Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit
Aralin 1: Batayang Kaalaman sa
Mapanuring Pagbasa ng Teksto
Pagbasa
● “Huwag kang magbasa, gaya ng mga
bata, upang libangin ang sarili, o gaya
ng mga matatayog ng pangarap, upang
matuto. Magbasa ka upang mabuhay.”
- Gustave Flaubert
● Ayon kina Anderson et al. (1985), sa
aklat na Becoming a Nation of
Readers, ang pagbasa ay isang
proseso ng pagbuo ng kahulugan mula
sa mga nakasulat na teksto. Ito ay
isang kompleks na kasanayan na
nangangailangan ng koordinasyon ng
iba’t iba at magkakaugnay na
pinagmulan ng impormasyon.
● Tinukoy nina Wixson et al. (1987),
ang pagbasa bilang isang proseso sa
pagbuo ng kahulugan sa pamamagitan
ng interaksyon ng:
1. imbak o umiiral nang
kaalaman ng mambabasa;
2. impormasyong ibinibigay ng
tekstong binabasa;
3. konteksto ng kalagayan o
sitwasyon sa pagbabasa
Teksto - Ito ay anumang bagay na maaaring
“basahin.” Ito ay naglalaman ng mga
mensaheng pangkaalaman na binuo gamit
ang mga set ng simbolo upang makapaghatid
ng impormasyon.
Pagsusuri - Tumutukoy sa masusing
pag-aanalisa at pag-aaral upang mabigyan ng
matibay na impormasyon at solusyon ang
suliraning kinakaharap.
Mapanuring Pagbasa - “Ang pagbasa ay
pagtatanong sa nakatalang teksto at ang
pag-unawa sa teksto ay pagkuha ng sagot sa
kanyang tanong.” - Frank Smith (1997)
Dalawang Pangkalahatang Kategorya ng
Mapanuring Pagbasa
● Intensibong Pagbasa - masinsinang
pagbasa ng isang tiyak na teksto.
● Ekstensibong Pagbasa - pagbasa ng
masaklaw at maramihang babasahin.
Kakayahan sa Pagbasa
● Iskaning (Scanning) - pagbasa na
ang pokus ay hanapin ang tiyak o
espisipikong impormasyon.
● Iskiming (Skimming) - pagbasa na
ang layunin ay alamin ang kahulugan
ng kabuuang teksto.
Iba’t Ibang Uri ng Teksto
1. Tekstong Impormatibo - nagbibigay
ng kongkretong impormasyon
2. Tekstong Deskriptibo -
naglalarawan ng isang tiyak na
katangian
3. Tekstong Persuweysib -
nanghihikayat ng mga mambabasa
4. Tekstong Naratibo - nagsasalaysay
ng serye ng mga pangyayari
5. Tekstong Argumentatibo - matibay
na nangangatwiran batay sa
katotohanan
6. Tekstong Prosidyural - nagbibigay
ng mga hakbang sa paggawa
Pahina 1
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit

Aralin 2: Tekstong Impormatibo manunulat na may iba't ibang

layunin sa pagsulat ng isang
Tekstong Impormatibo sulatin.
● may layunin na magbigay ng 2. Pangunahing Ideya
impormasyon o magpaliwanag nang ○ Kailangan sa simula ng
malinaw at walang pagkiling tungkol tekstong impormatibo ay
sa iba’t ibang paksa. malinaw na nailahad ng
● ang impormasyon ay hindi nakabase manunulat ang pokus ng
sa opinyon; bagkus, ito ay nakabatay usapin nais niyang bigyang
sa katotohanan. pansin.
3. Pantulong na Kaisipan
Katangian ng Tekstong Impormatibo ○ Buhat sa pangunahing
● Naglalahad ito ng mga mahahalagang kaisipan ito ay kailangan
impormasyon, bagong kaalaman, masuportahan ng mga
pangyayari, paniniwala, at tiyak na pangtulong ng ideya.
detalye para sa kabatiran ng mga 4. Mga Estilo sa Pagsulat,
mambabasa. Kagamitan/Sangguniang
● Ang mga kaalaman ay nakaayos nang Magtatampok sa mga Bagay na
may pagkakasunod-sunod at Binibigyang Diin
inilalahad nang buong linaw at ○ Makabubuti sa mga
kaisahan. mambabasa ng tekstong
● Karamihan sa mga impormasyon ay impormatib na malaman ang
tungkol sa mga bagay at paksang iba't ibang
pinag-uusapan. pamamaraan/estilo ng
● Nagbibigay ng impormasyong manunulat na ginamit sa
nakapagpapalawak ng kaalaman at paglalahad ng mga kaisipan.
nagbibigay-linaw sa mga paksang 5. Paggamit ng mga Nakalarawang
inilalahad upang mawala ang Representasyon
alinlangan. ○ Madaling makilala ang isang
● Naglalahad ng mga datos na tekstong impormatibo dahil
nakatutulong sa paglilinaw ng mga ito ay nagtataglay ng mga iba't
konsepto ibang uri ng larawan na
isinasama sa pagbibigay ng
Elemento ng Tekstong Impormatibo impormasyon sa teksto.
1. Layunin ng may-akda 6. Pagbibigay-diin sa Mahalagang
○ isang katangi-tanging Salita sa Teksto
katangian ng tao ay ang ○ Maliban sa mga larawan ang
kakayahang makapag-isip. tesktong impormatib ay
May iba't ibang pamamaraan gumagamit ng iba't ibang
ng pag-iisip ang bawat pamamaraan upang bigyang
inbididwal, tulad ng mga pokus ang mga katotohanang

Pahina 2
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit

ideya na ipinahahayag sa mga ● Maglahad ng impormasyon sa

salita. pamamagitan ng pagbuo ng imahen sa
7. Pagsulat ng mga kaisipan ng mambabasa.
Talasanggunian/Reperensiya
○ Mahalaga sa tekstong Tekstong Deskriptibo
impormatibo ang mga ● Ginagamit dito ang iba’t ibang
katotohanang impormasyon pandama kagaya ng paningin,
kaya't kailangan ito ay pang-amoy, panlasa, pandinig, at
nagtataglay ng mga pakiramdam upang mas maging
pinagbatayang sulatin, aklat, mabisa at ganap ang pagsusulat.
journal, o pag-aaral.
Nalalaman dapat ang mga Uri ng Tekstong Deskriptibo
pamamaraan sa intext-citation 1. Karaniwang Paglalarawan
at ang pinagkunan nito. (Obhetibo)
○ Gumagamit ng payak,
Mga Uri ng Tekstong Impormatibo karaniwan, at tiyak na
1. Paglalahad ng Totoong pananalita
Pangyayari/Kasaysayan - Sa uring ○ Direktang pagpapakita ng
ito ng teksto inilalahad ang mga katangiang makatotohanan
totoong pangyayaring naganap sa ○ Ginagamit sa mga sulating
isang panahon o pagkakataon. pormal o pang-akademiko.
2. Pag-uulat Pang-impormasyon - Sa 2. Masining na Paglalarawan
uring ito nakalahad ang (Subhetibo)
mahahalagang kaalaman o ○ Maaaring kapalooban ng
impormasyon patungkol sa tao, hayop, matatalinghagang
iba pang bagay na nabubuhay at di paglalarawan at naglalaman
nabubuhay, gayundin sa mga ng personal na persepsiyon.
pangyayari sa paligid. ○ Hindi payak ang pamamaraan
3. Pagpapaliwanag - Ito ang uri ng ng pagbuo ng mga malikhaing
tekstong impormatibong nagbibigay paglalarawan
paliwanag kung paano o bakit ○ Paggamit ng tayutay at idyoma
naganap ang isang bagay o
pangyayari. Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Tekstong Deskriptibo
1. Lubos na Kaalaman sa Paksa
2. Maayos na Daloy ng mga Ideya
Aralin 3: Tekstong Deskriptibo 3. Pagbanggit ng Kakaibang Katangian
4. Paggamit ng mga Wastong Alituntunin
Layunin ng Tekstong Deskriptibo ng Balarila
● Malinaw na maipakita ang mga
katangian ng paksang nais talakayin.

Pahina 3
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit

Aralin 4: Tekstong Persuweysib 4. Sa pagsusulat ng kongklusyon,

ipahayag muli ang mga panig na
Layunin: tinalakay at magbigay ng mungkahing
● manghikayat o mangumbinsi sa aksiyong nais ipagawa o
babasa ng teksto. Isinusulat ang teksto ipasakatuparan sa mga mambabasa.
upang mabago ang takbo ng isip ng
mambabasa at makumbinsi na ang Mga Pamamaraan ng Panghihikayat
punto ng manunulat, at hindi sa iba, 1. Nagsasaad ng Prinsipyo o Paniniwala
ang siyang tama. 2. Nagbibigay-edukasyon o nangangaral
3. Nang-iimpluwensiya
Tekstong Persuweysib 4. Namimilit
● may subhetibong tono sapagkat 5. Nanliligaw
malayang ipinahahayag ng manunulat
ang kanyang paniniwala at pagkiling Mga Pang-ugnay na ginagamit (Cohesive
tungkol sa isang isyung may ilang Devices)
panig.
Paghahambing/ ngunit, datapwat,
Pagsalungat sa subalit,
Tatlong Paraan ng Pangungumbinsi ayon Kaisipan
kay Aristotle
Pagbibigay-linaw samakatwid,
Ethos Pathos Logos kung gayon

Ito ay Tumutukoy Ito ay Pag-uulit ng Ideya sa madaling

tumutukoy ito sa gamit tumutukoy salita, inuulit,
sa ng sa gamit ng muli
kredibilidad emosyon o lohika upang
ng isang damdamin makumbinsi Pagbibigay-halimbawa halimbawa,
manunulat. upang ang espesipiko,
mahikayat mambabasa. partikular,
ang
mambabasa. Paglalahad ng Sanhi at dahil sa, sa
Bunga kadahilanang,
upang
Mahahalagang Punto sa Pagsulat ng
Tekstong Persuweysib
1. Piliing mabuti ang panig ng isyu o
suliraning ilalahad. Aralin 5: Tekstong Naratibo
2. Kilalanin at suriin ang uri ng
mambabasa na nais hikayatin. Tekstong Naratibo
3. Magsaliksik at alaming mabuti ang ● Layunin ng tekstong ito ang
lahat ng anggulo o pananaw ukol sa magsalaysay o magkuwento batay sa
isyu. isang tiyak na pangyayari, totoo man o
hindi.

Pahina 4
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit

● Dalawang Uri: Piksyon at Di-Piksyon

siya ng mga
● Ang mga mambabasa ay direktang pangyayari.
isinasama ng manunulat ng isang
tekstong naratibo at nagiging saksi sa Kombinasyong Dito ay hindi lang
mga pangyayaring kaniyang Pananaw o iisa ang
isinasalaysay. Paningin tagapagsalaysay
kaya't iba't ibang
pananaw o
Katangian ng Tekstong Naratibo paningin ang
1. Iba't Ibang Pananaw o Punto de nagagamit sa
Vista (Point of view) sa Tekstong pagsasalaysay,
Naratibo Karaniwan itong
Sa pagsasalaysay o pagkukuwento, may mga nangyayari sa isang
nobela.
matang tumutunghay sa mga pangyayari. Ito
ang ginamit ng manunulat na paningin o
pananaw sa pagsasalaysay. 2. May Paraan ng Pagpapahayag ng
Diyalogo, Saloobin, o Damdamin sa
Tekstong Naratibo
Unang Panauhan Sa pananaw na ito,
a. Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
isa sa mga tauhan
ang nagsasalaysay. Sa ganitong uri ng pagpapahayag, ang tauhan
Gumagamit ng ay direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi
panghalip na ako. ng kaniyang diyalogo, saloobin, o damdamin.
Ito ay ginagamitan ng panipi.
Ikalawang Dito mistulang b. Di Direkta o Di Tuwirang
Panauhan kinakausap ng
Pagpapahayag
manunulat ang
tauhang Ang tagapagsalaysay ang naglalahad sa
pinagagalaw niya sinasabi, iniisip, nararamdaman ng tauhan.
sa kuwento kaya't Hindi na ito ginagamitan ng panipi.
gumagamit siya ng
mga panghalip na 3. May mga Elemento ang mga Tekstong
ka o ikaw. Naratibo
Ikatlong Ang mga 1. Tauhan
Panauhan pangyayari sa Lahat ng tekstong naratibo ay nagtataglay ng
pananaw na ito ay mga tauhan. Ang dami o bilang ng tauhan ay
isinasalaysay ng dapat umayon sa pangangailangan.
isang taong walang a. Tauhang Bilog (Round Character)
relasyon sa tauhan Isang tauhang may multidimensiyonal o
kaya ang panghalip
maraming saklaw na personalidad
sa ginagamit ay
siya. Ang b. Tauhang Lapad (Flat Character)
tagapagsalaysay ay Ito ang tauhang nagtataglay ng iisa o
tagapag-obserba dadalawang katangiang madaling matukoy.
lang at nasa labas Karaniwang hindi nagbabago o nag-iiba ang

Pahina 5
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit

katangian ng tauhang lapad sa kabuuan ng Hakbang sa Pagsulat ng Tekstong

kuwento. Argumentatibo
1. Pumili ng paksang isusulat na angkop
2. Tagpuan para sa tekstong argumentatibo.
Ang tagpuan ay tumutukoy hindi lang sa lugar 2. Itanong sa sarili kung ano ang panig
kung saan naganap ang mga pangyayari sa na nais mong panindigan at ano ang
akda kundi gayundin sa panahon (oras, petsa, mga dahilan mo sa pagpanig dito.
taon) at maging sa damdaming umiiral sa 3. Mangalap ng ebidensiya.
kapaligiran. 4. Gumawa ng borador (draft).
a. Unang talata: Panimula
3. Banghay b. Ikalawang talata: Kaligiran o
Ito ay tawag sa maayos na daloy o ang kondisyon o sitwasyong
pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa nagbibigay-daan sa paksa.
mga tekstong naratibo upang c. Ikatlong talata: Ebidensiyang
mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda. susuporta sa posisyon.
d. Ikaapat na talata:
4. Paksa o Tema Counterargument
Sentral na ideya kung saan umiikot ang mga e. Ikalimang talata: Unang
pangyayari sa tekstong naratibo konklusyong lalagom sa iyong
isinulat
f. Ikaanim na talata: Ikalawang
Aralin 6: Tekstong Argumentatibo kongklusyon na sasagot sa
tanong na “E ano ngayon kung
Tekstong Argumentatibo ‘yan ang iyong posisyon?”
● pangangatwiran ng mga kaisipan sa 5. Isulat na ang draft o borador ng iyong
pamamagitan ng pagbibigay ng tekstong argumentatibo.
ebidensya. 6. Basahing muli ang isinulat upang
● gumagamit ng logos bilang paraan ng maiwasto ang mga pagkakamali sa
pangungumbinsi gamit ng wika at mekaniks.
● 7. Muling isulat ang iyong teksto taglay
ang anumang pagwawasto.
Tekstong Tekstong
Argumentatibo Persuweysib
Maaaring ilahad ang impormasyon sa
pangungumbinsi pangungumbinsi dalawang uri:
batay sa datos batay sa opinyon 1. Pabuod - mula sa maliit hanggang
lumawak (specific to general)
nakakahikayat dahil nakakahikayat sa 2. Pasaklaw - pabaliktad na tatsulok
sa ebidensya pamamagitan ng
(general to specific)
pagpukaw sa
obhetibo emosyon
subhetibo

Pahina 6
Pagbasa at Pagsusuri tungo sa Pananaliksik
Rebisador para sa Ikatlong Markahang Pagsusulit
Aralin 6: Tekstong Prosidyural
Tekstong Prosidyural
● naglalahad ng impormasyon tungkol
sa hakbang o proseso sa pagbuo ng
isang bagay.
● inilalahad nito ang serye o mga
hakbang sa pagbuo ng isang gawain
upang matamo ang inaasahan.
● nagpapaliwanag ito kung paano
ginagawa ang isang bagay.
● layunin nitong maipabatid ang mga
wastong hakbang na dapat isagawa.
● ang wastong pag-unawa ang gagabay
sa atin upang matagumpay na
maisagawa ang isang bagay.
Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat:
● May malawak na kaalaman sa paksang
tatalakayin.
● Malinaw at tama ang
pagkakasunod-sunod ng dapat gawin.
● Payak ngunit angkop ang mga salitang
gagamitin.
● Gawing simple at naiintindihan.
● Makatutulong ang paglalagay ng
ilustrasyon o larawan.
Kohesyong Gramatikal na Karaniwang
Ginagamit
1. Pagkakasunod-sunod ng mga
panuto (una, ikalawa, ikatlo,
panghuli)
2. Pandagdag (at, saka, pati)
3. Pamukod o Paghihiwalay ng Isang
Bagay (o, ni, maging)
Kohesiyong Gramatikal (Cohesive Devices)
Ang teksto ay binubuo ng magkakaugnay na
mga kaisipan kaya't kinakailangan ang mga
salitang magbibigay ng kohesyon upang higit
na lumitaw ang kabuluhan at kahulugan ng
bawat bahagi nito.
Pangunahing Kohesyong Gramatikal
1. Reperensiya (Reference) - paggamit
ng mga salitang maaaring tumukoy ng
paksang pinag-uusapan sa
pangungusap.
a. Anapora (Sulyap na Pabalik)
ang panghalip ay ginagamit sa
hulihan bilang pananda.
b. Katapora (Sulyap na
Pasulong)
ang panghalip ay ginagamit sa
unahan bilang pananda.
2. Pagpapalit (Substitution) - paggamit
ng iba’t iba pang reperensiya bilang
pantukoy sa isang bagay o kaisipan.
3. Pagtitipid (Ellipsis) - pagtitipid sa
pagpapahayag upang hindi maging
paulit-ulit.
4. Kohesyong Leksikal - mabibisang
salitang ginagamit sa teksto.
a. Reiterasyon - pagsasabi at
nauulit nang ilang beses
(repetisyon, pag-iisa-isa,
pagbibigay kahulugan)
b. Kolokasyon - salitang
karaniwang magagamit nang
magkakapareha o may
kaugnayan sa isa’t isa.
Pahina 7