KANIN

GÖREVLERİ
VE YAPISI
1
 Kanın
görevleri
2
 Besin
Ağız
Kanın görevleri
Sindirim Solunum
sistemi sistemi

• 1-Taşıma görevleri
Vücut
• 2-Düzenleme görevleri hücreleri
Kalp
• 3-Savunma görevleri Besinler
• 4-Koruma görevleri
Dolaşım
sistemi

Doku
sıvısı
İncebağırsak

Boşaltım
sistemi

Anüs Metabolik
Emilemeyen Artıklar (üre) 3
artıklar (dışkı)
1-Kanın taşıma görevleri

• Solunum organlarından alınan oksijenin hücrelere

kadar taşınması,
• Hücrelerde oluşan karbondioksitin dış ortama
atılabilmesi için solunum organlarına taşınması,
• Sindirim organlarından emilen sindirim ürünlerinin
hücrelere dağıtılması,
• Hücrelerde oluşan azotlu artık ürünlerin dış ortama
atılabilmesi için boşaltım organlarına taşınması,
• Endokrin bezlerin ürettiği hormonları hedef
organlarına taşınması,

4
2-Kanın düzenleme görevleri
• Omurgalı hayvanlarda metabolizma sonucu meydan
gelen ısının vücuda dengeli bir şekilde yayılması,
• Vücudun asit, baz ve su dengesini düzenlenmesi,

5
3-Kanın savunma görevleri
• Kan, akyuvarlar ve antikorlar yardımı ile vücudu
mikroplara karşı savunur.

6
4-Kanın koruma görevleri

• Yaralanma olayında Damar zarar görür

damar kesildiğinde
pıhtılaşmayı Kollagen lifler
sağlayarak kan Alyuvar
kaybını engeller.
Kan
• Pıhtılaşma olayı ile pulcukları
yara açıklığından
mikropların vücuda Kan pulcukları Kan damarı
girişi engellenir. kesilen bölgeyi
tıkamaya başlar.
Kan
pıhtılaşır.

7
Kan
doku
8
 Kan doku

Kan örneği Kanın akıcı

kısmı
Kan
serumu

Akyuvar
Kan
pulcukları
Alyuvar
Kan
• Kan doku, vücut ağırlığının % 7’sini oluşturur. hücreleri
• 60 kg ağırlığında bir insanda 5 litre kan bulunur.
9
 Akyuvar
Kan doku
•Kan ara maddesi sıvı
olan bir dokudur.

Kanın akıcı kısmı

Kan plazması

Kan hücreleri

Alyuvar
Kan örneği Kan pulcukları
•Yetişkin bir insanda 4-5 litre kan vardır. Kan hücreleri
10
Kanın insanlardan alınması ve santrifüj ile
bileşenlerine ayrılması
Santrifüj

1-Plazma
(Kanın % 55’i)

2-Akyuvar ve kan
pulcuklarının toplandığı
tabaka % 1 civarı.
3-Alyuvarlar
(Kanın % 44’ü)

Bir şırınga ile kan Bir santrifüj makinesine Santrifüj sonucunda kanın
damarından alınan yerleştirilen tüp yaklaşık bileşenlerine ayrılmış hali:
kan deney tüpüne 10 dakika boyunca 1-Kan plazması,
boşaltılır. döndürülür. 2-Kan pulcuğu ve akyuvar
tabakası
3-Eritrositler

11
Kanın insanlardan alınması ve santrifüj ile bileşenlerine ayrılması
Santrifüj Bir santrifüj makinesine
yerleştirilen tüp yaklaşık 10 dakika
boyunca döndürülür.

Santrifüj sonucunda kanın

bileşenlerine ayrılmış hali:
1-Kan plazması,
2-Kan pulcuğu ve akyuvar
tabakası
1-Plazma 3-Eritrositler
(Kanın % 55’i)
Bir şırınga ile kan
2-Akyuvar ve kan pulcuklarının
damarından alınan toplandığı tabaka % 1 civarı.
kan deney tüpüne
boşaltılır.
3-Alyuvarlar
(Kanın % 44’ü) 12
• Kan doku, kan hücreleri ve ara maddeden oluşur.
• Kan dokunun ara maddesine kan plazması denir.
• Plazmada kan hücreleri bulunur.

Alyuvar

Kan
damarı

Akyuvar

Kan
Kan doku plazması
Kan pulcukları 13
Kanın hücresel kısmı

Küçük
Monosit Lenfosit
Kan
Nötrofil
pulcukları
Küçük Eozinofil
Lenfosit Alyuvarlar
(Eritrosit)
Genç nötrofil
Nötrofil
Büyük
Monosit
Lenfosit
Nötrofil
Bazofil

14
Plazma (Kanın % 55’i) Trombosit ve akyuvarlar
Su Proteinler Diğer Kan Akyuvarlar (=Lökositler)
çözünmüş pulcukları 1 mm3 kanda 5-10 bin
Ağırlığın Ağırlığın
maddeler
% 90’si % 7’si
Ağırlığın
Albüminler % 3’i Lenfositler
% 58 % 20-25
1 mm3
Globülinler Elektrolitler Nötrofiller
kanda % 60-70
% 37 Besinler 250-300
Fibrinojen Solunum
%4
bin Monositler % 3-8
gazları
Düzenleyici
proteinler Çeşitli artık
%1 maddeler

Eozinofiller Bazofiller
% 2-4 % 0,5-1
Alyuvarlar (=Eritrositler)
1 mm3 kanda 4,2-6,2 milyon

Kanın bileşenleri
Alyuvarlar (=Eritrositler)
15
Damardan
kan alımı
Kan tüpe Santrüfüj
konulur.
Plazma kısmı (% 55)
Madde Görevi Hücresel kısım (% 45) dibe çöker.
Taşıyıcı Hücre 1 mm3
Su
ortam Görevi
tipi kanda
İyonlar Alyuvarlar 4-5 Oksijen ve karbondioksit
Osmotik denge (Eritrositler)
Sodyum Magnezyum milyon taşımak
pH tamponlama
Potasyum Klor
Kalsiyum Bikarbonat Zar geçirgenliğini
düzenleme Akyuvarlar 8-10 bin Mikropları yok etmek
(Lökositler)
Plazma proteinleri
Osmotik denge
Albüminler
Globülinler pH tamponlama
Lenfositler % 20-25
Bazofiller Eozinofiller
Fibrinojen Pıhtılaşma
% 0,5-1 % 2-4
Antikorlar Savunma
Kanla taşınan maddeler Nötrofiller % 60-70 Monositler % 3-8
Besin maddeleri Hormonlar
Kan pulcukları 150-400 Kanın pıhtılaşmasını
Metabolik artıklar Solunum gazları (oksijen 16
ve karbondioksit) bin sağlamak
Plazma kısmı (% 55)
Madde Görevi Kan
Su % 90 Taşıyıcı plazması
ortam

Plazma proteinleri %7
Albüminler Osmotik denge

Globülinler pH tamponlama
• Kan dokunun sıvı
Fibrinojen Pıhtılaşma
olan ara
Antikorlar (İmmünoglobülinler) Savunma
maddesine kan
İyonlar %3 plazması denir.
Osmotik denge
Sodyum Magnezyum
pH tamponlama
• Kan plazmasının
Potasyum Klor sarı renkli
Zar geçirgenliğini
Kalsiyum Bikarbonat düzenleme görünmesinin
Kanla taşınan maddeler
sebebi yapısındaki
çözünmüş
Besin maddeleri Hormonlar
Solunum gazları (oksijen ve proteinlerdir.
Metabolik artıklar karbondioksit) 17
 Hücresel kısmı (% 45) dibe çöker.

Hücre tipi 1 mm3 kanda Görevi

Alyuvarlar (Eritrositler)
Oksijen ve
4-5 karbondioksit
milyon taşımak

Akyuvarlar (=Lökositler) 8-10 bin Mikropları yok

etmek

Bazofiller % 0,5-1 Lenfositler % 20-25

Eozinofiller
% 2-4
Monositler % 3-8
Nötrofiller % 60-70

150-400 bin
Kanın pıhtılaşmasını 18
Kan pulcukları sağlamak
 Kan plazması • Kan dokunun ara
maddesine kan
plazması denir.
• Kan plazması, kanın
% 55’ini oluşturur.
Alyuvar • Kan plazmasının %
90-92’ sini su
oluşturur.
• Kan plazmasının %
7-8’ini proteinler
Kan oluşturur.
damarı
• Kan plazmasının
Akyuvar kalan kısmını da
inorganik maddeler
Kan
plazması
oluşturur.
19
Kan pulcukları
• Kanın pıhtılaşmasından sonra, hücrelerden ayrılmış, açık
sarı renkli kısmına serum denir.
• Serumun plazmadan farkı içinde fibrinojen
bulunmamasıdır.
• Çünkü pıhtılaşma esnasında bu madde parçalanarak
fibrini çökeltir.

Kanın
akıcı kısmı
Kan
Serum serumu
Akyuvar ve
Kan pulcukları
Kan
Alyuvar
hücreleri
20
Kan serumunda bulunan inorganik maddeler
• Madensel tuzlar (Na, K, Fe, Mg vb…),
• Solunum gazları (oksijen ve karbondioksit)
• Azotlu artıklar (amonyak)
Kan serumunda bulunan
organik maddeler
Kanın
akıcı kısmı • Aminoasit,
• Glikoz,
Kan
serumu • Lipit,

Akyuvar ve • Vitaminler,
Kan pulcukları • Antikorlar,
• Enzimler,
Kan
Alyuvar hücreleri • Hormonlar,
• Azotlu artıklar (üre),21
 Kan hücreleri kanın % 45’ini oluşturur.
• 1-Akyuvar (Lökosit)
• 2-Alyuvar (Eritrosit)
• 3-Kan pulcukları (Trombositler)

Alyuvar • Kan hücreleri,

kan plazmasında
yüzer ve kan
damarları
yardımıyla
Kan vücudun her
damarı bölümüne
Akyuvar giderler.

Kan Kan
plazması hücreleri 22
Kan pulcukları
Kan hücrelerinin üretildiği yerler
Süngerimsi kemik doku

• Kan hücreleri doğumdan sonra

süngerimsi kemik dokuda bulunan
kırmızı kemik iliğinde üretilir.
• Kan hücreleri embriyonik dönemde
dalak ve karaciğerde üretilir.

Karaciğer Dalak
23
 Hücre
Ana hücreler farklılaşması Olgun hücreler Lenfosit
T-Lenfosit

B-Lenfosit
Kemik iliğindeki
ana hücreler Alyuvarlar
(Hemositoblast) (Eritrosit)
Kan pulcukları
(Trombositler)

Hücre Bazofil
bölünmesi
Kan hücreleri Eozinofil
kemik iliğinde Nötrofil
üretilir.
Monosit
Makrofaj
Kan Küpfer h.
hücrelerinin Osteoklast
oluşumu
24
 Kemik iliğindeki
ana hücreler
Lenfosit ana (Hemositoblast)
hücreleri
Myeloid ana
hücreleri

Bazofil

B-Lenfosit T-Lenfosit

Lenfosit
Eozinofil
•Kan hücreleri kemik
iliğinde üretilir.

Kan
Alyuvarlar
Nötrofil hücrelerinin
(Eritrosit) Kan pulcukları üretildiği yerler25
(Trombositler) Monosit
 Kan hücreleri doğumdan
kemik iliğinde
sonra
üretilir.
süngerimsi kemik
dokuda bulunan kırmızı kemik iliğinde üretilir.

Kemik iliğindeki ana hücreler (Hemositoblast)

Lenfosit ana
Alyuvar ana hücreleri Myeloid ana hücreleri hücreleri

Alyuvarlar Kan Bazofil Nötrofil Eozinofil Monosit Lenfosit

(Eritrosit) pulcukları
Oksijen ve Kanın
karbondioksit pıhtılaşmasını Mikropları
taşımak sağlamak
Akyuvarlar yok etmek 26
1-Alyuvarlar
27
Alyuvarlar
• 1 mm3 kandaki alyuvar sayısı
ortalama erkeklerde 5
milyon, kadınlarda ise 4,5
milyon alyuvar bulunur.
• Erkeklerde fazla olmasının
nedeni erkek eşey
hormonlarının kan yapımını
rol oynamasıdır.
• Alyuvar hücreleri embriyonik
dönemin ilk evrelerinde (3. ve
5. aylar arasında) dalak ve
karaciğerde üretilir.
• 5. aydan itibaren ve
doğumdan sonra ömür boyu
kemik iliğinde üretilir. 28
Alyuvarlar
• Alyuvarların çapı yaklaşık 7,5
mikron kadardır.
• Alyuvarların çekirdekleri ve
mitokondrileri bulunmaz.
• Alyuvarların yapısında kana
kırmızı rengi veren
hemoglobin molekülleri
bulunmaktadır.
• Memelilerde olgun
alyuvarların çekirdekleri ve
mitokondrileri bulunmaz.
(Memelilere özgü)

29
• Bir alyuvarda 280 milyon Hemoglobin
hemoglobin pigmenti bulunur.
Demir (Fe) taşıyan Demir (Fe) taşıyan
hem kısmı hem kısmı
Protein
zincir Protein zincir

Alyuvar
Protein Protein zincir
zincir
30
Hemoglobin • Hemoglobin
Protein molekülleri
zincirleri taşıdıkları demirden
(2 tane)
(Fe) dolayı kırmızı
renklidir.
• Hemoglobin
molekülleri kanda
oksijen ve
karbondioksitin
taşınmasını sağlar.

Demir (Fe)
Oksijen
taşıyan hem O2 gazı
kısmı
Protein
zincirleri
31
(2 tane)
 Hemoglobin pigmentlerinin görevi
• Hemoglobin molekülleri kanda oksijen ve karbondioksitin
taşınmasını sağlar.

Hem Demir
Akciğerde
oksijenlere
bağlanır

Doku
hücrelerinde
oksijenleri
bırakır.
Polipeptit zincir
32
 Hemoglobin pigmentlerinin görevi
•Hemoglobin molekülleri kanda oksijen ve karbondioksitin
taşınmasını sağlar.

Demir

Polipeptit
zincir
Hem kısmı
33
Yükseklere çıkıldıkça
alyuvar sayısı hemoglobin Oksijen Azot
miktarı artar. (21%) (78%)

• Deniz seviyesinden
yükseklere çıkıldıkça
atmosferdeki Karbondioksit (0.03%)
oksijen miktarı Argon (0.93%)
düşer.
Yükseklik (1000 km) Everest
• Bu nedenle

Atmosferik basınç (mmHg)

(PO2 → 53 mm Hg)
yükseklere çıkıldıkça
kandaki alyuvar
sayısında ve Titicaca gölü
hemoglobin (PO2 → 95 mm Hg)
miktarında artma
görülür.
Deniz seviyesi
(PO2 → 160 mm Hg) 0.21 → 760 mm Hg

34
 Kırmızı kemik iliğinde alyuvarların
oluşumu, olgunlaşması ve kana geçişi
Hücre farklılaşması
Ana hücre
Evre-1 Evre-2 Evre-3
Ribozom Hemoglobin Çekirdek
sentezi sentezi kaybolur.

Eritrosit
Hemositoblast Çekirdek kaybolur.

• Alyuvarlar kemik iliğinde ilk oluştuklarında çekirdeklidirler.

• Olgunlaşıp kana geçerken çekirdeklerini kaybederler.
• Çekirdeklerini kaybeden alyuvarlar daha çok yüzey
kazanmış oldukları için daha çok hemoglobin buna bağlı
olarak ta daha fazla O2 ve CO2 taşırlar. 35
Alyuvarların ömürleri
Alyuvarların hareketi

Alyuvarlar

• Alyuvarlar çekirdeklerini kaybettikleri ve ribozom

taşımadıkları için kendilerini yenileyemezler ve bu
nedenle ömürleri sınırlıdır.
• Ömürleri ortalama 120 gündür.
• Alyuvar hücreleri kan plazması içinde kanın plazmasının
hareketi ile pasif olarak taşınır. (Pasif hareket)
36
Yaşlı alyuvarların parçalanması
• Yaşlanıp ömürlerini tüketen
alyuvarlar dalak ve
karaciğer hücrelerinde
parçalanır.
• Karaciğerde alyuvarları
parçalayan hücrelere küpfer
hücreleri (Makrofaj çeşidi)
denir.
Dalak
Karaciğer Küpfer
hücreleri

Lobçuk çevresi
safra kanalı

37
• Alyuvarların Eritrositler kırmızı kemik iliğinde üretilir.
parçalanması ile açığa
1
çıkan demir depo Kan damarı
demir olarak saklanır
ve yeni alyuvarların
üretiminde kullanılır.
Kemik iliği
Zar proteinleri ve globin
5 proteinleri aminoasitlerine
parçalanır. Ve yeni
eritrositlerin yapımında
kullanılır.
Eritrositler
2 kanda 120
Hem molekülü bileşenlerine ayrılır.
4 boyunca dolaşır.

Hem molekülü Karaciğer Dalak

Hem içindeki Demir
biliverdin
biluribine iyonları
dönüştürülür ve Demir (Fe), transfer
karaciğerden proteinleri ile kanla
safra ile (safra
pigmentleri taşınır ve karaciğerde
şeklinde) depolanır. Yaşlanmış eritrositler karaciğer ve
salgılanır. 3 dalakta fagositozla parçalanır.
38
 Alyuvar
yapımında
böbreklerin
düzenleyici görevi
39
Eritropoietin hormonunun üretimi ve görevi
• Kırmızı kemik iliğinde alyuvar yapımını uyaran hormona
eritropoietin hormonu denir.
• Eritropoietin hormonunun % 90 ı böbreklerde üretilir.
• Eritropoietin hormonunun % 10 u karaciğerde üretilir.
• Kronik böbrek yetmezliği olan hastalarda eritropoietin
hormonunun yapımı azaldığı için kansızlık (anemi)
görülür.

40
1 Kanın oksijen
taşıma Böbrek (% 90) ve karaciğer (% 10)
kapasitesi 2 eritropoietin hormonu salgılamaya başlar.
düşerse

Uyarı

1 2
Denge
bozulur.
Homeostasise göre normal
kan oksijen seviyesi 3
Denge sağlanır. Eritropoietin
5 5 Kanın oksijen taşıma 3 hormonu kırmızı
kapasitesi artar. kemik iliğini uyarır.

4 Kanda alyuvar
sayısını dengede
tutulması
4
Eritropoietin hormonunun etkisi ile kırmızı kemik 41
iliğinde üretilen alyuvarlar kana verilir.
 Kanda alyuvar sayısını dengede tutulması

Homeostasise göre normal kan oksijen seviyesi

Denge
sağlanır.
Kanın oksijen taşıma
5 kapasitesi artar. Denge bozulur. Uyarı 1
5
Kanın oksijen taşıma
1 kapasitesi düşerse

2
4
3
4
Eritropoietin hormonunun 3 2
etkisi ile kırmızı kemik Böbrek (% 90) ve
iliğinde üretilen alyuvarlar Eritropoietin karaciğer (% 10)
kana verilir. hormonu kırmızı eritropoietin hormonu
kemik iliğini uyarır. 42
salgılamaya başlar.
2-Akyuvarlar

43
2-Akyuvarlar • 1 mm3 kandaki akyuvar sayısı 8-10
bin kadardır.
• Enfeksiyon sırasında sayıları artar.
• Çekirdekli ve renksizdirler.
• Kana karışan akyuvarlar bölünme
yeteneklerinin kaybederler.
• Akyuvar hücreleri kemik iliğinde
üretilir ve depo edilir. İhtiyaç halinde
(ör;enfeksiyonlarda) kana verilir.
• Akyuvarlar vücut savunmasında
görevlidirler.
• Bakterileri fagositoz ile yutarlar.
• Bazı çeşitleri antikor üreterek
bakteri ve zehirlerini etkisiz hale
getirirler.
• Kandaki ömürleri 4-8 saat,
• Dokulardaki ömürleri 4-5 gündür. 44
 Hayvansal hücrede (ör:akyuvar) fagositik koful oluşumu
(endositoz), lizozomların işlevi ve artık maddelerin koful
oluşumu ile atılışı (ekzositoz)
Yalancı ayak
Mikrop veya Kemotaksis ile mikroba
diğer parçacıklar yaklaşır ve fagositoz için
Hücre zarı yapışır.
Mikrobun fagositoz ile
yutulması.
Fagositik koful (besin
kofulu
Fagositik koful
Fagosom ile lizozom
Lizozom birleşir ve sindirim kofulu
Sindirim kofulu oluşur.
Sindirim enzimleri Yutulan mikrop sindirim
Boşaltım enzimleri ile sindirilir.
Kısmen sindirilmiş kofulu
mikrop Boşaltım kofulu
sindirilmemiş
Sindirilmemiş artık maddeleri kapsar.
maddeler
Artık maddelerin boşaltımı
45
 Akyuvar çeşitleri (Lökositler)
Fagositler (Fagositoz yapanlar)

Lenfosit

Bazofil Nötrofil Eozinofil Monosit Makrofaj T ve B

Lenfosit

1-Granüllü Akyuvar 2-Granülsüz Akyuvar

Akyuvarlar granüllü ve granülsüz olmak üzere ikiye ayrılır.

46
 Akyuvar Yalancı ayak Maya mantarı

Akyuvarların hareketi
• Akyuvar hücreleri kan plazması içinde yalancı ayaklar ile hareket eder
(amipsi hareket).
• Mikropları yine yalancı ayaklarla sarıp içine alırlar. 47
 Normal durumdaki Hastalık durumundaki
kılcaldamar geçirgenliği kılcaldamar geçirgenliği

Epitel (endotel)
Kılcaldamar duvarını hücrelerinin
oluşturan tek katlı epitel Daha çok
geçirgenliği artar.
(endotel) hücresi Sıvı geçişi sıvı geçer.
azdır.

Sıvı geçişi Daha çok

Monosit
azdır. Monosit hücresi sıvı geçer.
endotel hücrelerinin
arasından kılcaldamar
dışına çıkar.
48
 İltihaplanma (yangısal tepki)

Bakteri İğne Deri yüzeyi

Akyuvarların
endotel
Kimyasal Makrofaj hücrelerini
sinyal aralayarak damar
Mast dışına çıkışı
hücresi Kılcal damar
Fagositoz

Alyuvarlar Fagositik akyuvar hücresi

Dokunun zedelenmesi Kılcaldamarların 3 Makrofajlar ve
1 ile kimyasal sinyal
2 geçirgenliği artar ve nötrofiller; bakteri
olarak histamin akyuvarlar endotel ve parçalanmış
salgılanır. hücrelerini aralayarak doku hücrelerini
damar dışına çıkar. fagositoz ile yutar
yok eder.
49
Hayvansal hücrede (ör:akyuvar) fagositik koful oluşumu
(endositoz), lizozomların işlevi ve artık maddelerin koful
oluşumu ile atılışı (ekzositoz)

•Kemotaksis ile mikroba yaklaşır ve fagositoz için yapışır.

•Mikrobun fagositoz ile

yutulması.
•Fagositik koful

•Fagosom ile lizozom birleşir

ve sindirim kofulu oluşur.

•Yutulan mikrop sindirim

enzimleri ile sindirilir.

•Boşaltım kofulu sindirilmemiş

artık maddeleri kapsar.

•Artık maddelerin boşaltımı

50
Kan pulcukları
(trombositler)

51
Kan pulcukları (trombositler)
• Kemik iliğinde megakaryosit adı verilen büyük çekirdekli
hücrelerin parçalanması ile oluşur.

Alyuvarlar

Megakaryosit

Akyuvarlar

Kan pulcukları

52
 Kan pulcukları (trombositler)

Hemositoblast

Megakaryosit
Kan pulcukları
Oluşumu
• Kemik iliğinde megakaryosit adı verilen büyük çekirdekli
hücrelerin parçalanması ile oluşur.
• Çekirdeksiz, renksiz ve küçüktür.
• 1 mm3 kanda ortalama 300 bin trombosit vardır.
• Ömürleri en fazla 8 gündür.
• Karaciğer ve dalaktaki makrofaj hücreleri ile yok edilir. 53
Kan pulcuklarının (trombositler) görevi
• Trombositler, kanamalarda kanın pıhtılaşmasını
sağlayarak kesilen damarın tıkanmasını dolayısıyla kan
kaybını önler.

Pıhtılaşma olayı 54
•Hasar gören damar Kanın pıhtılaşma mekanizması
duvarından çıkan
tromboplastinler ve • Alyuvarlar fibrin iplikleri arasında tutulur.
trombositlerden salgılanan
maddeler pıhtılaşmayı
• Oluşan pıhtı kan damarının kesilen
başlatır. bölgesini tıkaç gibi kapatır.

Alyuvarlar
Damar Fibrin iplikleri
zarar
Kan pulcukları kesilen
görür bölgeyi tıkamaya başlar.

Kan pıhtılaşma faktörleri

Kan pulcukları
Zarar gören hücreler
Kan plazması (Ca ve K vitamini)

Protrombin Trombin

Fibrinojen Fibrin Kan pıhtısı

55
Kanın pıhtılaşma mekanizmasında görevli
proteinlerin sentezi
• Kanın pıhtılaşma mekanizmasında görevli fibrinojen,
protrombin ve diğer maddeler karaciğerde üretilirler.
• Karaciğerde pıhtılaşmada görevli maddelerin sentezi için
(fibrinojen hariç) K vitamini gereklidir.

56
 1 4 Kan
pıhtılaşır.

Fibrin
Damar zarar görür

Kollagen
lifler Kan pulcukları
kesilen bölgeyi
3 tıkamaya
başlar.

Kan
57
pulcukları
• Hemofili, kanda pıhtılaşmayı Hemofili
sağlayan proteinin
sentezinden sorumlu olan
baskın genin bulunmamasıdır.
• Hemofili hastası olan
bireylerde yaralanma
durumunda kan çok geç
pıhtılaşır veya hiç pıhtılaşmaz.
• Bu durumda aşırı kan kaybı
sonucu birey ölür.
• Hemofili dişiler ergenlik
dönemi ile birlikte ölürler.
• Kalıtsal hastalık (X’e bağlı
çekinik) olan hemofilide
protrombin üretilemediği için
kan pıhtılaşması çok yavaştır. 58
K vitamin eksikliği
• Kanın pıhtılaşma mekanizmasında görevli maddelerin
karaciğerde sentezi için (fibrinojen hariç) K vitamini
gereklidir.
• K vitamini eksikliğinde kanın pıhtılaşma süresi uzar.

59
 SORU

Cevap:C
60
 İnsanda kan
gruplarında
antijen-antikor
ilişkisi
63
 Hücre zarındaki reseptör glikoproteinler insanda
kan gruplarının belirlenmesinde etkilidir.
Karbonhidratlar

Proteinler Proteinler Kolesterol Fosfolipitler

64
Hücre dışındaki Karbonhidrat Hücre dışı
fibriller
Glikoprotein

Glikolipit

Sitoplazmik Kolesterol
flamentler Protein
Protein
Hücre içi
Hücre zarının yapısı 65
Antijen Antikor
• Vücut için yabancı özellik gösteren proteinlere antijen
denir.
• Antijenlere karşı vücut tarafından üretilen proteinlere
antikor denir.
Antikorlar Y harfi şeklindeki savunma proteinleridir.

Antijen

Antikor

66
Kan grupları tiplerinin kimyasal sebebi
O kan grubu B kan grubu

A kan grubu AB kan grubu

Antijen
Anahtar
Galaktoz • Vücut için yabancı özellik
Fukose gösteren proteinlere
antijen denir. 67
N-asetilgaloktosamine
Kan grupları
A kan grubu B kan grubu AB kan grubu O kan grubu
A antijeni B antijeni A ve B antijeni Antijen yok

Alyuvarın dış yüzeyindeki antijen

Kan plazması Antijene karşı üretilen antikor

B antikoru A antikoru Antikor yok A ve B antikoru

68
 Kan nakillerinde antijen antikor ilişkisi
Aglütinasyon (çökelme) reaksiyonu
Vericinin kan tipi Alıcının
kan tipi Çökelme yok
A antijeni

+
B antikoru
Antijen ve antikor
A kan gruplu A kan birleşmez.
verici gruplu alıcı Kümeleşme görülmez.
Çökelme yok Başarılı kan nakli

Alıcının Çökelme var

Vericinin kan tipi
kan tipi
A antijeni

+
A antikoru Antijen ve antikor
birleşir.
A kan gruplu B kan Kümeleşme görülür.
69
verici gruplu alıcı Başarısız kan nakli
• Her grup kendisine kan verebilir.
• O grubu her gruba verilebilir (genel Genel verici
verici).
• Bunun nedeni antijen taşımamasıdır. O O
• AB her gruptan kan alabilir (genel alıcı).
• Bunun nedeni kan plazmasında antikor
bulunmamasıdır.

Kan nakilleri A A B B
• O grubu kendisi dışında hiçbir gruptan kan
alamaz.
• Bunun nedeni kan plazmasında her iki
antikoru taşımasıdır.
• AB kendisi dışında hiçbir gruba kan AB AB
veremez.
• Bunun nedeni her iki antijeni taşımasıdır. Genel alıcı
70
Aglütinasyon
• Yanlış kan nakillerinde antikorların alyuvarlardaki
antijenlerle birleşerek alyuvarları kümeleştirmesine
aglütinasyon denir.
• Yanlış kan nakilleri kümeleşen alyuvarlar kılcal damarları
tıkayarak alıcının komaya girerek ölmesine neden olur.
• Kan nakillerinde alıcının antikorları ile vericinin antijenleri
önemlidir. (tam çökelmeye göre)

71
 Aglütinasyon
• Yanlış kan nakillerinde antikorların alyuvarlardaki
antijenlerle birleşerek alyuvarları kümeleştirmesine
aglütinasyon denir.
Çökelme var

Antijen ve antikor
birleşir.

Yanlış kan nakillerinin sonucu

• Kümeleşen alyuvarlar kılcal damarları tıkayarak alıcının
komaya girerek ölmesine neden olur.
• Kan nakillerinde alıcının antikorları ile vericinin
antijenleri önemlidir. (tam çökelmeye göre) 72
Aglütinasyon B kan gruplu
alıcının kan
plazmasındaki A
antikorları
A kan
gruplu A kan gruplu
verici vericinin
alyuvarları A
antijeni taşır.

Kümeleşen
alyuvarlar küçük
damarları tıkar.

B kan
gruplu
alıcı
73
 RH Sistemi :
D antijeni Antijen yok
Alyuvarın dış
yüzeyindeki
antijen

Kan plazması (D antijeni ile

karşılaştıktan sonra)
Antijene
karşı
üretilen
antikor
Antikor yok D antikoru
Rh pozitif Rh negatif
Alyuvarın dış
Kan Grubu yüzeyinde D Alyuvarın dış yüzeyinde D
antijeni taşır. antijeni taşımaz. Normalde
Kan plazmasında kan plazmasında D antikoru
D antikoru bulunmaz. (Eğer Rh pozitif
bulunmaz. kanla karışırsa D antikoru 74
oluşur.)
 Kan gruplarının tespit edilmesi
A antikoru B antikoru
AB kan grubu
A ve B antijeni taşır.

Çökelme var Çökelme var

A kan grubu
A antijeni taşır.

Çökelme var Çökelme yok

B kan grubu
B antijeni taşır.

Çökelme yok Çökelme var

O kan grubu
Antijen yok 75
Çökelme yok Çökelme yok
Kan gruplarının tespit edilmesi (çökelme kağıtları)
Anti A Anti B Anti D
A Rh (+)
A Rh (-)
B Rh (+)
B Rh (-)
AB Rh (+)
AB Rh (-)
OO Rh (+)
OO Rh (-)
Çökelme var Çökelme yok 76
~ END ~
77
SORU

Cevap:E
78
SORU

Cevap:D
82
SORU

Cevap:D
83
 SORU

Cevap:A
84
SORU

Cevap:E
85
SORU

Cevap:D
86
~ END ~
87
Kan
doku
TEST-1 88
SORU

Cevap:C
89
 SORU

Cevap:D
90
SORU

Cevap:D
91
 SORU

Cevap:E
92
SORU

Cevap:C
93
 SORU

Cevap:D
94
SORU

Cevap:E
95
SORU

Cevap:D
96
 SORU

Cevap:E
97
SORU

Cevap:C
98
SORU

Cevap:A
99
SORU

Cevap:D
100
SORU

Cevap:A
101
SORU

Cevap:E
102
SORU

Cevap:B
103
SORU

Cevap:B
104
105
SORU

Cevap:
106
SORU

Cevap:
107
SORU

Cevap:
108
SORU

Cevap:
109
SORU

Cevap:
110
SORU

Cevap:
111
SORU

Cevap:
112
SORU

Cevap:
113
SORU

Cevap:
114
SORU

Cevap:
115
SORU

Cevap:
116
117
SORU

Cevap:
118
SORU

Cevap:
119
SORU

Cevap:
120
SORU

Cevap:
121
SORU

Cevap:
122
SORU

Cevap:
123
SORU

Cevap:
124
SORU

Cevap:
125
SORU

Cevap:
126
SORU

Cevap:
127
SORU

Cevap:
128
129
SORU

Cevap:
130
SORU

Cevap:
131
SORU

Cevap:
132
SORU

Cevap:
133
SORU

Cevap:
134
SORU

Cevap:
135
SORU

Cevap:
136
SORU

Cevap:
137
SORU

Cevap:
138
SORU

Cevap:
139
SORU

Cevap:
140
SORU

Cevap:
141
SORU

Cevap:
142
Kan doku
soruları
143
 SORU

Cevap:D
144
SORU

Cevap:B
145