‫‪www.IrPDF.

com‬‬

‫ﺟﻤﻊ آوري و ﺗﺎﻟﻴﻒ‪ :‬ﺟﻮاد ﻋﺮب اﺳﺪي‬

‫‪www.arabasadi.com‬‬
‫‪Javad@arabasadi.com‬‬

‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺷﺪه از ﻛﻼس داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺳﻴﺪ ﻫﺎدي ﻧﻮري و ﭘﺎﻳﮕﺎه ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺳﺮﺷﺎر ﺑﺎ دﺧﻞ و ﺗﺼﺮف‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫ﺑﺴﻤﻪ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬

‫ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎر‬

‫ﭼﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ؟‬

‫وارد ﺷﺪن در ﻫﺮ رﺷﺘﻪاي ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ زﻣﻴﻨﻪ ﻗﺒﻠﻲ در ﺷﺨﺺ داوﻃﻠﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺶ زﻣﻴﻨـﻪ ﻋـﺎﻟﻢ ﻫﻨـﺮ ﻧﻴـﺰ ﺑـﻪ اﻋﺘﻘـﺎد ﻋـﺪهاي وﺟـﻮد »ﻫـﻮش« و‬
‫»ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ« در ﺷﺨﺼﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻪ اﻳﻦ وادي ﻗﺪم ﺑﮕﺬارد‪.‬‬
‫ﻣﻨﻈﻮر ازﻫﻮش‪ :‬داﺷﺘﻦ ﺑﻬﺮه ﻫﻮﺷﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﺘﻮﺳﻂ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺼﻮد از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‪ :‬داﺷﺘﻦ آﻧﺘﻦﻫﺎي ﺣﺴﻲ ﻗﻮي و ﺗﻴﺰﺗﺮ ﻳﻚ ﻓﺮد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ اﻓﺮاد دﻳﮕﺮ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛﻪ ﻓﺮد‬
‫در ﻗﺒﺎل ﻣﺴﺎﺋﻞ و اﺗﻔﺎﻗﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن او رخ ﻣﻲدﻫﺪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﻋﻤﻴﻘﺘﺮ و ﮔـﺴﺘﺮده ﺗـﺮ از دﻳﮕـﺮان ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ‪.‬‬
‫)ﻫﻤﺎن ﻛﺎري ﻛﻪ ﻧﻴﻮﺗﻦ در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﻓﺘﺎدن ﺳﻴﺐ از درﺧﺖ اﻧﺠﺎم داد و ﺑﻪ ﻛﺸﻒ ﻗﻮه ﺟﺎزﺑﻪ زﻣﻴﻦ اﻧﺠﺎﻣﻴﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻗﺒـﻞ از او ﺗﻘﺮﻳﺒـﺎ ﺗﻤـﺎم‬
‫اﻧﺴﺎنﻫﺎ ﺳﻘﻮط اﺷﻴﺎء از ارﺗﻔﺎع را دﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻲ ﻫﻴﭽﻜﺪام در ﺳﺪد ﺗﺤﻘﻴﻖ از ﻋﻠﺖ آن ﺑﺮ ﻧﻴﺎﻣـﺪه ﺑﻮدﻧـﺪ( ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت دﻳﮕـﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨـﺪ ﺑﺎﻳـﺪ از‬
‫روزﻣﺮﮔﻲ رﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﺎ دﻳﺪي ﻣﺤﻘﻘﺎﻧﻪ و ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ ﺑﻨﮕﺮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺒﻲ از اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ در ﺷﺨﺼﻲ ﺟﻤﻊ ﺷﺪ و ﺑﺎ ﻳﻚ ذوق ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﻨﺮي ﻫﻤﺮاه ﮔﺸﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺷﺎﻫﺪ ﻳﻚ »ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﺑـﺎﻟﻘﻮه«‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻓﺮدي ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺳﺘﻌﺪادﻫﻨﺮي دارد‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺷﺪن اﻳﻦ اﺳﺘﻌﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻖ وﺗﻤﺮﻳﻦ ﺑﺴﻴﺎر و ﺗﺎ ﺣﺪ اﺷﺒﺎع ﺷﺪن در‬
‫آن رﺷﺘﻪ ﺧﺎص ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ ﺷﺪن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﻃﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺰاران داﺳﺘﺎن و ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻳﻦ راه ﻣﻴﺎن ﺑﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم راه را رﻓﺖ و آن ﻫﻢ ﭘﻴﺎده ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد رﺳـﻴﺪ‪ .‬ﺗﺤﻤـﻞ اﻳـﻦ رﻧـﺞﻫـﺎ ﻧـﻪ ﺗﻨﻬـﺎ در ﻣﺮاﺣـﻞ‬
‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ آن وﺟﻮد دارد ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺨﺘﮕﻲ و ﻛﻤﺎل ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫در ﺑﺎره رﻣﺎن ﻋﻈﻴﻢ ﺣﺪودا دوﻫﺰار ﺻﻔﺤﻪاي »ﺟﻨﮓ وﺻﻠﺢ« اﺛﺮ »ﺗﻮﻟﺴﺘﻮي« ﻧﻮﺷﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻪ وي آن را ﻫﻔﺖ ﺑﺎر ﭘﺎﻛﻨﻮﻳﺲ ﻛﺮد‪» .‬ارﻧﺴﺖ ﻫﻤﻴﻨﮕﻮي«‬
‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ داﺳﺘﺎن »ﭘﻴﺮﻣﺮد و درﻳﺎ« را ﺑﻴﺶ از دوﻳﺴﺖ ﺑﺎر ﺑﺎز ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻏﺮض آﻧﻜﻪ ﺧﻮش ﺑﺎوري و ﺳﺎده اﻧﮕﺎري اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻛـﺴﻲ‬
‫ﮔﻤﺎن ﻛﻨﺪ ﺑﺪون ﻛﻮﺷﺶ و ﺗﻼش ﺑﺴﻴﺎر و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ ذوق واﺳﺘﻌﺪاد ﻫﻨﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ راه ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻳﺎﺑﺪ و ﻳـﻚ ﺷـﺒﻪ ره ﺻـﺪ ﺳـﺎﻟﻪ‬
‫ﺑﭙﻴﻤﺎﻳﺪ و ﺑﻪ ﻗﻠﻪﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ دﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﻛﺎر را ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﻮاﻧﺪن داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه ﺷﺮوع ﻛﺮد‪.‬‬

‫از ﻛﺠﺎ آﻏﺎز ﻛﻨﻴﻢ؟‬

‫ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻮد ﺣﺘﻤﺎ ﺑﺎﻳﺪ داﺳﺘﺎن ﺑﺨﻮاﻧﺪ و زﻳﺎد ﻫﻢ ﺑﺨﻮاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﻛﺴﻲ را ﺑﻪ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻴﻨـﺪازد ﻛـﻪ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺷﺨﺼﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ در داﺳﺘﺎن ﻣﺤﺪود ﺷﻮد‪ .‬ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎر داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ اﻧﺴﺎن و زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﻳـﻚ ﻣﻮﺟـﻮد ﭼﻨـﺪ ﺑﻌـﺪي‬
‫اﺳﺖ و در ﻣﺴﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮد ﺑﺎ ﻛﻞ ﻫﺴﺘﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺪه و ﺑﺴﺘﺎن ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺮاي ﻃﺮح درﺳﺖ ودﻗﻴﻖ و ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن در داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﺶ ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ از ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮد و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺟﻮدات دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻧﺴﺎن ﺗﺎرﻳﺦ و ﮔﺬﺷﺘﻪاي دارد و در اﻳﻦ ﺳﻴﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻜﺴﺖﻫﺎ و ﭘﻴﺮوزيﻫﺎﻳﻲ را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬاﺷـﺘﻪ‪،‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ و ﺧﻄﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﺮده‪ ،‬ﺧﺎم ﺑﻮده و ﭘﺨﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻣﺮوزي در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘـﺲ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪه ﻻزم اﺳـﺖ ﭼﻴـﺰي از ﺗـﺎرﻳﺦ ﻋﻠـﻢ و‬
‫ﺷﻜﻮﻓﺎي زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻮع ﺑﺸﺮ ﺑﺪاﻧﺪ‪.‬‬
‫از دﻳﮕﺮ ﺳﻮي‪ ،‬اﻧﺴﺎن و ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻌﺪ ﻣﺎدي و ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻧﺪارﻧﺪ و داراي ﺟﻨﺒﻪاي ﻋﻤﻴﻘﺘﺮ و ﭘﻴﭽﻴﺪهﺗﺮ )روﺣﻲ و ﻣـﺎ ورا اﻟﻄﺒﻴـﻊ( اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﭘﺲ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﻳﻦ ﺟﻨﺒﻪ را ﻫﻢ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﺗﺎرﻳﺨﻲ‪ ،‬ﻣﺬاﻫﺐ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬روان ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﻣﺮدم ﺷﻨﺎﺳﻲ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم رﺷﺘﻪﻫﺎي ﻋﻠﻮم‬
‫اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻤﻴﻘﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ از ﻃﻲ اﻳﻦ ﻣﺮاﺣﻞ او ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ دﻳﺪ و زاوﻳﻪاي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺧﻮد ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻪ و ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪي از ﻣﻮﺿـﻮﻋﺎت را ﻛـﺸﻒ ﻛﻨـﺪ‪ .‬او ﺑﺎﻳـﺪ‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ آﻓﺖ ﺑﺰرگ »ﻋﺎدت« و »روزﻣﺮﮔﻲ« ﻏﻠﺒﻪ ﻛﻨﺪ و ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ را ﻋﺎدي و ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﺼﻮر ﻧﻜﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ و ﻫﺮ ﻛﺲ ﭼﻨﺎن ﺑﻨﮕﺮد ﻛﻪ ﮔﻮﻳﻲ‬
‫اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر اﺳﺖ آن را ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ‪ .‬آﻧﮕﺎه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﻫﻤﻴﻦ ﺟﺮﻳﺎنﻫﺎ و ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي از ﻧﻈﺮ دﻳﮕﺮان ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﻃﺒﻴﻌﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﭼﻴﺰﻫـﺎﻳﻲ‬
‫را ﻛﺸﻒ ﺧﻮاﻫﺪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻘﻴﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ آنﻫﺎ ﻧﺸﺪهاﻧﺪ )ﻫﻤﺎن ﻛﺎري ﻛﻪ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﻓﺘﺎدن ﺳﻴﺐ از درﺧﺖ اﻧﺠﺎم داد(‪.‬‬

‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ را ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ؟‬

‫آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ در داﺳﺘﺎن ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺪﺗﻲ دراز و ﺑﺎ دﻗﺖ ﻓﺮاوان ﻧﮕﺎه ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺟﻨﺒﻪاي از آن را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫از آن ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺴﻲ ﻧﻘﻞ ﻧﺸﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪي ﺑﻪ ﺷﺮح و وﺻﻒ و ﺗﺠﺴﻢ ﭼﻴﺰﻫﺎ و ﺣﺴﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﻮد ﺑﺎ آﻧﻬﺎ آﺷﻨﺎﻳﻲ ﻋﻤﻴﻖ و ﺑﻲواﺳﻄﻪ ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﭙﺮدازد ﺣﺎﺻﻞ ﻛـﺎرش ﻧﻤـﻲﺗﻮاﻧـﺪ‬
‫داراي اﺻﺎﻟﺖ ﻫﻨﺮي ﻻزم ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮق او ﺗﺎﺛﻴﺮي را ﻛﻪ ﻻزﻣﻪ ﻳﻚ اﺛـﺮ ﻫﻨـﺮي ارزﺷـﻤﻨﺪ اﺳـﺖ ﺑـﺮ ﻣﺨﺎﻃﺒـﺎﻧﺶ ﻧﺨﻮاﻫـﺪ‬
‫ﮔﺬاﺷﺖ ‪.‬‬

‫ﺣﺮف آﺧﺮ اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺧﻮد ﺑﻪ ﺷﺪت ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻗﺮار ﻧﮕﻴﺮد در ﺻﺪد ﺧﻠﻖ اﺛﺮي در آن ﺑﺎره ﺑﺮ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻫﻮش و اﺣﺴﺎس ﻛﺎﻣﻞ دو ﻋﻨﺼﺮ ﻻزم ﺑﺮاي ورود ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﻫﻨﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬در داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻛﺎر را ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻋﻠﻮم اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﺮوع ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎر داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ اﻧﺴﺎن و زﻧﺪﮔﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺮاي ﻃﺮح درﺳﺖ ودﻗﻴﻖ و ﻛﺎﻣﻞ اﻧﺴﺎن در داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﺶ ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻛﺎﻣﻞ از ﻫـﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺟﻬـﺎن‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌـﺖ‪،‬‬
‫ﺧﻮد و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺟﻮدات دﺳﺖ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻳﻚ اﺛﺮ ﻫﻨﺮي از زﻣﺎﻧﻲ ﺷﺮوع ﺑﻪ آﻓﺮﻳﺪه ﺷﺪن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ در ﭼﻬﺎر ﭼﻮب ﻳﻜﻲ از ﻗﺎﻟﺒﻬﺎي ﻫﻨﺮي اﻗﺪام ﺑﻪ اﻧﺘﻘـﺎل ﺣـﺴﻲ‬
‫ﻛﻪ ﺧﻮد ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ژرﻓﺘﺮﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻣﻤﻜﻦ آن را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس اول‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻫﻨﺮ‪ :‬واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﺮ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﺪ و ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﺮ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ اﺳـﺖ و آﻧﭽـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﺗﻌﺮﻳـﻒ از آن ﺑﻴـﺎن ﺷـﺪه ﻧﻴـﺰ ﺑﻴـﺎن‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ در زﻳﻞ دوﺗﺎ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آن را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮدهاﻳﻢ‪.‬‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻫﻨﺮ‪ -1 :‬ﻣﺨﻠﻮق اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن ‪ -2‬ﻧﮕﺎه زﻳﺒﺎﻳﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ داﺷﺘﻦ و‪...‬‬

‫ﻫﻨﺮ ﺑﺮ دو ﻗﺴﻤﺖ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬

‫ﻫﻨﺮ زﻳﺒﺎ‪ :‬ﻫﻨﺮي ﻛﻪ ﻫﺪﻓﺶ ﻓﻬﻢ و ﺑﻴﺎن ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ .2‬ﻫﻨﺮ ﻛﺎرﺑﺮدي)ﻫﻨﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪ(‪ :‬ﻫﻨﺮي ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬاري ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود‪.‬‬

‫آﻧﭽﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ اﻳﻦ ﻛﻪ‪ :‬اﺛﺮ ﻫﻨﺮي ﻫﺮﭼﻪ ﺻﺮﻳﺢ ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺼﻮرت ﺻﺮﻳﺢ ﭘﻴﺎﻣﻲ را ﺑﻴﺎن ﻛﻨﺪ اﺛـﺮ ﮔـﺬاري آن ﻛﻤﺘـﺮ ﻣـﻲﮔـﺮدد و در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺮﭼﻪ ﻫﻨﺮ از ﺻﺮاﺣﺖ دور ﺷﺪه و ﺑﻪ ﻫﻨﺮ زﻳﺒﺎ ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﻮد اﺛﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮي ﻣﻲﮔﺬارد و ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل واﻗﻊ ﺷﺪه و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎرﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻗﺴﺎم ﻫﻨﺮ )ﻫﻨﺮﻫﺎي ﻫﻔﺘﮕﺎﻧﻪ(‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻧﻘﺎﺷﻲ و ﺧﻄﺎﻃﻲ‬ ‫دو ﺑﻌﺪي‬

‫ﺑﺼﺮي‬
‫‪ .2‬ﺣﺠﻢ )ﻣﺠﺴﻤﻪ ﺳﺎزي(‬
‫ﺳﻪ ﺑﻌﺪي‬
‫‪ .3‬ﻣﻌﻤﺎري‬

‫‪ .4‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ و آواز‬ ‫ﺳﻤﻌﻲ‬ ‫ﻫﻨﺮ‬

‫‪ .5‬ادﺑﻴﺎت‬ ‫ﮔﻔﺘﺎري‬

‫‪ .6‬ﻧﻤﺎﻳﺶ )ﺗﺌﺎﺗﺮ(‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬
‫‪ .7‬ﺳﻴﻨﻤﺎ‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس دوم‬

‫ادﺑﻴﺎت‬

‫ادﺑﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻨﺮ در ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﻲﮔﻨﺠﺪ و در واﻗﻊ ﻓﺮاﺗﺮ از ﻫﺮ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ اﺳﺖ‪ ،‬در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻋﺪهاي ادﺑﻴﺎت را ﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ :‬ادﺑﻴـﺎت‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎزي زﺑﺎن ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺳﺎزي ﺧﻮد ﺑﻪ دو ﺻﻮرت اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻗﺎﻋﺪه اﻓﺰاﻳﻲ )ﻣﺜﻞ ﺳﺠﻊ و ﻗﺎﻓﻴﻪ دادن ﺑﻪ زﺑﺎن(‬
‫‪ -2‬ﻫﻨﺠﺎر ﺷﻜﻨﻲ )ﻣﺜﻞ ﺷﻌﺮ ﻧﻮ(‬

‫ادﺑﻴﺎت از ﻋﻨﺼﺮ ﺳﺎزﻧﺪهاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺎم زﺑﺎن‪.‬‬

‫ﺗﻌﺮﻳﻒ زﺑﺎن‪ :‬زﺑﺎن دﺳﺘﮕﺎﻫﻲ اﺳﺖ از ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﻗﺮار دادي‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﺸﺎﻧﻪ‪ :‬دال ﺑﺮ روي ﻣﺪﻟﻮل )دﻻﻟﺖ ﻛﻠﻤﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺮ ﺟﺴﻢ ﺳﺨﺖ و ﺳﻨﮕﻴﻦ(‬

‫ادﺑﻴﺎت ﻣﻜﺘﻮب)ﻧﮕﺎرﺷﻲ(‬

‫ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ارزش ﺛﺒﺖ و ﻧﮕﺎرش دارد؟‬

‫روﻧﺪ ﻳﻚ زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه و ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻫﻴﭻ ارزﺷﻲ ﺑﺮاي ﺛﺒﺖ و ﻧﮕﺎرش ﻧﺪارد ﺑﻠﻜﻪ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن زﻧﺪﮔﻲ از رﻳﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮد ﺧﺎرج ﻣﻲﺷﻮد‬
‫و اﻧﺴﺎن از روزﻣﺮﮔﻲ و ﻋﺎدت رﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺎ ﺧﻮد ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد ارزش ﺛﺒﺖ و ﺿﺒﻂ و ﻧﻮﺷﺘﻦ دارد‪ .‬و ﻛﺎر ﻫﻨﺮ ﻧﻴـﺰ از ﺑـﻴﻦ ﺑـﺮدن ﻋـﺎدت و‬
‫روزﻣﺮﮔﻲ و ﻣﻮاﺟﻬﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﻗﺎﻟﺐﻫﺎي ﻧﮕﺎرﺷﻲ و ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻫﺮ ﻳﻚ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﮔﺰارش )ﺛﺒﺖ واﻗﻌﻪ(‪:‬‬

‫ﮔﺰارش ﻗﺎﻟﺐ ﻧﮕﺎرﺷﻲاي اﺳﺖ ﻛﻪ داراي ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻋﺎم ﺑﻮده و ﺑﻪ زﺑﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ‪ .‬در ﻳﻚ ﮔﺰارش ﻧﻔـﺲ‬
‫واﻗﻌﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺛﺮ ﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺳﺒﻚ و ﻗﻠﻢ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ ،‬ﺧﻴﺎل و ﻗﻮه ﺗﺨﻴﻞ در ﮔﺰارش راه ﻧﺪارد و ﮔﺬارش در واﻗﻊ ﻳﻚ اﻣﺮ ﻣﻬﺎرﺗﻲ اﺳـﺖ ﻧـﻪ‬
‫ﻳﻚ ﻫﻨﺮ‪) .‬ﻣﻌﺮوف ﺗﺮﻳﻦ ﮔﺰارش ﻧﻮﻳﺲ‪ :‬اورﻳﺎﻧﺎ ﻓﺘﺎﻻﭼﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ(‬

‫‪ .2‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‬
‫در ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آن ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﺛﺒﺎت ﻳﻚ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻏﻴﺮ ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧﺎص اﺳﺖ و ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ و ﻣﻨﻄﻖ اﺳﺖ‬
‫و ﺧﻴﺎل در آن راه ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻣﻬﺎرت اﺳﺖ ﻧﻪ ﻳﻚ ﻫﻨﺮ‪.‬‬

‫‪ .3‬داﺳﺘﺎن‬
‫در داﺳﺘﺎن ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺧﺎص اﺳﺖ و داﺳﺘﺎن ﺑﻪ زﺑﺎن ﺧﺎص ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﻪ ﻋﺎم )ﻫﺮ ﻛﺴﻲ داﺳﺘﺎن را ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ( ﺗﺨﻴﻞ در داﺳﺘﺎن‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ و ﺣﻴﺎﻃﻲ دارد‪ .‬داﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﻫﻨﺮ و ﺧﻼﻗﻴﺖ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﻬﺎرت‪.‬‬

‫‪ .4‬ﺗﺎرﻳﺦ‬

‫‪ .5‬ﺧﺎﻃﺮه و‪...‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﺳﻮم‬

‫داﺳﺘﺎن‬

‫داﺳﺘﺎن ﻳﻚ ﻣﺘﻦ رواﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ آن رواﻳﺖ ﻧﻴﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫رواﻳﺖ‪ :‬ﻫﺮ ﻣﺘﻨﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن )ﻗﺼﻪ‪ ،‬ﺣﺎدﺛﻪ و واﻗﻌﻪ( دارد و ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﮔﻮ )راوي(‪.‬‬

‫اﻗﺴﺎم رواﻳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬رواﻳﺖ ﺳﻨﺘﻲ )ﻗﺼﻪ(‪ -1) :‬اﻓﺴﺎﻧﻪ ‪ -2‬اﺳﻄﻮره ‪ -3‬ﺣﻜﺎﻳﺖ ‪ -4‬ﻟﻄﻴﻔﻪ(‬
‫‪ -2‬رواﻳﺖ ﻣﺪرن‪ :‬داﺳﺘﺎن‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي رواﻳﺖ ﺳﻨﺘﻲ‪:‬‬

‫در رواﻳﺖ ﺳﻨﺘﻲ ﻫﺪف اﻧﺘﻘﺎل ﻳﻚ ﭘﻴﺶ ﻓﺮض ﻃﺮاﺣﻲ و ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه از ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ اﺳـﺖ‪ .‬ﻣـﺜﻼ اﻧﺘﻘـﺎل ﻣـﺬﻣﺖ دروغ ﮔـﻮﻳﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ ﻳﻚ اﻓﺴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻳﺎ ﻟﻄﻴﻔﻪ‪.‬‬

‫اﻗﺴﺎم رواﻳﺎت ﺳﻨﺘﻲ‪:‬‬

‫‪ -1‬اﻓﺴﺎﻧﻪ‪ :‬ﻣﻌﻤﻮﻻ آﻣﺎل و آرزوﻫﺎي ﺑﺮاورده ﻧﺸﺪه در ﺟﻬﺎن واﻗﻊ در اﻳﻦ ﺟﻬﺎن )اﻓﺴﺎﻧﻪ( ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪) .‬ﻣﺜﻼ دﺧﺘﺮ ﻫﻴﺰم ﺷـﻜﻦ ﻓﻘﻴـﺮ ﺑـﺎ‬
‫ﭘﺴﺮ ﭘﺎدﺷﺎه ازدواج ﻣﻲﻛﻨﺪ‪(.‬‬
‫‪ -2‬اﺳﻄﻮره‪ :‬اﺳﻄﻮره ﻳﻚ ﺟﻬﺎن ﺧﺎرﺟﻲ را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎ واﻗﻌﻴﺖ ﺳﺎزﮔﺎر ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ ﻓﺮد اﺳﻄﻮره ﺳﺎز ﺑﻪ وﺟﻮد آن ﺟﻬﺎن ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻲﺳﺎزد )ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ( ﺑﺎور دارد‪) .‬ﻣﺜﻼ ﻓﺮدي ﺑﻪ ﻧﺎم آرش ﺗﻴﺮي ﻣﻲاﻧﺪازد ﻛﻪ ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺮواز ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ رﺳـﺘﻢ ﻳـﻚ ﺗﻨـﻪ در‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻫﺰار ﺳﺮﺑﺎز ﺟﻨﮕﻲ ﻣﻲاﻳﺴﺘﺪ و ﭘﻴﺮوز ﻣﻲﺷﻮد‪(.‬‬
‫‪ -3‬ﺣﻜﺎﻳﺖ‪ :‬رواﻳﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﻬﺎن واﻗﻊ ﻣﻨﻄﺒﻖ اﺳﺖ و ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻧﺘﻘﺎل ﻳﻚ ﭘﻴﺎم اﺧﻼﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -4‬ﻟﻄﻴﻔﻪ‪ :‬رواﻳﺘﻲ ﻛﻪ از ﺗﻀﺎدﻫﺎي رﻓﺘﺎري و ﮔﻔﺘﺎري ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي رواﻳﺖ ﻣﺪرن )داﺳﺘﺎن(‪:‬‬

‫رواﻳﺖ ﻣﺪرن داراي ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ و در آن ﭘﻴﺶ ﻓﺮض وﺟﻮد ﻧﺪارد ﺑﻠﻜﻪ آﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧـﻮاﻫﻴﻢ در ﻃـﻮل داﺳـﺘﺎن ﺧﻠـﻖ ﻣـﻲﺷـﻮد‪) .‬در‬
‫داﺳﺘﺎن ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺧﻠﻖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ اﻣﺎ در اﺑﺘﺪاي داﺳﺘﺎن ﻧﻤﻲداﻧﻴﻢ ﻳﺎ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻧﻴﺴﺘﻴﻢ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ او ﺗﺎ آﺧﺮ داﺳﺘﺎن ﭼﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ‪(.‬‬

‫اﻗﺴﺎم داﺳﺘﺎن )رواﻳﺖ ﻣﺪرن(‪:‬‬

‫داﺳﺘﺎن را ﺑﻪ دو اﻋﺘﺒﺎر ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺑﻨﺪي ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻳﺎ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻮدن‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫‪ -2‬ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺣﺠﻢ و ﭼﻨﺪ ﺧﻄﺒﻲ ﺑﻮدن‪.‬‬

‫اﻗﺴﺎم داﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻳﺎ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺑﻮدن‪:‬‬

‫‪ -1‬ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﺤﻮر )ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ(‪ :‬در داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﺤﻮرﻣﻌﻤﻮﻻ در اﺑﺘﺪاي داﺳﺘﺎن ﻣﻌﻤﺎﻳﻲ ﻃﺮح ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﮕﻴﺰه ﺧﻮاﻧﺪن داﺳـﺘﺎن ﺣـﻞ‬
‫آن ﻣﻌﻤﺎ اﺳﺖ‪ .‬داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺣﺎدﺛﻪ ﻣﺤﻮر ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺼﺮف ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﻌﺪ از اﻳﻨﻜﻪ ﻣﻌﻤﺎ ﺑﺮاي ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺣﻞ ﺷﺪ دﻳﮕﺮ اﻧﮕﻴﺰهاي ﺑـﺮاي دو‬
‫ﺑﺎره ﺧﻮاﻧﺪن داﺳﺘﺎن وﺟﻮد ﻧﺪارد‪) .‬داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺟﻨﺎﻳﻲ و ﭘﻠﻴﺴﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻫﺴﺘﻨﺪ‪(.‬‬
‫‪ -2‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺤﻮر )ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ(‪ :‬در اﻳﻨﮕﻮﻧﻪ داﺳﺘﺎنﻫﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻣﻲاﻓﺘﺪ و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺨﺼﻴﺖ در ﭘﻲ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﺮا ﭼﻨﻴﻦ‬
‫اﺗﻔﺎﻗﻲ اﻓﺘﺎده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻮع داﺳﺘﺎن ﻫﺮﮔﺰ ﻛﻬﻨﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد و ﻫﺮ ﺑﺎر ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﻮد ﺗﺎزﮔﻲ ﺧﻮاﺻﻲ داﺷﺘﻪ و ﻣﻄﺎﻟـﺐ ﺟﺪﻳـﺪي ﺑـﺮاي‬
‫ﺑﺎزﮔﻮ ﻛﺮدن ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ دارد‪).‬رﻣﺎن ﻧﺎﻃﻮر دﺷﺖ از ﺳﺎﻟﻴﻨﺠﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎرز اﻳﻦ ﻧﻮع داﺳﺘﺎن اﺳﺖ‪(.‬‬

‫اﻗﺴﺎم داﺳﺘﺎن ﺑﻪ اﻋﺘﺒﺎر ﺣﺠﻢ و ﭼﻨﺪ ﺧﻄﻲ ﺑﻮدن‪:‬‬

‫‪ -1‬داﺳﺘﺎن ﻛﻮﺗﺎه‪ :‬رواﻳﺖ ﻣﺪرﻧﻲ ﻛﻪ داراي ﻳﻚ ﺧﻂ داﺳﺘﺎﻧﻲ)ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ( اﺳﺖ و در ﻳﻚ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﻮاﻧﺪه ﻣﻲﺷـﻮد)ﺣﺠﻤـﺶ ﻛـﻢ‬
‫اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ -2‬داﺳﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ‪ :‬رواﻳﺖ ﻣﺪرﻧﻲ ﻛﻪ داراي ﻳﻚ ﺧﻂ داﺳﺘﺎﻧﻲ)ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ( اﺳﺖ و در ﻳﻚ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد)ﺣﺠﻤـﺶ زﻳـﺎد‬
‫اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ -3‬رﻣﺎن‪ :‬رواﻳﺖ ﻣﺪرﻧﻲ ﻛﻪ داراي ﭼﻨﺪ ﺧﻂ داﺳﺘﺎﻧﻲ)ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ( اﺳﺖ و در ﻳﻚ ﻧﺸﺴﺖ ﺧﻮاﻧﺪه ﻧﻤﻲﺷﻮد)ﺣﺠﻤﺶ زﻳﺎد اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﭼﻬﺎرم‬

‫وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﻮب‬

‫در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺣﺪ اﻗﻞ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﻮب ﺑﺎﻳﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ؛ در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ وﻳﮋﮔﻲﻫـﺎي‬
‫زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺑﻮدن ﻧﻮﺷﺘﻪ‪:‬‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻧﻮع ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ارﺗﺒﺎط دﻗﻴﻖ ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺎم اﺟﺰاء داﺳﺘﺎن )ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮح ﺳﻮال‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﺣـﻞ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ و ﭘﺎﻳﺎن( وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻧﻮﺷﺘﻪ در ﻃﻮل ﻛﺎر ‪ ،‬دﭼﺎر ﻧﻮﺳﺎنﻫﺎي ﻧﺎﺑﺠﺎ ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻣﻨﻄﻘﻲ و ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺑﻮدن روال داﺳﺘﺎن‪:‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي آن را ﺑﺎور ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺻﻞ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮل رﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮد ﺑﻪ ﻃﻮري ﻛـﻪ‬
‫ﻫﺮ ﻣﺎﺟﺮا ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﻗﺒﻠﻲ و ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺑﻌﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬و ﻃﻮري زﻣﻴﻨﻪ ﻻزم ﺑﺮاي وﻗﻮع ﻣﺎﺟﺮاﻫـﺎ ﻓـﺮاﻫﻢ ﺷـﻮد ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻮدن آن ﺷﻚ ﻧﻜﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﮔﺰﻳﺪه ﮔﻮﻳﻲ‪:‬‬
‫ﺣﺎﺷﻴﻪ روي ‪ ،‬ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﻣﻮﺿﻮع اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن‪ ،‬و ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮﻋﻲ ﻛـﻪ ﻧﻘـﺶ ﭼﻨـﺪان در ﭘﻴـﺸﺒﺮد داﺳـﺘﺎن ﻧـﺪارد‪،‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻛﺴﻞ ﺷﺪن ﺧﻮاﻧﻨﺪه و ﺧﺎرج ﺷﺪن رﺷﺘﻪ ﻛﻼم از دﺳﺖ وي ﺷﺪه و ﻋﺪم اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي اداﻣﻪ داﺳﺘﺎن را ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﻲآورد‪.‬‬
‫‪ -4‬ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎزي و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي‪:‬‬
‫ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﻮب داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎزي ﻗﻮﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي آن زﻧﺪه داراي روح و ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺻﺪﻫﺎ داﺳﺘﺎن ﺧﻮاﻧﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ اﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻ داﺳﺘﺎﻧﻲ در ذﻫﻦ و زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎر و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬار ﻣـﻲاﻓﺘـﺪ ﻛـﻪ داراي ﺗـﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﺳﺎزي و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي ﻗﻮﻳﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮاﻧﻨﺪه داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﺧﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن ارﺗﺒﺎط ﺑـﺮ ﻗـﺮار‬
‫ﻛﻨﺪ و ﻣﺎ ﺟﺮاﻫﺎي داﺳﺘﺎن را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ واﺿﺢ و آﺷﻜﺎر در ذﻫﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﺴﻢ ﻧﻤﺎﻳـﺪ‪) .‬در درس ﻧﻬـﻢ ﺷﺨـﺼﻴﺖ ﭘـﺮدازي را ﺷـﺮح‬
‫ﺧﻮاﻫﻴﻢ داد‪(.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﺜﺮ زﻳﺒﺎ و روان‪:‬‬
‫ﻧﺜﺮ ﻳﺎ زﺑﺎن داﺳﺘﺎن ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬زﻳﺒﺎ و روان ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ در ﻋﻴﻦ ﺣﺎل ﻧﺜﺮ زﻳﺒﺎ و روان ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺟﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳـﺎزي و‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي را ﺑﮕﻴﺮد‪ .‬ﭼﺮاﻛﻪ اﺻﻞ در داﺳﺘﺎن ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎزي و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي ﻗﻮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در اﻳﻦ ﺿﻤﻴﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ آن ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺖ رﻋﺎﻳﺖ ﻗﻮاﻋﺪ دﺳﺘﻮري و ﻧﮕﺎرﺷـﻲ زﺑـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ آن زﺑـﺎن‬
‫داﺳﺘﺎن ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﻴﻢ ﻓﺮﻗﻲ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ آن زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻳﺎ ﻫﺮ زﺑﺎن دﻳﮕﺮي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫ ‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫‪ -6‬ﺗﺎزﮔﻲ و ﻧﻮآوري‪:‬‬
‫در ﻣﻴﺎن ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ ﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺷﺎﻫﺪ آن ﺑﻮدهاﻳـﺪ و ﻳـﺎ‬
‫از دﻳﮕﺮان ﺷﻨﻴﺪه ﻳﺎ ﺗﺨﻴﻞ ﻛﺮدهاﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎﻳﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ آﻧﻘـﺪر ﻏﻴـﺮ ﻣﻌﻤـﻮل‪ ،‬ﻏﻴـﺮ ﺗﻜـﺮاري و واﺟـﺪ‬
‫آﻧﭽﻨﺎن ﺗﺎزﮔﻴﻬﺎ و ارزﺷﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﺎزﮔﻮﻳﻲ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻨﺎﺳﺖ ﻣﺤﻮر ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد اﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺑﺎرزي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺎﻳـﺪ داراي ﻧﻜﺘـﻪاي ﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ‬
‫آن را از ﻣﻮﺿﻮﻋﻬﺎي ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ و ﺗﻜﺮاري ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -7‬ﻛﺸﺶ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ وﮔﻴﺮاﻳﻲ‪:‬‬
‫داﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺎ آﺧﺮﻳﻦ ﻟﺤﻈﺎت ﺧﻮاﻧﻨﺪه را ﻫﻤﺮاه ﺧﻮد ﺑﻜﺸﺪ ﻫﺮﮔﺰ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ ،‬ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﻮب داﺳـﺘﺎﻧﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ‬
‫ﺧﻮاﻧﻨﺪه را ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺧﻮد ﻛﺮده و ﺗﺎ آﺧﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد ﻫﻤﺮاه ﺳﺎزد‪ .‬اﻳﻦ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎ ﻃﺮح اﺳﺘﺎداﻧﻪ و ﻧﺎ ﻣﺤﺴﻮس ﺳـﻮال ﻛـﻪ ﻫﺮﭼـﻪ‬
‫داﺳﺘﺎن ﺟﻠﻮ ﺗﺮ ﻣﻲرود اﻳﻦ ﺳﻮاﻻت ﺷﻜﻞﻫﺎ و ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﻪ ﺧﻮد ﻣﻲﮔﻴﺮو و در آﺧـﺮ داﺳـﺘﺎن ﺑـﺎ ﺷـﻜﻠﻲ ﻣﻨﻄﻘـﻲ ﺑـﻪ‬
‫ﺟﻮاب ﻣﻲرﺳﺪ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -8‬ﺑﺮﺧﻮرد رﻳﺸﻪ اي ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ‪:‬‬
‫داﺳﺘﺎن ﺧﻮب ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﺳﻄﺤﻲ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻧﻤﻲﭘﺮدازد ﺑﻠﻜﻪ رﻳﺸﻪاي ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮده و ﻋﻤﻖ ﻣﺴﺎﺋﻞ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺑـﻪ ﻋﺒـﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﻋﻠﺖﻫﺎ را ﻫﺪف ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﻌﻠﻮلﻫﺎ را‪ ،‬از ﻣﻌﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖﻫﺎ ﻣﻲرﺳﺪ‪ ،‬ﻧﻪ آﻧﻜﻪ در ﻣﻌﻠﻮلﻫﺎ در ﺟﺎ ﺑﺰﻧﺪ و اﺣﻴﺎﻧﺎ آﻧﻬـﺎ را‬
‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎر ﻇﺮﻳﻒ و ﻫﻨﺮﻣﻨﺪاﻧﻪ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﭘﻨﺠﻢ‪:‬‬

‫وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻳﻚ ﻧﺜﺮ ﺧﻮب داﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫‪ -1‬اﻧﺘﺨﺎب ﺻﺤﻴﺢ و دﻗﻴﻖ ﻛﻠﻤﺎت‪:‬‬

‫در ادﺑﻴﺎت ﺗﻨﻬﺎ وﺳﻴﻠﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻓﻜﺮ و اﺣﺴﺎس ﻛﻠﻤﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﮔﺮ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺮ زﺑﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬در ﺑﻪ ﻛﺎر ﮔﻴﺮي ﻫﺮ ﻛﻠﻤـﻪ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴـﺐ‪،‬‬
‫ﺗﻌﺒﻴﺮ‪ ،‬ﺗﺸﺒﻴﻪ‪ ،‬ﺣﺮف اﺿﺎﻓﻪ و ﺣﺘﻲ ﻫﺮ ﻋﻼﻣﺖ ﻧﮕﺎرﺷﻲ در ﻣﺘﻦ ﺧﻮد ﻣﻨﻈﻮر ﺧﺎﺻﻲ ﺧﻮاﻫـﺪ داﺷـﺖ‪ .‬او ﺑـﻪ وﺳـﻴﻠﻪ ﻫـﺮ ﻳـﻚ از اﻳـﻦ‬
‫اﻧﺘﺨﺎبﻫﺎ ﻣﻲﺧﻮاﻫﺪ ﻓﻜﺮ و اﺣﺴﺎس ﻳﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺎﺻﻲ را ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه اﺛﺮش ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻚ ﻧﺜﺮ ﺧﻮب ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﺑﻨﺎي زﻳﺒﺎ و ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﺎﺑﺠﺎ و زاﻳﺪي وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ .‬ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﺟﺎي ﺧﻮد و ﺑﻪ اﻧـﺪازه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﺎزﮔﻲ و زﻧﺪه ﺑﻮدن‪:‬‬

‫ﻳﻚ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﻌﺒﻴﺮات و ﺗﺸﺒﻴﻬﺎﺗﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﻨﺪ ﻛﻪ زﻧﺪه و ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺑﺎ زﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻣﻲﺷﺪه و اﻣﺮوزه ﺑﻪ ﻛﺎر ﻧﻤﻲرود‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ روي زﻳﺒﺎ ﻛﻪ در ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻣﺎه ﺷﺐ ﭼﻬﺎرده ﺗـﺸﺒﻴﻪ ﻣـﻲﺷـﺪه و اﻣـﺮوزه در اﺛـﺮ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻣﻜﺮر ﺗﺎزﮔﻲ ﺧﻮد را از دﺳﺖ داده و از آن روح‪ ،‬اﻧﺮژي و ﺑﺎر ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ در ﻳﻚ ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺻﻴﻞ و‬
‫ﺧﻮب ﺑﺎﻳﺪ از ﺗﺸﺒﻴﻬﺎت ﺑﻜﺮ و دﺳﺖ اول اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪ -3‬ﺑﻲ ﭘﻴﺮاﻳﮕﻲ‪:‬‬
‫از وﻳﮋﮔﻴﻬﺎي ﻣﺜﺒﺖ ﻳﻚ ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺧﻮب اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه در ﺣﻴﻦ ﺧﻮاﻧﺪن داﺳﺘﺎن در ﻋﻴﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣـﻮاردي ﻛـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر‬
‫ﻧﻈﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه اﺳﺖ‪ ،‬وﺟﻮد ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎن را اﺣﺴﺎس ﻧﻜﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻫﻮاﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﻤﺎم اﻃﺮاف ﻣﺎ را اﺣﺎﻃﻪ ﻛﺮده و ﻟﺤﻈﻪ ﻟﺤﻈﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻣـﺎ ﺑـﻪ‬
‫آن واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺜﺮ در داﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ؛ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارد وﻟﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﻮد و ﺗﻨﻬﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ وﺟـﻮد آن ﭘـﻲ ﺑـﺮده‬
‫ﺷﻮد ﻛﻪ اﺧﺘﻼﻟﻲ در ﺟﺮﻳﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ آن ﺑﻪ وﺟﻮد آﻳﺪ‪ .‬ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺗﻜﻠﻒ و ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﻧﻮﺷﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎده و روان و در ﻋﻴﻦ ﺣـﺎل زﻳﺒـﺎ‬
‫ﻧﻮﺷﺖ‪.‬‬

‫‪ -4‬اﻳﺠﺎز‪:‬‬
‫اﻳﺠﺎز ﻫﻤﺎن ﻛﻢ ﮔﻔﺘﻦ و ﮔﺰﻳﺪه ﮔﻮﻳﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه آﻧﻘﺪر ﺑﺮ زﺑﺎن ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﻠﻤـﺎت ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻘـﺼﻮد‬
‫ﻣﻤﻜﻦ را ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ و ﻧﻮﺷﺘﻪاش ﭼﻴﺰي اﺿﺎﻓﻪ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﻳﻜﺪﺳﺘﻲ ﻧﺜﺮ ‪:‬‬

‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﻳﻜﺪﺳﺖ ﺑﻮدن ﻧﺜﺮ ﻧﻴﺰ از اﻣﺘﻴﺎزات ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﻮب اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از ﻳﻜﺪﺳﺘﻲ اﻳـﻦ ﻧﻴـﺴﺖ ﻛـﻪ ﻧﻮﺷـﺘﻪ از آﻏـﺎز ﺗـﺎ‬
‫ﭘﺎﻳﺎن آﻫﻨﮓ ﺛﺎﺑﺖ و ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻫﻨﺮي داﺳﺘﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ آﻫﻨﮓ ﻧﺜﺮش ﺑﺎ آﻫﻨﮓ ﺣﺮﻛﺖ داﺳﺘﺎن‬
‫و ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي آن ﻫﻤﺨﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ارﺗﺒﺎط ﻧﺜﺮ ﺑﺎ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ و ﺣﻮادث ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺳﺘﺎن درﺳﺖ ﻣﺜـﻞ ارﺗﺒـﺎط ﻣﻮﺳـﻴﻘﻲ ﺑـﺎ‬
‫آواز در ﻳﻚ ﺳﺮود اﺳﺖ‪ .‬در داﺳﺘﺎن ﮔﺎه اوﺿﺎع آرام اﺳﺖ و زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎي ﺗﻨـﺪ و ﻫﻴﺠـﺎن اﻧﮕﻴـﺰ اﺗﻔـﺎق ﻣـﻲاﻓﺘـﺪ‪ .‬ﺻـﺤﻨﻪاي‬
‫ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﻴﺰ اﺳﺖ و ﺻﺤﻨﻪاي دﻳﮕﺮ ﺣﺎﻟﺘﻲ ﻋﺎﻃﻔﻲ و ﺗﺎﺛﺮ اﻧﮕﻴﺰ دارد‪ .‬ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎن اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫـﺪ ﻳﻜﻨﻮاﺧـﺖ ﺑﺎﺷـﺪ ﻧﺜـﺮ ﻓﻨـﻲ ﻣـﻮﻓﻘﻲ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺜﺮي ﻳﻜﺪﺳﺖ و روان ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن )ﺣﺎل‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آﻳﻨﺪه(‪ ،‬راوي)اول ﺷﺨﺺ‪ ،‬داﻧـﺎي ﻛـﻞ‪ ،‬ﻧـﺎﻇﺮ‪،‬‬
‫ﺧﻄﺎﺑﻲ ( و ﻋﺎم ﻳﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻮدن ﻳﻚ دﺳﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫‪ -6‬ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻧﺜﺮ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع داﺳﺘﺎن‪:‬‬

‫ﻫﺮ داﺳﺘﺎن ﻧﺜﺮ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد را ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻧﺜﺮي را ﻣـﻲﻃﻠﺒـﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨـﺎن ﻛـﻪ در‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن اﺣﺴﺎﺳﻲ و ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻃﻮري ﻧﻮﺷﺖ و در ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺧﺸﻦ ﺟﻨﺎﻳﻲ ﭘﻠﻴﺴﻲ ﻳﻚ ﻃـﻮر دﻳﮕـﺮ ﻳـﺎ در ﻳـﻚ‬
‫داﺳﺘﺎن ﻓﻜﺎﻫﻲ و ﻃﻨﺰ آﻣﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺜﺮي ﻣﺨﺼﻮص را ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪ -7‬ﻏﻨﺎ‪:‬‬
‫ﻫﺮ زﺑﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل داراي دﻫﻬﺎ ﻫﺰار ﻛﻠﻤﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﺖ و در آن‪ ،‬ﺑﺮاي ﺑﻴﺎن ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﮔﺎه ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﺘﻔـﺎوت وﺟـﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪهاي ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻈﻪاش ﮔﻨﺠﻴﻨﻪاي ﻏﻨﻲ از ﻟﻐﺎت دارد‪ ،‬ﻧﺜﺮي ﻣﻲآﻓﺮﻳﻨﺪ ﻛﻪ از ﺗﻜﺮارﻫﺎي زﻳﺎن آور و ﻓﻘﺮ ﻟﻐﺖ ﺑﺮي اﺳـﺖ‪.‬‬
‫ﺣﺎل آﻧﻜﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﻲ ﻣﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺪودي ﻟﻐﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارﻧﺪ ﻛﻪ زﻳﺎدي ﺗﻜﺮار در ﻧﻮﺷﺘﻪﺷﺎن ﻧﺜﺮ را از زﻳﺒـﺎﻳﻲ و روان ﺑـﻮدن‬
‫ﻣﻲاﻧﺪازد و ﺗﻮي ذوق ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ و ادﺑﻴﺎت ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﻟﺒﺮﻳﺰ از ﺗﻜﻴﻪ ﻛﻼمﻫﺎ‪ ،‬ﺿﺮب اﻟﻤﺜﻞﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﺎﻳﻪﻫﺎ و ﺗﺸﺒﻴﻬﺎت اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪ آن‬
‫زﻳﺒﺎﻳﻲ و ﻏﻨﺎ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻓﺮﻫﻨﮓ و ادﺑﻴﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺴﻠﻂ ﺑﺎﺷـﺪ ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﻧﺜـﺮ ﺧـﻮد را از ﺧـﺸﻜﻲ و ﺑـﻲ روﺣـﻲ و‬
‫ﻳﻜﻨﻮاﺧﺘﻲ ﻧﺠﺎت دﻫﺪ و ﺑﻪ آن ﻏﻨﺎ ﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻼم آﺧﺮ اﻳﻨﻜﻪ‪:‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻧﺜﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ زﻳﺎد در زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻣﺨﻄﻠﻒ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ داﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﺮﮔﺰﻳﺪه‪.‬‬
‫‪ -2‬ﻧﻮﺷﺘﻦ زﻳﺎد )ﻛﺴﺐ ﻣﻬﺎرت(‬
‫‪ -3‬آﺷﺎﻧﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﺎزﻧﺪهء ﻳﻚ ﻣﺘﻦ‬

‫اﻣﺎ ﭼﻪ ﭼﻴﺰي ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﻬﺎرت ﻧﻮﺷﺘﻨﻤﺎن اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ؟‬

‫‪ -1‬داﺳﺘﺎن‬
‫‪ -2‬ﻧﻘﺪ ﺑﺮ داﺳﺘﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‬
‫‪ -3‬ﺧﺎﻃﺮات روزاﻧﻪ‬
‫‪ -4‬ﺧﻼﺻﻪ ﻧﻮﻳﺴﻲ از ﻫﺮاﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ‪.‬‬
‫‪ -5‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ )ﻗﻠﻢ را ﺑﺮدارﻳﻢ و در ﮔﻮﺷﻪاي ﺑﻨﺸﻴﻨﻴﻢ و ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻪ ذﻫﻨﻤﺎن ﻣﻲآﻳﺪ ﺑﻨﻮﻳﺴﻴﻢ(‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﺷﺸﻢ‬

‫ﭘﻴﺮﻧﮓ‬

‫ﭘﻴﺮﻧﮓ ﭼﻴﺴﺖ؟‬
‫ﭘﻴﺮﻧﮓ در واﻗﻊ ﻫﻤﺎن ﺑﻴﺮﻧﮓ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺮﻧﮓ ﻃﺮﺣﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﺎﺷﺎن ﺑﻪ روي ﻛﺎﻏﺬ ﻣﻲﻛﺸﻨﺪ و ﺑﻌﺪ آن را ﻛﺎﻣﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻳﺎ ﻃﺮح ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻲ‬
‫ﻛﻪ ﻣﻌﻤﺎران ﻣﻲرﻳﺰﻧﺪ و از روي آن ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن را ﺑﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺸﺮده اﻣﺎ ﻛﺎﻣﻞ و ﮔﻮﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﻣﺎﺟﺮاﻫﺎﺳﺖ و ﻣﺎ ﭘﺲ از دﻳﺪن ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻳﺎ ﺧﻮاﻧﺪن ﻳـﻚ داﺳـﺘﺎن ﺑـﺮاي‬
‫دﻳﮕﺮان ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻫﻤﺎن ﭘﻴﺮﻧﮓ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺎﺻﻞ دﻳﺪهﻫﺎ ﺷﻨﻴﺪهﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎ و ﻳﺎ ﺗﺨﻴﻞ آزاد اﻓـﺮادي اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﻣﻤﻜـﻦ اﺳـﺖ ﻟﺰوﻣـﺎ‬
‫داﺳﺘﺎنﻧﻮﻳﺲ ﻫﻢ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬وﻗﺘﻲ ﺳﻮژه اوﻟﻴﻪاي ﻛﻪ اﺳﺘﻌﺪاد ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪن ﺑﻪ داﺳﺘﺎن را دارد در ذﻫﻦ ﻣﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣـﻲﺷـﻮد ﺑﺎﻳـﺪ اﻳـﻦ ﻃـﺮح را‬
‫ﻳﺎدداﺷﺖ ﻛﺮده و در ﺷﺮاﻳﻂ و ﻓﺮﺻﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ از آن داﺳﺘﺎﻧﻲ ﺧﻠﻖ ﻛﺮد‪.‬‬

‫راهﻫﺎي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮژه‪:‬‬

‫راهﻫﺎي زﻳﺎدي ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻮژه ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﻲ ﭘﻴﺮﻧﮓ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ ﺧﻠﻖ داﺳﺘﺎن از آن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ در زﻳـﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮﺧـﻲ از آﻧﻬـﺎ اﺷـﺎره‬
‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ .2‬ﻛﻨﺠﻜﺎوي اﻓﺮاﻃﻲ ‪ .3‬ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﺑﻪ دوران ﻛﻮدﻛﻲ ‪ .4‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ زﻣﺎن )ﺳﻔﺮ ﺑﻪ آﻳﻨﺪه ﻳﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ(‬
‫‪ .5‬ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﺷﻐﻞ اﻓﺮاد )ﻣﺜﻼ ﻳﻚ اﻓﺴﺮ در ﻛﻮدﻛﺴﺘﺎن ﻛﺎر ﻛﻨﺪ( ‪ .6‬ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ‬

‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻧﮓ ﺧﻮب‪:‬‬

‫ﻳﻜﻲ از راﻫﻬﺎي دﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮﻧﮓ‪ ،‬ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺣﺴﺎب ﺷﺪه و ﻫﻮﺷﻤﻨﺪاﻧﻪ ﺣﻮادث اﻋﻢ ازاﺻﻠﻲ و ﻓﺮﻋﻲ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺧﻮد را در ﻗﻴﺪ و ﺑﻨـﺪ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺗﻮاﻟﻲ زﻣﺎﻧﻲ وﻗﻮع ﺣﻮادث ﻗﺮار دﻫﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻧﻴﺎز و ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮد از داﺳﺘﺎﻧﺶ در اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ دﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﺜﻼ در ﺑﺮﺧﻲ‬
‫ﻣﻮارد‪ ،‬آن را ﺑﻪ ﻫﻢ رﻳﺰد و ﺟﺎي ﺣﺎدﺛﻪ ‪ 1‬و ‪ 3‬را ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻋﻮض ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻳﺎ ﻣﻮردي را ﻛﻪ در اﺑﺘﺪاي داﺳﺘﺎن اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي داﺳﺘﺎن ﺑﺒﺮد‪ .‬اﻳـﻦ‬
‫دﺧﺎﻟﺖ و ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﻪ دو ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﻣﻲﮔﻴﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﻫﺮ ﭼﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﮔﺬارﺗﺮ ﻛﺮدن ﻣﻀﻤﻮن و ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‬
‫‪ -2‬اﻳﺠﺎد ﻳﺎ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻋﺎﻣﻞ اﻧﺘﻈﺎر و ﺣﻔﻆ آن ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن داﺳﺘﺎن‬
‫اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺮاي راز آﻣﻴﺰ ﺷﺪن داﺳﺘﺎن و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺧﻄﻲ وﺻﺎف ﺑﻮدن داﺳﺘﺎن)ﺧﺎﻃﺮه وار ﺑﻮدن داﺳﺘﺎن( ﺑﻜﺎر ﻣﻲرود و ﭘﻴﭻ و ﺧﻢﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ‬
‫آن داده ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه را ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن داﺳﺘﺎن ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫دﻳﮕﺮ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻳﻚ ﭘﻴﺮﻧﮓ ﺧﻮب وﺟﻮد راﺑﻄﻪ ﻋﻠﺖ و ﻣﻌﻠﻮﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﺣﻮادث ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﺳـﺖ‪ .‬ﻫـﻴﭻ ﻳـﻚ از اﺗﻔﺎﻗـﺎﺗﻲ ﻛـﻪ در داﺳـﺘﺎن رخ‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﺑﻲ دﻟﻴﻞ و ﺑﺪون رﻳﺸﻪ ﻧﻴﺴﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻨﺸﺎء آﻧﻬﺎ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ آﺷﻜﺎر ﻧﺸﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻮادث ﺑﺮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ اﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ و ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ‬
‫ﻣﺘﻘﺎﺑﻼ ﺑﺮ ﺣﻮادث ﻣﺆﺛﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﻫﻔﺘﻢ‬

‫ﻋﺎﻣﻞﻫﺎﻳﻲ ﻛﺸﺶ‬

‫ﺑﻲ ﺷﻚ ﺑﺮاي ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﭼﻨﺎن ﺟﺬب آن ﺷـﺪهاﻳـﺪ ﻛـﻪ ﺑـﻪ ﻛـﻞ از ‪ ،‬وﺿـﻊ و ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ‬
‫ﻃﺒﻴﻌﻲ واز آﻧﭽﻪ در اﻃﺮاﻓﺘﺎن ﻣﻲﮔﺬرد ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪهاﻳﺪ و ﺑﻪ آﺳﺎﻧﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﻴﺪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آن دل ﺑﻜﻨﻴﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮ ﻣـﻲﮔـﺮدد ﺑـﻪ ﻋﺎﻣـﻞ‬
‫ﻛﺸﺶ در داﺳﺘﺎن ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺒﺶ را ﭘﺎﻳﺒﻨﺪ ﺧﻮد ﻛﻨﺪ و ﺗﻮﺟﻬﺶ راﺟﻠﺐ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﻳﻦ ﺟﺎذﺑﻪ را اﻳﺠﺎدﻛﻨﺪ از اﻳـﻦ‬
‫ﻗﺮار اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -1‬در ﮔﻴﺮي و ﻛﺸﻤﻜﺶ‬
‫‪ -2‬ﺣﺎدﺛﻪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد و ﭘﺮ ﻫﻴﺠﺎن‬
‫‪ -3‬ﺑﻜﺮ ﺑﻮدن و ﺗﺎزﮔﻲ‬
‫‪ -4‬ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ و ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﺣﻮادث‬
‫‪ -5‬ﻃﻨﺰ‬
‫‪ -6‬ﻋﻤﻖ دﻳﺪ و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي‬

‫در ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻮق ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ وﻳﺎ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻛﺸﺶ و ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﺷﻮﻧﺪ ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﻣـﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪:‬‬
‫در ﻣﺠﻤﻮع ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﺷﺶ ﻧﻮع در ﮔﻴﺮي در داﺳﺘﺎن و ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ و ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ‪ ،‬ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ و دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬
‫‪ -1‬در ﮔﻴﺮي اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن » ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺎدي‪ ،‬ﻳﺎ رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﻋﻨﻮان‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﻳﺎ ﭼﻴﺰي«‬
‫‪ -2‬در ﮔﻴﺮي اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ ﮔﺮوﻫﻲ از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ » ﺑﺮ ﺳﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺎدي‪ ،‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ‪«...‬‬
‫‪ -3‬در ﮔﻴﺮي اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﻃﺒﻴﻌﺖ » ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺟﺎن ﻳﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﭼﻴﺰي ﻳﺎ ﺟﺎﻳﻲ «‬
‫‪ -4‬در ﮔﻴﺮي اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺧﻮد » وﺟﺪان ‪،‬ﻧﻔﺲ اﻣﺎره ‪،‬‬
‫‪ -5‬در ﮔﻴﺮي اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺧﺪاﻳﺎن و دﻳﮕﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﻫﻮم ﻳﺎ واﻗﻌﻲ ﻓﺮا ﻃﺒﻴﻌﻲ » ﻧﻮﻋﻲ ﺳﺮﻛﺸﻲ و ﻃﻐﻴﺎن ﺑﺮاي رﻫـﺎﻳﻲ از ﺳـﻠﻄﺔﺟﺎﺑﺮاﻧﻪ‬
‫آﻧﺎن‪ ،‬در ﺟﻬﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ آوردن آزادي ﻓﺮدي و ﺑﻪ دﺳﺖ ﮔﻴﺮي ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ ﺧﻮﻳﺶ ‪ ،‬رﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ آﻧﺎن «‬
‫‪ -6‬درﮔﻴﺮي دو ﻣﻠﺖ ‪،‬دو ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻳﺎ دو ﮔﺮوه از اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪.‬‬

‫ﺑﻌﻀﻲ از داﺳﺘﺎﻧﻬﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ در ﮔﻴﺮي را ﺑﺎ ﻫﻢ در ﺧﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﺣﺘﻲ در ﭼﻨﻴﻦ داﺳﺘﺎﻧﻬﺎﻳﻲ ‪ ،‬ﻳﻚ ﻛـﺸﻤﻜﺶ‬
‫ﻣﻬﻤﺘﺮ و اﺻﻠﻲ ﺗﺮ از ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎ اﺳﺖ و ﺑﻘﻴﻪ در اﺑﻌﺎدي ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻄﺮح ﺷﺪهاﻧﺪ و اﻫﻤﻴﺖ ﻛﻤﺘﺮي دارﻧﺪ‪ .‬درﮔﻴﺮي‪ ،‬ﻟﺰوﻣﺎ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ دﻋﻮا و‬
‫زد و ﺧﻮرد و ﺑﺤﺚ و ﻣﺸﺎﺟﺮه ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﮔﺎه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺴﻴﺎر ﻇﺮﻳﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﻫﺸﺘﻢ‬

‫اﻧﻮاع راوي)زاوﻳﻪ دﻳﺪ(‬

‫ﺑﺮاي ﺧﻠﻖ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن وﺟﻮد ﭼﻨﺪ ﻋﻨﺼﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ :‬ﺧﺎﻟﻖ ﻣﺼﻨﻮع )ﻣﺼﻨﻮع ﻳﻌﻨﻲ اﻳﻨﻜﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺧﻠﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺟﻬﺎن دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺴﺖ‪(.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ .2‬راوي‪ :‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن از زاوﻳﻪ دﻳﺪ )از زﺑﺎن( او ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺷﺨﺼﻴﺖ‪ :‬ﻋﻨﺼﺮي ﻛﻪ داﺳﺘﺎن در ﺳﺪد ﺗﺤﻠﻴﻞ او اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ .4‬واﻗﻌﻪ‪ :‬اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ آن ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻧﻮاع راوي)زاوﻳﻪ دﻳﺪ(‪:‬‬

‫اول ﺷﺨﺺ ﻣﻔﺮد)ﻣﻦ راوي(‪:‬‬ ‫‪.1‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﺎن ﻛﻪ آن را ﺣﺪﻳﺚ ﻧﻔﺲ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪاﻧﺪ؛ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه از دﻳﺪ ﻣﻦ راوي ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻦ راوي ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ از ﺧﻮدش ﺑﻴﺮون ﺑﻴﺎﻳﺪ و ﻓﻘﻂ از درون ﺧﻮدش ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ وﻗﺎﻳﻊ را ﺑﺮاي ﻣﺎ ﺑﺎز ﮔﻮﻳﺪ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2‬دوم ﺷﺨﺺ ﺧﻄﺎﺑﻲ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﺎن راوي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻳﻚ دورﺑﻴﻦ ﻛﺮدار ﺷﺨﺼﻴﺖ داﺳﺘﺎن را زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮد و داﺳﺘﺎن را ﺑﺼﻮرت ﺧﻄﺎﺑﻲ ﺑﻴﺎن ﻣـﻲﻛﻨـﺪ‪.‬‬
‫)ﻣﺜﻼ‪ :‬ﺳﺎﻋﺖ ﺷﺶ ﺑﻮد از ﺧﻮاب ﺑﻴﺪار ﺷﺪي ﺻﻮرﺗﺖ را ﺷﺴﺘﻲ در آﻳﻨﻪ ﻛﻪ ﻧﮕﺎه ﻛﺮدي ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻟﻜﻲ ﻧﻮ روي ﺻﻮرﺗﺖ ﺷﺪي ﻛﻪ ﺗﺎ‬
‫آن روز ﻧﺪﻳﺪه ﺑﻮدي‪(...‬‬

‫‪ .3‬داﻧﺎي ﻛﻞ ﻣﻄﻠﻖ‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه از دﻳﺪ ﻳﻚ ﺷﺨﺺ ﻣﻄﻠﻊ و آﮔﺎه از ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ و ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﻧﻜﺘﻪاي از درون و ﺑﻴﺮون‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻳﺎ ﻣﻜﺎنﻫﺎي وﻗﻮع ﺣﻮادث ﺑﺮ او ﭘﻮﺷﻴﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎم داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﺑﻴﺎن ﺷﺪهاﻧﺪ اﻣﺎ اﻣﺮوزه در داﺳﺘﺎن ﻣﺪرن از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤـﻲﺷـﻮد ﭼـﺮا ﻛـﻪ ﻣﻬـﻢ‬
‫ﺗﺮﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲء ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﻣﺪرن ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺑﻮدن ﺳﻴﺮ داﺳﺘﺎن اﺳﺖ اﻣﺎ اﻳﻦ ﻧـﻮع از رواﻳـﺖ ﻛـﻪ راوي ﺑـﺪون دﻟﻴـﻞ از درون و‬
‫ﺗﻔﻜﺮات ﺗﻤﺎم ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي داﺳﺘﺎن آﮔﺎه اﺳﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ وﺟﻪ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺟﻠﻮه ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫‪ .4‬داﻧﺎي ﻛﻞ ﻣﺤﺪود‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﻧﻮع ﺑﻴﺎن ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻓﻘﻂ از درون ﻳﻜﻲ از ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي داﺳﺘﺎﻧﺶ ﻣﻄﻠﻊ اﺳﺖ و ﺑﻘﻴﻪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ زﺑﺎن ﻧﻴﺎﻳﻨـﺪ و‬
‫رو ﻧﻜﻨﻨﺪ ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﻤﻲﻓﻬﻤﺪ ﻛﻪ ﭼﻪ اﺣﺴﺎﺳﻲ دارﻧﺪ ‪.‬در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه دور ﺑﻴﻦ ﺧﻮد را ﭘﺸﺖ ﭼﺸﻢ ﻳﻜـﻲ از ﺷﺨـﺼﻴﺖﻫـﺎي‬
‫داﺳﺘﺎن ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ و از درﻳﭽﻪ ﭼﺸﻢ او ﻧﮕﺎه ﻣﻲﻛﻨﺪ و داﺳﺘﺎن را ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪.‬‬

‫‪ .5‬ﻳﺎدداﺷﺖ روزاﻧﻪ‪:‬‬
‫ﻳﻜﻲ از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺧـﺎﻃﺮات روزاﻧـﻪ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در ﺻـﻮرت ﻇـﺎﻫﺮ ﺧـﺎﻃﺮات اﺳـﺖ وﻟـﻲ وﻗﺘـﻲ آن را‬
‫ﻣﻲﺧﻮاﻧﻴﻢ داﺳﺘﺎن ﻛﺎﻣﻠﻲ را ﺧﻮاﻧﺪهاﻳﻢ‪ .‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﻤـﻪ ﻋﻨﺎﺻـﺮ و ﻗﻮاﻋـﺪ داﺳـﺘﺎن در آن ﺑﻜـﺎر رﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ‪ .‬اﻳـﻦ روش ﻳﻜـﻲ از‬
‫آﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮهﻫﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪ .6‬ﻧﺎﻣﻪ ﻧﮕﺎري‪:‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ دو ﻳﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻧﺎﻣﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ را ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و اﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻳﻚ داﺳـﺘﺎن ﺑـﻪ ﺧﻮاﻧﻨـﺪه‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ‪) .‬اﻳﻦ ﺷﻴﻮه زﻳﺎد ﺟﺬاﺑﻴﺖ ﻧﺪارد‪(.‬‬

‫‪ .7‬زاوﻳﻪ دﻳﺪ ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‪:‬‬

‫در آن ﺑﻪ درون ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻤﻲﺗﻮان ﭘﻲ ﺑﺮد و از اﻓﻜﺎر دروﻧﻲ آﻧﻬﺎ ﭼﻴﺰي ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ‪ .‬ﻓﻘـﻂ از ﮔﻔﺘﮕﻮﻫـﺎ و اﻋﻤـﺎل‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ اﻓﻜﺎر آﻧﻬﺎ رﺳﻴﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻨﻲ ﺑﻨﻮﻳﺴﺪ‪) .‬ﻣﺜﻞ داﺳﺘﺎن ﺳﺎﺣﻞ از آﻟﻦ رب ﮔﺮﻳﻪ(‬

‫‪ .8‬ﺗﻚ ﮔﻮﻳﻲ دروﻧﻲ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻣﺨﺎﻃﺒﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﺷﺨﺺ ﺑﺎ ﺧﻮدش ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﺪ‪) .‬در ﻧﻮﺷﺘﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﻨﺎﻳﺖ و ﻣﻜﺎﻓﺎت از اﻳﻦ ﺷﻴﻮه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪(.‬‬

‫‪ .9‬ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺎل ذﻫﻦ‪:‬‬

‫در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﮔﻮﻳﻨﺪه اﺻﻼ ﺗﻮﻗﻊ ﺟﻮاب و ﺗﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮان ﺑﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻴﺶ را ﻧﺪارد ‪ .‬و ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ راﻛﻪ در آ ن ﻟﺤﻈﻪ در ﻣﻮرد آن ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﺧﺎﻃﺮات ﮔﺬﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از زﻣﺎﻧﻬﺎي ﻗﺒﻞ در ذﻫﻨﺶ ﺗﺪاﻋﻲ ﻣﻲﺷﻮد وﻳﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت و ﻋﻮاﻃﻔﻲ اﺳـﺖ ﻛـﻪ در او زﻧـﺪه‬
‫ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ .10‬روش ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ‪:‬‬
‫در اﻳﻦ ﺷﻴﻮه ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻓﺼﻮل داﺳﺘﺎن از ﻳﻜﻲ از اﻧﻮاع زاوﻳﻪ دﻳﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ه و ﺑﻪ آن ﺷﻴﻮه از زﺑـﺎن ﻳﻜـﻲ از ﺷﺨـﺼﻴﺖﻫـﺎي‬
‫داﺳﺘﺎن ﺣﺮف ﻣﻲزﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ روش ﺑﺴﻴﺎر ﻓﻨﻲ ﺑﻮده و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ رﻣﻮز آن آﺷﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس ﻧﻬﻢ‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي در داﺳﺘﺎن‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺤﺜﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻣﺮوزه در داﺳﺘﺎن ﺑﻪ آن زﻳﺎد ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ ﺑﺤﺚ اوﻟﻴﻦ ﺑﺎ ر در اواﺧﺮ ﻗﺮن ﻧـﻮزدﻫﻢ و اواﻳـﻞ ﻗـﺮن ﺑﻴـﺴﺘﻢ‬
‫ﻣﻄﺮح ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ در ﺳﻪ ﻣﻮرد ﺧﻮد را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺧﻮد‬
‫‪ -2‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻫﻤﻨﻮﻋﺎن‬
‫‪ -3‬در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ و ﻃﺒﻴﻌﺖ‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﺷﺨﺎص داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻮع ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ‪:‬‬
‫‪ -1‬اﺷﺨﺎص ﺳﺎده‪ :‬ﻛﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ دو ﺧﺼﻴﺼﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺪارﻧﺪ و واﻛﻨﺶ آﻧﻬﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ -2‬اﺷﺨﺎص ﺟﺎﻣﻊ )ﭘﻴﭽﻴﺪه(‪ :‬ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮرد آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺣﻮادث ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﺸﺒﻴﻨﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﻮع ﺑﺮﺧﻮرد آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪهﻫﺎي ﭘﻴﺮاﻣﻮﻧـﺸﺎن در ﻃـﻮل‬
‫داﺳﺘﺎن و ﻣﻮاﺟﻪ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻳﻚ ﭘﺪﻳﺪهﻣﻌﻠﻮم ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -3‬اﺷﺨﺎص ﻗﺮار دادي )ﻛﻠﻴﺸﻪاي(‪ :‬اﻳﻦ ﻧﻮع ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎ در داﺳﺘﺎﻧﻬﺎي ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﻧﺪو ﻫﻤﻮاره ﺑـﻪ ﻳـﻚ ﺷـﻜﻞ ﻇـﺎﻫﺮ‬
‫ﻣﻲﺷﺪهاﻧﺪ ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل ﻳﻚ دزد درﻳﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﭼﺸﻢ و ﻳﻚ ﭘﺎي ﭼﻮﺑﻲ در داﺳﺘﺎن ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﻗﻬﺮﻣﺎن داﺳﺘﺎن ﻣﻌﻤﻮﻻ ﻳﻚ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﻴﭽﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻮدش ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴـﺸﺒﻴﻨﻲ ﻧﻴـﺴﺖ و ﺑﻌـﺪ از روﺑـﺮو‬
‫ﺷﺪﻧﺶ ﺑﺎ وﻗﺎﻳﻊ و در ﻃﻮل داﺳﺘﺎن ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻ از ﻧﻮع ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﺎده و ﻛﻠﻴﺸﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﻣﺰاﻳﺎي اﻳـﻦ ﻧـﻮع اﻧﺘﺨـﺎب اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﻳـﻦ دو ﻧـﻮع‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ )ﺳﺎده و ﻛﺮﻳﺸﻪاي( ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ و ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻧﺪارﻧﺪ و او ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑـﻪ ﭘـﺮدازش ﺷﺨـﺼﻴﺖ ﻗﻬﺮﻣـﺎن ﻣـﺸﻐﻮل‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي داﺳﺘﺎن از ﺑﻌﺪ دﻳﮕﺮي ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬

‫‪ -1‬اﻳﺴﺘﺎ‪ :‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از اول ﺗﺎ آﺧﺮ داﺳﺘﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮﻟﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﻮﻳﺎ‪ :‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل داﺳﺘﺎن دﭼﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺤﻮﻻﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎي ﭘﻮﻳﺎي داﺳﺘﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﭘﻴﺶ آﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﺤﻮل در ﻣﻨﺶ )ﻳﻚ ﺻﻔﺖ ﻳﺎ ﺧﻠﻖ در اﻧﻬﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﻮي ﺧﻮﺑﻲ ﻳﺎ ﺑﺪي ﺑﺎﺷﺪ(‬
‫‪ -2‬ﺗﺤﻮل در ﺳﺮﻧﻮﺷﺖ )از ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮي‪،‬از ﺳﻼﻣﺖ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ‪ ،‬ازدواج ‪،‬ﻃﻼق و‪(...‬‬
‫‪ -3‬ﺗﺤﻮل در ﻋﻘﺎﻳﺪ و ﺑﺎورﻫﺎ )در اول ﺑﻪ ﭼﻴﺰي اﻋﺘﻘﺎد دارد و در ﻃﻮل داﺳﺘﺎن اﻳﻦ اﻋﺘﻘﺎد را از دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ ﻣﺤﻜﻤﺘـﺮ ﺑـﺮآن ﭘـﺎي‬
‫ﻣﻲﻓﺸﺎرد(‬

‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ در ﻣﻮرد ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮدازي در داﺳﺘﺎن اﻳﻨﻜﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻇﺎﻫﺮي )ﺳﻦ و ﺳﺎل‪ ،‬ﺟﻨﺴﻴﺖ‪ ،‬ﻧﻮع ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﻧـﮋاد‪ ،‬ﻗـﺪ و ﻗـﻮاره‪،‬‬
‫ﭼﻬﺮه( را ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻨﻴﻢ و اﻋﻤﺎل و رﻓﺘﺎر و ﮔﻔﺘﺎر و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺳﻦ و ﺳﺎل و ﺟﻨﺲ او ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳـﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪه‬
‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ و اﻧﺴﺎﻧﻬﺎي ﻛﻪ در داﺳﺘﺎﻧﺶ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻛﺎﻣﻠﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫درس دﻫﻢ‬

‫ﻧﻘﺪ داﺳﺘﺎن‬

‫ﻧﻘﺪ ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺧﻮب از ﺑﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺪ‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎد‪ ،‬ﻣ‪‬ﻨﺘﻘﺪ‪ ،‬ﻧﺎﻗﺪ‪ ...،‬ﻫﻤﺨﺎﻧﻮاده ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬از ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎت ﻣﺸﻬﻮرﺗﺮ ﻧﺰد ﻣﺎ ﻛﻠﻤﻪ اﻧﺘﻘﺎد اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﺘﻘﺎد ﻫﻢ در ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬آﺷﻜﺎر ﻛﺮدن ﺧﻮﺑﻲﻫﺎ و ﺑﺪيﻫﺎ‪ .‬اﻣﺎ در ﺑﻴﻦ ﻣﺎ ﻣﻌﻨﻲ اﻳﺮادﮔﻴﺮي و ﻋﻴﺐ ﺟﻮﻳﻲ را ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ؛ ﺣﺘﻲ‬
‫ﺑﻌﻀﻲﻫﺎ ﮔﻤﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻧﻘﺪ ﻫﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻴﺐ ﺟﻮﻳﻲ و اﻳﺮاد ﮔﻴﺮي در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻃﻮر ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺪ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪ و‪ ...‬را ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ ﻳﻌﻨﻲ‪ :‬ﻧﺸﺎن دادن ﻗﻮتﻫﺎ و ﺿﻌﻒﻫﺎي ﻳﻚ اﺛﺮ ادﺑﻲ )داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻧﺎﻣﻪ و‪ (...‬و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ اﮔﺮ اﺛﺮ ﻧﻜﺎت ﻇﺮﻳﻒ و ﭘﻨﻬﺎﻧﻲ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻘﺪ وﻇﻴﻔﻪ دارد ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ آن ﻧﻜﺎت ﭘﻨﻬﺎن را ﻫﻢ درﻳﺎﺑﺪ و ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار دﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘﺪ ادﺑﻲ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدن ﻗﺪر و ارزش ﻳﻚ اﺛﺮ ادﺑﻲ ﻣﺮاﺣﻠﻲ وﺟﻮد داردﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺪم ﺑﻪ ﻗﺪم ﺟﻠﻮ رﻓﺖ‪.‬‬
‫ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ ﻣﻲﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺳﺘﺎﻧﻲ را ﻧﻘﺪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﺒﻞ از ﻫﺮ ﭼﻴﺰ دو ﻋﻤﻞ را اﻧﺠﺎم دﻫﻴﻢ‪:‬‬

‫آن را ﺧﻮب ﺑﺨﻮاﻧﻴﻢ و ﺧﻮب ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ؛ آن ﻗﺪر ﺧﻮب‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻴﭻ ﻧﻜﺘﻪ آن از ﻧﻈﺮﻣﺎن ﭘﻨﻬﺎن ﻧﻤﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ .2‬اﮔﺮ در ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ ،‬راز و رﻣﺰي وﺟﻮد دارد‪ ،‬آن را ﺑﺸﻜﺎﻓﻴﻢ و آﺷﻜﺎر ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫اﻳﻦ دو ﺷﺎﻳﺪ اوﻟﻴﻦ و ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻗﺪمﻫﺎ در ﻧﻘﺪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻛﺴﻲ اﻳﻦ دو ﻗﺪم را درﺳﺖ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﻲﺗﻮان اﻣﻴﺪوار ﺑﻮد ﻛﻪ‬
‫ﻗﺪمﻫﺎي ﺑﻌﺪي را ﻫﻢ درﺳﺖ ﺑﺮدارد‪ .‬در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت‪ ،‬ﻧﻪ!‬
‫زﻳﺮا ﻛﺴﻲ ﻛﻪ داﺳﺘﺎن را درﺳﺖ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭼﻄﻮر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آن را ارزش ﮔﺬاري ﻛﻨﺪ؟‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ دو ﻗﺪم ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎ و ﺑﺪيﻫﺎي آﺷﻜﺎر و ﭘﻨﻬﺎن داﺳﺘﺎن ﭼﻴﺴﺖ و ﻛﺠﺎﺳﺖ؟ زﻳﺒﺎﻳﻲﻫﺎ و زﺷﺘﻲﻫﺎي آن ﻛﺪام اﺳﺖ؟‬
‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه‪ ،‬ﭼﻪ ﻧﻮآوريﻫﺎ و رﻳﺰه ﻛﺎريﻫﺎي ﻫﻨﺮي در ﻧﻮﺷﺘﻦ آن ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده اﺳﺖ؟ و‪...‬‬
‫ﺑﻌﺪ از ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﻛﺎرﻫﺎ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﻗﺪر و ﻗﻴﻤﺖ ﻫﻨﺮي ﻳﻚ داﺳﺘﺎن را ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬اوﻻً‪ :‬ﻧﻘﺪ ﻛﺎر ﭼﻨﺪان ﺳﺎدهاي ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺛﺎﻧﻴﺎً‪ :‬ﺗﻨﻬﺎ ﻋﻴﺐ ﺟﻮﻳﻲ و اﻳﺮادﮔﻴﺮي از ﻳﻚ داﺳﺘﺎن را ﻧﻤﻲﺗﻮان ﻧﻘﺪ آن داﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻴﺪ )ﻣﮕﺮ‬
‫آن ﻛﻪ داﺳﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻴﭻ ﺧﻮﺑﻲ و زﻳﺒﺎﻳﻲاي ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ(‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻧﻘﺪ ﺳﺎﻟﻢ و ﺟﺎﻣﻊ از ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه آن ﻧﻴﺰ ﺷﺮاﻳﻄﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ از ﺟﻤﻠﻪ‪:‬‬
‫آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ داﺳﺘﺎن و داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ‪) .‬داﺷﺘﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺴﻴﺎر در زﻣﻴﻨﻪ داﺳﺘﺎن و ﺑﺤﺜﻬﺎي ﻧﻈﺮي آن(‬ ‫‪.1‬‬
‫ﺑﺮﺧﻮرداري از ذوق ﻫﻨﺮي ﺳﺎﻟﻢ و ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻏﻨﻲ ﺷﺪه‬ ‫‪.2‬‬
‫‪ .3‬دﻗﺖ ﻧﻈﺮ و ﺗﻴﺰ ﺑﻴﻨﻲ ﻻزم در اﻳﻦ ﻣﻮرد‪.‬‬

‫و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎً اﻳﻨﻜﻪ ﻳﻚ ﻣﻨﺘﻘﺪ ﻣﻨﺼﻒ ﺑﺮاي اراﺋﻪ ﻳﻚ ﻧﻘﺪ ﺳﺎﻟﻢ و ﺳﺎزﻧﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫آﻳﺎ اﺛﺮ ﺑﻴﻨﺶ ﺗﺎزهاي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﻲ و ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﻣﻲدﻫﺪ ﻳﺎ از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺗﻜﺮاري اﺳﺖ؟‬ ‫‪.1‬‬
‫‪ .2‬آﻳﺎ اﺳﻢ داﺳﺘﺎن ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع و ﻣﺤﺘﻮاي اﺻﻠﻲ آن ﻫﺴﺖ؟‬
‫‪www.IrPDF.com‬‬

‫
‬ ‫اﻟﻔﺒﺎي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺴﻲ ) ﻋﺮب اﺳﺪي (‬

‫‪ .3‬آﻳﺎ ﭘﻴﺮﻧﮓ داﺳﺘﺎن ﭘﺎﻳﺎن آن را ﻟﻮ ﻧﻤﻲدﻫﺪ )اﻧﮕﻴﺰه ﺑﺮاي اداﻣﻪ داﺳﺘﺎن ﺗﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد(؟‬
‫‪ .4‬ﺷﺨﺼﻴﺖ اﺻﻠﻲ داﺳﺘﺎن ﻛﻴﺴﺖ و ﺷﺨﺼﻴﺘﻬﺎي ﻓﺮﻋﻲ ﻛﺪاﻣﻨﺪ؟‬
‫‪ .5‬آﻳﺎ ﺳﻴﺮ داﺳﺘﺎن ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺟﻠﻮه ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ؟‬
‫‪ .6‬زاوﻳﻪ دﻳﺪ ﻳﺎ رواﻳﺖ ﺑﻪ ﻛﺎر رﻓﺘﻪ در داﺳﺘﺎن از ﭼﻪ ﻧﻮﻋﻲ اﺳﺖ؟‬
‫‪ .7‬آﻳﺎ ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎن ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع و ﺣﺎل و ﻫﻮاي آن ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ دارد؟‬
‫‪ .8‬آﻳﺎ ﻧﺜﺮ ﺻﺤﻴﺢ و ﻓﺎﻗﺪ ﻏﻠﻄﻬﺎي ﻧﮕﺎرﺷﻲ و دﺳﺘﻮري ﻫﺴﺖ ؟‬
‫‪ .9‬آﻳﺎ ﻧﺜﺮ داﺳﺘﺎن از ﻧﻈﺮ زﻣﺎن )ﺣﺎل‪ ،‬ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬آﻳﻨﺪه(‪ ،‬راوي)اول ﺷﺨﺺ ﻣﻔﺮد‪ ،‬داﻧﺎي ﻛﻞ ﻣﻄﻠﻖ ﻳﺎ ﻣﺤﺪود‪ ،‬دوم ﺷﺨﺺ ﺧﻄﺎﺑﻲ و‪ ( ...‬و‬
‫ﻋﺎم ﻳﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺑﻮدن ﻳﻚ دﺳﺖ اﺳﺖ؟‬

‫ﻛﻼم ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‪ :‬ﻧﻘﺪ ﻳﻚ داﺳﺘﺎن ﭼﻴﺰي ﻧﻴﺴﺖ ﻣﮕﺮ ﻛﺸﻒ و ارزﺷﻴﺎﺑﻲ ﺳﺎﺧﺘﺎر داﺳﺘﺎن)ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻧﻘﺎط ﺿﻌﻒ و ﻧﻘﺎط ﻗﻮت داﺳﺘﺎن از ﻧﻈﺮ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر داﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺮ ﻣﻨﻄﻘﻲ و رﻋﺎﻳﺖ دﺳﺘﻮرات ﻧﮕﺎرﺷﻲ(‬

‫ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺮاي ﻳﻚ ﻣﻨﺘﻘﺪ اﻳﻨﻜﻪ‪ :‬ﻫﻤﭽﻨﺎن ﻛﻪ ﻣﻨﺘﻘﺪان‪ ،‬از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه داﺳﺘﺎن ﺗﻮﻗﻊ دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺧﻠﻖ اﺛﺮش ﺣﺪاﻛﺜﺮ دﻗﺖ‪ ،‬ﻧﻈﻢ‪،‬‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و ﺳﻠﻴﻘﻪ را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه داﺳﺘﺎن و ﺧﻮاﻧﻨﺪﮔﺎن ﻧﻘﺪ ﻧﻴﺰ از ﻣﻨﺘﻘﺪ اﻧﺘﻈﺎر رﻋﺎﻳﺖ اﻳﻦ ﻣﻮارد در ﻧﻘﺪش را دارﻧﺪ ‪.‬‬

‫ﭘﺎﻳﺎن‬

‫ﻛﻼم آﺧﺮ‪:‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﺳﺎده اﻧﮕﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺴﻲ ﮔﻤﺎن ﻛﻨﺪ ﺑﺪون ﻛﻮﺷﺶ و ﺗﻼش ﺑﺴﻴﺎر و ﺻﺮف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﺟﺰوه و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ‬
‫ذوق واﺳﺘﻌﺪاد ﻫﻨﺮي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ ﺷﻮد و ﻳﻚ ﺷﺒﻪ ره ﺻﺪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﭙﻴﻤﺎﻳﺪ و ﻗﻠﻪﻫﺎي ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ را ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي داﺳﺘﺎن ﻧﻮﻳﺲ ﺷﺪن ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﺣﻠﻲ ﻃﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻮاﻧﺪن ﻫﺰاران داﺳﺘﺎن و ﻛﺘﺎب اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ راه‬
‫ﻣﻴﺎنﺑﺮ وﺟﻮد ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم راه را رﻓﺖ و آن ﻫﻢ ﭘﻴﺎده ﺗﺎ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻨﺰل ﻣﻘﺼﻮد رﺳﻴﺪ‪ .‬ﺗﺤﻤﻞ اﻳﻦ رﻧﺞﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺑﻠﻜﻪ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺨﺘﮕﻲ و ﻛﻤﺎل ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ اداﻣﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬