NHÂN HỌC RĂNG

Dental Anthropology

NGND., GS. BS. Hoàng Tử Hùng

tuhung.hoang@gmail.com

www.hoangtuhung.com
CHƯƠNG MỞ ĐẦU:

ĐẠI CƯƠNG
NHÂN HỌC RĂNG

www.hoangtuhung.com
 DÀN BÀI
Một số định nghĩa
Lịch sử nhân học răng
Phạm vi và phương pháp nghiên cứu chung
Thuật ngữ và ký hiệu
Một số qui luật hình thái răng
Đặc trưng chủng tộc của bộ răng

www.hoangtuhung.com
 MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA

Nhân học hình thái nghiên cứu tính đa dạng hình

thái của các cộng đồng người theo thời gian và
không gian
Nhân học răng là một phân ngành, một chuyên khoa
sâu của nhân học

Nhân học răng nghiên cứu các đặc điểm nhân học
hình thái và nhân học văn hóa thể hiện trên bộ
răng người

www.hoangtuhung.com
 ĐỊNH NGHĨA

Nhân học răng (nghĩa rộng) là một lãnh vực gồm

nhiều chuyên khoa:
• Sự phát triển của bộ răng từ giai đọan mầm, rối
loạn phát triển răng…(mô phôi, di truyền)
• Hình thái học răng: kích thước và đặc điểm mô tả
(giải phẫu) và qui luật phát triển hình thái
• Sinh lý, bệnh lý răng và hệ thống nhai: sự ăn khớp,
mòn răng, mất răng…(sinh học, bệnh học)
• Các tác động của con người lên bộ răng vì lý do tín
ngưỡng, thẩm mỹ…(văn hóa: phong tục, tín
ngưỡng…) www.hoangtuhung.com
 Vì sao bộ răng trở thành đối tượng
nghiên cứu của Nhân học?
1. Đặc điểm hình thái răng (kích thước&mô tả) được
quyết định bởi di truyền
2. Từ khi được xác lập, hình thể răng không thay đổi
3. Những thay đổi của bộ răng trong quá trình tồn tại
phản ánh các khía cạnh văn hóa: tập tính, lối sống,
tín ngưỡng…
4. Răng tồn tại lâu trong lòng đất, là bộ phận dễ hóa
thạch của cơ thể
5. Răng phản ánh quá trình vi tiến hóa người (micro
evolution)
www.hoangtuhung.com
6. Vđ Sử dụng mẫu hàm/răng trong nghiên cứu
Dental anatomy vs. Dental morphology
• Giải phẫu răng: mô tả hình thái chuẩn/ bình thường/
phổ biến (normative form)
– Thí dụ: Đặc điểm nhóm (class trait),
– Đặc điểm cung (arch trait): thường là những đặc
điểm giải phẫu chung của lòai người

• Đặc điểm riêng (type trait) vừa mang đặc điểm tổng
quát, có thể có đặc điểm chủng tộc

• Các “biến thể” (morphological variants) mang đặc

trưng chủng tộc và cá thể…
www.hoangtuhung.com
Dental anatomy vs. Dental morphology

Có hai loại “biến thể” (morphological variants)…

1- Các sai khác lớn từ mẫu cơ bản (major

deviations from basic pattern): Răng dính nhau,
răng sinh đôi, thừa răng, thiếu răng, răng cối
nhỏ trên 3 múi, 3 chân…

2- Các sai khác chi tiết (minor deviations) thường

là những đặc điểm đáng chú ý về tiến hóa, nhân
học: mẫu rãnh, số múi…
www.hoangtuhung.com
 LỊCH SỬ
NHÂN HỌC RĂNG

www.hoangtuhung.com
 LỊCH SỬ NHÂN HỌC RĂNG

Thế kỷ XIX một số nhà GPR

và nhân học đã mô tả các
nét hình thái và lưu ý
sự liên quan với các chủng tộc:

• Georg von Carabelli (1842)

mô tả “núm phụ” & chỉ ra mối
liên quan với chủng tộc
Europoid
Georg von Carabelli
(1815 – 1950)

www.hoangtuhung.com