Created by free version of DocuFreezer

KARACİĞER FONKSİYON
TESTLERİ

Doç. Dr. Ayhan BALKAN

Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi
Gastroenteroloji Bilim Dalı
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
• Yorumlama hastanın risk faktörleri,
semptomlar, eşlik eden durumlar, aldığı ilaçlar
ve fizik bulgular ışığında yapılmalı

• Nadiren spesifik bir hastalığı gösterir

çoğunlukla genel bir KC hastalığı kategorisini
belirtir

2
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
Avantajlar Dezavantajlar
• KC disfonksiyonunun • Duyarlılık yok
taranmasında duyarlı, – Şiddetli KC hastalığında normal
noninvaziv yöntem sonuçlar
• Laboratuvar test • KC disfonksiyonu için spesifik
anormallikleri KC değil
bozukluğunun tipini belirler • Nadiren spesifik tanıya yol
• KC disfonksiyonunun açar
şiddetini belirler
• KC hastalığının nedenini
belirler

3
1) Anyonik bileşiklerin uptake, konjugasyon ve
ekskresyonunu gösteren testler
- Serum bilirubin düzeyi (indirekt ve direkt)
- Üriner bilirubin ve ürobilinojen
- Safra asitleri

2) Hepatosellüler nekrozisin göstergeleri

- Transaminazlar : Aspartat aminotransferaz (AST),
Alanin aminotransferaz (ALT)
Laktik dehidrogenaz (LDH5 )
3) Kolestaz göstergeleri
- Alkalen fosfataz (AP)
- Gamma glutamil transpeptidaz (GGT)
- 5’ Nukleotidaz (5’-ND)
- Lösin aminopeptid

4) Karaciğerin sentez fonksiyonunu gösteren testler

- Protrombin zamanı (PT)
- Albumin, prealbumin
- Protein elektroforezi
- Kolinesteraz
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
Karaciğerin Kimyasal Anormalliğin Klinik Yansıması
Testleri
ALT Hepatosellüler hasar
AST Hepatosellüler hasar
Bilirubin Kolestaz, yetersiz konjugasyon veya bilier obstrüksiyon
ALP Kolestaz, infiltratif hastalık veya bilier obstrüksiyon
PT Sentetik fonksiyon
Albumin Sentetik fonksiyon
GGT Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
Safra asitleri Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
5`-nükleotidaz Kolestaz veya bilier obstrüksiyon
LDH Hepatosellüler hasar, spesifik değil
6
 Başlangıç Yaklaşımı
Öykü Fizik Muayene
• Hastanın • Vücut alışkanlıkları
semptomları • Splenomegali
• Karaciğer hastalığı • Asit
için risk faktörleri
• Kronik KC hastalığının
• Eşlik eden durumlar ciltteki belirtileri
• İlaçlar
• Hepatotoksinlere
mesleki maruziyet

7
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
• Sentetik fonksiyon : Albumin, PT
• Hepatosit zedelenmesi: AST, ALT
• Kolestaz : Bilirubin, ALP, GGT

PT, albumin, bilirubin- En yaygın prognostik

testler

8
 Karaciğer Fonksiyon Testleri- Sentez
• Serum albumin
• Seruloplazmin
• Ferritin
• α1- antitripsin
• Lipoproteinler
• Kan pıhtılaşma faktörleri

9
 BİLİRUBİN
1) Unkonjuge hiperbilirubinemi
- İneffektif hemotopoez
- Hemoliz (transfüzyon ve ilaçlar)
- Hemolitik hastalıklar
- Bozuk uptake ve konjugasyon (yenidoğan, Gilbert sendromu,
Crigler-Najjar sendromu)

2) Konjuge bilirubin
- Konjenital ( Dubin-Johnson snd., Rotor snd.)
- İntrahepatik kolestaz (hamilelik, ilaçlar)
- Hepatosellüler hastalıklar (hepatit, siroz, neoplazm, ilaçlar)
- Bening postoperatif sarılık
- Safra yollarında mekanik obstruksiyon
– ekstrahepatik (taş, neoplazm, striktür, atrezi)
– intrahepatik (infantil obstruksiyon, kolanjiopati, PBS, PSC)
 TRANSAMİNAZLAR-I
AST ve ALT yüksekliğinin görüldüğü durumlar
- Şiddetli viral hepatitler
- İlaç ve toksinlere bağlı hepatitler
- İskemik hepatit
- Akut ve kronik hepatitler
- Non-alkolik steohepatit
- Karaciğer sirozu ve neoplazileri
- Akut biliyer obstruksiyon
- KC’i tutan nonhepatobiliyer hastalıklar (HIV enfeksiyonu,
Hipertroidi, çöliyak hastalığı)
- Myokardial hastalıklar, myozitis ve adale injuriler
( AST belirgin olmak üzere, hafif ALT artışı)
- Pankreas hastalıkları
- Alkol
 TRANSAMİNAZLAR-II

➢ AST / ALT oranı

• AST / ALT > 1 Siroz

• AST / ALT > 2 Alkolik karaciğer hastalığı
• AST / ALT > 4 Fulminan Wilson hastalığı
• AST / ALT < 1 Viral hepatit
 AST/ALT Oranı

<1 >1 >4

Akut karaciğer Siroz Fulminan Wilson
hastalıkları (nonbilyer) hastalığı
Nonalkolik İnfiltratif
steatohepatit nedenler
Hepatit C Alkolik
hepatit (> 2)
Kolestatik
sarılık
 Artış Hızı
Hızlı Yavaş
• İskemik • Akut viral hepatit
• Kısa yarı ömürlü • Uzun yarı ömürlü
ilaçlar ilaçlar
• Akut bilier • Otoimmün hepatit
obstrüksiyon • Metabolik hastalık
• Fulminan hepatit

14
 ALT ve AST < 5 kat
ALT belirgin AST belirgin
• Kronik hepatit B, C • Alkolle-ilişkili KC
• Akut hepatit (A-E, EBV, zedelenmesi
CMV) • Steatohepatit
• Steatohepatit
• Siroz
• Hemokromatosis
• İlaçlar
• İlaçlar/toksinler
• Otoimmün hepatit • Nonhepatik
• Alfa1-antitripsin eksikliği – Hemoliz
– Miyopati
• Wilson hastalığı
– Tiroid hastalığı
• Celiac hastalığı
– Güçlü egzersiz
• Makro AST
15
 AŞIRI TRANSAMİNAZ YÜKSEKLİĞİ
(> 1000 U/L)
• Akut viral hepatit
• İlaç ve toksinlere bağlı KC injurisi
• İskemik karaciğer injurisi
• Otoimmun hepatit
• Safra yolu obstrüksiyonu
• Wilson Hastalığı
• Akut Budd-Chiari Sendromu
• Hepatik Arter Ligasyonu
 ORTA DERECEDE TRANSAMİNAZ
YÜKSEKLİĞİ (25—1000 U/L)
• Viral ve ilaca bağlı hepatit
• Otoimmün hepatit
• Wilson hastalığı
• Alfa-1 antitripsin eksikliği
• Nonsteroid antiinflamatuvar ilaçların uzun süreli
kullanımı
• Uyuşturucu kullanımı (özellikle kokain)
• Hepatotrofik virüsler (EBV, CMV, H. Simpleks virüsü)
 HAFİF TRANSAMİNAZ YÜKSEKLİĞİ
(<250 U/L)
• Steatoz
• Alkol
• İlaçlar
• Kronik viral hepatitler
• Siroz
• Kolestaz
• Neoplazmlar
• Hemokromatozis
 LDH
- İskemik hepatit
- Karaciğere malign infiltrasyon
- Karaciğer hastalığı ile birlikte hemoliz durumu

❖ALT / LDH > 1,5 Viral hepatit

❖ALT / LDH < 1,5 İskemik hepatit,
Asetaminofen toksisitesi
 ALKALEN FOSFATAZ-I
• Hemen tüm dokularda bulunur (KC, kemik,
barsak, plasenta, böbrek)

• KC ALP
– isoenzim, 5’-nukleotidaz, GGT
– Safra kanaliküllerinin mikrovillilerinde sinusoidal
ve kanalikül membranı ile ilişkili, sitosolde bulunur,
safraya salgılanır

20
 ALKALEN FOSFATAZ -II
1) Aşırı AP yüksekliği
İnfiltratif karaciğer hastalıkları (primer veya metastatik tümörler)
İntahepatik ve ekstrahepatik safra yollarında tıkanıklıklar
(kolelitiazis, PBS, PSK)

2) Karaciğer absesi, amiloidoz, granülomatöz karaciğer hastalıkları

3) Hafif AP yüksekliğinin görülebildiği durumlar :

Hepatit, siroz, KKY, yaşlılık, KBY, DM, intestinal lenfoma, alfa zincir
hastalığı, yağ alımından sonra (özellikle kan grubu O ve B)
 ALKALEN FOSFATAZ -III
4) Artmış kemik izoenzimi
Fizyolojik : Çocukluk, puberte, postmenopozal)
Osteoblastik kemik hastalığı : Paget hst., osteomalazi,
kemik metastazları

5) Hamilelik (plasental izoenzim artmıştır)

6) Malign hastalıklar
7) Genetik olarak yüksek AP
8) Nonspesifik
 İzole ALP Yüksekliği
• Kısmi safra yolu obstrüksiyonu
• İlaçlar
• İnfiltratif KC hastalığı
• Hepatik metastaz
• PBC
• Primer Sklerozan Kolanjit
• Hepatit
• Siroz
• Benign recurrent kolestaz

23
 Alkalen Fosfataz
• ALP > 1000 : Malign bilier obstrüksiyon, sepsis,
AIDS ile sistemik infeksiyon

• Azalma: Hipotiroidizm, pernicious anemi, Zn

eksikliği, konjenital, Wilson hastalığı, şiddetli
hepatik yetersizlik

24
 Gama Glutamil Transpeptidaz (GGT)
• KC, böbrek, pankreas, barsak, ve prostat, dalak,
kalp, beyin de var kemikte yok

• T1/2
– 7-10 gün
– 28 gün alkolle ilişkili KC zedelenmesi

25
 Gama Glutamil Transpeptidaz
1) Hepatobiliyer hastalıklar
2) Kronik alkolizm
3) Pankreas hastalıkları
4) Bazı ilaçlar (fenobarbital, fenitoin, parasetamol, trisiklik
antidepresanlar, warfarin, orak kontraseptivler,
antihiperlipidemik ilaçlar)
5) Nonhepatobiliyer hastalıklar (Anoreksia nervoza, Distrofika
myotonika, Gullian-Barre snd, Hipertoidi, Şişmanlık,
hiperlipemi, DM, Porfria kutanea tarda, KOAH, MI’den sonra)
6) Nörolojik hastalıklar
7) Radyoterapi
 Gama Glutamil Transpeptidaz
• Arttığı durumlar
– Alkol
– İlaçlar
• antikonvulsant (CBZ, phenytoin, ve barbiturat),
warfarin, OC
– Hemen her tip KC hastalığı
– KOAH, renal yetmezlik, DM, hipertiroidizm, RA,
AMI, pankreatik hastalık

27
 5’-NÜKLEOTİDAZ
• Karaciğerde, barsak, beyin, kalp, kan damarları ve
pankreasta bulunur.
• Kemik hastalığı ve gebelikte yükselmez.
• Kolestaz esnasında biriken safra asitlerinin 5’
nükleotidaz’ı solubilize etmeleri sonucu seviyesi artar.
• Biliyer obstrüksiyon, karaciğerin infiltratif veya yer
tutan lezyonlarında değerlidir.
• Karaciğer metastazlarını taramak ve bunların
gelişimlerini izlemek için kullanılabilir.
 Kolestatik Biyokimyasal Paternler
ALP  ALP N V hafif  ALP 
Bilirubin N, hafif  Bilirubin  İzole GGT  GGT N

Kısmi bilyer tıkanıklık Konjuge bil 

•Koledokolityaz Alkol •Hızlı kemik
• Kc hastalıkları
•Bilyer striktür (PSC, rekür. İlaçlar gelişimi
(Alkol, ilaç, viral)
piyojenik kolanjit) •Antikonvülzanlar •Kemik hastalığı
• Kalıtsal hast
•Klatskin tm •Warfarin •Gebelik
(Dubin J, Rotor)
•CBD’da aralıklı tık. Taş
•Erken 1/3’ünde
PBC kc Unkonj. bil  İleri tetkik ve
tdv gerekmez
•Byler hastalığı
hast. Ø
Hepatik infiltrasyon • Hepatik uptake •BRIC
•Prim & met ca, amiloid, & konjugasyon
•Safra asidi
granülom. hast, fungal inf. bozuklukları
metabolizması
İlaçlara bağlı kolestaz (Gilbert,
•Anabolik st, estr, antipsikot. bozukları
C.Najjar)
Kc dışı ağır bakt. inf • Akut Wilson hast
 Protrombin Zamanı (PT)
• KC FVIII dışındaki koagülasyon faktörleri
sentezler
• KC’in sentez yeteneğinde yetersizlik
olduğunda anormal pıhtılaşma olur
• PT: FI, II, V, VII, IX ve X
• FVII T1/2 en kısa 4-6 saat.
• Faktör VII düşük olduğunda, protrombin
zamanı uzar

30
 Protrombin Zamanı (PT)
Uzamış:
• Vitamin K eksikliği (malnutrisyon,
malabsorpsiyon, antibiyotikler)
• Massif kan transfüzyon
• kongenital hastalık
• KC hastalığı
• Warfarin
• Salisilat intoksikasyonu
• Dissemine intravasküler koagülasyon (DIC)
• Herediter faktör eksikliği
31
 Albumin
• Beslenme, volüm durumu, vasküler bütünlük,
katabolizma, hormon, idrar ve dışkıda kayıp

• KC hastalığı için spesifik değil

• T1/2 14-21 gün

– Akut KC hastalığının uygun göstergesi değil

• Azalma: kötü beslenme, protein katabolizması ile

seyreden şiddetli hastalık, nefroz, malabsorpsiyon,
protein kaybettiren enteropati (PLE), yanıklar, ağır
alkol alımı
32
 Albumin
Düşük serum albumin düzeylerinin sebepleri :
- Bozulmuş albumin sentezi : Malnutrisyon, malabsorbsiyon,
KC hastalıkları, malign hastalıklar
- Artmış albumin kaybı : Proteinüri (nefrotik snd. vb),
Protein kaybettiren enteropati
İnflamatuar barsak hastalığı
Yanıklar, eksudatif deri hastalıkları
- Artmış albumin katabolizması (injuri ve postoperatif durumlar)
- Artmış vasküler permeabiliteden dolayı intra ve ekstravasküler arasındaki
dağılımın değişmesi : İnflamatuar durumlar (akut faz reak.)
- Aşırı hidrasyon
- Genetik varyasyon (analbuminemi)
- Sentezin duraksaması (akut ve kronik inflamatuar durumlar)
 Hipoalbuminemi
globulin Kol/TG Hb
1.Sentez azalması
- protein malnutrisyonu
- kronik KC hastalığı
- kronik inflamasyon
2. Kayıpta artış
- Protein kaybettiren enteropati (PLE)
- Nefrotik Sendrom
3. Volüm artışı (asit, overhidrasyon)
4. Turnover artışı (katabolik durum, steroid)

34
 Globulin
• Uyarılmış B lenfositlerinde üretilir
• Kronik KC hastalığı
• Kronik inflamasyon ve malign hastalıklarda
artar

35
 Albumin & Protein Elektroforezi

Akut faz reaktanları

Haptoglobulin

Albumin t ½ 1 AT Transferrin
20 g → 7 g  lipoprotein
Ig’ler
Serüloplazmin
(ateş, sepsis, Orosomukoid
travma) Poliklonal
Monokolonal
Otoimmun hepatit
RES hast
Siroz
Primer HCC
Akut viral hepatit
Serum Protein Elektroforezi

37
 İnfiltratif Hastalıklar
Aminotransferazlarda ılımlı (3x’e kadar) artış,
ve ALP’de 20x bilirubinde N-5x artış

• TB
• Fungal infeksiyon
• HCC
• Lenfoma
• Metastatik malignansi
• Amiloidozis
• Sarkoidozis
• Diğer granulomatöz hastalıklar
38
 Özet
Hepatoselluler nekroz Bilier obstruksiyon Infiltrasyon

toksin/ viral alkol tam kısmi

iskemi
AST/ALT 50-100X 5-50X 2-5X 1-5X 1-5X 1-3X

ALP 1-3X 1-3X 1-10X 2-20X 2-10X 1-20X

Bilirubin 1-5X 1-30X 1-30X 1-30X 1-5X 1-5X

PT Şiddetliyse artar, artar, normal

vit K’ya yanıtsız vit K’ya yanıt var
albumin subakut/kronikte azalır Genellikle normal, normal
ilerlerse azalır

39
 Karaciğer Fonksiyon Testleri
Yanlış isimlendirme
– Gerçek fonksiyonu göstermez
– Daima KC’e özgü değildir
– Komplikasyonun varlığı veya şiddeti konusunda
sınırlı bilgi verir
– KC enzimleri KC fonksiyonundan çok hepatosit
bütünlüğünü veya kolestazı yansıtır

40
 Karaciğer Fonksiyon Testleri

• Normal kişilerde anormal test olabilir

• Normal değer KC hastalığı olmadığını
göstermez
• Anormaliğin düzeyi şiddetini göstermez
• Düzeyde azalma iyileşme anlamına
gelmeyebilir
• Duyarlılık ve özgüllükleri sınırlıdır

41
 Anormal KCFT Ayırıcı Tanı

Created by free version of DocuFreezer

AST >3x URL Anormal KCFT AST <3x URL
ALP <3x URL ALP >3x URL

Hepatosellüler Kolestatik
Normal
Hastalık Düşük Normal Hastalık Düşük
Albumin Albumin Albumin Albumin

Akut Kronik Akut Kronik

Hepatit Hepatit Kolestaz Kolestaz

Ultrasound veya diğer

Görüntüleme teknikleri

İntrahepatik Ekstrahepatik
Kolestaz Kolestaz