Giới thiệu

Các đặc trưng của cảm biến

• Đường chuẩn của cảm biến: Cho biết mối quan hệ giữa tín hiệu kích thích và
đáp ứng của cảm biến.
• Đường chuẩn của cảm biến có thể biểu diễn bằng một quan hệ hàm số, hoặc
biểu diễn dưới dạng đồ thị.

• Hiệu chuẩn cảm biến: Kích thích cảm biến bằng các tín hiệu vào đã biết, và
đo tín hiệu ra. Sử dụng dữ liệu thu được để vẽ đường chuẩn của cảm biến.
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 44
 Giới thiệu

Các đặc trưng của cảm biến

• Độ nhạy của cảm biến: Là sự thay đổi của tín hiệu đáp ứng khi tín hiệu kích
thích thay đổi một đơn vị.
• Nếu đường chuẩn của cảm biến được cho dưới dạng hàm số y=f(x) thì độ
nhạy tại điểm xa được định nghĩa là:
dy
S  xa  
dx x  xa
• Nhận xét: Độ nhạy của cảm biến chính là độ dốc của đường chuẩn.
• Độ chính xác (accuracy) của cảm biến: Là sai lệch lớn nhất giữa giá trị đo và
giá trị thực.
x  x  x  x  x
• Độ chính xác của cảm biến được xác định thông qua quá trình hiệu chuẩn
cảm biến.
• Độ phân giải(resolution) của cảm biến: là thay đổi nhỏ nhất của tín hiệu kích
thích mà có thể tạo ra sự thay đổi có thể phát hiện được của tín hiệu đáp ứng.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 45
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 46
 Giới thiệu

Các đặc trưng của cảm biến

• Độ chính xác lặp lại (precision) của cảm biến: là khả năng cho tín hiệu đáp
ứng tương tự nhau trong những lần đo khác nhau, với cùng một tín hiệu kích
thích và trong cùng điều kiện đo.
• Độ chính xác lặp lại được tính bằng phương sai của kết qua đo trong các lần
đo khác nhau.

So sánh khái niệm độ chính xác và

độ chính xác lặp lại:
(a) • Trường hợp a: độ chính xác cao,
nhưng độ chính xác lặp lại thấp;
• Trường hợp b: độ chính xác thấp,
nhưng độ chính xác lặp lại cao.

(b)

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 47
 Giới thiệu

Các đặc trưng của cảm biến

• Dải đo: là khoảng giá trị của tín hiệu kích thích mà cảm biến được thiết kế
để làm việc.
• Độ trễ(hysteresis, backlash) của cảm biến: là sai lệch giữa tín hiệu đáp ứng
của cùng một tín hiệu kích thích khi thay đổi chiều tăng/giảm của tín hiệu
kích thích.
• Thời gian đáp ứng: là thời gian cần thiết để tín hiệu đáp ứng có giá trị ổn
định sau khi tín hiệu kích thích thay đổi.
• Quá trình quá độ của cảm biến được mô tả bằng phương trình vi phân hệ số
hằng. Khi đó quan hệ giữa tín hiệu kích thích và đáp ứng có thể mô tả bằng
một mô hình hàm truyền đạt.
– Cảm biến bậc 0: y  k .x  Y  s   k . X  s 
– Cảm biến bậc 1: a1 y  a0 y  x  Y  s  / X  s   1/  a1s  a0 
– Cảm biến bậc 2: a2 y  a1 y  a0 y  x  Y  s  / X  s   1/  a2 s  a1s  a0 
2

• Hiệu ứng tải (loading effect) của cảm biến: Khi cảm biến tương tác với đại
lượng đo có thể làm sai lệch giá trị của đại lượng đo.
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 48
 Giới thiệu

Các đặc trưng của cảm biến

• Độ tuyến tính của cảm biến: phản ánh mức độ “phù hợp” của đường chuẩn
của cảm biến so với một đáp ứng tuyến tính lý tưởng.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 49
 Độ tuyến tính

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 50
 Các kỹ thuật giảm sai số của cảm biến

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 64
 Kỹ thuật bù - Compensation

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 65
 Kỹ thuật bù - Compensation

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 66
 Kỹ thuật bù - Compensation

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 67
 Kỹ thuật bù - Compensation

- 𝑆m𝑘 : là độ nhạy của cảm biến với tín hiệu đo (ví dụ như độ biến dạng)
- 𝑆i𝑘 : là độ nhạy của cảm biến với tín hiệu nhiễu ngang (ví dụ như nhiệt độ)
- R: giá trị khởi tạo của cảm biến điện trở khi nhiễu ngang bằng 0
- Điện áp đầu ra được tính như sau:

- Nếu như 2 cảm biến có độ nhạy giống nhau và tạo ra

độ nhiễu ngang giống nhau thì lỗi trong phương trình = 0
- Phương trình trên sử dụng để đánh giá nhanh lỗi vì sự
sự thiếu đối xứng liên quan đến tín hiệu đo.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 68
 Kỹ thuật bù - Compensation
• Ví dụ:
Giả sử điện trở 𝑅1 , 𝑅2 là cảm biến đo độ biến dạng với độ nhạy biến dạng 𝑆m =
𝐾 (hệ số đo)
Tín hiệu đo là độ biến dạng tương đối là Δ𝑙/𝑙
Tín hiệu nhiễu ngang do sự thay đổi nhiệt độ 𝛩
Hàm truyền của mạch cầu wheat là:

Với 𝛥𝛩 là độ lệch nhiệt độ giữa 2 cảm biến,

𝛥𝛼: là độ lệch của độ nhạy

-Điều kiện lý tưởng là cả 2 phần cảm biến có cùng nhiệt độ và cùng độ nhạy với
nhiệt độ trong toàn vùng làm việc
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 69
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback

• A) Sơ đồ cơ bản của hệ phản hồi , B) Sơ đồ hệ phản hồi với tín hiệu nhiễu

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 70
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback
• Cảm biến có hàm truyền S, tuy nhiên do nhiều loại nhiễu dẫn đến hàm truyền
có dạng 𝑆(1 + 𝜖𝑖 )
𝑆
• Hàm truyền có phản hồi sẽ có dạng 𝑆f =
1+𝑆.𝑘
𝑑𝑆f 1 𝑑𝑆
• Độ thay đổi tương đối = => Sai số tương đối giảm và dẫn đến
𝑆f 1+𝑘𝑆 𝑆
hậu quả là độ nhạy cũng bị giảm đi 𝑆. 𝑘
• Phản hồi cũng giảm tín hiệu nhiễu cộng (additive interference signals) với
mức độ phụ thuộc vào vị trí mà tín hiệu nhiễu đi vào hệ thống.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 71
 Với tín hiệu nhiễu cộng ở đầu
vào thì cả tín hiệu nhiễu và tín
hiệu đo đều bị giảm (dẫn đến
SNR – Signal to Noise Ratio
không được cải thiện)
Với tín hiệu nhiễu cộng ở đầu ra
thì tín hiệu nhiễu bị giảm đi S lần
so với tín hiệu đo, dẫn đến SNR
tăng với hệ số S.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 72
 Signal to noise ratio (SNR)

https://htm.fandom.com/wiki/Signal-to-noise_ratio
Signal to Noise Ratio (SNR) Enhancement
Comparison of Impulse-, Coding- and Novel Linear-
Frequency-Chirp-Based Optical Time Domain
Reflectometry (OTDR) for Passive Optical Network
(PON) Monitoring Base

http://www.learningaboutelectronics.com/Articles/What-is-signal-
to-noise-ratio

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 73
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback

• Hệ số phản hồi giảm lỗi của nhánh forward và giảm cả độ phi tuyến (do tính
phi tuyến của cảm biến) của nhánh
• Điều kiện tiên quyết cho việc giảm lỗi hiệu quả:
– Hàm truyền có hệ số forward lớn
– Hàm truyền có hệ phản hồi (feedback) ổn định
– Ứng dụng của phương pháp này yêu cầu thành phần phản hồi là nghịch
đảo của hàm truyền cảm biến
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 74
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback

• Hệ thống cảm biến gia tốc sử dụng tụ điện có 2 kỹ thuật giảm lỗi:
– Kỹ thuật bù
– Kỹ thuật phản hồi sử dụng hàm truyền nghịch đảo
– Sự dịch chuyển của khối địa chấn m dẫn đến chênh lệch điện dung ΔC; giá trị
này được chuyển đổi thành điện áp, giá trị này được so sánh với giá trị điện áp
tham chiếu (ở đây giá trị này là 0). Chênh lệch điện áp khuếch đại được cung
cấp cho một bộ truyền động điện từ đưa khối trở về vị trí ban đầu.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 75
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback

• Hàm truyền của cả hệ thống

• Với

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 76
 Kỹ thuật phản hồi - Feedback

• Giả sử hàm truyền cảm biến được mô tả dạng hệ bậc 2

• Hàm truyền có phản hồi

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 77
 Kỹ thuật lọc – Filtering
• Lọc trước chuyển đổi (trong miền tần số của tín hiệu nhiễu): các tín hiệu
không mong muốn có thể được giữ bên ngoài hệ thống cảm biến bằng một
số kỹ thuật lọc, tùy thuộc vào loại tín hiệu. Đôi khi kỹ thuật được gọi là che
chắn
– Tín hiệu điện giả qua kết nối điện dung giữa nguồn điện áp lỗi và đầu
vào hệ thống được khắc phục bằng:
• Nối đất các shield xung quanh cảm biến và đầu vào.
• Dẫn dòng điện cảm ứng điện dung chảy trực tiếp xuống đất và không
đến đầu vào của cảm biến.
– Tín hiệu cảm ứng từ tính tạo bởi một từ thông biến đổi theo thời gian
thông qua vòng lặp được tạo bởi mạch đầu vào được giảm bởi:
• Một lá chắn được tạo thành từ một vật liệu có tính thấm từ cao
• Giảm thiểu diện tích của vòng lặp (dẫn gần nhau hoặc xoắn).
– Thay đổi nhiệt độ môi trường: che chắn nhiệt (đóng gói với khả năng
chịu nhiệt cao hoặc vỏ được kiểm soát nhiệt độ) làm giảm hiệu ứng
nhiệt.
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 78
 Kỹ thuật lọc – Filtering
• Lọc trước chuyển đổi (trong miền tần số của tín hiệu nhiễu)
– Đầu vào quang không mong muốn (từ đèn, mặt trời) có thể được dừng bằng bộ
lọc quang; nhiều loại bộ lọc có sẵn trên thị trường. Các phép đo và nhiễu nên có
sự khác biệt đáng kể về bước sóng.
– Rối loạn cơ học (ví dụ: chấn động và rung) được giảm bằng cách xây dựng cơ
học phù hợp với lắp đàn hồi, thực hiện giảm chấn phù hợp của các rung động.
• Lọc sau chuyển đổi (trong miền tần số của tín hiệu điện)
– Trong trường hợp các tín hiệu gây nhiễu cùng loại (trong cùng một miền tín
hiệu) như chính phép đo, việc giảm lỗi được thực hiện với các bộ lọc dựa trên sự
khác biệt về tính chất cụ thể của tín hiệu. Đối với tín hiệu điện, đặc tính phân
biệt là phổ tần số. Các tín hiệu nhiễu điện có phổ tần số khác với tín hiệu đo có
thể dễ dàng được lọc bằng các bộ lọc điện tử
– Nếu chúng có phổ tần số chồng lấp, điều này không hoặc chỉ có thể một phần.
Giải pháp cho vấn đề này là điều chỉnh (nếu có thể) tín hiệu đo trước khi tải nạp,
để tạo ra sự chênh lệch tần số đủ lớn cho phép lọc hiệu quả trong miền điện

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 79
 Điều chế tín hiệu
• Điều chế tín hiệu đo là một cách rất
hiệu quả để giảm ảnh hưởng của sai
số bù và nhiễu
• Điều chế là một loại chuyển đổi tín
hiệu cụ thể sử dụng tín hiệu phụ,
sóng mang. Một trong các tham số
của tín hiệu sóng mang này được
thay đổi tương tự với tín hiệu đầu
vào (hoặc đo). Kết quả là sự dịch
chuyển của dải tần số tín hiệu hoàn
chỉnh sang một vị trí xung quanh tần
số sóng mang.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 80
 Điều chế tín hiệu
• Điều chế tín hiệu có khả năng chống nhiễu và nhiễu tốt hơn. Trong điều chế
hệ thống đo lường cung cấp khả năng bỏ qua bù và trôi từ các bộ khuếch đại
• Điều chế biên độ là một kỹ thuật mạnh mẽ trong thiết bị để triệt tiêu tín hiệu
nhiễu
• Biểu thức chung cho tín hiệu AM có sóng mang

• Giả sử tín hiệu đầu vào là sóng hình sin thuần túy

• Tín hiệu được điều chế có dạng

• Tín hiệu điều chế có ba thành phần tần số: một có tần số sóng mang 𝜔𝑐 , một
có tần số bằng tổng tần số sóng mang và tần số đầu vào (𝜔𝑐 + 𝜔𝑖 ) và một có
tần số chênh lệch giữa hai tần số này (𝜔𝑐 - 𝜔𝑖 )
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 81
 Điều chế tín hiệu
• Tín hiệu đầu vào vẫn được nhận
dạng trong ‘đường bao của tín
hiệu điều chế, mặc dù không có
thành phần tần số của nó.
• Tín hiệu AM không chứa các
thành phần tần số thấp nữa. Do
đó, nó có thể được khuếch đại mà
không bị nhiễu bởi offset và trôi.
Nếu các tín hiệu như vậy xuất
hiện bằng mọi cách, chúng có thể
dễ dàng được loại bỏ khỏi đầu ra
được khuếch đại bằng bộ lọc
thông cao.
(A) tín hiệu thời gian; (B) phổ tần số của tín
hiệu đầu vào; (C) phổ tần số của tín hiệu AM.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 82
 Điều chế tín hiệu
• Ba phương pháp điều chế biên độ:
– Bộ điều biến nhân (multiplying modulator)
– Bộ điều biến chuyển mạch (switching modulator)
– Bộ điều biến cầu (bridge modulator)
• Bộ điều biến nhân

(A) Tín hiệu AM với sóng mang bị triệt tiêu và (B) dịch pha

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 83
 Điều chế tín hiệu
• Bộ điều biến chuyển đổi
• Trong bộ điều biến chuyển đổi, tín hiệu đo được bật và tắt định kỳ, một quá
trình có thể được mô tả bằng cách nhân tín hiệu đầu vào với tín hiệu công tắc
s(t), là 1 khi bật công tắc và 0 khi tắt

A) Công tắc dòng shunt làm bộ điều biến; (B) biểu diễn thời gian của tín hiệu chuyển đổi

• Ưu điểm của bộ điều biến công tắc là tính đơn giản và chính xác của nó: biên
độ dải bên chỉ được xác định bởi chất lượng của công tắc. Một bộ điều biến
tương tự có thể đạt được bằng cách thay đổi định kỳ độ phân cực của tín hiệu
đầu vào

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 84
 Điều chế tín hiệu
• Phương pháp điều chế này tạo ra một số lượng lớn các cặp băng tần bên,
được định vị xung quanh bội số lẻ của tần số sóng mang

Phổ của tín hiệu AM từ bộ điều biến chuyển mạch

• Sự vắng mặt của điện áp một chiều DC và các thành phần tần số thấp tạo
điều kiện thuận lợi cho việc khuếch đại tín hiệu điều chế: độ dịch, độ lệch và
tần số thấp có thể được đặt cách xa dải tần số tín hiệu mới

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 85
 Điều chế tín hiệu
• Bộ điều biến cầu (bridge modulator)
• Cầu được kết nối với nguồn tín hiệu AC,𝑉𝑖 .
đóng vai trò là sóng mang.
• Trong ví dụ chỉ có một điện trở (𝑅3 ) nhạy
cảm với thước đo.
• Ba điện trở còn lại bằng nhau
• Tín hiệu 𝑉𝑎 chỉ bằng một nửa sóng mang,
trong khi 𝑉𝑏 là tín hiệu điều chế (AM)
• Đầu ra cầu 𝑉0 là sự khác biệt giữa hai tín
hiệu và tín hiệu AM với sóng mang bị triệt
tiêu
• Các tín hiệu phi điện thế cũng có thể điều
chế: ví dụ cảm biến quang, cảm biến từ sử
dụng chopper wheel

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 86
 Điều chế tín hiệu Quang

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 87
 Giải điều chế tín hiệu
• Quá trình điều chế ngược là giải điều chế (đôi khi được gọi là phát hiện).
Từ tín hiệu AM với sóng mang, quan sát sự tương đồng giữa đường bao của
biên độ và hình dạng tín hiệu ban đầu
Trình tự điều chế và phát
hiện đồng bộ triệt tiêu
sóng mang
(A) phổ của tín hiệu đo
ban đầu;
(B) phổ của tín hiệu điều
chế;
(C) Phổ của tín hiệu giải
điều chế

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 88
 Giải điều chế tín hiệu
• Giả sử tín hiệu đầu vào hình sin được điều chế với sóng mang bị triệt tiêu

• Nhân với tín hiệu đồng bộ có tần số bằng tần số của sóng mang ban đầu và
góc pha φ

• Bộ lọc thông thấp, các thành phần xung quanh 2𝜔𝑐 được loại bỏ, để lại thành
phần ban đầu với tần số 𝜔𝑖

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 89
 Chỉnh sửa tín hiệu – Correction
• Hiệu chỉnh tĩnh (giữ cảm biến không thay đổi)
• Hiệu chỉnh động.

Tín hiệu cảm biến được điều chỉnh dựa trên kiến thức trước đó về nguồn gốc của lỗi,
ví dụ như phi tuyến tính hoặc đường cong hiệu chuẩn, được lưu trữ trong bảng tra cứu.
- Nếu các lỗi không xác định (nhiễu), tín hiệu lỗi có thể được đo riêng bằng các cảm
biến bổ sung.
- Đầu ra của các cảm biến này được sử dụng để điều chỉnh tín hiệu cảm biến ban
đầu.
- Phương pháp này rất đơn giản nhưng đòi hỏi các cảm biến bổ sung, ít nhất là một
cho mỗi loại nhiễu.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 90
 Chỉnh sửa tín hiệu – Correction
• Hiệu chỉnh động liên quan đến một thiết kế cảm biến cụ thể bao gồm một
loạt các phép đo cùng đại lượng để loại bỏ các lỗi bằng hậu xử lý
• Dựa vào đại lượng đo và loại lỗi các nhiều phương pháp điều chỉnh khác
nhau được lựa chọn
– Bội số tính hiệu đầu vào để loại bỏ sai số tỷ lệ và độ dịch 0 (Offset);
– Hoán đổi tuần tự các thành phần (đồng nhất động - Matching);
– Thay đổi thay hoàn hướng nhạy của cảm biến (Flipping).

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 91
 Giảm lỗi cảm biến

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 92
 Mạch Khuếch Đại Thuật toán
1. Understand the input/output characteristics of a linear amplifier
2. Understand how to use the model of an ideal operational amplifier in circuit analysis
3. Know how to design op amp circuits
4. Be able to design an inverting amplifier, noninverting amplifier, summer, difference
amplifier, instrumentation amplifier, integrator, differentiator, and sample and hold
amplifier
5. Understand the characteristics and limitations of a “real” operational amplifier

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 93
 Khuếch đại tín hiệu
• Op-amp hay khuếch đại thuật toán là linh kiện cơ bản để tạo thành các mạch
xử lý tín hiệu tương tự, như mạch khuếch đại, mạch tích phân, mạch vi phân,
mạch lọc, ...
• Các chân cơ bản của op-amp gồm: lối vào không đảo, lối vào đảo, lối ra,
chân nối nguồn dương, chân nối nguồn âm (như hình).

• Một số IC op-amp: LM741,

LF411, ...
• Một số loại op-amp được
thiết kế để làm việc được với
nguồn đơn cực. Ví dụ LM324
...

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 94
 Khuếch đại tín hiệu
Vấn đề op-amp sử dụng nguồn đơn cực
The two defining characteristics of a single supply op-amp are:
1. The input range extends to the negative supply voltage or below.
2. The output range extends to near the negative supply voltage.
Ví dụ khuếch đại thuật toán:
LM358 có hai bộ khuếch đại thuật toán có độ lợi cao độc lập, công suất thấp,
op-amp hai kênh, độ lợi cao và bù tần số bên trong.
IC LM358 có thể xử lý nguồn điện áp từ 3V đến 32V DC và dòng điện lên đến
20mA trên mỗi kênh. Nó bao gồm 8 chân trong đó có hai bộ khuếch đại thuật
toán

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 95
 Khuếch đại tín hiệu
• Mô hình op-amp: a: hệ số khuếch đại vòng hở
(large signal differential voltage
gain)
Ri: điện trở vào (input resistance)
Ro: điện trở ra (output resistance)

• Op-amp được thiết kế để có hệ số khuếch đại vòng hở rất lớn (khoảng 104-
105), điện trở vào rất lớn (khoảng 1 MΩ) và điện trở ra rất nhỏ (khoảng vài Ω).
• Với hệ số khuếch đại vòng hở rất lớn, op-amp thường được sử dụng trong các
mạch phản hồi âm.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 99
 Khuếch đại tín hiệu
• Mô hình op-amp lý tưởng: Khi phân tích các mạch sử dụng
op-amp có phản hồi âm thường sử
dụng các giả thiết lý tưởng sau đây:
 Trở kháng vào lớn vô cùng;
 Trở kháng ra bằng 0;
 Hệ số khuếch đại vòng hở lớn
vô cùng

• 2 quy tắc quan trọng áp dụng với mô hình op-amp lý tưởng:

– Quy tắc 1: Điện thế trên hai lối vào của op-amp lý tưởng luôn bằng nhau;
– Quy tắc 2: Dòng điện đi tới hai lối vào của op-amp lý tưởng luôn bằng 0.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 100
 Các mạch xử lý tín hiệu sử dụng op-amp

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 101
 Các mạch xử lý tín hiệu sử dụng op-amp

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 102
 Các mạch xử lý tín hiệu sử dụng op-amp

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 103
 Các mạch xử lý tín hiệu sử dụng op-amp

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 104
 Khuếch đại tín hiệu
• Mạch khuếch đại đảo - inverting amplifier

Vout R
 2
Vin R1

• Hệ số khuếch đại của mạch khuếch đại đảo chỉ phụ thuộc vào các linh kiện
mắc bên ngoài op-amp.
• Trở kháng vào: Ri=R1.
• Trở kháng ra: Ro=0.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 105
 Khuếch đại tín hiệu
• Mạch khuếch đại không đảo - noninverting amplifier:

Vout R
 1 2
Vin R1

• Hệ số khuếch đại của mạch khuếch đại không đảo chỉ phụ thuộc vào các linh
kiện mắc bên ngoài op-amp.
• Trở kháng vào: Ri=∞.
• Trở kháng ra: Ro=0.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 106
 Khuếch đại tín hiệu
• Mạch khuếch đại vi sai - difference amplifier:

 R2   R4  R2
vout  1     2
v  v1
 R1  R3  R4  R1
Định nghĩa:
-Tín hiệu vi sai: vd(t)=v2-v1
-Tín hiệu đồng pha: vc(t)=1/2(v2+v1)
Ta có:
Ad Ac

=
Ad: Hệ số khuếch đại vi sai R1 R4  R2 R3  2 R2 R4 R R  R2 R3
vout  vd  1 4 vc
Ac: Hệ số khuếch đại đồng pha 2R1  R3  R4  R1  R3  R4 

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 107
 Khuếch đại tín hiệu
• Mạch khuếch đại vi sai:

Định nghĩa:
Ad
CMRR  20log10  dB 
Ac
Chỉ số CMRR phản ánh chất
lượng của mạch khuếch đại vi sai.
Một mạch khuếch đại vi sai tốt
thường có CMRR lớn trên 40dB.

Một số IC khuếch đại vi sai:

AD626, AD8271, AD8274,
INA117, INA132, INA133, ...

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 108
 Khuếch đại tín hiệu
• Mạch khuếch đại đo lường (IA-Instrumentation Aplifier): cũng là một dạng
mạch khuếch đại vi sai, nhưng có điện trở vào rất lớn và có hệ số CMRR rất
lớn.
• Dưới đây là một cấu trúc mạch khuếch đại đo sử dụng 03 op-amp:
R  R
V3   2  1V1  2 V2
 R1  R1
R R 
V4   2 V1   2  1V2
R1  R1 
R5  R3  R4  R
Vout  V4  4 V3
R3  R3  R5  R3

• Một số IC khuếch đại đo lường: AD524, AD624, LM623, ...

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 109
 Khuếch đại tín hiệu
• Một số thông số cơ bản của op-amp:
– Hệ số khuếch đại vòng hở: thường rất lớn và phụ thuộc tần số;
– Trở kháng vào: Thường rất lớn;
– Trở kháng ra: Thường rất nhỏ;
– Hệ số CMRR: càng lớn càng tốt;
– Điện áp lệch không đầu vào (input offset voltage);
– Dòng điện đầu vào (input offset current & input bias current);
– ...
• Ví dụ: Tra cứu thông tin từ datasheet của op-amp LM741.

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 110
 Khuếch đại tín hiệu
Một số thông số cơ bản của op-amp
• Input Offset Voltage: the voltage that must be applied to one of the input
terminals, with the other input being at 0 V, to give a zero output voltage.
• Input Bias Current: the average of the currents flowing into both inputs when
the output voltage is 0.
• Input Offset Current: the difference between the input currents when the
output voltage is 0.
• Input Voltage Range: the range of allowable common mode input voltage,
where the same voltage is placed on both inputs.
• Input Resistance: the resistance “looking into” either input with the other
input grounded.
• Output Resistance: the internal resistance of the op amp’s output circuit (i.e.,
“looking into” the op amp).
• Output Short Circuit Current: the maximum output current that the op amp
can deliver to a load.
TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511
ME4176 111
 Khuếch đại tín hiệu
Một số thông số cơ bản của op-amp
• Output Voltage Swing: the maximum peak-to-peak output voltage that the op
amp can supply without saturating or clipping.
• Open Loop Voltage Gain: the ratio of the output to the differential input
voltage of the op amp without external feedback.
• Large Signal Voltage Gain: the ratio of the maximum voltage swing to the
change in the input voltage required to drive the output from 0 to a specified
voltage.
• Slew Rate: the time rate of change of the output voltage, assuming a step
input, with the op amp circuit having a voltage gain of 1.
• Maximum Supply Voltage: the maximum positive and negative voltage
permitted to power the op amp.
• Common Mode Rejection Ratio (CMRR)

TS. Phạm Đức An – BM. Cơ Điện Tử ME4511

ME4176 112