحڪ‬
‫جُ شَىَ ُنڪٽ ۽ ڪيو ۾ ُ‬
‫ڪيڊل طَڀا ڎِو ٿا‪ٌَُ .‬ء ناجا ڀڳحو حَن شڀ ؤِڇائَن‬
‫ُپَرڻ ڪرى نَکض حَ دروؤزو کَلُ ٿُ‪.‬‬
‫شروپ “ ڪاجّاِيُ” حَ آٌُ‪ .‬نٍرطُ‬ ‫‪ .6‬ڪاجّاِيُ ناجا‪ :‬ناجا ىَ ُدرگا حَ ڇٍَن ُ‬
‫ڪاجّاِو حُ گٍر ۾ ُپحرى ُروپ ۾ حيم ورجائّو ؤىٍُ ڪرى ٌو کُ ڪاجّاِيُ‬
‫ُ‬
‫نٍّظاشر حَ خاجهَ‬ ‫شڏَِ وڃُ ٿَ‪َ .‬ؤ ُشَ نٍّيُ حُ شائُ چَڎس جُ دئّث‬
‫نٍّظاشر نردىُ پڻ چَىدؤ آٌو‪ٌ .‬و کُ چار ُڀڄائَن‬
‫ُ‬ ‫ڪّائّو ؤىٍُ ڪرى ٌو کُ‬
‫آٌو‪ .‬شاڄُ پاشُ وؤرى ٌٿ ۾ َؤڀًّ ُندرؤ ۽ ور ُندرؤ آٌُ‪ .‬کاٻُ پاشُ وؤرن ٌٿو‬
‫۾ ڪهل ُپظپ ۽ جلَؤر آٌُ‪.‬‬
‫شروپ “ ڪال رؤجرى” حَ آٌُ‪ٌ .‬و حَ رىگ‬ ‫شحَن ُ‬ ‫‪ .7‬ڪال رؤجرى‪ :‬ناجا ُدرگا حَ ُ‬
‫ڪارو ُؤوىده وؤىگر‪ ،‬وؤر پکڙِل گلُ ۾ ؤشٽّفڪ نڻّو حُ چهڪيدڏ نالٍا آٌُ‪.‬‬
‫ٌو کُ ٽُ ؤکَّن آٌو‪ٌ .‬و حُ ىڪ حُ ىاشو دورؤن شاه چڏڻ وقث ؤگيُ حَن‬
‫الٽَن ىڪرن ٿَّن‪ٌ .‬و حَن چار ُڀڄائَن آٌو‪ٌ .‬و حُ شاڄُ پاشُ وؤرن ٌٿو ۾‬
‫ُ‬
‫شَروپ ةً‬ ‫لَه حُ ڪيڊن حَ ڪاىٽَ ۽ جلَؤر آٌو‪ .‬ناجا ڪال رؤجرى حَ ڀّاىڪ‬
‫ڪلّاڻڪارى آٌُ‪ .‬ؤىٍَُء ڪرى ٌو کُ ُطڀيڪرى ةً چَىدؤ آٌو‪.‬‬
‫شَروپ حَ ىالَ “ نٍاگئَرى” آٌُ‪ٌ .‬و حُ‬ ‫ُ‬ ‫‪ .8‬نٍاگئَرى‪ :‬ناجا ىَ ُدرگا حَ ؤٺَن‬
‫طرِر حَ رىگ شڄَ ؤڇَ ۽ زَِر (آڀَطڻ) ةً ؤڇا پّل آٌُ‪ٌ .‬و حُ ُعهر َؤٺو شالو‬
‫حُ چئُ وڃُ ٿُ‪ٌ .‬و کُ چار ُڀڄائَن آٌو‪ٌ .‬و حُ شاڄُ پاشُ وؤرن ٌٿو ۾‬
‫ڊنرو ۽ ٻُ ٌٿ ۾‬ ‫جرطَل ۽ ور ُندرؤ آٌو ۽ کاٻُ پاشُ وؤرى ٌٿو ۾ ٌڪ ٌٿ ۾ ُ‬ ‫ُ‬
‫َؤڀًّ ُندرؤ آٌو‪ٌ .‬و حُ شَؤرى ةّل جُ آٌُ‪ .‬ىَرؤجرى حُ َؤٺّو ڎِيٍو ٌو حُ‬
‫ُؤپاشيا ڪئُ وڃُ ٿُ‪ٌ .‬و حُ ُؤپاشيا شان ُؤپاشڪ حُ ُگذرِل ڪرنو حَ وىاش‬
 ‫ٿئُ ٿَ ۽ ٌو حيم ۾ ڪلّاڻ ٿئُ ٿَ‪ٌ .‬و نٍاگئَرى حُ ُپَڄا شان شڀ نيَرٿ‬
‫‪ 8‬ىّاڻَّن کارؤئّيدؤ آٌو‪.‬‬ ‫ِشڌ ٿّو ٿا‪ .‬ؤطٽهَُء حُ ڎِيٍو َؤٺو شالو حُ ؤىدر‬
‫ىّاڻَّن کارؤئڻ شان َؤن ڌن ۾ وؤڌؤرو ۽ گٍر ۾ ُشک طاىحُ ۽ ڪلّاڻ ٿئُ ٿَ‪.‬‬
‫شَروپ “ ِشڌ دؤجرى ” حَ آٌُ‪ٌ .‬و حُ‬ ‫ُ‬ ‫شڌ ڌؤجرى ناجا ‪ :‬ناجا ُدرگا حَ ىائَن‬
‫‪ِ .9‬‬
‫ُؤپاشيا شان ڀڳث کُ َؤٺ ِشڌَِن پرؤپث ٿّو ٿَّن‪َ .1 .‬ؤڻّها‪ .2 ،‬لگٍّها‪ .3 ،‬پرؤپحُ‪،‬‬
‫وطحَ ۽ ‪ .8‬ڪانا وشاِيا‪ٌ .‬يو َؤٺو ُروپو شان ِشڌى‬‫ُ‬ ‫‪ .4‬پرؤڪانًّ‪ .5 ،‬نٍها‪ُ .6 ،‬‬
‫ؤطحَ‪.7 ،‬‬
‫ِپردؤن ڪرڻ وؤرى آٌُ‪ٌ .‬و کُ ىَ ُدرگا پڻ چَن ٿا‪ .‬دَِى ُپرؤڻ نَحب ڀڳَؤن طَ‬
‫پڻ ٌو دَِى حُ آرؤڌىا ڪرى َؤٺ ِشڌَِن پرؤپث ڪَّن آٌو‪ٌَُ .‬ء دَِى ڪهل‬
‫ُپظپ جُ ةرؤحهان آٌُ‪ٌ .‬و کُ چار ُڀڄائَن آٌو‪ .‬شاڄُ پاشُ ٌڪ ٌٿ ۾‬
‫ُشدرطو چڪر ۽ گدؤ آٌُ‪ .‬کاٻُ پاشُ وؤرى ٌڪ ٌٿ ۾ طيک ۽ ٻُ ٌٿ ۾ پدم‬
‫شَىَ ُنڪٽ ۽ گلُ ۾ ؤڇو ُگلو حُ نالٍا پٍرى ٿُ‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫ُگل طَڀا ڎِو ٿا‪ .‬نصحڪ جُ‬
‫دئّث ‪ ،‬دَِجا‪ِ ،‬کض‪ ،‬گيڌروٌو‪ ،‬ناجا حُ آرڌىا ڪو ٿا‪ٌ .‬و دَِى حُ ُؤپاشيا شان‬
‫شيصار ۾ ڪاةً طَُء ُدرلڀ ڪَىٍُ‪ .‬نو ۾ َؤپار طڪحُ پئدؤ ٿئُ ٿُ‪ .‬ىَنَُء‬
‫ٌَن ڪرڻ حَ چَّ وَِ آٌُ‪.‬‬ ‫ڎِيٍو َ‬

‫ڪٿ‬
‫ا‬ ‫صري دُرگا ىَراترا ورت‬

‫دَِجائو حُ ُگرو ورگصپحُ حُ چَّ جً ٌُ ةرٌها! جٌَان چئو وِدن حُ ڄائڻ‬

‫وؤرن ۾ طرِظٺ آٌَّ‪ ٌُ .‬پرڀَ ڪرپا ڪرى نيٍيخَ وچو ٻڌو چّٽ ۽ ؤشَ‬
‫ىَرؤجرن حَ ورئ ۽ نّلَ ُؤ َ‬
‫جصَ ڇَ نلٍاِا وِيدؤ آٌو‪ ٌُ .‬ڀڳَؤن! ٌو ورئ حَ ڦل‬
‫ڪٍڙو آٌُ ۽ ڪّئو ڪرڻ گٍرحُ ۽ پٍرِو ٌو ورئ کُ ڪيٍو ڪَّ آٌُ؟ شڄَ‬
‫وشحار ڪرى ٻڌؤَِ‪ .‬ورٌصپحُ حَ ؤٌڙو شَؤل (پرطو) ُٻڌى ڪرى ةرٌها حُ چَڻ‬
‫لڳَ جً ٌُ ورٌصپحُ ! پرؤڻّو حُ ٌث ڪرڻ‪ ،‬ناڻٍو حُ ڀلُ ڪرڻ الِء ؤىڇا پَرى‬
‫ڪرڻ الِء ؤوٌان جهام شٺَ شَؤل پڇَّ آٌُ‪ .‬حَ نيض شڀ نيَرٿ پَرڻ ڪرڻ وؤرى‬
‫ُدرگا ناجا نٍا دَِى ۽ شَرًِ ىارؤئو حَ ڌِان ڪيدو آٌُ ‪ .‬ؤٌَ نيض ڌىًّ آٌُ‪ ،‬ڀاڳ‬
‫وؤرو آٌُ ٌُ ىَرؤجَّن ورئ شهپَرڻ ڪانيائَن پَرڻ ڪرڻ وؤرو آٌُ‪ٌ .‬و حُ‬
‫ڪرڻ شان ُپٽ چاٌڻ وؤرى کُ ُپٽ‪ ،‬ڌن چاٌڻ وؤرى کُ ڌن‪ ،‬ودِا چاٌڻ وؤرى کُ‬
‫ودِا ۽ ُشک چاٌڻ وؤرى کُ شک نلُ شگٍيدو آٌُ‪ٌ .‬و ورئ کُ ڪرڻ (رکڻ) شان‬
‫روڳُ حَ روڳ دور ٿُ وِيدو آٌُ ۽ ڪارؤ گرًٌ ( نػّتث) ۾ ڦاٿل ِا (پّل) نيض‬
‫ةيڌن کان ڇٽُ وِيدو آٌُ‪ .‬نيض حَن جهام نػّتحَن ڇٽُ وِيدَِن آٌو ۽ ؤن حُ‬
‫گٍر ۾ شهپحَّن‪ُ ،‬پٽ‪ ،‬لڪظهُ حَ وؤشَ ٿّيدو آٌُ‪( .‬روىڌِا ۽ ڪاڑ وىڌِا شيڍ ِا‬
‫ةُ ؤوالد کُ ٌو ورئ ڪرڻ (رکڻ) شان پٽ نليدو آٌُ)‪ .‬پاپو کُ دور ڪرڻ وؤرى‬
‫ٌو ورئ حُ ڪرڻ شان ڪٍڙؤ ةً نيَرٿ ُطپ ُطڌ ِا پَرؤ ٿُ وِيدؤ آٌو‪ .‬حَ نيض‬
‫ٌُ ُؤجم دٍُِ پائُ ڪرى ةً ىَرؤجّو حَ ورئ ىً رکيدو آٌُ‪ ،‬ؤٌَ نيض ناجا پحا کان‬
‫شَؤِء ڇَرو ٿُ وِيدو ؤن حُ طرِر ۾ ؤىّڪ ڪظٽ ۽ دک ٿُ وِيدؤ آٌو ۽ حصم‬
‫شان ڪهزور ٿُ وِيدو آٌُ‪ .‬ؤن کُ شيحان حُ جرپحُ ىً ٿّيدى آٌُ ؤوالد ىً ٿّيدو‬
‫آٌُ ؤٌڙى طرح نَرک ؤىّڪ دک ڀَڳّيدو آٌُ ٌو ورئ کُ ىً ڪرڻ وؤرو ىرڌىُ‬
‫نيض ڌن ۽ دىّا کان رٌخُ وِيدو آٌُ‪ .‬ةک ۽ ؤځ ۾ وِاڪل ٿُ پرٿَى جُ گٍهيدو‬
‫رٌيدو آٌُ ۽ گَىگَ ٿُ وِيدو آٌُ‪ ،‬حا شٍاڳڻ ؤشحرى ڀلخُ ٌو ورئ کُ ىٿُ‬
‫ڪرى ؤٌا ؤشحرى ڎٌاڳڻ ٿُ وِيدى آٌُ ۽ پحُ حُ شک کان نرروم ٿئُ ٿُ ۽ ؤٌا‬
‫ىيڍن وڎن دکو کُ ڀَڳّيدى آٌُ ٌو ورئ کُ رکڻ وؤرو نيض شڄُ ڎِيٍو حَ‬
‫ُؤپَؤس ورئ ىٿَ رکُ شگٍُ جً ٌڪ وقث (شهًّ) ڀَڄڻ ؤِڪاڻَ ڪرى ۽ ؤن ڎِيٍو‬
 ‫گٍر ڀاجّو شهّث ىَرؤجرِو حُ ورئ حُ ڪٿا طروڻ ڪرى پڙٌُ‪.‬‬
‫ٌُ ورٌصپث! حيٍو پٍرِو ٌو نٍا ورئ کُ ڪَّ آٌُ ؤن حَ پَِحر (جٍاس) ڪٿا‬
‫جَکُ ٻڌؤِان ٿَ جَن شاوڌؤن ٿُ ٻڌ (چث الٌُ ٻڌ) ؤٌڙ طرح ةرٌها حا وچو ٻڌى‬
‫ورٌصپث چَّ ٌُ ةرٌها! نيض حَ ڪلّاڻ ڪرڻ وؤرى ٌو ورئ حُ ؤجٍاس ڪٿا‬
‫نَىکُ ٻڌؤِء آئَن شاوڌؤن ٿُ ُٻڌى رٌَّ آٌّان‪ .‬آئَن جٌَان حُ طرن آَِ آٌّان نَن‬
‫جُ ڪرپا ڪرَِ‪ .‬ةرٌها حُ چَڻ لڳَ پّٺث ىالُ نيٌَر ىگر ۾ ٌڪ ؤىاٿ ىالُ‬
‫ةرؤٌهڻ رٌيدو ٌَ‪ .‬ؤٌَڀڳَؤىحُ ُدرگا حَ ڀڳث ٌَ ؤن حُ شهپَرڻ طڌ گڻو شان‬
‫َِڪث ناىَ ةرٌها حُ شڀيُ کان پٍرِو رچيا ڪئُ ۽ شهث ىالُ حُ ٌڪ جهام‬
‫ُشيدرى ڇَڪرى پّدؤ ٿُ‪ُ .‬ؤٌا ڪيّا شهث پيٍيخُ گٍر ۾ ةچپو ۾ پيٍيخُ شٍلّو‬
‫شان رؤىد روىد ڪيدى ڪيدى وڎى ٿّڻ لڳُ‪ .‬حّئو طڪل پکًّ ۾ شٍاِو‬
‫(چاىڊوڪُ) ۾ چيڊ حُ روطيُ وڌىدى آٌُ‪ .‬ؤن حَ پُُء روزؤىَ ُدرگا حَ ُپَحو ۽‬
‫ٌََن ڪيدو رٌيدو ٌَ‪ .‬ؤن وقث ٌَ ةً ىّهً شان ؤجُ وڃُ پُُء شان گڏ طرِڪ ٿّيدى‬
‫ٌئُ‪ ،‬پَحا ڪيدى ٌئُ‪ٌ ،‬ڪ ڌِيٍو ُؤٌا شهث پيٍيخُ شکّو شان گڏ ُ‬
‫ڪڏڻ ۾ لڳُ‬
‫وِئُ ۽ ڀڳَىحُ ُدرگا حُ طَّؤ ۾ طرِڪ ىً ٿُ ٌئُ‪ ،‬ؤن حُ پحا کُ ڌىَء (پحرى)‬
‫حُ ؤٌڙى الپروؤٌُ ڎشُ ڪرى ڪروڌ آَِ ۽ ڌىَء کُ چَڻ لڳَ جً ٌُ‬
‫( ُدطٽ پحرى) ىڀاڳُ ڌىَء ؤڂ پرڀائ حَ جَڀڳَىحُ حَ پَڄو ىً ڪَّ‪ .‬ؤن ڪارڻ آئَن‬
‫ڪيٍو ڪظٽُ دکُ ۽ دردى نيض شان جيٍيخَ ووؤًٌ ڪيدس ؤٌڙى طرح پحا حا وچو‬
‫ٻڌى شهث کُ وڎو دک ٿَّ ۽ پحا کُ چَڻ لڳُ جً ٌُ پحا حُ آئَن جٌَان حُ ڪيّا‬
‫آٌّان‪ .‬حٍڙى ؤوٌاىخُ ؤىڇا ٌخُ نيٍيخَ ووؤًٌ ڪرى شگٍَ ٿا پر ٿّيدو ؤٌَئُ حَ‬
‫نيٍيخُ (ڀاڳًّ) قصهث ۾ لکّل ٌَىدو‪ .‬نيٍيخَ جً ؤن جُ پَرو وطَؤس آٌُ‪ .‬نيض ىً‬
‫ڃاڻُ جً ڪّحرن نيَرٿو الِء چيحو وِچار شَچ ڪيدو آٌُ ‪ .‬پر ٿّيدو ؤٌَئُ آٌُ‬
‫حَ (ڀاڳًّ) قصهث ۾ وڌؤجا لکَّ آٌُ حَ حّئو ڪيدو آٌُ ؤن کُ ڦل ةً ؤن ڪرم‬
‫حُ ؤىَشار نليدو آٌُ‪ .‬ڇَ جً ڪرم ڪرڻ نيض حُ ؤڌِو آٌُ‪ ،‬وس ۾ آٌُ‪ .‬پر ڦل‬
‫دَِى حُ وس آٌُ‪ .‬حّئو (ؤگو) ةاًٌ ۾ پّل ٽاىڊؤ ؤن کُ ؤڌڑ پرِپڪ ڪرى ڇڏِيدؤ‬
‫آٌو‪ .‬ؤٌڙى طرح پيٍيخُ ڪيّا حا ىرڀّحا شان چّل وچو ٻڌى ؤن ةرؤٌهڻ کُ وڌِڪ‬
‫ڪروڌ آَِ‪ .‬جڏٌو پيٍيخُ ڪيّا حَ ٌڪ ڪظٽُ دکُ نيض شان ووؤًٌ ڪرى ڇڏَِ ۽‬
‫جهام ڪروڌ شان چَڻ لڳَ جً وځ حلدى وځ پيٍيخُ ڪرم حَ ڦل ڀَڳ‪ ،‬ڎشان ڀاڳًّ‬
‫ڀروشُ جُ رٌُ ڪرى ڇا ٿُ ڪرِو؟ ؤٌڙى طرح پحا حا وچو ٻڌى شهث وِچار‬
‫ڪرڻ لڳُ جً ٌُ نٍيخا ُدرڀاڳًّ آٌو حيٍو ۾ نَىکُ ؤٌڙو پحُ نلَّ‪ ،‬ؤٌڙى طرح‬
‫پيٍيخُ دک جُ وِچار ڪيدى شهث پيٍيخُ پحُ شاڻ ةو ۾ ٌلُ وِئُ ؤن حڳًٍ جُ‬
‫ؤىٍو ؤٌا رؤئ وڎى ڪظٽ ۽ جڪلّف شان گذؤرى‪ .‬دَِى ؤن غرِب حُ ؤٌڙى ذالث‬
‫ڎشُ ڪرى ڀڳحُ پَروڑ حُ پرڀاُء شان پر گٍٽ ٿُ ڪرى شهث کُ چَڻ لڳُ جً‬
‫دِو دکُ ةرؤٌهڻُ! آئَن جَ جُ پرشو ٿُ آٌّان جَن حّڪَ وردؤن چاٌُ ُگٍرى وٺ‪.‬‬
‫آئَن پرشو ٿّڻ وؤرى کُ نو وؤىڇث ڦل ڎِڻ وؤرى آٌّان‪ .‬ؤٌڙى طرح ڀڳَىحُ‬
‫درگا حا وچو ٻڌى ةرؤٌهڻُ چَڻ لڳُ جً جٌَان ڪّر آٌَّ حَ نَن جُ (پرشو)‬
‫رؤضُ ٿّا آٌَّ‪ .‬ؤٌَ شڀ نَن کُ ٻڌؤَِ ۽ پيٍيخُ ڪرپا درطٽُ شان نَن دکُ‬
‫دؤشُِء (جُ) دِا ڪرَِ ؤٌڙؤ ةرؤٌهڻُ حا وچو ٻڌى دَِى چَڻ لڳُ جً آئَن آد طڪحُ‬
‫آٌّان‪ .‬آئَن پرشو ٿّڻ جُ نيض حا دک دور ڪرى ؤن کُ شک ڌِيدى آٌّان‪ٌُ .‬‬
 ‫ةرؤٌهڻُ آئَن جَجُ پَرپ (ؤڳئّو) حيم حُ پڃ حُ پرڀاُء شان پرشو ٿُ آٌّان‪.‬‬
‫جيٍيخُ پَرپ حيم حَ ورجاىث ٻڌؤِان ٿُ‪ُ ،‬ٻڌ‪ .‬جَن (پَرپ) ؤڳئّو حيم ۾ ىظال ڀّل‬
‫حُ ؤشحرى ٌئّو ۽ َؤجُ پحَّرجا ٌئُ‪ٌ .‬ڪ ڎِيٍو جيٍيخُ پحُ ىظال چَرى ڪئُ‬
‫چَرى ڪرڻ حُ ڪارڻ ؤوٌان ٻيٍُ کُ شپاٌُ پڪڙَِ ۽ وٺُ وڃُ قّد ڪرى‬
‫ڇڏَِ‪ ،‬ؤىٍو ناڻٍو جَکُ ۽ جيٍيخُ پحُ کُ ڀَڄو ةً ىً ڎىَ‪ .‬ؤٌڙى طرح ىَرؤجرِو‬
‫حُ ڎِيٍو ۾ ؤوٌان ىً ڪخًٍ کاڌو ۽ ىً ئُ حل پّحَ‪ .‬حيٍو حُ ڪرى ؤىٍو َ‬
‫ىَن‬
‫ڎِيٍو ۾ ؤوٌان حا ورئ ٿُ وِا‪ .‬ؤن ورئ حُ پرڀاَء شان پرشو ٿُ ڪرى آئَن‬
‫وشحَ ڎِئُ رٌُ آٌّان‪ .‬ؤوٌاىخُ حّڪا ؤِڇا ٌُخُ ؤٌَ گٍرو‪،‬‬
‫ُ‬ ‫جٌَاىکُ نو وؤىڇث‬
‫ؤٌڙى طرح درگا ناجا حا ڇّل وڇو ٻڌى ڪرى ةرؤٌهيُ چَڻ لڳُ جً ؤگر جٌَان نَن‬
‫جُ (پرشو) رؤضُ آٌَّ جً ٌُ درگا ناجا ؤوٌاىکُ پرڻام ڪرِان ٿُ ڪرپا ڪرى‬
‫نيٍيخُ پحُ حَ ڪَڏًٌ دور ڪرَِ‪ .‬دَِى چَڻ لڳُ جً ؤن ڎِيٍو ۾ حَ جٌَان ورئ‬
‫رکَّ ٌَ ؤن ورئ حُ ٌڪ ڎِيٍو حَ ُپڃ جيٍيخُ پحُ حَ ڪَڏه دور ڪرڻ الِء ؤرپڻ‬
‫ڪر‪ ،‬نيٍيخُ پرِاَء ڪرپا شان جيٍيخَ پحُ ڪَڏًٌ کان ڇٽُ شَن حٍڙو طرِر ٿُ‬
‫وِيدو ةرٌها حُ ڇَڻ لڳَ جً ؤٌڙؤ دَِى ناجا حا وچو ٻڌى ڪرى ؤٌا ةرؤٌهڻُ جهام‬
‫گٍڻَ خَش ٿُ ؤئّو ڪَّ جً ؤن حُ پحُ حَ (طرِر) ةدن ڀڳَىحُ درگا حُ دِا شان‬
‫ڪظٽ شان ڇٽُ ٺّڪ ٿُ شٍڻَ شيدر ٿُ پَّ حيٍو حُ شَىٍو شَڀّا ؤڳّان‬
‫چيدرنا ةً ڦڪَ ٿُ لڳَ ؤٌا ةرؤٌهڻُ پحُ حُ نيٌَر شيدر دٍُِ کُ ڎشُ دَِى ناجا‬
‫کُ وڎى پرؤڪرم طڪحَّؤن شهخٍُ ڪرى َؤ ُ‬
‫شحَجُ ڪرڻ لڳُ جً ٌُ درگا َنّا جَن‬
‫(درگث) دکو کُ دور ڪرڻ وؤرى ٽيٍُ (حڳث) لَڪو کُ شيحظٽ ڪرڻ وؤرى‬
 ‫شڀيُ دکو کُ دور ڪرڻ وؤرى روڳُ نيض کُ ىروڳ ڪرڻ وؤرى‪ ،‬خَش ٿّڻ جُ‬
‫نو وؤىڇث (وشحَ) ڎِڻ نو گٍرِا ڦل ڎِڻ وؤرى دطٽ پاپُ نيض کُ ىاس ڪرڻ‬
‫وؤرى آٌّو‪ .‬جَن ئُ حڳث حُ ناجا آٌّو‪ ٌُ .‬ؤنتُ! نَن ؤپرؤڌ رٌث ؤٻال کُ‬
‫ڪظٽُ شان ووؤًٌ ڪرى نَىکُ گٍر کان ڪڍى ڇڏَِ ۽ پَِء دکُ ٿُ‬ ‫نيٍيخُ پحا ُ‬

‫پرٿَى جُ گٍهڻ لڳّس‪ ،‬جٌَان ئُ نَن کُ ٌو آپدؤ روپُ شهيدر نان ُؤڌؤر ڪَّ‬
‫آٌُ‪ ٌُ .‬دَِى نان! ؤوٌان کُ وؤرون وؤر ىهصڪار ڪرِان ٿُ نَن دِو دکّارى‬
‫حُ رڪظا ڪرَِ‪ .‬ةرٌها حُ چَّ جً ٌُ ورٌصپحُ! ؤٌڙى طرح ٌو شهث نو شان‬
‫دَِى حُ ُؤشححُ ڪئُ ؤن حُ ڪّل ؤشححُ ٻڌى دَِى ناجا جهام خَش ٿُ ۽‬
‫ةرؤٌهڻُ کُ چَڻ لڳُ ٌُ ةرؤٌهڻُ حَ ڪخًٍ جيٍيخُ ؤىڇا ٌخُ ؤٌا نيَؤىڇث‬
‫(وشحَ) ڦل گٍرى شگٍّو ٿُ ةرؤٌهڻُ چَّ ناجا ؤگر جٌَان نَن جُ رؤضُ (پرشو)‬
‫ٿَّن آٌَّ جً ڪرپا ڪرى نَن کُ ىَرؤجرِو حُ ورئ حُ وڌى ۽ ؤن حَ ڦل‬
‫نَىکُ وشحار شان ٻڌؤَِ ؤٌڙى طرح ةرؤٌهڻُ حا وچو ٻڌى ُدرگا ناجا چَڻ لڳُ جً‬
‫ةرؤٌهڻُ! آئَن جَکُ شهپَرڻ پاپو کُ دور ڪرڻ وؤرى ىَرؤجرى ورئ حُ وڌى‬
‫ٻڌؤِان ٿُ حيٍو حُ ُٻڌڻ شان نيض پاپو کان ڇٽُ ڪرى نَکض کُ پرؤپث ڪرى‬
‫وٺيدو آٌُ‪ .‬ؤشَ‪ ،‬آشاڏ‪ ،‬چّٽ‪ ،‬ؤطَىُ ۽ ناگًٍ حُ ؤِڪم کان ىَنُِء جائّو ىَ ڎِيٍو‬
‫وڌى پَروڑ ورئ رکخُ‪ .‬حّڪڏٌو شڄَ ڎِيٍو ورئ ىً رکُ شگٍُ جً ٌڪ َشهًّ‬
‫وقث ؤِڪاڻَ ڀَڄو ڪرى کاڌو کائُ‪ ،‬پڙٌّل لکّل ةرؤٌهڻ کان پڇُ ڪرى گٍٽ‬
‫ؤشٿاپيا ڪرى ۽ وؤٽڪا ٺاٌُ ڪرى ؤن کُ پرئ دن حل (پَِحر حل) شان شّيچُ‬
‫نٍالڪظهُ‪ ،‬شرشَجُ‪ ،‬ؤىٍو حَن نَرجَّن ٺاٌُ ؤىٍو حُ ىحًّ وڌى غرّد طرِقُ‬
 ‫شان پَڄا ڪرى ۽ گلو شان وڌى پَروڑ (ؤرگًٍّ) ڎِئُ ةخئَؤر حُ گل شان‬
‫ؤرگًٍّ ڎِڻ شان روح حُ روپ حُ پرؤپحُ ٿّيدى‪ .‬حعفر شان ڪّرجُ ڊؤک شان‬
‫ڪارًِ حُ ُطڌى ٿّيدى آٌُ‪ .‬آىَلُ شان ُشک ۽ ڪّلُ شان پَطڻ حُ پرؤپحُ ٿّيدى‬
‫آٌُ ؤٌڙى طرح ڦلو شان ؤرگًٍّ‪ ،‬پرشاد‪ ،‬کيڊ‪ ،‬گًٍّ‪ ،‬ڪڻڪ‪ ،‬ناکُ‪َ ،‬حَ‪ ،‬جِل‪ ،‬ةّلَ‪،‬‬
‫گٍَّن شان ٌََن ڪرڻ شان لڪظهُ حُ‬ ‫ىارِل‪ ،‬ڊؤک ۽ ڪدنب ؤن شان ٌَن ڪو‪ُ ،‬‬

‫پرؤپحُ ٿّيدى آٌُ‪ .‬کّر ۽ چهپاجُ ُگلو شان ڌن ۽ پيو شان جّج ۽ ُشک حُ پرؤپحُ‬
‫ٿّيدى آٌُ‪ .‬آىَلُ شان ڪّرجُ ۽ ڪّلُ شان ُپٽ ٿّيدو آٌُ‪ .‬ڪهل شان رؤحا شهان‬
‫۽ ڊؤکو شان ُشک شهپحُ حُ پرؤپحُ ٿّيدى آٌُ‪ .‬کيڊ‪ ،‬گًٍّ‪ ،‬ىارِل‪ ،‬ناکُ‪ ،‬حَ‪ ،‬جل‬
‫ڦلو شان ٌَ ََن ڪرڻ ۾ نو وؤىڇث ڦل حُ پرؤپحُ ٿّيدى آٌُ ورئ ڪرڻ وؤرو‬ ‫۽ ُ‬

‫نيض وڌى شان ٌََن ڪرى ىهرجا شان پرڻام ڪرى ۽ ِگًّ حُ ُطڌى حُ الِء ةرؤٌهڻ‬
‫کُ دکظڻا ڎحُ‪ٌ .‬و نٍاورئ حُ وڌى پٍرِو ٻڌؤئُ ٌئُ ؤن حُ ؤىَشار حّڪُ‬
‫ڪخًٍ ڪيدو آٌُ ؤن حا شڀ نيَرٿ ُطڌ ٿُ وِيدؤ آٌّو ؤن ۾ ذرو ةً طڪ ىً آٌُ ؤن‬
‫ىَن ڌِيٍو ۾ حّڪَ ڪخًٍ دؤن ڌىَ وِيدو آٌُ ؤن حا ڪروڏِو دفعا وڌِڪ ڦل‬
‫نليدو آٌُ‪ُ ٌُ .‬پحرى! ٌو شهپَرن ڪانيا حُ پَرڻ ڪرڻ وؤرى ُؤجم ورئ حَ جّرٿ‬
‫نيدر‪ ،‬ؤٿَؤ گٍر ۾ ٌخُ وڌى حُ ؤىَشار ڪرى‪ .‬ةرٌها حُ چَّ جً ٌُ ورٌصپحُ!‬
‫ؤٌڙى طرح ةرؤٌهڻُ کُ ورئ حُ وڌى ۽ ڦل ٻڌؤئُ ڪرى دَِى ؤىحر ڌِان ٿُ‬
‫وِئُ حّڪَ نيض ؤشحرى ٌو ورئ کُ ڀڳحُ پَروڑ ڪيدو آٌُ‪ .‬ؤٌَ ؤن لَڑ ۾‬
‫ُشک پائُ ڪرى ؤىث ۾ نَڪض کُ پرؤپث ڪرى وٺيدو آٌُ‪ ٌُ .‬ورٌصپحُ! ُؤٌَ‬
‫ُدرلڀ ورئ حَ نٍاجم نَن جَ الِء ٻڌؤَِ آٌُ‪ .‬ؤٌڙؤ ةرٌها حُ حا وچو ٻڌى ڪرى‬
‫ورٌصپحُ حُ آىيد حُ ڪارڻ روناىچث ٿُ وَِ ۽ ورٌصپحُ چَڻ لڳَ ٌُ ةرٌها!‬
‫ؤوٌان نَن جُ ؤٌڙى ڪرپا ڪئُ حَ ؤنرئ حُ شهان ٌو ىَرؤجرى ورئ حُ نٍاجم‬
‫ٻڌؤَِ ٌُ دَِؤ! جٌَاىخُ ةيا ڪّر ٌو نٍاجم کُ ٻڌؤئُ شگٍيدو آٌُ‪ .‬ؤٌڙؤ‬
‫ورٌصپحُ حا وچو ٻڌى ڪرى ةرٌها چَّ جً ٌُ ورٌصپحُ! جٌَان شڀيُ پرؤڻّو حُ‬
‫ڪلّاڻ الِء ٌو ؤلَڪڪ ورئ حَ پڇَّ آٌُ ؤن الِء جٌَان ڌىًّ آٌَّ‪ٌَُ .‬ء ڀڳَىحُ‬
‫طڪحُ شهپَرڻ لَڪو حُ پالو ڪرڻ وؤرى آٌُ‪ٌ .‬و نٍا دَِى حُ پرڀاُء کُ ڪّر‬
‫ىً ڄاڻُ شگٍيدو آٌُ‪ .‬حّڪَ ةً نيض‪ُ .‬پرش‪ ،‬ؤشحرى ڪيّا ۽ ُدکّارى نيض شڪ‬
‫طرڌؤ پرِم شان ىَرؤجرِو حَ ورئ رکُ حاڳرجَ ڪيدو ٌو حا شڀ دک ڪظٽ‬
‫دورٿُ وِيدؤ‪ .‬نو گٍرِا نطلب پَرؤ ٿُ وِيدؤ‪ .‬۽ شڀ نيَڪانيائَن پَرڻ ٿّيدَِن ۽‬
‫لَڑ پرلَڑ شٍّلَ ٿّيدو‪ .‬ؤىث ۾ حيم نرڻ حُ چڪر کان َنڪث ٿُ ُشکو کُ‬
‫پرؤپث ڪيدو ُدرگا ناجا حَ پّارو ٿُ وِيدو‪.‬‬
‫حڏٌو ڪيٍو آدنُ کُ ڪَ ةً ڊپ ٌخُ جً پّر ڌوئُ‪ ،‬آچهو ڪرى‪ُ ،‬ؤجر ڎؤىٍو نيٍو ڪرى ؤٺو ؤگرن حُ‬
‫<‬

‫ڪُجً‪،‬حئً‬ ‫ٌو ناجا‬

‫طرح چَى‬ ‫ڀڳَىحُ‬ ‫ؤکرن ُدحَرگا‬
‫نيحر پڙٌُ‬ ‫ٻَلُ ىَ‬
‫نيحر شان ؤىگ ىّاس ڪرى ٻارىٍو‬

‫ڪَ َچ‬
‫َ‬ ‫صري ىارائڻ‬

‫ٻاو َن َؤوجار شان رکّا ڪرى ۽ ححُ قلعا ۽ حٍيگل آٌو ُؤجُ‬
‫حل ۾ َنڇ ؤوجار شان رکّا ڪرى‪ ،‬پاجال ۾ َ‬
‫ىرشيگًٍ َؤوجار شان رکّا ڪرى‪ ،‬شفر ۽ پٍاڏ ۾ رؤنچيدرحُ رکّا ڪرى‪ ،‬حَڳ نارگ کان ِد َ‬
‫جاجرًِ حُ رکّا‬
‫کّڪ ٿئُ‪ ،‬وؤٽ ۾ ِگًّ ڀڳَؤن رکّا ڪرى‪ ،‬پَڄا حُ وگٍو‬‫َ‬ ‫ڪرى‪ ،‬دَِجا َحُ ؤپرؤڌ کان شيث ُ‬
‫ڪهار حُ ِر‬
‫ؤڌرم کان‬ ‫ڌىَىحر وِد رکّا ڪرى‪َ ،‬ؤگّان کان وِدوِاس حُ‪،‬‬
‫َ‬ ‫۾ ىارد حُ شٍاِء ٿئُ‪ ،‬خرؤإ وؤٽ کان‬
‫لڀدر‪ُ ،‬‬
‫نڌ ُ‬
‫وشَڌن‪ِ ،‬رکِّڪّض‪ ،‬پدم ىاڀا‪ ،‬گَپّياٿ‪،‬‬ ‫ڪليڪُ ڀڳَؤن شٍائحا ڪرى ۽ وطو‪ ،‬گَةيد‪ ،‬ىارئڻ‪َ ،‬ٻ َ‬
‫ِ‬
‫دؤنَدر‪ ،‬ؤِظَر پرنّظَر حّڪُ ڀڳَؤن حا ىاال آٌو شُ ؤٺئُ پٍر شڀيُ ؤىگو ۽ ؤِىدرِو حُ رکّاڪو ۽‬
‫وئيڪيٺ ىاٿ حا َطيک چڪر‪ُ ،‬گدؤ‪َ ،‬پ َدم ۽ ُگرڏ حُ ؤىّڪ ڊپو کان رکّا ڪو‪ٌ .‬و ىارؤئڻ َ‬
‫ڪَچ ڌؤرڻ ڪرڻ‬ ‫ُ‬

‫وؤرى آدنُ حَ شڀ ڊپ لٍُ وڃُ ٿَ‪.‬‬

 ‫آرتي ڪرڻ جَ طريقَ‬

‫ؤول ُنَرجُ حُ چرڻ حُ ؤڳّان چار ڀّرؤ‪ ،‬آرجُ ڦّرؤئُ وڃُ جيٍو ةعد ٻً ڀّرؤ ىاڀُ حُ شانٍَن‪،‬‬
‫ةعد ۾ ٌڪ ڀّرو ُنک حُ شانٍَن ۽ جيٍو ةعد شث ڀّرؤ ُپَرى نَرجُ حُ شانٍَن آرجُ ڦّرؤئُ‬
‫‪ 14‬دفعا آرجُ گهٍائڻ گٍرحُ جيٍو ةعد ٻّو ذاضرِو کُ ڎىُ وڃُ‪.‬‬ ‫وڃُ‪ٌ .‬و رِث‬

‫آرتي صري گَڻيش ديَتا‬

‫أ ه َگـــڻــــىـــ ش َدىــــــ وؤ‬ ‫ى ش ‪ ،‬جــ ــ‬ ‫أ ه گــَــڻــ ــ‬‫جـــأــــ ه گـَــڻــــىــــ ش جـــ ــ‬
‫ئ ى‪ ،‬ـپِـــئــــ ؤ مــــــه ــــــ ؤ َدىــــــــــ وؤ‬ ‫ؤڑــــــ ى پــــ َ‬
‫ؤرو ـــ‬ ‫مـــــــؤئـــــــ ؤ جـــــــ ِ‬
‫ڌؤرى‬
‫ؤونـــــــــ ئ ‪ ،‬چــــــــ ؤر ـڀُــــــــجـــــــــــــ ؤ ِ‬‫َؤىــــــــــ ڑ َدنـــــــــ ئ َدىــــــــــ َ‬
‫گڻّض‬ ‫ڪُ آ شَؤرى حئً َ‬ ‫شٌَُ‪ُ ،‬ن َ‬ ‫َ‬ ‫ڪ پر ِش ُ‬ ‫َن َص َح َ‬
‫َشُ ِ‬ ‫ّيدور‬
‫ؤى ؤ‬
‫ىـ ن ڑـــ و ڑــ ـــ‬ ‫َؤنــــــــ ڌن ڑــــــ و آنـــــــ ک َدىـــــ ئ‪ ،‬ڑــــ َ‬
‫وڏه ــ ــ‬
‫ىش‬ ‫جأ ـه گــڻ ــ‬ ‫ئ ر َدىـئ‪ ،‬ىِرڌن ڑ ـو ـ‬
‫مؤىـؤ‪ ...‬ـ‬ ‫پ ــ‬ ‫َ‬
‫وؤنـــ ِجــه ــ ن ڑــ و ُــ‬
‫ڑــــ رى شـــىـــــــ وؤ‪،‬‬ ‫ئ َ‬ ‫لــــ ُڊوأـــ ن ڑــــ ؤ ڀــــ وگ لـــگــــ ى‪َ ،‬‬
‫ســـنـــ َ‬
‫گڻّض‬ ‫ڏه ـى ـن ڐ ـول چـڏه ـى ـن ‪ ،‬ؤور چڙٌّو َنَّؤ‪ ...،‬حئً‬‫ه ـؤر َـ‬
‫چ َ‬
‫الگَن‪ ،‬طيڪر ڪرون طَّؤ‬ ‫پائُ ُ‬‫پاروجُِ َىُ َ‬
‫َ‬
‫ّخّئُ طَّؤ‬ ‫ُشَردؤس طرڻ آَِ‪ ،‬شڦل ِ‬
‫ڪ‬
‫وؤرى‪،‬‬ ‫ڀـــــ و ُ‬
‫پــــئــــ ر ِ‬ ‫ِدىـــــ َنـــــــ ن ِ‬
‫ڑــــــ ى الج رؤکــــــــ و‪ ،‬شـــــــمــــ ُ‬
‫پ ورڻ ڑــــ رو‪ ،‬جــــ ُؤئَن ٻلٍارى‪...‬حئً گڻّض‪.‬‬ ‫ن ورٿ ڑــ و ُــ‬ ‫مـ ــ‬ ‫ـ‬
 ‫آرتي جگدنتي نات ڪي‬
‫‪ - 1‬حئً ؤنتُ گئَرى‪ ،‬نئّا حئً طّانا گئَرى‪،‬‬
‫جم ڪَ ىِض دن ِڌِاوئ‪ٌ ،‬رى ةرٌها َ‬
‫طَرى‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫ندڪَ‪،‬ؤحلُ شُ دو ىّيان چيدر ودن ىّڪَ‪،‬‬‫ُ‬ ‫ُ‬
‫شّيڌور ةرؤحث‪ ،‬ٽّڪَ نرگ‬ ‫‪ - 2‬ناىگ‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫‪ - 3‬ڪيڪ شهان ڪلَّر‪ ،‬رڪحانتر رؤحُ‪ ،‬رڪث پظپ گل ناال‪ ،‬ڪيٺ پرشاحُ‪،‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫شَّئ‪ ،‬جو ڪُ دک ٌارى‪.‬‬ ‫ڪٍّر وؤٌو رؤحث‪ ،‬کڙگ کپر ڌؤرى‪ُ ،‬شر ىر نيُ حو َ‬ ‫‪-4‬‬

‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬

‫رؤحث َشم ِحَّجُ‪.‬‬‫‪ - 5‬ڪاىو ڪيڊل طَڀث‪ ،‬ىاشا گِرى نَجُ‪،‬ڪَٽِڪ چيدر ِدوؤڪر‪َ ،‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫ىظهڀ وڌؤرى‪ ،‬نٍّظاشر گٍاجُ‪ ،‬ڌونر ولَچو ىّيا ىِس دن ند ناجُ‪.‬‬ ‫‪ُ - 6‬طهڀ ُ‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫ڪرى‪.‬‬‫نارى‪ُ ،‬شر ڀئً ٌّو َ‬
‫َ‬ ‫‪ - 7‬چيڊ ُنيڊ شيٍارى‪ ،‬طَڻث ةّج ٌرى‪،‬نڌو ڪّٽڀ دوئَ‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫‪ - 8‬ةرٌهاڻُ ردرؤڻُ‪ ،‬جم ڪهال رؤڻُ‪ ،‬آگم ىگم ةکاىُ‪ ،‬جم طَ پٽ رؤڻُ‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫‪ - 9‬چَشٺ حَگيُ گاوئ‪ ،‬ىرئ ڪرئ ڀئرو‪ ،‬ةاحث جال نردىگا‪ ،‬ؤور ةاحث ڊنرو‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫‪- 10‬جم ٌُ حگ ڪُ ناجا‪ ،‬جم ٌُ ڀرجا‪ ،‬ڀڪحو ڪُ دک ٌرجا‪ ،‬شک شهپحُ ڪرجا‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
 ‫‪ُ - 11‬ڀخا چار َؤجُ طَڀث‪ ،‬ڪر ُندرؤ ڌؤرى‪ ،‬نو وؤىڇث ڦل پاوئ‪ ،‬شَّئ ىرىارى‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫‪- 12‬ڪيچو ٿال ةرؤحث‪ ،‬ؤگر ڪپَر ةاجُ‪ ،‬نال ڪّحَ ۾ رؤحث‪ ،‬ڪَٽُ رجو حَّجُ‪.‬‬
‫ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬
‫طرى ؤنتُ حُ ڪُ آرجُ‪ ،‬حَ ڪَئُ شَّڑ گارى‪،‬‬
‫ڪٍث طَؤىيد شَؤنُ‪ُ ،‬شک شهپحُ پاوى‪ ،‬ؤوم حئً ؤنتُ گئَرى‪.‬‬

‫صري جَاال ڪالي ديَي‬

‫ڪُ شَّؤ‪ُ ،‬شو نّرى دَِؤ! ٌاٿ حَڏ جّرى ُدئار کڙى‪،‬‬ ‫‪َ .1‬نيگل ِ‬
‫پان ُشپارى ِڌ َوحا َ‬
‫ىارِل لُ‪ ،‬حَؤال جّرى ِّيٽ ڌرى‪،‬‬
‫ُشو حگدنتُ! ىً ڪر َو َلهتُ‪ ،‬شيحو ڪُ ڀيڊؤر ڀرى‪،‬‬
‫شيحو ِپرجِّپالُ شدؤ خَطالُ‪ ،‬حئً ڪالُ ڪلّاڻ ڪرى‪،‬‬
‫‪ُ .2‬ٻڌى ِوڌؤجا ُجَ حگ ناجا‪ ،‬نّرؤ ڪارج ِشڌ ڪرى‪،‬‬
‫ڪهل ڪا لِّئا آشرؤ‪ ،‬طرڻ ُجهٍارى آن پڙى‪،‬‬‫چرڻ َ‬
‫ِ‬
‫حب حب ڀِّڙ پڙى ڀگحو پر‪ ،‬جب جب آِء َشٍاِء ڪرى‪ ،‬شيحو پرجّپالُ‬
‫‪ .3‬ةار ةار جّو شب َحگ نٌََّ‪َ ،‬ج ُروڻُ ُروپ ُؤىَپ َڌرى‪،‬‬
‫ناجا ٌَڪر ُپحر ڪٍالوى‪ ،‬ڪٍّو ڀارِا ڀَگ ڪرى‪،‬‬
‫شيحو شکدؤئُ شدؤ َشٍائُ‪ ،‬شيث کڙى حئڪار ڪرى شيحو پرجّپالُ‪...‬‬
‫جَ ُدئار کڙى‪،‬‬ ‫طڻَ َنٍّض ڦل لِّئُ‪ ،‬ڀّيٽ َ‬
‫دِو َ‬ ‫‪ .4‬ةرٌها و ُ‬
‫ِ‬ ‫ِ‬
‫َؤٽل ِشيٍاشو ةّ ِٺُ ناجا‪ِ ،‬شر شَىُ ڪا َڇحر ڦِرى‪،‬‬
‫هڪم َةرڻُ‪َ ،‬ح ََ ُلَىڪڙ پر ُذڪم ڪرى شيحو پرجپالُ‬
‫ڪ ُ‬ ‫وؤر َشيّظچر ُ‬
 ‫ڪَن َڀصم ڪرى‪،‬‬ ‫‪َ .5‬کڙگ َکپر جِر ُطَل ٌاٿ لّئُ‪َ ،‬رڪث ةّج ُ‬
‫ِ‬
‫ٍّظاشر ڪَ پڪڙ َدلُ‪،‬‬
‫ُ‬ ‫ُطيڀ ىِ ُظيڀ ِڇو ٌُ ۾ نارى‪َ ،‬ن‬
‫ڪظٽ ٌرى‪ ،‬شيحو پرجّپالُ‪...‬‬ ‫آ ِدئ وؤر آ ِدڪُ وِرؤ‪َ ،‬حو ؤپيُ ڪا َ‬
‫ِ‬
‫دؤىَ نارى‪َ ،‬چيڊ ُنيڊ شب ُچَر ڪرى‪،‬‬ ‫ڪ ِپث ٌَِء ڪر َ‬ ‫‪ُ .6‬‬

‫حب ُجم دِکَ دِا روپ ٌَ‪َ ،‬پل ۾ َشيڪٽ ُدور ٽرى‪،‬‬
‫شَئهًّ شَڀاوء َڌ رَِ نّرى ناجا‪َ ،‬ح َو ڪُ َ‬
‫عرج قتَل ڪرى‪ ،‬شيحو پرجّپالُ‬
‫‪ِ .7‬طّيٍو ِپّٺ پر چڙٌُ َڀَؤىُ‪َ ،‬ؤٽل َ‬
‫ڀَن ۾ رؤحًّ ڪرى‪،‬‬
‫شدؤ ڀَؤىُ دؤٌّيُ‪ ،‬حًّ ڪالُ ڪلّاڻ ڪرى‪،‬‬
‫درطو پاوِو نيگل گاوِو‪ِ ،‬شڌ َ‬
‫شاڌڑ جّرى ڀّيٽ ڪرى‪ ،‬شيحو پرجّپالُ‪.......‬‬
‫‪ .8‬ةرٌها وِد پڙٌُ جّرى ُدئارى‪ ،‬طَ طيڪر ٌَرى ڌِان ڪرى‪،‬‬
‫ڪرطڻ جّرى ڪرِو آرجُ‪َ ،‬چهر ُ‬
‫ڪٻّر ڊوالًِ ڪرى‪،‬‬ ‫ؤِىدر ِ‬
‫حًّ حييُ حًّ نائ ڀَؤىُ‪ ،‬ؤچل َ‬
‫ڀَن ۾ رؤحًّ ڪرى‪،‬‬
‫شيحو پرجّپالُ شدؤ خَطالُ‪ ،‬حًّ ڪالُ ڪلّاڻ ڪرى‪.‬‬

‫ستسيگ پَرو ٿيڻ وقت آخر ۾ نَڪالڻي‬

‫ٌَوى جَ ڦِر ن َِلّو گُ ِاد رکخَ رؤم رؤم‬
‫ٿل‪ -:‬شاڌوشيحَ رؤم رؤم‪ِ ،‬ادرکخَ رؤم رؤم‪ -‬حَّڻ َ‬

‫شاڌو شيحَ رؤم رؤم‪...‬‬‫حاوى‪ُ ،‬ڎوىگر کّڙَِ ىً حائُ‪ُ -‬‬

‫کّڙَِ َ‬ ‫‪ .1‬کّحر َ‬
‫ِ‬ ‫ٌَوى جَ ِ‬
‫شاڌو شيحَ رؤم رؤم‪...‬‬ ‫ڍؤڪَّ ىً حائُ‪ُ ،‬‬
‫ِ‬ ‫ڍؤڪَّ حائُ‪َ ،‬شهيدر‬
‫ِ‬ ‫‪ُ .2‬کٌََ َ‬
‫ٌَئُ جَ‬
‫‪...‬‬ ‫حائُ‪ُ ،‬‬
‫شاڌو شيحَ رؤم رؤم‬ ‫ٌَئُ جَ جاىگٍَّ حائُ‪ُ ،‬نَرک جاى ِگٍَّ ىً َ‬ ‫ُ‬
‫شاڌو َ‬ ‫‪.3‬‬
‫ِ‬
‫حائُ‪ ،‬ڪرم ىً وؤىچَّ َ‬
‫حائُ‪ ،‬شاڌو شيحَ رؤم رؤم ‪...‬‬ ‫‪ .4‬ڪاغذ ٌَئُ جً وؤىچَّ َ‬
‫ٌَئُ ُٽَٽَِّ حائُ‪َ ،‬جو َنو ُٽَٽَِّ ىً َ‬
‫حائُ شاڌو شيحَ رؤم رؤم‪...‬‬ ‫‪ .5‬جاىحڻ َ‬
‫آوؤگهو نِٽ َ‬
‫حائُ‪ ،‬شاڌو شيحَرؤم رؤم ‪...‬‬ ‫َ‬ ‫‪ .6‬وؤڻَّ جلَڪچيد ةّڻ ۾‬
‫…‬ ‫ُ‬
‫دَِجائو ىا رؤم رؤم‬ ‫شڀ دَِجا ىا وؤروؤر پرڻام‪ ،‬ٽّٽًٍّ ڪروڏ‬ ‫‪ .7‬وٌال آوحَ رؤم رؤم‪ ،‬ڀرى شڀا ىا رؤم رؤم‪،‬‬
‫ٌرى ؤوم طاىحُ‪ٌ -‬رى ؤوم طاىحُ‬
 ‫جئً جگديش جي آرتي‬
‫ؤوم حئً حگدِض ٌرى شَؤنُ حئً حگدِض ٌرى‪،‬‬
‫ڀڳث حيَن ڪُ شيڪث ڇو ۾ دور ڪرى‪ .‬ؤوم حئً ‪............‬‬
‫‪ .1‬حَ ڌِاوى ڦل پاوى‪ ،‬دک ةِو شُ نو ڪا‪ .‬شَؤنُ‬
‫ُشک شهپحُ گٍر آوى‪ ،‬ڪظٽ ِن َٽُ جو ڪا‪ .‬ؤوم حئً‪........‬‬
‫ڪس ڪُ‪ .‬شَؤنُ‬‫‪ .2‬نائ پحا جم نّرى‪ ،‬طرڻ پڙون نّو ِ‬
‫جم ةو ؤور ىً ُدوحا‪ ،‬آس ڪرون نّو حس ڪُ‪ .‬ؤوم حئً‪........‬‬
‫‪ .3‬جم پَرڻ پرناجها‪ ،‬جم ؤىحرِانُ‪ .‬شَؤنُ‬
‫پار ةرٌم پرنّظَر‪ ،‬جم شب ڪُ شَؤنُ‪ .‬ؤوم حئً‪........‬‬

‫‪ .4‬جم ڪروڻا ڪُ شاگر جم پالو ڪرجا‪ .‬شَؤنُ‬

‫ڪرپا ڪرو ڀرجا‪ .‬ؤوم حئً ‪.........‬‬
‫ڪل ڪانُ‪ِ ،‬‬‫نّو نَرک ُ‬
‫‪ .5‬جم ٌَ ؤِڪ ؤگَچر‪ ،‬شب ڪُ پرؤڻ پحُ‪ ،‬شَؤنُ‬
‫ڪس و ِڌ نلَن دِا نًّ‪ ،‬جم ڪَ نّو ُ‬
‫ڪهحُ‪ .‬ؤوم حئً ‪.........‬‬
‫ٻڌو ُدک ٌرجا‪ ،‬جم ٺاڪر نّرى‪ ،‬شَؤنُ جم رکظڪ نّرى‪،‬‬ ‫‪ .6‬دِو ُ‬
‫ؤپيُ ٌاٿ ؤٺائَ‪ُ ،‬دوؤر پڙؤ نّو جّرى‪ .‬ؤوم حئً ‪.........‬‬
‫‪ .7‬وطّئً وڪار نٽائَ‪ ،‬پاپ ٌرو دَِؤ‪ .‬شَؤنُ‬
‫طرڌؤ ڀڳحُ ةڙٌائَ‪ ،‬شيحو ڪُ طَّؤ‪ .‬ؤوم حئً‪.......‬‬
‫‪ .8‬جو نو ڌن شب ڪڇ ٌُ جّرؤ‪ ،‬شَؤنُ‬
‫جّرؤ جخًٍ ڪَ ؤرپڻ ڪّا الگُ نّرؤ‪ .‬ؤوم حئً‪.......‬‬
‫‪ .9‬طّام شيدر حُ ڪُ آرجُ حَ ڪَئُ گاوى‪ ،‬شَؤنُ‬
‫ڪٍث طَؤىيد شَؤنُ‪ ،‬نو وؤىڇث ڦل پاوى‪ .‬ؤوم حئً حگدِض ٌرى‪.‬‬
 ‫آرتي صري صَ صيڪر ڀگَان‬
‫‪ .1‬ؤوم حئً طَؤ ؤوىڪارؤ‪ ،‬ڀَلُ ٌر ڀج طَ ؤوىڪارؤ‪،‬‬
‫ةرٌها وطيَ شدؤ طَ‪ ،‬ؤرڌؤىگُ ڌؤرؤ‪ ....‬ؤوم ٌر ٌر ٌر نٍادَِ‬
‫‪َ .2‬ؤِڪاىو ُ‬
‫چحرؤىو‪ُ ،‬پيچاىو َ‬
‫رؤحُ‬
‫رک وؤٌو شاحُ‪ .‬ؤوم ٌر ٌر‪........‬‬‫روڏؤشو ِو َ‬
‫َ‬ ‫ٌيصاشو ُگ‬
‫ڌوئُ ُڀج چار َچ ُحر ُڀج‪ ،‬دس ُڀج َجُ َش َ‬
‫ٌَُ‬
‫جرڀَن َحو َنو َنٌَُ َؤوم ٌر ٌر‪.....‬‬ ‫جّيَن ُروپ ىَ َ‬
‫رکحا‪ُ ،‬‬ ‫ُ‬

‫‪ .3‬ؤکض ناال َون ناال‪ُ ،‬رىڊ ناال ڌؤرى‪،‬‬

‫ڀڪارى‪َ ...‬ؤوم ٌر ٌر‪.......‬‬
‫َ‬ ‫َچيدن ن ِرگ ندلّپو‪َ ،‬ڀالُ ُط‬
‫ىگُ‬ ‫پّحانتر‪َ ،‬و َ‬
‫ؤگٍهتر َؤ َ‬ ‫‪ .4‬شَِحانتر‪َ ،‬‬
‫رڀَجا ِدڑ‪ ،‬شيگُ‪َ .........‬ؤوم ٌر ٌر‪.....‬‬
‫يڪادڑ ةرٌها ِدڑ‪ِ ،‬پ ُ‬
‫َش ِ‬
‫‪ .5‬ڪر نڌُِ ڪر نيڊل‪ ،‬چڪر جِرطَل ڌرجا‬
‫ڪرجا‪َ .‬ؤوم ٌر ٌر ‪.........‬‬
‫ُشک ڪرجا‪ُ ،‬دک ٌرجا‪ ،‬حگ َپالو َ‬

‫ارى‪،‬‬ ‫هچ ِ‬ ‫ىيدو ةِ َ‬

‫رٌ َ‬ ‫طَؤىاٿ ورؤحث‪َ ،‬‬‫‪ .6‬ڪا ِطُ َنّو ِو ِ‬
‫ِ‬
‫پاوئ نٍها َؤجُ ىِ َّارى‪.‬ؤوم ٌر ٌر‪.....‬‬‫لگاوئ‪َ ،‬پل َپل درطو َ‬
‫َ‬ ‫ىِث ُؤٺ ڀَگ‬
‫‪ .7‬ةِ َ‬
‫رٌها ِو ُ‬
‫طيَ شدؤ ِط ََ‪ ،‬حو حُ حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫پاوئ‪ ،‬نٍها َؤجُ ڀارى ؤوم ٌر ٌر‪.......‬‬
‫ىِث ُؤٺ ڀَڳ لگاوئ‪ ،‬پل پل درطو َ‬
‫گاوى‬‫‪ .8‬ىرگڻ شَؤنُ حُ آرجُ حَ ڪَئُِ ىِض ِدن َ‬
‫پاوى‪َ ...‬ؤوم ٌر ٌر نٍادَِ‪.‬‬
‫ڪٍث طَؤىيد شَؤنُ‪ ،‬نو َوؤىڇث ڦل َ‬
 ‫اَردا‬
‫ىهَ طارڌؤ نائ ودِا پردِيُ‪ ،‬ڪرو نّڌِا نّڌؤ ِحا ُ‬
‫ڪيحر ةّيُ‬
‫ڪّخئُ‬ ‫ُ‬
‫ڪرو ىظٽ نٍاد طاىحُ آد دِخئُ‪ٌ ،‬رو ؤپڪارى ٌِردى دؤم ِ‬
‫ڪو ڪالُ‪ ،‬نٍا ڪالُ‪ ،‬نّرى حَّ وس ڪُ وؤلُ‬ ‫ؤوم ڪالُ‪ُ ،‬‬
‫چار ةّر ةّرون چَرؤشُ‪ ،‬جً ُپ ُ‬
‫َحَن پان نٺائُ‪.‬‬
‫ؤى طّرؤن وؤلُ ناجا‪ ،‬آد طڪحُ ڀَؤىُ ناجا‪ ،‬وطيَ ناجا‪ُ ،‬ؤروڏ ناجا‪ ،‬ڪالُ ناجا‪،‬‬
‫ٌيگالج ناجا ؤوٌان کُ ُ‬
‫وؤرون وؤر ىهصڪار ٌخُ‪ ،‬ؤى نيٍيخُ نٺڙى ناجا ؤشان‬
‫شڀئُ جٌَان حُ در حا شَؤلُ آٌَّن‪ .‬ؤشان شڀيُ کُ ؤوٌان حَ آشرو آٌُ ۽ ؤوٌان‬
‫حَئُ شٍارو آٌُ‪.‬‬
‫ٌُ نٍيخُ نٺڙى ناجا طّرؤن وؤلُ! ؤشان شڀيُ حُ نٿان نٍر حُ ىظر ڪخَ‪.‬‬
‫ؤشان شڀيُ حَن حٍَلَّن ڀرى ڇڏحَ‪ .‬شڀيُ ڀڳحو حُ ڌىڌن ۾ ةرڪث وحٍخَ‪ٌُ .‬‬
‫نيٍيخُ ناجا ىّاڻّو حا ڪاج رؤس ڪخَ‪ُ ،‬ؤىٍو حُ لڄ ۽ عزئ رکخَ‪ ٌُ .‬نيٍخُ‬
‫ناجا دک وؤرن حا دک الٌخَ ۽ شک وؤرن کُ وڌِڪ شک ڎحَ‪ .‬ؤوٌان حا ڀيڊؤر‬
‫ڀرِل آٌو‪ .‬ؤى نيٍيخُ ناجا ؤشان کان ڪَ دوش ِا پاپ ٿَّ ٌخُ‪ُ ،‬ؤىٍو کُ پيٍيخا‬
‫ىادؤن ٻچڙؤ شهخٍُ نعاف ڪرى ڇڏحَ‪ .‬شڀيُ ڀڳحو حا ڀيڊؤر ڀرپَر ڪرى ڇڏحَ‪.‬‬

‫ؤشان شچُ نو شان پرؤرٿيا ٿا ڪرَِن ۽ َؤدؤس ٿا ڪرَِن جً ؤشان شڀيُ حَ ڪلّان‬
‫ڪخَ‪.‬‬
‫ةَلَ دَِى ناجا ڪُ حئً‪.‬‬
 ‫ڌن جئً انتي‬
‫َ‬
‫حگدنتُ‪ ،‬نَرى نائ ڀَؤىُ‪ ،‬حئً ؤنتُ‪،‬‬ ‫حئً ؤنتُ‬
‫شرشَجُ ناجا‪ ،‬حئً ؤنتُ‪ ،‬شّحال ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫شيحَطُ ناجا‪ ،‬حئً ؤنتُ‪ ،‬درگا ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫ؤنتُ ناجا حئً ؤنتُ‪ ،‬لڪظهُ ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫چانَىڊؤ ناجا حئً ؤنتُ‪ ،‬ڀَؤىُ ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫ڀّروى ناجا حئً ؤنتُ‪ ،‬ٻٍَچرؤ ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫شيگًٍ ڀَؤىُ حئً ؤنتُ‪ ،‬ڪالِڪا ناجا حئً ؤنتُ‪،‬‬
‫ٌيگالج ناجا حئً ؤنتُ‪ ،‬حئً ؤنتُ حگدنتُ‪،‬‬
‫ةرٌها ةَلُ‪ ،‬ڀّرو ةَلُ‪ ،‬نارڪيڊ ةَلُ‬
‫ڪّا ةَلُ ٌم ڀُ ةَلّو‪ ،‬جم ٌُ ةَلَ‪ ،‬شڀ نل ڪر ةَلَ‪،‬‬
‫پرِم شُ ةَلَ‪ ،‬ذرؤ زور شُ ةَلَ حئً ؤنتُ حگ دنتُ‪،‬‬
‫ڀگث پڪارِو شيث پڪارِو‪ ،‬پرِهُ پڪارِو‪،‬‬
‫جّرؤ گڻ گاوِو‪ ،‬ڌىُ لگاوِو‪ ،‬ڀّيٽ چڙٌاوِو‪،‬‬
‫ىارِل چڙٌاوِو‪ُ ،‬چيرى چڙٌاوِو‪ٌ ،‬ار چڙٌاوِو‪،‬‬
‫حَجان وؤلُ‪ ،‬الٽان وؤلُ طّرؤن وؤلُ‪ ،‬پٍاڏؤن وؤلُ‪،‬‬
‫نٍرؤن وؤلُ‪ ،‬آئُ شَؤلُ‪ ،‬ڀردى حٍَلُ‪ ،‬ڪظٽ نٽادى‪،‬‬
‫شيپحُ دى دى‪ ،‬حٍَلُ نّرى ڀردى‪،‬‬
‫لعل چَلُ وؤلُ‪ ،‬طّر پُ شَؤرى‪ ،‬لگحُ پّارى‪،‬‬
‫حئً ؤنتُ حگدنتُ نائ ڀَؤىُ حگدنتُ‪.‬‬
 ‫ڀَگ پرصاد چڙٌائڻ‬
‫‪.1‬ناىرؤ ؤنتُ نيدر نان ٌَئُ ٿاڏى‪ ،‬ناىرؤ درگُ نيدر نان‬
‫ناىرى ناجا حُ نڙٌُ نان‪ ،‬ناىرى ڪالُ نيدر نان‬
‫جهٍّو حهَ ىُ‪ ،‬ناىرى ون ناڏى‪ ،‬ناىرى ناجا پّارى‬
‫‪.2‬الڎؤئَ ىُ چَرنا‪ ،‬چڻا ىُ ڎؤڏ پاپڙ ُپَرى نٍّو وڏى ىَ وگٍار‬
‫‪.3‬ڪَرؤ ڪَرؤ ڪڙس گيگا حل ڀرى ىُ‪ ،‬آچهو ڪرى ناىرى ؤنتُ نان‬
‫‪.4‬لَىگ ؤالچُ شَپارى ىُ پان‪ُ ،‬نک وؤس ڪرى ناىرى ؤنتُ نان‬
‫‪.5‬ؤوىٍا ؤوىٍا ڀَحو ٺاڊؤ ٿائُ‪ ،‬شاڎ ڪرؤوى ِصَدؤ نان‬
‫‪.6‬شّرئُ شّرئُ پڌؤرو شاڌ‪ ،‬حيٍّو ىً لّڌو ٌروى لّتٍَى پرشاد‬
‫ناىرؤ ؤنتُ نيدر نان ‪ ،‬ناىرؤ ناجا حُ نيدر نان‬
‫‪.7‬ڪاحل ةيدِا ىُ چيرى چڙٌاوو‪ ،‬ىارِل ةرفُ ىُ ڀّيٽ چڙٌائَ‪.‬‬
‫‪ .8‬گرٻُ رنُ ىُ ناجا وڌؤوو‪ ،‬طّر شَؤرى ناجا حُ جهُ آوو‪.‬‬

‫ڀڄو (‪ )01‬جئً ناتا جي‬

‫ڀگحَن ڪَ درطو دى گئُ رى‪ -‬ؤِڪ ڇَٽُ شُ َ‬
‫ڪيّا‬
‫دؤشَن ڪَ درطو دى گئُ رى‪ -‬ؤِڪ ڇَٽُ شُ ڪيّا‬
‫‪ .1‬ڪيّا شُ پَڇا جّرؤ ىام ڪّا ٌئً‪ -‬وطيَ دَِى َ‬
‫ةحائُ گئُ رى‬
‫‪ .2‬ڪيّا شُ پَڇا جّرؤ وشحر ڪّا ٌئً‪ -‬الل الل ُچيرِا ةحائُ گئُ رى‬
‫‪ .3‬ڪيّا شُ پَڇا جّرى شَؤرى ڪّا ئًٍ‪ -‬طّر ڪُ شَؤرى ةحائُ گئُ رى‬
‫‪ .4‬ڪيّا شُ پَڇا جّرؤ ڌؤم ڪّا ٌئً‪ -‬پرةث ڪُ چَجُ ةحائُ گئُ رى‬
 ‫‪ .5‬ڪيّا شُ پَڇا جّرؤ ڀَگ ڪّا ٌئً‪ -‬ذلَؤ پَرى ةحائُ ڪئُ رى‬
‫‪ .6‬ڀگحَن ڪَ درطو دى گئُ رى‪ -‬ؤِڪ ڇَٽُ شُ َ‬
‫ڪيّا‬
‫دؤشَن ڪَ درطو دى گئُ رى‪ -‬ؤِڪ ڇَٽُ شُ ڪيّا‬

‫ڀڄو (‪ )02‬انتي ناُء‬

‫ؤنتُ ناُء حگدنتُ ناُء ٿاىرو نيدر الگُ شَؤَِ ىث ىث‬

‫شپيا الڌؤ ڪڏٌو َن َيُ درطو ڎَِ نَرى ناجا‪ ،‬ؤنتُ ناُء‪......‬‬

‫آوى ناُء‪-‬ؤنتُ نا‪..‬‬

‫‪ .1‬ٻاڍؤڻُ ۾ نيدر ٿاىرو ؤوچُ گڊ نّو نيدر ٿاىرو گَڪل گڍشَن ِ‬
‫آوى رى نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‪....‬‬
‫‪ .2‬وِرؤئڻُ نّو نيدر ٿاىرو‪ -‬دَِ لَڑ شَن ِ‬
‫آوى رى نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‪.....‬‬
‫‪ .3‬شَىڊؤ گڊ نّو نيدر ٿاىرو‪ -‬جلَڑ گڍشَن ِ‬
‫‪ .4‬ؤنتاحُ نّو نيدر ٿاىرو‪ -‬پاوؤ گڍشَن آوى رى نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‪.......‬‬
‫‪ .5‬حّصلهّر نّو نيدر ٿاىرو‪ -‬حصَل گڊشَن آوى رى نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‪.......‬‬
‫‪ .6‬نّٺاڻُ ۾ نيدر ٿاىرو‪ٌّ -‬يگالج شَن آوى رى نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‪...‬‬
‫‪ .7‬ڀڄو نيڊلُ ۾ ڀڄو ٿاىرؤ‪ -‬ٿاىرى َچرڻا ۾ الگَن نَرى ناُء‪-‬ؤنتُ ناُء‪....‬‬
‫ڪڏٌو نيا درطو ڎَِ نَرى ناُء‪ -‬ؤنتُ ناُء‬
 ‫ڀڄو (‪ )03‬جئً ناتا جي‬
‫ڀگث ُةالوى وٍِال پڌؤرو‪ -‬ڀڳحَن ڪَ پار ليگٍاوى رى نَرى ؤنتُ ناُء حڳدنتُ ناُء‬

‫آپڙى رکڙى شَڀُ‪ -‬ةِيدِا رو ِشيگٍار رى‬

‫‪ِ .1‬شر پر ِ‬
‫‪ .2‬ؤىگ پر آپرى ؤىگَّ شَڀُ‪ُ -‬چيرى رو شيگٍار رى‬
‫‪ .3‬ڪاىان نّو آپرى ُحٍهڪا شَڀُ‪َ -‬‬
‫ىٿرى رو ِشيگٍار رى‬
‫‪ٌ .4‬اٿَن نّو آپرى َ‬
‫ڪيگڻ شَڀُ‪ -‬ٻاحَ ةيدرو شيگٍار رى‬
‫‪ُ .5‬‬
‫پّرون نّو آپرى پاِل شَڀُ‪ِ -‬وڇّارو ِشيگٍار رى‬
‫َ‬
‫ڎَِلُ رو دنظَرو رى‬ ‫–‬ ‫‪ .6‬گَرى گاَء رو گرئ نيگارؤ‬
‫‪ .7‬لّال ىارِل رو ُڌوپ ڪرؤن‪ُ -‬چَر نُ رو ڀَڳ لگائَن‬
‫– ڀگحَن ڪَ پار ليگٍاوى رى‬ ‫ڀگث ُڀالوى وٍِال پڌؤرو‬
‫نَرى ؤنتُ ناُء حگ دنتُ ناُء‬

‫ديَي جي کميا پرارٿيا‬

‫ىً نيحرن کُ ڄاڻان ىً َجيحرن کُ ڄاڻان ىً ُپَڄا‪ ،‬آوؤٌو‪ ،‬ؤشحَجرن کُ نان‬

‫ىً پئصَ ىڪَ گّان‪ ،‬حَئُ ڀرى‪،‬‬ ‫ؤِطارؤ ِء آالپ‪ ،‬شگٍان ىان ڪرى‪،‬‬
‫ٿئُ ٿَ ڪً پٽ‪ ،‬ىً ڪً ناجا ڪڏٌو! ڌرجُ‬ ‫ڪرپا دؤس ٌو جُ ٿّيدى ڪڏٌو‪،‬‬
‫ُؤىٍو نان ٌڪڙو آٌُ جَ جُ آڌؤر‪،‬‬ ‫ٌو جُ ٻچڙؤ جيٍيخا ؤپار‪،‬‬
‫عهر وئُ ؤحائُ‪ ،‬ڎڪُ ٿَ ڌڏن‪،‬‬ ‫ڇڏى ٻّو دَِن ؤچان جَن طرن‪،‬‬
‫ٿئُ ٿَ ڑ پٽ‪ ،‬ىً ڑ ناجا ڪڏٌو!‬ ‫آٌُ ڪَ ىً چاڏٌَ‪ ،‬ڇڏى حُ حڏٌو‪،‬‬
 ‫وڻئُ وؤٽ حّڪا شا ڪر ؤخحّار‪،‬‬ ‫کهّا ڪر‪ ،‬جَن پاپُ جُ وِچارڌؤر‪،‬‬
‫ُؤناگَرى ڪالُ‪ ،‬ڪپالُ‪ ،‬نرڊؤىُ‬ ‫جَن ةرٌهاڻُ‪ ،‬ردرؤڻُ‪ ،‬آدى‪ ،‬ڀَؤىُ‪،‬‬
‫ٿئُ ٿَ ڑ پٽ‪ ،‬ىً ڪً ناجا ڪڏٌو!‬ ‫ىً ٽَڏَِ طَ شان شيگ ڪڏٌو‪،‬‬
‫(ىَٽ‪ :‬ڪّرجو ڀڄو ڳائڻ وڃائڻ ۽ آرجُ ُؤجارڻ کاىپَِء کهّا ؤشحَجر ضرور ٿئُ ٿَ‪).‬‬

‫سرو ڪلياڻ پرارٿيا‬

‫َ‬

‫وشُ شيصار شڀ ُدکّا رٌُ ىً ڪَِء‪ ًِ-‬ؤڀّالطا ٌم شڀ ڪُ‪ ،‬ڀگَىث ُپَرى ٌَِء‬
‫ُشکُ َ‬

‫ودِا ُٻڌى جّج َٻل‪ ،‬شب ڪُ ڀّحر ٌَِء‪ُ -‬دوڌ ُپَئ ڌن دؤن شُ‪ ،‬وىڇث رٌُ ىً ڪَِء‬
‫ُ‬
‫ڪَشَن ڀاگُ دور‬ ‫آپ ڪُ ڀگحُ پرِم شُ‪ ،‬نو ٌَوى ڀرپَر‪ -‬رؤگ ُدوِض شُ ِچث نّرؤ‪،‬‬

‫نلُ َڀروشا “ىام” ڪا‪ٌ ،‬هّو شدؤ حگدِض‪ -‬آطا جّرى ڌؤم ڪُ‪َ ،‬ةيُ رٌُ نو ؤِِض‬

‫پاپ شُ ٌهّو ةچائُ‪ ،‬ڪرڪُ دِا دِال‪ -‬ؤپيا ڀگث ةياِء ڪر‪ ،‬شڀ ڪَ ڪرو ىٍال‬

‫دل ۾ َدِا ُؤدؤرجا‪ ،‬نو ۾ پرِم ؤور پّار‪ٌِ -‬ردًِ ۾ ِڌِرًِ وِرجا‪ ،‬شڀ ڪَ دو ڪرجار‬

‫ىارؤِڻ جم آپ ٌَ‪ ،‬پاپو ڪُ نَچو ٌار‪ -‬کهّا ڪرو ؤپرؤڌ شڀ‪ ،‬ڪردو ڀََء شُ پار‬

‫ٌاٿ حَڏ ڪر و ىىحُ ڪرون‪ُ ،‬شيّئُ ڪرپاىڌؤن‪ -‬شاڌو شيگث شک دِخئُ دِا ىهرجا دؤن‪.‬‬
 ‫پل َئً پائِڻ‬

‫چث رکُ گرو چرڻو ۾‪ ،‬ڌرَِن ڌِان نٍّض‬

‫وگٍو وىاِڪ شک دؤِڪ‪ ،‬طّض ىهاڻَن طرى گڻّض‪.‬‬
‫طّض ىهائُ طيگًٍ ڀَؤىُ‪ٌ ،‬لّا حُ ٌيگالج‬
‫جيٍُ شدؤ ڪاج شڌ‪ ،‬ڪّا نا ؤڌ طڪحُ‪.‬‬
‫آد طڪحُ آد ڀَؤىُ‪ ،‬نٍا لڪظهُ نٍا ڪالُ‬
‫ؤن ڌن َڀيڊؤر ڀرو‪ ،‬نٍا ناِا طّرؤن وؤلُ‪.‬‬
‫طّرؤن وؤلُ جَن شڏ ڎى گاحُ گگو آڪاش‬
‫جَ ڌر حيٍّو آس‪ ،‬شُ شکڻا ُ‬
‫نَر ىً نَٽّو‪.‬‬
‫شکڻا ُ‬
‫نَر ىً نَٽّو‪ .‬ڀرَِ حٍَلَّن وڃو‬
‫شيدؤ ڪم ٿّو حُ طَّؤ ڪو شچُ دل شان‪.‬‬
‫طَّؤ ڪرَِن شچُ دل شان‪ ،‬ڎى شگًٍ ناجا وؤرؤٌُ‬
‫ةخظُ نَن خطائَن‪ ،‬رًٌ ٌر وِلُ جَن شٍائُ‪،‬‬
‫ناجا ڪر نَن نصڪّو حُ حٍَلُ شائُ‪.‬‬

‫ةَلَ حئً ناجا ڪُ حئً‬

‫ٌرى ؤوم َجث شث‬ ‫ٌرى ؤوم َجث شث‬