‫َ‬

‫ﭘﺎڻﭘﺴﻴﻮ ﭘـ ــﺮڏﻳﮫ‬
‫ﺌ (‬ ‫ﺌن‬ ‫)ازﺐ‬

‫ا ـﺌري‬
‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫َ‬
‫ﭘــﺎڻﭘ ـ ـﺴ ـﻴــﻮ ﭘ ـ ـ ــﺮڏﻳﮫ‬
‫ﺌب‬ ‫ن‬
‫ﺌ (‬ ‫ﺌن‬ ‫)ازﺐ‬

‫ا ـﺌري‬

‫ا‬ ‫س‪،‬‬ ‫ﺌڪ ﺑ‬

 ‫ﻛﺘﺎب ﻧﻤﺒﺮ ‪266‬‬
‫ﻛﺘﺎب ﺟﺎ ﺣﻖ ۽ واﺳﻄﺎ اداري ۽ ﻟﻴﮑﻜﺎ وٽ ﻣﺤﻔﻮظ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺒﻠﺸﺮ ۽ ﻟﻴﮑﻜﺎ ﺟﻲ اﺟﺎزت‬
‫ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻛﺘﺎب ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﺣﺼﻮ ﻛﺎﭘﻲ ﻳﺎ ﺷﺎﻳﻊ ﻧﻪ ﭤﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪.‬‬

‫ڏ‬ ‫ﺌڻ‬
‫ﺌب‬ ‫ن‬
‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ا ﺌري‬ ‫ﻟﻴﮑﻜﻪ‪:‬‬
‫ﮀﺎﭘﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن‪2023 :‬ع‬
‫ﺗﻌﺪاد‪ 1000 :‬ﻛﺎﭘﻴﻮن‬
‫ﻟﻲ آﺋﻮٽ‪ :‬ﺳﻴﺪ آﻓﺎق ﺷﺎﻫﻪ‬
‫ﭨﺎﺋﻴﭩﻞ‪ :‬اﻧﻌﻢ ﺟﻮﮢﻴﺠﻮ‬
‫‪Email. anumjunejoo@gmail.com‬‬

‫ﻗﻴﻤﺖ‪ُ 1500 :‬رﭘﻴﺎ‬

‫‪،‬‬ ‫ا‬ ‫س‪،‬‬ ‫آر‬ ‫ﮀﭙﻴﻨﺪڙ‪ :‬ا ا‬
‫ا‬ ‫س‪،‬‬ ‫ﺌڪ ﺑ‬ ‫ﮀﭙﺎﺋﻴﻨﺪڙ‪:‬‬
‫‪peacockpublishers@gmail.com‬‬
‫ﺌب ﮙ‬
‫ﺌب‬ ‫ﺌڪ‬
‫ا ‪ :‬رﻓﻴﻖ ﺳﻴﻨﭩﺮ‪ ،‬زﻳﻨﺐ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﺻﺪر ﻗﻤﺮ آﻓﺘﺎب ‪0300-2152634‬‬
‫رآﺐﺌد‪ :‬ﻋﺒﺮت ﭘﺮﻳﺲ واري ﮔﻬﭩﻲ دﻳﺪار ﺷﺎد ﮔﻮﭘﺎﻧﮓ‪0304-3018400 :‬‬
‫ڙ ﺌﮡ ‪ :‬ﭜﺮﮘﮍي ﭘﻼزه ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‪ :‬ﻛﺎﻣﺮان ﺷﻴﺦ‪0315-3578801 :‬‬
‫راﺑﻴﻞ ﻛﺘﺎب ﮔﻬﺮ‪ .‬ﻓﻮن‪0307-3471205 :‬‬
‫ر‪ :‬ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻧﻴﻮز اﻳﺠﻨﺴﻲ‪ :‬ﻋﻤﺮان ﻋﺒﺎس‪0308-3475569 :‬‬
‫اﻟﻔﺘﺎح ﻧﻴﻮز اﻳﺠﻨﺴﻲ‪ :‬اﺷﻔﺎق اﺣﻤﺪ‪0300-3293790:‬‬ ‫‪:‬‬
‫ﺳﺎرﻧﮓ ﺑﻮڪ ورﻟﮉ‪ :‬ﻓﻮن‪0301-3431537 :‬‬
‫ﻣﺪﻧﻲ ﻛﺘﺎب ﮔﻬﺮ‪ :‬ﺷﻮﻛﺖ ﮐﻮﮐﺮ‪0300-3556788 :‬‬ ‫دادو‪:‬‬
 ‫ار ﺌ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ ﻣﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬

‫واﻟﺪ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺋﻮف )ﻣﺮﺣﻮم(‬
‫واﻟﺪه ﻓﺮدوس )ﻣﺮﺣﻮﻣﻪ(‬
‫ﭜﻴﮡ ﻣﺸﻜﻮره ﻗﺎﺿﻲ‬
‫ﭜﺎ‪ ‬ﻋﺒﺪاﻟﺮزاق )ﻣﺮﺣﻮم(‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻐﻔﺎر )ﻣﺮﺣﻮم(‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﺴﻼم‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺻﺎدق‬
‫ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﻨﺴﻮب ﻛﻴﺎن ﭤﻲ ﺟﻦ ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫دﻧﻴﺎ ۾ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ڏﻧﻲ ۽‬
‫ﻫﺮ ﻣﺸﻜﻞ ۾ ﺳﺎٿ ڏﻧﻮ‪.‬‬
‫ﺌري‬ ‫ا‬ ‫‪-‬‬
‫‪11‬‬ ‫ڊاﻛﭩﺮ آﻓﺘﺎب اﺑﮍو‬ ‫اداري ﭘﺎران‬ ‫·‬
‫‪17‬‬ ‫ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري‬ ‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺎران‬ ‫·‬
‫‪20‬‬ ‫ﭘﺮوﻓﻴﺴﺮ ڊاﻛﭩﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺎدم‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻟﻔﻆ‬ ‫·‬
‫‪III‬‬ ‫‪Manzoor Hussain Kureshi‬‬ ‫‪Preface‬‬ ‫·‬
‫‪25‬‬ ‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺗﻌﺎرف‬ ‫‪01‬‬
‫‪33‬‬ ‫اﺑﺘﺪا ﺳﻴﺎﺣﺖ‬ ‫‪02‬‬
‫‪36‬‬ ‫ﻻﻫﻮر ﮐﺎن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻛﻮچ‬ ‫‪03‬‬
‫‪38‬‬ ‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬ ‫‪04‬‬
‫‪43‬‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﮐﺎن ﻫﻮﭨﻞ ﺗﺎﺋﻴﻦ‬ ‫‪05‬‬
‫‪46‬‬ ‫‪ ‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭼﺆﻧﻚ‬
‫‪47‬‬ ‫‪ ‬ﺑﺮاڊ وي ﺳﻴﻲ ﻟﮕﻮه‬
‫‪49‬‬ ‫‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ دروازو ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫‪56‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺟﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﺘﺎﺛﺮﻳﻦ ﺟﻮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ‬
‫‪57‬‬ ‫‪ ‬ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫‪64‬‬ ‫‪ ‬ﻫﻤﭣ ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫‪65‬‬ ‫‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ﻣﺴﺠﺪ‬
‫‪70‬‬ ‫‪ ‬زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫‪77‬‬ ‫‪ ‬ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮﻧﻮاﺋﻲ ﭤﻴﭩﺮ‬
‫‪80‬‬ ‫‪ ‬آزادي ﭼﺆﻧﻚ‬
‫‪83‬‬ ‫‪ ‬ﭨﻲ‪ .‬وي ﭨﺎور‬
‫‪89‬‬ ‫‪ ‬ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار‬
‫‪92‬‬ ‫‪ ‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫‪94‬‬ ‫‪ ‬ﻛﻮﻛﻠﺪش ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫‪95‬‬ ‫‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ دروازه ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل‬
‫‪96‬‬ ‫‪ ‬ﻣﻴﭩﺮو رﻳﻞ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫‪97‬‬ ‫‪ ‬ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮﻧﻮاﺋﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﺷﻮ‬
‫‪103‬‬ ‫ڏي اُ ﮙ‬ ‫‪06‬‬
‫‪109‬‬ ‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫‪‬‬
‫‪111‬‬ ‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪116‬‬ ‫ﻣﻬﻤﺎن ﮔﻬﺮ )ﮔﻴﺴﭧ ﻫﺎﺋﻮس( ۽ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻗﺼﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪125‬‬ ‫ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪128‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺧﻀﺮ ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪130‬‬ ‫ﺳﻴﺎب ﺑﺎزار‬ ‫‪‬‬
‫‪133‬‬ ‫رﻳﮕﺴﺘﺎن‬ ‫‪‬‬
‫‪134‬‬ ‫ُاﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪135‬‬ ‫ﺷﻴﺮ دور ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪136‬‬ ‫ﻃﻼﻛﺎري ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪138‬‬ ‫ﺳﺎﺋﻮﻧﮉ ۽ ﻻﺋﻴﭧ ﺷﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪140‬‬ ‫ﻣﺰار ﺣﻀﺮ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري �‬ ‫‪‬‬
‫‪146‬‬ ‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ رﺻﺪﮔﺎه‬ ‫‪‬‬
‫‪148‬‬ ‫ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه‬ ‫‪‬‬
‫‪152‬‬ ‫ﻣﺤﻔﻞ رﻗﺺ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬ ‫‪‬‬
‫‪155‬‬ ‫ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪156‬‬ ‫ﻣﻘﺒﺮو ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل‬ ‫‪‬‬
‫‪165‬‬ ‫ﺑ‬ ‫‪07‬‬
‫‪169‬‬ ‫آق‪ -‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪174‬‬ ‫داراﻟﺘﻼوت ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۽ ﻛﻮڪ ﮔﻨﺒﺬ‬ ‫‪‬‬
‫‪177‬‬ ‫داراﻟﺴﺎدات ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪180‬‬ ‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪186‬‬ ‫رو ﺐ ﺌرا ڏا‬ ‫‪08‬‬
‫‪195‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎره‬ ‫‪‬‬
‫‪200‬‬ ‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﭨﻮﻛﻲ زرﮔﺮان‬ ‫‪‬‬
‫‪202‬‬ ‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪204‬‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪204‬‬ ‫ﻣﻴﺮ اﻟﻌﺮب ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪207‬‬ ‫ﭘﺎﺋﻲ ﻛﻠﻴﺎن‪/‬ﻛﻼن ﻣﻴﻨﺎر‬ ‫‪‬‬
‫‪208‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪211‬‬ ‫ﻟﺐ ﺣﻮض ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪215‬‬ ‫ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﺨﺎرا‬ ‫‪‬‬
‫‪217‬‬ ‫ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ‬ ‫‪‬‬

‫‪8‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫‪219‬‬ ‫ﻣﺎﮔﻬﻮﻛﻲ‪/‬ﻣﺨﺎﻛﻲ ﻋﻄﺎري ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪219‬‬ ‫ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺑﺨﺎري �‬ ‫‪‬‬
‫‪223‬‬ ‫ﺳﻤﺮ ﭘﻴﻠﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪226‬‬ ‫ﭼﻮر ﺑﻜﺮ‪/‬ﺑﺎﻛﺮ‬ ‫‪‬‬
‫‪230‬‬ ‫آرگ‪/‬آرڪ ﻗﻠﻌﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪235‬‬ ‫ﺑﻮﻟﻮ ﺣﻮض ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪236‬‬ ‫ﭼﺸﻤﻪ اﻳﻮب‬ ‫‪‬‬
‫‪237‬‬ ‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪240‬‬ ‫ﻣﺪاري ۽ ﻋﺒﺪا� ﻣﺪرﺳﺎ‬ ‫‪‬‬
‫‪240‬‬ ‫ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر‬ ‫‪‬‬
‫‪244‬‬ ‫رخ‬ ‫ا ڏا‬ ‫‪09‬‬
‫‪250‬‬ ‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬ ‫‪‬‬
‫‪254‬‬ ‫اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻪ‬ ‫‪‬‬
‫‪255‬‬ ‫اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازو‬ ‫‪‬‬
‫‪258‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﻛﺎﻟﺘﺎ ﻣﻴﻨﺎر‬ ‫‪‬‬
‫‪259‬‬ ‫ﻛﻨﻴﺎ آرڪ ﻗﻠﻌﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪261‬‬ ‫ﻣﺘﻨﻴﺎز دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪262‬‬ ‫ﭘﺎﻟﻮان ﻗﺎري ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪262‬‬ ‫ﻣﺰار ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ‬ ‫‪‬‬
‫‪263‬‬ ‫ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪263‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪265‬‬ ‫ﻋﻄﺎ ﻣﺮاد ﻗﻮش ﺑﻴﮕﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪266‬‬ ‫ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل ﺑﻮاﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪266‬‬ ‫ﻗﺎﺿﻲ ﻗﺎﻟﻮن ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪268‬‬ ‫ﻛﻴﭥﻠﻴﻦ ﮔﻮﺑﻞ ﺳﺎن ﻣﻼﻗﺎت‬ ‫‪‬‬
‫‪271‬‬ ‫ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﻴﻨﺎر‬ ‫‪‬‬
‫‪273‬‬ ‫ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎﻧﺪ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪275‬‬ ‫ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن‬ ‫‪‬‬
‫‪280‬‬ ‫ﻣﺮاد اﻧﻖ ۽ ﻋﺒﺪا� ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪281‬‬ ‫آق ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪281‬‬ ‫اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن ﺑﺎٿ ﻫﺎﺋﻮﺳﺰ‬ ‫‪‬‬
‫‪283‬‬ ‫ﻋﺮب ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪283‬‬ ‫اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪284‬‬ ‫دوﺳﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬

‫‪9‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫‪284‬‬ ‫ا� ﻗﻮﻟﻲ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪284‬‬ ‫ﺗﺎش ﻫﻮﻟﻲ‪/‬ﺗﺎش ﺧﻮﻟﻲ ﻣﺤﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪287‬‬ ‫ﻣﺮاد ﻃﻮره ﻣﻴﻨﺎر‬ ‫‪‬‬
‫‪287‬‬ ‫اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ ﺣﻮض‬ ‫‪‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﻫﻮﺟﺎ ﺷﺒﺮ دﻳﺒﻴﻪ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﺣﺠﺶ ﻣﺮاﻣﻪ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﻳﻌﻘﻮب ﺑﻮاﺋﻲ ﺧﻮﺟﻪ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪288‬‬ ‫ﻋﻄﺎ ﺟﻨﺒﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪289‬‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﻳﺎﺳﻮ ﻟﺒﺎﺷﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪289‬‬ ‫ﻳﻮﺳﻒ ﺧﺎن ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪289‬‬ ‫ﺷﻴﺦ ﻣﺨﺘﻴﺎر ﻋﻄﺎ ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪290‬‬ ‫ﺗﮕﻦ ﺗﺮاڪ ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪290‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻧﮉو ﻣﻘﺒﺮو‬ ‫‪‬‬
‫‪292‬‬ ‫ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮان ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪292‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﻣﺮزا ﺑﻮﺷﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪292‬‬ ‫ﺣﺴﻦ ﻣﺮاد ﻛﺸﺒﻴﮕﻲ‬ ‫‪‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻰ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﻣﺘﭙﻮﺑﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪293‬‬ ‫ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻠﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬ ‫‪‬‬
‫‪294‬‬ ‫اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪294‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﻧﺎق ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪294‬‬ ‫ﻧﺌﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻮ اﺳﻜﻮل‬ ‫‪‬‬
‫‪295‬‬ ‫اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازو‬ ‫‪‬‬
‫‪297‬‬ ‫ﺑﺎﻏﭽﻪ دروازو‬ ‫‪‬‬
‫‪297‬‬ ‫ﭘﻠﻮان دروازو‬ ‫‪‬‬
‫‪298‬‬ ‫ﺗﺎش دروازه‬ ‫‪‬‬
‫‪298‬‬ ‫ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻛﻮٽ‪/‬ﭜﺖ‬ ‫‪‬‬
‫‪301‬‬ ‫ﻧﻮرا� ﺑﺎﺋﻲ‪/‬ﻧﻮراﻟﺒﺎﺋﻲ ﻣﺤﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪304‬‬ ‫ﻗﺒﻼ ﺗﻮز ﺑﺎغ ﻣﺤﻞ‬ ‫‪‬‬
‫‪305‬‬ ‫ﺳﻴﺪ ﻧﻴﺎز ﺷﺎﻟﻴﻜﺮ ﺑﺎﺋﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪306‬‬ ‫ﺑﻜﺎﺟﻦ ﺑﻴﻜﺎ ﻣﺪرﺳﻮ‬ ‫‪‬‬
‫‪306‬‬ ‫ﭨﻮرت ﺷﻬﻮاز ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬ ‫‪‬‬
‫‪307‬‬ ‫ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﻧﺎﭨﻚ ﮔﮭﺮ‬ ‫‪‬‬

‫‪10‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫اداري ﺌران‬

‫ﻣﺎﻧﻮاري ﻟﻴﮑﻜﺎ‪ ،‬ﻣﺤﺘﺮﻣﻪ ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎﮐﻮڙ ۽ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺳﺎن ﺳﻔﺮ‬
‫ﻧﺎﻣﺎ ﻟﮑﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮﻣﻦ‪ ،‬ﻗﺒﻴﻠﻦ‪ ،‬ﻋﻤﺎرﺗﻦ‪ ،‬ﺷﻬﺮن‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺘﻦ‪ ،‬ﻻﮘﺎﭘﻴﻞ‬
‫ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺗﻬﺬﻳﺐ‪ ،‬ﺛﻘﺎﻓﺖ‪ ،‬زراﻋﺖ‪ ،‬ﻋﻤﺎرت ﺳﺎزي‪ ،‬ﻋﻠﻢ ادب‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ‬
‫وﻏﻴﺮه ﺑﺎﺑﺖ ﺗﻔﺼﻴﻞ ۽ ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﻴﻨﻲ ﺳﺎن ﻟﮑﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ ﺑﺠﺎ ﻃﻮر ﮐﻴﺲ رﻳﺴﺮچ‬
‫اﺳﻜﺎﻟﺮ )‪ (Research Scholar‬ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮅ ۾‪ ،‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﻟﮑﻨﺪڙ ادﻳﺒﻦ ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﺮاﻟﻮ اﻧﺪاز آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻲ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ۽ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﮐﻲ وڌﻳﻚ اﻫﻤﻴﺖ ڏﻳﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﺳﻨﺪن ﻣﻮﻗﻒ آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﻃﺮح ﻫﻮ ﺳﻨﮅ‬
‫ﺟﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧﻦ ﮐﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ۽ ﭨﻴﻜﻨﺎﻻﺟﻲ ﺑﺎﺑﺖ آﮔﺎﻫﻲ ڏﻳﻦ ﭤﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﻧﻮﺟﻮان ﻧﺴﻞ ان ﺟﻲ اﻫﻤﻴﺖ ۽ اﻓﺎدﻳﺖ ﮐﺎن آﮔﺎﻫﻪ ﭤﺌﻲ ۽ اﻫﮍن ﻣﻠﻜﻦ ڏاﻧﻬﻦ رخ‬
‫رﮐﻲ‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻦ‪ .‬ان ﺑﻴﺎن ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﺻﺪاﻗﺖ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫ﻛﻴﺌﻲ ﺷﺎﮔﺮد‪/‬ﺷﺎﮔﺮدﻳﺎﮢﻴﻮن ُﺳﺠﻬﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻫﮍا ﻛﺘﺎب ﭘﮍﻫﻲ ۽ اﻧﭩﺮﻧﻴﭧ‬
‫ﻣﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﻛﻲ اﻋﻠﻰ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﭘﺮاﺋﻲ ﭘﻬﺘﺎ آﻫﻦ ۽ اﻫﻢ ﻋﻬﺪن ﺗﻲ ﻓﺎﺋﺰ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻛﻲ دوﺳﺖ وري ﻣﺤﺪود ﺳﻮچ ﺳﺒﺐ اﺗﺎن ﺟﻲ رﻧﮕﻴﻦ ﻣﺎﺣﻮل ۾ ﮔﻢ ﭤﻲ وﭸﻦ‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻮ ان ﮐﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻲ راﺣﺖ ﺳﻤﺠﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺘﻲ اﭼﻲ رﻧﮕﻴﻦ ﺗﺼﻮﻳﺮن ﺳﻤﻴﺖ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺷﺎﻳﻊ ﻛﺮي‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺷﻮق ﭘﻮرو ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻛﻲ ﻟﻴﮑﻚ وري ﻣﺤﺪود وﺳﻴﻠﻦ‬
‫ﺳﺒﺐ ﻫﻚ ﺋﻲ ﺷﻬﺮ‪/‬ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﭨﻴﻜﻨﺎﻻﺟﻲ‪ ،‬ﮐﺎڌا‪ ،‬ﺛﻘﺎﻓﺖ ۽ ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰن ﺑﺎﺑﺖ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﻟﮑﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻛﻲ وري اﺗﻲ آﺑﺎد ﻗﺪﻳﻢ ﺳﻨﮅي ﻗﺒﻴﻠﻦ ﮐﻲ ﮘﻮﻟﻲ‬
‫ﻟﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺳﻨﺪن ﻛﺎروﺑﺎر‪ ،‬اﺑﺎﮢﻲ ﮘﻮٺ‪ ،‬وڏن ﺟﻲ ﻛﺮت ﺑﺎﺑﺖ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ڏﻳﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻴﮉم ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ﺻﺎﺣﺒﻪ ﺟﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭜﻴﭧ ۾ ﻧﺮاﻟﻮ اﻧﺪاز آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻣﻠﻚ ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو اﭤﺲ اول ان ﺑﺎﺑﺖ ﻣﻜﻤﻞ ﭴﺎڻ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ان‬
‫ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬ﺛﻘﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻣﺎڳ وﻏﻴﺮه ﺑﺎﺑﺖ ﻟﭩﺮﻳﭽﺮ‬
‫ﻫﭣ ﻛﺮي‪ ،‬ﭼﮝﻲ رﻳﺖ ﭘﮍﻫﻲ ﭘﺮﺟﻬﻲ ﭘﻮ‪ ‬ان ﻣﻠﻚ ڏاﻧﻬﻦ اﺳﻬﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻲ‬
‫ﻃﻮر ﻻﮘﺎﭘﻴﻞ ﻣﻠﻚ ﺑﺎﺑﺖ ﺟﺎﻣﻊ ۽ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﻣﻮاد ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮي ڏﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻛﺘﺎب‬
‫ﭘﮍﻫﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻛﺎﺑﻪ ﺣﺴﺮت ﻧﭥﻲ رﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﺮ اﻫﺎ ﭴﺎڻ ﺑﻪ ﻫﺠﻲ ﻫﺎ!‬
‫‪11‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﻴﮉم ﺻﻔﻴﻪ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻦ ﺟﻲ اﻫﻤﻴﺖ ۽ اﻓﺎدﻳﺖ ﺑﺎﺑﺖ ﻛﺘﺎب ۾ ‪ 7‬ﻧﻘﻄﺎ ﺑﻴﺎن‬
‫ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺳﻨﺪس ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺼﻴﺮت ﺑﮑﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﻃﺮف ﺳﻴﺮ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻲ ﻣﻘﺼﺪن ﮐﻲ ﭼﮝﻲ ﻃﺮح ﺳﻤﺠﻬﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﻧﻘﻄﺎ اڄ ﺟﻲ دور‬
‫۾ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ذﻫﻨﻲ ﺳﻜﻮن‪ ،‬دﻧﻴﺎ ۾ ﭤﻴﻨﺪڙ ﺗﺮﻗﻲ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ ۽ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻗﺪرن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﮡ‬
‫۾ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻛﺎرآﻣﺪ آﻫﻦ‪ .‬وڌﻳﻚ اوﻫﺎن ﮐﻲ ﭘﮍﻫﮡ ﻣﺎن ﭘﺘﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪.‬‬
‫ﻻﺋﻖ ﻟﻴﮑﻜﺎ رواﻳﺖ ﮐﺎن ﻫﭩﻲ ﻛﺮي‪‘ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺗﻌﺎرف’ ﺟﻲ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻫﻴﭟ ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻃﻮر ان ﺟﻮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭘﺴﻤﻨﻈﺮ‪ ،‬ﻫﻨﮅ‪ ،‬ﻋﻼﺋﻘﺎ‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﻟﻮڪ داﺳﺘﺎن‪،‬‬
‫رﺳﻢ رواج‪ ،‬ﻣﻴﻞ ﻣﻼﻗﺎت ﺟﺎ ﻃﻮر ﻃﺮﻳﻘﺎ‪ ،‬ﻋﺎم زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﮔﻬﺮﻳﻠﻮ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻟﺒﺎس‪ ،‬ﮐﺎڌا‪،‬‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻼزﻣﺖ‪ ،‬راﻧﺪﻳﻮن‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺢ‪ ،‬ﻓﻠﻢ‪-‬ﭨﻲ‪-‬وي‪ ،‬دﺳﺘﻜﺎري‪ ،‬ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻲ ﻣﺴﺌﻼ‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﻢ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮن‪ ،‬ﻃﺮز ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ وﻏﻴﺮه ﺑﻴﺎن ﻛﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﻫﻲ اﺳﻢ‬
‫ﻳﺎ اﻫﻢ ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن‪ ،‬ﻟﻴﮑﻜﺎ ﻛﺘﺎب ﻟﮑﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وﻳﻬﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻮﭼﻲ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﺗﺖ‬
‫)‪ (Summary‬ﻃﻮر ڏﻧﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﻟﻔﻈﻦ ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ اﺣﻮال ‪ 15-10‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ ﭘﮍﻫﻲ‬
‫ﭘﻮرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان ﻣﻠﻚ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺑﺎﺑﺖ ﻫﻚ ﻧﺌﻮن ﺗﺎﺛﺮ ﺟﮍي ﭤﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻦ ﺟﻬﮍوڪ‪ :‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎر‬
‫ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺎب ﺑﺎزار‪ ،‬ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ‪ ،‬ﻋﻄﺎ ﺣﻮض‪ ،‬ﺧﻮﺟﺎ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‪ ،‬ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‬
‫ﻧﺎﭨﻚ ﮔﻬﺮ وﻏﻴﺮه ﺗﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ۽ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮده ﻛﺘﺎب ‘ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ’ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﺷﺎﻋﺖ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ‬
‫ﺳﺎن ﭨﻴﻮن ﻛﺘﺎب ۽ ﺳﻨﺪس ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻦ ﺟﻲ ڏﻧﻞ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ‪ 62‬ﻫﻮن ﺳﻔﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺣﻴﺮت ﭤﻲ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ زال ﻣﮍس ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻮڙي ﻛﻬﮍي رﻳﺖ ﺳﺠﺎﺋﻲ ﻛﺮي‬
‫رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﺗﻪ ﺳﻨﺪن ذﻫﻨﻲ ﻻڙو‪ ،‬ﺳﻴﺮ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻃﺮف آﻫﻲ‪ ،‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﺣﻜﻢ‬
‫رﺑﺎﻧﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ “ﻛﻞ ﺳﻴﺮ و ﻓﻲ اﻻرض” ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻴﻞ زﻣﻴﻦ ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫۽ ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻈﺎرا ﭘﺴﻮ ۽ ﺷﻜﺮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ان ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﺳﺎن‪‘ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن’ ﺟﻮ ﺳﻨﮅ ﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﮔﻬﺮو ﺗﻌﻠﻖ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اول ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ اﺳﻼم ان وﻗﺖ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻨﮅ ۾ ﭘﮡ اﭼﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻋﺒﺎﺳﻲ ﺧﺎﻧﺪان اﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻫِﺘﻲ ﺳﻨﮅ ۾ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﺳﻼم ﺳﺒﺐ‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ادب ﺗﻲ ﻓﺮق ﭘﻴﻮ‪ .‬اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﮐﻲ ﺗﺮﻗﻲ ڏﻳﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﻣﻜﺘﺐ ۽ ﻣﺪرﺳﺎ ﮐﻮﻟﻴﺎ وﻳﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ وڏا ﻋﺎﻟﻢ ۽ ﻓﻘﻴﮩﻪ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ دﻧﻴﺎ ۾ ﻧﺎﻟﻮ ﻛﻤﺎﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺳﻤﻴﺖ ﺳﻴﻨﭩﺮل اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻛﻦ ﻣﺎﺣﻮﻟﻴﺎﺗﻲ‬
‫ﺳﺒﺒﻦ )‪1966‬ع ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﺷﺪﻳﺪ زﻟﺰﻟﻮ آﻳﻮ ﻫﻮ( ﻛﺮي آﺑﻲ وﺳﻴﻼ‪ ،‬ﻧﺪﻳﻮن ﻧﻬﺮون‬
‫ﻧﺎﻳﺎب ﭤﻴﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ ﺑﺤﻴﺮه ارل اﻫﻢ ﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍن اﻫﻢ آﺑﻲ وﺳﻴﻠﻦ ﺟﻲ رخ‬
‫ﻣﻮڙڻ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻦ ﻳﺎ ﻛﻦ ﭔﻴﻦ ﻗﺪرﺗﻲ ﺳﺒﺒﻦ ﻛﺮي‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر اﻧﻬﻦ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ‬
‫‪12‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آب وﻫﻮا ﺗﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ اﮔﺮ اﺛﺮ ﭘﻮن ﭤﺎ‪ :‬زرﻋﻲ ﭘﻴﺪاوار‪ ،‬ﺑﺎغ ﺑﺴﺘﺎن ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﭸﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ۽ ﺟﺎﻧﻮر ﭘﺎﮢﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﻬﺮ ﺟﻬﻨﮓ ڍورن ڏاﻧﻬﻦ واﺟﻬﺎﺋﻴﻨﺪا وﺗﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮅ ۾ ﺑﻪ اﻫﮍا واﻗﻌﺎ ﭤﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﮔﮕﻬﺮ ﻧﺪي‪ ،‬ﻫﺎﻛﮍو درﻳﺎﻫﻪ‪ ،‬ﻣﻬﺮاﮢﻮ‪ ،‬ﺳﺮﺳﻮﺗﻲ‬
‫ﻧﺪي ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻮن ﻳﺎ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺒﺐ اﺗﺎن ﺟﺎ آﺑﺎد ﺷﻬﺮ وﻳﺮان ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫وڏي ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻟﮇ ﭘﻼڻ ﻛﺮي ﭜﺮ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻮن وﺳﻨﺪﻳﻮن وﺳﺎﻳﻮن‪ ،‬ﻛﻦ‬
‫ڍورن ﺗﻲ ﭘﮑﺎ اڏﻳﺎ‪.‬‬
‫ُازﺑﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﻫﭥﺎن ﺗﺒﺎﻫﻪ ۽ ﺑﺮﺑﺎد ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ڏاڍ‪ ،‬ڏﻣﺮ‪ ،‬ﻇﻠﻢ ۽ ﻗﻬﺮ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﭴﺎﺗﺎ وﭸﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾‪ ،‬ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ۽‬
‫ﻧﺎدر ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﻤﻮدار آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﻬﺮي ﻛﺎررواﻳﻦ ﺗﻲ وڌﻳﻚ اﻧﻜﺮي ﻧﭥﻮ‬
‫ﻟﮑﺎن‪ ،‬ﺟﻮ ﻣﻮﺿﻮع ﮐﺎن ﻫﭩﻲ وﭸﺒﻮ‪ ،‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﻻﺋﻖ ﻟﻴﮑﻜﺎ ﻣﻮزون ﻫﻨﮅن ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻻﮘﺎﭘﻴﻞ ﻣﻮﺿﻮﻋﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺘﺮﻣﻪ ﻟﮑﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ‪1220‬ع ۾ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﺮي؛ ان ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اﮘﻮاﮢﻲ ۾ ‪1365‬ع ۾ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﺟﻲ ﺧﻼف ﺑﻐﺎوت ﻛﺌﻲ‬
‫وﺋﻲ ۽ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺳﻜﻮ ﭴﻤﺎﻳﻮ ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﮔﺎدي ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺎﻳﻮ‪1405 .‬ع‬
‫ڌاري ﻫﻮ ﺟﻨﮓ ﺟﻲ ﻣﻴﺪان ۾ ﺻﺤﺖ ﺧﺮاب ﭤﻴﮡ ﺳﺒﺐ وﻓﺎت ﻛﺮي وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﮐﺎﭔﻲ‬
‫ﭨﻨﮓ ﮐﺎن ﻣﻨﮉو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺟﻨﮕﻴﻦ ﭘﭡﻴﺎن ﺟﻨﮕﻴﻮن ۽ ﺧﺎﻧﺪاﻧﻦ ﺟﻮن ﭘﺎڻ ۾ ﻟﮍاﻳﻮن ﻟﮙﻦ ﺗﻪ ﻧﺘﻴﺠﻲ‬
‫ﻃﻮر اﻫﻲ ﻣﻠﻚ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﺳﺮڻ ۾ ﭼﺎﻟﻴﻬﻪ‪ ،‬ﭘﻨﺠﺎﻫﻪ ﺳﺎل ﻛﻦ‬
‫ﺻﻮرﺗﻦ ۾ ﮐﻴﻦ ﺻﺪﻳﻮن ﻟﮙﻲ وﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ﻫﺮ دور ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ۾‬
‫ڏاڍن ﻗﺒﻴﻠﻦ ﻃﺮﻓﺎن اﻳﺌﻦ ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻮد ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺎرا‪ ،‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ۽ وﻳﮍﻫﺎڪ ﻗﺒﻴﻠﻦ ﻫﭥﺎن ﺗﺒﺎﻫﻪ ۽ ﺑﺮﺑﺎد‬
‫ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺮﻏﺴﺘﺎن‪ ،‬وﻏﻴﺮه ﻛﻴﺌﻲ‬
‫ﭜﻴﺮا اﺟﮍﻳﺎ‪ ،‬وري ﺟﮍﻳﺎ‪ .‬ان ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﺟﻮ ﻧﺘﻴﺠﻮ اﻫﻮ ﻧﻜﺘﻮ ﺗﻪ وﻳﮍﻫﺎڪ‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻦ ﺧﺎص ﻃﻮر ﻣﮕﻮل‪ ،‬ازﺑﻚ‪ ،‬ارﻏﻮن‪ ،‬ﺗﺮﺧﺎن وﻏﻴﺮه ﺟﻲ ﺳﺮدارن ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﭘﺎڻ ۾ وڙﻫﮡ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﻦ ﭜﺮﭘﺎﺳﻲ ﺟﻲ ﻛﻤﺰور رﻳﺎﺳﺘﻦ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ‬
‫ﻛﻴﻮن ۽ اﺗﺎن ﺟﻲ وﺳﻴﻠﻦ ﺗﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎل زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬارﻳﻮن‪.‬‬

‫آ‬ ‫۾ ازﺐ‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻟﮙﺎﺗﺎر ﭜﭷ ڊاﻫﻪ ۽ ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﻲ ﺳﺒﺐ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ رﻳﺎﺳﺘﻮن‬
‫ﻣﻌﺎﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ۽ ﺳﻤﺎﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ ﭼﻜﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻛﻲ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﺟﻲ ﻛﻨﺎري‬
‫ﺗﻲ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻋﺎم ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻻ‪ ‬روزﮔﺎر ﺟﺎ وﺳﻴﻼ ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﺣﺎﻟﺖ ۾‬
‫‪13‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫وڏي ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ اﻓﺮاﺗﻔﺮي ۽ ﻟﮇ ﭘﻼڻ ﭤﻲ‪‘ .‬ﺟﻴﻜﻮ ڏاڍو ﺳﻮ ﮔﺎﺑﻮ’ وارو ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﺟﻮ ﻓﺎﺋﺪو وﭠﻨﺪي‪ُ ،‬ﻣﻐﻠﻴﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ وﻳﮍﻫﺎڪ ﻗﺒﻴﻠﻦ ﮐﻲ ﻛﻮٺ ڏﻧﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻮ اﭼﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻓﻮج ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﭤﻴﻦ ۽ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﻲ ﺗﻮﺳﻴﻊ ڏﻳﮡ ۾ ﻣﺪدﮔﺎر ﺛﺎﺑﺖ‬
‫ﭤﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻋﻴﻮض ﮐﻴﻦ ﮔﺬارو اﻻﺋﻮﻧﺲ [ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ُﻫﻨﻦ ﺗﻨﺨﻮاه ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ڏﻧﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻌﻨﻰ آﻫﻲ ﭘﻴﭧ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺟﻮرو‪ .‬ﺳﻨﮅي ۾ ان ﮐﻲ ﭼﺌﻮن‬
‫ﭘﮕﻬﺎر ﻳﻌﻨﻲ ﭘﮕﻬﺮ وﻫﺎﺋﮡ ﺟﻮ اﺟﻮرو] ﻣﻐﻞ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻫﻲ ﻓﻮج ﺳﺒﺐ وڏﻳﻦ‬
‫رﻳﺎﺳﺘﻦ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻨﺪا وﻳﺎ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻴﻜﻮ ﻗﺒﻴﻠﻮ ﺑﻬﺎدري‪ ‬ﺳﺎن وڙﻫﻨﺪي ﻣﻠﻚ ﻓﺘﺢ‬
‫ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺳﺮدار ﮐﻲ روڪ رﻗﻢ‪ ،‬اﻧﻌﺎم ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺷﺎﻫﻲ ﻟﻘﺒﻦ ﺳﺎن ﻧﻮازﻳﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﺳﻨﺪن رﻋﺎﻳﺘﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻮڏﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﻲ ﺷﺮوع ۾ اﻫﮍا ﻗﺒﻴﻼ ڌڙا ڌڙ ﻣﻐﻞ ﺷﺎﻫﻲ ﻓﻮج ﺟﻮ‬
‫ﺣﺼﻮ ﺑﻨﻴﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ۾ ﻣﻨﮕﻮل‪ ،‬ﺗﺮڪ‪ ،‬ﺗﺎﺗﺎر‪ ،‬ارﻏﻮن‪ ،‬ﺗﺮﺧﺎن‪ ،‬ازﺑﻚ وﻏﻴﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﺷﺎﻫﻲ درﭔﺎر ﻣﺎن ﮐﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺣﻜﻢ ﻣﻠﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ان ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮڻ ﺟﺎ ﭘﺎﺑﻨﺪ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺣﻜﻤﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎن ﻣﻐﻞ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺳﭵﻲ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي وﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ آﺑﺎدي ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎن ‪ 10‬ﺳﻴﻜﮍو ﺑﻪ ﻣﺲ ﻫﺌﺎ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ﺻﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ڏاڍ ذرﻳﻌﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪.‬‬
‫ارﻏﻮﻧﻦ‪ ،‬ﺗﺮﺧﺎﻧﻦ ۽ ازﺑﻜﻦ ﻣﻐﻞ ﺷﺎﻫﻲ ﺳﺮﻛﺎر ﺟﻲ ﺳﻬﻜﺎر ﺳﺎن ﺳﻨﮅ ﺗﻲ‬
‫ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﺌﻦ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺳﻨﮅ ۾ ﺳﻨﺪن ﻛﻬﮍا ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﺪدﮔﺎر ﺑﻨﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻤﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﻛﺎر‬
‫ﺟﻮ ﺧﺎﺗﻤﻮ ﻛﻴﺌﻦ ﭤﻴﻮ؟ ﺳﻤﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﻛﺎر ﺟﻲ آﺧﺮي ﺷﻬﺰادي ﻓﻴﺮوز ﺟﻲ ﻣﺎ‪‬‬
‫ﻣﺎﺋﻲ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻛﻬﮍي رﻳﺖ ﻓﺮﻳﺎد ﮐﮣﻲ ﻛﺎﺑﻞ ﭘﻬﺘﻲ ۽ ارﻏﻮﻧﻦ ﮐﻲ ﻛﻮٺ ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﭼﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ دوﻟﻬﻪ درﻳﺎ ﺧﺎن ﻣﺎن ﻧﺠﺎت ڏﻳﺎرﻳﻮ‪:‬‬
‫ﻣﻮن ﭘﻚ ﺳﭹﺎﺗﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠـﺎ ﻫـﺌـﺎ ﻛـﻲ ڌارﻳـﻦ ﺳـﺎن ﮔـﮇ ڌاڙي ۾‪،‬‬
‫ﭤﻲ واٽ ڏﺳﻴﺎﺋﻮن وﻳﺮﻳـﻦ ﮐـﻲ وﻳـﻬـﻲ واﻧـﮕـﻴـﺌـﮍن ﺟـﻲ واڙي ۾‪.‬‬
‫ﮐﻴﻦ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺳﻤﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﻛﺎر ﻓﻮج ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﺎﺋﻲ ﻣﺪﻳﻨﻪ‬
‫ﻣﺎﮀﺎﮢﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﺳﻨﮅ ۾ ﭘﻬﺘﺎ ﺗﻪ ﻇﻠﻢ ۽ ﺑﺮﺑﺮﻳﺖ ﺟﺎ ﺳﻤﻮرا ﻟﻴﻜﺎ‬
‫ﻟﺘﺎڙي‪ ،‬ﺑﻲ ﮔﻨﺎﻫﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻗﺘﻞ ﻛﻨﺪا‪ ،‬ﺷﻬﺮن ﮐﻲ ﺑﺎﻫﻴﻮن ڏﻳﻨﺪا‪ ،‬اﭼﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﺷﻬﺮ‬
‫ﭠﭩﻲ ۾ ﭘﻬﺘﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻨﻦ ﺟﻴﻜﻲ ﻗﻬﺮ ﻛﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻲ ﻫﻦ ﻟﻴﮏ ۾ ﻗﻠﻤﺒﻨﺪ ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭨﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﭠﭩﻮ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﺑﺎزارﻳﻮن‪ ،‬وﺳﻨﺪﻳﻮن ﺳﮍﻧﺪﻳﻮن رﻫﻴﻮن ﻛﻮ اوﻫﻲ واﻫﻲ‬
‫ﻛﻮﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬آﺧﺮ ﻗﺎﺿﻲ ﻗﺎدن ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻨﺪن ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻬﻨﺪار ﻫﻮ‪ ،‬ان وﭸﻲ ﮐﻴﻦ اﻟﻤﻨﺎڪ‬
‫ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﮐﺎن آﮔﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ ﭤﮅا ﭤﻴﺎ ۽ ﺑﺎﻫﻪ ﺟﻬﻜﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﻟﮇﭘﻼڻ ﻛﺮي ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭘﺮي وﭸﻲ اﻟﮗ وﺳﻨﺪﻳﻮن آﺑﺎد ﻛﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ‬
‫‪14‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﮏ ﺟﻮ ﺳﺎﻫﻪ ﮐﮣﮡ ﻧﻪ ڏﻧﺎﺋﻮن‪ ،‬ﻣﻘﺮر ڍل ﮐﺎن ﺳﻨﺪن ﻛﺎرﻧﺪا وڌﻳﻚ ان ﮐﮣﻲ وﻳﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ ﻳﺎ ﺳﻨﺪن ﻣﺎل ﻣﺎرﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪....‬‬
‫اﻫﻲ ﺳﭛ ﻛﻠﻮر اﻟﻒ ﮐﺎن وﭠﻲ ي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺗﺎرﻳﺦ “ﻣﻈﻬﺮ ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ” ۾ درج‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻛﺘﺎب ﺟﻮ ﻟﻴﮑﻚ ﻳﻮﺳﻒ ﻣﻴﺮڪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻣﻴﺮ اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﻧﻤﻜﻴﻦ‬
‫ﺟﻮ ﭘﭧ ﻫﻮ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺷﺮوع ۾ ﺳﻴﻮﻫﮡ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ ﻋﺮﺻﻮ ﭠﭩﻲ ﺟﻮ‬
‫ﮔﻮرﻧﺮ رﻫﻴﻮ ۽ ﮔﻬﮣﻮ ﻋﺮﺻﻮ ﺑﮑﺮ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ رﻫﻴﻮ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻘﺎﺳﻢ ﺟﻲ ﺳﻔﺎرش ﺗﻲ ﺳﻨﺪس‬
‫ﭘﭧ ﮐﻲ ﺳﻴﻮﻫﮡ ۾ ‘ﮐﺎﺑﺮو’ )‪ (Informer‬ﺟﻲ ﻋﻬﺪي ﺗﻲ رﮐﻴﺎﺋﻮن‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﮐﻴﺲ ﻫﭩﺎﺋﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﺎﺋﻮن‪ ،‬ﺳﻨﺪس وﻇﻴﻔﻮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺑﻘﻮل ﭘﻴﺮ ﺣﺴﺎم اﻟﺪﻳﻦ راﺷﺪي ﺟﻲ ﻫﻦ‬
‫ﺳﺎڙ ۾ اﭼﻲ ﺳﻴﻮﻫﮡ ۽ ﭠﭩﻲ ۾ ﻣﻐﻞ ﺷﺎﻫﻲ ﻃﺮﻓﺎن ﭤﻴﻨﺪڙ ﻇﻠﻤﻦ ﺟﺎ داﺳﺘﺎن ﻟﮑﻴﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻦ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﮡ ﭘﺌﻲ ﮔﻬﺮﻳﺎ‪ ...‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﻨﮅ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺗﻲ ﻻﺛﺎﻧﻲ ﻛﺘﺎب آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﺻﻞ ۾ ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ۾ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﻴﺎز ﻫﻤﺎﻳﻮﻧﻲ‬
‫ﺳﻨﮅي ۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﺎﭸﻬﻪ وﻧﺪن ﮐﻲ اﻫﻮ ﺿﺮور ﭘﮍﻫﮡ ﮔﻬﺮﺟﻦ‪.‬‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﺎن ازﺑﻚ‪ ،‬ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﻣﮏ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﭼﻲ ﻣﻐﻞ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫درﭔﺎر ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭼﮝﻮ ﻋﺮﺻﻮ ﭠﭩﻲ ﺟﻲ ﺻﻮﺑﻪ داري ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﮐﻴﺲ ﺳﻴﻮﻫﮡ‬
‫ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬وري ﮐﻴﺲ ﭠﭩﻲ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻋﺮﺻﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭠﭩﻲ ۾ ﻣﻈﻔﺮ ﺧﺎن ﻣﻘﺮر ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﺎن ازﺑﻚ ﮐﻲ وري ﺳﻴﻮﻫﮡ‬
‫ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪[ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﻈﻬﺮ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ص‪]146-144 :‬‬
‫ﻣﺮزا ﺟﺎﻧﻲ ﺑﻴﮓ ۽ ﻏﺎزي ﺑﻴﮓ ارﻏﻮن ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﺎ ﺳﭙﻬﻪ ﺳﺎﻻر ﻫﺌﺎ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ دور ۾ ﮐﻴﻦ وڏا ﻋﻬﺪا ۽ رﺗﺒﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﭨﻦ ﻓﻮﺟﻲ ﻓﺮد ﺑﻪ وڏي اﻧﮓ ۾‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ ﺳﻨﮅ ۾ ﭠﭩﻲ ﻳﺎ ﺳﻴﻮﻫﮡ ۾ ﮔﺬارﻳﻮ‪.‬‬
‫ذﻛﺮ ﻛﻴﻞ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻮ ﻟﻴﮑﻚ ﻣﻴﺮ ﻳﻮﺳﻒ ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻣﺮزا ﻏﺎزي ﺑﻴﮓ ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻣﻈﻔﺮ ﺧﺎن ﻣﻌﻤﻮري‬
‫ﮐﻲ ﭠﭩﻲ ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﺎن ازﺑﻚ ﺳﻴﻮﻫﮡ ﺟﻮ ﺟﺎﮔﻴﺮدار ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻣﻈﻔﺮ‬
‫ﺧﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭠﭩﻲ ﭘﻬﺘﻮ ﺗﻪ ﺧﺴﺮو ﺑﻴﮓ ازﺑﻜﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﻫﻴﺴﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬۽ ﭘﻬﻪ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻛﺎ ﮐﻴﮇ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺴﺮو ﺑﻴﮓ‪ ،‬ﻣﻈﻔﺮ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻗﺒﻴﻼ‪ :‬ﺷﻮرا‪ ،‬دل ۽ ﭔﭕﺮ وري ﻛﺮ‬
‫ﮐﮣﮡ ﻟﮙﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﺎن )ان وﻗﺖ ازﺑﻜﻦ ﺟﻮ ﺳﭙﻬﻪ ﺳﺎﻻر( ﮐﻲ اوڏاﻧﻬﻦ‬
‫اﻣﺎﮢﻴﻮ‪ .‬ازﺑﻚ ﺟﻴﻜﻲ اﭸﺎ ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﺎن واﻗﻒ ﻧﻪ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺳﻲ اﻫﻮ‬
‫ﺣﻜﻢ ﭔﮅي ﭔﮇﺗﺮ ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اڳ واٽ ﺗﻴﺎر وﻳﭡﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ازﺑﻚ ﺟﻴﺌﻦ ﻧﻴﺮون ﻛﻮٽ ﺟﻲ ﻗﻠﻌﻲ وٽ ﭘﻬﺘﺎ ﺗﻪ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﮔﻬﭧ ﺟﻬﻠﻴﻮن وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻦ‪ ،‬ﮐﻴﻦ ﺳﭡﻲ ﺳﻴﮑﺖ ڏﻧﻲ‪ ،‬ازﺑﻚ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻨﺪن ﮔﻬﻴﺮي‬
‫‪15‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫۾ آﻳﺎ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﺎدن‪ ،‬ﮔﻬﻮڙن ﺟﻲ ﭘﭟ ورﺗﻲ ۽ اک ﮀﻨﭛ ۾ ﮔﻬﻮڙي ﺳﻮار ﭘﭧ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻮﻧﺪا وﻳﺎ‪ .‬۽ اﺟﻞ ﺟﻲ ﻣﻨﻬﻦ ۾ وﻳﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻄﺎن ازﺑﻚ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺷﻤﺸﻴﺮ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺑﻬﺎدرن ﻣﺎن ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮﺑﻪ ﺟﻨﮓ ۾ ﺑﮏ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭔﻴﺎ ﻣﻴﺪان ﮀﮇي ﻧﻴﺮون‬
‫ﻛﻮٽ ﺟﻲ ﻗﻠﻌﻲ ۾ اﭼﻲ ﭘﻨﺎﻫﻲ ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻗﻠﻌﻲ ﮐﻲ ﮔﻬﻴﺮو ﻛﺮي وﻳﻬﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ‪[ .‬ص‪ 144 :‬۽ ‪ ]145‬ﺑﻬﺎدر ﺧﺎن ازﺑﻚ ﺑﻪ اﻛﺒﺮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ دور ۾ آﻳﻮ‪ ،‬ﮐﻴﺲ‬
‫درﭔﺎر اﻛﺒﺮي ۾ ﭼﮝﻮ رﺗﺒﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﭤﻮري ﻋﺮﺻﻲ ﻻ‪ ‬ﭠﭩﻲ ۾ ﻋﻤﻠﺪار رﻫﻴﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻠﺘﺎن ۾ اﻫﻢ ﻋﻬﺪي ﺗﻲ ﻓﺎﺋﺰ رﻫﻴﻮ‪ .‬آﺧﺮي وﻗﺖ ﻗﻨﮅار ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻘﻲ داري ﺟﻲ‬
‫ﻋﻬﺪي ﺗﻲ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﻠﻜﻦ‪ ،‬ﺳﻠﻄﻨﺘﻦ ﻛﻴﺌﻦ ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺌﻲ ۽ آﺧﺮ‬
‫ﻛﻬﮍي رﻳﺖ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﺎ‪ .‬ازﺑﻚ ﮀﺎ ﺳﻮﭼﻲ ﺳﻨﮅ ۾ آﻳﺎ! اﺑﺘﺪا ۾ ﺳﻨﺪن ﻛﻬﮍو ﺣﺸﺮ‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻨﻦ ﻛﻬﮍو ﭘﻼﻧﺪ ورﺗﻮ؟‬
‫ﻛﺘﺎب ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﻛﺮي ﻣﻴﮉم ان ﮐﻲ ﻧﺮم ﻟﻬﺠﻲ ۾‬
‫ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻨﺪس ﻣﺮﻛﺰي ﺧﻴﺎل ﺗﻔﺮﻳﺢ ۽ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺎﮘﻦ ﺑﺎﺑﺖ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۽ ﺗﻤﺪن اﭼﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﻲ ﻛﻦ ﻋﺎﻟﻤﻦ ۽‬
‫ﻇﺎﻟﻤﻦ ﺟﻮ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻻﭜﺎﺋﺘﻲ اﻧﺪاز ۾ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺑﺎﺑﺖ ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﭴﺎڻ ﻣﻴﮉم ﺻﻔﻴﻪ ڏﻧﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﻋﺎم ﻛﺘﺎﺑﻦ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻣﭥﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻣﻴﺪ ﭤﺎ ﻛﺮﻳﻮن ﺗﻪ اﻫﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ۽ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻛﺘﺎب ﻧﻮﺟﻮان ﻧﺴﻞ ۾‬
‫ﻧﺌﻴﻦ اﻣﻨﮓ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪو‪ .‬ﺳﺎﮘﺌﻲ وﻗﺖ ﻣﻴﮉم اﻧﺼﺎري ﺟﻲ ﻟﮑﻴﻞ اڳ ﺟﻴﺎن ﻫﻦ‬
‫ﻛﺘﺎب ﮐﻲ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ۾ ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ ﻣﻮٽ ﻣﻠﻨﺪي‪ .‬اﺳﺎن اداري ﭘﺎران ﺳﻨﺪن ﺷﻜﺮﮔﺬار‬
‫آﻫﻴﻮن ﺟﻮ اﻫﮍا َاﻣﻠﻬﻪ ﻛﺘﺎب‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺮي ﻫﻤﺖ اﻓﺰاﺋﻲ ﻛﻦ ﭤﺎ‪.‬‬

‫آ ﺌب اﺐ و‬ ‫ڊا‬
‫ﭼﻴﺌﺮﻣﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﻜﺎڪ ﭘﺒﻠﺸﺮس‪ ،‬ﻛﺮاﭼﻲ‬

‫‪16‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌران‬

‫ﮘﻮٺ ﭘﺎٽ ﺷﺮﻳﻒ ﺿﻠﻌﻲ دادو ﺟﻲ ﻫﻚ ادﺑﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﮔﻬﺮاﮢﻲ ۾‬

‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺟﻨﻢ ‪1954‬ع ۾ ﭤﻴﻮ ۽ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ اﺗﺎن ﺋﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﺳﻨﮅ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﺳﺎل ‪1977‬ع ۾ ﻣﺎﺳﭩﺮس ﺟﻲ ڊﮔﺮي ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‬
‫۽ ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻌﻠﻴﻢ ﮐﺎﺗﻲ ۾ ﻟﻴﻜﭽﺮر ﺟﻲ ﭘﻮﺳﭧ ﺗﻲ ‪1981‬ع ۾ ﻓﺎﺋﺰ ﭤﻴﺲ‪ .‬ﻧﻨﮃﭘﮡ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﺎﻓﻲ ﻋﺮﺻﻮ دادو ﺷﻬﺮ ۽ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ۾ ﮔﺬارﻳﻮ‪1985 .‬ع ۾ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﺎدي‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﺳﺎت رﻓﻴﻊ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮﮢﻴﺠﻲ ﺳﺎن ﭤﻲ ۽ ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ رﻫﺎﺋﺶ‬
‫اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﺋﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﺮوس ﺑﻲ اي اﻳﻢ اﻳﻢ ﭘﻲ اي ﺳﻲ اﻳﭿ‬
‫اﻳﺲ ﮔﻮرﻧﻤﻴﻨﭧ ﻛﺎﻟﻴﺞ ﻓﺎر ووﻣﻴﻦ ۾ ﺟﺎري رﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﺎن ‪2014‬ع ۾ ﺑﺤﻴﺜﻴﺖ‬
‫ﭘﺮوﻓﻴﺴﺮ ﺟﻲ ﻋﻬﺪي ﺗﺎن رﭨﺎﺋﺮ ﭤﻴﺲ‪.‬‬
‫دﻧﻴﺎ ۾ ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ﻣﺸﻐﻠﻮ ﮔﻬﮣﻲ ﻗﺪﻳﻢ وﻗﺖ ﮐﺎن ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺎرﻳﺨﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻓﺎﺋﺪا آﻫﻦ‪:‬‬
‫)‪ (1‬ﺳﻔﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺻﺤﺖ ۽ دﻣﺎغ ﮐﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﭠﺎﻫﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺳﻔﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ راﺑﻄﻲ ۽ زﺑﺎن ﺟﻲ ﻣﻬﺎرت ﮐﻲ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺑﻬﺘﺮ ﻛﺮي ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻛﺮي ﭤﻮ ۽ ﻣﺜﺒﺖ ﺟﺬﺑﺎت ﺟﻲ ﺣﻮﺻﻠﻪ‬ ‫)‪ (3‬ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ دﻣﺎغ ﮐﻲ ُ‬
‫اﻓﺰاﺋﻲ ﻛﺮي ﭤﻮ‪.‬‬
‫)‪ (4‬ﺳﻔﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۽ ﻧﻴﻦ ﺛﻘﺎﻓﺘﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻴﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﮐﻲ‬
‫وڌاﺋﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫)‪ (5‬ﺳﻔﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ اﻋﺘﻤﺎد ﮐﻲ وڌاﺋﮡ ﺟﻮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫)‪ (6‬ﺳﻔﺮ ﻧﻮن ﺗﺠﺮﺑﺎت ﺟﻮن ﻳﺎدون ﭠﺎﻫﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫)‪ (7‬ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺳﺎن ذﻫﻨﻲ دﭔﺎ‪ ‬ﮐﻲ ﮔﻬﭧ ﻛﺮڻ ۽ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﮐﻲ ﮔﻬﭧ ﻛﺮڻ‬
‫۾ ﻣﺪد ڏﺋﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺮ ۽ ﺳﭙﺎﭨﻲ ﺟﻮ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺷﻮق ‪1985‬ع ﮐﺎن ﺋﻲ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ وڏن ﺷﻬﺮن‪ ،‬اﺗﺮﻳﻦ ﻋﻼﺋﻘﻦ ۽ آزاد ﻛﺸﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﺮڏﻳﻬﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ۽ ﺳﻔﺮ ‪1993‬ع ﮐﺎن ﺷﺮوع‬
‫‪17‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺳﻔﺮ ﺗﺮﻛﻲ ۽ ﺑﺮﻃﺎﻧﻴﻪ ﺟﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ﺳﺎل ‪2022‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫‪1.‬‬ ‫اﻟﺒﺎﻧﻴﺎ ‪Albania‬‬
‫‪2.‬‬ ‫‪a‬اﻧﮉورا ‪Andorra‬‬
‫‪3.‬‬ ‫ارﺟﻨﭩﻴﻨﺎ ‪Argentina‬‬
‫‪4.‬‬ ‫آﺳﭩﺮﻳﻠﻴﺎ ‪Australia‬‬
‫‪5.‬‬ ‫آﺳﭩﺮﻳﺎ ‪Austria‬‬
‫‪6.‬‬ ‫آذرﺑﺎﺋﻴﺠﺎن ‪Azerbaijan‬‬
‫‪7.‬‬ ‫ﺑﺤﺮﻳﻦ ‪Bahrain‬‬
‫‪8.‬‬ ‫ﺑﻴﻠﺠﻴﻢ ‪Belgium‬‬
‫‪9.‬‬ ‫ﺑﻮﺳﻨﻴﺎ ‪Bosnia and Herzegovina‬‬
‫۽ ﻫﺮزﻳﮕﻮوﻳﻨﺎ‬
‫‪10.‬‬ ‫ﺑﺮازﻳﻞ ‪Brazil‬‬
‫‪11.‬‬ ‫ﺑﻠﻐﺎرﻳﻪ ‪Bulgaria‬‬
‫‪12.‬‬ ‫ﻛﻴﻨﺎڊا ‪Canada‬‬
‫‪13.‬‬ ‫ﭼﻴﻦ ‪China‬‬
‫‪14.‬‬ ‫ﻛﺮوﺷﻴﻪ ‪Croatia‬‬
‫‪15.‬‬ ‫ﺳﺎﺋﭙﺮس ‪Cyprus‬‬
‫ﭼﻴﻚ رﻳﭙﺒﻠﻚ ‪16. Czech Republic‬‬
‫ڊﻳﻨﻤﺎرڪ ‪17. Denmark‬‬
‫ﻣﺼﺮ ‪18. Egypt‬‬
‫اﻳﺴﭩﻮﻧﻴﺎ ‪19. Estonia‬‬
‫ﻓﻨﻠﻴﻨﮉ ‪20. Finland‬‬
‫ﻓﺮاﻧﺲ ‪21. France‬‬
‫ﺟﺎرﺟﻴﻪ ‪22. Georgia‬‬
‫ﺟﺮﻣﻨﻲ ‪23. Germany‬‬
‫ﻳﻮﻧﺎن ‪24. Greece‬‬
‫ﻫﺎﻧﮓ ﻛﺎﻧﮓ ‪25. Hong Kong‬‬
‫ﻫﻨﮕﺮي ‪26. Hungary‬‬
‫آﺋﻴﺴﻠﻴﻨﮉ ‪27. Iceland‬‬
‫اﻧﮉوﻧﻴﺸﻴﺎ ‪28. Indonesia‬‬
‫اﭨﻠﻲ ‪29. Italy‬‬
‫‪18‬‬
‫ﻫﻴﭡﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﺎ‪:‬‬
‫ﺟﺎﭘﺎن ‪30. Japan‬‬
‫اردن ‪31. Jordan‬‬
‫ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن ‪32. Kazakhstan‬‬
‫ﻛﻮﺳﻮوو ‪33. Kosovo‬‬
‫ﻟﻴﭩﻮﻳﺎ ‪34. Latvia‬‬
‫ﻟﻴﻜﭩﻦ اﺳﭩﻴﻦ ‪35. Liechtenstein‬‬
‫ﻟﻴﭥﻮﻧﻴﺎ ‪36. Lithuania‬‬
‫ﻟﻜﺴﻤﺒﺮگ ‪37. Luxembourg‬‬
‫ﻣﻜﺎﺋﻮ ‪38. Macau‬‬
‫ﻣﻼﺋﻴﺸﻴﺎ ‪39. Malaysia‬‬
‫ﻣﺎﻟﭩﺎ ‪40. Malta‬‬
‫ﻣﻴﻜﺴﻴﻜﻮ ‪41. Mexico‬‬
‫ﻣﻮﻧﺎﻛﻮ ‪42. Monaco‬‬
‫ﻣﻮﻧﭩﻴﻨﻴﮕﺮو ‪43. Montenegro‬‬
‫ﻣﺮاﻛﺶ ‪44. Morocco‬‬
‫ﻧﻴﺪرﻟﻴﻨﮉ ‪45. Netherlands‬‬
‫ﻧﻴﻮزﻳﻠﻴﻨﮉ ‪46. New Zealand‬‬
‫اﺗﺮ ﻣﻴﺴﻴﮉوﻧﻴﻪ ‪47. North Macedonia‬‬
‫ﻧﺎروي ‪48. Norway‬‬
‫ﻓﻠﭙﺎﺋﻦ ‪49. Philippines‬‬
‫ﭘﻮﻟﻴﻨﮉ ‪50. Poland‬‬
‫ﭘﻮرﭼﻮﮔﺎل ‪51. Portugal‬‬
‫روﻣﺎﻧﻴﺎ ‪52. Romania‬‬
‫روس ‪53. Russia‬‬
‫ﺳﺎن ﻣﺎرﻳﻨﻮ ‪54. San Marino‬‬
‫ﺳﻌﻮدي ﻋﺮب ‪55. Saudi Arabia‬‬
‫ﺳﺮﺑﻴﺎ ‪56. Serbia‬‬
‫ﺳﻨﮕﺎﭘﻮر ‪57. Singapore‬‬
‫ﺳﻠﻮوﻳﻜﻴﻪ ‪58. Slovakia‬‬
‫ﺳﻠﻮوﻳﻨﻴﺎ ‪59. Slovenia‬‬
‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ڏﮐﮡ آﻓﺮﻳﻜﺎ ‪60. South Africa‬‬ ‫ﻣﺘﺤﺪه ‪67. United Arab Emirates‬‬
‫ڏﮐﮡ ﻛﻮرﻳﺎ ‪61. South Korea‬‬ ‫ﻋﺮب اﻣﺎرات‬
‫اﺳﭙﻴﻦ ‪62. Spain‬‬ ‫ﺑﺮﻃﺎﻧﻴﻪ ‪68. United Kingdom‬‬
‫ﺳﻮﺋﻴﮉن ‪63. Sweden‬‬ ‫آﻣﺮﻳﻜﺎ ‪69. United States‬‬
‫ﺳﻮﺋﺰرﻟﻴﻨﮉ ‪64. Switzerland‬‬ ‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ‪70. Uzbekistan‬‬
‫ﭤﺎﺋﻴﻠﻴﻨﮉ ‪65. Thailand‬‬ ‫وﻳﭩﻴﻜﻦ ﺳﭩﻲ ‪71. Vatican City‬‬
‫ﺗﺮﻛﻲ ‪66. Turkey‬‬ ‫وﻳﭩﻨﺎم ‪72. Vietnam‬‬
‫‪2021‬ع ۾ اﺳﺎن ﭔﻴﻬﺮ ﺳﺌﭩﺰرﻟﻴﻨﮉ ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﻟﮑﮡ ﺟﻮ ارادو ﺷﺮوع ﮐﺎن ﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ڊاﺋﺮي‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﺳﻔﺮ ﺟﺎ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻟﮑﻨﺪي رﻫﻴﺲ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻮ‪“ :‬ﭘﺎڻ ﭘﺴﻴﻮ ﭘﺮڏﻳﻬﻪ”‬
‫ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ﺟﻮ “ﻣﺼﺮ ﺟﻮ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ” ۽ ﭔﻴﻮ “اﺳﭙﻴﻦ ۽ اﻳﻨﮉورا ﺟﻮ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ” ﺷﺎﻳﻊ‬
‫ﭤﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻲ ۽ ﻫﺎﮢﻲ ان ﺳﻠﺴﻠﻲ ﺟﻮ ﭨﻴﻮن ﻛﺘﺎب “ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ”‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻫﭥﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻮ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ ﻟﮑﮡ ڏاڍو ڏﮐﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ‬
‫وﻗﺖ ۽ ﭘﺌﺴﻲ ﺟﻲ ﺿﺮورت آﻫﻲ‪ .‬ان ﻛﺮي ﻣﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ۾ ﺻﺮف‬
‫اﻧﻬﻦ ﺷﻬﺮن ۽ ﺟﮙﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ اﺳﻴﻦ ﭘﺎڻ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪،‬‬
‫ڏﭠﻮ ۽ ﮔﻬﻤﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﺟﻲ ﻟﮑﮡ ۾ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺟﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ اﺗﺴﺎﻫﻪ ڏﻳﺎرﻳﻮ اﻧﻬﻦ ۾ وﺳﻴﻊ‬
‫اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮﮢﻴﺠﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﻫﺮ وﻗﺖ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺳﺎٿ ڏﻧﻮ ۽ رﻫﻨﻤﺎﺋﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎن ادا‬
‫اﻟﻄﺎف ﺷﻴﺦ‪ ،‬ادا ﻣﻨﻈﻮر ﻗﺮﻳﺸﻲ‪ ،‬ادا ﻋﺒﺪا� ﻋﺜﻤﺎن ﻣﻮراﺋﻲ ۽ ﭘﺮوﻓﻴﺴﺮ ڊاﻛﭩﺮ‬
‫ﻗﺎﺿﻲ ﺧﺎدم ﺟﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﺮﮔﺬار آﻫﻴﺎن ﺟﻦ ان ﻛﻢ ۾ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﻮﺻﻠﻪ اﻓﺰاﺋﻲ‬
‫ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎن ﭘﻴﻜﺎڪ ﭘﺒﻠﺸﺮس‪ ،‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬وارن ﺟﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﺮﮔﺬار آﻫﻴﺎن ﺟﻦ‬
‫ﭨﺎﺋﻴﻢ ﻛﮃي اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻦ ﻛﺘﺎب ﮐﻲ ﮀﭙﺮاﻳﻮ ۽ اﻣﻴﺪ ﺗﻪ آﺋﻴﻨﺪه ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫ﺳﻬﻜﺎر ﻛﻨﺪا رﻫﻨﺪا‪.‬‬

‫ﺌري‬ ‫ا‬
‫‪rdjunejo@gmail.com‬‬

‫‪19‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﭔﮅﻧﺪڙن ﺗﻮڙي ﭘﮍﻫﻨﺪڙن ۾ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﮐﺎن ﺋﻲ ﻣﻘﺒﻮل رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻧﺎوﻟﻦ‪،‬‬
‫ڊراﻣﻦ ۽ اﻓﺴﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ واري دور ﮐﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ اڳ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮي ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮا ﻗﺼﺎ اﻫﮍن‬
‫ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻦ ﺗﻲ ﺋﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻮﻣﺮ ﺟﻲ اﻳﻠﻴﮉ ۾ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫اﻳﻨﺪا ﺗﻪ اﻳﺮان ۽ ﻋﺮب ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺗﺮﻳﻦ داﺳﺘﺎن اﻟﻒ ﻟﻴﻠﻪ ۾ ﺑﻪ ﺳﻨﺪﺑﺎد ﺟﻬﺎزي‪ ‬ﺟﻲ‬
‫روپ ۾ ﻫﻨﻦ ﺟﻮ اﺣﻮال ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دور ۾ ﺋﻲ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ اڄ ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻫﻲ ﻫﻚ ﻛﻼﺳﻚ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ رﮐﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺣﺎﻻﻧﻜﻪ اﻫﻲ ﻗﺼﻦ ﺟﻲ ﺻﻮرت ۾‬
‫ﺳﺎﻣﻮﻧﮉي ﻛﻨﺎرن ﺗﻲ ﻟﻨﮕﺮ اﻧﺪاز ﭤﻴﻨﺪڙ ﺟﻬﺎزن ﻳﺎ زﻣﻴﻨﻲ رﺳﺘﻦ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻣﺴﺎﻓﺮن‬
‫ﻻ‪ ‬ﺳﺮاﺋﻲ ﺧﺎﻧﻦ ۾ ﺋﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ ۽ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﻛﻮﻧﻪ ﭤﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍن ﺋﻲ ﻣﺎﮘﻦ ﺗﻲ اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ۽ ﻣﺎرﻛﻮﭘﻮﻟﻮ ﺟﻲ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻦ ﺑﻪ ﺟﻨﻢ ورﺗﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺒﺒﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن ﭘﻨﮅ ﺋﻲ ﭘﻨﮅ ﻳﺎ اﭠﻦ ۽ ﮔﻬﻮڙن‬
‫ﺗﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ وڏو ﺣﺼﻮ ﻣﺴﺎﻓﺮي ﻛﻨﺪڙ ڏﭠﻮ ۽ ﺳﺎﻟﻦ ﺟﺎ ﺳﺎل ﻣﺴﺎﻓﺮي ﻛﺮي‪ ،‬دﻧﻴﺎ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ۽ ﺗﻬﺬﻳﺒﻦ ﺟﻮ ﻣﺸﺎﻫﺪو ﻛﻴﺎﺋﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻗﻠﻤﺒﻨﺪ ﻛﺮي‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻻ‪ ‬دﻧﻴﺎ ﮐﻲ ﻫﻚ ﻗﻴﻤﺘﻲ اﺛﺎﺛﻮ ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮي وﻳﺎ‪ .‬ﺧﺎص ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ۾ ﺟﻬﺎز‬
‫راﻧﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻗﺼﺎ ڏاڍا ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﺎ ۽ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ان دور ۾ اﭸﺎ ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ اﻳﺠﺎدون ﻛﻮﻧﻪ‬
‫ﭤﻴﻮن ﻫﻴﻮن ۽ ﺑﺠﻠﻲ ﺗﻮڙي ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر ﺳﻮاري‪ ‬ﺟﻲ ﺳﻬﻮﻟﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﮇﻫﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﻫﻼﺋﻴﻨﺪڙ ﻏﻮراﺑﻦ ۾ واﺳﻜﻮڊﻳﮕﺎﻣﺎ ۽ ﻛﻮﻟﻤﺒﺲ ﺟﻬﮍا ﺟﻬﺎزران‬
‫ﻳﻮرپ ﮐﺎن اﻳﺸﻴﺎ ۽ اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ وﭸﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﺟﻦ ﺟﻮ اﺣﻮال ﻟﮑﻲ اﺳﺎن ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻫﮍي ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮي وﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲ ﺗﻮڙي ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻮڙي ﺳﻤﺎﺟﻲ‬
‫۽ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ۾ وڏي ﺣﻴﺜﻴﺖ واري ﺑﻨﺠﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ وﻗﺖ ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري‪ ‬ﺟﺎ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﺎ “ﭘﺎڻ ﭘﺴﻴﻮ ﭘﺮڏﻳﻬﻪ” ﺟﻲ ﻋﻨﻮان ﺳﺎن‬
‫ﺷﺎﻳﻊ ﭤﻴﺎ آﻫﻦ ﺟﻦ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ ﻣﺼﺮ ﺟﻲ ﺳﻴﺮ ۽ ﺳﻔﺮ ﺑﺎﺑﺖ ﻫﻚ دﻟﭽﺴﭗ‬
‫داﺳﺘﺎن آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﻧﺪاز ۾ ﻫﻚ دﻟﭽﺴﭗ ﺗﺨﻠﻴﻘﻲ‬
‫داﺳﺘﺎن واﻧﮕﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﭔﻴﻮ ﻛﺘﺎب ﺳﺎﮘﺌﻲ ﺳﺮي ﺳﺎن اﺳﭙﻴﻦ ۽ اﻧﮉورا ﺟﻲ‬
‫‪20‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﻔﺮ ﺳﺎن واﺳﻄﻮ ﭤﻮ رﮐﻲ ﻟﻴﻜﻦ دﻟﭽﺴﭙﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ﻫﻚ ﭘﮍﻫﮡ ﺟﻬﮍو‬
‫ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ آﻫﻲ ۽ اﺳﭙﻴﻦ ﺟﻲ ﺷﺎﻧﺪار ﻣﺎﺿﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻃﻮﻳﻞ اﺳﻼﻣﻲ دور ۽ ﻣﻮﺟﻮده‬
‫دور ﺟﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﻲ ۽ دﻟﭽﺴﭗ واﻗﻌﺎ ۽ ﺧﻮد ﻟﻴﮑﻚ ﺟﻲ ان ﺳﺎن ذﻫﻨﻲ واﺑﺴﺘﮕﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ ﻣﺜﺎل آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﺳﻨﺪس ﭨﻴﻮن ﻃﻮﻳﻞ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻮ ﺟﻴﻜﻮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﺮ‬
‫۽ ﺳﻔﺮ ﺳﺎن واﺳﻄﻮ رﮐﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ دﻟﭽﺴﭗ ﻟﮑﮣﻴﻦ ﺟﻮ ﺗﺴﻠﺴﻞ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ﺷﺮوع ﻛﺮڻ ﺳﺎن ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﮀﮇڻ ﺗﻲ دل ﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﻲ‬
‫ﭤﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ واﺿﺢ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﻣﺼﻨﻔﻪ ﻫﻲ ﺳﻔﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺳﺘﺎد‬
‫واري ﭘﻴﺸﻲ ﺗﺎن رﭨﺎﺋﺮ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻟﮑﻴﺎ آﻫﻦ ۽ اﻧﻬﻦ ۾ ﺳﻨﺪس ﺷﺮﻳﻚ ﺣﻴﺎت ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫“ﭘﺎڻ ﭘﺴﻴﻮ ﭘﺮڏﻳﻬﻪ” ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ﺟﻮ ﻫﻲ ﭨﻴﻮن ﻛﺘﺎب ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت‬
‫ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺗﻌﺎرف ﺳﺎن ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻦ ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﭘﺲ ﻣﻨﻈﺮ‪ ،‬زﺑﺎن‪ ،‬ﻟﻮڪ داﺳﺘﺎن‪ ،‬رﺳﻢ و رواج‪،‬‬
‫ﺣﺎﻻت‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺛﻘﺎﻓﺖ‪ ،‬ﮔﻬﺮﻳﻠﻮ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻛﭙﮍا ۽ ﮐﺎڌو‪ ،‬ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻮﻛﺮﻳﻮن‪،‬‬
‫راﻧﺪﻳﻮن‪ ،‬ﺗﻔﺮﻳﺢ‪ ،‬ﻓﻠﻢ ۽ ﭨﻲ وي‪ ،‬ﻣﻌﺎﺷﺮﺗﻲ ﻣﺴﺌﻼ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻢ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﺣﺎﻟﺘﻮن‪،‬‬
‫ﻣﻠﻜﻲ ﺣﺎﻻت ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻠﻚ ۾ اﻫﻢ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﭤﻴﻨﺪڙ ﻣﻮﻛﻠﻦ ﺟﻮ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﻃﺮح ﺳﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﺷﻮﻗﻴﻨﻦ ﻻ‪ ‬ﺗﻤﺎم‬
‫ﻛﺎرﮔﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻴﻨﺪو‪.‬‬
‫ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻟﮑﮣﻴﻦ ۾ ﭔﻴﻦ ﻟﻴﮑﻜﻦ ﮐﺎن ﻫﻚ ﺟﺪا ﺣﻴﺜﻴﺖ رﮐﻲ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﻣﺜﺎل ﻃﻮر ﻫﻮ ﻛﻴﮇاﻧﻬﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺗﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ان ﻻ‪ ‬ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﺗﻴﺎري ﻛﺮي‬
‫ﭤﻲ وﭠﻲ ۽ ان ﻣﺎڳ ۽ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ اﮘﻮاٽ ﺋﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت وﭠﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻜﻤﻞ‬
‫ﺗﻴﺎري ﻛﺮي ﮔﻬﺮان ﻧﻜﺮي ﭤﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺋﻲ ﺳﺒﺐ آﻫﻲ ﺟﻮ ﻫﺮ ﺳﻔﺮ ۾ ﻫﻚ ﺧﺎص‬
‫ﻣﻨﺰل ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬واٽ ۾ اﻳﻨﺪڙ ﻳﺎ ﭜﺮﭘﺎﺳﻲ وارا ﻣﻠﻚ ﺑﻪ ڏﺳﻲ وﭠﻲ ﭤﻲ ۽ ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ‬
‫ﻟﻤﺤﻮ ﺑﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﻧﻪ ﭤﻲ ﻛﺮي‪.‬‬
‫ﻫﻮ‪ ‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻔﺮ ﺗﻲ ﻧﻜﺮڻ ﺟﻮ اﺣﻮال ڏﺋﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻚ اﻧﻮﮐﻲ ﻃﺮح ﺟﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺜﺎل ﻃﻮر ﻫﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﻲ ﺻﻔﺤﻲ ‪ 21‬ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻮ اﭤﺲ‪،‬‬
‫“ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ‬
‫ﺗﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﭘﺮ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ اﺳﺎن ﻛﺮاﭼﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎن ﻻﻫﻮر ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ‪”.‬‬
‫“ﻻﻫﻮر ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻮ ﭤﻴﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ﭔﻦ ﭘﻬﺮن ﺟﻮ ﭔﺎرﻫﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﮔﺎڏي ۾‬
‫ﺳﺎﻣﺎن رﮐﺮاﺋﻲ ﮔﻬﺮ ﻣﺎن رواﻧﻲ ﭤﻴﺲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ آﻓﻴﺲ ﺗﺎﺋﻴﻦ وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﮐﻲ اﺗﺎن ﺋﻲ ﮐﮣﮣﻮ ﻫﻮ‪”...‬‬
‫‪21‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻮ‪ ‬ﭘﮍﻫﻨﺪڙ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭴﮡ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮔﮇ وﭠﻴﻮ ﭤﻲ ﻫﻠﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﺟﻲ ﺧﻮﺑﻴﻦ ۽ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﭼﻮڻ ﮐﺎن اڳ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﺻﺮف ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﺒﻲ ﺗﻪ ان ﻣﺎن اﻧﺪازو ﭤﻲ وﻳﻨﺪو ﺗﻪ ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ﺟﻮ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪو ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻪ ﮔﻬﺮو ۽ ﻧﻈﺮ ﻛﻴﺘﺮي ﻧﻪ ﺗﻴﺰ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ﻫﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺷﻬﺮن‪ ،‬رﺳﺘﻦ‪ ،‬ﮔﻬﭩﻴﻦ ۽ ﭼﻮﻧﻜﻦ ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﺑﻪ ﻧﻪ وﺳﺎرﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻦ ﭴﮡ ﺗﻪ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﻧﻈﺎرا اﻧﻬﻦ ﻧﻈﺎرون ﮐﺎن ﺑﻪ ﭼﭩﺎ ۽ واﺿﺢ ﻛﺮي ﺑﻴﺎن ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﻳﻮﭨﻴﻮب ﺗﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻳﻮﭨﻴﻮب ذرﻳﻌﻲ ﻫﺮ ﻣﻨﻈﺮ‬
‫اﮐﻴﻦ ﺳﺎن ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ ﭤﻮ وﭸﻲ ﻟﻴﻜﻦ ﻫﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ۾ ﻟﻔﻈﻦ ﮐﺎن اﻫﻮ ﻛﻢ ورﺗﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ ۽ ﭘﮍﻫﻨﺪڙ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺷﻬﺮن ﺟﺎ‬
‫ﻣﺪرﺳﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪون‪ ،‬ﻣﺰارون‪ ،‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻨﺎرا‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻦ ﺟﻮن ﻣﺰارون ۽ ﻳﺎدﮔﺎرون ﺑﻠﻜﻪ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ دور ﺟﻲ ﻣﻴﭩﺮو رﻳﻞ‪ ،‬ﺳﺎﺋﻮﻧﮉ ۽ ﻻﺋﻴﭧ ﺷﻮ‪ ،‬ﭘﺮاﮢﺎ ﻗﻠﻌﺎ ۽ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ‪ ،‬ﻫﺮ‬
‫ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ذﻛﺮ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻦ ڏﭠﻮ آﻫﻲ ۽ ان ﺟﻲ ﺑﺎري ۾‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ اﭤﺲ ﻧﻪ ﺻﺮف اﻳﺘﺮو ﭘﺮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‪ ،‬اﻟﺦ ﺑﻴﮓ‪ ،‬ﺣﻀﺮت‬
‫ﺧﻀﺮ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه ۽ ﭔﻴﻦ ﻛﻴﺘﺮن ﻣﺸﻬﻮر ﺑﺰرﮔﻦ ۽ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻲ ذﻛﺮ ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻪ وﺳﺎرﻳﻮ اﭤﺲ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ رﻳﮕﺴﺘﺎن ۽ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺟﻮ ذﻛﺮ ﺑﻪ اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﻴﻮ اﭤﺲ ﺟﻮ‬
‫ﻫﻦ ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ ﭘﮍﻫﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮا ﺳﻴﺎح اﺗﻲ اﻳﮇاﻧﻬﻦ اﻫﻮ ﭼﺌﻲ‬
‫ﻧﻪ وﭸﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﭵﻮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ڏﺳﻲ ورﺗﻮ‪ ،‬ﻫﺎڻ اﺗﻲ وﭸﻲ ﮀﺎ ﻛﺮﻳﻮن‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺟﻲ ﭔﻲ ﺧﻮﺑﻲ ان ﺟﻲ ﻟﮑﮡ ﺟﻮ اﻧﺪاز آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺨﻠﻴﻘﻲ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫دﻟﭽﺴﭗ ﭘﮡ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري‪ ‬ﺟﻬﮍي ﻣﻬﺎرت ۽ دﻟﭽﺴﭙﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ۽ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺎن ﮔﮇ اﻧﻬﻦ ﺷﻬﺮن ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻦ ﺟﻮ ﻣﺜﺎل ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﺋﻲ ﻛﻮ ﭔﻴﻮ ﻣﻠﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺳﺘﺎد واري ﭘﻴﺸﻲ ﺳﺎن‬
‫واﺑﺴﺘﮕﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﺜﺎل ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮﻧﺌﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﺎ‬
‫ﻧﺎﻻ ﺗﻪ اﺳﻼﻣﻲ دﻧﻴﺎ ۾ وڏي اﻫﻤﻴﺖ رﮐﻦ ﭤﺎ ۽ ﺷﺎﻋﺮن ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺗﻤﺜﻴﻠﻦ ﻃﻮر ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪:‬‬
‫اﮔﺮ آن ﺗﺮڪ ﺷﻴﺮازي‪ ،‬ﺑﺪﺳﺖ آرد دل ﻣﺎرا‪،‬‬
‫ﺑﺨﺎل ﻫﻨﺪوش ﺑﺨﺸﻢ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ و ﺑﺨﺎرا را‪.‬‬
‫)ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻴﺮازي(‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﻫﻦ‪ ،‬اﻟﺦ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﺷﻴﺮ دور ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬اﻟﺦ ﺑﻴﮓ‬
‫درﺳﮕﺎﻫﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﻬﮍي ﺗﺎرﻳﺨﻲ ۽ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي‪،‬‬
‫ﻛﻮﻛﻠﺘﺎش ﺟﻮ ﻣﺪرﺳﻮ اﻟﺦ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻣﻴﺮاﻟﻌﺮب ﻣﺪرﺳﻮ‪،‬‬
‫‪22‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺪاري ۽ ﻋﺒﺪا� ﻗﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ذﻛﺮ ﺑﻪ ﻛﻴﻮ اﭤﺲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ اﺣﻮال ۾ ﻫﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻣﺰاري ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻮ‪،‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل ﺑﻮاﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻗﺎﺿﻲ ﻗﺎﻟﻮن ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﺷﻴﺮ‬
‫ﻏﺎزي ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻛﭩﻨﮓ ﻣﺮاد اﻧﻖ ۽ ﻋﺒﺪا� ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻋﺮب ﺧﺎن ۽ اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا‬
‫ﻣﺪرﺳﺎ‪ ،‬دوﺳﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻫﻮﺟﺎ ﺷﺒﺮدﻳﺒﺎ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﺣﺠﺶ ﻣﺮاﻣﻪ ﻣﺪرﺳﻮ‪ .‬ﻳﻌﻘﻮب‬
‫ﺑﻮاﺋﻲ ﺧﻮﺟﻪ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻳﻮﺳﻒ ﻳﺎﺳﻮ ﻟﺒﺎﺷﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﻣﺮزا ﺑﻮﺷﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‪،‬‬
‫ﻣﺘﭙﻨﻮﺑﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ اﻧﺎق ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ اﭤﺲ‬
‫ﻟﻴﻜﻦ ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﺌﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻛﻮﻧﻪ وﺳﺎرﻳﻮ اﭤﺲ‪.‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ اﻫﮍي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﺳﻨﮅ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﭠﭩﻲ ﺟﻮ ﺑﻪ واس ﻣﻠﻲ‬
‫ﭤﻮ ﺟﻴﻜﻮ ارﻏﻮﻧﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻠﻬﻮڙن ﺟﻲ دور ۾ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻨﺠﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ۽‬
‫ﺳﻮن ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻣﺪرﺳﺎ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﭴﮡ ﺗﻪ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ ﺟﻬﮍي‬
‫ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺑﻪ ﺟﺘﻲ ﺟﺘﻲ ﻣﺪرﺳﺎ آﻫﻦ ﺗﻦ ﺟﻮ ﻫﻦ ﺿﺮور ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﻛﺎﻣﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﻟﮑﻴﻮ اﭤﺲ ﺗﻪ‪،‬‬
‫“اﺗﻲ ﻫﻚ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ اداري ﺟﻲ وڏي ﻋﻤﺎرت اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪1971 ....‬ع ۾ ﻣﻤﺘﺎز اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﻴﺸﻮا‪ ،‬ﻣﺒﻠﻎ ۽ ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ‬
‫ﺷﻴﺦ ﺿﻴﺎ‪‬اﻟﺪﻳﻦ ﺧﺎن اﻳﻦ اﻳﺸﻮن ﺑﺎﻧﺠﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪) ”.‬ص‪(59-‬‬
‫اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﺻﻔﻴﻪ اﻧﺼﺎري ﺻﺎﺣﺒﻪ ﻟﮑﻲ‬
‫ﭤﻲ ﺗﻪ‪“ ،‬ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﭔﻴﻮ ﻣﻴﻨﺎر ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ ....‬ﻫﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﭼﻤﻜﺪار ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ‪ 42‬ﻫﺠﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ وڏي ﮔﻨﺒﺬ وارو‬
‫ﻫﺎل ۽ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪) ”.‬ص ‪(294‬‬
‫ﻧﺌﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ اﺳﻜﻮل ﺑﺎﺑﺖ ﻫﻮ ﭴﺎڻ ڏﺋﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ‪“ ،‬ﻫﻲ روﺳﻲ اﺳﻜﻮل‬
‫ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ ‪1912‬ع ۾ ﺧﻴﻮا ۾ ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن‬
‫ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻻ‪ ‬رﻗﻢ اﺳﻘﻨﺪﻳﺎر ﺟﻲ وزﻳﺮاﻋﻈﻢ اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت ﻣﻨﻔﺮد اﻧﺪاز ۾ ﭠﺎﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ۾ ﺻﺮف ﭔﻪ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻳﻮرﭘﻲ ﻃﺮز ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﭘﻠﻮان ﻛﻮري ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۽ ﭔﻲ‬
‫ﻫﻦ اﺳﻜﻮل ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻦ ﻗﺒﻼﺗﻮز ﺑﺎغ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﺑﻪ اﺳﻜﻮل ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻧﻪ وﺳﺎرﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ؛ “ﻫﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ڏﮐﮡ اوﻟﻬﻪ ۾ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﮐﺎن‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڍاﺋﻲ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ ﻣﺤﻞ ﭨﻦ رﻫﺎﺋﺸﻲ اﮜﮣﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﺟﮙﻬﻪ ڊﮔﻬﻦ ڊﮔﻬﻦ اﻳﻮاﻧﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫‪23‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ ۽ ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻣﺴﺠﺪون ﭠﻬﻴﻞ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬اﺳﻜﻮل وﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪) ”.‬ص ‪(304‬‬
‫ﺳﻴﺪ ﻧﻴﺎز ﺷﺎﻟﻴﻜﺮﺑﺎﺋﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ‬ان ۾ ﻗﺎﺋﻢ‬
‫ﻛﻴﻞ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻧﻪ ﭤﻲ وﺳﺎري ۽ ان ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭤﻲ‪) .‬ص ‪(305‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ذﻛﺮ ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻏﻮر ﺳﺎن ﭘﮍﻫﺒﻮ ﺗﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﭤﻴﻨﺪو ﺗﻪ ﻫﻲ‬
‫ﻣﻠﻚ ﻋﻠﻤﻲ ﻃﺮح ﻛﻬﮍو ﻧﻪ ﻣﺎﻻﻣﺎل ﻫﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺗﺎرﻳﺨﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻮن‪ ،‬دروازا‪ ،‬ﺑﺎزارون‪ ،‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺳﺮا‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ دور ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‪ ،‬ﺑﺎغ ﺑﺴﺘﺎن‬
‫۽ ﭔﻴﺎ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻣﻘﺎم ﺑﻪ اواﺋﻠﻲ دور ﮐﺎن ﺋﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﻲ ﺷﻬﺮ ﻫﺮ وﻗﺖ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ۽ ﺳﻮداﮔﺮن ﺟﻲ اچ وچ ﺟﻮ ﻣﮑﻴﻪ رﺳﺘﻮ ﭘﮡ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﺎ ﻗﺎﻟﻴﻦ ۽‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮﺋﻮن ﺗﻮڙي ﻛﭙﮍو ۽ ﭔﻴﻮن ﺿﺮورت ﺟﻮن ﻧﻔﻴﺲ ﺷﻴﻮن ﻣﺸﺮق ﮐﺎن ﻣﻐﺮب ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﻬﭽﺎﺋﻴﻨﺪ اﻫﺌﺎ ۽ ﻫﺘﻲ ﺟﻲ ﻋﻠﻢ و ادب ﺟﻲ ﻫﺮ ﻫﻨﮅ ڌاڪ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻨﮅ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ادﻳﺐ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﺜﻤﺎن ڏﻳﭙﻼﺋﻲ‪ ‬ﭘﮡ ﺛﻤﺮﻗﻨﺪي ﺻﻮف ﻧﺎﻟﻲ ﻫﻚ ﻧﺎول ﻟﮑﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺮﺻﻐﻴﺮ ﺳﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ وڏو ﺗﻌﻠﻖ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﻨﻜﺮي اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ اﺣﻮال ﭘﮍﻫﻨﺪي دل ﮐﻲ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﻣﺰو ﺑﻪ اﭼﻲ ﭤﻮ ۽ ﺧﺎص ﻛﺮي ﺟﻮ ﻫﻚ‬
‫ﺳﻨﮅي ﺟﻮڙو اﻳﮇي ﻫﻤﺖ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻫﻚ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﮔﻬﻤﻴﻮ آﻫﻲ‬
‫۽ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ اﭤﻦ‪ .‬اﻳﺘﺮي ﻗﺪر ﺟﻮ ﻫﻨﻦ‬
‫ﻛﺎﺑﻪ اﻫﮍي ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﮀﮇي آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺳﻨﺪن ﻣﺸﺎﻫﺪي ۾ ﻧﻪ آﺋﻲ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺷﻬﺮن ۾ رﻫﺎﺋﺶ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ اﭤﻦ ﺗﻪ ﻧﻴﺮن ﮐﺎن رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﺮ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﮐﺎڌو ﭘﻴﺘﻮ ﻫﺠﻲ ﭼﺎﻫﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻴﻞ ﺟﻮل‪ ،‬اﻫﺎ ﻧﻪ وﺳﺎري اﭤﻦ‪ .‬ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﭰﺮڻ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ اﭤﻦ ﺗﻪ ﻧﻨﮃي ﮐﺎن ﻧﻨﮃا ﺗﻔﺼﻴﻞ‪ ،‬ﮔﺎڏﻳﻮن ﺟﻦ ۾ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫اﭤﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ڊراﺋﻴﻮرن‪ ،‬رﺳﺘﻦ‪ ،‬ﻣﻨﺰﻟﻦ ۽ ﻫﺮ اﻫﻮ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺑﻴﺎن ﻛﻴﻮ اﭤﺲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﮐﻲ ﭘﮍﻫﻲ‪ ،‬ﭘﮍﻫﻨﺪڙ ﺑﻪ ﭴﮡ ﭘﺎڻ ان ﻫﻨﮅ وﭸﻴﻮ ﭘﻬﭽﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻛﺘﺎب ﭘﮍﻫﮡ ﻣﺎن ﻟﮙﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻟﻴﮑﻜﻪ ﺟﻮ اﻫﻮ ﺳﻔﺮ اﭸﺎ ﺟﺎري رﻫﻨﺪو ۽‬
‫ﻫﻮ‪ ‬ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮا ﻣﻠﻚ ڏﺳﻨﺪي ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﺳﻨﮅي ۾ ﻛﺘﺎب‬
‫ﻟﮑﻲ‪ ،‬ﺳﻨﮅ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن واﻗﻔﻴﺖ ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪي‪ .‬اﻫﻮ ﻫﻮ‪ ‬ﻛﻨﺪي ﺑﻪ‪ ،‬ﮀﻮ‬
‫ﺟﻮ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮن ۾ ﻫﻦ ﺟﻮ ﺟﻴﻮن ﺳﺎﭤﻲ ﺑﻪ ﻫﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮡ ﻫﻦ ﻻ‪‬‬
‫ﻳﻘﻴﻨﺎً وڏو اﺗﺴﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﻫﻮﻧﺪو‪.‬‬
‫ﺌدم‬ ‫ﺌ‬ ‫ڊا‬ ‫و‬
‫ﻗﺎﺳﻢ آﺑﺎد‪ ،‬ﺣﻴﺪرآﺑﺎد‬
‫‪ 10‬ﻧﻮﻣﺒﺮ‪2022 ،‬ع‬

‫‪24‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌرف‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

‫)‪(Historical Background‬‬ ‫ﺌر‬

‫‪“ Isten‬اﺳﺘﻦ” ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “زﻣﻴﻦ” دﻧﻴﺎ‬
‫ﺟﺎ ﺳﺖ ﻣﻠﻚ “اﺳﺘﺎن” )‪ (Istan‬ﻳﺎ “ﺳﺘﺎن” )‪ (Stan‬ﻟﻔﻆ ﺳﺎن ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ً .‬‬
‫ﻣﺜﻼ‬
‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺮﻏﺰﺳﺘﺎن ۽‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “ازﺑﻚ ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ”‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ازﺑﻚ ﭔﻮﻟﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪڙ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ ﻛﺮي‬
‫ان ﺷﻬﺮ ﻣﭥﺎن اﻫﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻦ ‪1991‬ع ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻮ ﺧﺎﺗﻤﻮ ﭤﻴﻮ ﺗﮇﻫﻦ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭨﻴﻮن وڏو ﻧﺴﻠﻲ ﮔﺮوپ ازﺑﻚ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻲ اﺻﻞ ۾ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي‬
‫ازﺑﻚ ﭨﻲ ﺳﺆ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ ۾ ﻫﺘﻲ آﺑﺎد ﭤﻴﺎ‪.‬‬
‫ازﺑﻜﻦ ﺟﻮ اﺑﺎﮢﻮ وﻃﻦ ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺎﺧﺘﺮﻳﻦ ﻳﺎ )‪ (Bactrian‬۽ ﺳﻐﺪﻳﺎﺋﻲ )‪،(Sogdian‬‬
‫ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻲ ﻣﻘﺎم ﺗﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺪﻳﻢ ﺣﻤﻠﻪ آورن ﺟﻦ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ دﻋﻮى ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ان ۾ ﻓﺎرس ﺟﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ دراش ‪ Darius‬ﻋﻈﻴﻢ ۽ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻋﻈﻤﻰ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﺧﻄﻲ ﺗﻲ اﭠﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﻋﺮﺑﻦ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬۽ اﺳﻼم ﮐﻲ‬
‫ﻣﺘﻌﺎرف ﻛﺮاﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺗﻴﺮﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾‪ ،‬ﻣﻨﮕﻮل ﺳﻠﻄﻨﺖ ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﭼﻮڏﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﻣﻨﮕﻮل ﺟﻲ ﺻﺪر ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ان ﺟﻲ ﭘﻴﺮوي ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻨﺪرﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾‪ ،‬ازﺑﻚ ﻗﺒﻴﻼ ﻫﻚ ﻣﻨﻈﻢ وﻳﮍﻫﺎڪ ﮔﺮوه ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﭜﺮﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻨﺪن ﻋﻼﺋﻘﻮ آﺧﺮﻛﺎر ﭨﻲ اﻟﮗ ﺧﺎﻧﻦ ﻳﺎ ﺳﺮدارن ﺟﻲ زﻳﺮ اﻗﺘﺪار ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪1875‬ع ۾ روس ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪1924 .‬ع ۾ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ‬
‫۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ اﮘﻮﮢﻲ ﺗﺮﻛﺴﺘﺎن ﺧﻮدﻣﺨﺘﻴﺎر ﺳﻮوﻳﺖ ﺳﻮﺷﻠﺴﭧ ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ‬
‫اﮘﻮﮢﻲ ﺧﻴﻮا ۽ ﺑﺨﺎرا ﻋﻮاﻣﻲ ﺳﻮوﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ ﮐﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺮي ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﻳﻮ‪ .‬اﻳﺲ‪ .‬اﻳﺲ‪ .‬آر ﺟﻮ ﻗﻴﺎم ﻋﻤﻞ ۾ آﻧﺪو‪1991 .‬ع ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻳﻮ‪ .‬اﻳﺲ‪ .‬اﻳﺲ‪ .‬آر‬
‫ﮐﺎن آزادي ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻲ‪ ‬آزاد ﺧﻮدﻣﺨﺘﻴﺎر ﻣﻠﻚ ﻗﺎﺋﻢ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫‪25‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آزادي ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ‪ 10‬ﭔﻴﻦ اﮘﻮﮢﻴﻦ ﺳﻮوﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺎﺋﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﻲ آزاد‬
‫رﻳﺎﺳﺘﻦ ﺟﻲ “دوﻟﺖ ﻣﺸﺘﺮﻛﻪ” )‪ ،(CIS‬ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد رﮐﻴﻮ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن‬
‫ﺻﺪر اﺳﻼم ﻛﺮﻳﻤﻮف ﮐﻲ ‪1991‬ع ۾ ﭼﻮﻧﮉﻳﻮ وﻳﻮ‪.‬‬

‫ا )‪(Climate‬‬ ‫آب و‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻲ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎر ۾ ﺻﺤﺮا‪ ،‬ﺧﺸﻚ‬
‫ﻣﻴﺪان )ﻣﻴﺪاﻧﻲ ﻋﻼﺋﻘﺎ( ۽ درﻳﺎﻫﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ زرﺧﻴﺰ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺤﻴﺮه ارال‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻣﺸﻲ ﮔﻦ ڍﻧﮃ ﮐﺎن وڏو ﻫﻚ اﻫﻢ آﺑﻲ وﺳﻴﻠﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﮔﺬرﻳﻞ ﭨﻴﻬﻪ ﭼﺎﻟﻴﻬﻪ ﺳﺎﻟﻦ ۾ ﺳﻤﻨﮉ آﺑﭙﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 60‬ﺳﻴﻜﮍو ﭘﺎﮢﻲ وﭸﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻚ ﺗﺮڪ ﻋﻮام )ﺗﺮﻛﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪(‬‬
‫دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﭔﻴﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو ﮔﺮوپ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 17‬ﻣﻠﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ‪ 85‬ﺳﻴﻜﮍو رﻫﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ‘ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ’ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺊ )‪(Area‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ ڏﮐﮡ اوﭜﺮ ۾ ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬اﺗﺮ اوﻟﻬﻪ ۾ ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن‪ ،‬ڏﮐﮡ ۾ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
‫۽ ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬اوﭜﺮ ۾ ﻛﺮﻏﺰﺳﺘﺎن ﻣﻠﻚ آﻫﻦ‪.‬‬

‫زﺐﺌن )‪(Language‬‬
‫ازﺑﻚ زﺑﺎن ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ زﺑﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺗﺮڪ ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن ۽ ﻛﺮﻛﻠﭙﺎڪ ﺳﺎن آﻫﻲ‪ .‬اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻟﻦ ۾‪ ،‬ان ۾‬
‫روﺳﻲ ۽ ﻳﻮرﭘﻲ ﻧﺴﻞ ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﻟﻔﻆ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ ‪1960‬ع ۾‬
‫ﺗﺮﻛﻲ ۽ ﻋﺮﺑﻲ ﭔﻮﻟﻴﻦ ﺟﺎ ﻟﻔﻆ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ روز ﻣﺮﻫﻪ ﺟﺎ ﻟﻔﻆ‬
‫ﻣﺜﻼ اﻟﺴﻼم ﻋﻠﻴﻜﻢ‪ ،‬ﺷﻨﮉي‬ ‫ﺟﻴﻜﻲ ﻋﺎم ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ً .‬‬
‫)ﻫﺎ( ﻳﻮڪ )ﻧﻪ( ﻣﺎرﺧﻤﺎت )ﺑﺮاه ﻛﺮم( رﺧﻤﺖ )ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ( ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﭼﻮﮢﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ ﻣﺸﻬﻮر ﭼﻮﮢﻲ آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ‪) Koboylä, Az Soylä :‬ﮔﻬﮣﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮ ﭤﻮرو ﭼﺌﻮ(‪Yamandän Yakhshilik ،‬‬
‫‪) Kutmä‬ﺑﺮاﺋﻲ ﮐﺎن ﭜﻼﺋﻲ ﺟﻲ ﺗﻮﻗﻊ ﻧﻪ رﮐﻮ(‪.‬‬

‫ﺌن )‪(Folklore‬‬ ‫ڪ دا‬

‫ﭔﻪ ﻗﺪﻳﻢ ‘ﻫﻴﺮا ازﺑﻚ’ ﻟﻮڪ داﺳﺘﺎﻧﻦ ۾ اﻫﻢ ﻛﺮدار ادا ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫)‪1405-1336‬ع( آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻨﮕﻮل ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻮﺟﻮده ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن‪ ،‬ﺷﺎم ۽ ڏﮐﮡ روس ﺟﻲ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺣﺼﻦ ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ )‪1449-1394‬ع( ﺟﻴﻜﻮ اﻓﺴﺎﻧﻮي ۽‬
‫ﻣﻘﺪس ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻋﻠﻤﻦ‪/‬ﺷﻌﺒﻦ ۾ ﻣﺎﻫﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪26‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺎ )‪(Religion‬‬
‫رواﻳﺘﻲ ازﺑﻚ ﺛﻘﺎﻓﺖ ۾ ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻮ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻣﻘﺎم آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ازﺑﻚ‬
‫ﺳﻨﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ۽ ﺣﻨﻔﻲ ﻓﻘﻪ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺳﻮوﻳﺖ دور )‪1991-1918‬ع( ﺟﻲ دوران‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﺬﻫﺒﻲ رواج ﺟﻲ ﺣﻮﺻﻠﻪ ﺷﻜﻨﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﺴﻠﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ رﻫﻨﻤﺎﺋﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻇﻠﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻻڙا وڌﻳﺎ‪ ،‬ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن‬
‫ﺋﻲ دﻳﻨﻲ درﺳﮕﺎﻫﻮن ﻗﺎﺋﻢ ﭤﻴﻮن ۽ ﻧﻴﻮن ﻣﺴﺠﺪون ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﻚ اﻫﻢ اﺳﻼﻣﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺮﻛﺰن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ازﺑﻚ‬
‫ﺗﺼﻮف ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻦ ﭤﺎ‪.‬‬

‫ن )‪(Major Holidays‬‬ ‫ا‬

‫ﻧﻮروز )رواﻳﺘﻲ ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﺌﻮن ﺳﺎل( ﮐﺎن وڌﻳﻚ ازﺑﻚ ﻛﺎﺑﻪ ﻣﻮﻛﻞ ﻧﻪ‬
‫ﻣﻠﻬﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻴﺰي ﺳﺎن ﻧﺌﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻮ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻮﻛﻞ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ وﭠﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻮﺳﻢ ﺑﻬﺎر ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ )‪ 21‬ﻳﺎ ‪(22‬‬
‫ﻣﺎرچ ﺗﻲ ﻣﻠﻬﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ اﺳﻜﻮﻟﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺮون‪ ،‬ﮐﻞ ﭜﻮڳ وارا ڊراﻣﻪ ۽‬
‫ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭼﺆﻧﻜﻦ ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ان ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﺮن ۾ ﮐﻴﺮ‬
‫ﺟﻲ ﭘﮉﻧﮓ ۽ ﻛﮣﻚ ﺟﻲ ﻧﻨﮉڙن ﭔﻮﭨﻦ ﮐﻲ ﭘﭽﺎﺋﻲ ﮐﺎڌا ﺗﻴﺎر ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ آزادي ﺟﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ‪ 9 ،‬ﻣﺌﻲ ﺻﺪر اﺳﻼم‬
‫ﻛﺮﻳﻤﻮف اﻧﻬﻦ ﺷﻬﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﻘﺮر ﻛﺮاﻳﻮ ﺟﻦ ﮐﻲ ﭔﻲ ﻋﺎﻟﻤﻲ‬
‫ﺟﻨﮓ ﺟﻲ دوران ﻓﺎﺷﺰم ﺟﻲ ﺧﻼف ﺟﻨﮓ ۾ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﺘﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ آزادي‪‬‬
‫ﻻ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻮن ﺟﺎﻧﻴﻮن ﻗﺮﺑﺎن ﻛﻴﻮن‪.‬‬

‫رواج )‪(Traditions‬‬ ‫ر‬

‫رﺳﻢ رواج ۾ ﭘﻴﺪاﺋﺶ‪ ،‬ﭔﺎر ﺟﻮ ﻃﻮﻫﺮ‪ ،‬ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﺎﻫﻮاري‪ ،‬ﺷﺎدي‬
‫۽ ﻣﻮت ﺑﻨﻴﺎدي رﺳﻤﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﻃﻮﻫﺮ ۽ ﺷﺎدي ﺟﻲ دﻋﻮﺗﻦ ﺗﻲ ﻫﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺧﺮچ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺟﻮش ﺳﺎن ﻣﻠﻬﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Relationships‬‬
‫ازﺑﻚ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﺧﻴﺮ ﺧﻴﺮﻳﺖ ﭘﮁﻨﺪا آﻫﻦ‬
‫ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺻﺤﺖ ﻛﻴﺌﻦ آﻫﻲ؟ ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﮀﺎ آﻫﻲ؟ ۽ ﻛﻢ ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎري ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﻮال ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺟﻨﺒﻴﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮ ۾ دﻋﻮت ڏﻳﮡ ﭘﺴﻨﺪ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻮ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ راﻫﻪ ﮔﻴﺮ ﮐﻲ ﻫﭣ ﻟﻮڏي اﺷﺎرو ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﮐﻴﺲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﻳﺎ ﮐﺎڌي ﺟﻲ دﻋﻮت ڏﻳﮡ ﮔﻬﺮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺑﺰرﮔﻦ ۽ ﺑﺮادري‪ ‬ﺳﺎن ﺳﭡﻮ ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻨﺪا آﻫﻦ؟ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ اﻫﻮ‬
‫‪27‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﻴﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ وڏن ﺟﻲ ﻋﺰت ﻛﻴﻮ ۽ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ وڏي ﺳﺎن ﮐﻠﻲ ﻃﺮح‬
‫ﮔﺴﺘﺎﺧﻲ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪.‬‬

‫)‪(Living Conditions‬‬ ‫ﺌ تز‬

‫ازﺑﻚ ﻗﺎﻟﻴﻦ اﻛﺜﺮ ﺳﻨﺪن ﮔﻬﺮن ۾ وﮀﺎﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬رواﻳﺘﻲ ﻟﻮڪ ﻓﻦ‬
‫ﺳﺎن ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﭜﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ان ۾ اﻛﺜﺮ ﻗﺪرﺗﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﺟﺒﻞ‪ ،‬ﻫﺮڻ ﻳﺎ ﻣﻮر ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﮔﻬﺮن ۾ ﭔﻪ ﻳﺎ ﭨﻲ ﻛﻤﺮا ﻫﻮﻧﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﻫﻚ ورﻧﮉو )ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم( ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ “ﺳﻮرا” ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮐﺎڌي ﻳﺎ آرام ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﮔﺮم ﻣﻮﺳﻢ ۾ اﺗﻲ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ‬
‫ﮔﺬارﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﮔﻬﺮن ۾ ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ اﻟﮗ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Family Life‬‬ ‫ز‬

‫وﭼﻮﻟﻲ ﮔﻬﺮاﮢﻲ ۾ ازﺑﻚ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺞ ﭔﺎر ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮔﻬﺮن ۾ ﭔﻪ‪،‬‬
‫ﭨﻲ ﻳﺎ ﭼﺎر ﺧﺎﻧﺪان ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ رﻫﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻃﻮﻫﺮ ﻳﺎ ﺷﺎدي ﺟﻲ رﺳﻤﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ۾ ﺧﻮﺷﻴﻮن ﻣﻠﻬﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ازﺑﻚ ﻛﻨﻮار ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﮍس‬
‫ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن ﻫﻠﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺎدي‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﮍس ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﮔﺬارﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﮔﻬﺮ ۾ اﻳﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻛﻢ ﻛﻨﺪي رﻫﻨﺪي آﻫﻲ ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ان ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﭔﺎر ﻧﻪ ﭤﻴﻦ ۽ وڏو ﭘﭧ ﺷﺎدي‪ ‬ﻻﺋﻖ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو‪ .‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﻧﻨﮃي ﭘﭧ ۽ ان‬
‫ﺟﻲ زال ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﮔﻬﺮ ۾ ﻣﺴﺘﻘﻞ رﻫﮡ ﺟﻮ رواج آﻫﻲ‪.‬‬

‫وﮗﺌ )‪(Dressing/Clothing‬‬ ‫ﺑﺌس‪/‬و‬

‫ازﺑﻚ رواﻳﺘﻲ ﻗﻮﻣﻲ ﻟﺒﺎس اﭴﻜﻠﻬﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺮد ۽ ﻋﻮرﺗﻮن وڏﻳﻮن‬
‫وڏﻳﻮن ﻗﻤﻴﺼﻮن ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺮﻧﭩﻴﮉ ۽ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﺑﻪ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ ڊرﻳﺲ ۾ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﭘﮡ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ‬
‫ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﻋﻮرﺗﻮن ﻣﭥﻲ ﮐﻲ اﺳﻜﺎرف ﻳﺎ رﺋﻲ ﺳﺎن ﺑﻪ ڍﻛﻴﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ ۽ ﻛﭙﮍن‬
‫ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ڊﮔﻬﺎ ﻛﻮٽ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺮد ﭼﺎﭘﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﻋﺮﺑﻲ‪ ‬۾ ﺟﺒﻮ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ڊﮔﻬﻲ ﻛﻮٽ واﻧﮕﺮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﻟﺒﺎس آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺳﺮدي‪ ‬۾ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﻲ ﺳﻨﻬﻲ ۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﻮ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي‬
‫اﻓﻐﺎﻧﻲ ﺻﺪر ﺣﺎﻣﺪ ﻛﺮزﺋﻲ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭜﺮت ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭘﺮﻧﭩﻴﮉ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﭼﻤﻜﻴﻼ ۽ ﮔﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﺎ ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻛﭙﮍن ۾‬
‫ﺷﻨﻴﻞ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺮد ۽ ﻋﻮرت اﭴﻜﻠﻬﻪ ﻣﻐﺮﺑﻲ ڊرﻳﺲ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫‪28‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺌڌو )‪(Food‬‬
‫ازﺑﻚ ﮐﺎڌي ۾ ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺟﻴﺮو‪ ،‬ڌاﮢﺎ ۽ ﺧﺸﻚ ﮘﺎڙﻫﻦ ﻣﺮﭼﻦ‬
‫ﺟﻮ اﻛﺜﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻨﻦ ﺟﻲ وﮢﻨﺪر ڊش ازﺑﻚ ﭘﻼ‪ ‬آﻫﻲ‪ .‬ان ۾‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﮘﺌﻮن ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ ﭔﻜﺮي‪ ،‬ﮔﻬﭩﻲ ۽‬
‫ﻣﺮﻏﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﻫﻦ ۾ ﺗﻴﻞ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﮔﻬﭩﻲ ﺟﻲ ﭘﭿ‬
‫ﺟﻲ ﭼﺮﭔﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭜﺎﭴﻴﻮن ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ‪ ،‬ﭤﻮم‪،‬‬
‫ادرڪ ۽ ﻛﻮﺋﻴﻨﺰ )‪ (Quinces‬ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻦ ازﺑﻚ رواﻳﺘﻲ ﮐﺎڌن ۾ ﻟﮓ‬
‫ﻣﻴﻦ )‪ (Lagman‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻮﺷﺖ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن ۽ ﻧﻮڊل ﺟﻲ ڊش آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾‬
‫ﻣﺰي ﺳﺎن ﮐﺎڌو وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭨﻴﻮن اﻧﻬﻦ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ ڊش دﻳﻤﻼﻣﺎ )‪ (Dimlama‬آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺗﺮڪ ۽ ﺗﺎﺟﻚ اﺳﭩﻮ )‪ (Stew‬آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻮﺷﺖ‪ ،‬ﭘﭩﺎﭨﺎ‪ ،‬ﺑﺼﺮ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن‬
‫۽ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﻣﻴﻮن ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ۽ ﭜﺎﭴﻴﻦ ﮐﻲ وڏن ﭨﻜﮍن ۾ ﻛﭩﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ۽ ان ﮐﻲ ﺑﻨﺪ ﭤﺎﻧﻮن ۾ ﺗﻬﻦ‬
‫۾ رﮐﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ان ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﻮس ۾ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﭘﭽﻲ وﭸﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ان ۾ اﻫﻢ اﺟﺰا‪ ‬ﮔﻮﺷﺖ )ﮘﺌﻮن ﻳﺎ ﮔﻬﭩﻲ( ﭘﭩﺎﭨﺎ‪ ،‬ﺑﺼﺮ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن ۽ ﻛﮇﻫﻦ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻣﻴﻮن ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻧﺎﺷﺘﻲ ۾ ﻣﺎﻧﻲ ﻣﻴﻮا‪ ،‬ﺳﻨﻴﻜﺲ‬
‫۽ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬دﻫﻲ ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Education‬‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﻲ ڏﻧﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ ۽ ‪ 16‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻻزﻣﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺷﻬﺮي اﺳﻜﻮل‪ ،‬ﮘﻮﭠﻦ ﺟﻲ اﺳﻜﻮﻟﻦ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺳﭝﻨﻲ وڏن ﺷﻬﺮن ۾ ‪) Turkish Lycees‬ﻳﻮرﭘﻲ ﻃﺮز ﺟﺎ ﻫﺎ‪ ‬اﺳﻜﻮل( ۽ ﻣﺴﻠﻢ‬
‫اﺳﻜﻮل ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﭛ ازﺑﻚ واﻟﺪﻳﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﺎرن ﮐﻲ اﻋﻠﻰ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ڏﻳﺎرڻ ﭼﺎﻫﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﭔﺎرن ﮐﻲ اﻋﻠﻰ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ وﭸﻲ‪.‬‬

‫)‪(Employment‬‬ ‫ز‬
‫ازﺑﻚ آﺑﺎدي ‪ 60‬ﺳﻴﻜﮍو ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﮘﻮﭠﻦ ۾ رﻫﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺳﻨﺪن‬
‫ﻛﻢ زرﻋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﮣﻚ‪ ،‬ﻛﭙﻬﻪ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن ۽ ﻣﻴﻮن ﺟﻮ ﻓﺼﻞ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻧﻨﮃن‬
‫ﮔﻬﺮﻳﻠﻮ ﺑﺎﻏﻦ ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺰدوري ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﭜﺎﭴﻴﻮن ۽ ﻣﻴﻮا ﭘﻮﮐﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻣﻮﺳﻢ‬
‫ﺑﻬﺎر‪ ،‬ﮔﺮﻣﻲ ۽ ﻣﻮﺳﻢ ﺧﺰان ۾ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﺨﺖ ﻣﺤﻨﺖ ﻛﺮﮢﻲ ﭘﻮي ﭤﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﺳﺮدﻳﻦ ﺟﻮ وﻗﺖ آرام ۾ ﮔﺬارﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻬﺎزن ﺟﻲ ﺗﻴﺎري‪ ‬ﮐﺎن وﭠﻲ ﺳﻮن ﺟﻲ‬
‫ﮐﺎڻ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻛﻢ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬اﻟﻴﻜﭩﺮﻳﻜﻞ اﻧﺠﻨﻴﺌﺮﻧﮓ‪ ،‬ﻣﻮﭨﺮ‪،‬‬
‫‪29‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭨﺮﻳﻜﭩﺮ‪ ،‬زرﻋﻲ اوزار‪ ،‬رﻳﻔﺮﻳﺠﻴﭩﺮ‪ ،‬ﻛﭙﮍو ﭠﺎﻫﮡ‪ ،‬ﻛﻴﺒﻞ ۽ ﺳﻴﻨﻴﻤﺎ‪ ،‬ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻚ‬
‫ﺟﻮ ﺳﻨﺪن ﺳﺎﻣﺎن ﺳﭵﻲ دﻧﻴﺎ ۾ ﻣﻘﺒﻮل آﻫﻲ‪.‬‬

‫ن )‪(Sports‬‬ ‫را‬
‫ﻓﭧ ﺑﺎل اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺗﻤﺎﺷﺎﺋﻲ راﻧﺪ آﻫﻲ )‪1918‬ع‪1991-‬ع( ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ دور ۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ﭨﻴﺒﻞ ﭨﻴﻨﺲ ۽ ﺳﺎﻓﭧ ﺑﺎل ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﻣﺸﻬﻮر راﻧﺪﻳﻮن رﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﻜﻮﻟﻦ ۾ واﻟﻲ ﺑﺎل ۽ ﺑﺎﺳﻜﭧ ﺑﺎل ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن‪.‬‬
‫ﻗﺮآش )‪ (Kurash‬رﻳﺴﻠﻨﮓ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻧﺮاﻟﻲ ﺷﻜﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﻣﺮد‬
‫۽ ﮀﻮﻛﺮا ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻣﺎرﺷﻞ آرﭨﺲ ﻫﻦ دور ۾ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﺎ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﭔﺎر ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﻠﺒﻦ ۾ ان ﺟﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﻮﻟﻮ ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ۾ ﺑﻪ ﻫﻚ راﻧﺪ ﮐﻴﮇي وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺣﺼﻮ وﭠﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻦ راﻧﺪ ۾ ﭔﻪ وڏﻳﻮن ﭨﻴﻤﻮن ﭔﻜﺮي ﻳﺎ ﮔﻬﭩﻲ ﺟﻲ ﻻش ﮐﻲ ﭘﻜﮍڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻜﮍي وﻳﻨﺪو آﻫﻲ اﻫﻮﺋﻲ ﻓﺎﺗﺢ ﻗﺮار ڏﻧﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Recreation‬‬
‫ازﺑﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻜﻞ ﺟﻲ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﮐﻲ ﺑﺮﻗﺮار رﮐﻴﻮ ﭘﻴﺎ‬
‫اﭼﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ رواﻳﺘﻲ ﻋﻮاﻣﻲ ﺑﺤﺚ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻦ ﻛﻨﺪڙ ﮔﺮوپ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻨﺪڙ ﻣﺨﺼﻮص ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻲ دﻟﭽﺴﭗ ﺧﻴﺎﻟﻦ ﺟﻲ ڏي وٺ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﺮوپ ﺟﻠﺪي ﺟﻮاب ڏﻳﮡ ۾ ﻧﺎﻛﺎم ﭤﻴﻨﺪو‪ .‬اﻫﻮ ﻫﺎرﺟﻲ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺠﻮم ﻧﺘﻴﺠﻲ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺳﭡﻦ ﺧﻴﺎﻟﻦ‬
‫ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻛﺮڻ وارا ﻫﺰارﻳﻦ ﺷﺎﺋﻘﻴﻦ ﺟﻮ داد ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻃﺮف ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫وي )‪(Film & T.V‬‬ ‫۽‬

‫ﻓﻠﻢ ۽ ﭨﻲ وي ڏﺳﮡ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﭘﺮوﮔﺮاﻣﻦ ۾‬
‫ﻣﺎرﺷﻞ آرﭨﺲ ۽ ﭔﻴﻮن اﻳﻜﺸﻦ وارﻳﻮن ﻣﻮوﻳﺰ‪ ،‬ﮐﻞ ﭜﻮڳ ۽ ﭜﺎرت ﺟﻮن ﻓﻠﻤﻮن‬
‫ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻤﺒﺌﻲ ﺳﻴﻨﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Gap‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺪر ازﺑﻚ رواج آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﭸﺎ ﺑﻪ ﺟﺎري آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻣﺮد دوﺳﺖ ۽ ﻫﻢ ﺟﻤﺎﻋﺘﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺟﻤﻊ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻮ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﺗﺎش‪،‬‬
‫ﺑﻨﮕﻮ ﺟﻲ راﻧﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻤﺎﺟﻲ ۽ ﻣﻠﻜﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﻦ ﺗﻲ ﺧﻴﺎﻟﻦ ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻛﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ذاﺗﻲ ﻣﺴﺌﻠﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺗﺒﺼﺮو ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫‪30‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ق )‪(Craft & Hobbies‬‬ ‫ﺌري ۽‬ ‫د‬
‫ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭤﺎﻧﻮ ﭠﺎﻫﮡ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ رﻫﻨﺪڙن ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺪﻳﻢ دﺳﺘﻜﺎري‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺎرﻳﮕﺮ ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﭼﻤﻜﻴﻠﻲ ﻣﻮزﻳﻚ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﻣﺎﻫﺮ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ دروازن ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ڏﺳﮡ ۾ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭼﻴﻨﻲ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭤﺎﻧﻮ ﻣﻬﺎرت ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ڌاﺗﻮ‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﺧﺎص ﻛﺮي‬
‫ﮔﻠﺪﺳﺘﻪ‪ ،‬ﺻﺮاﺣﻲ‪ ،‬ﮔﻬﮕﻬﻲ )ﺷﺮاب رﮐﮡ ﻻ‪ (‬ﺟﻬﻨﺠﺮ )ﭘﺎﮢﻲ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﭠﻜﺮ ﺟﻮ ﭤﺎﻧﻮ(‬
‫ﻣﭧ ۽ دﻟﻮ ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت رﮐﻦ ﭤﺎ ۽ ﺑﻮٽ ﭠﺎﻫﮡ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ دﺳﺘﻜﺎري ۾‬
‫ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ .‬ڊاڪ ﭨﻜﭧ ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻮ ﻣﺸﻐﻠﻮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺋ )‪(Social Problems‬‬ ‫ﺌ‬

‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﭔﻪ وڏا ﻣﺴﺌﻼ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻛﻦ ﭤﺎ ان ۾‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺣﺎل ﻣﻌﻴﺸﺖ ۽ ﻣﺎﺣﻮﻟﻴﺎﺗﻲ ﻣﺴﺌﻼ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﻛﭙﻬﻪ ﺟﻲ‬
‫ﭘﻮک ﻻ‪ ‬آﺑﭙﺎﺷﻲ ﻻ‪ ‬ﮔﻬﺮﺑﻞ ﭘﺎﮢﻲ ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﭔﻦ اﻫﻢ درﻳﺎﻫﻦ ﮐﺎن ﻣﻮڙي‬
‫ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺤﻴﺮه ارال ﮐﻲ ﭘﺎﮢﻲ ڏﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪1960 .‬ع ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾‬
‫ﻛﻮٽ واﻗﻊ ﭤﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻲ آس ﭘﺎس ﺟﻲ ﻣﭩﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻓﺼﻠﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﻧﻤﻜﻴﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻴﮍي ﻣﺎر دواﺋﻦ‪ ،‬ﺟﮍي ﭔﻮﭨﻴﻦ ﺟﻲ دواﺋﻦ ۽ ﻛﻴﻤﻴﺎﺋﻲ ﭜﺎڻ ﺑﻪ‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﭤﻴﻨﺪڙ ﺑﺎﻗﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺼﻮ ﺑﻪ آﻟﻮده ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪1980 .‬ع ۾‬
‫وڌﻧﮅڙ ﻏﺮﺑﺖ ﻣﻮﺟﻮده ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﺷﺮاب ﻧﻮﺷﻲ‪ ،‬ﻣﻨﺸﻴﺎت ﺟﻲ ﺧﺮاب ﻋﺎدت ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي ﭘﺮﺗﺸﺪد ڏوﻫﻦ ۾ واڌارو ﭤﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Season‬‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي اﻳﺸﻴﺎ واري آﻫﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺮد‪ ،‬ﮔﺮم ۽‬
‫ﺧﺸﻚ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬۾ ﺳﺨﺖ ﮔﺮﻣﻲ ۽ ﺳﺮدﻳﻦ ۾ ﺳﺨﺖ ﺳﺮدي رﻫﻨﺪي آﻫﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾‪ ،‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﺮف ﺟﻲ اوﺳﻂ ﺳﻄﺢ ‪ 100‬ﻣﻠﻲ ﻣﻴﭩﺮ ۽ اﺗﺮ اوﻟﻬﻪ ۾ ‪ 800‬ﻣﻠﻲ ﻣﻴﭩﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺳﺮدي ۽ ﺑﻬﺎر ۾ اﻛﺜﺮ ﺑﺎرش ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺎﺑﻠﻮ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺟﭥﻲ‬
‫ﻫﻮا ﺟﻮ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﮔﻬﭧ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﺮف ﺑﺎري ﮔﻬﭧ ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬

‫ن )‪(Geographical Conditions‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌ ا ﺌﺊ‬

‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﺳﻤﻨﮉ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬وڏا درﻳﺎﻫﻪ آﻫﻮ درﻳﺎﻫﻪ‪ ،‬ﺳﻴﺮ درﻳﺎﻫﻪ ۽ ارل درﻳﺎﻫﻪ‬
‫ﺳﻤﻨﮉ ۾ وﭸﻲ ﮀﻮڙ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺎﻣﻴﺮ ۽ ﺗﻴﺎن ﺷﺎن ﺟﻲ ﺟﺎﺑﻠﻮ ﺳﻠﺴﻠﻦ ۽ وادﻳﻦ ان‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﻗﺰﻟﻘﻢ رڻ ﭘﭧ ﺟﻲ اڌ رﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻦ ﺗﻲ ﭔﮅل آﻫﻲ‪ .‬درﻳﺎﻫﻦ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن‬
‫ﺳﺎوڪ وارﻳﻮن وادﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ دﻟﻜﺶ ﻣﻠﻚ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪31‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫)‪(Government‬‬
‫ﻫﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎم ﺻﺪارﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺻﺪر‪ ،‬رﻳﺎﺳﺖ ۽ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻮ‬
‫ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬وزﻳﺮاﻋﻈﻢ ﺟﻮ ﻋﻬﺪو ﺻﺮف ﻧﻤﺎﺋﺸﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻪ‬
‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺻﺪر ﺳﮅو ﺳﻨﺌﻮن ﻋﻮام ﺟﻲ ووﭨﻦ ﺳﺎن ﭘﻨﺠﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﻻ‪ ‬ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻼﺋﻘﺎﺋﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ﺻﺪر ﻧﺎﻣﺰد ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺎرﻟﻴﺎﻣﻴﻨﭧ ﺟﻲ ﻣﻨﻈﻮري‬
‫ﺳﺎن ﻛﺎﺑﻴﻨﻪ ۽ ﻫﺎ‪ ‬ﻛﻮرٽ ﺟﻲ ﺟﺠﻦ ﺟﻮ ﺗﻘﺮر ﺑﻪ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎزي ﺟﻮ‬
‫اﺧﺘﻴﺎر اوﻟﻲ ﻣﺠﻠﺲ ‪ Oliy Majlis‬ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ اﻳﻮاﻧﻦ ﺳﻴﻨﻴﭧ ۽ ﻟﻴﺠﺴﻠﻴﭩﻮ ﭼﻴﻤﺒﺮ‬
‫ﮐﻲ ﺣﺎﺻﻞ آﻫﻲ‪1994 .‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎزي‪ ‬ﺟﻮ اﺧﺘﻴﺎر ﺳﭙﺮﻳﻢ ﺳﻮوﻳﺖ ﻛﺎﺋﻮﻧﺴﻞ‬
‫ﮐﻲ ﻫﻮ‪ 25 .‬ڊﺳﻤﺒﺮ ‪1994‬ع ﺗﻲ اﻫﻮ اﺧﺘﻴﺎر اوﻟﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﮐﻲ ڏﻧﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻴﻤﺒﺮ ﭘﻨﺠﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﻻ‪ ‬ﭼﻮﻧﮉﻳﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫‪32‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌ‬ ‫اﺐ ا‬

‫ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ اﺳﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﭠﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ‬

‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻣﻬﻴﻨﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻴﺎري‪ ‬۾ ﻟﮙﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ان ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﭘﻮري ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ان ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﮀﺎ‬
‫آﻫﻲ؟ ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﺣﺎﻟﺘﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻮ ﮀﺎ ﺣﺎل آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮﺳﻢ ﻛﻬﮍي آﻫﻲ؟ اﺗﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻛﻬﮍي‬
‫آﻫﻲ؟ اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ‪ ‬ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺎن ﺟﻲ روﭘﺌﻲ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻛﻴﺘﺮي‬
‫آﻫﻲ؟ ۽ اﺳﺎن ﺟﻮ ﮐﻴﺴﻮ ﻛﻴﺘﺮي ﺧﺮچ ﺟﻲ اﺟﺎزت ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ؟ اﺗﻲ رﻳﻞ‬
‫ﮔﺎڏي‪ ‬۽ ﺑﺲ ﺟﻮ ﻧﻈﺎم ﻛﻬﮍي ﻃﺮح ﻫﻠﻲ ﭤﻮ؟ ﺳﭡﻮ ﺳﺴﭩﻢ آﻫﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫رﻳﻞ ﺟﻮ ﻧﻈﺎم آﻫﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻛﻴﺘﺮو اﻳﻨﺪو؟ ﻳﺎ ﭨﺮﻳﻔﻚ ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ‬
‫ﭤﻴﻨﺪي ﻳﺎ وﻗﺖ ﺟﻮ زﻳﺎن ﺗﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو؟ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ وﻗﺖ ﺟﻮ زﻳﺎن‬
‫ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﺌﺴﻲ ﺟﻮ ﻧﻘﺼﺎن ﺑﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﻮرو ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺳﻔﺮ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ﻛﺮڻ ۾ ﭔﻴﻮ ﺳﻮال ذﻫﻦ ۾ اﻫﻮ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﻣﻠﻚ ۾‬
‫وﭸﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﻳﺰا ﻛﻴﺌﻦ ۽ ﻛﭥﺎن ﻣﻠﻨﺪي‪ .‬ان ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻛﺎر ﻛﻬﮍو ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻻﮘﺎﭘﻴﻞ آزاد روﺳﻲ رﻳﺎﺳﺘﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻛﺎر‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ وﻳﺰا وﭠﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ‪ Letter of Invitation‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻟﻔﻆ ۾ )‪ (L-O-I‬ﭼﻮن ﭤﺎ‪ ،‬ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﺧﻂ ﭔﻴﻦ‬
‫ﺿﺮوري ﻛﺎﻏﺬن ﺳﺎن ﮔﮇ ان ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺳﻔﺎرت ﺧﺎﻧﻲ ۾ ﺟﻤﻊ ﻛﺮاﺋﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻘﺮر ﻓﻲ ﺑﻪ ﺟﻤﻊ ﻛﺮاﺋﺒﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ اﻧﻮﻳﭩﻴﺸﻦ ﻟﻴﭩﺮ ان ﻣﻠﻚ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻞ ﭨﺮﻳﻮل اﻳﺠﻨﭧ ﻳﺎ ﭨﻮﺋﺮﺳﭧ ﻛﻤﭙﻨﻲ ﮐﺎن ورﺗﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ان ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻫﻚ ﺧﺎص اداري ﻣﺎن ﻣﻨﻈﻮر ﻛﺮاﺋﻲ ﻣﻮﻛﻠﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ارادو ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﻛﻤﭙﻨﻲ ‪ Global Connect‬ﺳﺎن راﺑﻄﻮ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻲ ۽‬
‫ﮔﻬﺮﺑﻞ ﻛﺎﻏﺬن ﺑﺎﺑﺖ اﻃﻼع ڏﻧﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﺿﺮوري ﻛﺎﻏﺬ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﺟﻲ ﻛﺎﭘﻲ ﺳﺎڻ ﻫﻚ ﻓﺎرم ﭜﺮي‪ ،‬اﻧﻬﻦ ڏي ‪ Email‬ذرﻳﻌﻲ ﻣﻮﻛﻠﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫‪33‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻨﺪن ﻓﻲ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﺑﻴﺌﻨﻚ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ان‬
‫ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬ڏي ﻣﻮﻛﻠﻲ ڏﻧﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬ﭔﻦ ﻫﻔﺘﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر واﺳﻄﻴﺪار وزارت‬
‫ﮐﺎن ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻴﻞ ‪ Letter of Invitation‬اﺳﺎن ڏي ‪ E-mail‬ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن اﺳﻼم آﺑﺎد ۾ رﻫﻨﺪڙ ﺳﻮٽ ﺟﻲ ﭘﭧ ﻋﻤﺮان اﻧﺼﺎري ڏي ﭔﻴﻦ ﺿﺮوري‬
‫ﻛﺎﻏﺬن ۽ اﺻﻠﻲ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﭘﺎڻ وﭸﻲ اﺳﻼم آﺑﺎد ۾‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻔﺎرت ﺧﺎﻧﻲ ۾ ﻓﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺟﻤﻊ ﻛﺮاﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن واﭘﺲ وﭠﻲ‬
‫اﺳﺎن ڏي ﻣﻮﻛﻠﻲ ڏﻧﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻣﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﭔﻪ دﻓﻌﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ﭜﺎ‪ ‬ﻋﻤﺮان اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺪد ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﺳﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﭧ زاﻫﺪ ﺟﻮﮢﻴﺠﻲ ﺟﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن وﻳﺰا ﻣﻠﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻛﺮڻ ﮐﺎن اﻧﻬﻦ ﺑﭽﺎﻳﻮ ﺟﻦ ﺟﺎ اﺣﺴﺎن ﻣﻨﺪ آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﭨﻴﻮن ﻣﺮﺣﻠﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺣﻞ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ اﻫﻮ آﻫﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﺑﻪ‬
‫ﺟﺎ‪ ‬ﻫﻮﭨﻞ وﻏﻴﺮه ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﮡ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻧﭩﺮﻧﻴﭧ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ اﺳﺎن ﻫﻮﭨﻞ ﺑﻪ‬
‫ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇي‪ .‬ﭼﻮﭤﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻲ ۾ ﻫﻮاﺋﻲ ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﺑﻪ ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻫﺎ ﭨﻜﻴﭧ ازﺑﻜﺴﺘﺎن اﻳﺌﺮﻻﺋﻴﻦ ﮐﺎن ورﺗﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺟﻬﺎز ﻻﻫﻮر ﮐﺎن‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﮐﮣﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻛﻨﻬﻦ اوﭼﺘﻲ ﺣﺎدﺛﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺻﻮرت ۾ ﺳﻔﺮي ۽ ﻃﺒﻲ اﻧﺸﻮرﻧﺲ وﭠﮡ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﺳﭝﻨﻲ اﻧﺸﻮرﻧﺶ ﻛﻤﭙﻨﻴﻦ ﻣﺎن ﻣﻠﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﺟﻮ داروﻣﺪار ان‬
‫ﻣﻠﻚ ۽ اﺗﻲ رﻫﮡ ﺟﻲ ﻣﺪت ﺗﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﺗﺎن ﺟﻲ ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬ﺳﺎن وڌﻳﻚ ﻟﮏ ﭘﮍﻫﻪ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن اﺳﺎن ﻻ‪ ‬رﻳﻞ ﺟﻮن ﭨﻜﻴﭩﻮن ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﮡ آن ﻻﺋﻴﻦ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻦ ﭤﻴﻮن‪َ .‬ﭘﺮ ان ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻫﻲ ﭨﻜﻴﭩﻮن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮن‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻪ ﺑﺌﻨﻚ ذرﻳﻌﻲ ان ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬ڏي ﻣﻮﻛﻠﻲ ڏﻧﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻛﻤﭙﻨﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﺎﻟﻚ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﺎن ‪ Pickup‬ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺗﺎن واﭘﺴﻲ‪‬‬
‫ﺗﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻦ ﺟﻲ اﻋﺰازي ﺳﺮوس ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﺮ ﺳﺎل اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ اﺳﺎن ﻛﺮاﭼﻲ‬
‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻻﻫﻮر ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﮐﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻻﻫﻮر ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻮ ﭤﻴﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭔﻦ ﭘﻬﺮن ﺟﻲ ﭔﺎرﻫﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬۾‬
‫ﺳﺎﻣﺎن رﮐﺮاﺋﻲ ﮔﻬﺮ ﻣﺎن رواﻧﻲ ﭤﻴﺲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ آﻓﻴﺲ ﺗﺎﺋﻴﻦ وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﮐﻲ اﺗﺎن ﺋﻲ ﮐﻨﻴﻮ‪ .‬ﻣﻮن ان ﮐﻲ ﻓﻮن ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ آﻓﻴﺲ‬
‫وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﺋﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ان ﺟﻲ آﻓﻴﺲ ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﭘﻨﺠﻴﻦ ﻓﻠﻮر ﺗﻲ‬
‫‪34‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ آﻳﻮ ۽ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﻮار ﭤﻴﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي ﻗﺎﺋﺪاﻋﻈﻢ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ‬
‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﻃﺮف رواﻧﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻣﺎرچ ﺟﻮ ﻣﻬﻴﻨﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اﭘﺮﻳﻞ ﻣﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ ۽ آﻛﭩﻮﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻬﻴﻨﺎ ﺻﺤﻴﺢ‬
‫رﻫﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﺎرچ ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ رﻫﻴﻮ‪ .‬ﺧﻴﺮ روڊ ﺗﻲ ان وﻗﺖ ﭨﺮﻳﻔﻚ ڏاڍي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﻮﻻﺋﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺣﺪ ﮐﺎن‬
‫وڌﻳﻚ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﻛﺮﻛﻴﭧ ﻣﻴﭻ ﭤﻴﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬۽ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن ﻛﺮﻛﻴﭩﺮن ﮐﻲ اﭼﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭨﻜﻴﭧ ڏﻳﮑﺎري اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ۾‬
‫داﺧﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻻﺋﻮﻧﺞ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ‬
‫ﻻﻫﻮر وﭸﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻴﺎر آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮري ﭨﻴﻦ ﺑﺠﻲ اﺗﺎن رواﻧﻲ ﭤﻲ ۽ ‪ 4:40‬ﺗﻲ ﻋﻼﻣﻪ‬
‫اﻗﺒﺎل اﻧﭩﺮﻧﻴﺸﻨﻞ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ اﭼﻲ ﻟﻴﻨﮉﻧﮓ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺟﻮن ﺳﻴﭩﻮن ﺑﻪ‬
‫ﮐﻠﻴﻞ ۽ آراﻣﺪه ﻫﻴﻮن ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺑﻪ ﺳﻤﻮٿ ﻫﻠﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﺑﻪ اﻧﺎﺋﻮﻧﺴﻤﻴﻨﭧ‬
‫ﻛﻨﺪي ﭔﮅاﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ ﭘﺮ ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ ﭘﻚ ﭘﺎﻛﻴﭧ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﻟﻮڏا اﭼﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﭥﻲ ﺑﻪ ﻓﻼﺋﻴﭧ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻨﮓ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ۽‬
‫آرام ﺳﺎن اﭼﻲ ﻻﻫﻮر ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﻣﻴﭩﺮو ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي ڊﻓﻴﻨﺲ ﻛﻠﺐ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ‪ P.C‬ﻫﻮﭨﻞ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺴﻨﺪا ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ اﺗﻲ‬
‫ﻛﻤﺮا ﺧﺎﻟﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﮔﻮﻟﻒ ﭨﻮرﻧﺎﻣﻴﻨﭧ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻠﻮن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﭛ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ڊﻓﻴﻨﺲ ﻛﻠﺐ ۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن‬
‫دﻓﻌﻮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ان ﮐﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻛﻤﺮو‬
‫ﺻﺎف ﺳﭥﺮو ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﺎ ﭘﺮﻧﭩﻴﮉ ﭘﮍدا ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺻﻮﻓﻲ ﺟﻲ ﻛﭙﮍي ﺟﻮ‬
‫رﻧﮓ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﻫﮍوﺋﻲ ﻫﺌﻮ‪ .‬ﺑﺎٿ روم ﺟﻴﺌﻦ ﻓﻮر اﺳﭩﺎر ﻫﻮﭨﻠﻦ ﺟﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﺻﺎﺑﮡ‪ ،‬ﭨﭣ ﺑﺮش‪ ،‬ﺷﻴﻤﭙﻮ‪ ،‬ﻛﻨﮉﻳﺸﻨﺮ‪ ،‬ﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬ﭰﮣﻲ‬ ‫اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮرو ﺳﺎﻣﺎن ً‬
‫۽ ﭨﺎول ﺳﭛ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ اﮔﺮ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻫﻮ ﻫﻴﺌﺮ ڊاﻳﺮ‪،‬وارن ﮐﻲ ﺳﻴﭧ‬
‫ﻛﺮڻ ۾ ﻣﺸﻜﻞ ﮔﻬﮣﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﺗﻲ اﺳﺎن ‪ 5:30‬ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭤﻚ ﭜﭹﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ‪ ،‬ﻻﻫﻮر ﺟﻲ دود ﭘﺘﻲ ﭼﺎﻧﻬﻦ ﻣﺰي ﺟﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﮐﺎن ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﻮرو وﻃﻦ‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺳﻔﺮ ۾‬
‫ﻻﻫﻮر ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻻﻫﻮر ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ اﺳﺎن ﭘﻴﺘﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﻲ ﭘﺴﻨﺪ آﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻻﻫﻮر اﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﻫﺎ ﻳﺎد‬
‫ﺗﺎزي ﺿﺮور ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻴﺌﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻞ ﭘﻮري‬
‫‪35‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﻠﺐ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ اﭼﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﻛﻤﺮن واري ﺟﮙﻬﻪ اﻟﮗ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ آڏو ﮔﻮﻟﻒ‬
‫ﻛﻠﺐ ﺟﻮ ﻣﻴﺪان ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﺎﻧﺪار ﺷﺎدي ﻫﺎل ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻠﺐ‬
‫ﺟﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﭨﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﻫﻜﮍو اﻫﮍو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ ‪ Continental‬ﮐﺎڌا ﭘﭽﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭔﺌﻲ ۾ اﭨﻠﻴﻦ ۽ ﭨﺌﻴﻦ ۾ ﻣﺮاﻛﺸﻲ ﮐﺎڌا ﺗﻴﺎر‬
‫ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﭔﺎﻫﺮﻳﺎن ﻣﻠﻚ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﮐﺎن‬
‫ﭔﺎﻫﺮﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﮐﻲ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﻠﻦ‬
‫ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﮘﺘﻲ وڌاﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻻن ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﺷﺎپ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﭔﻴﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ ﺟﭥﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﮐﺎڌو ﻳﻌﻨﻲ ﻛﮍﻫﺎﺋﻲ ۽ ﺑﺎرﺑﻲ‬
‫ﻛﻴﻮ ﭘﭽﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬واﭘﺲ ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ﻃﺮف ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻤﺮن‬
‫ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻴﻠﭣ ﻛﻠﺐ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻤﺮي ۾ اﭼﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻛﻼڪ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ﺟﻮ ﭘﻮ‪ ‬وري ﭔﺎﻫﺮ وﭸﮡ ﺟﻲ ﻫﻤﭣ ﻧﻪ ﭤﻲ‪.‬‬

‫چ‬ ‫ر ﺌن ﺌ‬

‫ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ‪ 6:30‬وﮘﻲ اﭤﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺟﻮ‬
‫آرڊر ڏﻧﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻼڪ ۾ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ‪ 8 .‬ﺑﺠﻲ ﻣﻴﭩﺮو‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ ﻻﻫﻮر اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ‪11‬‬
‫ﺑﺠﻲ رواﻧﻲ ﭤﻴﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﻮرڊﻧﮓ ﻛﺎرڊ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﺟﻲ ﭼﻜﺎس ﻻ‪‬‬
‫اﻣﻴﮕﺮﻳﺸﻦ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ وارو اﭼﻲ وﻳﻮ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ڏﺳﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫اﻧﻬﻦ اﻫﻮ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﺌﺴﺎ ﻛﻴﺘﺮا ﮐﮣﻲ ﭘﻴﺎ وﭸﻮ ۽ اﻫﻮ ﺗﻌﺪاد اﻧﻬﻦ رﺟﺴﭩﺮ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻮ‬
‫۽ دﺳﺘﺨﻂ ﺑﻪ ﻛﺮاﺋﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﻮال ﺑﻮرڊﻧﮓ ﻛﺎرڊ ڏﻳﮡ وﻗﺖ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻮري ﺣﻴﺮت ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﺎﻋﺪﮔﻲ‪ ‬ﺳﺎن‬
‫رﺟﺴﭩﺮ ﺗﻲ دﺳﺘﺨﻂ ﺑﻪ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ اﻫﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻫﺮ اﻳﺌﺮﭘﺮوٽ ﺗﻲ ﻛﺌﻲ‬
‫وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن وٽ ﻛﻴﺘﺮا ﭘﺌﺴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﺻﺤﻲ ﻛﺮاﺋﮡ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ اﻫﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻧﺌﻴﻦ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﮇ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ‬
‫ﺳﺎن اﻫﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ اﺗﻲ ﺳﺨﺘﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﻻﺋﻮﻧﺞ ۾‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ وﻳﭡﻲ ﺋﻲ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ ﻋﻼﻣﻪ اﻗﺒﺎل ﺟﻮ ﺷﻌﺮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻫﻦ “ﺿﺮب ﻛﻠﻴﻢ” ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻈﻢ “ﺷﮑﺮ و ﺷﮑﺎﻳﺖ” ۾ ﭼﻴﻮ آﻫﻲ‪:‬‬

‫‪36‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ا‬ ‫ُ‬ ‫ں‪،‬‬ ‫ۂ داں‬
‫ُت‬ ‫ں‬ ‫ں‬ ‫ر‬
‫د ں‬ ‫زہ د‬ ‫اك و‬
‫َ‬
‫را و‬ ‫ِ‬
‫ك‬ ‫ر‬
‫اں‬ ‫ے َ  ‬
‫ر‬ ‫اں ى‬ ‫َ‬ ‫نِ‬
‫ُ‬
‫ُ‬ ‫اُس د‬ ‫ا‬
‫!‬ ‫ر‬ ‫ے‬ ‫د‬
‫ا ل‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻼم ۾ ﺟﺬﺑﻲ ۽ ﻃﺎﻗﺖ ﮐﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ آواز ۾‬
‫اﻳﺘﺮي ﺗﺎزﮔﻲ آﻫﻲ‪ .‬۽ دﻟﻴﻦ ﮐﻲ اﻳﺘﺮو ﺟﺬﺑﻮ ڏﻧﻮ آﻫﻲ ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ آواز ﻻﻫﻮر ﮐﺎن‬
‫ﺑﺨﺎرا ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﮘﺘﻲ ﭼﻮي ﭤﻮ ﺗﻪ ﺻﺮف اﻧﺴﺎن ﻧﻪ ﭘﺮ ﭘﮑﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ آواز ﭔﮅي ﺧﻮﺷﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ آﺧﺮ ۾ ﻫﻮ اﻓﺴﻮس ﺟﻮ‬
‫اﻇﻬﺎر ﻛﺮي ﭤﻮ ﺗﻪ اﻳﺘﺮي ﺷﺪت ﺳﺎن ﭘﻴﻐﺎم ڏﻳﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﻣﺎن اِﻫﻮ ﻣﺤﺴﻮس‬
‫ﻛﻴﺎن ﭤﻮ ﺗﻪ ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻠﻚ ۾ ﻣﺎن رﻫﺎن ﭤﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﻫﻮ ﺟﺬﺑﻮ ﭘﻴﺪا ﻧﻪ‬
‫ﭤﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﺌﮡ ﮐﭙﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﻲ ﻏﻼم رﻫﮡ ﺗﻲ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ راﺿﻲ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻪ ﻋﺠﻴﺐ اﺗﻔﺎق آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻧﻈﻢ ۾ ﻋﻼﻣﻪ اﻗﺒﺎل ﻻﻫﻮر ﮐﺎن ﺑﺨﺎرا ۽‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬۽ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻻﻫﻮر ﮐﺎن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ۽‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻻﺋﻮﻧﺞ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﭼﻬﭽﭩﻮ ﻟﮙﻮ ﭘﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﻬﺎز ﻟﻴﻨﮉ‬
‫ﻛﺮي ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻛﺠﻬﻪ وﭸﮡ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮف روﺷﻨﻲ ﺋﻲ روﺷﻨﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﺑﻪ ﺳﭛ ﻻﺋﻴﭩﻮن ﺑﻪ ﭔﺮﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﮐﻲ‬
‫ﺧﺎص ﻛﺮي ﭔﺎﻫﺮان ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۽ ﻣﻐﻠﻴﻪ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮐﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻨﺠﺎب ۾ ﺟﻴﺌﻦ ﮘﺎڙﻫﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﮔﻬﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫‪37‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

 ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

‫اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن وﭸﮡ وارن ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ ﻛﺮي ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﭼﮡ وﭸﮡ رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ اﺗﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ڏﻧﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ۽ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺣﺎﻟﺘﻦ ﮐﺎن ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڻ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ :‬ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻠﻚ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن اﻫﮍن ﻣﻠﻜﻦ ۾‬
‫ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن واﻧﮕﺮ ﺳﻤﻨﮉ ﮐﺎن ﻣﺤﺮوم آﻫﻦ‪ .‬ان ﮐﻲ‬
‫اﻧﮕﺮﻳﺰي ۾ “‪ ”Doubly Landlocked Country‬ﭼﺌﺒﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻠﻴﻨﻴﻢ ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ۾ اﻳﺮان ﺟﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوﺷﻦ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻧﺪﻳﻦ‬
‫ﺗﻲ آﺑﭙﺎﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﻈﺎم ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻬﮍا ﺷﻬﺮ آﺑﺎد ﻛﻴﺎ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻣﺤﻞ وﻗﻮع ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ ﺟﻠﺪي آﺑﺎد ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭼﻴﻦ ۽ ﻳﻮرپ ﺟﻲ وچ ۾ اچ‬
‫وڃ ﺟﻮ اﻫﻢ رﺳﺘﻮ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻫﺮاه رﻳﺸﻢ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻳﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻴﻦ ۽ ﻳﻮرپ ﺳﺎن ﺗﺠﺎرت ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺎﻟﺪار ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺗﺠﺎرت ﺟﻮ ﻓﺎﺋﺪو ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﺳﻮﻏﺪاﺋﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻗﺒﻴﻠﻲ ﮐﻲ ﭘﻬﺘﻮ‪ .‬ﺳﺘﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﻣﺎوراء اﻟﻨﻬﺮ ﭼﻮراﺋﮡ واري ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو اﻧﻘﻼب ان وﻗﺖ‬
‫آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻋﺮب ﻗﻮم ﻫﺘﻲ اﺳﻼم آﻧﺪو ۽ اﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻗﺒﻀﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ 9 .‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﻋﺒﺎﺳﻴﻦ ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺌﻲ‬
‫۽ ﻫﻦ ﺋﻲ دور ۾ ﻫﺘﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ۽ ﺛﻘﺎﻓﺖ ﺟﻮ ﺳﻨﻬﺮي دور ﻫﻮ‪ .‬وري اﺗﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﮐﺎن‬
‫ﺗﺮﻛﻦ ﻫﺘﻲ دﺧﻞ اﻧﺪازي ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇي ۽ ﻧﻮان ﺻﻮﺑﻪ آﺑﺎد ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﻫﻨﻦ اﻳﺮان ۽ ﺧﻮرزم ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻲ ﻣﺎوراء اﻟﻨﻬﺮ ﮐﻲ ﻫﻚ وڏي‬
‫ﺻﻮﺑﻲ ۾ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺤﻴﺮه ارال ﺟﻲ ڏﮐﮡ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﻮ‪13 .‬‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوع ۾ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﺮي ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دور ۾ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ وري ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ان ﺟﻮ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﺻﻮﺑﻮ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪1510 .‬ع ۾ ازﺑﻚ ﻗﺒﻴﻠﻦ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي ورﺗﻮ‪.‬‬
‫‪ 16‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ازﺑﻚ ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺑﺨﺎرا ۽ ﺧﺎﻧﺎن ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن‬
‫ﺟﻨﮓ ﭤﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺳﻤﻨﮉ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫‪38‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺷﺎﻫﺮاه رﻳﺸﻢ ﺟﻮ زوال اﭼﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺧﺎﻧﻴﺖ ﮐﻲ اﻳﺮاﻧﻴﻦ ﺳﺎن ﺟﻨﮓ ﻛﺮﮢﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺣﻤﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻮ ﻛﻤﺰور ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻧﺎدر ﺷﺎﻫﻪ ﻗﺒﻀﻲ‬
‫ﻛﺮڻ ۾ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬وري ‪ 19‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ازﺑﻚ ﻗﺒﻴﻼ‬
‫ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺧﻴﻮا ۽ ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺧﻮﻗﻨﺪ وري ﭤﻮرو اﭜﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺻﺪي ﺟﻲ اڌ ۾ ان ﺟﻲ زرﺧﻴﺰي ۽ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺎﻟﺪاري ﺗﻲ روس ﺟﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫ﭘﺌﺠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﭙﻬﻪ ﺟﻮ ﻓﺼﻞ ڏﺳﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ ﻓﻮﺟﻦ ﮐﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾‬
‫ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ‪1876 .‬ع ۾ روس اﻧﻬﻦ ﭨﻨﻬﻲ ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺟﺎ‬
‫ﮔﻬﮣﺎ اﺧﺘﻴﺎر ﻣﺤﺪود ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮي اڌ ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫روﺳﻲ آﺑﺎدي ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ اﻧﮉﺳﭩﺮي ﺟﻮ آﻏﺎز ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫‪ 20‬ﺻﺪي ﺟﻲ آﻏﺎز ۾ ﺟﺪت ﭘﺴﻨﺪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺟﻮ آﻏﺎز ﻣﻮﺟﻮده ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺗﺤﺮﻳﻚ ۾ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﻣﺎن ﻧﻜﺮڻ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫‪1916‬ع ۾ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻣﭥﺎن ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺴﻠﻂ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﺟﻮاب‬
‫۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ﭔﻴﻦ ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾ ﻫﻚ ﺗﺸﺪد ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﺣﺰب ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺟﻮ آﻏﺎز ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫‪1917‬ع ۾ زار ﺟﻲ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺟﺪت ﭘﺴﻨﺪ ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺧﻮﻗﻨﺪ ۾ ﻫﻚ ﻣﺨﺘﺼﺮ‬
‫ﻣﺪت ﻻ‪ ‬آزاد رﻳﺎﺳﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺑﻮﻟﺸﻮﻳﻚ ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺟﻲ ﻣﺎﺳﻜﻮ ۾ اﻗﺘﺪار‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﺪت ﭘﺴﻨﺪ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭔﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻚ‬
‫روﺳﻴﻢ ﻛﻤﻴﻮﻧﺰم ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻴﻮ‪ ،‬۽ ﭔﺌﻲ ﻋﺎم ﺗﺮﻗﻲ ﭘﺴﻨﺪي اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺌﻲ ۽ ان ﻣﺎن‬
‫ﺋﻲ ﺑﺴﻤﺎﭼﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺟﻲ اﺑﺘﺪا ﭤﻲ ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺤﺮﻳﻚ ‪1920‬ع ۾ ﺧﺘﻢ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫۽ اﺗﻲ ﻓﻴﺾ ا� ﺧﻮﺟﺎﺋﻲ ﺟﻬﮍن ﻋﻼﺋﻘﺎﺋﻲ اﮘﻮاﮢﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﻃﺎﻗﺖ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﺌﻲ‪1924 .‬ع ۾ ﺳﻮوﻳﺖ اﺗﺤﺎد ازﺑﻚ ﺳﻮوﻳﺖ ﺳﻮﺷﻠﺴﭧ رﻳﭙﻴﻠﻚ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮده ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪1929 .‬ع ۾ ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﻫﻚ آزاد رﻳﺎﺳﺖ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺎﺟﻚ ﺳﻮوﻳﺖ اﺷﺘﺮاﻛﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ‬
‫رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪1920 .‬ع‪1930-‬ع ۾ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﻫﻚ وڏي ڏﻛﺎر ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪1930‬ع ۾ ﻓﻴﺾ ا� ﺧﻮﺟﺎﺋﻲ ۽ ﭔﻴﻦ اﮘﻮاﮢﻦ ﮐﻲ ﺳﻮوﻳﺖ اﮘﻮاڻ ﺟﻮ زف وي اﺳﭩﺎﻟﻦ‬
‫)اﻗﺘﺪار ‪1927‬ع‪1953-‬ع( دﻏﺎ ﺳﺎن ﻗﺘﻞ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺳﺖ ۽‬
‫ﻣﻌﻴﺸﺖ روﺳﻲ ﻛﺎري ﺟﻮ دور ‪1930‬ع ﮐﺎن ‪1970‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻠﻴﻮ ان وﻗﺖ ۾ روس ﻫﻦ‬
‫ﺧﻄﻲ ﮐﻲ ﻫﺮ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭰﺮﻳﻮ ۽ ﺑﺮﺑﺎد ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫‪1966‬ع ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﻫﻚ ﺷﺪﻳﺪ زﻟﺰﻟﻮ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺼﻮ ﺗﺒﺎﻫﻪ‬
‫ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺳﻮوﻳﺖ اﻧﺪاز ۾ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪1977 .‬ع ۾‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻣﻴﭩﺮو ﺟﻮ ﻛﻢ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻴﭩﺮو ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫‪ USSR‬ﺟﻲ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ‪ 13‬آﮔﺴﭧ ‪1991‬ع ﺗﻲ ﺳﭙﺮﻳﻢ ﻛﺎﺋﻮﻧﺴﻞ ﺟﻲ‬
‫‪39‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ اﺟﻼس ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ آزادي‪ ‬ﺟﻮ اﻋﻼن ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ ﺟﻲ آزادي‪ ‬ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ‪ 160‬دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﻠﻜﻦ ان ﮐﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﻴﻮ‪2 .‬‬
‫ﻣﺎرچ ‪1992‬ع ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن اﻗﻮام ﻣﺘﺤﺪه ﺟﻮ رﻛﻦ ﭠﻬﻴﻮ‪ 8 ،‬ڊﺳﻤﺒﺮ ‪1992‬ع ﺗﻲ‬
‫ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﻧﺌﻮن آﺋﻴﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﺤﺖ ﺻﺪارﺗﻲ‬
‫ﻃﺮز ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫اﺗﻲ وﻳﭡﻞ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ دوﺳﺖ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ‪ ،‬ﺳﻴﺮ‪ ،‬ﻛﺎرا‪ ،‬زراﻓﺸﺎن ۽ آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﺳﺒﺰ ۽ زرﺧﻴﺰ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ۾ ﺳﻮن‪ ،‬ﭼﺎﻧﺪي‪ ،‬ﻳﻮرﻳﻨﻴﻢ‪ ،‬ﮔﺌﺲ ۽ ﺗﻴﻞ ﺟﺎ‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ذﺧﻴﺮه آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﺪاﻧﻦ ۾ ووﻧﺌﮣﻦ ﺟﻮ ﻓﺼﻞ ﮔﻬﮣﻮ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫رﺳﺘﻦ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺑﺎﻏﻦ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻃﺮف‬
‫ﺑﺮف ﭘﻮش ﭘﻬﺎڙ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﺴﺘﺎن ﺟﺎ وﺳﻴﻊ رﻳﮕﺴﺘﺎن آﻫﻦ‪.‬‬
‫وري ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﻣﻮن ﭤﻮرو ﺷﻜﺎﻳﺖ ۽ ڏک ﺟﻮ ﺑﻪ اﻇﻬﺎر ﻛﻴﻮ‬
‫۽ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ روس ﭘﻮ‪ ‬وري اﺳﭩﺎر وار ﺟﻲ ڌﻣﻜﻲ ڏﻳﮡ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ ﺻﺮف ﻗﺮاردادون ﺋﻲ رﻫﺠﻲ وﻳﻮن‪ .‬اڄ ﻛﺎﻓﺮن ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻴﺰاﺋﻞ آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺻﺮف اﭘﻴﻞ ﺋﻲ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﺳﻮﭼﮡ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ذﻟﺖ ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﮀﻮ ﮔﺬاري رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ دﻳﻨﻲ ﻏﻴﺮت ۽ ﺑﻬﺎدري‬
‫ﻛﺎڏي ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻴﺮن ۾ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻏﻼﻣﻲ‪ ‬ﺟﻮن زﻧﺠﻴﺮون ﮀﻮ‬
‫ﭘﺎﺗﻞ آﻫﻦ؟ دﺷﻤﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺧﻮن ﮐﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬واﻧﮕﺮ وﻫﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻮن ﺣﺎﻟﺘﻮن اﺳﺎن اﮐﻴﻦ ﺳﺎن ڏﺳﻮن ﭘﻴﺎ ﭤﺎ‪ ،‬ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻮن‬
‫ﻳﺎدون ﺗﺎزﻳﻮن ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن رﻫﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬اﻓﺴﻮس ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ۾ ﻫﺎﮢﻲ دﻳﺮ‬
‫ﻧﭥﻲ ﻟﮙﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬زﻣﻴﻦ ﺟﻮ اﻧﺪرﻳﻮن ﺣﺼﻮ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﺣﺼﻲ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ رﻫﻨﺪو‪.‬‬
‫ﻛﺎش اﺳﺎن ﺑﻴﺪار ﭤﻲ وﭸﻮن ﭘﻮري دﻧﻴﺎ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮن‪.‬‬
‫“‪”Neither East, Nor West, Islam is the Best.‬‬
‫“ﻧﻪ ﺋﻲ ﻣﺸﺮق ﻧﻪ ﺋﻲ ﻣﻐﺮب‪ ،‬اﺳﻼم آﻫﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ”‬
‫اﺳﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻗﺮآن ﭘﮍﻫﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﻴﻮن ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻛﺎﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﭤﻴﮡ ﮐﺎن روﻛﻲ ﻧﭥﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﮔﺬرﻳﻞ ﺳﭙﺮ ﭘﺎورن ﻳﺎ اﭴﻜﻠﻬﻪ‬
‫ﺟﺎ ﺳﭙﺮ ﭘﺎور‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ روس ﺟﻮ ﻣﺜﺎل اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺳﭙﺮ ﭘﺎور‬
‫ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻴﻜﻮ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﭘﺎور آﻫﻲ ان روس ﺟﺎ ﭨﻜﮍا ﭨﻜﮍا‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎ‪ ،‬اڄ ﻛﻠﻬﻪ ﻫﻮ ﺳﭙﺮ ﭘﺎور ﻧﻪ ﭘﺮ ﺻﻔﺮ ﭘﺎور ﭠﻬﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻮن‬
‫ﭼﻮڙﻳﻮن ﭜﭵﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻴﭟ ﻛﺮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ﺗﻪ ﮀﻦ ﮀﻦ ﺟﻮ آواز اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫روس ﺟﻲ ﭨﭩﮡ ﺟﻮ ﭤﻮرو ﺑﻪ آواز ﻣﺤﺴﻮس ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﻣﻌﺠﺰو اﺳﺎن اﮐﻴﻦ ﺳﺎن ڏﭠﻮ ۽‬
‫‪40‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﻨﻦ ﺳﺎن ﭔﮅو ۽ ذﻫﻦ ان ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﮐﻲ دل ﺳﺎن ﻗﺒﻮل ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ روس ﺟﻲ‬
‫ﭨﭩﮡ ﻛﺮي ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻣﺴﻠﻢ رﻳﺎﺳﺘﻮن آزاد ﭤﻴﻮن ﺟﻨﻬﻦ ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ وﻗﺖ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﺠﺎڳ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻮ ﺟﺎﮘﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻧﻪ ﺟﺎﮘﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ‬
‫اﺳﺎن ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﻓﺮض آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﺎڻ ۾ اﺗﺤﺎد ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮن‪ .‬اﺳﻼم‬
‫ﺟﻲ ﻧﺸﺎة ﺛﺎﻧﻴﻪ ﻻ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻛﺮدار ادا ﻛﻴﻮن‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻋﻼﻣﻪ اﻗﺒﺎل ﺟﻮ ﺷﻌﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬

‫م‬ ‫ں‬ ‫”ا‬

‫“‬ ‫ِ‬
‫ك‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ وﻳﭡﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻴﻦ دﻟﭽﺴﭗ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ڏﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي ﺧﻮف ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ۽ ﺳﺒﻖ ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻮن وري‬
‫ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺟﻬﺎز ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭤﻮرو اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ دﻣﺎغ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬روس ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺖ رﻫﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺒﺮ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫روس وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ڏاڍي ﺧﺮاب ﻫﺌﻲ‪ .‬ڏاﻛﮡ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ دروازي ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ اﻫﮍي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺳﻮﭼﮡ ﺗﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﭤﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ دروازو ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻳﺎ دري ﻛﺎ ﮐﻠﻴﻞ ﺗﻪ ﻧﻪ رﻫﺠﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﺳﺎﺋﻴﺰ ۾‬
‫ﺻﻔﺎ ﻧﻨﮃو ﺟﻬﺎز ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻬﺎز ۾ ﭼﮍﻫﻲ ڊﭴﻲ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ اﺋﻴﻦ ﭴﻤﻲ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭘﺎﺳﻮ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭘﻴﺎ وراﻳﻮن ﺗﻪ ﻣﺘﺎن ﭘﺎﺳﻲ وراﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺟﻬﺎز ﻟﮇي ﻧﻪ وﭸﻲ‪ .‬ﺗﻪ ﻛﺮي‬
‫ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺧﻮف ﮐﻲ ذﻫﻦ ﻣﺎن ﻛﮃڻ ﻻ‪ ‬ﭤﻮرو ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮڻ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ﮔﻮل وڏو ﭼﻨﮉ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ اﻳﮇو ﭼﻨﮉ ﻧﻈﺮ‬
‫ﻧﻪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬وري ﺳﭵﻲ آﺳﻤﺎن ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪي رﻫﻴﺲ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻫﻤﺖ ﻛﺮي ﭘﭡﻲ وراﺋﻲ ﻣﺴﺎﻓﺮن ﮐﻲ ڏﭠﻢ ﺗﻪ دري ﻣﺎن ﺑﺎﻫﻪ واﻧﮕﺮ روﺷﻨﻲ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ دﻣﺎغ ۾ ﺧﻮف وﻳﭡﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺳﻤﺠﻬﻴﻢ ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﮐﻲ ﺑﺎﻫﻪ ﻟﮙﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ﭘﺮ‬
‫ﺟﻬﺎز ﺟﮇﻫﻦ ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﻮ ﺗﻪ ڏﭠﻢ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ ﺳﺞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﮔﻮل وڏو ﻧﻈﺮ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻌﺠﺐ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﭼﻨﮉ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻮري ﺷﺒﺎب ۾ ﭼﻤﻜﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ وري ﺳﺞ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻴﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻮن زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ڏﭠﻮ ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﺮاﮢﻮ ﻛﻼﺳﻴﻜﻞ ﺳﻨﮅي ﮘﺎﻧﻮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫“واه! واه! ڙي رﻧﮕﻲ ﺗﻨﻬﻨﺠﺎ رﻧﮓ رﻧﮓ”‬

‫‪41‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫ﺳﻮ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭘﺌﻲ ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺟﻬﺎز ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ وﭠﻲ وﻳﻨﺪو ﺗﻪ‬
‫ان ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﮀﺎ ﻫﻮﻧﺪي؟ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ان ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺟﺪﻳﺪ اﻳﺌﺮ ﺑﺲ ‪ A-320‬ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﻮ ﻋﻤﻠﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻛﻢ ۾ ﻛﻨﻬﻦ اﻋﻠﻰ اﻳﺌﺮ ﻻﺋﻴﻦ ﮐﺎن ﮔﻬﭧ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﺟﻲ اﻋﻼن‬
‫ﻛﺮڻ ﺟﻮ اﻧﺪاز ﭨﻴﻚ آف ۽ ﻟﻴﻨﮉﻧﮓ ان ﺟﻲ ﭘﺮوﻓﻴﺸﻨﻞ ﻫﺌﮡ ﺟﻮ دﻟﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ‬
‫دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﻓﻼﺋﻴﭧ ﭘﻮري ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺗﻲ ‪ 11:00‬ﺑﺠﻲ رواﻧﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺳﻠﻴﭩﻲ‬
‫ﻫﺌﻮ‪ .‬ﺳﻴﭩﻦ ﺗﻲ ﻫﻠﻜﻮ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ ﻛﭙﮍو ﭼﮍﻫﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺻﺎف ﺳﭥﺮي ﻓﻼﺋﻴﭧ‬
‫ﻫﺌﻲ ﻛﭥﻲ ﺑﻪ ﮔﻨﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻃﻤﻴﻨﺎن ۽ ﺳﻜﻮن ﺳﺎن ﮐﺎڌو ﻧﺼﻴﺐ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﮐﺎڌو ﺑﻪ ﻣﺰي ﺟﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﭤﻮرو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻫﺮ ﻟﻤﺤﻲ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬آﻣﺮﻳﻜﺎ‪،‬‬
‫آﺳﭩﺮﻳﻠﻴﺎ ﻳﺎ ارﺟﻨﭩﻴﻨﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﻔﺮ ڊﮔﻬﻮ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﻴﺰاري ﮔﻬﮣﻲ ﻣﺤﺴﻮس‬
‫ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ ﭤﻮري وﻗﺖ ﺟﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﺰو ﺑﻪ ڏاڍو آﻳﻮ‪ .‬اﺋﻴﻦ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﭤﻴﻮ‬
‫ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺋﻲ ﻣﻠﻚ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪.‬‬

‫‪42‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌﺊ‬ ‫رٽ ﺌن‬ ‫ا ﺋ‬ ‫ﺌ‬

‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺷﻜﻞ ۽ آواز واري اﻳﺌﺮ ﻫﻮﺳﭩﻴﺲ اﻋﻼن ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﻟﻬﮡ وارا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ‬
‫ﺳﭡﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﻨﺖ ۾ ﺣﻮرون ﻋﻄﺎ ﻛﻨﺪو‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﺋﻲ ﺣﻮر‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻮن ﮐﻲ اﻫﺎ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺣﻮر ﺟﻮ آواز ﻛﻮﺋﻞ واﻧﮕﺮ اﻳﺘﺮو‬
‫ﺳﺮﻳﻠﻮ ﻫﻮﻧﺪو‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﻮﺋﻞ ﺟﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي زﺑﺎن ﭘﭽﻲ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ رڙﻳﻮن ﻛﻨﺪي آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬آواز ﮐﻲ اﺳﺎن‬
‫ﻣﭡﮍو آواز ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻫﺎ ﺣﻮر اﻫﮍي ﺳﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ان ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﭘﺮ ﻟﮙﺎﺋﺠﻦ ﻫﺎ ﺗﻪ اﻫﺎ ﭘﺮي ﺑﻪ ﭠﻬﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ واﺿﺢ ﭤﻲ‬
‫ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﮐﻲ “ﭘﺮﻳﻦ ﺟﻮ دﻳﺲ” ﮀﻮ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻮ ﻋﻮرﺗﻮن‬
‫ﺣﺪ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‪ ،‬ﻧﺎزڪ‪ ،‬ﻗﺪ وڏا‪ ،‬ﮔﻮل ﻣﻨﻬﻦ‪ ،‬ﻳﺎﻗﻮت واﻧﮕﺮ ﭼﭗ‪ ،‬وڏﻳﻮن‬
‫ﻛﺎرﻳﻮن اﮐﻴﻮن‪ ،‬۽ ﻫﺮ وﻗﺖ ﮐﻠﻨﺪﻳﻮن رﻫﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻲ‪ .‬ﻣﺎن اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬آﻳﺖ اﻟﻜﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﭘﮍﻫﻨﺪي‬
‫رﻫﻴﺲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﭼﮍﻫﮡ ﻣﻬﻞ ﻳﺎ ﻟﻬﮡ ﻣﻬﻞ ﺣﺎدﺛﻲ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻜﺎر ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺎن ﭘﮍﻫﻨﺪي رﻫﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﻛﻬﮍي ﺧﺒﺮ‬
‫ﺗﻪ اﻫﻮ اﺳﺎن ﺟﻮ آﺧﺮي ﺳﻔﺮ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ا� رﺣﻢ ﻛﺮي ﺣﺎدﺛﻮ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ ﻛﻠﻤﻲ‬
‫ﭘﮍﻫﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﻠﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﺑﻴﻬﻲ‬
‫رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﺎ ﻛﺎﻏﺬات ڏﭠﺎ ۽‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻄﺎر ﻧﻪ آﻫﻲ ﻫﻦ ﭔﻲ ﻗﻄﺎر ۾ ﺑﻴﻬﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ اﭼﻲ‬
‫ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ اﻣﻴﮕﺮﻳﺸﻦ ۽ ﺳﺎﻣﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ‬
‫ﻣﻌﻤﻮل ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ آﻫﻲ‪ .‬ﺻﺮف ﻛﺴﭩﻢ ۾ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻠﻜﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﻇﺎﻫﺮ‬
‫ﻛﺮﮢﻲ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ Declaration ‬ﻓﺎرم ﭜﺮﮢﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺟﻬﺎز ۾ ﺋﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎ ﻫﺌﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﻓﺎرم ﺗﻲ ﻣﻬﺮ ﻟﮙﺎﺋﻲ واﭘﺲ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ واﭘﺴﻲ‪ ‬۾ ﺟﻤﻊ ﻛﺮاﺋﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ وﭸﮡ وﻗﺖ ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻮﻫﺎن وٽ‬
‫ﻛﺮﻧﺴﻲ ﻫﺌﻲ واﭘﺲ اﭼﮡ وﻗﺖ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ان ﻓﺎرم‬
‫‪43‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮐﻲ اﺣﺘﻴﺎط ﺳﺎن ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ رﮐﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﺎﻣﺎن واري ﺑﻴﻠﭧ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻨﻴﻮ ۽ ﭼﻴﻚ ﻛﺮاﺋﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺟﻲ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ‬
‫ﺟﻲ ﺗﻼش ۾ ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ ﻫﻮڏاﻧﻬﻦ ڏﺳﮡ ﻟﮙﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﺠﻲ وﺋﻲ اﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻨﺪ ﭘﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮڻ ﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ وﻗﻔﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺑﻨﺪ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ ﺧﺮاب ﻛﺮڻ ﻧﻪ‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﺋﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬وارو ﻧﻈﺮ ﺋﻲ ﻧﻪ آﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﭙﻨﻲ وارن ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﭨﺎﺋﻴﻢ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﻛﺎﻏﺬ ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺮﻛﻨﺪڙ‬
‫ﭼﻬﺮي ﺳﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﭜﻠﻴﻜﺎر ﻛﻴﻮ‪ .‬۽ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭘﻴﺌﮡ وﻳﻮ ﻫﻮس‪.‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﭤﻲ وﺋﻲ اﺳﺎن ﮐﺎن ﻣﻌﺎﻓﻲ ﺑﻪ ورﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻨﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ۾‬
‫رﮐﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬دروازو ﮐﻮﻟﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ۽ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫روڊ ﺗﻲ ڊوڙڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ ﺣﺴﻦ ﺳﺞ ﺟﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي ﻛﺮﮢﻦ ﺟﻲ ﺷﻌﺎﻋﻦ‬
‫ﺣﻴﺮت ۾ وﺟﻬﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﭤﮅي ﻫﻮا ﺟﻲ ﻫﻴﺮ‪ ،‬ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي رﺳﺘﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺸﺎدﮔﻲ ﺳﭛ ﺗﻮﺟﻬﻪ ﺟﻲ ﻻﺋﻖ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻧﻬﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﺷﻴﻦ ﻣﺎن ﻣﺰو وﭠﻨﺪا‬
‫اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬دروازي ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﺑﻴﺮا ﭼﺮﭘﺮ ۾ اﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﭼﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ۾ ﻫﭣ وڌاﺋﻮن ۽ ﭨﺮاﻟﻲ‪ ‬ﺗﻲ رﮐﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬وري ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس‬
‫ڏاﻧﻬﻦ اﺷﺎرو ﻛﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ رک ﻣﻮن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﭼﺌﻲ ﭘﺮس ﭘﺎڻ‬
‫وٽ ﺋﻲ رﻫﮡ ڏﻧﻮ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﮐﺎن ﺑﻪ ﻫﻨﻦ ﻧﻨﮃي ﺑﻴﮓ ﮔﻬﺮي‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺮﻧﺴﻲ‪،‬‬
‫ﻛﻴﻤﻴﺮاﺋﻮن ۽ ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭔﻴﺎ اﻫﻢ ﻛﺎﻏﺬ ۽ ﭔﻪ وﮘﺎ ﻫﻚ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻚ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭔﻴﻮن ﺑﻴﮕﻮن ﻧﻪ ﻣﻠﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭔﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ آرام ﺳﺎن‬
‫ﮔﺬاري ﺳﮕﻬﻮن‪ .‬ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻫﻮﭨﻠﻦ ﺟﻲ ﺑﻜﻨﮓ ۽ اﻧﺸﻮرﻧﺲ ﺟﺎ ﻛﺎﻏﺬ وﻏﻴﺮه‬
‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻫﺎ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺋﻲ رﻫﻨﺪي آﻫﻲ ان ﮐﻲ ﻟﮕﻴﺞ ۾ ﻧﻪ ﻣﻮﻛﻠﻴﻨﺪا‬
‫آﻫﻴﻮن‪ ،‬ان ﻻ‪ ‬ﺑﻪ رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﻮن وٽ ﺋﻲ رﻫﮡ ڏﻳﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان‬
‫وﻗﺖ ﭼﻴﻚ ان ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ ۽ ﻛﺎﻏﺬن ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح رﻓﻴﻊ اﮘﺘﻲ‬
‫وڌي ﻛﺎؤﻧﭩﺮ ﺗﻲ وﻳﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﺗﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻃﺮف ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺑﺮاﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد وڌﻧﺪو وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي‬
‫ﻣﺎن ﻫﻦ ﭼﻮﮢﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﺎڻ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺠﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﭔﺌﻲ ﺗﻲ ڏوﻫﻪ ﻧﻪ ڏﺟﻲ‪”.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻛﺎؤﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻗﻄﺎر ۾‬
‫ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﻛﻮﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﻓﺎرم ﻣﻠﻴﻮ اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﺎؤ ﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﻟﮏ ﭘﮍﻫﻪ ﺟﻲ‬
‫‪44‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻦ ﻣﺎن ﮔﺬري ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ﭼﺎﭔﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻟﻔﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ڊﻳﻮﭨﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﭼﺎﭔﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻛﻤﺮي ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ‬
‫ڏﺳﻲ ﻟﻔﭧ ﺟﻮ ﺑﭩﮡ دﭔﺎﻳﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﻟﻔﭧ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺟﻮﺗﻲ ﭘﺎﻟﺶ ﻛﺮڻ وارو ﺳﺎﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻮﺗﻮ ﭘﺎﻟﺶ‬
‫ﻛﺮاﺋﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻣﺪد ﻛﺠﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ رواﺟﻦ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ رﮐﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﺟﻮﺗﻮ ﺻﺎف ﻫﺌﮡ ﮐﭙﻲ‪ .‬ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ڏي ﮔﻬﮣﻮ ﺗﻮﺟﻬﻪ ڏﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪،‬‬
‫اﻫﻲ ﻛﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﻧﻪ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﺟﻮﺗﻲ ﺗﻲ ﻣﭩﻲ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺟﻮﺗﻲ ﺟﻲ ﺻﻔﺎﺋﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ‬
‫اﻫﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ‬
‫ﺧﻴﺎل رﮐﻦ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻤﺮي ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬وﻳﭩﺮ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ اﭼﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ان ﮐﺎن ﺑﻴﮓ رﮐﺮاﻳﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻨﮅ ﺗﻲ آرام ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﭤﻲ‬
‫ﻣﺎن ﭤﻮرو ﺗﻴﺎر ﭤﻴﺲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻢ ﺗﻪ ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭠﺎﻫﻴﺎن‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﺑﻪ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ وﮢﻲ‪.‬‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﭡﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻮ ﭘﻮرو اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭨﺮي ۾ ﺳﺠﻴﻞ اﻟﻴﻜﭩﺮڪ ﻛﭩﻠﻲ‪ ،‬ﻛﻮپ ﺳﺎﺳﺮ‪ ،‬ﻣﮓ‪ ،‬ﭨﻲ‬
‫ﺑﻴﮕﺰ اﮀﻲ ۽ ﻧﺎﺳﻲ ﮐﻨﮉ ۽ ﮐﻴﺮ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﭘﺮاﮢﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻴﻦ ﮐﻲ وڌﻳﻚ اﻫﻤﻴﺖ ڏﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻟﭙﭩﻦ ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮔﮇ آﻧﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﺌﻲ دﻓﻌﺎ ﭔﻴﻦ ﺟﻮ ﻣﺰو ﺑﻪ وﭠﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻟﭙﭩﻦ ﺳﺎن ﻛﻴﺮ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ ﺋﻲ ﻧﭥﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻟﭙﭩﻦ ﭼﺎﻧﻬﻦ “زﻧﺪه‬
‫ﺑﺎد”‪ .‬اﻫﺎ ﻛﮃي ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻣﺎن آﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭠﺎﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻢ‬
‫ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭠﻬﻨﺪي رﻫﻲ‪ .‬ان ﻛﻤﺮي ۾ ﺑﻪ وڏﻳﻮن درﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮري ﭜﺖ ﺗﻲ ﺷﻴﺸﻲ‬
‫ﺟﻲ دري ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺑﻪ دري‪ ‬ﻣﺎن ﻧﻈﺎري ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﭼﺎﻧﻬﻦ‬
‫ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺲ ﭘﺮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻈﺮ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭠﻬﻴﻞ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭼﺆﻧﻚ‬
‫ﻃﺮف ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﺟﻮ ﺑﻲ ﺳﺮﻳﻠﻮ ﻣﺬاق وارو آواز ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻨﻦ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﺘﻮ‪:‬‬

‫۔“‬ ‫ار‬ ‫اك‬ ‫وا‬ ‫” ے‬

‫ﻣﻮن ان ﮐﻲ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﭼﻨﮉ ﺗﻪ آﻫﻲ ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﮔﻬﻮڙي ﺗﻲ ﺳﻮار آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ﭘﻲ وٺ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﻫﻠﻮن‪ .‬اﺳﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﺑﻜﻨﮓ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻔﺖ‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻮ‪ ،‬واﺋﻲ ﻓﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻔﺖ ﭘﺎرﻛﻨﮓ‪ ،‬۽ ﻛﻤﺮي ۾ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻮ ﻣﻔﺖ ﭘﺎﮢﻲ ﺑﻪ ڏﻳﻨﺪا‬
‫‪45‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻮﭨﻞ ﭘﺮاﮢﻴﻦ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻲ ﭘﺮ اﻫﻢ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ ﺑﻪ ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل رﻓﻴﻊ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻤﻚ دﻣﻚ رﺳﺘﻦ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﻫﻴﭟ ﻟﭥﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﺮاﺋﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬آزادي ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭔﻪ ﺳﺎل ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ روﺳﻲ‬
‫“روﺑﻞ” ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻧﻮﻣﺒﺮ ‪1993‬ع ۾ ﻧﺌﻴﻦ ﻛﺮﻧﺴﻲ “ﻛﻮﭘﻦ ﺳﻮم” ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺟﻮﻻﺋﻲ ‪1994‬ع ۾ “ﻛﻮﭘﻦ ﺳﻮم” ﺧﺘﻢ ﻛﺮي ﻧﺌﻴﻦ ﻗﻮﻣﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ‬
‫ﺳﻮم ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﺮاﮢﺎ ﻫﻚ ﻫﺰار “ﻛﻮﭘﻦ ﺳﻮم” ﻧﺌﻴﻦ ﻫﻚ‬
‫“ﺳﻮم” ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﻓﺮاط زر ﺟﻲ ﺷﺮح وڌﻧﮅي رﻫﻲ‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺸﻦ ﺳﺎن ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻓﺮاط زر ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺎﺑﻮ ۾ آﻳﻮ‪ .‬اﭘﺮﻳﻞ‬
‫‪2017‬ع ﺟﻲ دوران ﺳﻮم ﺟﻮ ﺳﺮﻛﺎري ﻧﺮخ ‪ $=3720‬ﻫﻮ ﭘﺮ ﮐﻠﻴﻞ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﺟﻲ‬
‫ﺷﺮح ۾ ﻓﺮق ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻓﺮاط زر ۽ ﺳﻮم ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ۾ ﻛﻤﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ روس ﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ راﺑﻄﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﺮاﺋﻲ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻧﻮﭨﻦ ﮐﻲ ﺳﻨﭝﺎﻟﮡ ڏاڍو ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﺎ ‪ 100‬روﭘﻴﺎ اﺗﺎن ﺟﻲ ‪ 740‬ﺳﻮم ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي واﭘﺲ ﻛﻤﺮي ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ رﮐﻴﻮ ۽ ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Amir Tamur Square‬‬ ‫ر ﺂ‬ ‫ا‬

‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻮﻛﻨﮉي ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻮوﻳﺖ ﻓﻦ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻳﺎدﮔﺎر ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﺑﺎغ ۽ وچ ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻨﺪڙ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻫﻦ‬
‫ﺧﻄﻲ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻘﺎم ﺣﺎﺻﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺋﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ان ﺟﻮ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻮ ڏﭠﻮ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻮ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ،‬ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﻛﮍي ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﺣﺴﻴﻦ ﭘﺎرڪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺟﻲ ﻣﻘﺎم ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ رﮐﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ وچ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬۽ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺟﺎﻳﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻮ‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ‪1882‬ع ۾ رﮐﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻛﻮﻧﺴﭩﻨﭩﻴﻨﻮ وﺳﻜﻲ ‪Konstantinovsky‬‬
‫ﭼﺆﻧﻚ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ‪ 31‬آﮔﺴﭧ ‪1994‬ع ۾ ﺗﻴﻤﻮرﻳﮉ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬
‫ڏﻳﮡ واري ﻋﻈﻴﻢ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﮔﻬﻮڙي ﺗﻲ وﻳﭡﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺎﻧﺪي ﺟﻮ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻤﺎﻧﮉر ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﺸﻬﻮر ﻧﻌﺮو آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪46‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫“اﻧﺼﺎف ﻃﺎﻗﺖ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺆﻧﻚ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺜﻼً‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻫﻮﭨﻞ‪ ،‬اﺳﭩﻴﭧ ﻣﻴﻮزﻳﻢ آف ﻫﺴﭩﺮي آف ﺗﻴﻤﻮرﻳﭩﺲ‪ ،‬ﻓﻮﻣﺰ ﺟﻮ ﻫﻚ‬
‫ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺑﻠﮉﻧﮓ آف ﻻ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ وﻏﻴﺮه‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻮل اٺ ﻻﺋﻴﻨﻦ وارو‬
‫ﭘﺎرڪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ڏاڍي روﻧﻖ ﻫﺌﻲ ﺳﻴﺎح ﭘﺎرڪ ۾ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﺎ ﭔﺎر ﺑﻪ اﺗﻲ‬
‫ﮐﻴﮇڻ ﻻ‪ ‬آﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻫﻮ ﻧﻨﮃﻳﻦ ﻧﻨﮃﻳﻦ ﺳﺎﺋﻴﻜﻠﻦ ﮐﻲ ﻫﻼﺋﻲ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﭤﻮري دﻳﺮ اﺗﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺮدي وڌي وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ اﺗﺎن اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ ﺋﻲ ﻻ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﭤﻮرا ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻪ اﻳﻨﺪي وﻳﻨﺪي ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪.‬‬

‫ه )‪(Broadway Sayilgoh‬‬ ‫ﺐ اڊوي‬

‫ان ﭼﺆﻧﻚ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺟﮙﻬﻪ ﺑﺮاڊوي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﭥﺎن ﭘﻨﮅ‬
‫ﻫﻠﮡ واري ﮔﻬﭩﻲ “ﺳﻴﻲ ﻟﮕﻮه” ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اﻫﻢ ﭔﻦ ﭼﺆﻧﻜﻦ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﮐﺎن ﺷﺮوع ﭤﻲ آزادي ﭼﺆﻧﻚ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻛﺎﻓﻲ وﻳﻜﺮي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﺻﺮف ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ وارن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻛﺠﻬﻪ‬
‫آﻓﻴﺴﻮن‪ ،‬رﻫﺎﺋﺸﻲ ﮔﻬﺮ ۽ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ اﺗﻲ وچ ۾ ﻫﻚ‬
‫ﻧﻨﮃڙو ﺣﻮض ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬آراﻣﺪه ﻛﻴﻔﻲ ۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫رش ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ‪ ،‬ﻧﺴﻞ ۽ ﻋﻤﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻏﻴﺮ ﻣﻠﻜﻲ‬
‫ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻬﭧ ﻫﻮ‪ .‬ﻳﻮرپ ۾ ﺑﻪ ﺷﺎم ﺟﻮ رﺳﺘﺎ ﺳﻨﺴﺎن ﭤﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻨﮅ‬
‫ﻫﻠﮡ وارا ﺗﻪ ڊاﺋﻮن ﭨﺎﺋﻮن ۾ وري ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﺗﻌﺪاد ﻧﻪ ﻫﺌﮡ‬
‫ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺻﺮف ﻛﺠﻬﻪ رﺳﺘﺎ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﻻ‪ ‬ﻫﻮا ﺧﻮري ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ر’‬ ‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﺎن ﻫﭩﻲ اﺳﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﮔﻠﻲ ۾ ﻧﻜﺮي وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻮ‪‘ ‬آ‬
‫واري ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ رات ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ وارو‬
‫اﺣﺴﺎس ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻧﻮﺟﻮان ﺟﻮڙا ﻫﻮا ﺧﻮري ﻛﻨﺪي ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﭔﻴﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺷﻜﻠﻴﻦ ڏﺳﮡ ﻣﺎن ﺟﮇﻫﻦ واﻧﺪا ﭤﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬دﻛﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﻴﻦ ﮐﭙﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬اﻫﮍو‬
‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻮ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﮍي ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﺳﻴﭧ ﭤﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻮ ﻧﻪ‬
‫ﭼﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪڻ ﺗﻲ دل ﭼﻮي ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻃﺮﻳﻘﻮ اﭴﻜﻠﻬﻪ اﺳﺎن وٽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺎم ﺟﺎم اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺑﻪ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎﻟﻦ ﮐﻲ‬
‫اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭼﻴﻦ ۾ ﺗﻪ اﺳﺎن اﻫﻮ ڏﭠﻮ ﺗﻪ دﻛﺎﻧﻦ ﺟﻲ آڏو ﮔﻠﻮﻛﺎر‬
‫‪47‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺑﻴﻬﺎري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﺎﺋﻴﻚ ڏﻧﻮ وﭸﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﮘﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﻮﺟﻬﻪ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﭠﻬﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺑﺎزار ۾ ﻫﻠﻨﺪي ﻫﻠﻨﺪي ﭘﺮي ﮐﺎن اﺣﺴﺎس ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ وﭸﻲ ڏﺳﻮن‬
‫ﮘﺎﺋﮡ ﺟﻮ آواز اﭼﻲ ﭘﻴﻮ اﺗﻲ ﮀﺎ آﻫﻲ؟ دﻛﺎن ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ وﭸﻮن ﺗﻪ ﺷﻴﻮن ﻫﻠﻜﻲ‬
‫رﻧﮕﻦ ۾ اﺋﻴﻦ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻮ ڏﺳﮡ ۽ ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﺎﮢﻬﻮ واﭘﺲ‬
‫ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ اﭼﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺷﻜﺮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺧﺮاب ﻣﺎﺣﻮل ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ‬
‫آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﻓﻠﻮرﻳﮉا ۾ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏاڍي ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮاب ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺟﻮڙي ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﭔﺌﻲ ﻣﺮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ۾ ﻫﻜﺮي ﻣﮍد ﮐﻲ زﻧﺎﻧﻪ ﻛﭙﮍا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﮐﻲ‬
‫ﻣﺮداﻧﺎ ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬روڊ ﺗﻲ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﭼﻴﻠﻬﻪ ۾ ﭔﺎﻧﻬﻦ وﺟﻬﻲ ﻫﻮا ﺧﻮري‬
‫ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اوﭼﺘﻮ اﻫﮍي ﺣﺮﻛﺖ ﻛﻴﺎﺋﻮن ﺟﻮ اﮐﻴﻮن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺷﺮم‬
‫ﮐﺎن ﺧﻮد ﺑﻪ ﺧﻮد ﺟﻬﻜﻲ وﻳﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺖ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‬
‫ﻃﻮر ان ﺟﻲ اﺟﺎزت ڏﺋﻲ ﮀﮇي آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﺮد زال ﻣﮍس واﻧﮕﺮ ﮔﮇ زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬاري‬
‫ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺑﻴﻨﻜﺎڪ ۾ ﺑﻪ اﻫﻮﺋﻲ ﺣﺎل ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮف اﮔﻬﺎڙپ ﻋﻴﺐ ۽ ﺑﺮاﻳﻮن‬
‫ﺋﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺎن ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ آزادي ﻣﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﮔﻬﺎڙپ ۽ ﺑﻴﺤﻴﺎﺋﻲ وارن رﺳﺎﻟﻦ ﺟﺎ دﻛﺎن‪ ،‬ﻓﻠﻤﻮن‪ ،‬ﭤﻴﭩﺮ ۽ ﺟﻨﺲ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻤﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﮙﻬﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ اوﻧﺪاﻫﻲ‬
‫وارﻳﻦ ڏاﻛﮣﻴﻦ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ آﺧﺮ ۾ ﺑﻜﻨﮓ آﻓﻴﺲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﻫﺎل ۾ وﭸﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن اﺟﺎزت وﭠﻲ ﻫﺎل ﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻧﻈﺮ وڌي‪ .‬اﻧﺪر اوﻧﺪاﻫﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﻓﻠﻢ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﻓﻠﻢ اﻫﮍي ﻫﺌﻲ‬
‫ﺷﻴﻄﺎن ﺑﻪ ڏﺳﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﺑﻬﻪ ﺗﻮﺑﻬﻪ ﻛﻨﺪو واﭘﺲ ﭘﻬﭽﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﺑﻲ ﺧﺒﺮي ۾ ﻫﻠﻴﺎ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮﺟﮇﻫﻦ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﭘﻴﺮ ﺗﻲ واﭘﺲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﺎن واﭘﺲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻧﻴﭧ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﺎچ ﮔﺎﻧﺎ ﻫﻠﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻲ ﮔﻨﺪﮔﻲ ﮔﻬﭧ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻈﺮون ﻫﭩﺎﻳﻮن ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ دﻛﺎن ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ دري ﺟﻲ‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﻟﮕﻬﻨﺪي ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺟﻨﺴﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﺷﻮﻛﻴﺲ ۾‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن اﺗﺎن ﺗﻪ اﮐﻴﻮن ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﺟﻠﺪي ﻟﻨﮕﻬﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﻮ اﻓﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﭘﺮ ان دﻛﺎن ۾ ﺑﻲ ﺷﺮﻣﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان دﻛﺎن ﺗﻲ‬
‫ڏاڍي رش ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ رات ﺟﻮ ﺑﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻳﺘﺮي روﺷﻨﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻲ در ﺗﻮﺑﻬﻪ ﻛﻨﺪا ﻣﻌﺎﻓﻲ ۽ دﻋﺎﺋﻮن ﮔﻬﺮﻧﺪا ﺗﻪ ا� ﺳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ اﻧﻬﻦ ﺑﺮاﻳﻦ ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﺠﺎن‪.‬‬
‫ﻫﻦ روڊ ﺗﻲ اﻫﮍﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﻮن ﭘﺮ اﻫﻮ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ روس ﺟﻲ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺠﻬﻪ ﻋﺮﺻﻮ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ اﺛﺮ ﭘﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ‬
‫اﺳﺎن ﻫﺮ ﻃﺮف اﮐﻴﻮن ﮐﻮﻟﻲ ﻣﺎﺣﻮل ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮري رﺳﺘﻲ ﺗﻲ‬
‫‪48‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫رش ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻏﻴﺮﻣﻠﻜﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ دﻛﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﺳﺘﻲ‬
‫ﻫﻠﻨﺪي ﻣﻮﺳﻴﻘﺎرن ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻴﺸﻪ ور آرﭨﺴﭧ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﭤﻮرن ﭘﺌﺴﻦ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﭠﺎﻫﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻴﺎر ﭤﻴﻞ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺑﻪ ﻫﻴﻮن ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻨﻈﺮ‪ ،‬ﭘﺮﻛﺸﺶ ﻣﻘﺎم ۽ ﭘﺎﮢﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺟﻮن ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﮀﺎﻧﻮ‬
‫ڏﻳﻨﺪڙ وﮢﻦ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﻫﺮ ﻃﺮف روﻧﻖ ﺋﻲ روﻧﻖ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﻫﻠﻨﺪي‬
‫ﻫﻠﻨﺪي ۽ ڏﺳﻨﺪي ڏﺳﻨﺪي ﭤﮅي ﻫﻮا اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻚ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭠﺎري ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭨﻨﮕﻦ ۾ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮر ﭘﺌﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﭘﻨﺎﻫﻪ وﭠﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﻗﺪم رﮐﻴﺎ‪ .‬ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻠﻚ‬
‫ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﺘﻲ ﮐﺎڌي ﺟﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻲ واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫اﮘﺘﻲ ﭔﺌﻲ ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ وﭸﮡ ﺟﻲ ﻫﻤﺖ ﻧﻪ ﭤﻲ‪ ،‬واﭘﺲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭼﺆﻧﻚ ڏاﻧﻬﻦ ﻗﺪم‬
‫ﮐﻨﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬واٽ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﻧﻈﺮ آﻳﻮ اﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻚ ﻟﻮﺷﻦ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ واﭘﺲ اﭼﻲ ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ان وﻗﺖ ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ‬
‫ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﺮدي وڌي وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ اﺗﺎن ﮐﺎن ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ڏاڍي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻟﮙﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭔﺎﻫﺮان ﭘﻮري ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺮ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻫﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﻧﻈﺎرو ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح روڊ ﻛﺮاس ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اڌ ﻛﻼڪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ان وﻗﺖ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺟﻮ ﺷﻐﻞ‬
‫دﻟﭽﺴﭗ ﻟﮙﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮري ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭤﻜﺎوٽ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ۽ آﻫﺴﺘﻲ‬
‫آﻫﺴﺘﻲ ﻧﻨﮉ اﭼﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬

‫دروازو ﺌ‬ ‫وچ او‬

‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭨﻲ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﻻﻫﺎ ﭼﺎڙﻫﺎ ڏﭠﺎ آﻫﻦ ان وچ ۾ ان ﮐﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﺑﺮﺑﺎد ﻛﺮڻ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ‬
‫ﺗﺠﺎرت ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻴﻮن ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎرون آﻫﻦ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫ﮐﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻋﺮﺑﻲ ۽ ﻓﺎرﺳﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻟﮑﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن ﭼﺮﭼﻚ ۾‬
‫درﻳﺎﻫﻪ آﻣﻮ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﻣﺪدﮔﺎر ﻧﺪي‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻨﺎري واﻗﻊ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ‬
‫ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﭼﻮﭼﻲ‪ ،‬ﭼﻮﺷﻲ‪ ،‬ﻳﺎﺷﻲ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻴﻨﻲ رﺳﻢ اﻟﺨﻂ ۾ ان ﺟﻲ‬
‫ﻣﻌﻨﻰ “ﭘﭥﺮ” آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺮﻛﻦ ان ﮐﻲ “ﺗﺎﺷﻲ ﻛﻨﺪ” ﭼﻮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﺗﺮﻛﻲ‬
‫زﺑﺎن ۾ ﺗﺎش ﭘﭥﺮ ﮐﻲ ﻛﻨﺪ ﮘﻮٺ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ‬
‫ﻫﺰار ﻗﻠﻌﻦ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫‪49‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫آﻫﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﭥﺮن ﺟﻮ ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫ﻫﻚ رواﻳﺖ ﭔﻲ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ‪ :‬ﭼﺎچ‪/‬ﺷﺎش ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﻧﺎﻟﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺳﺎوڪ ۽ ﺧﻮﺷﺒﻦ ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻋﻈﻴﻢ ﭘﭥﺮن ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﭹﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﻧﻪ ﺋﻲ ﭘﭥﺮن ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﻧﻪ ﺋﻲ ﻫﺘﺎن‬
‫ﭘﭥﺮ ﻧﻜﺘﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻬﺎدري‪ ،‬ﺟﻔﺎﻛﺸﻲ ۽ ﺟﻮان ﻣﺮدي ﺟﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ان ﮐﻲ ﻋﻈﻴﻢ ﭘﭥﺮن ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﻗﺮار ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ان ﮐﻲ ﻣﺸﺮق وﺳﻄﻰ‬
‫)وچ اوﭜﺮ( ﺟﻮ دروازو ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺻﺪي ﻗﺪﻳﻢ ۾ ﺑﻪ‬
‫ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻦ ﮐﻨﮉن ﺟﻲ رﺳﺘﻦ ﺗﻲ واﻗﻊ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي‪ ،‬ﺳﺘﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ ﮔﺎدي ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮي وﻳﻮ‪ .‬ﺟﺘﻲ‬
‫ﻣﺤﻞ ۽ ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﻋﺒﺎدت ﮔﺎﻫﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ ﭼﻜﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ رﺳﺘﻦ ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺗﻲ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻲ‬
‫ﺻﻮرت اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮي وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺮڪ ﻧﺴﻞ ﺷﺎش ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﭤﻴﻨﺪي‬
‫اﻳﺮان ﺗﺎﺋﻴﻦ وﭸﮡ واري ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻗﺎﻓﻠﻦ ﺟﻲ آﻣﺪرﻓﺖ‬
‫ﻛﺠﮕﻮگ ﺟﻲ‬ ‫ﺟﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻨﺠﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﭼﺎچ ۽ ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ُ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮن رﻳﺎﺳﺘﻮن ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﻧﻈﺎم ﺟﻲ ﺗﺤﺖ اﭼﻲ وﻳﻮن‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﮀﻬﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﺳﺴﻨﻲ ﻗﺒﺎﺋﻞ ۽ اﺗﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﮐﺎن ﺗﺮڪ ﻧﺴﻞ‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭜﭷ ڊاﻫﻪ ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺗﺮڪ ﻧﺴﻞ ﻗﺒﺎﺋﻞ‬
‫ﻣﻨﮕﻮﻟﻴﺎ ﮐﺎن وﭠﻲ اﻟﻜﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻗﺎﻏﺎن ﺟﻲ ﭜﺎ‪ ‬اﺳﭩﻴﻤﻲ‬
‫ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﻛﻴﺶ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي ورﺗﻮ‪ .‬ﺟﻨﮓ ﺟﻲ ﺷﺪت‬
‫ﮐﻲ ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﭘﺎﮢﻲ ﮐﻲ “ﮔﻼب ﺟﻲ رﻧﮓ” ﺳﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ڏﻧﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫)ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﮢﻲ رت واﻧﮕﺮ ﮘﺎڙﻫﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ( اﺳﭩﻴﻤﻲ ﺟﻲ ﭘﭧ ان ﺳﭵﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻧﺘﻈﺎم ﮐﻲ ﻫﻼﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﮔﻮرﻧﺮ ﻣﻘﺮر‬
‫ﻛﻴﻮ‪667 .‬ع ۾ ﺑﺮﻳﺎه اﻟﺤﺴﺎب اﻻﺳﻠﻤﻰ رﺿﻲ ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﻗﺎﺑﺾ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﻧﺒﻲ ﻛﺮﻳﻢ ﷺ ﺟﻲ ﻫﺠﺮت ﺟﻲ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ ان اﺳﻼم ﻗﺒﻮل ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽ ان‬
‫اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻣﻬﻢ ﺟﻮﺋﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺮﻳﺎه ﺑﻦ اﻟﺤﺴﺎب اﻻﺳﻠﻤﻰ‬
‫رﺿﻲ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﺳﺎﺋﺮ ﮐﻲ ‪ 670‬ﻋﻴﺴﻮي ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻋﺒﻮر ﻛﻴﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﺎري ﺗﻲ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﺎﺋﻲ‪ ،‬ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﺟﺎري ﻛﻴﻮ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ‬
‫ﻛ ِﺘﺒﻮ ﻟﮑﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺗﺮﻛﻦ ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﭘﻬﺘﺲ ۽ ان ۾ اﻫﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻴﻜﻲ‬ ‫ﻫﻲ‪َ ‬‬
‫ﺳﭽﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ ۽ ﺧﺪاﺋﻲ ﺑﺰرﮔﻦ ﮐﻲ ﻧﻪ ﻣﭹﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﮅو ﻛﻴﻮ‪”.‬‬
‫ﺛﻤﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﻟﮙﺎﺗﺎر ﺣﻤﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺷﺮوع ۾ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ۽ ﺳﭵﻲ‬
‫‪50‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﭜﭷ ﭠﺎﻫﻪ ﭤﻲ ۽ ﺑﻘﻮل اﻟﺘﺒﺮي ﺟﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﭜﭷ ڊاﻫﻪ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺖ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﺎ ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎدﺗﮕﺎﻫﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬واه ﻣﻠﺒﻲ ﺳﺎن ﭜﺮﺟﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي آﺑﺎدي ﮔﻬﭩﺠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﮐﺎن اٺ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﭘﺮي‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ وري آﺑﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻧﺌﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺋﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻋﺮب ﺧﻼﻓﺖ ﺟﻲ ﻣﺎﺗﺤﺖ رﻫﻴﻮ‪ .‬ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ۽ ﭔﻴﻦ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺟﺎ ﻛﺎرﻳﮕﺮ ۽ دﺳﺘﻜﺎري‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻋﺮب ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻴﺮﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۽‬
‫ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺗﻲ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ۽ ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬وري ﭘﻮ‪ ‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫اﻫﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪1365 .‬ع ﮐﺎن وﭠﻲ ‪1468‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﺘﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ رﻫﻲ‪ .‬ان دور ۾ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ڍورن ﮐﻲ ﭘﺎﻟﮡ ۽ دﺳﺘﻜﺎري‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻴﺪاوار‬
‫ﺟﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺎروﺑﺎر ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن وﭠﻲ ﭼﺎﺋﻨﻪ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺻﻨﻌﺖ‪ ،‬ﺗﺠﺎرت ۽ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻋﺮوج ﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮرﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻫﻚ اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﻬﺮن ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺷﻬﺮ‬
‫ﮐﻲ ﭨﻴﻬﻦ )‪ (30‬ﭼﺆﻧﻜﻦ ۾ ورﻫﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﭔﺎرﻧﻬﻦ )‪ (12‬دروازن ﺟﻲ اﻧﺪر‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ‪ 12‬واﻫﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺎرﺧﺎﻧﻦ ۾‪،‬‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻞ ﺷﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬دﻛﺎن ۽ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﻋﺎم ﻫﺌﺎ‪ .‬ان دور ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ‪ 400‬ﻣﺴﺠﺪون‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﺳﺮدي ۾‪ ،‬ﺷﺪﻳﺪ ﺳﺮدي ۽ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬۾ ﺧﺸﻚ ﮔﺮم ﻣﻮﺳﻢ ﭤﻴﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﻴﻮا ۽ ﭜﺎﭴﻴﻮن ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻲ ﻛﺮي ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ ان‬
‫ﮐﻲ ﭜﺎﭴﻴﻦ ۽ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻗﺮار ڏﻧﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ذﺧﻴﺮن ﺗﻲ رﻫﺎﺋﺶ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ۽ اﺗﻲ آﺑﺎدﻳﻮن ﻗﺎﺋﻢ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﻣﺤﻨﺘﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻔﺎﻛﺶ‪ ،‬ﻛﺎرﻳﮕﺮ ۽ زراﻋﺖ ﺟﺎ ﻣﺎﻫﺮﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻧﺎج ﭘﻮﮐﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ ﻛﮣﻚ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﻣﻘﺼﺪ ﻻ‪ ‬ﭨﺎﻣﻲ‪ ،‬ﻛﺎﭠﻲ ۽ ﻟﻮﻫﻪ ﺟﺎ اوزار‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﭣ ﺟﻲ ﮐﮇﻳﻦ )‪ (Hand Looms‬۾ ان ﺟﺎ ﺳﻨﻬﺎ ۽ ﭤﻠﻬﺎ‬
‫ﻛﭙﮍا ﭠﺎﻫﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬وڏو ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻟﺤﺎظ ﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﮔﻬﭧ ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬راﻧﺪ ﺟﺎ ﺑﻪ ﺷﻮﻗﻴﻦ آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ وﺳﻴﻊ راﻧﺪﻳﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻣﻴﺪان آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﭥﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ۽ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ راﻧﺪﻳﻮن ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻮري ‪1966‬ع ۾ ﺑﺮﺻﻐﻴﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۽ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﺟﻬﮙﮍن ﮐﻲ‬
‫ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ان وﻗﺖ ﺟﻲ روﺳﻲ وزﻳﺮاﻋﻈﻢ اﻟﻴﻜﺴﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺻﺪر‬
‫ﻓﻴﻠﮉ ﻣﺎرﺷﻞ ﻣﺤﻤﺪ اﻳﻮب ﺧﺎن ۽ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ وزﻳﺮاﻋﻈﻢ ﻻل ﺑﻬﺎدر ﺷﺎﺳﺘﺮي ﮐﻲ‬
‫‪51‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮔﻬﺮاﻳﻮ ۽ ‪1965‬ع ۾ واري ﺟﻨﮓ ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻞ اﺧﺘﻼﻓﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﭔﻨﻬﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻣﻌﺎﻫﺪو ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺮزا ﻏﺎﻟﺐ ﺟﻲ اﺑﻦ ڏاڏن ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺳﺎن ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﺤﻠﻲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪1865‬ع ۾ روس ان ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬روﺳﻲ اﻧﻘﻼب ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫ﺗﺮﻗﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬وﺳﻌﺖ ۽ آﺑﺎدي ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫‪1966‬ع ۾ ﻫﺘﻲ ﻫﻚ ﺷﺪﻳﺪ زﻟﺰﻟﻮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺼﻮ ﺑﺮﺑﺎد‬
‫ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻋﻈﻤﺖ وري ﺑﺤﺎل ﭤﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻚ رواﻳﺖ اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻓﺮﻫﺎد ﺟﻲ ﻣﺤﺒﺖ ﺟﻮ داﺳﺘﺎن ﺑﻪ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ‬
‫ﺳﺎن واﺑﺴﺘﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۽ اﺳﻼﻣﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﭘﺮاﮢﻦ داﺳﺘﺎﻧﻦ ﻣﺎن‬
‫ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬۽ ﺷﺎﻋﺮي‪ ،‬ﮔﺎﻧﻦ‪ ،‬۽ ﻣﺼﻮري ﺟﻬﮍن ﻟﻮڪ ﻓﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ وڏي ﻣﻘﺪار ﺟﻮ‬
‫ذرﻳﻌﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬داﺳﺘﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺷﻬﺰادي ﺧﺴﺮو ۽ آرﻣﻴﻨﻲ ﺷﻬﺰادي ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﮀﻬﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻮ دور ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺻﺮف اڄ ﺷﺎم ﺟﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻮن ﺑﻠﻨﺪ ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﻋﻤﺎرﺗﻮن‪ ،‬ﮐﻠﻴﻞ‬
‫رﺳﺘﺎ‪ ،‬ﭰﻮﻫﺎرن وارا ﭼﺆﻧﻚ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺑﺎﻏﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﻳﻘﻴﻦ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫اﻳﺘﺮو ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ ﭨﻦ وڏن ﺷﻬﺮن ﻣﺎﺳﻜﻮ‪ ،‬ﻟﻴﻨﻦ ﮔﺮاڊ ۽ ﻛﻴﻒ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﭼﻮﭤﻮن ﻧﻤﺒﺮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ اﭼﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ‬
‫رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﺮوع ﭤﻲ‪ .‬زﻳﺮ زﻣﻴﻦ اﺳﭩﻴﺸﻨﻮن ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺳﺎن‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﭠﺎﻫﻴﻮن وﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻮ ان ﺗﻲ زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻮ اﺛﺮ ﺑﻪ ﻧﭥﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻛﻨﺪا ﻛﻨﺪا ﻳﺎرﻫﻦ وﭴﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﺴﻢ ﭤﻚ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﺎﮢﻮ‬
‫ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﺮم ﮔﺮم ﻫﻨﮅ ﺗﻲ ﻧﻨﮉ ﺑﻪ اﭼﮡ ﻟﮙﻲ ۽ ﭘﺎﺳﻮ وراﺋﻲ ﺳﻤﻬﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﻣﻌﻤﻮل ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﻠﺪي اک ﮐﻠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۽‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ وﻗﺖ ۾ ﻛﻮﺑﻪ ﻓﺮق ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻤﺎز ﺟﻲ وﻗﺖ ﺗﻲ ﺋﻲ‬
‫اک ﮐﻠﻲ‪ .‬وﻗﺖ ﺟﻮ ﻓﺮق ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻤﺎز ﺟﻲ وﻗﺖ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻏﻮر ﻧﻪ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح اﭤﻲ وﺿﻮ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺠﺪو ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ ا�‬
‫ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻮ ﺷﻜﺮ ادا ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻻ‪ ‬ﻟﻔﭧ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺮي ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم وڏو ﻫﺎل ﻫﺌﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺟﻮ ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﻴﭧ ﮐﺎن ﭤﻮرو ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮون ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ‪ City Town‬ﺟﻲ ﺑﺲ ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫۾ ﭼﮍﻫﻲ ﺷﻬﺮ ﺗﻲ ﭤﻮري ﻧﻈﺮ وﺟﻬﻲ اﭼﻮن ﻣﻮن ﮐﻲ ﺑﻪ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ وﮢﻲ ان ﺟﻮ ﻛﺮاﻳﻮ‬
‫‪52‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫‪ 5000‬ازﺑﻚ ﺳﻮم ۾ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن =‪ 700/‬روﭘﻴﺎ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ورﺗﻲ ﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﺋﻲ ﺷﺮوع ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﭘﻮري‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﮘﺌﻴﻦ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﭥﺎن ﭘﻮرو ﻧﻈﺎرو ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺷﺮوع ۾ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻛﺮڻ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺑﺲ ﺟﻮ ﭨﻮﺋﺮ وﭠﻨﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﺗﺠﺮﺑﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ وڌﻳﻚ اﭼﮡ ﻟﮙﻮ ۽‬
‫اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﭼﻜﺮ ﻣﻬﺎﻧﮕﻮ ﭘﻮي ﭤﻮ‪ .‬اﻳﺘﺮن ﭘﺌﺴﻦ ۾ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﮔﻬﭧ ﻗﻴﻤﺖ ۾ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﻮار ﭤﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 2:30‬ﻛﻼﻛﻦ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﺟﻮ‬
‫ﭼﻜﺮ ﻟﮙﺮاﻳﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﭘﺮي ﭘﺮي ﮐﺎن ﻧﻈﺎرو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺑﺲ‬
‫ﮐﻲ روﻛﻴﻮ ۽ ﻫﺮ ﺟﮙﻬﻪ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻛﭥﻲ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ‪ 20‬ﻣﻨﭧ ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﻻ‪ ‬ڏﻧﺎﺋﻮن‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﻛﺮي واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﺳﺎن ﺟﻮ اڌ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻪ ﮔﺬري وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﭘﺮوﮔﺮام ﭠﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ‪ Next‬ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﮔﻬﻤﻲ ﭤﺎ اﭼﻮن‪ .‬اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻮﭨﻞ وٽ ﺑﻴﻬﻲ وﭸﮡ وارﻳﻦ ﭨﻴﻜﺴﻴﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﮐﻲ وﻳﭩﺮ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺑﻴﭡﻲ ۽ اﺳﺎن ﺳﻮار ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺳﺴﺘﻲ ﭘﺌﻲ‪.‬‬
‫ان وﻗﺖ ﻣﻴﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ وﺳﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﻻﭤﻮ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﭤﻮرو ﻣﭥﺎن ﮀﭵﻮ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي اﺳﺎن ﻣﻴﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺑﭽﺎﺋﻲ آﺳﺎﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﺗﻼش ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل‬
‫ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﻧﻪ ﺋﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن وﮢﻴﻮن ﮔﻬﮣﻴﻮن‬
‫ﻣﻬﺎﻧﮕﻴﻮن ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮن ﻫﺎ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﺳﻔﺮ ۾‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﻴﺌﻦ ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دل ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺧﺮﻳﺪ ﻻ‪ ‬ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎم ﺧﺘﻢ ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ‬
‫رات ﺟﺎ آﺛﺎر ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﭘﻮرو ﮔﻬﻤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﺎ ﺟﮙﻬﻪ ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺟﺒﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﮙﻬﻴﻮن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﮐﺎﭔﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭤﻮرو ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ آﻳﻮ ان ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﻳﻮ ان ﮐﻲ ﻧﻪ ڏﭠﻮ‪ .‬ﺧﻴﺮ رات ﺑﻪ ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻬﻤﻨﺪي وﻧﮉو ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻛﻨﺪي ﺟﮇﻫﻦ ﭤﻜﺠﻲ ﭼﻮر ﭤﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ ﻫﻮﭨﻞ آﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺳﺎﮢﺎ ﭤﻲ ﻫﻨﮅ ﺗﻲ ﻟﻴﭩﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫‪53‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ اﭸﺎ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﮐﭧ ﮐﭧ ﺳﺠﺎڳ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪.‬‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ اﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﺮ ﺗﻲ ﺋﻲ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺳﻮ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﺳﺮچ‬
‫ﻻﺋﻴﭧ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﺎن ﺗﻪ ﭼﻮﻛﻴﺪار ﺑﻨﺪ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ان ﺟﻲ ﻋﺎدت آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺿﺮور ڏﺳﻨﺪو آﻫﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ اک ﮐﻮﻟﻲ ﻧﻈﺮون ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ ﻫﻮڏاﻧﻬﻦ ﭰﻴﺮاﻳﻮن ﺗﻪ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ان ﮐﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اڄ ﮔﻬﺮ ۾ ﺗﻪ ﻧﺎﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﭤﻲ ﭤﻮرو ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻴﺘﺎﺋﻴﻦ ﭘﺮ ان‬
‫ﺟﻲ ﭘﻴﺮن ۾ ﭘﺎﺗﻞ ﻧﭡﺮ ﭘﻼﺳﭩﻚ ﺟﻲ ﺟﻮﺗﻲ ﭼﻮن ﭼﺎن ﺟﻲ آواز ۽ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻮ ﻛﺎﭠﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ‪ ،‬ﻟﺤﺎظ ﻧﻪ ﻛﻨﺪڙ ﻇﺎﻟﻢ ﻓﺮش ان ﺟﻮ ﺳﺎٿ ڏﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻨﮉ‬
‫ﮐﻲ ﺑﭽﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻦ ﺗﻲ ﺳﻮڙ رﮐﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺎن ان آواز ﺟﻮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ ﻛﺮي‬
‫ﺳﮕﻬﺎن‪ .‬ﭘﺮ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻫﻮﺋﻲ ﭘﮍاڏو ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻧﻴﭟ ﻫﺎر ﻣﭹﻴﻨﺪي ﻫﻨﮅ‬
‫ﺗﺎن ﭘﻴﺮ ﻓﺮش ﺗﻲ رﮐﻴﻢ ۽ ﻫﻠﮡ ﻛﺮي ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻴﺮن ﻣﺎن ﺑﻪ اﻫﻲ ﺋﻲ ﺳﺎز آواز‬
‫ﻧﻜﺮڻ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﭤﻜﺎوٽ ﺗﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اڄ ﺑﻪ ﭘﻮرو ڏﻳﻨﻬﻦ ﮔﻬﻤﮡ ﺟﻮ ارادو ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﭤﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺳﺎن ﻣﺸﻜﺮي ﻛﻨﺪي ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﻧﻨﮉ ﺧﺮاب ﮀﻮ‬
‫ﻛﻴﺌﻲ؟ رﻓﻴﻊ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﻣﻨﻬﻨﺠﻴﻮن ﻣﭡﻴﻮن ۽ ﻛﺮﻳﻠﻲ ﺟﻬﮍﻳﻮن ﻛﻮڙﻳﻮن‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﭔﮅﻧﺪو رﻫﻴﻮ ۽ ﮐﻠﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫اﺋﻴﻦ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﻧﺎﺷﺘﻲ واري ﻫﺎل ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮐﺎڌي ۾ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﻋﻠﻰ درﺟﻲ ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﺎدت ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ‪ 10‬ﮐﻦ داﮢﺎ ﺳﻜﻞ ﻣﻴﻮي ﺟﺎ ﮐﮣﻲ ﭘﻴﻨﭧ ﺟﻲ‬
‫ﮐﻴﺴﻲ ۾ رﮐﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮔﻬﻤﻨﺪي ﮔﻬﻤﻨﺪي ﻛﻨﻬﻦ وﻗﺖ داﮢﻮ وات ۾ وﺟﻬﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﺎن ﭘﺮ ان وﻗﺖ ﺻﺮف ﻧﻴﺮن ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﮣﻲ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺲ‪ .‬ﻣﺎن ﮐﺎڌو‬
‫ﮐﮣﻲ اﻳﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ اﭤﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﺿﺮور‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺗﻪ ﭨﻴﺒﻞ ﻗﺒﻀﻪ ﮔﺮوپ ﮐﺎن ﺑﭽﻴﻞ ﻫﺠﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﻧﺎﺷﺘﻲ ﮐﮣﮡ ﻻ‪ ‬وﭸﻮن ﺗﻪ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﭔﺌﻲ ﺟﻮ ﻗﺒﻀﻮ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ‬
‫رش ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ﺧﻄﺮو ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﻜﻮ‬
‫ﻣﻴﻮو ﻧﻪ ﮐﮣﻲ آﺋﻲ آﻫﻴﻦ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ اﭼﻲ؟ ﻣﻮن ﻧﻪ ۾ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪ .‬ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ً‬
‫ﻓﻮرا ﺳﻮال‬
‫ﺳﺎن ﭔﻴﻮ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﮀﻮ؟‬
‫ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اڄ ﻣﻮن ﻫﻚ ﺗﻤﺎﺷﻮ ڏﭠﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭘﮁﻴﻮ ﻛﻬﮍو ﺗﻤﺎﺷﻮ؟ ﻣﻮن ان ﮐﻲ‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﭔﻪ ﻋﻮرﺗﻮن ﻣﻮن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﻴﺮن ﮐﮣﮡ ﻻ‪ ‬آﻳﻮن‪ .‬ﻫﻚ ﻋﻮرت ﭔﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻴﻨﮉ وچ ﻧﻴﭗ ﻛﻦ ۾ وﻳﮍﻫﻲ ﭘﺮس ۾ رﮐﻲ ﮀﮇ اڄ ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﭸﮣﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻛﭥﻲ دﻳﺮ ﻧﻪ ﭤﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﮐﺎڌو اﺳﺎن وٽ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ﺗﻪ ان‬
‫ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻢ ﻛﻨﺪي ﻣﺎن ڊﭴﺎن ﺑﻪ ﭤﻲ ۽ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺗﻪ‬
‫ﭔﻲ ﺟﻠﺪي ﺋﻲ ﻧﻴﭗ ﻛﻦ ﮐﻨﻴﻮ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﺳﻴﻨﮉ وچ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ وﺟﻬﻲ ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ان‬
‫‪54‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﻋﻮرت ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭼﻮري ﻛﺮڻ ۾ ﻛﻴﺘﺮي ﻣﺎﻫﺮ آﻫﻴﺎن‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ﺑﻪ‬
‫ﻧﻴﭗ ﻛﻦ ﮐﮣﻲ ان ۾ وﻳﺠﻴﭩﻴﺒﻞ رول اﭸﺎ ﻣﺲ رﮐﻴﻮ ﺗﻪ ان ﺗﻲ ﺑﻴﺮي ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﺠﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺟﻠﺪي اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن اﭼﻲ ﭼﻮڻ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﮐﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﮔﮇ ﮐﮣﻲ وﭸﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﺗﻪ وﻳﭽﺎري ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ‬
‫وﺋﻲ ﭘﺮ ﭔﻲ ﻋﻮرت ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻣﻴﺰ ﺗﻲ وﻳﭡﻞ ﭘﻨﺞ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ،‬ﻫﻚ ﻣﻴﺰ ڏاﻧﻬﻦ‬
‫اﺷﺎرو ﻛﻨﺪي ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﻫﺘﺎن ﭘﻨﺠﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﮣﻲ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻮ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ روﻛﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ وﻳﭩﺮ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﺗﺎن ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ ۽ ﭔﺌﻲ ﻋﻮرﺗﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﺎرواﺋﻲ ﻣﻜﻤﻞ ﻛﺮي ﮐﻠﻨﺪﻳﻮن اﭼﻲ ﻛﺮﺳﻲ‪‬‬
‫ﺗﻲ وﻳﭡﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻮن ﻧﻪ آﻧﺪو ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻣﺎن ﺗﻪ ﭔﻪ ﭨﻲ داﮢﺎ‬
‫ﮐﮣﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺻﺮف ﭼﺴﻜﻮ‪ ،‬وﭠﮡ ﻻ‪ ‬ﮐﮣﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ .‬رﻓﻴﻊ اﭤﻴﻮ ﻫﻚ ﻧﻨﮃي‬
‫ﭘﻠﻴﭧ ۾ ﭤﻮرا داﮢﺎ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ ۽ ﭼﻮڻ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻ‪ ‬آﻧﺪا اﭤﻢ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﮐﺎڌو ﮐﮣﮡ ﻻ‪ ‬وﻳﻮ‪ .‬ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬آﺧﺮ ۾ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﮐﻨﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺳﺎن‬
‫ﭘﻮرو ﺟﺴﻢ ﭼﺴﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬۽ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻟﻄﻒ ﺑﻪ وڌي وﻳﻮ‪ .‬اﺗﺎن اﭤﻲ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ‬
‫ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﺎﭔﻲ آدرﭜﺎ‪ ‬ﻛﺮڻ واري ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﺟﻮ ﻫﻮﭨﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﺎرڊ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺌﻲ ﮀﮇ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ﻣﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺟﻮ ﻟﻔﻆ ﻧﻜﺘﻮ اﭸﺎ رﻓﻴﻊ‬ ‫ﻫﻨﻦ ﮐﻲ َ‬
‫ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺑﻪ ﻧﻪ ﺗﻪ ﻓﻮن ﻛﺎل ﺗﻲ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﺟﻦ واﻧﮕﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﺋﻲ‬
‫۽ ان ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﺮي ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻛﺎري رﻧﮓ واري ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺣﺎﺿﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ان ﭨﻴﻜﺴﻲ ڊراﺋﻴﻮر ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇي آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﺎن ﮐﮣﻲ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﻫﻮ اﭼﻲ وﻳﻮ ﻫﻮﻧﺪو‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو دروازو ﮐﻮﻟﻲ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﭼﺌﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻏﺮﻳﺒﺎﮢﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﺳﻮاري اﭼﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﺸﺮﻳﻒ ﻓﺮﻣﺎ‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻧﻮ وﮘﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﻮري ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﮔﺎڏي ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﮐﮣﻲ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮔﺎڏي ۾ ﺳﻮار ﭤﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﺎڏي ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻲ ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ روڊ ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫‪ 20‬ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﺟﻤﻌﺪار ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ روڊ ﺟﻲ ﺻﻔﺎﺋﻲ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ‪ .‬۽‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺗﻪ ﻫﺮ وﻗﺖ اﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻛﻮ ﻛﭽﺮو ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻲ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻠﺪي ﺻﻔﺎﺋﻲ‬
‫ﻛﺌﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ اﻫﻢ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﺳﺘﻲ ﮐﻲ ڌوﺋﮡ وارﻳﻮن ﮔﺎڏﻳﻮن ﺑﻪ اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪.‬‬

‫‪55‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

 ‫ز‬ ‫ﺌ ن‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺌ‬
‫)‪(The Museum of Victims Political Repression‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي روڊ ﺗﻲ ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎري‪ ‬ﺳﺎن ﻫﻠﮡ ﻟﮙﻲ ۽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 20‬ﻣﻨﭩﻦ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ‪ Shakidlar‬ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺘﺎﺛﺮن ﺟﻮ ﻋﺠﺎﺋﺐ‬
‫ﮔﻬﺮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾‪ ،‬ﺷﻴﺨﺪﻟﺮ ﻫﻮﺗﻴﺮاﺳﻲ )‪ (Shakhidlar Hotirasi‬ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ واﻗﻊ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ آﻫﻲ‪“ .‬ﺷﻬﻴﺪن ﺟﻲ ﻳﺎد ۾”‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺷﻬﺮي ﭨﻮﺋﺮ ﺟﻲ ﺑﺲ ۾ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﺲ ﻫﺘﻲ‬
‫‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﺗﺮﺳﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ﺳﻔﺮ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺳﺎوڪ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﺳﻨﻬﻦ رﺳﺘﻦ ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎوڪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﮔﻞ ﻫﻮا ﺟﻲ ﻟﻬﺮن ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﺟﻬﻮﻣﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ روڊ ﮐﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻴﭟ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن‬
‫ﺋﻲ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻟﻬﮣﻴﻮن ﭘﻴﻮن ۽ واﭘﺲ ﭼﮍﻫﮡ ﺟﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﮀﺎ ﻛﺠﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﮔﻬﻤﮣﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﺗﻪ ﺑﺮداﺷﺖ ﻛﺮﮢﻴﻮن‬
‫ﭘﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭨﻲ وي ﭨﺎور ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ وﺳﻴﻊ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻲ‬
‫وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻮزﺳﻮ ﻧﺪي‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﺑﺎغ ﺟﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‬
‫ﻛﻞ ‪ 100‬اﻳﻜﮍ ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮي ﮐﺎن ﻳﺎدﮔﺎر ﮔﻨﺒﺬ واري‬
‫ﻋﻤﺎرت ‪ 27‬ﻣﻴﭩﺮ ﺑﻠﻨﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ اﭠﻦ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﮔﻮل ﻓﻴﺮوزي ﮔﻨﺒﺬ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﺮ ﺳﻴﺎح ﺟﻮ ڌﻳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف‬
‫ﮀﻜﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺑﻠﻜﻞ وچ ۾ ﻫﻚ ﻳﺎدﮔﺎر ﭘﭥﺮ رﮐﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ‬
‫ﭨﻦ زﺑﺎﻧﻦ ۾ )ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬اﻧﮕﺮﻳﺰي ۽ ازﺑﻚ( ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اﻧﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻳﺎد ۾ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺑﺎﮢﻲ وﻃﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺮي وﻳﺎ‪ ،‬اﻫﻲ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻧﺪه رﻫﻨﺪا‪”.‬‬
‫ان ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺑﻴﻬﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ رﻓﻴﻊ ﺑﻴﭡﻮ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ان ﺟﻮ ﻓﻮﭨﻮ ﻧﻜﺘﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻨﻬﻨﺠﻮ وارو آﻫﻲ وﭸﻲ ﺑﻴﻬﻪ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ‬
‫ﻛﮃان ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻜﮍو ﺳﻴﺎح ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﭔﺌﻲ ﺑﻴﻬﻮ ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﺟﻮ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃان ﭤﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﭔﻨﻬﻲ ﻣﻠﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﻳﻮ‪ .‬ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ ڏاﻛﮡ ﻟﻬﻲ‬
‫ﻫﻴﭟ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪“ ،‬ﻣﻈﻠﻮﻣﻦ ﺟﻲ ﻳﺎدن ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر”‬
‫ﻣﺸﺮﻗﻲ اﻧﺪاز ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺎﻟﻤﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ رواﻳﺘﻲ زﻳﻮارت‬
‫‪56‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫رﮐﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ اﺳﭩﺎﻟﻦ ۽ ﭔﻴﻦ دﻫﺸﺖ ﮔﺮدن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﻗﻒ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻧﺘﻴﺠﻲ ۾ ﻫﺰارﻳﻦ ﺑﻲ ﮔﻨﺎﻫﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻮت واﻗﻊ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﭘﺮاﮢﻴﻮن‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮون ۽ ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﺳﺘﺎوﻳﺰ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻲ ﻣﺜﺎل وڏي ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۽ ان‬
‫ﺟﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪن ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮڻ ﺟﻲ‪ ،‬ﺑﻲ ﻣﺜﺎل‪ ،‬وﺳﻴﻊ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ اﻗﺪاﻣﻦ‬
‫ﺟﻲ ﮔﻮاﻫﻲ ڏﻳﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان ۽ اداﻛﺎر ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﻧﻪ ﻛﻨﻬﻦ ﻃﺮح ﺣﻜﻤﺮان ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﺮاض ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻧﺪي‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﻣﺠﺮﻣﻦ ﮐﻲ رات ﺟﻲ وﻗﺖ آﻧﺪو وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﮔﻮﻟﻲ ﻫﮣﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮڻ‬
‫ﺑﻌﺪ اﻧﻬﻦ ﻣﺎرﺟﻲ وﻳﻞ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﺎ ﻻش ﻫﻦ ﻧﺪي ۾ اﮀﻠﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ‬
‫اﻫﮍن ﺧﻮﻓﻨﺎڪ واﻗﻌﻦ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﻧﻪ ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﻚ ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻳﺎدﮔﺎر آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﭥﻲ ﭔﺎر ۽ ﺑﺎﻟﻎ ﺷﺎم ﮔﺬارڻ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻧﺌﻮن ﺷﺎدي ﺷﺪه ﺟﻮڙو ﻫﺘﻲ ﮔﻞ رﮐﮡ اﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺑﺎغ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﮙﻬﻦ ﺗﺎن آﻧﺪل وڻ ﻟﮙﺎﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻲ‪ ‬اڻ وﮢﻨﺪڙ ﻳﺎدن ﺟﻮ ﭘﺮاﻣﻦ ﭘﺮﺳﻜﻮن ۽ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ ﻣﻨﻔﺮد ﻣﻘﺎم‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻮ ﻣﺰو ﻣﺎﮢﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺗﺎن واﭘﺲ اﭼﮡ ﺟﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﭘﺮ ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ڏﺳﻲ ﮔﻬﭕﺮاﻫﭧ ﭤﻲ‪ .‬ﭘﺮ ا� اﻛﺒﺮ ﭼﻮﻧﺪا ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ‬
‫ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ۽ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺟﻮ ﺳﺎﻫﻪ ﮐﻨﻴﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ﻧﻮٽ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻫﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻋﺎدت ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ان ﺳﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮘﻮﻟﮡ ۾ آﺳﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﺑﻪ‬
‫اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ۾ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻧﺌﻮن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﻳﻮرﭘﻲ اﻧﺪاز ﺟﻮ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺑﻠﻨﺪ ۽ ﻧﺌﻴﻦ اﻧﺪاز ﺟﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪي ﻏﻴﺮ ﻣﺤﺴﻮس‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ اﻧﺪاز ﭘﺮاﮢﻮ ﭤﻴﻨﺪو وﻳﻮ ۽ اﺳﻴﻦ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ا ﺌم‬
‫)‪(Hast Imam Complex -Hazrati Imam‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻫﺴﺖ اﻣﺎم ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وﭼﻴﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﺿﻠﻊ ﺳﺒﺰار ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ اﻣﺎم ﺟﻲ درﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ان ﺟﻮ ﭘﻮرو ﻧﺎﻟﻮ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻗﻔﻞ ﺷﺎﺷﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻮ ان وﻗﺖ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﺎش ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﻚ‬
‫‪57‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﻣﺸﻬﻮر ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان‪ ،‬اﺳﻜﺎﻟﺮ‪ ،‬ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻮ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ‪ ،‬زﺑﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﻣﺎﻫﺮ‪،‬‬
‫ﺑﻬﺎدر‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﻋﻘﻠﻤﻨﺪ ۽ اﺳﻼﻣﻲ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﻲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﻮ ﻣﺼﻨﻒ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻮ‪ 291 .‬ﻫﺠﺮي ﻛﻠﻴﻨﮉر )‪ 903/904‬ﻋﻴﺴﻮي( ۾ اش ﺷﺎش )ﻣﻮﺟﻮده ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ( ۾‬
‫ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ واﻟﺪ ﭘﮍﻫﻴﻞ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﺎﻟﻲ ۽ ﻛﻨﺠﻲ ﺟﻲ دﻛﺎن ﺟﻮ ﻣﺎﻟﻚ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﭥﻲ ﻫﻦ ان دﺳﺘﻜﺎري‪ ‬ﺟﻲ رازن ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ﺟﻠﺪﺋﻲ ان ۾ ﻣﻬﺎرت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ان ﮐﻲ ﭘﮍﻫﮡ ﺟﻮ ڏاڍو ﺷﻮق ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮاﻧﻲ ۾ ﺋﻲ ﺷﺎﻋﺮي ﻛﺮڻ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻧﻨﮃي ﻋﻤﺮ ۾ ﻫﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﺎري رﮐﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﺮاﺳﺎن‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﻼﻣﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻐﺪاد ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺣﺞ ﻛﻴﺎ‪ .‬ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ دﻳﻨﻲ ﭴﺎڻ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ آﻫﻲ ﺗﻪ ان ۾ ﺑﻪ اﻋﻠﻰ ﻋﻠﻢ‬
‫رﮐﻨﺪو ﻫﻮ ۽ دﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ ﻫﻮ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﮔﻮ‪ ‬ﮐﮣﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺴﺌﻠﻦ‬
‫ﮐﻲ ﺣﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻃﺎﻗﺖ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻳﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ‬
‫ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ دﻳﻨﻲ ﻣﺴﺌﻠﻦ ﺟﻲ ﺑﻨﺪ ﺗﺎﻟﻦ ﺟﻮن ﺳﭛ ﭼﺎﭔﻴﻮن ﻫﻦ وٽ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ﺷﻮﻗﻴﻦ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮري ﻣﺴﻠﻢ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وﻃﻦ واﭘﺲ آﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪس ﻣﻘﺎﻣﻦ ﺟﻲ زﻳﺎرت ۽ ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻧﺸﺎة ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻧﺎﻣﻴﺎرن ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن‬
‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻛﻨﺪي ﻫﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ رﻫﮡ ﺟﻮ ارادو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﭥﻲ ﺳﻨﺪس ﺷﻬﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﺟﻲ وﻃﻦ واﭘﺴﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺳﻨﺪس ﺷﻬﺮت ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﺳﻨﺪس وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﮔﻬﮣﻲ وﻗﺖ ﻻ‪ ‬زﻧﺪه ﻧﻪ رﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ان ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﺌﻮن‬
‫ﻣﻘﺒﺮو ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اڄ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻣﺤﻔﻮظ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﺎن ﻟﻬﻲ ان ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻮ دروازو ﭔﺌﻲ‬
‫ﻃﺮف ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮن ﻧﻈﺮون اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﺎن ﺑﻪ ﻫﻚ‬
‫ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺟﻴﺌﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ اﻳﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﺳﮅو رﺳﺘﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ان رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻗﺒﺮون ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن ۽ وچ ۾ ﭘﻜﻮ رﺳﺘﻮ ﺳﺮن ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭼﻮﻛﻨﮉو دروازو‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ وچ ۾ ﻫﻚ ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ ﺷﻜﻞ واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ دروازو ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫ﭔﺎرﻫﻦ ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ اﻧﺪر ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻗﺒﺮن ﺟﻮ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ وڌﻧﮅو وﻳﻮ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر دروازي وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭜﺘﻴﻮن ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن‬
‫ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺻﻮﺑﻲ ﭘﻨﺠﺎب ۾ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻜﻴﻦ‬
‫ﺳﺮن ﺟﺎ ﮔﻬﺮ ﭠﻬﺮاﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ان ﮐﻲ ﻓﻴﺮوزي ۽ ﻧﻴﺮي‬
‫رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﺎن ﻋﺮﺑﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﺑﻪ اﻛﺮﻳﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭘﻮري ﻋﻤﺎرت ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﭼﻦ ۽‬
‫‪58‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫واري‪ ‬ﺟﻮ ﮔﺎرو ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن‪ ،‬ﻋﻤﺎرت ﻛﻴﺘﺮي ﻗﺪﻳﻢ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻮ اﺣﺴﺎس‬
‫ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺟﻲ اﻧﺪاز ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ اﻳﻮان ﻫﻮ‬
‫ﺟﺘﺎن ﻣﺮﻛﺰي ﻫﺎل ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﺧﺎص ﻗﺴﻢ ﺟﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﻓﻀﺎ‬
‫ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺧﻮف ۽ ﻋﻘﻴﺪت ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﻧﺪر اوﻧﺪاﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺟﺎرا ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﮐﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﭴﺎري ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﻣﺎن ﻟﻴﻜﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ روﺷﻨﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﺎ ذرا ﺑﻪ ﺟﻬﻮﻣﺮ‬
‫ﻟﮙﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﻃﻠﺴﻤﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﻓﻴﺮوزي ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﻀﺮت‬
‫اﻣﺎم اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻗﻔﻞ ﺷﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺑﺨﻤﻞ ﺟﻲ ﭼﺎدر ﭘﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻮن ﻗﺒﺮون ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ڏﮐﮡ ۾ ﺿﻤﻴﻤﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ان ﺟﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻮن‬
‫ﻗﺒﺮون آﻫﻦ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻴﻮن ﻗﺒﺮون ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﺗﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻦ‪ .‬ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ‬
‫ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﻫﻚ اﻫﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ۽ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻳﺎدﮔﺎرن ﻣﺎن‬
‫ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬رواﻳﺘﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺧﻮاﺗﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﻘﺒﻮل ﻣﻴﮍ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻦ ﮐﻲ ﭘﻴﭧ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻫﻮ ﺧﻴﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺧﺎڪ‬
‫ﮐﮣﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻫﭣ ﭰﻴﺮڻ ﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻮرت ﮐﻲ ﭘﻴﭧ ﭤﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﻫﺰار ﺳﺎل ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ واﻧﮕﺮ ﺳﻮن ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ۽ ﺳﻴﺎح روح ﺟﻲ‬
‫ﺗﻨﺪرﺳﺘﻲ ۽ ﺗﺴﻜﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺰار ﺗﻲ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ان ﺟﮙﻬﻪ ﮐﻲ ﭘﻮري اﺳﻼﻣﻲ دﻧﻴﺎ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺧﺎص اﻫﻤﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪ ،‬۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن آﻳﻞ ﻣﻮﻣﻨﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻤﺎﻋﺖ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻚ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ اداري ﺟﻲ‬
‫وڏي ﻋﻤﺎرت اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ اﻫﻮ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪ ‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪1971 .‬ع ۾ ﻣﻤﺘﺎز‬
‫ﻋﺎﻟﻢ دﻳﻦ ﺷﻴﺦ ﺿﻴﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﺧﺎن اﻳﻦ اﻳﺸﻮن‬ ‫ِ‬ ‫اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﻴﺸﻮا‪ ،‬ﻣﺒﻠﻎ ۽‬
‫ﺑﺎﺑﺨﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ اداري ۾ ﻫﺮ ﺳﺎل ‪ 200‬ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﭤﺌﻲ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ان اداري ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻧﻮﺟﻮان ﻣﺮد ۽ ﻋﻮرﺗﻮن ﻧﻪ ﺻﺮف ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺳﻴﻜﻴﻮﻟﺮ ادارن ۾ ﺑﻪ ﻛﻢ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ان ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻲ‪ ‬ادارو ﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪2007 .‬ع ۾‬
‫ﻫﺘﻲ ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ اﮘﻴﺎن ﭔﻪ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ روڊ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ‬
‫اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ داﺧﻠﻲ دروازو ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﺎٺ‬
‫‪59‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻢ ﺳﺎن ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺴﻴﻦ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﻛﻢ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﺟﻮ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻧﺪر ﮔﻴﭧ ﮐﺎن ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺟﻲ دروازي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻜﻮ رﺳﺘﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ۽ ان ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﺑﺎغ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ وﮢﻦ ﮐﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ﺳﺎن ﮔﻠﻜﺎري ﺑﻪ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻠﻜﻲ ﭔﻮﭨﺎ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻫﺎل ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اٺ ڏاﻛﺎ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ‬
‫ﻫﺎل ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﺎل ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻫﺎل ۾ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺿﺮوري ﺷﻴﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ً‬
‫ﻣﺜﻼ‬
‫ﻣﻨﺒﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺮاب ۽ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﺷﻮﻛﻴﺲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻛﺎٺ ﺟﺎ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﭜﺖ ﺗﻲ ﻣﺤﺮاﺑﻦ واﻧﮕﺮ ڊزاﺋﻴﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﭥﻲ ا� ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﷺ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ‪ ،‬ﻛﭥﻲ ﻛﻠﻤﻮ‬
‫۽ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻮن آﻳﺘﻮن ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﭜﺖ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻛﺮﻳﻢ ۽ ﻓﻴﺮوزي‬
‫ﻫﻮ‪ .‬۽ ﻣﭥﻲ ﺟﻴﻜﻮ وچ ۾ ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻓﻴﺮوزي ۽ ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ‬
‫ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ رﮐﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ۽ وچ ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻓﺎﻧﻮس ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎل ۾ ﭨﻲ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺎﺳﻲ وارﻳﻦ ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ وچ ۾ دروازو ۽ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن درﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن روﺷﻨﻲ ۽ ﻫﻮا ﺟﻮ ﮔﺬر آرام ﺳﺎن ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻓﺮش ﺗﻲ ﻓﻴﺮوزي‬
‫رﻧﮓ ﺟﻮ ﻛﺎرﭘﻴﭧ وﮀﺎﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﺪر ﻧﻈﺮ ﻛﺠﻲ ﻳﺎ ﭔﺎﻫﺮ ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻬﺎر‬
‫ﺟﻲ ﺳﻤﺎع ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎل ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺎل ﺟﻲ‬
‫اﮘﻴﺎن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن وراﻧﮉو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺳﻬﺎري ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭼﭩﺴﺎﻟﻲ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫وراﻧﮉي ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﻪ ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ ﺟﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﻋﻮرﺗﻦ ﻻ‪‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺑﻪ ﭔﭙﻬﺮي ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ‬
‫ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻋﻮرﺗﻮن آﻳﻞ ﻫﻴﻮن وڏي ﻫﺎل ۾ ﻣﮍدن ﺟﻮ ﻣﻴﮍ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﺮﮔﺮم آﻫﻲ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﮡ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭔﻪ ﻣﺎڙ ﻋﻤﺎرت ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ اﻫﺎ ﻋﻤﺎرت ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻠﻨﺪي اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻟﻮﻫﻪ ﺟﻮ ﺟﻬﻨﮕﻠﻮ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﻫﻚ ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ ﭼﻴﻚ ﭘﻮﺳﭧ ﻫﺌﻲ اﺗﻲ ﭔﻪ ﺗﺎزه ﺗﻮاﻧﺎ ﺳﭙﺎﻫﻲ‬
‫ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﺮ اﻳﻨﺪڙ وﻳﻨﺪڙ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ رﮐﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ‬
‫ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻴﭧ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻨﭩﻦ ﻻ‪ ‬ﺑﻨﺪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‬
‫اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ اﭤﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺑﻨﺪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪60‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﻮ اﺗﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺗﻪ ﭘﺎس ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻫﻚ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﭔﻦ رﺳﺘﻦ ﺟﻲ وچ ۾ وﻫﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ وڏا وڏا وڻ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﺮاﮢﻮ‬
‫ﮘﻮٺ ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ﻣﺎن اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﭘﺮاﮢﻲ‬
‫آﺑﺎدي آﻫﻲ‪ .‬وري واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﮔﺎرڊ ﻛﻨﮅ ﻟﮇاﺋﻲ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ اﭸﺎ ﻧﻪ‬
‫ﮐﻠﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺣﻴﺮان ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ آﺧﺮﻛﺎر ﻣﺎﺟﺮا ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي‬
‫ﺑﻪ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ ﭤﻮرن ﭤﻮرن اﻧﮕﺮﻳﺰي ﻟﻔﻈﻦ ﻳﺎ اﺷﺎرن ﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ۽ آﺧﺮ ۾ وﻳﭽﺎرا ﻣﺴﻜﺮاﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﭘﻨﺞ ﻣﻨﭧ‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮن ﭤﺎ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮن ﭔﻴﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ڏﺳﮡ ﻫﻠﻴﺎ ﻫﻠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ اﻻﻫﻲ ﺳﭙﺎﻫﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﭘﻮري ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﮔﻬﻴﺮي ۾‬
‫وﭠﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭤﻮرو ﭘﺮي روڊ ﺗﻲ وڏﻳﻮن ‪ V.I.P‬ﮔﺎڏﻳﻮن ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‬
‫ﺟﻦ ﻣﺎن اﻳﺮان ﻣﺎن آﻳﻞ ﻛﺠﻬﻪ ‪ V.I.P‬ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﻫﻚ ﻋﻮرت ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻲ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﺗﺎن ڏﺳﻲ واﭘﺲ ﻣﻮﭨﻴﺎ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﮔﺎرڊ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ اﭼﻮ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫ﭨﻜﻴﭧ وﭠﻲ ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ ﮔﻴﭧ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬دروازي ﺟﻲ آڏو ﻫﻚ ﻏﺎﻟﻴﭽﻮ وﮀﺎﻳﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺟﻮﺗﺎ ﻻﻫﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﺧﺎﻧﻦ وارا‬
‫ﻛﭕﭧ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺟﻮﺗﺎ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﺠﻦ ﭘﻴﺎ ﺟﻴﺌﻦ اﻛﺜﺮ درﮔﺎﻫﻦ ۽‬
‫ﻣﺴﺠﺪن ﺗﻲ اﻫﮍو ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﭤﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻴﮍ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻫﭩﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﻧﻤﻮل ﻧﺴﺨﻮ ﺧﻠﻴﻔﻲ ﺣﻀﺮت‬
‫ﻋﺜﻤﺎن � ﺟﻲ دﺳﺖ ﻣﺒﺎرڪ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﻞ ﻣﺸﻬﻮر ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺘﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﺮڻ ﺟﻲ ﮐﻞ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻧﺴﺨﻲ ﺟﻲ ﻣﺎپ ﺑﻪ وڏي آﻫﻲ‪ ،‬وزن‬
‫ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﮐﺮ ﺑﻪ وڏا آﻫﻦ ﻛﺎري ﻣﺲ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ زﻳﺮ‪ ،‬زﺑﺮ ۽‬
‫ﭘﻴﺶ ﺟﻮن ﻧﺸﺎﻧﻴﻮن ﺑﻪ ﻧﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﻗﺮآن ﮐﻲ ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن ﻏﻨﻲ رﺿﻪ ﮐﻲ ﺗﮇﻫﻦ ﭘﺌﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺟﻨﮓ ﻳﻤﺎﻣﻪ ۾ ﮔﻬﮣﺎ ﻗﺮآن ﺟﺎ‬
‫ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻬﻴﺪ ﭤﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان وﻗﺖ اﻫﻮ ﻓﻜﺮ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﺳﻮرﺗﻦ ﮐﻲ‬
‫ﻛﺎﻏﺬ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻮ وﭸﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن ﻏﻨﻲ رﺿﻪ اﻫﺎ ذﻣﻴﺪاري ﮐﻨﺌﻲ ۽‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ دﺳﺖ ﻣﺒﺎرڪ ﺳﺎن ﻧﺴﺨﻮ ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﺮﻣﻨﻲ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻚ وڏي ﺷﻮﻛﻴﺲ ۾ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺧﻮدﻛﺎر )‪ (Automatic‬ﻃﺮﻳﻘﻲ‬
‫ﺳﺎن ﻧﻤﻲ ۽ درﺟﻲ ﺣﺮارت ﻗﺒﻀﻲ ۾ رﻫﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﺟﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺴﺨﻮ اﺳﻼم‬
‫ﺟﻮ ﻣﺎﺧﺬ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻬﺎدت ﺟﻲ وﻗﺖ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺮآن‬
‫‪61‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﺠﻴﺪ ﭘﮍﻫﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن رﺿﻪ ﮐﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ ﺧﻮن ﺟﺎ ﻧﺸﺎن ﺑﻪ ان ﺗﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻧﺴﺨﻮ ﻣﺪﻳﻨﻲ‬
‫۾ ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬دﻣﺸﻖ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻐﺪاد ۾ آﻧﺪو وﻳﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دور ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻐﺪاد ﻓﺘﺢ‬
‫ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ روﺳﻲ اﻧﻘﻼب آﻳﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ‬
‫ﻫﻦ ﻧﺴﺨﻲ ﮐﻲ ﻟﻴﻨﻦ ﮔﺮاڊ ﺟﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮ ۾ ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬روﺳﻲ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪاﻧﻦ ان‬
‫ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو ورﺗﻮ ۽ ان ﺟﻲ اﺻﻞ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺳﻨﺪ ﺑﻪ ﺟﺎري ﻛﺌﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻲ‬
‫اﻳﺸﻴﺎﺋﻲ رﻳﺎﺳﺘﻮن آزاد ﭤﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﭘﺮزور ﻣﻄﺎﻟﺒﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ اﺳﺎن ﮐﻲ واﭘﺲ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ادب ۽ اﺣﺘﺮام ﺳﺎن ﻫﻦ‬
‫ﻗﺮآن ﻣﺠﻴﺪ ﮐﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ آﮢﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ۾ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﺗﻲ ڊاﻛﭩﺮن ﺟﻲ ڊﻳﻮﭨﻲ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ ﻛﻤﺮي ﺟﻲ درﺟﻪ ﺣﺮارت ۽ ﻫﻮا ۾ ﻧﻤﻲ ﺟﻲ ﻣﻘﺪار ﮐﻲ ڏﺳﻦ ۽ ﻗﺮآن‬
‫ﻣﺠﻴﺪ ﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﭙﺮي ﻛﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻗﺮان ﻣﺠﻴﺪ ﮐﻲ ﻣﺤﻔﻮظ ﻛﺮي‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ان ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﭘﮍﻫﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﮍﻫﻲ ﻧﻪ‬
‫ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﻏﻮر ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﭔﻪ ﻟﻔﻆ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ آﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ‬
‫ﺷﻬﺎدت ﺟﻮ رت ڏﺳﻲ ذﻫﻦ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﺋﻲ ﺗﻪ ﺳﺒﺤﺎن ا� ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺷﻬﺎدت ﺟﻲ ﮔﻮاﻫﻲ ﭘﭥﺮ ڏﻳﻨﺪا‪ ،‬ﭘﺮ ﺣﻀﺮت ﻋﺜﻤﺎن ﻏﻨﻲ رﺿﻪ ﺟﻲ ﺷﻬﺎدت ﺟﻲ‬
‫ﮔﻮاﻫﻲ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺮآن ڏﻳﻨﺪو‪ .‬ﺧﻴﺮ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﮐﻲ ﻛﺎﻓﻲ دﻳﺮ ﻋﻘﻴﺪت‬
‫۽ ﻣﺤﺒﺖ ﺳﺎن ڏﺳﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻢ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃو ﭘﺮ رﻓﻴﻊ اﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﺑﻮرڊ ﺗﻲ‬
‫ﻛﻴﻤﻴﺮا ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﻛﺮاس ﺟﻲ ﻧﺸﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﻬﻠﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﻧﭥﻮ ﻛﮃي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﭤﻮرو ڏک ﭤﻴﻮ ﭘﺮ اﻫﮍﻳﻦ اﻫﻢ ﻛﺘﺎﺑﻦ‬
‫۽ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃڻ ﺟﻲ اﻛﺜﺮ ﺟﻬﻞ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﺎﻫﺮن ﺟﻮ ﺧﻴﺎل‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻓﻠﻴﺶ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﺻﺤﻴﺢ اﺛﺮ ﻧﻪ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺟﻮ ﺧﻴﺎل اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﺤﺎﻟﻲ ﻻ‪ ‬ﺿﺮوري آﻫﻲ اﺗﻲ ﻫﻚ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻪ‬
‫ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃي ورﺗﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن اﻫﮍو ﻛﻮﺑﻪ ﻛﻢ ﻧﻪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺟﻬﻞ‬
‫ﻛﻴﻞ ﻫﺠﻲ‪ ،‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ رﻓﻴﻊ اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻋﻤﻠﻲ ﮐﺎن اﺟﺎزت ﮔﻬﺮي ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺑﻪ اﻧﻜﺎر‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ آﻓﻴﺲ ۾ وﭠﻲ وﻳﻮ ﺟﭥﺎن ﻫﻚ ﻛﺘﺎب ﻛﮃي‬
‫ڏﻧﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ان ﻗﺮآن ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ۽ ﺗﻔﺼﻴﻞ وﺿﺎﺣﺖ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺑﺎﻗﻲ ﭨﻦ ﻛﻤﺮن ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﺎ ﻧﺴﺨﻪ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﺑﺎﻧﻦ ۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﭛ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺷﻴﺸﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺷﻮﻛﻴﺲ ۾‪ ،‬ﺑﺨﻤﻞ ﺟﻲ ﻛﭙﮍي ﻫﭥﺎن ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن رﮐﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻨﻦ ﻛﻤﺮن ۾ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا روﺷﻦ دان ﻫﺌﺎ ﭘﺮ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻪ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﻮ ﻛﺮي ﺗﻴﺰ روﺷﻨﻲ ﻧﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫‪62‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻗﺮآن ﭘﺎڪ واري ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻣﺎن ﻧﻜﺮي واﭘﺲ ﭔﺎﻫﺮ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ‬
‫وﻳﻬﮡ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﭤﻮري دﻳﺮ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﭤﻮري ﭤﻜﺎوٽ ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ وﻗﺖ ﮐﺎن ﺑﻴﻬﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﺳﺎوڪ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻨﻈﺮن ﺳﺎن اﮐﻴﻦ ﮐﻲ ﭤﮅاڻ ﺑﻪ ﻣﻠﻲ‪ ،‬۽ ﭤﻮري ﺳﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﭩﻲ ورﺗﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﻮﭨﻦ ۽‬
‫ﮔﻠﻦ ﺟﻮ ﺣﺴﻦ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﻗﺪم وڌاﻳﺎﺳﻴﻦ ۽‬
‫ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﭘﻨﮅ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ داﺧﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ‬
‫داﺧﻠﻲ دروازو ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪر وڏو اﮜﮡ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري‬
‫وراﻧﮉو ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭤﻨﭝﺎ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻻ‪ ‬ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ دﻛﺎن‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ۾ ﻛﭙﮍن ﺟﻮ وﻛﺮو ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ۾ ﺳﻮﻳﻨﻴﺮس ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫۾ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺗﻲ زور ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻛﭥﻲ وري ﺳﺠﺎوٽ ﻻ‪ ‬ﭘﻠﻴﭩﻮن‪ ،‬ﻗﻠﻤﺪان‪ ،‬ﮔﻠﺪان‪ ،‬وﻏﻴﺮه ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻮ دﻛﺎن‬
‫وري ﺗﻠﻮارن‪ ،‬ﺧﻨﺠﺮن‪ ،‬ﮀﮍﻳﻦ ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ۾ وري ﺳﻴﻨﮕﺎر ﺗﻲ ﺗﻮﺟﻬﻪ ڏﻧﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل دﻛﺎن ﺋﻲ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ ﻛﻲ وري ﻛﺠﻬﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ وراﻧﮉي ۾‬
‫ﺻﻨﺪل رﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن وﻛﺮي ﻻ‪ ‬ﺳﺠﺎﺋﻲ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﮔﻴﭧ وٽ ﻫﻚ‬
‫دﻛﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ڏاڍي ﺳﭡﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺟﺎ اﺳﻜﺎرف ﺟﻴﻜﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ رون ﺟﻲ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮐﭙﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﭠﮡ ﺗﻲ دل ﭼﻴﻮ ﭘﺮ اﻫﻲ اﻻﻫﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺳﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮ‬
‫ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﻣﺎن ﺑﺎزار ﻣﺎن وﭠﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ واري ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻣﺎل ڊاﻟﺮ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﮐﭙﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي اﺗﺎن ﺧﺮﻳﺪاري‬
‫ﻛﺮڻ ﺗﻪ ﻣﻌﻨﻰ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﺋﮡ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻢ ﺗﻲ ﮔﻠﻜﺎري ۽‬
‫ﻣﻴﻨﺎﻛﺎري ﺑﻪ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﮐﻲ ﺑﺮﺻﻐﻴﺮ ۾ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻛﻤﻦ ﻻ‪ ‬ﮔﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻠﺘﺎن ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﺟﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺷﻴﻮن‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺘﻲ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﻣﻐﻞ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮ‬
‫ﻫﺘﺎن آﻳﺎ ۽ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﺟﻲ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾‬
‫ﺗﺎج ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﻫﻨﻦ ﻛﺎرﻳﮕﺮن اﻫﻢ ﻛﺮدار ادا ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻛﺎرﻳﮕﺮ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﻧﻨﮃﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ اوڏي ﻣﻬﻞ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﺶ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭠﺎﻫﻲ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻫﮍن ﻣﻮﻗﻌﻦ ﺗﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻛﺮڻ وارا ﺑﻪ‬
‫ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺟﻲ دﻛﺎن ﺟﻲ آڏو اﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺎ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺳﭵﻮ ﮔﻬﻤﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ رﺳﺘﻲ ۾ ‪Monument of‬‬
‫‪ Courage‬ﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫‪63‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﺌد ﺌر )‪(Courage Monument‬‬
‫اﺻﻞ ۾ ڊراﺋﻴﻮر ﺟﻮ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﺘﻲ رﻛﮡ ﺟﻮ ارادو ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ان ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ۾ اﻫﺎ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ واري ﺟﮙﻬﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻳﺎ ان ﮐﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻛﺎ وڏي ﻳﺎدﮔﺎر ﻧﻪ آﻫﻲ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ رﻛﺠﮡ ﮐﭙﻲ ﭘﺮ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬اﺗﺎن ﮔﺬري‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺗﺎن ﮔﺬري‬
‫ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﺠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ڊراﺋﻴﻮر ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ان ﭘﻮري ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭔﮅاﺋﻲ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ﻻ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ روڪ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ڏﺳﮡ‬
‫ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻫﻤﭣ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻲ‪ ‬آﻫﻲ ﺗﻪ ‪ 26‬اﭘﺮﻳﻞ ‪1966‬ع ﺟﻲ ﺻﺒﺢ‬
‫‪ 5:24‬ﺑﺠﻲ ‪ 8.3‬ﺟﻲ ﺷﺪت ﺳﺎن ڌرﺗﻲ ڌڏي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﻳﻘﻴﻦ ﺣﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺷﺪﻳﺪ زﻟﺰﻟﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ وﺟﻮد ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻻ‪‬‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اڌ آﺑﺎدي ﮀﺖ ﺟﻲ ﺑﻐﻴﺮ رﻫﺠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﺧﻴﻤﻦ‬
‫۾ زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬارﮢﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ان ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﺑﻼڪ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ڏﻫﻦ‬
‫ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ۾ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺟﭥﻲ ﻫﻤﭣ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اڄ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻳﺎدﮔﺎر آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫اﻧﻬﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﺮاج ﺗﺤﺴﻴﻦ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﺳﻦ‬
‫‪1966‬ع ﺟﻲ وڏي زﻟﺰﻟﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭜﺮﭘﻮر ﻛﺮدار ادا‬
‫ﭼﺌﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ‬ ‫ﻛﻴﻮ ‪ .‬ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻞ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻧﻮان ﮔﻬﺮ اڏاﻳﺎ وﻳﺎ‪ ،‬۽ ﭨﻦ َ‬
‫اﻧﺪر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﮐﻲ وري ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻧﺪر ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻓﺮش‬
‫ﺳﻠﻴﭩﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ وچ ۾ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ان ﻓﺮش ﮐﻲ ﭼﻮﻛﻨﮉي ﺷﻜﻞ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ .‬ان‬
‫ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ وڏي ﻣﮍد ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺟﺴﻢ ﮐﻲ‬
‫ﻃﺎﻗﺘﻮر ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ ﻋﻮرت ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫ﻛﻠﻬﻲ ﺗﻲ ﻫﻚ ﭔﺎر ڊﻧﻞ ۽ ﺳﻬﻤﻴﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻟﮙﻲ اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﮍد ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﮀﺎﺗﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭘﻮري آﺑﺎدي‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ ۽ ان ذرﻳﻌﻲ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ اﻫﻮ ﭔﮅاﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ‬
‫ﻣﮍد ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﮐﻲ ﺑﭽﺎﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺠﺴﻤﻪ ﮔﺮﻳﻨﺎﺋﭧ ﺑﻼڪ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﺎرﻳﺎ وﻳﺎ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﭘﭥﺮ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ ،‬زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ دوران اﻧﻬﻦ ﭘﭥﺮن ۾ ڏار ﭘﻴﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ‬
‫وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﺷﺪت ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ اﮘﻴﺎن ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﭘﭥﺮ رﮐﻴﻞ آﻫﻲ ان ﺟﻲ ﻫﻚ ﻃﺮف ﻋﻼﻣﺘﻲ ﮔﻬﮍﻳﺎل ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ زﻟﺰﻟﻲ‬
‫ﺟﻮ وﻗﺖ ‪ 5:24‬ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 26‬اﭘﺮﻳﻞ ‪1966‬ع ﻟﮑﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫‪64‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن اڌ داﺋﺮي ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﮘﺎڙﻫﻲ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﭜﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺗﻲ ڌات‬
‫ﺟﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻠﮉر ۽ اﻧﺠﻨﻴﺌﺮن ﺟﻲ ﻣﺤﻨﺖ ڏﻳﮑﺎري‬
‫وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬۽ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﻧﺌﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﻨﻈﺮن ﮐﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﻣﺎن‬
‫ﻓﻨﻜﺎرن ﺟﻲ ﻣﺤﻨﺖ ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ﮐﻲ ﺳﻴﺎح ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﺎ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ ڏﺳﮡ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻞ ﺑﻪ رﮐﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ان ﺟﻲ رﺳﻢ رواج ۾‬
‫اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Minar Mosque‬‬ ‫ﺌر‬

‫ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎن‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ اﺳﺎن ﻫﻮپ آن ۽ ﻫﻮپ‬
‫آف ﺟﻴﻜﺎ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﺲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﮐﻲ‬
‫وڌﻳﻚ ﻓﻮﻗﻴﺖ ڏﻧﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﺳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﭥﻲ‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭤﻮرو رﻛﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻣﺎن ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﮔﻬﮣﻲ ﺑﻴﺘﺎب‬
‫ﻫﺌﺲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻳﺎدن ۾ ﻫﻚ ﭘﺮ ﻟﻄﻒ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻳﺎدن واﻧﮕﺮ‬
‫ذﻫﻦ ۾ ﻣﺤﻔﻮظ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﭼﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ان ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ۽ وڊﻳﻮ‬
‫ڏﺳﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﺲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻫﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﮡ ﻧﺼﻴﺐ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺴﺠﺪ ﭔﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ رواﻳﺘﻲ ﻃﺮﻳﻘﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬اﮀﻲ ﺳﻨﮓ‬
‫ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ آﮔﺮه ۾ ﺗﺎج ﻣﺤﻞ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺷﺎﻫﺠﻬﺎن ﻣﻐﻞ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زال ﻣﻤﺘﺎز ﺟﻲ ﻳﺎد ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺧﻮاﺑﻦ ﺟﻲ ﺗﺎج ﻣﺤﻞ ﮐﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﻮ روپ ڏﻧﻮ ﻫﺌﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ اﮀﻲ‬
‫ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ “ﺑﺮﻓﻴﻠﻲ” ﺑﻪ‬
‫ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻲ ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﻣﺎر ﺑﻞ ﺗﻲ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي ان ۾ ﭼﻤﻚ ﺷﺎﻧﺪار ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ڊراﺋﻴﻮر ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﻣﺴﺠﺪ ۾ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻲ ﮔﻬﻤﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺘﻦ ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ واﻗﻒ ﻛﻨﺪو ﻫﻼن‪ .‬ان ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﻫﻦ ﺟﻮ اﺻﻠﻲ ﺣﺴﻦ ڏﺳﮣﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﺮدﻳﻦ ۾ ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ﺿﺮور اﭼﺠﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﺑﺮﻓﻴﻠﻲ‬
‫ﺳﺮدﻳﻦ ۾ ان ﮐﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﻣﻠﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﭼﻤﻜﻨﺪڙ رات‬
‫ﺟﻮ روﺷﻨﻲ ﺳﺎن ﺳﺠﻴﻞ ﺑﺮف ﺟﻲ ﻫﻚ ﺗﻬﻪ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺮف ﺟﻲ ﻣﺤﻞ‬
‫واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﭔﻦ ﻣﻴﻨﺎرن ۽ رواﻳﺘﻲ ﻧﻴﺮي ﮔﻨﺒﺬ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ‬
‫‪65‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۽ ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺳﺎن ﺳﺠﻴﻞ ﭜﺘﻴﻮن ۽ وڏو ﮔﻨﺒﺬ ﺑﻪ دﻟﻜﺶ ﻧﻈﺎرو ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻣﺎﺣﻮل ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﺮي رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ وڻ وڏﻳﻮن وڏﻳﻮن ﻻﺋﻨﻮن ﻳﻌﻨﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺎغ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﻻﺋﻖ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﻫﺮ ﻃﺮف ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪ ‬ﮐﻲ وڌاﺋﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻓﻀﺎ ۾ ﻫﻚ وﮢﻨﺪڙ ﺧﻮﺷﺒﻮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﮔﻬﺮو ﮔﻬﺮو ﺳﺎﻫﻪ ﮐﮣﮡ ۾ ﺑﻪ ﻣﺰو‬
‫اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﮑﻴﻦ ﺟﺎ ﻣﻴﮍ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﮇڻ ﺟﻮ ﻣﻨﻈﺮ اﺗﺤﺎد ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﺮي‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻚ اﻫﮍو ﻣﻨﻈﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ اﮐﻴﻦ ﺟﻲ روﺷﻨﻴﻦ ﺳﺎن ﭨﻜﺮاﻳﻮ ﺟﻮ‬
‫اﺳﺎن اﻫﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻮري زﻧﺪﮔﻲ وﺳﺎري ﻧﭥﺎ ﺳﮕﻬﻮن‪ .‬اﻳﺘﺮو دل ﻟﭝﺎﺋﮡ وارو ﻧﻈﺎرو اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻪ ﻛﺠﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻗﺪرﺗﻲ ﺣﺴﻦ ۽ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻲ ﭼﺌﺒﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري ﮔﻬﻤﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬وڻ ﺗﻪ ﺳﺮدﻳﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﻜﻲ وﭸﻦ ﭤﺎ ﭘﺮ ﻫﻦ وﻗﺖ ﺳﺮدﻳﻮن ﺧﺘﻢ ﭤﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ وڻ اڌ‬
‫ﺳﻜﻞ ﺗﻪ اڌ ﺳﺎوا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻻﺋﻴﭧ ﺟﻮ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﮐﻲ ﺑﻪ ڏﺳﮡ ﮐﺎن رﻫﻲ ﻧﭥﻮ‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻫﻚ ﺟﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﻬﻤﮡ ﭰﺮڻ ﺳﺎن ﭼﭙﻦ ﺗﻲ ﻗﺮآن ﺟﻮن آﻳﺘﻮن‬
‫۽ دﻋﺎﺋﻮن ﺑﻪ ﺟﺎري ﻫﻴﻮن‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﮍي وﻗﺖ ۾ زﺑﺎن ﺧﻮدﺑﺨﻮد ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﭤﻴﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻬﻤﻲ ﭰﺮي ﭘﻮرو ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﭰﻮﻫﺎري ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭤﻮرو وڌﻳﻚ ﭤﮅﻛﺎر ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫وﻗﺖ ﺑﺎﻧﮓ ﺟﻮ آواز ﮔﻮﻧﺠﻴﻮ ﺗﻪ وﺟﺪ ﺟﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻃﺎري ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ‬
‫وﺿﻮ ﺧﺎﻧﻲ ﺳﻤﻴﺖ ﭼﻮڌاري ﭘﻮرو ﺑﻴﺮوﻧﻲ آراﺋﺶ ۾ ﺑﻪ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻞ ﻫﻮ ۽ وڌﻳﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﻧﻴﺮي ۽ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬وﺿﻮ ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ روح ﭘﺮور ﻣﻨﻈﺮ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻮ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﺪ درﺟﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ ﭘﺮﻛﺸﺶ ﻣﺤﺮاب ﺟﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻧﻮﻋﻴﺖ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻧﺎﻳﺎب ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﮔﻬﺮي ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ رب ﺟﻮ ﺷﻜﺮاﻧﻮ ادا ﻛﻴﻮ ﺗﻪ رب ﭘﺎڪ ان‬
‫ﻧﻌﻤﺖ ﺳﺎن ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻧﻮازﻳﻮ‪.‬‬
‫وري ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻣﻴﺪان ۾ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﺘﻲ اس ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﻧﻴﺮو ﺷﻔﺎف آﺳﻤﺎن‪ ،‬ﭼﻮڌاري ﺳﺎوڪ ﺟﻮ ﺣﺴﻦ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﺳﺎن‬
‫ﺳﺠﻴﻞ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ رﺳﺘﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻨﺎوت دل ﮐﻲ وﮢﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬وري ﻣﻴﻨﺎر ﺗﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﭘﻮڻ ﻛﺮي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺮ‬
‫اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﺌﻴﻦ واري ﺟﻲ اﺣﺴﺎن ﻣﻨﺪي دل ۾‬
‫‪66‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﻤﺎﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﭵﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﺷﺎﻫﻜﺎر ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ واﻧﮕﺮ ﻟﮙﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪو رﻫﺠﻲ ﭘﺮ دل ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭜﺮﺟﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ دل ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ اﻫﺎ ﻫﺌﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺟﻴﺘﺮو ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﺎن ڏﺳﻨﺪي رﻫﺎن‪ .‬ﭘﺮ ان وﻗﺖ ڊراﺋﻴﻮر اﭼﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ۽ رﻓﻴﻊ‬
‫ﺟﻮ آواز ﺑﻪ ﻛﻨﻦ ﺳﺎن ﭨﻜﺮاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ دﻳﺮ ﭤﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﮏ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ آﻫﻲ واﭘﺲ‬
‫ﻫﻠﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﻠﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﻧﻪ ﻟﻬﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺷﺎﻟﻴﻤﺎر ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﻻﻫﺠﺎن‪ .‬اﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ڊراﺋﻴﻮر ﭘﺌﺴﺎ وﺻﻮل ﻛﻴﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﺑﺨﺸﺶ )‪ (Tip‬ﺑﻪ‬
‫ﮔﻬﮣﻲ ڏﻧﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻮري ﭼﻜﺮ ﺟﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ‪ 2000‬رﭘﻴﺎ ﮔﻬﺮﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻮن‪ ‬ﺑﺨﺸﺶ ﺟﻮ اﺻﻮل ‪ 10‬ﺳﻴﻜﮍو ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ‪ 25‬ﺳﻴﻜﮍو ﺟﻲ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ڏﻧﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻟﻬﮣﻴﻮن ﭘﻴﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺎل ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻫﻮ‪ .‬ڏاﻛﮡ ﻟﻬﮡ وﻗﺖ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 20‬ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻮ ﮔﺮوپ ﺟﻦ ﻻﻫﻮر ﻣﺎن اﻳﻨﺪي وﻗﺖ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺟﻬﺎز ۾‬
‫ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ ﻣﺎﺳﺘﺮ ۽ ﻫﻚ ﻣﺎﺳﺘﺮﻳﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺑﻪ ﺷﺎﻳﺪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﭨﻴﺒﻞ ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺳﻼد ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻴﻮ‪ .‬اﻫﻮ ڏﺳﮡ‬
‫۾ اﻳﺘﺮو ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮ ﺧﻮاﻫﻪ ﻣﺨﻮاﻫﻪ ﮐﺎﺋﮡ ﺗﻲ دل ﭼﺌﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﮏ ﺑﻪ‬
‫ڏاڍي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻳﺎد آﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻼد ﺗﻪ اﺳﺎن ﻻ‪ ‬ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮﭨﻠﻦ ۽ ﺷﺎدي ﻫﺎﻟﻦ ۾ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﺳﻼد‪ ،‬ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن اﺗﻲ‬
‫ﺳﻼد ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎن اﺣﺘﻴﺎط ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﻼد ﺧﺮاب ﭤﻴﮡ ۾ دﻳﺮ ﻧﻪ‬
‫ﻟﮙﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﻼد ﻛﻴﺘﺮو ﭘﺮاﮢﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺳﻼد ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪا‬
‫رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﭘﻴﭧ ﻧﻪ ﭜﺮﻳﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭘﻴﭧ ﻛﻴﺌﻦ ﭜﺮﺑﻮ؟ ڏﺳﻨﺪي‬
‫ڏﺳﻨﺪي ﻫﺎل ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪي ﻫﻚ آواز آﻳﻮ آواز ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭰﻴﺮاﺋﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ‬
‫ازﺑﻚ وﻳﭩﺮ ﻛﺎرن رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ﻛﭙﮍن ۾ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻛﻴﺘﺮا ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫آﻫﻴﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭔﻪ ﺋﻲ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﭔﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﭨﻴﺒﻞ ﻧﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﭼﺌﻦ ﻛﺮﺳﻴﻦ واري ﭨﻴﺒﻞ ڏاﻧﻬﻦ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻪ‬
‫ﻛﺮﺳﻴﻮن ﺑﻴﻜﺎر‪ ،‬اﺧﻼﻗﻦ ﺳﭡﻮ ﻧﻪ ﻟﮙﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ اﻫﺎ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫ً‬
‫ﻣﺠﺒﻮرا ان‬ ‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭔﻪ آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﭔﻦ ﻛﺮﺳﻴﻦ واري ﭨﻴﺒﻞ ﻫﺠﻲ‬
‫ﺗﻲ ﺋﻲ ﮔﺬارو ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ وﻳﭩﺮ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫ﻣﺨﺎﻃﺐ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن رﮐﻲ ۽ ﺟﮓ ۾ ﭨﻴﭗ واﭨﺮ ۽ ﭔﻪ ﮔﻼس‬
‫رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻣﻨﺮل واﭨﺮ ﮐﭙﻲ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ روم ﭨﻴﻤﭙﺮﻳﭽﺮ ﻫﺌﮡ‬
‫‪67‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭤﮅو ﭘﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭜﺎن‪ ‬ﻧﻪ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻠﻮ ﺧﺮاب ﭤﻲ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺟﻴﺘﺮو ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﮐﺎن ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري‪ ‬ﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺑﭽﺎﻳﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﻣﻴﻨﻮ ﺗﻲ ﻏﻮر ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ،‬آرڊر ﺟﻲ ﻻ‪،‬‬
‫ان ﮐﻲ اﺷﺎرو ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺣﺎﺿﺮ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻮپ ﮐﻲ ﻓﻮﻗﻴﺖ ڏﻧﻲ ﭔﻪ‬
‫ﺳﻮپ‪ ،‬ﻫﻚ ﭔﻮڙ‪ ،‬ﭘﻼ‪ ،‬ﺳﻼد ۽ ﻧﺎن ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪‬‬
‫وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮي ﺟﺘﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﮐﺎڌو ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا‬
‫آﻫﻴﻮن ﮀﻮ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﭔﻴﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﻠﻨﺪو ﻳﺎ ان ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب‬
‫ﺳﺎن ﮐﺎﺋﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻠﻚ ﻳﺎ ﻣﺴﻠﻢ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻣﺸﻬﻮر ﮐﺎڌا ﺑﻪ ﭘﺮﮐﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﮐﺎڌو اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻧﻤﻮﻧﻮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮ‪ .‬ﺻﻔﺎﺋﻲ‬
‫ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ۾ اﻳﺘﺮو ﻫﻮ ﺟﻮ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ “ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻧﺼﻒ اﻳﻤﺎن آﻫﻲ‪ ”.‬اﺳﺎن ﮐﺎﺋﮡ ۾ ﻟﮙﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﭔﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﮔﻦ ﻣﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ‬
‫ڏاﻛﮡ ﺗﻲ ﺋﻲ رﻛﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﭔﺌﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف وﻳﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﻴﻨﻴﺠﺮ‬
‫ﺑﻪ ازﺑﻚ ﮀﻮﻛﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ اﮀﻮ رﻧﮓ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﺎرن ﻛﭙﮍن ﺟﻲ رﻧﮓ‬
‫ﻛﺮي اﭸﺎ ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻦ ﻟﮙﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪي ﭨﻴﺒﻞ ﻣﺎن ﭘﻮري رﻗﻢ‬
‫ﻛﮃي ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺮي ﮀﮇي‪ .‬اﻧﻬﻦ اﻫﺎ رﻗﻢ ﺑﻴﮓ ۾ رﮐﻲ ان ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫رﺳﻴﺪ ڏﻧﻲ رﻓﻮ ﭼﻜﺮ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ﻻ‪ ‬ڊﭴﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﻧﻬﻦ‬
‫رﺳﻴﺪ ڏﻧﻲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﻛﻮ ﭔﻴﻮ ﻣﻌﺎﻣﻠﻮ آﻫﻲ‪ .‬وﻳﭩﺮ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ان ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ‬
‫ان ۾ ﻫﻚ ﭨﻴﻜﺲ آﻓﻴﺴﺮ ﻫﻮ ۽ ﭔﻴﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﻨﻚ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﭼﻲ ﭘﻮري رﻗﻢ‬
‫ﮐﮣﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻫﺎ رﻗﻢ ﺑﻴﻨﻚ ۾ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ اﻛﺎﺋﻮﻧﭧ ۾ ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ رﻛﺎرڊ ﭨﻴﻜﺲ آﻓﻴﺲ ۾ ﺑﻪ رﮐﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻲ ﭘﻮري رﻗﻢ ڏﺋﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺲ ﺟﻮ ﻧﻈﺎم اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺳﺨﺖ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻴﺮ‬
‫ﻟﻜﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺳﺨﺖ ﺳﺰا ﻣﻠﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﺎڌي‬
‫ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻟﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ‪ ،‬ﻓﺎرغ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻞ ڏﻧﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ =‪ 700/‬ﺳﻮ روﭘﻴﺎ ﭠﻬﻴﺎ ﺟﻴﻜﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﭧ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﺑﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن اﻫﻲ ﺷﻴﻮن ﮔﻬﺮاﺋﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﭨﻲ ﭼﺎر ﻫﺰار ﺗﻪ ﺑﻞ اﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﭘﺌﺴﺎ ادا ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺷﺎم ﺟﻮ دري‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻴﺌﺎ ﭘﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻫﺎﺋﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ روﻧﻖ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻴﺌﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬دل وري ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺮڻ‬
‫ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ آرام ﺟﻮ ارادو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ وري ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ وري‬
‫‪68‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻓﻮرﻣﺰ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﭥﻲ ﺑﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃڻ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬رﻫﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪه ﻋﻤﺎرت‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺎﻧﮕﺮﻳﺲ ﻛﺎﻧﻔﺮﻧﺴﻦ‪ ،‬۽ ﭔﻴﻦ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﺟﻬﻠﻜﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﺟﻲ‬
‫ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ داﺧﻼ ﮐﻲ ان ﺋﻲ دور ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ڏﻧﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ ان ﺳﺎن ﮔﮇ رواﻳﺘﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ازﺑﻚ ﻋﻨﺼﺮ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ‪ ‬ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﻴﺮوﻧﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﺳﺎن اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﭼﻤﻜﺪار آﻫﻲ‪ .‬روﺷﻨﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻮري ﻋﻤﺎرت اﮀﻲ آﻫﻲ ﭘﺮ اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫اوﻧﭽﻦ اﮀﻦ ﭤﻨﭝﻦ ۽ ﻛﺎري ﺷﻴﺸﻲ ﺳﺎن آراﺳﺘﺎ ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎر‬
‫ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪2009 ‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ڏﻫﻪ ﻫﺰار ﻫﻢ ﭼﻮرس ﻣﻴﭩﺮ‬
‫ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻲ اﻳﺮاﺿﻲ‪ ‬۾ ﭘﮑﮍﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ وﺳﻴﻊ ﮔﻨﺒﺬ ‪ 48‬ﻣﻴﭩﺮ اوﭼﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻴﻮ آﻫﻲ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ان ﮔﻨﺒﺬ ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﭼﺎر ﭼﻨﮉ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ اﻧﺪر اﺳﺎن ﻧﻪ وﭸﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻛﺎﻧﻔﺮﻧﺲ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻓﻮرم ﭘﻴﻠﺲ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ ان ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ رات ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻻ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻠﻄﺎن ﺳﺮا‪ ‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ وﻳﺎﺳﻴﻦ وڏو ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮ‪،‬‬
‫وﻳﭩﺮ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ ﻛﺠﻬﻪ وﻳﭩﺮ ﮐﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي زﺑﺎن ﺑﻪ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻮن ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ رزروﻳﺸﻦ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ‪ .‬وري‬
‫ﺳﺎﮘﻮﺋﻲ ﺳﻮال ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮا ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺎن ﻣﺸﻜﺮي ۾ ﭔﻪ آﮜﺮﻳﻮن ڏﻳﮑﺎري‬
‫ﺳﻨﮅي‪ ‬۾ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭔﻪ‪ .‬ﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ڏﭠﺌﻲ ﺳﻨﮅي ﺳﻤﺠﻬﻲ‬
‫وﻳﺎ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﺪر وﻳﻬﮡ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﺎﻫﺮ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن اﻧﺪر وﻳﻬﮡ ﮐﻲ‬
‫ﻓﻮﻗﻴﺖ ڏﻧﻲ‪ .‬وﻳﭩﺮ ﻫﻚ ﭨﻴﺒﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ‪ ،‬۽ ﻛﺮﺳﻲ‪ ‬ﭘﻮﺋﺘﻲ ﻛﺮي‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ وﻳﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻮن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﻧﺎﺋﻮن‪ .‬ﺻﻮﻓﺎ ﮔﻬﺮي ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﮍدا آف واﺋﻴﭧ رﻧﮓ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻛﻴﺒﻦ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ آڏو ﻫﻠﻜﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﭴﺎري‪ ‬ﺟﺎ ﭘﮍدا ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﺳﺎن ﭔﮅل ﻫﺌﺎ ﭘﺮ‬
‫ﻛﻴﺮ اﻛﻴﻼﺋﭗ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﮐﻮﻟﮡ ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻛﻴﺒﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺑﺪران وچ ۾ وﻳﻬﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮐﺎڌي ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﭘﺮ ﮐﺎڌو ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻮ ۽ ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭘﻮرو ﻧﻪ ﮐﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ اﺳﺎن دﻳﺮ ﺳﺎن ﮐﺎڌي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﮐﻠﻴﻞ ﺟﮙﻬﻪ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺧﺎﻧﺪان وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﭘﻮري ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﺎ ﭤﻜﻞ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭤﻚ ﻻﻫﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ‬
‫‪69‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻻ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﺟﻤﻊ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮوارﻳﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ دوﺳﺘﻦ ﺳﺎن‬
‫ﻫﺌﺎ ﻳﺎ اﻛﻴﻼ ﻫﺘﻲ اﭼﻲ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺷﻴﺸﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﺑﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ان ۾ ﻫﺘﻲ ﺟﻮان ﻣﺮد ۽ ﺣﻮرن ﺟﻬﮍﻳﻮن ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻮرﺗﻮن ﮔﮇ وﻳﻬﻲ ﺷﻴﺸﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺶ ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻣﻮﺳﻢ ۽ دﻟﻜﺶ ﻓﻄﺮي‬
‫رﻧﮕﻦ ۽ ﻧﻘﻠﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﺟﻲ رﻧﮕﻦ ۾ ﻏﺮق ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ‬
‫ﺟﻲ دل‪ ،‬دﻣﺎغ ۽ روح ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻜﻮن ﻣﻠﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ان ﻣﺎن ﭼﺴﻜﻮ ﻣﺎﮢﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﺑﺤﺚ ﺑﻪ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﻴﺸﻮ اﭴﻜﻠﻬﻪ‬
‫ﻛﻴﺘﺮن ﻓﻠﻴﻮرن ۾ ﭘﻴﺶ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ۽ اﻫﻮ ﺻﺤﺖ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻘﺼﺎن وارو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻮان ﭔﺎرن ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻬﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ‬
‫ﺳﺴﺖ زﻫﺮ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﺟﺴﻢ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي ﮀﮇي ﭤﻮ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫ﻓﺎرغ ﭤﻲ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻮرو ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ڏﻳﻮن ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ﻳﺎ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ‬
‫رات ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ڏﺳﮡ ﺑﻪ ﭘﺴﻨﺪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﻲ ﺑﻪ رات ﺟﻲ روﺷﻨﻴﻦ ۾‬
‫ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭔﺌﻲ‬
‫روڊ ﺟﻲ ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭼﺎرﺋﻲ‬
‫روڊ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﺗﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻻﺋﻴﭩﺲ ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ روڊن ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﻻﺋﻴﭩﺲ ﺟﻲ ﮀﺖ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ وڻ ﻫﺌﺎ اﻫﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ دﻳﺮ اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Zangi Ota Complex‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ز‬

‫اڄ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ڏاڍو ﺧﻮش آﻫﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﭼﻮڻ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ اڄ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﭥﻮ اﭼﻲ ﺗﻪ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬وﮢﻨﺪڙ ۽ دل ﻣﻮﻫﻴﻨﺪڙ ﭘﺌﻲ‬
‫ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ‪ .‬ﻧﻴﺮن ﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻴﺮي ﺳﺎن ﻣﺴﺨﺮي ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﭔﻮﻟﻬﻪ ۾ ﺑﻪ ﻫﺮ روز ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﺳﺮﻫﺎﺋﻲ ﻳﺎ ﭼﺌﺠﻲ ﺧﻮﺷﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭤﻮري ﭤﻮري ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺗﻲ ﮐﻠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﻣﺎن ﺑﻪ ﭼﭗ رﻫﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺲ ﭘﮁﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﮀﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫آﻫﻲ؟ ﻟﮙﻲ ﭤﻮ رات ﺧﻮاب ۾ ﺣﻮرون ڏﭠﻴﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻟﻔﻈﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﻜﺮاﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﺮ ﺟﻮاب ﻧﻪ ڏﻧﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ اڄ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺰار ﺗﻲ وﭸﮣﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻮ ﺧﻮش آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺻﻮﻓﻴﻦ ﺳﺎن ان ﮐﻲ دﻟﻲ ﻟﮙﺎ‪‬‬
‫ڏاڍو ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﭘﻮرو ﺟﺴﻢ ﻛﺎﻧﮉارﺟﻲ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬۽ زﺑﺎن ڏﻛﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻨﺪي اﭤﺲ‪ .‬ﺳﻮ اڄ اﺳﺎن زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻲ ﻣﺰار‬
‫ﻃﺮف ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ارادو ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ‬
‫‪70‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫دوﻟﺖ ﺳﺎن ﻣﺎﻻﻣﺎل آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻮن ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎرون دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﮔﻬﮣﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ‬
‫ﺟﻮن ﺣﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺻﺮف ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﭘﺮﮘﮣﻲ ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻴﻮن‬
‫ﻣﺰارون ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ان ۾ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ زﻳﺎرﺗﻲ ۽ ﻏﻴﺮﻣﻠﻜﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﻣﻴﮍ‬
‫رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ “ﻣﺴﺠﺪ ﻋﻠﻲ” ﻣﺰار‪“ ،‬ﻗﻴﺮﻗﺎز ﻣﺰار” ﺷﻮﻫﺮ ﻫﻴﺎ ﮐﻨﮉرات وﻏﻴﺮه‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ‪ 20-15‬ﻛﻠﻮ ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ‬
‫زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻮ ﻣﻘﺎم ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬دراﺻﻞ اﻫﻮ ﻫﻚ ﺻﻮﻓﻲ ﺟﻮ ﻟﻘﺐ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﭥﻲ‬
‫ﺳﻨﺪس ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ان ﮘﻮٺ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻲ ﻣﺰار ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﻫﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ‬
‫ﻳﺎدﮔﺎر آﻫﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺻﺮف اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ﭘﺮ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ ﺑﻪ ان ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺧﺎص اﻫﻤﻴﺖ آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ “زﻧﮕﻲ اوﭨﺎ” ان ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻫﻚ‬
‫ﺳﻴﺎﻫﻪ ﻓﺎم ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺻﻞ ﻧﺎﻟﻮ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﻲ ﻫﻮﺟﺎ اﺑﻦ ﺗﺎج ﻫﻮﺟﺎ ) ‪Hazrat Ali‬‬
‫‪ (Hodja ibn Taj Hodja‬آﻫﻲ‪ .‬زﻧﮕﻲ اوﭨﺎ )‪ (Zangi Ota‬ان ﺟﻮ ﻟﻘﺐ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺰرگ ‪1288‬ع ۾ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ ‪ 13‬ﺻﺪي ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ان‬
‫ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺟﻠﺪﺋﻲ زﻳﺎرت ﺟﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻣﻘﺒﻮل ﻣﻘﺎم ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﻮن‪ .‬ان ۾‬
‫ان ﺟﻲ زال ﻋﻨﺒﺮ ﺑﻴﺒﻲ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮا ﺋﻲ‬
‫داﺳﺘﺎن آﻫﻦ‪ .‬ان ﻣﺎن ﻫﻚ اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﻴﺒﻲ زرﺧﻴﺰي ۽ زﭼﮕﻲ ﺟﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ‬
‫ﻛﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﺰارن ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻋﻮرﺗﻮن اﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﭔﺎر‬
‫ﺟﻲ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﻻ‪ ‬دﻋﺎ ﮔﻬﺮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻚ ﭔﺌﻲ داﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺷﺮوع ۾ ﺻﻮﻓﻲ اﺣﻤﺪ ﻳﺎﺳﻮي ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ارادو رﮐﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻋﻤﺎرت ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﻣﺴﻠﺴﻞ ﭜﭵﻲ‬
‫ﭘﻮن ﭘﻴﻮن‪ .‬ﺗﮇﻫﻦ ﻳﺎﺳﻮي ان ﺟﻲ ﺧﻮاب ۾ آﻳﻮ ۽ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻮن زﻧﮕﻲ اوﭨﺎ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺰار وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮا‪ ‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺨﺖ ﺿﺮورت آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻴﻤﻮر‬
‫اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺻﻞ ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺻﻮﻓﻲ ﺧﻮاﺟﻪ اﺣﻤﺪ ﻳﺎﺳﻮي ﺟﻮ ﻣﺮﻳﺪ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ زﻧﮕﻲ اوﭨﺎ وﺻﻴﺖ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﺟﻲ زال‬
‫ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺗﻲ وﭸﻦ ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن وٽ اﭼﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ داﺧﻼ واري ﮔﻴﭧ ﻣﺎن‬
‫اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺮ ﻃﺮف ﺳﺎوڪ ﺋﻲ ﺳﺎوڪ ﻫﺌﻲ‪ .‬وڏا وڏا وڻ ۽ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ‬
‫ﺳﺎﺋﻮ ﻻن‪ ،‬ﻫﺮ ﻻن ۾ ﮔﻠﻦ ﺟﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻢ ۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮓ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﺳﺎوڪ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ان ﻧﻈﺎري ﮐﻲ دل ﻣﻮﻫﻴﻨﺪڙ ۽ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﻈﺮ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻠﻦ ﮐﻲ اﺋﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﺟﻮ ﭘﻮرو ﻣﺎﺣﻮل‬
‫اﺋﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﺼﻮر ﺟﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎر ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻛﻴﻞ‬
‫‪71‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻫﺠﻮم ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﺮد ﻋﻮرﺗﻮن ﺳﭛ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﻗﺒﺮ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري وﻳﻬﮡ ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ ﺑﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ آرام ﺳﺎن ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ‬
‫وﻳﻬﻲ ﻫﻮ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﺳﮕﻬﻦ‪ ،‬اﻧﺪر ﮔﻬﮣﻲ رش ﻛﺮڻ ﻧﻪ ﭘﻴﺎ ڏﻳﻦ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ آرام‬
‫ﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺗﺎن ﻗﺒﺮ ﺗﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﺗﻌﺪاد ۾ ﻛﺮﺳﻴﻮن ۽ ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭼﻲ وﻳﻬﻦ ﭘﻴﺎ اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻧﻨﮃو ﻛﻤﺮو ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺷﻴﺸﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﺪر ﻫﻚ‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﺎﻟﻢ وﻳﭡﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﻧﺪر ﻣﺎﺋﻴﻚ ﺗﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ﭔﺎﻫﺮ وﻳﭡﻞ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ دﻋﺎ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬دﻋﺎ ﮔﻬﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻫﻲ اﭤﻲ ﭔﻴﻦ‬
‫اﭼﮡ وارن ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﮙﻬﻪ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ وﻳﻬﻲ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن دﻋﺎ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ‬
‫وﭸﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬دﻋﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن ۾ ﮔﻬﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‬
‫آﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ دﻋﺎ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺗﻪ ﻫﺮ زﺑﺎن ۾ دل ﺟﻲ آواز ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﭤﻮ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﺳﭛ آﻣﻴﻦ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ اﻫﻮ ﻟﻔﻆ ورﺟﺎﻳﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭘﺮ ان ﻋﺎﻟﻢ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ وﭸﮡ‬
‫ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮڻ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻧﺌﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﺟﻮﺗﺎ ﻻﻫﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ اﻳﮇي وڏي ﻫﺌﻲ ﺟﺘﻲ ﻫﺰار ﻣﺎﮢﻬﻮ آرام ﺳﺎن ﻧﻤﺎز ادا ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻦ‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ان ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻟﮗ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺑﻪ ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ رﮐﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾ ﺑﻪ ﻫﺎﮢﻲ اﻫﻮ رواج ﺷﺮوع ﻛﺮي‬
‫رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺴﺠﺪن ۾ ﻋﻮرﺗﻮن ﺑﻪ ﻣﺮدن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﻧﻤﺎز ادا ﻛﺮي رﻫﻴﻮن‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻠﻜﻞ ﭘﺮاﮢﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺌﻮن ﻣﻴﻨﺎر ﺳﻬﮣﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻮ ﮔﺮوپ‬
‫ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 20‬ﻋﻮرﺗﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻫﻲ ﻣﻮن ﮐﻲ ڏﺳﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن ۽ ﭘﺎڻ‬
‫۾ ﻛﺠﻬﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دل‬
‫ﮔﻬﺮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻛﻦ‪ .‬ﻫﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺟﻮاﺑﻦ ﻣﻮن ﺑﻪ ﻣﺴﻜﺮاﻫﭧ ﺟﻮ ﻧﻤﻮﻧﻮ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻳﻮن‪ ،‬اﻫﻲ اﺗﺎن ﺟﻮن رﻫﺎﺋﺸﻲ ﺋﻲ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﻣﻮن ﺳﻼم ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺑﻪ وﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم ۾ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﺎن ﭘﮁﮡ ﻟﮙﻴﻮن ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻛﭥﺎن‬
‫آﻳﺎ آﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻣﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ اﻳﮇو ﺧﻮش ﭤﻴﻮن‪ .‬وري‬
‫ﭘﮁﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﻫﺘﻲ رﻫﻮ ﭤﺎ اﺳﺎن ﭼﻴﻮ ﻧﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬آﻳﻞ آﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﻣﺎن ﻫﻚ ﻛﻴﻤﻴﺮا‬
‫‪72‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ﻣﺎن ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺲ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺳﭛ ڊﻛﻨﺪﻳﻮن آﻳﻮن ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﺷﻮق ﭘﻮرو ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬ﻣﻮن ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﮃان ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن اﺟﺎزت ڏﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻮ ﺧﻮش ﭤﻴﻮن ﭘﺮ ﻣﺎن اﻫﺎ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﻨﺪي ﻫﻼن ﺗﻪ اﻫﺎ‬
‫ﭘﻮري زﺑﺎن اﺷﺎرن ﺟﻲ زﺑﺎن ﻫﺌﻲ‪ .‬وچ ۾ ﻛﻮ ﻫﻚ ﭔﻪ ﻟﻔﻆ اﻧﮕﺮﻳﺰي‪ ‬ﺟﻮ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ‬
‫رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻟﺒﺎس اﻫﮍو ﻫﻮ ﺟﻮ ﭘﻮرو ﺟﺴﻢ ڍﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺻﺮف ﻣﻨﻬﻦ ۽‬
‫ﻫﭣ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭨﺎﺋﻮزر ﻳﺎ ﻟﻴﮕﻨﺲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺑﻪ‬
‫رواج ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﺑﻪ اﺳﺎن واﻧﮕﺮ ﻋﺎم ﻛﭙﮍي ﺟﺎ ﭨﺎﺋﻮزر ﻫﺌﺎ ۽ وڏﻳﻮن وڏﻳﻮن‬
‫ﻗﻤﻴﺼﻮن ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﻨﮃي ﻗﻤﻴﺺ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﭔﺎﻧﻬﻮن ﻫﭥﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ان ﻗﻤﻴﺺ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻛﻮٽ ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻦ‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻛﭙﮍو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﭵﻲ ﻣﭥﻲ ﮐﻲ ڍﻛﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﮘﻨﮃ ﭔﮅي ﮀﮇي ﻫﺌﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﺑﭽﻴﻞ ﭘﺎﺳﺎ ﺟﺴﻢ ﺟﻲ‬
‫آڏو ﻟﮍﻛﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﺎ ﻛﻦ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﺎ ﻫﻚ ﻃﺮف رﮐﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻛﻦ ﻫﻚ ﭘﺎﺳﻮ‬
‫ﻫﻜﮍي ﻃﺮف ﺗﻪ ﭔﻴﻮ ﭘﺎﺳﻮ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف رﮐﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ۾ ازﺑﻚ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﻧﺴﻞ ﺟﺎ‬
‫ﺗﺮڪ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻮ ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ﺟﺪﻳﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ رﻫﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﻤﺎﻟﻲ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن ۽ ﺗﺮﻛﻤﻨﺴﺘﺎن ۾ ﺑﻪ وڏي آﺑﺎدي ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﻣﮍد ۽ ﻋﻮرت ﭔﺌﻲ‪،‬‬
‫ازﺑﻚ ﻟﺒﺎس ﺟﻲ ﻫﻚ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻫﻲ‪ ‬آﻫﻲ ﺗﻪ‪ ،‬اﻛﺎت ﻛﭙﮍو ‪ Ikat‬ﻳﺎ ﭜﺮت ﺟﻮ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬رواﻳﺘﻲ ڊرﻳﺲ ۾ ازﺑﻚ ﻣﺮد ﺳﻮﭨﻲ ﭘﻴﻨﭧ ۽ ڊﮔﻬﻲ ﻗﻤﻴﺺ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺘﻠﻮن ﺟﻲ ﭨﻨﮕﻦ ۽ ﻗﻤﻴﺺ ﺟﻲ ﻛﻔﻦ ﺗﻲ اﻛﺜﺮ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﻳﺎ ﻫﻚ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻛﺎﻓﺘﻦ ‪) Kaftan‬وڏو ﻛﻮٽ( )‪ (Chapan‬ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻛﺮي ﻣﭥﺎن ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﮗ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﻮﻛﺪار ﭨﻮﭘﻲ‬
‫ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮀﻮﻛﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﻲ ﮐﻲ ڍﻛﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﭨﻮﭘﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ اﻛﺜﺮ ﺑﺨﻤﻞ ﺟﻲ ﭠﺎﻫﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺷﺎدي ﺷﺪه ﻋﻮرت ﺟﻮ ﻣﭥﻮ اﺳﻜﺎرف‬
‫ﻳﺎ ﭨﻮﭘﻲ‪ ‬ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ۽ وڏي ﺷﺎل ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺎص ﻣﻮﻗﻌﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻛﭙﮍن ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻛﻮٽ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻳﺎ ﺗﻪ اﻛﺎت ﻛﭙﮍو ﻳﺎ ﭜﺮت‬
‫ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﻳﺎ ﺟﺴﻢ ﮐﻲ ڍﻛﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ وڏي ﭼﺎدر ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺮد ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ آﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻐﺮﺑﻲ ﻟﺒﺎس‬
‫ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﻨﭧ ۽ ﺷﺮٽ‪ ،‬ﭘﺮ اﭸﺎ ﺑﻪ ﺧﺎص وڏن ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ رواﻳﺘﻲ ﻟﺒﺎس‬
‫ﺿﺮور ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾ ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻴﻨﭧ ۽ ﺷﺮٽ‬
‫ﻳﺎ ﻛﻮٽ ﻣﻐﺮﺑﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﺎ ﻛﭙﮍا ﺑﻪ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﻫﺮﻛﻮﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ رواﻳﺘﻲ‬
‫ﻛﭙﮍن ﮐﻲ ﺑﻪ ﻧﭥﻮ ﮀﮇي‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺳﭥﮡ‪ ،‬ﻗﻤﻴﺺ‪ ،‬ﭘﺎﺟﺎﻣﻮ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎڻ‪ ،‬رﺋﻮ وﻏﻴﺮه ﺟﻮ‬
‫‪73‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ازﺑﻚ ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬رواﻳﺘﻲ وڏن ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻻزﻣﻲ ﺣﺼﻮ ﺳﻮن ﭼﺎﻧﺪي‬
‫۽ زﻳﻮر آﻫﻦ‪ .‬واﻟﻴﻮن‪ ،‬ﻛﻨﮕﮡ‪ ،‬ﻫﺎر ۽ ﺑﺮﻳﺴﻠﻴﭧ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮر ﻫﻨﮉارﻳﺎ‬
‫)ﻋﻼﺋﻘﻮ( ﺟﻮن ﻋﻮرﺗﻮن ﺳﭛ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﭜﻼﺋﻲ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ‬
‫ﮐﻲ ﻓﻮﻗﻴﺖ ڏﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺧﻮاﺗﻴﻦ‪ ،‬ﻣﺮد ۽ ﭔﺎر ﺟﻲ ﻣﭥﻲ ڍﻛﮡ ﻻ‪ ‬ﻗﻮﻣﻲ ﻟﺒﺎس‬
‫ﭨﻴﻮب ﭨﻴﻜﺎس )ﻣﭥﻲ ﺟﻲ ﭨﻮﭘﻲ( رواﻳﺘﻲ ازﺑﻚ ﻟﺒﺎس ۾ ان ﺟﻮ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻋﻨﺼﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺳﻤﻴﺖ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻮﻣﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ “ﭨﻴﻮب ﭨﺎﺋﻴﻜﺎس” ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺮﻛﻲ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ‬
‫آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ “ﭨﻴﻮب” ﻣﺎن ورﺗﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “ﭼﻮﭨﻲ” )‪.(Top‬‬
‫اﭴﻜﻠﻬﻪ وڏن ﺷﻬﺮن ۾ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﺎﺗﻞ ڏﺳﻲ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ ﭘﺎرﭨﻴﻦ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ۾‬
‫ﻣﻮﻛﻞ ﺟﻲ ﻟﺒﺎس ﺟﻮ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻋﻨﺼﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ازﺑﻚ ﻗﻮﻣﻲ ﻟﺒﺎس ﮔﻬﮣﻮ روﺷﻦ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ آرام وارو ﻟﮙﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻟﺒﺎس ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ رواﻳﺘﻦ ۽ ازﺑﻚ ﻋﻮام‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮز زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻫﻠﻲ ﺑﻴﺒﻲ اﻣﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻲ زال ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ان ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ اﻫﮍو ﺋﻲ ﻣﺎﺣﻮل‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻬﮍو ﻣﺎن زﻧﮕﻴﻮﭨﺎ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ان‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﻣﺎن ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﻧﻜﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﻃﺮف ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻲ‬
‫ﭘﭟ ڏﺋﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻪ ﭘﻴﺎ ﻧﻜﺮن ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن وٽ ﺑﻪ درﮔﺎﻫﻦ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻛﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭘﻴﺮن ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ اﻋﺘﻘﺎد ڏاڍو ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮڻ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﻮرو ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻗﺒﺮون ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻛﭽﻴﻮن‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﭘﺮ ﻫﺮ ﻗﺒﺮ ﺗﻲ ﺑﻮرڊ ﺿﺮور ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ان ﻣﺮدي ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬
‫ﺳﻮاﻧﺤﻲ ﺧﺎﻛﻮ ﺿﺮور ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن روس وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺋﻲ ﻃﺮﻳﻘﻮ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﭔﻴﻦ ﻣﺬﻫﺒﻦ ﺟﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻦ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻦ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ان ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻲ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻓﻮﭨﻮ اﻳﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﺎ ﺑﻪ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭜﺮ ﺳﺎن ان ﺟﻲ ﭘﺎﻟﺘﻮ ﺟﺎﻧﻮرن ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﺠﺴﻤﺎ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ ﻣﺮڻ وارن ﺟﺎ ﻓﻮﭨﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﺳﭡﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ‪ ،‬ﭘﭥﺮ‪ ،‬ﻳﺎ ﻛﺎﭠﻴﻦ ﺟﻮن ﻛﺮﺳﻴﻮن ﻳﺎ ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﭘﻴﺎرن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮔﺬارڻ ﭼﺎﻫﻲ ﻳﺎ‬
‫ﻳﺎدون دﻫﺮاﺋﮡ ﻳﺎ ﺧﺘﻤﻮ ﺑﺨﺸﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ دﻳﺮ آرام ﺳﺎن وﻳﻬﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎﻧﻦ ۾ اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﻧﺎﻫﻲ ﭤﻴﻞ‪ ،‬ﺻﺮف ﺑﻴﻬﻲ ﺧﺘﻤﻮ‬
‫‪74‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ڏﺋﻲ واﭘﺲ اﭼﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻛﮇﻫﻦ دل ﭼﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻗﺒﺮ‬
‫ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن وﻳﻬﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻛﻴﻮن‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ ﻳﺎدﻳﻦ ﮐﻲ دﻫﺮاﻳﻮن‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ‬
‫اﺳﺎن وٽ ﺟﻴﺌﻦ رواج ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ۽ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﭔﻮﭨﺎ ﻟﮙﺎﻳﺎ‬
‫وﻳﻨﺪا آﻫﻦ اﺗﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﭔﻮﭨﺎ ﭘﻮﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻧﻠﻜﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻣﻴﮍ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻮ ﻛﻮﻟﺮ ۾ ﭘﺎﮢﻲ وﺟﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻛﻮ ﺑﻮﺗﻠﻮن ﭜﺮي ﭘﺎﮢﻲ ﮐﮣﻲ‬
‫وﭸﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﻮ ان وﻗﺖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻪ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭰﮍا وﺟﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ‬
‫اﺳﺎن آب زم زم ﮐﻲ ﻋﻘﻴﺪت ﺳﺎن اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ روس وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻣﺎﺳﻜﻮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﺘﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﭼﺮچ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻧﻠﻜﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭘﺎﮢﻲ‬
‫ﭜﺮي ﮐﮣﻲ وﭸﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ دوﺳﺖ اﺳﺎن ﮐﻲ وﭠﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن‬
‫ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮀﺎ آﻫﻲ؟ ﺗﻪ ان ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﻳﻘﻴﻦ ۽‬
‫ﻋﻘﻴﺪت آب زﻣﺰم ﺳﺎن آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ ﻫﻦ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﺮﻛﺖ وارو‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﭤﻮرو رﻳﺴﭧ روم ۾ وﭸﮡ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭤﻲ‪ .‬اﭴﻜﻠﻬﻪ وري ﺑﺎٿ روم ﮐﻲ‬
‫رﻳﺴﭧ روم ﺑﻪ ﭼﻮن ﭤﺎ ﻳﻌﻨﻲ اﺗﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬آرام ﻣﻠﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫رﻳﺴﭧ روم ﺟﻲ ﺗﻼش ۾ اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﮔﻬﮣﻲ دﻳﺮ ﻧﻪ ﻟﮙﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﺖ اﻟﺨﻼ‬
‫ﺟﻮ ﺑﻮرڊ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻳﻘﻴﻦ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﺎ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﺪر وﻳﻨﺪي ڊپ ﭘﻴﻮ ﻟﮙﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ اﻳﺘﺮو ﺻﺎف ۽ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮ اﺳﺎن دﻧﻴﺎ ﺟﺎ‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ رﻳﺴﭧ روم ڏﭠﺎ آﻫﻦ ﭘﺮ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻣﭧ ﺻﻔﺎﺋﻲ ۽ ﺳﻴﻨﮕﺎر ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ‬
‫ﻧﭥﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭼﺎﻫﻲ ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺘﺎ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﮀﻮ ﻧﻪ ﻫﺠﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ اﻳﺘﺮو ﺧﻮﺑﺼﻮرت رﻳﺴﭧ روم ڏﭠﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﺎﻋﺪه ﮔﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﺟﻦ ۾ اﺻﻠﻲ ۽ ﻧﻘﻠﻲ ﭔﺌﻲ ﮔﻞ ۽ ﭔﻮﭨﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﺿﻮ ﻛﺮڻ‬
‫ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم زﺑﺮدﺳﺖ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﻫﭣ ڌوﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ اﺗﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ان ﮐﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﭨﻮال ﻧﻨﮃي ﻣﺎپ ﺟﻮ ڏﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ‬
‫وﺿﻮ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ﺗﻪ وڏو ﭨﻮال ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺻﺎﺑﮡ‬
‫ﮐﺎن وﭠﻲ ﭔﻴﻮن ﺧﻮﺷﺒﻮدار ﺷﻴﻮن ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻛﻮﺑﻪ ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ﭨﻮال اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ڊﺳﭩﺒﻦ ۾ اﮀﻠﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ڊﺳﭩﺒﻦ ﺑﻪ ڏﺳﮡ ﺟﻲ ﻻﺋﻖ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﺮ‬
‫ﺷﻲ‪ ‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﻻﺋﻖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻪ ﻛﺮڻ ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻲ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻮري اﻳﺮاﺿﻲ ﺻﻔﺎﺋﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﭼﻤﻜﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﭘﻴﺘﻲ ﺑﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭘﺌﺴﺎ وﺟﻬﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ وﺟﻬﻲ‪.‬‬
‫‪75‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺣﻮض ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭔﻪ ﭰﻮارا ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ درﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺷﺎن ۾ وڌﻳﻚ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﻗﻮﻣﻲ اﻧﺪاز ۾ ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻞ ﭔﻪ ﮀﭙﺮ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻫﺘﻲ ﻛﻮﺋﻲ وﻳﻬﻲ ﺳﻜﻮن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮي ﺗﻪ ان ۾ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻧﻪ‬
‫ﭤﻴﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﺪﻳﺪ دﻧﻴﺎ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻨﺪڙ ﻣﻮاﺻﻼﺗﻲ ﻧﻴﭧ ورڪ‪ ،‬ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻮ‬
‫ﭘﺎﮢﻲ‪ ،‬ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ‪ ،‬اﻧﮉر ﭘﺎس ﭘﺎرﻛﻨﮓ‪ ،‬ﺑﻴﻜﺮي‪ 50 ،‬ﻫﻨﮅن وارا ‪ 3‬ﻣﻨﺰل ﻫﻮﭨﻞ‪،‬‬
‫ﻫﻚ ﭨﻲ ﮔﻬﺮ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻗﻮﻣﻲ دﺳﺘﻜﺎري ﺟﺎ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ ﺳﺎﻣﺎن وﻛﺮي ﻻ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬ڏﺳﮡ ۾ ﺋﻲ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎزار ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻚ وڏو ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ رﻫﮡ وارا‬
‫ﻣﺠﺎور ۽ اﭼﮡ وارن زﻳﺎرﺗﻴﻦ ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﻣﺸﻜﻠﻦ ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﮡ ﺟﻮ‬
‫ﭘﻮرو ﭘﻮرو ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺑﻪ دل ﭼﺎﻫﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻲ وﭠﻮن‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ وڏي رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﭤﻮرو ﺳﺎﻫﻪ ﺑﻪ ﭘﭩﻴﻮ‬
‫ﺳﻴﻨﮉوچ ﮐﺎڌو ۽ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﺎزا ﺗﻮاﻧﺎ ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺨﻤﻠﻲ ﻻن ان‬
‫ﺗﻲ ﺳﺠﺎﻳﻞ ﮔﻞ‪ ،‬ﭤﮅي ﭤﮅي ﻓﺮﺣﺖ‪ ،‬ﺑﻲ ﭘﻨﺎﻫﻪ ﺧﻮاﺑﮕﺎﻫﻪ‪ ،‬ﺳﻜﻮن ﻣﻠﻨﺪي اوﭼﺘﻮ‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ذﻫﻦ ۾ آﻳﻮ‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻛﺎش ﺑﺎﻗﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﺷﻴﻦ ﮐﺎن ﻣﻮﻛﻼﺋﻲ ﮀﮇﺟﻲ اڄ ﺟﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﭘﻮرو‬
‫وﻗﺖ ﻫﺘﻲ ﮔﺬارﻳﻮن‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻮن ﺗﻲ ﺑﻪ رﻓﻴﻊ واﻧﮕﺮ ﺣﺎل واري ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻃﺎري ﭤﻲ‬
‫وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﻛﻴﺌﻦ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬آﺧﺮﻛﺎر ﭔﻴﻦ ﺷﻴﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ‬
‫ﻛﺮﮢﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﺳﺘﻲ ۾ ﻫﻚ ﻧﻴﺮي ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺮي ﮐﺎن ڏاڍي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ آڏو‬
‫ﺷﺎﻧﺪار ﺑﺎغ ۽ ﭰﻮﻫﺎرو ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﺳﻬﮣﻲ ﻋﻤﺎرت ﮀﺎ ﺟﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺷﻬﺮن ﻻ‪ ‬رﻳﻞ ﮔﺎڏي ﻫﻠﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﭤﻮري دﻳﺮ ﻻ‪‬‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮐﻲ ﺑﻴﻬﺎر اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮﮢﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﭔﺎﻫﺮان‬
‫ﭘﻮري اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮔﻬﻤﻲ وري ‪ Almazor Madrsah‬ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ‬
‫۾ ﮔﺎڏي ﻫﻠﻨﺪي رﻫﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ان ﻣﺪرﺳﻲ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن وڏو‬
‫ﻣﻴﺪان ﻫﻮ ﻛﺎر ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻨﮅ ﻫﻠﻨﺪا ﻫﻠﻨﺪا ان ﺟﻲ داﺧﻼ‬
‫ﺟﻲ دروازي ﻣﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﭼﻴﻮ ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺟﺎري آﻫﻲ‪ ،‬ان ﻻ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻨﺪ آﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن اﻧﺪران ڏﺳﻲ‬
‫ﻧﭥﺎ ﺳﮕﻬﻮ‪ .‬اﮜﮡ ۾ ﺑﻴﻬﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ڏاﻧﻬﻦ ﻧﻈﺮ ڊوڙاﺋﻲ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ‬
‫دروازو ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن اوڏاﻫﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ان ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫‪76‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭘﺎرﻟﻴﺎﻣﻴﻨﭧ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اوﻟﻲ ﻣﺠﻠﺲ ‪Oliy. Majlis‬‬
‫رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎزي ﺟﻲ ﻃﺎﻗﺖ رﮐﮡ وارو اﻋﻠﻰ ﺗﺮﻳﻦ رﻳﺎﺳﺘﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪه‬
‫ادارو آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻦ اﻳﻮاﻧﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎز اﻳﻮان )اﻳﻮان زﻳﺮﻳﻦ( ۽ ﺳﻴﻨﻴﭧ‬
‫)اﻳﻮان ﺑﺎﻻ(‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ اﻳﻮاﻧﻦ ﺟﻲ اﺧﺘﻴﺎرن ﺟﻲ ﻣﺪت ﭘﻨﺞ ﺳﺎل آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺎﻧﻮن ﺳﺎزي‬
‫ﭼﻴﻤﺒﺮ ۾ ‪ 120‬ﻧﻤﺎﺋﻨﺪه ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ اﻛﺜﺮﻳﺖ ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺿﻠﻌﻦ ﻣﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻴﻨﻴﭧ ﻫﻚ ﻋﻼﺋﻘﺎﺋﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪه‬
‫اﻳﻮان آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪ 100‬ﺳﻴﻨﻴﭩﺮن ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺎرﻟﻴﺎﻣﻴﻨﭧ ۾ ﺑﻪ وﭸﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﮔﺎرڊ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫دروازي ﺗﺎن ﺋﻲ ﭘﺎرﻟﻴﺎﻣﻴﻨﭧ ﮐﻲ ڏﭠﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﺗﻤﺎم وڏي ۽ ﺷﺎﻧﺪار ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫اﺟﻼس ﻫﻠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻻ‪ ‬اﻧﺪر وﭸﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪ .‬وري اﺗﺎن ﭘﻨﮅ ﻫﻠﻨﺪي‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ‪ Concert Hall‬ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ڍﻧﮃ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﻫﺎل ﺟﻲ اﻧﺪر ﺑﻪ ﻧﻪ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﺎﮢﻲ ﭘﻨﮅ ﭘﻨﮅ اﻳﺘﺮو ﭘﺮي ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻮ اﭼﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﺎرﻛﻨﮓ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﭤﻮرو‬
‫ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﮐﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﻬﻮ ﻣﺎن اوڏاﻧﻬﻦ‬
‫اﭼﺎن ﭤﻮ‪ ،‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻫﻮ اﺳﺎن وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ‪.‬‬

‫)‪(Ali Sher Navai Theatre‬‬ ‫اﺊ‬

‫ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي ﻧﻪ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﭤﻮري ﺋﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺑﺎزار ۾ وﭠﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﺳﺎن ﺟﻲ ﻃﺎرق روڊ واﻧﮕﺮ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎرڻ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﮔﻬﻤﻨﺪو رﻫﻴﻮ آﺧﺮﻛﺎر ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﮔﺎڏي‬
‫ﺑﻴﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎرڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ ﻫﻮڏاﻧﻬﻦ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﺎ ﻛﭥﻲ‬
‫آﺛﺎر ﺋﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﺎ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﭥﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻻﻫﮡ ﻻ‪ ‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ دروازو‬
‫ﮐﻮﻟﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻮڻ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف روڊ ﭠﻬﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﻻ‪‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﻣﺎن ﮔﺬري ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ ،‬ﻫﻮ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎرﻛﻴﭧ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻫﻚ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن رﺳﺘﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﻫﻠﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن وڏو ﻣﻴﺪان ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻜﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫وچ ۾ ﭰﻮﻫﺎرو ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏﺳﮡ ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﺧﺎص ﺳﭡﻲ ﻧﻪ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﻨﺪي ان ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﺗﺎن ﺷﺎﻧﺪار ﻟﮙﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ آڏو ﻣﺠﺴﻤﺎ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻞ اﻫﺎ ﺋﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻴﻜﻮ‬
‫‪77‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ڏﭠﻮ اﻫﻮ ان ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ وارو دروازو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ واﭘﺴﻲ‪ ‬ﻻ‪‬‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﻃﺮف ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‬
‫اﺗﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﮔﻬﺮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻜﭧ ﺑﻪ اﮘﻮ ﭘﻮ‪ ‬وﭠﻨﺪا ﻫﻠﻮن‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎم ﺟﻮ‬
‫ﺷﻮ ڏﺳﮡ اﭼﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﻣﻠﻲ‬
‫وﻳﻨﺪي‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭘﺮي ﻳﺎ ﭘﺎﺳﻲ واري ﻣﻠﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﺑﻪ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ‬
‫ﺳﺎٿ ڏﻧﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ اﻛﺜﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ را‪ ‬ﺑﻪ‬
‫اﻫﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﭨﻜﻴﭧ آﻓﻴﺲ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن وﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ دري ﺑﻨﺪ ﻫﺌﻲ دروازو ﺑﻪ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﮐﺎن ﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﮔﺎرڊ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻚ ﮀﻮﻛﺮو ۽ ﮀﻮﻛﺮي اﺗﺎن ﮔﺬري رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي‬
‫ﺑﻪ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺷﻮ ﺳﺘﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﺷﺮوع ﭤﻴﻨﺪو‪ .‬ﭨﻜﻴﭧ آﻓﻴﺲ ان ﮐﺎن‬
‫ﻫﻚ ﻛﻼڪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﮀﻬﻴﻦ ﺑﺠﻲ ُﮐﻠﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﭴﻜﻠﻬﻪ اﻳﺘﺮي‬
‫رش ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮀﻬﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺪؤ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺟﻲ‬
‫آرام ﺳﺎن ﭨﻜﻴﭧ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬اﻧﻬﻦ وڌﻳﻚ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ وﻳﺐ ﺳﺎﺋﻴﮉ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺷﻴﮉول ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬ﭨﻜﻴﭧ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﻛﻴﺘﺮي آﻫﻲ‪ .‬ﭨﻜﻴﭧ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻬﮣﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﻧﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻳﺘﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭨﻜﻴﭧ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻧﻪ ﻣﻠﻨﺪي‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﻣﻌﻴﺎر ﺑﻪ ﺳﭡﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭤﻴﭩﺮ ﮐﻲ ﺑﻪ ڏﺳﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺧﻮش‬
‫ﭤﻴﻨﺪؤ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﻦ ﺟﻲ وﻳﺐ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ آن ﻻﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﻜﻨﮓ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ‪ 10,000‬ﺳﻮم ﮐﺎن ‪ 30,000‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻨﻴﺎدي ﭨﻜﻴﭧ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺑﺎﻛﺲ‬
‫۾ ﻣﭥﻲ ﭨﻜﻴﭧ ‪ 100,000‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻠﻴﻚ ۾ ﺑﻪ ﭨﻜﻴﭧ ﻧﭥﻲ وﻛﮣﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ روس وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﮇﻫﻦ ﺷﺎم ﺟﻮ ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮڻ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻮاب ﻣﻠﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬وري ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻧﺎاﻣﻴﺪ‬
‫ﭤﻲ واﭘﺲ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻚ ﮀﻮﻛﺮو اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ آﺧﺮ ﭘﻮﻳﺎن ﻣﮍي رﻓﻴﻊ ڏﭠﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ‬
‫ﻛﺮاﺋﻴﻢ ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﻫﻦ ﮀﻮﻛﺮي ﮐﻲ ﭜﭵﺎﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫آﺧﺮﻛﺎر ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭨﭩﻞ ﭰﭩﻞ اﻧﮕﺮﻳﺰي‪ ‬۾ زﺑﺎن ﮐﻮﻟﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺷﻮ ڏﺳﮣﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻮن وٽ ﭔﻪ ﭨﻜﻴﭩﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﺎن‬
‫ﭤﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭘﻮري ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻠﻴﻚ ۾ ﭨﻜﻴﭩﻮن وﻛﮣﮡ‬
‫ﻣﺠﺒﻮرا ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻣﺎﺳﻜﻮ ۾ اﺳﺎن ﺟﻮ‬ ‫ً‬ ‫ﭼﺎﻫﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫آﺧﺮي ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻮ ۽ اﻫﻮ ﺷﻮ ﻛﻬﮍي ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﺑﻴﻠﻲ ﻧﺎچ ڏﺳﮡ ﺟﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏاڍو ﺷﻮق ﻫﻮ‪ .‬ﻧﺎچ ﺑﻪ ﻛﻤﺎل ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻮرو ﻧﺎچ‬
‫‪78‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺻﺮف ﭘﻴﺮن ﺟﻲ ﭔﻦ آﮜﺮﻳﻦ ﺗﻲ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﺷﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺷﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﻪ ڏاڍا ڏﭠﺎ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ۾ اﺳﺎن رات ﺟﻮ وﻗﺖ اﺗﻲ ﮔﺬارﻳﻨﺪا‬
‫آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رات ﺟﻮ ﺑﻪ دل ﮐﻲ وﻧﺪراﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ﮐﭙﻲ‪ .‬ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺗﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﺎﻳﻦ ۽ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎﻟﻦ ۽ ﺑﺎزارن ۾ ﮔﺬارﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬وڏي ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﺳﺴﺘﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺷﻜﺮﻳﻮ ادا ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻮري وﺿﺎﺣﺖ‬
‫ﺳﺎن ﻫﺮ ﮘﺎﻟﻬﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﺌﻮن‪.‬‬
‫اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﭤﻴﭩﺮ ﮐﻲ اﻧﺪران ڏﻳﮑﺎرڻ ﻻ‪ ‬ﭨﻮﺋﺮ ﺑﻪ ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺷﻮ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻲ ﻛﺸﺶ واري‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺳﻴﻨﭩﺮل ڊﭘﺎرﭨﻤﻴﻨﭩﻞ اﺳﭩﻮر آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻫﻮﭨﻞ ﻟﻮﭨﻲ ﺳﭩﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭘﻴﻠﺲ ‪ Lotte City Hotel Tashkent Palace‬ﺑﻪ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ روﻧﻖ وارو ﻋﻼﺋﻘﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻣﻄﻠﺐ اﻫﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭤﻴﭩﺮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ دل ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ اوﭘﻴﺮا ﻟﮙﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺷﺮاب ﺟﻲ ﻣﻨﮉي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﺮاﺑﻲ ﺑﺎزار ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﺳﻦ ‪1920‬ع ﺟﻲ ڏﻫﺎﻛﻲ ۾ ﺷﺮوع ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ آرٽ ﺟﻲ ذﻣﻴﺪاري‬
‫ﮐﮣﻨﺪڙ اﻳﻢ ﻛﺮي ﻳﺎﻛﻮ ﺑﻮوي )‪ (M. Kari-Yakubovi‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﭘﻴﺸﻪ ور ﻣﻮﺳﻴﻘﺎرن‬
‫۽ رﻗﺎﺻﻦ ﺟﻮ ﺟﻮڙو ﻣﻨﻈﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻧﻮﻣﺒﺮ ‪1929‬ع ۾ ﻗﺎﺋﻢ ﻫﺌﮡ وارو‬
‫رﻳﺎﺳﺘﻲ ازﺑﻚ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ اوﭘﻴﺮا “ﺑﺮان”‬
‫ﺟﻮ آﻏﺎز ازﺑﻚ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر اﺷﺮﻓﻲ ﻛﻴﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ ﮐﻲ ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﺣﻴﺜﻴﺖ‬
‫ﻣﻠﻲ ان ﮐﻲ اﺳﭩﻴﭧ ازﺑﻚ اوﭘﻴﺮا ۽ “ﺑﻴﻠﻲ ﭤﻴﭩﺮ” ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﻮﺳﻮم ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ان ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎل ازﺑﻚ ﺷﺎﻋﺮ ﺟﻲ ﻳﺎد ۾ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮﻧﻮاﺋﻲ اﺳﭩﻴﭧ‬
‫اوﭘﻴﺮا ۽ ﺑﻴﻠﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ وڌاﻳﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﻣﻔﻜﺮ ۽ ﻫﻚ ﺳﻴﺎﺳﺘﺪان ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ‬
‫ﭘﻮرو ﻧﺎﻟﻮ ﻧﻈﺎم اﻟﺪﻳﻦ ﻣﻴﺮ ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ )ﻗﺪﻳﻢ ازﺑﻚ زﺑﺎن( ۽‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﭔﻨﻬﻲ ۾ ﻧﻮاﺋﻲ ﺟﻲ ﺗﺨﻠﺺ ﺳﺎن ﺷﺎﻋﺮي ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ ازﺑﻚ ادب ﺟﻲ ﻣﻤﺘﺎز‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﻐﺮب ۾ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ادب ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻮ ‪ 9‬ﻓﻴﺒﺮوري ‪1441‬ع ﺗﻲ ﻫﺮات ﺧﺮاﺳﺎن )ﻫﺎﮢﻲ ﺟﺪﻳﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ اﻳﺮان ﺟﻮ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻮ( ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﭴﺎﺋﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ﺟﻲ اﺻﻞ ﺟﻲ ﺑﺎري‬
‫۾ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺤﺚ ﺟﺎري آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻦ ﻧﺴﺨﻦ ۾ اﺧﺘﻼف آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻫﻮ ﻗﺼﻦ ﭔﮅاﺋﮡ وارن ﺟﻮ اوﻻد آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺧﺮچ ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺎﻓﺮﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪون‪ ،‬ﺻﻮﻓﻲ ﺟﻬﻮﭘﮍﻳﻮن‪ ،‬ﺣﻤﺎم ۽ ﭘﻠﻴﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮن‪،‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﻴﻮن‪ .‬ﻫﻮ ﭘﺮاﮢﻦ آﺛﺎرن ﮐﻲ ﺑﭽﺎﺋﮡ‬
‫‪79‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺸﻮن ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﺳﻨﺪس ﻣﺰار ﻫﺮات ۾ آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺳﻨﺪس ﺧﺪﻣﺘﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ ۽ ﻫﻚ ﺑﺎغ ان ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫‪1959‬ع ۾ ﭤﻴﭩﺮ‪ ،‬اﻛﻴﮉﻣﻚ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻮ درﺟﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ ۽ ‪1966‬ع ۾ ﺑﻮﺷﻮﺋﻲ‬
‫ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻮ درﺟﻮ اﻟﻴﻜﺸﻲ ﺷﻮ ﺷﻮق ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫‪1942‬ع ﮐﺎن ‪1947‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ﻧﻮﻣﺒﺮ ‪1947‬ع ۾ ﻋﻮام ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﮐﻮﻟﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ﺟﻲ ‪500‬ﻫﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮه ﻣﻠﻬﺎﺋﻲ وﺋﻲ‪1945-47 .‬ع ﺟﻲ‬
‫دوران‪ ،‬ﺟﺎﭘﺎﻧﻲ ﺟﻨﮕﻲ ﻗﻴﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺟﺒﺮي ﻣﺸﻘﺖ ﺟﻲ ﺗﺤﺖ‪ ،‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾‬
‫ﺣﺼﻮ ورﺗﻮ‪.‬‬

‫)‪(Independence Square‬‬ ‫آزادي ﺂ‬

‫ﭤﻴﭩﺮ ڏﺳﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬آزادي ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﺳﻜﻮاﺋﺮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻼﺋﻘﻮ‬ ‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ َ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺸﻴﻦ ﻻ‪ ‬ﻫﻲ ﻫﻚ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه آرام ﮔﺎه آﻫﻲ‪ .‬ان آزادي ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺦ آﻫﻲ‪1865 .‬ع ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ان ﺟﮙﻬﻪ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻛﻨﺪﺧﺎن‬
‫ﺟﻮ ﻣﺤﻞ ﻫﻮ‪1865 .‬ع ۾ روﺳﻲ اﻧﺘﻈﺎﻣﻴﻪ ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ ﻛﻨﺪﺧﺎن ﮐﻲ ﻣﻌﺰول‬
‫ﻛﺮي ﻣﺤﻞ ﮐﻲ ﺗﺮﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ﺟﻨﺮل ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﮔﺎﻫﻪ ﻗﺮار ڏﺋﻲ‪ ،‬ان ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ واﺋﻴﭧ ﻫﺎﺋﻮس رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري وﺳﻴﻊ ﺑﺎﻏﻦ ﺟﻮ ﺳﻠﺴﻠﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ دور ۾ ان ﮐﻲ ﻟﻴﻨﻦ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﮇﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﻟﻴﻨﻦ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻟﻴﻨﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ وڏو ﻣﺠﺴﻤﻮ ۽ ﭰﻮﻫﺎرا ﻟﮙﺎﻳﺎ وﻳﺎ‪.‬‬
‫‪1991‬ع ۾ آزادي‪ ‬ﺟﻲ اﻋﻼن ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻟﻴﻨﻦ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي‬
‫آزادي ﭼﺆﻧﻚ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻟﻴﻨﻦ ﺟﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﮐﻲ زﻧﺠﻴﺮن ﺳﺎن ﮀﻜﻲ ﻛﻴﺮاﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﮔﻮﻟﻮ ‪ Globe‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺳﺎﮘﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻳﻮﻛﺮﻳﻦ ۾‬
‫ﺑﻪ ورﺟﺎﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻟﻴﻨﻦ ﺟﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﮐﻲ اﺗﻲ ﺑﻪ رﻫﮡ ﻧﻪ ڏﻧﻮ وﻳﻮ ﭘﺮ‬
‫ﻛﻴﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫اﻫﻢ ﻣﻮﻗﻌﻦ ﺗﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ آڏو ﻓﻮﺟﻲ ﭘﺮﻳﮉ ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ‬
‫ﺗﻲ ﻫﺎﮢﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻧﻘﺸﻲ وارو ﮔﻮﻟﻮ ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﮐﻲ‬
‫واﺿﺢ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ آزادي‪ ،‬دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﮔﻠﻮب ﺟﻲ‬
‫ﻧﻘﺸﻲ ﺗﻲ آزاد رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻮ وﺟﻮد‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺑﺮادري ۽ ان ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻘﺎت ﺟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ‬
‫ﻣﺜﻼ ﺟﻴﺌﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬ ‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اڄ آزادي ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ اﻫﻢ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ً‬
‫ﺟﻲ آزادي ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ )ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ( ۽ ﻧﺌﻴﻦ ﺳﺎل )ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺟﻨﻮري( ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن‬
‫ﻣﻨﻌﻘﺪ ﻛﻴﻮن وﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﺎ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻦ وڏن ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ اﺗﻲ‬
‫‪80‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ان ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ،‬ﻓﻨﻜﺎر‪ ،‬ﻣﺴﺨﺮا ۽ ﻧﭽﮡ وارا ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﻛﺮدار ادا ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻧﺌﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺻﺪر اﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﺌﻮن ﭔﻮﭨﻮ‬
‫ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭼﺆﻧﻚ ۾ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ ﺳﭝﻨﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ وري آراﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻲ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻜﻞ اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﻛﺮي ﭼﻜﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺑﺎغ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ڊراﺋﻴﻮر ﭨﻴﻜﺴﻲ روﻛﻲ‪ ،‬اﺳﺎن وﭸﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻛﻮﺑﻪ دروازو ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻟﻨﮕﻬﻪ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ۽ ﺷﺎﻧﺪار ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت اﮀﺎ‬
‫ﭤﻨﭝﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻚ ﭘﻞ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﭘﺎڻ ۾ ﻣﻼﻳﻞ آﻫﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۾ اوﭼﺎﺋﻲ‬
‫ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺳﺎرس )ﻫﻚ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ وڏو آﺑﻲ ﭘﮑﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﮀﻲ‬
‫رﻧﮓ ﺟﻮ ۽ ڊﮔﻬﻴﻦ ﭨﻨﮕﻦ وارو ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ( ﺟﻮ ﻟﻮﻫﻲ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎرس ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻗﻮﻣﻲ ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ اﻣﻦ ۽ آﺷﺘﻲ ﺟﻮ ﭘﻴﻐﺎم‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺑﻪ ﺳﺎرس واﺣﺪ اﻫﻮ ﭘﮑﻲ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻮﻧﮕﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﭔﻮﻟﻴﻨﺪي‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭔﮅو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﻮﻣﻲ ﭘﮑﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ )‪ (Khumo‬آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮﻛﺎري ﻗﻮﻣﻲ ﻧﺸﺎن ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻴﻮ ﭘﮑﻲ ﭘﺮ ﮐﻮﻟﻲ ﺑﻴﭡﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭘﮑﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭘﮑﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ‬
‫اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺷﺮوﻋﺎﺗﻲ روڊ ﻛﺸﺎدو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺳﺎوڪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﺳﺎﺋﺒﻴﺮﻳﺎ ﻣﺎن ﺳﻨﻬﻮ ﮔﺎﻫﻪ آﮢﻲ ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺣﺪ ﮐﺎن‬
‫وڌﻳﻚ ﺳﺎﺋﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﺳﺎﺋﺒﻴﺮﻳﺎ ﺟﺎ وڻ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭔﻴﺎ‬
‫ﺑﻪ ﻗﺴﻤﻴﻦ ﻗﺴﻤﻴﻦ ﺟﺎ وڻ ۽ ﮔﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ اﺳﺎن ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻚ وڏي ﻣﺠﺴﻤﻲ ۾ ﻫﻚ ﻣﺎ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﺎﻳﻮﺳﻲ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻢ ۾ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺧﺸﻚ ﺗﻼ‪ ‬ﮔﻮل داﺋﺮي ۾‪ ،‬ﻧﻪ وﺳﺎﻣﮡ وارو ﺷﻌﻠﻲ ﺟﻮ‬
‫آڙاﻫﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺗﻲ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺋﻲ “ﻣﺎﻳﻮس ﻣﺎ‪ ”‬آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﭽﻦ ﺟﻲ ﻣﺮڻ ﻛﺮي‬
‫ﻏﻤﮕﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻮ‪“ :‬ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻳﺎد ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ دل ۽ ﺟﮕﺮ ۾ ﻫﻤﻴﺸﻪ رﻫﻨﺪي”‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ آڏو ﭘﻴﺮن وٽ ﮔﻞ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻮﺑﻪ ﺣﻜﻤﺮان ﭔﺎﻫﺮان ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ دوري ﺗﻲ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﮔﻞ ﺿﺮور‬
‫رﮐﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻴﻮ ان وﻗﺖ ﮔﻞ رﮐﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺟﮇﻫﻦ ﻧﺎﺋﻴﻦ ﻣﺌﻲ ﺗﻲ ﻫﺮ ﺳﺎل ﻫﻨﻦ‬
‫وﻳﮍﻫﺎﻛﻦ ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ۾ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻣﻠﻬﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺠﺴﻤﻲ واري ﺟﮙﻬﻪ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻛﺮي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺞ ڏاﻛﺎ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ آڏو ﻫﻚ وراﻧﮉو ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫‪81‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺑﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ واﻧﮕﺮ ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان وراﻧﮉي ۾ ﭘﺘﻞ ﺟﻮن‬
‫ﭘﻠﻴﭩﻮن ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‪ .‬ﭘﺮي ﮐﺎن اﻫﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﺎ ورق ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﺘﻞ ﺟﻮن ﭘﻠﻴﭩﻮن ﻛﺘﺎب ﺟﻲ ورﻗﻦ واﻧﮕﺮ ﻛﮍن ۾ ﺟﮍﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ‬
‫ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ اﻧﻬﻦ وﻳﮍﻫﺎﻛﻦ ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭔﻲ ﻋﺎﻟﻤﮕﻴﺮ‬
‫ﺟﻨﮓ ۾ ﻣﺎرﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﺟﻮ ﺳﺎل‪ ،‬ﺷﻬﺎدت ﺟﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ‪ ،‬ﺳﺎل‬
‫وﻏﻴﺮه ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري وڏي روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ان روڊ ﺟﻮ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺳﺎوڪ‪ ،‬ان ﻣﺎن ﻧﻜﺮﻧﺪڙ ﺳﻨﻬﺎ رﺳﺘﺎ‪ ،‬ﭼﺸﻤﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ‬
‫ﮔﻠﻦ ﺟﺎ ﺑﺎغ ۽ ﮔﻠﻦ ﮐﻲ ﻣﻬﺎرت ﺳﺎن ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ ﻛﻞ اﻳﺮاﺿﻲ‬
‫ﭔﻪ اﻳﻜﮍ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺳﺮﻛﺎري ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺑﻪ آﻫﻦ‪ .‬ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ‬
‫ڏﮐﮡ ﻃﺮف ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﭘﺎرﻟﻴﺎﻣﻴﻨﭧ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬وزﻳﺮن ﺟﺎ دﻓﺘﺮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺑﻪ وڏﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ‬
‫ﺳﺎن ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭔﻴﻮن ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻛﺎري ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﮘﺘﻲ وڌﻧﮅا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﮔﻮﻟﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ۽ ﭔﺌﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮡ ﻋﻮرت ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﭿ ۾ ﭔﺎر ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ‬
‫ﻣﺎدر‬
‫ﭘﻴﺎر ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﺳﺎن ڏﺳﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﭘﻴﺎر ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮي ۽ ِ‬
‫وﻃﻦ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﭵﻮ ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ڏاڍو ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ دل ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻮرو آرام ﻛﻴﻮن‪ ،‬ﺳﻮ اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﭰﻮﻫﺎرا ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭰﻮﻫﺎرن ﺟﻮ ﻣﺰو ﺑﻪ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ ۽‬
‫ﺳﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﭩﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ واﭘﺲ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻲ اﭸﺎن ﻣﺲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻠﺪي ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ وارا اﺳﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف اﭼﻲ وﻳﺎ ۽‬
‫ﮔﻴﭧ ڏاﻧﻬﻦ واﭘﺲ وﭸﮡ ﺟﻮ اﺷﺎرو ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﺋﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫ﭤﻮري ﺣﻴﺮاﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺑﺎغ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو ورﺗﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ‬
‫ﻃﺮف وﭸﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺗﻴﺰ ﻗﺪم وڌاﺋﻴﻨﺪا ﮔﻴﭧ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ڊراﺋﻴﻮر ﺑﻪ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺻﺪر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف وﭸﻲ رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻻ‪ ‬ﻫﻮ ﭘﺎرڪ ﮐﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮاﺋﮡ ﭼﺎﻫﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ اﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز‬
‫ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﺣﺴﺮت دل ۾ ﺋﻲ رﻫﺠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﻣﺎﮢﻬﻮ اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اچ ڏﺳﻮن ﻫﻴﭟ‬
‫ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ڏﺳﻲ ﺧﻮش ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﻫﻮ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬وڌﻳﻚ رﻟﮣﻮ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫‪82‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫‪ .‬وي ﺌور )‪(T.V. Tower‬‬
‫ﺷﺎم ﺟﻮ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﭨﻲ وي ﭨﺎور ﺟﻲ ﻃﺮف وﭸﮡ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ‪ Museum of Victims of Repressions‬ﺟﻲ ﻃﺮف وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﭘﺮي ﮐﺎن ان ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬وري ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﮔﻬﻤﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﺪر ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ﺑﻪ ڏﻧﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﮐﺎن ﭤﻮرو ﭘﺮي ﭨﻲ وي ﭨﺎور‬
‫ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻠﻜﻞ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ دﻣﺎغ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺗﻪ وﻳﺠﻬﻮ ﺑﻪ آﻫﻲ ۽ دل ﺑﻪ ﭼﻮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺋﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﭸﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ‬
‫رات ﺟﻮ ان ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﻻ‪ ‬ﭘﺮي ﮐﺎن ﭨﺎور ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﭣ ﻫﻼﺋﻲ رﻓﻴﻊ ﻫﺎ‪ ‬ﻫﺎ‪ ‬ﭼﻴﻮ ۽ ﺗﻴﺰ ﻫﻠﻨﺪڙ ﻫﻮاﺋﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭘﻴﻐﺎم ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﺳﭝﺎﮢﻲ ﻧﻪ ﭘﺮﻳﻨﻬﻦ ﺗﻮﺳﺎن ﻣﻼﻗﺎت ﻛﺮڻ اﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ”.‬ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﻗﻴﻤﺘﻲ اﻣﺘﻴﺎزي ﻧﺸﺎن ﻣﻮن ﮐﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻛﺎ اﻫﻢ ﺳﻮﻏﺎت‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ‬
‫ﻧﺎدر ﺗﺤﻔﻲ واﻧﮕﺮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ اﻫﻲ ﺋﻲ ﺟﺬﺑﺎت ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﻴﺮ‬
‫ﭨﻲ وي ﭨﺎور ﺟﻲ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ ﮔﺎڏي ﺑﻴﭡﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭨﺎور ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ان ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻧﺪي وﻫﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر ﻧﺪي وﻫﻨﺪي ڏﭠﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ زارن ﺟﻲ‬
‫ﻇﻠﻢ ﺟﺎ داﺳﺘﺎن ﭔﮅاﺋﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﻧﺪي‪ ‬۾ ﻣﻈﻠﻮم ﻋﻮام ﮐﻲ ﭔﻴﮍﻳﻦ ۾ آﮢﻲ ﻗﺘﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻮاﺋﻦ ﺟﻮ ﭠﺎر ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻨﺪي ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﮍﻫﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭨﻲ وي ﭨﺎور ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ڏاڍو ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﭨﺎور ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎن اﻧﺪر ﺟﻲ ﻃﺮف وڌي رﻫﻲ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ آواز آﻳﻮ‬
‫ﻣﻴﮉم ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺪﻣﻦ ﮐﻲ روڪ‪ .‬ﻣﻮن ﭘﻮﻳﺎن ﻣﮍي ڏﭠﻮ ۽ ﭘﮁﻴﻮ ﮀﻮ؟ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ورﻧﺪي‬
‫ڏﻧﻲ ﺗﻪ‪“ :‬اﭸﺎ ﺳﺞ ﻧﻪ ﻟﭥﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭤﻮري روﺷﻨﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﻻ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﭤﻮري ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﻛﺌﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﺗﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ رﻫﻨﺪي‪ ”.‬ﻣﻮن ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﺎ ﺟﺒﻞ ﺗﺎن ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﺣﺴﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮن ۾‬
‫ﺑﻨﺪ ﻛﺮڻ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪ ”.‬اﺗﻲ ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﻋﻤﻞ ﭘﻮرو ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺳﭹﺎﮢﭗ ﻻ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺎرڊ ﮔﻬﺮﻳﺎ‪ ،‬اﻫﮍﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﺗﻪ ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ‬
‫ﮔﻬﺮﻧﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ اﺳﺎن اﺗﻲ ﻧﻪ ﮐﮣﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﭹﺎﮢﭗ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﻮن‬
‫وٽ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﺎرڊ آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻛﻢ ﻫﻠﻲ وﻳﻨﺪو‪ .‬اﻫﻲ ڏﻳﮑﺎرڻ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ‬
‫اﺳﺎن اﻫﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭨﻜﻴﭧ ڏﺋﻲ ﮀﮇي‪ :‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺮس اﻧﻬﻦ ﻻﻛﺮ ۾ رﮐﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﻴﻮ ﺟﻴﻜﻮ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﻻﻛﺮ ۾ ﭘﺮس رﮐﻲ ﭼﺎﭔﻲ ﭘﺎڻ وٽ‬
‫رﮐﻲ ﮀﮇي‪ .‬ﻟﻔﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف وﭸﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺗﻼﺷﻲ وﭠﮡ ﺷﺮوع‬
‫‪83‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﺌﻲ رﻓﻴﻊ ﺑﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻫﮍﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﺟﻴﺌﻦ ﭼﺎﭔﻴﻮن‪ ،‬واچ‪ ،‬ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ‪ ،‬ﻣﻨﮉﻳﻮن‬
‫وﻏﻴﺮه ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ۾ رﮐﻲ ﮀﮇﻳﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﻫﻲ ﺷﻴﻮن وري ﭔﺎﻫﺮ ﻛﮃﺟﻦ ۽‬
‫رﮐﺠﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﭽﮡ ﻻ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﺠﺮﺑﻮ ﺑﻪ ڏاڍو ﭤﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪي آرام ﺳﺎن ﺗﻼﺷﻲ ڏﻧﻲ‪ ،‬ﺻﺮف رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﺑﺎڊي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﭣ ﺳﺎن ﭼﻜﺎس‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﭥﻲ ﺷﺮٽ ﮐﺎن وﭠﻲ ﭘﻴﻨﭧ ﺟﻲ ﭘﺎﭼﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﭨﺎور ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻠﻜﻲ ﭼﺎڙﻫﻲ‪ ‬واري رﺳﺘﻲ ﻣﺎن ﮔﺬري‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﺎڙﻫﻲ ﮔﻬﮣﻲ اﭜﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻠﻨﺪي ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﮀﺖ ﻫﺌﻲ ۽ ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪاﻧﻦ ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﺗﻤﺎم وڏي ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ دل ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭼﻤﻚ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ‪ Love Tower‬ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻛﻴﻮن ﻫﺎ ﺗﻪ اﻫﺎ دل ﺳﺎن زﻳﺎدﺗﻲ ﭤﺌﻲ ﻫﺎ‪ ،‬دل اﻫﮍي ﺷﻲ‪ ‬آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ان ﺳﺎن‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ زﻳﺎدﺗﻲ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ زﻧﺪه رﻫﮡ ﺟﺎ ﻣﻮﻗﻌﺎ ﮔﻬﭧ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا‪.‬‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﻼﻣﻲ ﭜﺮي ۽ اﻫﺎ رﮐﻴﻞ ﺑﻠﻜﻞ ﺷﺮوع ۾ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﮘﺘﻲ وڌﻧﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮري ﮔﻬﭩﻲ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﭨﺎورن ﺟﺎ ﻣﺎڊل رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻫﻚ ﮀﻮﻛﺮي ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺎرف ﻛﺮاﺋﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺋﻴﻦ ان‬
‫ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅﻧﺪا ﺑﺤﺚ ﻣﺒﺎﺣﺜﻮ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮔﻬﭩﻲ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻟﻔﭧ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻟﻔﭧ ﺟﻮ ﺑﭩﮡ دﭔﺎﻳﻮ ﺗﻪ‬
‫دروازو ﮐﻠﻲ وﻳﻮ ۽ ﻫﻮ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻴﻮ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﺎن ﺳﻮال ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺎور‬
‫ﻛﻴﺘﺮي اوﭼﺎﺋﻲ‪ ‬ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﺗﻪ ﭘﻮري ﺗﺎرﻳﺦ ﻳﺎد ﻫﺌﻲ ﭴﮡ ان ﮐﻲ ﭼﺎﭔﻲ‪ ‬ﻟﮙﻲ‬
‫وﺋﻲ ۽ ﻫﻦ روﺑﻮٽ واﻧﮕﺮ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭨﻲ وي ﭨﺎور ‪ 375‬ﻣﻴﭩﺮ اوﭼﻮ آﻫﻲ ۽ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ اوﭼﻦ ﭨﺎورن ۾ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻛﻢ ‪1978‬ع ۾ ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺳﺘﻦ ﺳﺎﻟﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺪت ۾ ‪1985‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ‪1985 .‬ع ﮐﺎن ‪1991‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﭼﻮﭤﻮن )‪(4‬‬
‫اوﭼﻮ ﭨﺎور ﻫﻮ‪ .‬وڌﻳﻚ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭨﺎور ﻳﺎ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﭨﻲ وي ﭨﺎور ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ‪1971‬ع ۾ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ ﺗﻲ ﭨﻲ وي ۽ رﻳﮉﻳﻮ ﺳﮕﻨﻞ ﮐﻲ ﺳﭵﻲ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﭘﮑﻴﮍڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﻮدي ﻛﻴﻨﭩﻴﻠﻴﻮر ‪Cantilever‬‬
‫ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﭩﻴﻞ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ آرﻛﻴﭩﻴﻜﭽﺮل ڊزاﺋﻴﻦ ‪،Terxiev‬‬
‫‪ ،Tsaruov‬۽ ‪ Semashko Firm‬ﺟﻲ ﭘﻴﺪاوار آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﭨﺎور ۾ ﻫﻚ ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﮀﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ‪ 97‬ﻣﻴﭩﺮ زﻣﻴﻦ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ورﻟﮉ ﻓﻴﮉرﻳﺸﻦ آف ﮔﺮﻳﭧ ﭨﺎور ﺳﺎن ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﭨﺎور ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎدي‬
‫ﻣﻘﺼﺪ رﻳﮉﻳﻮ ۽ ﭨﻲ وي ﺟﻲ ﭨﺮاﻧﺴﻤﻴﺸﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﺎ ﺳﮕﻨﻞ‪ ،‬ﺻﻮﺑﻪ ﺗﺎﺷﻨﻘﺪ ۽‬
‫‪84‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺟﻲ ﭘﺮي وارن ﻫﻨﮅن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﭨﺎور‬
‫ﮐﻲ ﺳﺮﻛﺎري ﻣﺤﻜﻤﻦ ۽ ﺗﻨﻈﻴﻤﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﮔﺎﻧﮃﭘﻲ ﺟﻲ وﺳﻴﻠﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺎور ﻫﻚ ﭘﻴﭽﻴﺪه ﻫﺎﺋﻴﮉرو ﻣﻴﭩﺮوﻟﻮﺟﻴﻜﻞ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭨﺎور ﺟﻲ ﭘﻨﺪرﻫﻴﻦ ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﻧﻴﺮو ﻛﻤﺮو‪ ،‬ﮘﺎڙﻫﻮ ﻛﻤﺮو ۽‬
‫ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﭨﻴﻜﻨﻴﻜﻞ ﻛﻤﺮا ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﺟﭥﺎن ﭨﻲ وي ﺟﻲ ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻛﺌﻲ‬
‫وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ﻓﻮن‪ ،‬ﻣﻮاﺻﻼت وﻏﻴﺮه ﺟﻮ ﻛﻨﭩﺮول ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‬
‫ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﻮﺳﻤﻴﺎت ﺷﻌﺒﻲ ﺟﻲ آﻓﻴﺲ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬۽ ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺎور زﻟﺰﻻ ﭘﺮوف ﺑﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﻠﺪي ﻟﻔﭧ ﺟﻮ دروازو ﮐﻠﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ﻋﺎدت آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ اوﭼﺎﺋﻲ‪ ‬ﺗﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ا� اﻛﺒﺮ ﭘﮍﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻟﻔﭧ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ‬
‫ﺑﻴﭡﻲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ “اﻟﺤﻤﺪ ا�” ﺟﺎن ﮀﭩﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﺳﻮال ﻛﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﮀﺎ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ڊﭴﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﮀﺎ؟ ان ﮐﻠﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ دوﺳﺖ ﮐﺎن ﺟﺎن ﺑﭽﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎن ﺣﻴﺮان ﻫﺌﺲ ﺗﻪ ﮀﺎ ﭼﻮڻ ﭼﺎﻫﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﻣﻮن ﺗﻲ رﺣﻢ ﮐﺎﺋﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﮐﺎن‪ .‬ان وﻗﺖ ﻣﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮐﻞ روﻛﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺲ‪ ،‬ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﺷﻜﺮ آ ﻛﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻮن ﺟﻬﮍو آﻫﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪي واري ﮀﺖ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﭡﻮ ﻧﻈﺎرو‪،‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻗﺪرﺗﻲ اﺻﻠﻲ روﺷﻨﻲ ﮔﻬﭧ ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ ۽ اوﻧﺪﻫﻪ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن اڳ ۾‬
‫ﺋﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻧﻘﻠﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﭔﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺎش اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺑﻪ اﻫﮍو ﭨﺎور ﻫﺠﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺗﻪ‬
‫ﺟﺎڏي ﺑﻪ وﭸﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﭨﺎور ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ دل ﮐﻲ ﺗﺴﻠﻲ ڏﻳﻨﺪي‬
‫ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪ :‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﺑﻪ اﻫﮍا رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﻦ ۾ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺷﺎﻫﻴﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ رواﻟﻮﻧﮓ )ﮔﻬﻤﮡ وارا( ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ‬
‫ﻓﻴﺼﻞ ﺗﻲ ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺎﻫﻪ ﻟﮙﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﭸﺎ ﺑﻪ‬
‫آواري ﭨﺎور ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭨﺎپ ﺗﻲ اﻫﮍو رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﭥﺎن ﺷﻬﺮ ﻛﺮاﭼﻲ‬
‫روﺷﻨﻴﻦ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو‬
‫ﻛﻨﺪي‪ ،‬ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ان ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﮀﺖ ﺗﺎن ﻫﻚ ﻣﻨﺰل‬
‫ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻣﻴﺰﺑﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﭜﻠﻴﻜﺎر ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻛﭥﻲ‬
‫وﻳﻬﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪؤ‪ .‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﻫﻚ ﮔﻮل ﭼﻜﺮ‬
‫ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻮ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻲ ۽‬
‫رﺳﺘﻲ ﺗﺎن ﻫﭩﻲ وﺋﻲ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ڏﺳﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن وﻳﻬﻨﺪؤ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎن اﭼﻲ‬
‫وﻳﻨﺪس‪ .‬اﺳﺎن ﭼﻜﺮ ﻟﮙﺎﻳﻮ ﺗﻪ وﻳﻨﺲ ﺟﻮ ﻣﻮراﻧﻮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﺎ‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻮن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن ﭠﻬﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫‪85‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ڏﻳﮑﺎرﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﻴﺌﻦ ﺷﻴﺸﻲ ﮐﻲ ﮔﺮم ﻛﺮي ان ﻣﺎن‬
‫ﻣﺜﻼ ﭘﮑﻲ‪َ ،‬‬
‫ﭤﺎﻧﻮ‪،‬‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن ﭠﺎﻫﻴﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ً .‬‬
‫ﺟﺎﻧﻮر‪ ،‬ﮔﻞ‪ ،‬وڏا وڻ‪ ،‬آراﺋﺸﻲ ۽ ﮐﺎﺋﮡ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﺎ ﭤﺎﻧﻮ ﺳﭛ اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﻣﻮراﻧﻮ‬
‫ﺟﺰﻳﺮي ۾ وڏا وڏا دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺖ ﺗﻲ‬
‫ﭼﺌﻲ‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ ﻓﺎﻧﻮس ﺟﻨﻬﻦ دﻛﺎن ۾ ﺑﻪ وﭸﻮن ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮڻ ﺗﻲ دل ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ َ‬
‫ﻫﻚ ﮐﺎن ﻫﻚ دﻛﺎن ﺳﺠﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﺟﻴﻮﻟﺮي ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻲ ﻧﺎزڪ‪ ،‬ﻧﻔﻴﺲ ۽‬
‫ﺣﺴﻴﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬دل ﭼﻮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮن ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﭣ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻗﻴﻤﺖ‬
‫ﭘﮁﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺰار ﺗﻪ ﮀﺎ ﻟﮑﻦ ۾ ان ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﭔﮅاﺋﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﺳﺎن ﻫﭣ‬
‫ﻫﭩﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﭣ ﺑﻪ آرام آرام ۽ ڌﻳﺎن ﺳﺎن ﻫﭩﺎﺋﮣﻮ ﭘﻮي ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻧﺎزڪ ﺷﻴﻮن‬
‫ﻛﭥﻲ ﭜﭵﻲ ﻧﻪ ﭘﻮن‪ .‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﻳﺎد آﻫﻲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻴﻮن ﺻﺮف ڏﺳﮡ ﻻ‪‬‬
‫آﻫﻦ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻧﺎﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻨﮃا ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ ﭘﻴﺲ ﺟﻴﻜﻲ ‪-4‬‬
‫‪ 5‬ﻫﺰارن ۾ ﻣﻠﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﭘﮑﻲ ۽ ﺟﺎﻧﻮر اﻫﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ دﻛﺎﻧﻦ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﺷﻬﺮ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫۾ ﭼﺆﻧﻜﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻲ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻋﻤﺎرﺗﻮن‪ ،‬ﮔﻞ‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎر ۽ ﭨﺎورن ﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﮐﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺳﺎن ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ‬
‫ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﮔﻠﻦ ﺟﺎ وڏا وڏا ﭔﻮﭨﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﻮﻓﻦ‬
‫ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﺎ وڏا وڻ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﺷﻴﺸﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺳﺎﺋﻮ‪ ،‬ﮘﺎڙﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻧﺎرﻧﮕﻲ ۽ ﻓﻴﺮوزي ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ رﻧﮕﻦ ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﺖ ﺗﻲ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﺎ ﻓﺎﻧﻮس‬
‫ﮀﺖ ﺟﻮ رﻧﮓ ﻓﻴﺮوزي ﻫﻮ‪ .‬ﭘﮍدا اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ان ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺟﻬﺎﻟﺮ ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺻﻮﻓﻲ ﺟﻮ رﻧﮓ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻓﻴﺮوزي ۽ ﭘﻮﻳﺎن ﭨﻴﻚ ﻟﮙﺎﺋﮡ واري‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ اﮀﻮ رﻧﮓ ۽ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﭘﻮش ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﭥﺎن وري اﮀﻲ‬
‫رﻧﮓ ﺟﺎ ﻛﻮر ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ اﻳﺘﺮو ﺣﺴﻴﻦ ﻫﻮ ﺟﻮ اک ﺑﻨﺪ ﻛﺮڻ ﺗﻲ دل ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‬
‫ﭼﻮي‪ .‬ﺧﻴﺮ آﺧﺮﻛﺎر ﻫﻚ ﺻﻮﻓﻲ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﭴﻤﺎﻳﻮﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﻫﺎﺋﻲ ﺣﺴﻴﻦ وﻳﭩﺮ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﮐﮣﻲ اﭼﻲ ﺑﻴﭡﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﺟﻮن “ﭘﻨﺞ ﺋﻲ آﮜﺮﻳﻮن‬
‫ﮔﻴﻬﻪ ۾ ﻫﻴﻮن” ان ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ۾ ﻣﺼﺮوف ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺗﺎن ان ﺟﻮن ﻧﻈﺮون ﻫﭩﻲ ﺋﻲ ﻧﻪ‬
‫رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﺟﻮ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﮐﻲ ڏﺳﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﺻﺮف اﺳﺎن ﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﺑﻪ ﭘﻮرو ڌﻳﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف ﺋﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻬﮣﻲ دﻳﺮ ﭤﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻴﻨﻮﻛﺎرڊ ﺗﻪ ڏﺳﻮ ﻛﻬﮍو ﺳﻬﮣﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ۽ ﭘﻚ ﺳﺎن اﻧﺪر‬
‫ﺑﻪ ﭨﻴﺴﭩﻲ ﺷﻴﻮن ﺋﻲ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻴﺰﺑﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﺮي وﭠﻮ ﺗﻪ ﮀﺎ‬
‫ﮐﺎﺋﻴﻨﺪؤ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎن اﭼﻲ وﻳﻨﺪس‪ .‬رﻓﻴﻊ وري ﺳﮇ ﻛﻴﺲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﺎﻣﺒﻴﻨﻴﺸﻦ‬
‫‪86‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﺎﺋﻮ در ﺳﻮپ ﺟﻮ آرڊر ڏﺋﻲ ﮀﮇ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺎﻗﻲ ﺷﻴﻮن ﭔﮅاﻳﺎن ﭤﻮ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫وري وري ﮔﻬﺮاﺋﮡ ﺟﺎ ﺑﻬﺎﻧﺎ ﮀﻮ ﭘﻴﺎ ﮘﻮﻟﻴﻮ‪ .‬ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾ آرڊر ڏﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻲ ﮀﺎ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻮپ ڏي‪ ،‬وري اﺳﭩﺎﭨﺮ ﺟﻮ آرڊر ﭘﻮ‪ ‬وري ﻣﻴﻦ ﻛﻮرس اﻫﻮ ﮀﺎ؟ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ‬
‫ﮐﻠﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﮐﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ ﻟﮙﻲ ﮀﺎ؟ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺗﻪ اﮐﻴﻮن ﭤﮅﻳﻮن ﻛﺮڻ‬
‫ﺟﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ ﺳﻮپ ﮐﮣﻲ آﺋﻲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ڏﻧﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﺮي اﺳﺎن ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﮃ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ وﺋﻲ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﺲ ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺧﻮش آﻫﻴﻦ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﺗﻮﺳﺎن ﻛﮃراﻳﻢ‪.‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺑﻪ اﭼﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﻫﮍﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﻠﺪي ﻫﻠﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﮙﻬﻪ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي ۽‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪو ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪاﺳﻴﻦ ۽ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮀﺖ ﺗﻲ‬
‫دورﺑﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻟﻲ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ان ﺗﻲ ﺑﻪ ﻻﺋﻴﻦ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ان ۾‬
‫ﺳﻜﻮ وﺟﻬﻮ ﺗﻪ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ وﻳﺠﻬﻲ‬
‫ﮐﺎن ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ڏﺳﻮ‪ .‬ﻳﻮرپ ۾ ِﺳﻜﻲ ﺟﻮ ﻗﺪر ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﺗﻪ ڏﺳﮡ‬
‫ﻣﻬﺎﻧﮕﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬وري ﺟﻠﺪي اﭼﮡ ﻣﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ﻓﺎﺋﺪو‬
‫ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺑﻪ ﺟﻠﺪي ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻴﺎ اﻳﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ وارا ﺑﻪ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ واﭘﺴﻲ ۾ ﺳﻮاري ﻣﻠﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﮍﻳﻮن ﺷﻴﻮن‬
‫ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭤﻮري ﭘﺮي ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺗﻪ ﭘﺮي ﻧﻪ ﻫﻮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ ۾ ﺋﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﮐﺎڌي ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ وڏو ﻧﻘﺼﺎن اﻫﻮ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭨﭗ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ڏﻧﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻧﻪ ﺗﻪ ﮀﻮﻛﺮي ﺳﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﻏﻠﻂ ﺧﻴﺎل ذﻫﻦ ۾‬
‫ﻧﻪ آﮢﺠﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺟﻮ رﻓﻴﻊ ﭼﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ وﻳﭽﺎرﻳﻮن ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﮔﻬﺮ ﭔﺎر ﮀﮇي ﻫﺘﻲ اﻻﺋﻲ ﻛﻬﮍي ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﻣﺤﻨﺖ ﻛﻦ ﭤﻴﻮن ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻗﺪر ﺿﺮور‬
‫ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻣﻮن ﮐﻲ ﺻﺒﺮ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﺑﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﺗﻪ ﻧﻪ‬
‫آﻫﻴﺎن ﭘﺮ ﻫﻮن ﺑﻪ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اﭼﻲ ﺗﻪ ﻫﭣ ﺳﺎن ﻧﻪ ڏﺟﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻏﻢ ﻧﻪ ﻛﺠﻲ‪”.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻠﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﮀﮇڻ ﻧﺎداﻧﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻴﻜﺎ ﺷﻲ‪‬‬
‫ﻫﭣ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وﭸﻲ ﺗﻪ اﻓﺴﻮس ﻛﺮڻ ﺑﻴﻜﺎر آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻟﻔﭧ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ان وﻗﺖ ﻛﺠﻬﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ‬
‫وﭠﻲ آﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻲ ﻟﭥﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ان ۾ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺎڏي ﺑﻪ وﭸﻮن ﺗﻪ ﻫﻮ‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ‪ 1000‬ﺳﻮم وﭠﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻛﻮ اﻟﮗ رﻧﮓ ﻧﻪ ڏﻧﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﭹﺎﮢﻮن ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﮐﻲ روﻛﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺟﻲ وﻳﭩﺮ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ان ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬رواج آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ‬
‫‪87‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﻫﭣ ﻫﻴﭟ ﺳﮅو ﻛﺮي اﺷﻬﺪ آﮜﺮ ﭔﻴﻦ آﮜﺮﻳﻦ ﮐﺎن اﻟﮗ ﻛﺮي‬
‫روڊ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻮ ﺟﻴﻜﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﻮﻧﺪي اﻫﺎ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن رﻛﺠﻲ‬
‫وﻳﻨﺪي‪ .‬اﺗﻲ ﻣﻴﭩﺮ ﻧﻪ ﻫﻠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺌﺴﺎ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻃﺌﻲ ﻛﺮﮢﺎ ﭘﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﻫﻮ ﻣﻨﺰل‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﮀﮇن ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رات ﮔﺬري ﺋﻲ‬
‫وﺋﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﺎﮘﻨﺪي ﻛﺠﻬﻪ ﺳﻤﻬﻨﺪي ﻛﺠﻬﻪ ﺧﻮاﺑﻦ ۾ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪي‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺟﻮ‬
‫اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﺷﻴﺸﻲ ﻣﺎن ﺟﻬﺎﺗﻲ ﭘﺎﺗﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻴﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻠﺪي‬
‫ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻧﺎﺷﺘﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﺎؤﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﭼﺎﭔﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ واري ﺳﺎن رات ﺋﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ روح ﺑﻪ ﺧﻮش ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫آﺳﻤﺎن ﺗﻲ ﮔﻬﺮا ﻛﻜﺮ ۽ ﭨﭗ ﭨﭗ ﻛﻨﺪڙ ﺑﻮﻧﺪون‪ ،‬زﺑﺎن ﻣﺎن ﻟﻔﻆ ﻧﻜﺮي‬
‫وﻳﻮ واه! ۽ ﮔﺎﻧﻮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ “ﺳﻬﺎﻧﺎ ﺳﻔﺮ اور ﻳﻪ ﻣﻮﺳﻢ ﺣﺴﻴﻦ”‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﺎڏي ۾‬
‫وﻳﻬﻲ ﭤﻲ ﮔﺎﻧﺎ ﮘﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﺎﻧﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﭸﻲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻫﻨﺪي ﮔﺎﻧﺎ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﻫﻠﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﭵﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﺎرش واري آواز ﺟﻲ‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ۾ ﭔﮇل ﻫﻮ‪ .‬رﺳﺘﺎ‪ ،‬ان ۾ ﮀﭩﻲ ﮐﮣﻲ ﭰﺮﻧﺪڙ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ،‬ﻧﺎز ﻧﺨﺮي ﺳﺎن ﻫﻠﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﺋﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﺳﻔﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺟﺎري ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ﺗﻪ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻴﺘﺮي ﺣﺴﻴﻦ آﻫﻲ ۽ اﺳﺎن ﺗﻲ رب‬
‫ﭘﺎڪ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻴﺘﺮي ﻋﻨﺎﻳﺖ آﻫﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻧﺎﺷﻜﺮو‪ ،‬ﻫﺮ وﻗﺖ ﻧﺎﺷﻜﺮي‬
‫ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻛﻨﺪا رﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اڄ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﻛﺠﻬﻪ ﮐﻠﻴﻞ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ‬
‫وﭸﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻮ ﺣﺎل ڏﺳﻲ ﭘﺮوﮔﺮام ﭤﻮرو ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﮔﺎڏي‪ ‬۾‬
‫وﻳﻬﻲ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻨﺪ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ وﭠﻲ ﻫﻞ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﺪار ﻫﻮ ان ﮐﻲ ﺑﻪ ﺧﺒﺮ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻛﻬﮍﻳﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮن رﻫﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻬﻤﺎﻧﻦ ﺟﻮن ڏﭠﻞ ﻧﻪ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻮ ڏاڍا ﻣﻬﻤﺎن ﻧﻮاز ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﭼﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﻮن ﭤﺎ‪ ،‬اﻫﺎ ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻛﻨﮅ ﮐﻲ ﭔﺎﻫﺮ ڏﺳﮡ‬
‫ﮐﺎن ﭰﻴﺮاﺋﻲ ﻫﻴﭟ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺑﺎزار ﺟﻲ ﻃﺮف ‪ 20-15‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ان وﻗﺖ‬
‫ﻧﻘﺸﻲ ﮐﻲ ﮐﻮﻟﻴﻮ اﻫﻮ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﻛﻬﮍﻳﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن رﻫﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ‬
‫ﮐﺎن ﻧﻘﺸﻮ وﭠﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻧﻘﺸﻲ ﮐﻲ ڌوڙ وﺟﻬﻪ‪ ،‬ڏس ڏﻳﻨﻬﻦ ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ ﺣﺴﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻮ ﻣﺰو ﺗﻪ وٺ ﮔﻬﭩﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺎزارن‪ ،‬ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ڍﻧﮓ‪ ،‬ﺟﻮﭜﻦ ﺗﻪ ڏس‪ ”.‬ﻫﻲ‪ ‬ڏﺳﻨﺪي‬
‫ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﮀﭩﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﮐﻮﻟﻴﻮ ﺻﺮف ﻫﻚ ﻃﺮف ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫ﺟﻮ دروازو ﮐﻮﻟﻴﻮ ﮀﻮ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف ﭨﺮﻳﻔﻚ ﺟﺎري ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ رﻓﻴﻊ ﻟﭥﻮ ﮀﭩﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﭥﺎن ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ ،‬۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﺧﻴﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﺷﻬﺰادي ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﭥﻲ‪.‬‬
‫‪88‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺐﺌزار )‪(Chorsu Bazzar‬‬ ‫ر‬
‫اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎزار ﺟﻮ ﭔﺎﻫﺮان ﺟﺎﺋﺰو ورﺗﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ۾ ﮔﻮل‬
‫داﺋﺮي ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن دروازا ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰي دروازي ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺗﻲ ‪ 6‬ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﮀﺎﻧﻮ واري ﮀﺖ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﮔﺬرﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺼﺎﻟﺤﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬اﭼﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬اﻧﺪر ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﮔﻮﺷﺖ ﺟﻲ‬
‫دﻛﺎﻧﻦ ﺗﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻛﭽﻮ ﮔﻮﺷﺖ وﻛﮣﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻧﻮرن ۽‬
‫ﻣﺮﻏﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪ ،‬دﻛﺎﻧﺪارن ﺟﻮ روﻳﻮ ﺑﻠﻜﻞ دوﺳﺘﻦ واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ دﻛﺎﻧﺪار رﻓﻴﻊ ﮐﻲ اﺷﺎرو ﻛﺮي ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﭘﻴﺎر ﺳﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف ﺳﮇﻳﻮ ۽ ﮀﺮي ﺳﺎن ﺳﺎﺳﻴﺞ ﺟﻮ ﭨﻜﮍو ﻛﭩﻲ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫وڌاﻳﺎﺋﻴﻦ رﻓﻴﻊ اﻫﻮ وﭠﻲ ﭤﻮرو ﻣﻮن ﮐﻲ ڏﻧﻮ ۽ ﭤﻮرو ﭘﺎڻ ﮐﺎڌاﺋﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮﭼﻲ ﺋﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻨﻬﻦ ﺟﺎﻧﻮر ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ دﻛﺎﻧﺪار ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﻮ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻛﭥﺎن ﮐﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﮐﺎن ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬آﻳﺎ آﻫﻴﻮن‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺧﻮش ﭤﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﻮڙي ﺟﻲ ﮔﻮﺷﺖ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﻮڙي ﺟﻲ ﮔﻮﺷﺖ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭔﻴﻮ ﻧﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭘﻴﭧ ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ ۽ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﻬﻮڙي ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ ذﻫﻦ ﻗﺒﻮل ﺋﻲ ﻧﻪ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﭤﻮرو ﮐﺎﺋﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺻﻞ ۾ ﻫﻦ ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار ﮐﻲ ﭼﺎر ﺳﻮ “‪ ”Charsu‬ﺑﺎزار ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺑﻪ ﺳﮇﻳﻮ‬
‫وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬روﺳﻴﻦ ﺟﻲ اﭼﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭼﺎر ﺷﻬﺮي رﻳﺎﺳﺘﻦ ﺟﻮ اﺗﺤﺎد‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻫﻚ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭜﺖ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ‪ 12‬دروازا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬۽ ﻫﺮ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﻴﺌﺮ ﻣﻘﺮر ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻮ “‪ ”Hokim‬ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻛﺮي ان ﮐﻲ ان دور ۾ “ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ ﭼﺎر ﺣﻮﻛﻢ” ﻳﻌﻨﻲ )‪(Republic of Four Hokim’s‬‬
‫ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺴﺌﻠﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﭼﺌﻨﻲ ﻣﻴﺌﺮس‬
‫ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ﻣﻴﭩﻨﮓ ﺑﻪ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬۽ ﻛﮇﻫﻦ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﺣﻞ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‬
‫ﻣﺜﻼ ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن‪ ،‬زﻧﮕﺮﻳﺎ‪ ،‬ازﺑﻚ‬ ‫ﺗﻪ ﭘﺎڙي وارﻳﻦ رﻳﺎﺳﺘﻦ ﮐﺎن ﻣﺪد ﺑﻪ وﭠﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ً .‬‬
‫وﻏﻴﺮه ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮐﺎن ﭘﻮ‪1784 ‬ع ۾ ﺷﻴﺨﺎ ﻧﺘﺎور )‪ (Sheikhantaur‬ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان‬
‫ﻳﻮﻧﺴﺨﻮدزه )‪ (Yunskadzha‬ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﺗﻲ اﻗﺘﺪار ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ ۽ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻴﺌﺮن ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﺸﻴﺮ ﭠﺎﻫﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪.‬‬
‫“‪ ”Chorsu‬ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻌﻨﻰ ‪Four ،crossroads‬‬
‫‪89‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫‪ Streams‬ﻳﺎ ‪ Four Waters‬ﺗﺮﺟﻤﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ “ﭼﺎر ﭘﺎﮢﻲ” ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻋﻼﻣﺘﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ “ﺳﻨﮕﻢ”‪ .‬اﻫﺎ ﺟﮙﻬﻪ ﺟﺘﻲ ﭼﺌﻦ ﺷﻬﺮن ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻠﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﺑﺎزار ﮐﻲ زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻘﺼﺎن ﺑﻪ ﭘﻬﺘﻮ ﭘﺮ ان ﮐﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪1865 .‬ع‬
‫۾ روﺳﻴﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﻓﺘﺢ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ۾ وڏا ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻢ ﺷﺮوع‬
‫ﭤﻴﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﻫﻦ ﺗﻨﮓ ۽ ﺗﻴﺰ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻧﺪي‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬ﻧﻮن ۽ ﭘﺮاﮢﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﺌﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﻫﻚ ﻫﺰار ﺳﺎل ﻋﻤﺮ ۾ ﻗﺪﻳﻢ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻧﺎﻳﺎب اﻳﻮان ۽ ﻣﻴﻨﺎرن ﮐﻲ ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻈﻴﻢ ﭼﻮرﺳﻮ‬
‫ﺑﺎزار ﮐﻲ ان ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭼﺎر ﺳﻮ ﺑﺎزار ﻫﻚ ﻗﺪﻳﻢ رواﻳﺘﻲ ﺑﺎزار آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻣﻴﭩﺮو ﭼﺆﻧﻚ‬
‫)‪ (Eski Juva‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﻣﻴﭩﺮو ﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻨﮅ ان‬
‫ﺑﺎزار ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ‪ Kukeldash‬ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻗﺪﻳﻢ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻫﻚ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺳﭡﻴﻦ ﺳﭡﻴﻦ‬
‫ﺷﻴﻦ ﺟﻮ ﻣﻴﻠﻮ ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬اوﭜﺮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ‪ ،‬اﺗﺮ‪ ،‬ڏﮐﮡ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻛﺎروان ﺟﻲ‬
‫رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻮ ﭼﻮرﺳﻮ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻮ ﭼﺆﻧﻚ )‪ (Cross Road‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺣﻤﻠﻪ ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺪﻳﻢ ﺑﺎزار ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺻﺮف ﺗﺠﺎرت‬
‫ﺋﻲ ﻧﻪ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﻗﺪﻳﻢ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻚ اﻫﮍي ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻪ ﺻﺮف‬
‫ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﺒﺮن ﺟﻲ ڏي وٺ‪ ،‬ﺧﻮﺷﻴﻮن ورﻫﺎﺋﮡ‪ ،‬دوﺳﺘﻦ‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻠﮡ واري ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺧﺎﻧﻦ ۾ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﻮري ﺑﺎزارن ۾ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻧﻪ‬
‫ﺻﺮف ﺗﺠﺎرﺗﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﺎ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻲ‬
‫ﺟﮙﻬﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎﻧﻦ ﺟﻮ اﻋﻼن ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﺠﺮﻣﻦ‬
‫ﮐﻲ ﺳﺰا ﻳﺎ ﻣﻌﺎﻓﻲ ﺑﻪ ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮن ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن ﺑﻪ ﻣﻨﻌﻘﺪ‬
‫ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬زﻧﺪﮔﻲ ۾ ﭘﻴﺶ اﭼﮡ وارن‬
‫واﻗﻌﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﺑﻪ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﮐﺎن ﺳﮑﻨﺪا ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ ﺻﺮف‬
‫ﺑﺎزار آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﭡﻦ اوﭘﺮﺋﻴﻦ ﮐﺎڌن ﺟﻮ ذاﺋﻘﻮ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻫﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﺣﻤﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ رواﻳﺘﻲ ڍاﻧﭽﻮ‬
‫اﭸﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﻗﺮار آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺑﺎزار ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭨﺎﺋﻴﻠﺲ ﺟﻮ ﻧﻴﺮي ۽ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻮ ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ،‬ﺳﺮدي‪ ،‬ﺑﺎرش ۽ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻓﺮش‬
‫ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﺑﺎزار ۾ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ‬
‫ﺿﺮور ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﮀﺎ ﮀﺎ آﻫﻲ؟ ﻣﻬﺎﻧﮕﺎﺋﻲ ﻛﻴﺘﺮي ﻗﺪر آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪90‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻮ اﺗﻲ وﭸﮡ ﺑﻴﻜﺎر ﺗﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺿﺮورت ﺟﻮن ﺷﻴﻮن اﺗﻲ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن‬
‫ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﺑﻪ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪاﺳﻴﻦ ﻳﺎ ﻧﻪ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺿﺮورت ﺟﻲ ﻫﺮ ﻛﺎ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ﻣﺼﺎﻟﺤﻮ ﺑﻠﻜﻞ ﺗﺎزو ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ اﻧﺪازو اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ رﻧﮓ‬
‫۽ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﻣﺎن ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬اﻧﺎج ۽ اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﭠﻬﻴﻞ َاﭨﻮ ﮀﺎ ﺗﻪ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﻫﺌﻲ؟ اﺗﻲ دﻛﺎﻧﺪار ﻣﮍد ۽ ﻋﻮرﺗﻮن ﭔﺌﻲ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻋﻮرﺗﻮن ﺑﻪ ﻛﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫اﭼﻦ ﭘﻴﻮن‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ اﺳﻜﺎرف ﭘﻮرﻳﻮن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺮآن ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺧﺮﻳﺪار اﭼﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اوڏاﻧﻬﻦ ﺗﻮﺟﻬﻪ ڏﻳﻦ ﭘﻴﻮن‪ ،‬وري‬
‫ﻓﺎرغ ﭤﻲ وري ﭘﮍﻫﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ڌﻳﺎن ڏﻳﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻣﻴﻜﭗ ۽ ﺳﺠﺎوٽ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻣﺴﻜﺮاﺋﻴﻨﺪڙ ﭼﻬﺮي ﺳﺎن ﭜﻠﻴﻜﺎر‬
‫ﻛﻦ ﭘﻴﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮔﻬﮣﻲ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﻜﺎر ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﺎ ﮐﻴﺴﺎ ڊاﻟﺮن ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬وري داﻟﻴﻦ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ‬
‫ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﭘﮡ ﺻﺎف ﭼﻤﻜﺪار ۽ ﻛﻴﺘﺮن رﻧﮕﻦ ۾ ﻫﻴﻮن‪ .‬وري ﻣﻴﻮن ۽ ﭜﺎﭴﻴﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﺳﭡﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن وري‬
‫ان ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ﮐﻲ وڌاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﮔﻠﻦ ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫اﻧﺴﺎن ﮐﻲ ﺿﺮورت ﻧﻪ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﺑﻪ دل ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭼﻮي‪ .‬ﻓﺮوٽ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ‬
‫ﻣﺜﻼ ﺻﻮف‪ ،‬ﻧﺎﺳﭙﺎﺗﻲ‪ ،‬اﻧﮕﻮر‪ ،‬ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ۾ آڙو‪ ،‬اﻧﺠﻴﺮ‪ ،‬ڏاڙﻫﻮن‪ ،‬ﻧﺎرﻧﮕﻴﻮن‪،‬‬ ‫ً‬
‫ﮀﺎﻧﻬﻴﻦ ﺟﺎ اﻧﺒﺎر‪ ،‬اﻧﻨﺎس ۽ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﭘﮑﻴﮍڻ وارا ﮔﺪرا ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭔﻴﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻮﺳﻤﻲ ﻣﻴﻮا ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﺎزار ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﺎزو ﻣﻴﻮو اﻳﺘﺮي ﺗﻌﺪاد ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺠﻲ‬
‫ﺗﻪ اﺗﻲ اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻮن ﺗﻪ ﺳﻜﻮ ﻣﻴﻮو ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ اﻫﻮ ﺗﻪ اﺋﻴﻦ ﭤﻲ ﺋﻲ ﻧﭥﻮ ﺳﮕﻬﻲ‪.‬‬
‫ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﺎ ﺳﻜﻞ ﻣﻴﻮا ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭤﺎﻧﻮن ۾ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﺑﺎزار ۾ ﭔﻲ‬
‫ﻣﻨﺰل ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻲ دﻛﺎن ڊوم واﻧﮕﺮ ﮔﻮل‬
‫داﺋﺮي ۾ ﭜﺖ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ وچ ۾ ﭘﻮرو ﺧﺎﻟﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ‬
‫ڏاڍو ﺳﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺧﺮﻳﺪارن ﺟﻲ ﮔﻬﻤﺎ ﮔﻬﻤﻲ ﺧﺮﻳﺪارن ۽ دﻛﺎﻧﺪارن ﺟﺎ آواز ﻣﻠﻲ‬
‫ڏاڍو ﺳﺮور ﭘﻴﺪا ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﭥﺎن وري ڊوم ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺣﺴﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻤﻮﻧﻮ ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺷﻴﺶ ﻛﺒﺎب ۽ ﭘﻼ‪ ‬ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن ﺳﻨﻬﺎ‬
‫ﻛﭩﻴﻞ ﺑﺼﺮ ﺑﻪ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺗﻲ ﻣﺎﺣﻮل ﺑﻠﻜﻞ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ رواﻳﺘﻲ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﺎ ذاﺋﻘﻲ وارا ﮐﺎڌا اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﺰو‬
‫ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ڊﺑﻞ روﭨﻲ‪ ،‬ﭼﻴﺰ‪ ،‬ﻧﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫وري ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﺎرش ﺑﻨﺪ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫‪91‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺳﭩﺎل ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻋﺎرﺿﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻟﮙﺎﻳﺎ‬
‫وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭘﻼﺳﭩﻚ ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن‪ ،‬ﻛﭙﮍا ﺟﻴﻜﻲ ﺳﺴﺘﺎ ۽ ﻣﻐﺮﺑﻲ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ڏﺳﮡ ۾ اﺋﻴﻦ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ﻫﻚ ﻣﻮﺳﻢ‬
‫ﺋﻲ ﻫﻠﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا‪ .‬وري ﻟﻮﻫﻪ ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﺷﻴﻮن ﭤﺎﻧﻮ وﻏﻴﺮه ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﺳﭵﻮ ﺿﺮوري‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﺮ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﻫﺘﺎن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ‬
‫ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺋﻴﻦ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺻﺪﻳﻦ ﮐﺎن ﻫﻲ‪ ‬واﭘﺎرﻳﻦ ﺟﻲ زﻣﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ان‬
‫ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺧﻮش ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﺎ اﻳﺘﺮي ﺟﺪﻳﺪ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﺘﺮو ان ﮐﻲ ﻫﺌﮡ‬
‫ﮐﭙﻲ‪ .‬اﻳﺘﺮي ﺋﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﺘﺮي ان ﮐﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﺧﻄﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ وراﺛﺖ ان ﺟﻲ اﻧﺪر ﭠﻬﻜﻲ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬اﺗﻲ ﭔﻴﻮن ﺑﺎزارون ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫)‪(Juma Mosque‬‬ ‫ﺌ‬

‫ان وﻗﺖ ﺑﺎرش ﺑﻪ ﭤﻮري ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻠﻜﻲ ﺑﻮﻧﺪا ﺑﺎﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﮔﻬﻤﮡ ۾ ﺑﻪ ﻣﺰو اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻮ ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ۽‬
‫ﻛﻮﻛﻠﺪش ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﻫﺘﺎن ﮐﺎن ﭘﺮي ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﭼﺆ ﺗﻪ ﭘﻨﮅ اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻫﻠﻮن‪،‬‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﺳﺎن‬
‫ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ وڌﻳﻚ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﻣﺎن اﻫﻮ ﻓﺎﺋﺪو ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﭼﻮڌاري‬
‫ﺟﻮن ﺷﻴﻮن ﺑﻪ آرام ﺳﺎن ڏﺳﻮ ۽ ﭘﻮري ﺳﺎل ﺟﻲ ﭼﺮﭔﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺟﺴﻢ ۾ ﭴﻤﻴﻞ آﻫﻲ‪،‬‬
‫اﻫﺎ ﺑﻪ ﭤﻮري ﮔﻬﭧ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﺎﮢﻲ ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار ﺟﻲ‬
‫اﺳﺎن ﭘﻮﺋﻴﻦ ﻃﺮف ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ان ﺟﻲ اﮘﺌﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻮن اﺳﺎن ﮐﻲ اﮐﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﻴﻮن‪ .‬اﻫﻲ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اوڏاﻧﻬﻦ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ‪ 5-4‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﺋﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﮇﻫﻦ ﻋﺮﺑﻦ ‪ 8‬ﺻﺪي ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﻲ‬
‫ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﻲ ﺗﮇﻫﻦ ﭼﻴﭻ )‪ (Chach‬ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ‬
‫ﮐﻨﮉرات واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻋﺮب ﺟﮇﻫﻦ ﻫﺘﻲ آﻳﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي اﻳﺶ‪-‬‬
‫ﺷﺎس )‪ (Ash-Shash‬رﮐﻴﻮ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻋﺮﺑﻲ ۾ “چ” ﺟﻮ آواز ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻤﺎﻧﮉر ﻳﺨﺠﻴﻪ‬
‫)‪ (Yakhjya‬اﺑﻦ اﺳﺪ ان ﺟﺒﻞ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻬﻮڙي ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ وﻳﻮ‪ ،‬۽ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ان اوﻧﭽﻲ ﻣﻘﺎم ﺗﻲ “ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ” ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎد رﮐﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﺟﺎري ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻤﻊ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺮﻛﺰي ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ان ﺟﺒﻞ ﮐﺎن ﭘﺮي ﭘﺮي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﭘﺮي ﮐﺎن ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ وري وري ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫‪92‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫دورن ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ‪1451‬ع ۾ ﻧﺎﺻﺮ اﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﻋﺒﺪا� اﺣﺮار�‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺧﻮاﺟﻪ اﺣﺮار� ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺑﻪ ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﻋﻘﻴﺪت ﻣﻨﺪ ﮔﻬﺮاﮢﻲ ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﺴﺐ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ‬
‫ﺻﺪﻳﻖ � ﺳﺎن ان ﺟﻲ ﭘﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻃﺮف ﮐﺎن ۽ ﺣﻀﺮت ﻋﻤﺮ ﻓﺎروق � زﭼﮕﻲ‬
‫ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﺳﻤﺎﺟﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ۽ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺳﺮﮔﺮﻣﻴﻦ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﮐﺎن روﺣﺎﻧﻴﺖ ﺟﺎ راز ﺳﮑﻴﺎ‪ .‬اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ اﺣﺮار ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ؟ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺰﻳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻻ‪ ‬ان ﺟﻮ ﭼﺎﭼﻮ ان ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﭠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دوﻟﺖ ﻣﺤﺘﺎﺟﻦ ۽ ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﻦ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﺎڻ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ان ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ان ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﻨﺴﻮب ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ‬
‫آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﻮ ﻛﻠﺪش ﻣﺪرﺳﻲ ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار ۽ ‪ Eski Juva‬ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ وچ ۾‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 157‬ﻣﺴﺠﺪن ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺪﻳﻢ آﻫﻲ ۽‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ۽ ﺑﺨﺎرا ۾ ﭘﻮﻛﻠﻴﺎن )‪ (Poi Kalyan‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ ﭨﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻮاﺟﻪ اﺣﺮار واري‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ‪ 15‬ﻣﻴﭩﺮ ﭼﻮرس ﺟﻲ ﺷﻜﻞ‬
‫۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ۾ ﻣﻴﻨﺎر ۽ ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‪.‬‬
‫‪1868‬ع ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ وڏي زﻟﺰﻟﻲ اﭼﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ روﺳﻲ‬
‫زار اﻟﻴﮕﺰﻳﻨﮉر ﭨﺌﻴﻦ ‪1888‬ع ۾ وري اﺻﻠﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ان ﮐﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻮڻ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﺳﻮوﻳﺖ اﻗﺘﺪار ﺟﻲ اﭼﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎﻫﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫وري ﮐﻨﮉرات ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬۽ ‪1997‬ع ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻜﻤﻞ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫‪2003‬ع ۾‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ۽ اﺧﺘﺘﺎﻣﻲ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪي‪،‬‬
‫ان ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﭘﺮي ﮐﺎن ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﺪر ﻫﻚ ﭼﻮرس ﮔﻴﭧ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ان ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻧﻨﮃن ﻛﻤﺮن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺤﺮاب‬
‫وارﻳﻮن ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬وﺿﻮ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﺑﻐﻴﺮ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ ﻫﺎﮢﻲ ان ۾ ﭨﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ‬
‫اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﭤﻮري دﻳﺮ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﺧﻮاﺟﻪ اﺣﺮار واري ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﺮ ﻫﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ دروازي‬
‫ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻲ دروازي ﮐﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬روﺣﺎﻧﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ۾ داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺲ‪ ”.‬ﭔﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ان ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻣﺤﺒﺖ ﻛﺮڻ وارن ﺳﺎن ﭘﻴﺎر ﻛﻴﻮ ۽‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﺮوي ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮح ﭤﻲ وﻳﻨﺪو ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺤﺒﺖ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﺗﻲ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻛﻨﺪي‪.‬‬
‫‪93‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫)‪(Kukeldash Madrasah‬‬ ‫ش ر‬
‫ان ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺻﻔﺎ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻮﻛﻠﺪش‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺟﻲ وچ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺧﺎن ﺑﺎرڪ ﺧﺎن ۽ ان ﺟﻲ ﭘﭧ دروﻳﺶ ‪Mukhaammad Kukeldash‬‬
‫‪1575-1551‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮا ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻮ )‪(Khans Milk Brother‬‬
‫“ﺧﺎن ﺟﻮ ﭤﭷ ﺷﺮﻳﻚ ﭜﺎ‪ ”.‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻫﻚ ﭼﻮﻛﻨﮉي دروازي ﻣﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻤﻮﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﮜﮡ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﺘﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﻞ ۽ ﻻن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻠﻜﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﺑﺮﺳﺎت ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻠﮡ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﻮ رﺳﺘﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﺎرڊ‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن اﻧﺪر ﮔﻬﻤﻲ ﻧﭥﺎ ﺳﮕﻬﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻛﻼس ﻫﻠﻲ‬
‫رﻫﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﮐﺎن ڏﭠﻮ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻢ ۽ ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮرو ﻣﺪرﺳﻮ ﭘﻴﻠﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭔﻪ ﻋﻮرﺗﻮن وﻳﭡﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﺎ‬
‫ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺴﻢ ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﺣﺼﻮ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ اﺳﻜﺎرف‬
‫واﻧﮕﺮ رﺋﻮ ﭔﮅل ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﺎ ﻛﻨﺎرا ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﻃﺮف ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﺑﺼﺮ ﻛﭩﻲ‬
‫رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن وڏا دﻳﮙﮍا ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﮔﻮﺷﺖ ۽ ﭘﭩﺎﭨﺎ ﺑﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﮔﻬﮣﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﮐﺎڌو ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻧﺪر ﻛﻤﺮي ۾ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﮁﮡ ﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻼﺳﻦ ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻻ‪ ‬ﻫﺎﺳﭩﻞ ﺑﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ‪1868‬ع ۾ آﻳﻞ زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﺘﻮ ﻫﻮ‪ ،‬۽ ان ﮐﺎن‬
‫ﭘﻮ‪1902 ‬ع‪1903-‬ع ۾ ان ﺟﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬وري ‪1950‬ع ﺟﻲ ڏﻫﺎﻛﻲ ۾‬
‫ان ﺟﻲ وري ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﻮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ‬
‫ﭠﻬﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ‪1966‬ع ۾ آﻳﻞ زﻟﺰﻟﻲ ۾ ﺑﭽﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻛﺎروان ﺳﺮا‪ ‬۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫وﻗﺖ ان ﻗﻠﻌﻲ ﺟﺎ ﻓﺮاﺋﺾ ﺑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﺎ‪ 20 ،‬ﺻﺪي ۾ ان ﮐﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ وري ‪1990‬ع ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫ﻫﻚ دﻓﻌﻮ وري ﻫﻚ دﻳﻨﻲ اداري ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن ﻛﻢ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﭴﻜﻠﻬﻪ اﺗﻲ ﻛﻼس روم‪ ،‬ﻛﻤﭙﻴﻮﭨﺮ روم‪ ،‬ﺧﻄﺎﻃﻲ ﺳﮑﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﺎص‬
‫ﻫﺎل‪ ،‬ﻫﻚ وڏي ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي‪ ،‬ﻫﻚ ﺟﻢ‪ ،‬ﻛﻴﻔﻲ ﭨﻴﺮﻳﺎ ۽ ﻫﻚ ﻫﺎﺳﭩﻞ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن‬
‫اﻫﻲ ﺳﭛ ڏﭠﺎ ﭘﺮ اﻧﺪر وﭸﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭔﺎﻫﺮان ﺋﻲ ﺟﻬﺎﺗﻲ ﭘﺎﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪94‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫“ﻣﻮت اﮢﭩﺮ آﻫﻲ ﭘﺮ ﻫﻚ ﺷﺨﺺ ﺟﻮ ﻛﻴﻞ ﻛﻢ ﻻزوال آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺰرﮔﺎﻫﻪ ‪ 20‬ﻣﻴﭩﺮ اوﻧﭽﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﻲ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﻮر ﺗﻲ اﮀﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮي ۽‬
‫ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ رﻧﮕﻦ ۾ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﭘﻴﻨﭩﻨﮕﺰ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬۽ اﺗﻲ ﭔﻪ‬
‫ﭨﺎور ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫ﺌل )‪(Samarkend Darvaza‬‬ ‫دروازه ﺌ‬

‫ﻣﺪرﺳﻮ ڏﺳﻲ واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ واري ﮐﻲ ﻓﺎرغ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ان ﺟﻲ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﻮن ﭤﺎ‪ ،‬ﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫راﺿﻲ ﭤﻲ وﻳﺲ ﻋﻮرت ﺗﻪ ﻣﺎل ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﺮ وﻗﺖ راﺿﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾‬
‫اﻫﻮ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭼﻮﭤﻮن ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎل ﺑﻪ ڏﺳﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‬
‫۽ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﭨﻴﻜﺴﻲ واري ﮐﻲ اﺷﻬﺪ آﮜﺮ‬
‫ڏﻳﮑﺎري‪ ،‬اﻫﺎ ﺑﻴﭡﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺳﻮار ﭤﻲ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان‬
‫وﻗﺖ ﺑﺎرش ﺗﻴﺰ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل وﭸﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻮ ﺧﻄﺮي ﺟﻲ ﻛﺎﺑﻪ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬واري ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﮀﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬آرام ﺳﺎن ﭨﻲ ﮔﺎڏﻳﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺑﻴﻬﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﻗﻄﺎر ڊﮔﻬﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻟﻬﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﺟﻬﻠﻴﻮ ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻟﻬﻨﺪو ﺗﻪ ﺻﻔﺎ ﭘﺴﻲ وﻳﻨﺪؤ‪ ،‬ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﮀﺖ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻻﻫﻴﻨﺪس‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واري ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮ ۽ اﺗﻲ ﺋﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﺪر‬
‫ﺟﻴﺌﻦ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ ﺗﻤﺎم وڏو ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ان ۾‬
‫ﭘﻨﺞ ﻣﻨﺰﻟﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻴﭡﺌﻴﻦ واري ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﮔﺮاﺳﺮي )‪ ،(Grocery‬ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ‬
‫ﮔﻬﺮﻳﻠﻮ )‪ (House Hold‬ﺷﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻮن ﺷﻴﻮن ﻳﻌﻨﻲ )‪ (Food Court‬ﭘﻨﺠﻴﻦ‬
‫ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻨﺠﻴﻦ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻳﻌﻨﻲ‬
‫اﺳﻜﺎﺋﻲ ﻟﻴﭩﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻓﻮڊ ﻛﻮرٽ وڏو ﻫﻮ‪ .‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭤﺎﻧﻮن ۾ ﮐﺎڌو رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻠﺪي ﭘﻮرو ﭼﻜﺮ‬
‫ﻟﮙﺎﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ ﺟﻲ ﮐﺎڌي ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ان وﻗﺖ رش ﺑﻪ ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 4-3‬وﭴﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻠﺪي ﮐﺎڌو ڏﻧﻮ‪ .‬ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎﭘﻨﮓ‬
‫ﻣﺎل ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو ورﺗﻮ ﺻﺮف وﻧﮉو ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﻧﻪ وﭠﮣﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺮاﻧﮉڊ اﺳﭩﻮر ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﻪ آﺳﻤﺎن ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻛﺮي رﻫﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻗﻴﻤﺖ وڌﻳﻚ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ‪ Movie Theater‬ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ڏﺳﮣﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﺟﻮ وﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ‪ 8:00‬ﮐﺎن رات‬
‫ﺟﻲ ‪ 11:00‬ﺑﺠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻦ ۾ ڊﭘﺎرﭨﻤﻴﻨﭩﻞ اﺳﭩﻮر ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫‪95‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻛﻤﭙﻨﻴﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻛﭙﮍن ﺳﺎن ﮔﮇوﮔﮇ‪ ،‬ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۽ ذاﺗﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت‬
‫ﺑﻪ ﭘﻴﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻧﻨﮃن ﭔﺎرن ﻻ‪ ‬ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﺣﺼﻮ ﭼﻮﭤﻴﻦ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﭔﺎرن ﮐﻲ اﺗﻲ ﮀﮇي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﺳﻴﻨﻴﻤﺎر ﻫﺎل ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻓﻮڊ ﻛﻮرٽ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﻮن ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ آﺧﺮي ﻣﻨﺰل ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﭘﻨﺠﻴﻦ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺳﭝﻨﻲ ﺟﻮ ﭘﺴﻨﺪ وارو ﺣﺼﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪‬‬
‫ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺷﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ‪ 6:00‬ﺑﺠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ اﺗﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ اﭼﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رات ﺟﻲ ﮐﺎڌي ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﻛﭥﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻪ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ اڄ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ‪ 17‬ﻣﻨﺰل ﺗﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻲ ڏﺳﻮن ﭤﺎ‪ .‬اﺗﻲ رش ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﮐﺎڌو ﺳﭡﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻮﻓﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﮔﻬﺮاﺋﻲ ﮐﺎڌو‪ ،‬ﻛﻤﺮي ۾ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻤﻬﻨﺪي ﺋﻲ ﺧﻮاﺑﻦ ﺟﻲ دﻧﻴﺎ ۾ ﻏﺮق ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Metro Train Station‬‬ ‫ور ا‬

‫اڄ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺟﻠﺪ اک ﮐﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﺑﭽﻴﻞ ﺷﻴﻮن ڏﺳﮣﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﻮن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ آزادي ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺮﻛﺰي ﭼﺆﻧﻚ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ان ﺟﻮ ﭘﻮرو ﻣﺰو ﻧﻪ وﭠﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺻﺪر اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﺆﻧﻚ ﮐﻲ ﺟﻠﺪي‬
‫اﻧﻬﻦ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اڄ وري اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﭠﻬﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ وﭸﻮن ۽ وري‬
‫ﭘﻮرو اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺳﺎن ﮔﻬﻤﻲ اﭼﻮن‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو ﭼﺆﻧﻚ ﭘﺮ‬
‫ﭼﺆﻧﻚ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ڏﺳﮡ ۾ ﺑﺎغ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ۽ ﭼﺸﻤﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬ﭼﺌﻨﻲ‬
‫ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن اﺛﺮ ﭘﺬﻳﺮ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﻠﻦ ۽ وﮢﻦ ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫اﺳﺎن اﺋﻴﻦ ﭼﺌﻮن ﺗﻪ ﺟﺪﻳﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻏﻠﻂ ﻧﻪ ﭼﺌﺒﻮ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻲ ﮐﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ اڄ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﻧﻪ ﮔﻬﺮاﻳﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اڄ اﺳﺎن ﮐﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﭩﺮو اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺑﻪ ڏﺳﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻴﭩﺮو‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر آﻣﺪ و رﻓﺖ ﺟﻮ ﻧﻈﺎم آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﻫﻠﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‬
‫‪1997‬ع ۾ ﮐﻠﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ڏاڍي ﭔﮅي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﺳﺎن اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﺎن رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ ﮔﻬﮣﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭨﻜﻴﭧ ان ﺟﻲ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ‪ 1200‬ﺳﻮم ۾ ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 16‬روﭘﺌﻲ‬
‫ﺟﻲ ﭠﻬﻲ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ‪ 8000‬ﺳﻮم ﻫﻚ ڊاﻟﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن‬
‫‪96‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫‪ Mustaqilik Square‬ﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﺘﻲ اﻫﻮ ﺑﺎغ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﮔﻴﭧ‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﮔﺎرڊ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اڄ ﺑﺎغ ﺑﻨﺪ آﻫﻲ‪ ،‬اڄ ﺑﻪ اﻫﻮﺋﻲ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻫﻮ ﺻﺪر‬
‫ﺟﻲ ﺳﻮاري ﺣﺮﻛﺖ ۾ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﺼﻴﺐ ۾ ﺷﺎﻳﺪ اﻫﻮ ﺑﺎغ ﺳﻜﻮن ﺳﺎن ڏﺳﮡ‬
‫ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ ڏﺳﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻻﺋﻲ ﮀﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ذﻫﻦ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ رﻫﺠﻲ‬
‫وﺋﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺷﺎﻳﺪ ﭘﻮرو ﮔﻬﻤﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﭘﺎڻ ﻧﻪ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻛﮃﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬وري ان ﺟﻲ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮔﻬﻤﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬واﻗﻌﻲ‬
‫ڏاڍي ﻛﺸﺎدي ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻳﺘﺮي ﻛﺸﺎدي ﻫﺌﻲ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺋﻲ ﻧﻪ‬
‫ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن اﻳﺘﺮو زﻣﻴﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن روس وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﺗﻲ ﺑﻪ اﻫﻲ اﺳﭩﻴﺸﻨﻮن ﻛﺸﺎدﻳﻮن ۽ ﺳﻬﮣﻴﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺑﻠﻜﻞ ﻣﺤﻠﻦ واﻧﮕﺮ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﺟﻮن ﮀﺘﻴﻮن‪ ،‬ﭤﻨﭝﺎ ۽ ﭜﺘﻴﻮن ﺑﻠﻜﻞ ﻣﺤﻠﻦ واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ اﻫﻮﺋﻲ ﺣﺎل ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ان ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﭙﺎﻫﻲ‪‬‬
‫ﺟﻬﻠﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺎري ﺟﻮ ڊپ ﻫﻮ‪.‬‬

‫)‪(Ali Shir Navai Theater Show‬‬ ‫اﺊ‬

‫ﺷﺎم ﺟﻮ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻟﻬﻲ اﺷﻬﺪ آﮜﺮ ﮐﻲ‬
‫وري زﺣﻤﺖ ڏﻳﮣﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻫﻮ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ واﻧﮕﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺟﻮ ﻛﻮ اﻟﮗ رﻧﮓ ﻳﺎ ﻛﺎ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن اﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻮن ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ آﻫﻲ ان ﮐﻲ ﺑﻴﻬﺎرڻ ﻻ‪ ‬اﺷﺎرو ﻛﻴﻮن‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﺳﭛ‬
‫ﮔﺎڏﻳﻮن ﻫﻚ ﺟﻬﮍﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭜﻠﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺮاﺋﻴﻮﻳﭧ ﮔﺎڏي ﻫﺠﻲ ﻳﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﺠﻲ‪،‬‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﻴﻬﺎرڻ ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ اﻫﻮ ﺗﻪ ان ﮐﻲ اﺷﻬﺪ آﮜﺮ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‪ .‬ﺟﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫ﻫﻮﻧﺪي ﺗﻪ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻨﺪي‪ .‬اﺳﻼم ۾ ﺗﻪ ﺷﻬﺎدت ﺟﻲ آﮜﺮ ﮐﮣﮡ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﺪا ﺟﻲ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﺗﻘﺴﻴﻢ وﺣﺪاﻧﻴﺖ ﮐﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺧﺪاﺟﻲ وﺣﺪاﻧﻴﺖ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﻼم ۾ ﺧﺪا ﺟﻲ وﺣﺪاﻧﻴﺖ‪ ،‬ﺟﻲ‬
‫اﻫﺎ ﻣﻌﻨﻰ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻮ ﻫﻚ آﻫﻲ ا� ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻛﻮﺑﻪ ﻣﻌﺒﻮد ﻧﻪ آﻫﻲ ۽ ﻣﺤﻤﺪ ﷺ‬
‫ان ﺟﻮ ﻧﺒﻲ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن اﻫﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ﻫﻚ ﻣﻨﭧ ﺟﻲ اﻧﺪر ﮔﺎڏي اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﺑﻴﭡﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ اڄ ان ﺟﻮ ﺷﻮ ڏﺳﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ رات ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻣﺼﺮوف‬
‫رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ان ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ ﭔﻴﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ذﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻪ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺎ ﺗﻪ ﮐﻮڙ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺑﺎر ۾ وﭸﮡ وﻏﻴﺮه ﺳﺎل ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻦ ﻣﻬﻴﻨﻦ ۾ ﻫﺘﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﭤﻴﭩﺮ ۾ ﺷﻮ ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 6:00‬ﺑﺠﻲ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان‬
‫‪97‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫وﻗﺖ آﻓﻴﺲ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭔﻦ ﭨﻜﻴﭩﻦ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ان ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﮔﻬﺮﺟﻲ‬
‫رﻓﻴﻊ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ‪ V.I.P‬ﭘﻮ‪ ‬ان ﻧﻤﺒﺮ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﻧﻤﺒﺮ واري ﮐﭙﻲ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻛﺎرڊ ڏي‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﭔﮅاﻳﺎن ﭤﻮ‪ .‬اﻛﺜﺮ ﭤﻴﭩﺮن ۾ اﻫﻮ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻮري ﻫﺎل ﺟﻲ‬
‫وﻳﻬﮡ ﺟﻲ اﻧﺘﻈﺎم ﺟﻮ ﻫﻚ ﻛﺎرڊ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫‪ V.I.P‬ﻛﺮﺳﻴﻮن ﻛﭥﻲ آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﻤﺒﺮ ﮀﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻮن ﻋﺎم ﻛﺮﺳﻴﻮن‬
‫ﻛﻬﮍي ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ رﮐﻴﻞ آﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﻤﺒﺮ ﻛﻬﮍا آﻫﻦ ﭘﺎﺳﻲ وارﻳﻮن ﻛﺮﺳﻴﻮن‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﻤﺒﺮ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ان ﻛﺎرڊ ۾ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ‬
‫ڏﺳﻲ ﭔﮅاﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﻬﮍو ﻧﻤﺒﺮ ﮐﭙﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﺎﺳﻲ واري ﻛﺮﺳﻲ ﻧﻪ ﻫﺠﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ اﺳﭩﻴﺞ ﺟﺎ ﭘﺎﺳﻲ وارا ﭘﮍدا آڏو اﭼﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي ﭘﻮري اﺳﭩﻴﺞ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬وري ﭨﻴﮇو ﺑﻪ وﻳﻬﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي ﺟﺴﻢ ۾ ﭤﻜﺎوٽ ﺟﺎ آﺛﺎر ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﮘﻴﺎن ﭔﻪ ﭨﻲ ﺳﻴﭩﻦ ﺗﻲ‬
‫وﻳﻬﺒﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ اﺳﭩﻴﺞ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻈﺮ ﺗﻪ ﺻﺤﻴﺢ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ﻣﭥﻮ ﭤﻮرو اوﭼﻮ رﮐﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﻨﮅ ۾ ﺳﻮر ﭘﺌﺠﻲ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬وڏو ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﭙﻴﻜﺮ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي آواز وڏو‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﻦ ﺗﻲ ﻇﻠﻢ ﻛﺮڻ ﻧﻪ ﭼﺎﻫﺒﻮ آﻫﻲ ۽ وڏو آواز‬
‫ﺑﺮداﺷﺖ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺒﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ وري اﻳﻜﭩﺮ اﺳﭩﻴﺞ ﺗﺎن ﻟﻬﻲ‬
‫آڏو واري ﺳﻴﭧ ﺗﻲ وﻳﻬﮡ وارن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮوﮔﺮام ۾ ﺣﺼﻴﺪار ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﭨﺌﻴﻦ ﻳﺎ ﭼﻮﭤﻴﻦ ﻗﻄﺎر ۾ وچ واري‬
‫ﻛﺮﺳﻲ ﻳﺎ ﺻﻮﻓﻮ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ان ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ رش ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺮﺿﻲ ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮن ۾‬
‫ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ﭘﺮ اﺗﺎن اﺳﭩﻴﺞ ﭘﺮي ﭤﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻧﻈﺮ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻪ‬
‫اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ وچ ۾ ﭤﻮرو ﭘﻮﻳﺎن‬
‫وﻳﻬﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻈﺮ ﭘﻮي ۽ آواز ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻫﺠﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻫﻚ ﻗﺼﻮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﭧ‬
‫ﭘﻴﭩﺮزﺑﺮگ ۾ ﭘﻴﺶ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ اﺋﻴﻦ ﻫﻮ ﺗﻪ‪ :‬روس ۾ ﺳﻴﻨﭧ ﭘﻴﭩﺮزﺑﺮگ ۾ اﺳﺎن ﺷﻮ‬
‫ﺟﻮن ‪ V.I.P‬ﭨﻜﻴﭩﻮن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮن‪ .‬ان ڏﻳﻨﻬﻦ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ اﺗﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ‬
‫ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﭛ ﺟﮙﻬﻴﻮن ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﻫﻚ اﻧﮉﻳﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ۽ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﮣﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻨﺪي‪ ‬۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﻧﮉﻳﻦ ﻓﻠﻤﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﺗﻪ آﻫﻦ ﺗﻪ ﻫﻨﺪي ۾ ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾‬
‫‪98‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﭼﻲ وﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ ﺗﻪ وﻳﭩﺮ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﻚ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﻲ ﺑﻪ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻮ ﺷﻜﻞ ﻣﺎن ڏاڍو ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﭘﺌﻲ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﺎ ﭘﺌﺴﺎ ﻛﮁﻲ ﺟﻲ اﻧﺪر ﮐﻴﺴﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺲ ۽‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭘﻴﻨﭧ ﺑﻪ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺲ‪ .‬ان ﺟﺎ ﭘﺌﺴﺎ اﻫﻮ ﮐﻴﺴﻮ ﻛﭩﻲ ﻛﮁﻲ ﻣﺎن‬
‫ﮐﮣﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ وﻳﭽﺎرو ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن وٽ ﭔﻴﺎ ﭘﺌﺴﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﻫﻦ ۽ ﻛﻴﺮ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺳﭹﺎﮢﮡ وارو ﻧﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺎن ﻫﺎﮢﻲ ﭘﺌﺴﻦ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﮀﺎ ﻛﻨﺪس‪ ،‬ﮔﺬارو‬
‫ﻛﻴﺌﻦ ﻛﻨﺪس‪ .‬وﻳﭽﺎري ﮐﺎن ﭰﺮ ﻛﺮڻ وارا ﺑﺲ ۾ ﻛﮃي وﻳﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬وﻳﭩﺮ اﺳﺎن‬
‫وٽ آﻳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﭵﻲ ﻣﺎﺟﺮا ﭔﮅاﺋﻲ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ڏﺳﻲ‬
‫ﮐﺎڌو ﺗﻪ ڏﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ رش ﺟﻲ وﻗﺖ ۾‬
‫ﺑﺲ ﺗﻲ ﺳﻔﺮ ﻧﻪ ﻛﺠﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﺎن ﺑﻪ اﻫﻮ واﻗﻌﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﺎڌو‬
‫ﮐﺎﺋﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭤﻴﭩﺮ ﺷﺮوع ﭤﻴﮡ ۾ ﺑﺎﻗﻲ ڏﻳﮃ ﻛﻼڪ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺗﻪ ﭨﺎﺋﻴﻢ ان ﭤﻴﭩﺮ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ۾ ﻟﮙﻨﺪو ﺑﺎﻗﻲ وﻗﺖ ان ﺟﻲ ﺑﺎغ ۾ وﻳﻬﻲ‬
‫ﮔﺬاري وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﮐﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﭘﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺗﻲ‬
‫وﭸﻮن ﻫﺎ ﺗﻪ اڌ ﻛﻼڪ ﺗﻪ ﺿﺮور ﻟﮙﻲ ﻫﺎ ۽ ﺧﻮاﻫﻪ ﻣﺨﻮاﻫﻪ ﻛﺮاﺋﻲ ۾ ﭘﺌﺴﺎ ﺿﺎﻳﻊ‬
‫ﻛﺮﮢﺎ ﭘﻮن ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﭤﻴﭩﺮ ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﺋﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﭤﻴﭩﺮ ﺗﻲ ﺑﺲ ﺗﻲ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺳﺖ اٺ ﻣﻨﭧ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺑﺲ اﺳﭩﺎپ‬
‫اﺗﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﭘﻨﮅ وﭸﻮن ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ‪ 15‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻨﮅ ﺋﻲ ﻫﻠﻮن ﭤﺎ ﮔﻬﻤﻨﺪا ﺑﻪ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن وٽ اﭸﺎ‬
‫وﻗﺖ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺲ ۾ رش آﻫﻲ ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﺳﻮچ ﺗﻪ ﻧﻪ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو‪ ،‬ﺑﺲ ۾‬
‫ﺋﻲ ﻫﻠﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﺑﺲ ۾ ﺳﻮار ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻚ اﺳﭩﺎپ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﺌﻲ اﺳﭩﺎپ ﺗﻲ ﻟﻬﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﺮس ﭔﺎﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﻟﭩﻜﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ ۽ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﻃﺮف ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻢ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﺑﺲ ﮐﻲ ﺑﺮﻳﻚ ﻟﮙﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺳﺎن ﻛﻴﺮ ﭨﻜﺮاﺋﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺮﻳﻚ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻮ ﭘﺎڻ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻧﭥﻮ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ ،‬ﭘﺮ وري اوﭼﺘﻮ ﺧﻴﺎل‬
‫آﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ﮐﻲ ﺗﻪ ﻛﻮ ﻫﭣ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻟﮙﺎﺋﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﺮس‬
‫اﮘﻴﺎن ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻮ ڏﺳﺎن ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ﺟﻮن ﭼﺎرﺋﻲ زﭘﻮن ﮐﻠﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻟﻬﻪ ﻫﺘﻲ ﻏﻠﻂ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺳﻮار آﻫﻦ‪ ،‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬اﺳﭩﺎپ‬
‫ﺗﻲ ﻟﻬﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮ ﻫﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬واري اﺳﭩﺎپ ﺗﻲ ﻫﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ۾ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺳﻮا‪ ‬ﭨﺸﻮ ﭘﻴﭙﺮ ۽ ﺻﺎﺑﮡ ﺟﻲ ﭘﺮ ﻣﻮن ﮐﻲ ڊپ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ‬
‫ﮐﻴﺴﻮ ﻧﻪ ﻛﭩﺠﻲ وﭸﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﭘﻨﺞ ﮀﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭔﻴﺎ ﻟﭥﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭔﻨﻬﻲ ﮐﻲ ﮔﻬﻴﺮي ورﺗﺌﻮن ۽ ﻫﻤﺪردي‪ ‬ﺳﺎن ﭘﮁﮡ ﻟﮙﺎ ﮀﺎ ﭤﻴﻮ اﺳﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ‬
‫‪99‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﺪد ﻛﻴﻮن‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻣﻮن ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ ﭼﺌﺠﺎن ۽ ﭘﺎڻ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﺋﻲ ﻟﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻨﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻤﺠﻬﺪاري‪ ‬ﮐﺎن ﻛﻢ وﭠﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اﺣﺴﺎس اﻫﻮ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ وڏي ﮔﻴﻨﮓ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ‬
‫رﻓﻴﻊ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ڏس ﻛﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﺗﻪ ﻧﻪ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ۾‬
‫ﺳﻮا‪ ‬ﭨﺸﻮ ﭘﻴﭙﺮ ۽ ﺻﺎﺑﮡ ﺟﻲ ﻫﻮﻧﺪو ﺑﻪ ﮀﺎ آﻫﻲ ﺟﻮ ﻧﻜﺮﻧﺪو‪ .‬ﭘﺌﺴﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎن ﭤﻮرا‬
‫رﮐﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ رش ﺟﻲ ﻛﺮي رﻓﻴﻊ ﮐﺎن اﻟﮗ ﭤﻲ وﭸﺎن ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﭤﻴﭩﺮ وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ ﭘﺎرڪ ۾‬
‫ﭤﻮرو ﻣﺰو ورﺗﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻜﻴﭧ ڏس اﻫﺎ ڏي ﺗﻪ اﻧﺪر ﻫﻠﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن‬
‫ﮐﻲ ﻳﺎد آﻳﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﻫﻮﭨﻞ ۾ اﻫﻮ ﻟﻔﺎﻓﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭨﻜﻴﭧ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻣﻮن ﮐﻲ ڏﻧﻮ ﻫﺌﺎﺋﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﻣﻮن ﻛﮃڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﭨﻜﻴﭧ وارو ﻟﻔﺎﻓﻮ ﻏﺎﺋﺐ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﺗﻪ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﻣﻠﻨﺪي ﺋﻲ ﻧﻪ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ وﭠﮡ وﻗﺖ ان ﭔﮅاﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ‪ V.I.P‬ﺟﻮن ﻫﻲ‪ ‬آﺧﺮي‬
‫ﭔﻪ ﭨﻜﻴﭩﻮن ﺑﭽﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﮀﺎ ﻛﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﻫﻠﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻮري ﺷﺎم ﮀﺎ ﻛﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫دﻫﺸﺖ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪي ۽ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ رﻫﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏﺳﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﺎ ﺳﻴﭧ ﻣﻠﻲ‬
‫وﭸﻲ ﺗﻪ وﭠﻲ ﮀﮇﻳﻮن‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭔﻪ ﻛﺮﺳﻴﻮن ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن رﮐﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ‬
‫ڏﺋﻲ ﮀﮇﻳﺎﺋﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﭘﺮوﮔﺮام ڏﺳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﭘﺮ ﺳﭵﻲ ﻫﺎل ۾ اﻫﻲ ﭔﻪ ﺳﻴﭩﻮن‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﭘﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮي ﮐﺎن ڏﺳﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻳﺪ ڊپ ﻟﮙﻮ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ﭘﻜﮍﺟﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻮن اﺳﺎن ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻧﻪ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻏﻴﺮ ﻣﻠﻚ‪ ،‬ﭘﺮاﻳﺎ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﺳﺎن ﺟﻮ وﻗﺖ ﺗﻪ ﭘﺎس ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺻﻮﻓﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ڏک ﺑﻪ ﭤﺌﻲ‬
‫ﭘﻴﻮ ﭘﺮ اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻲ ﺻﺒﺮ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﻘﺼﺎن ﺗﻪ ﭤﻴﻮ ﭘﺮ ﭤﻮرو‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻮ رﻓﻴﻊ‬
‫ﺟﻮ ﮐﻴﺴﻮ ﻛﭩﻦ ﻫﺎ ﺗﻪ ڏاڍو ﻧﻘﺼﺎن ﭤﺌﻲ ﻫﺎ‪ .‬ﭘﺮ ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﻲ اﻫﺎ ﻋﺎدت‬
‫ﭘﺌﺠﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬وﻳﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﺮس ﮐﻲ اﮘﻴﺎن رﮐﻨﺪي‬
‫آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﭘﻮري ﻧﻈﺮ ان ﺗﻲ ﭘﻮي‪ .‬ﺳﻴﺎﺣﺖ ۾ اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺧﻴﺎل ﻛﺮڻ وارو ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ان ﻣﺎن ﺳﮑﻨﺪو ﭘﺮ‬
‫ﻻﭘﺮواﻫﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ان ﻣﺎن وڏو ﻧﻘﺼﺎن ﮐﮣﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﭰﻮرو ﺟﺘﻲ‬
‫ﻛﭥﻲ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﻳﻮرپ‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬اﻳﺸﻴﺎ ﻛﺎڏي ﺑﻪ وﭸﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺿﺮور ﺧﻴﺎل ﻛﺠﻮ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﺳﻤﺠﻬﺠﻮ ﺗﻪ ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻠﻚ آﻫﻦ اﺗﻲ اﻫﮍي ﻗﺴﻢ‬
‫ﺟﻮن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﺮﮔﺰ ﻳﻘﻴﻦ ﻧﻪ ﻛﺠﻮ‪ .‬ﻳﻮرپ ۾ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﻫﻠﻨﺪو ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻟﮙﻨﺪو ﺗﻪ ﻛﻮ ﻧﺌﻮن ﺷﺎدي ﺷﺪه ﺟﻮڙو آﻫﻲ‪،‬‬
‫‪100‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﮐﻠﻨﺪو ﻣﺴﺘﻲ ﻛﻨﺪو ﻫﻠﻨﺪو‪ ،‬ﻛﮇﻫﻦ ﻛﻬﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﻛﺮﻧﺪو ﺗﻪ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻛﻬﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﻛﺮﻧﺪو ۽ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﺎن ﭨﻜﺮاﺋﻴﻨﺪو وري ﺳﺎري ﺳﺎري ﺑﻪ‬
‫ﭼﻮﻧﺪو‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﺗﻪ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮڻ ۽ اﭤﮡ ۾‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ ﮐﻴﺴﻮ ﻳﺎ ﭘﺮس ﺧﺎﻟﻲ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو ﻳﺎ ﭘﺮس ﮐﮣﻲ وﻳﻨﺪا‪ ،‬ﺳﻮ ﺧﺎص ﻛﺮي‬
‫رش ﺟﻲ وﻗﺖ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭼﺴﺖ ۽ ﻫﻮﺷﻴﺎر ﻫﺌﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﻫﺮ وﻗﺖ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﺎﻣﺎن ڏاﻧﻬﻦ ﻫﺌﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ﮔﻬﻤﮡ ﺟﻲ ﺷﻴﻦ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻣﻬﻞ ﺳﺎﻣﺎن ڏاﻧﻬﻦ‬
‫ڌﻳﺎن ڏﻳﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭨﻜﭧ وﭠﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬دروازي ﮐﺎن‬
‫ﺋﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ ﻛﺎرﭘﻴﭧ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭼﻮﭤﻴﻦ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮرو ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ﻟﮙﺎﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻫﺎل ﺧﺎص ﺷﻬﺮ ﺟﻲ رواﻳﺘﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﺬر ﮔﺎﻫﻦ ۽ ﻫﺎﻟﻦ ۾ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﺷﻴﺮ ﻧﻮاﺋﻲ ﺟﺎ ﻧﻈﻢ ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﻣﻨﻈﺮن ﺟﺎ ﻣﺜﺎل ﭘﻴﺶ ﻛﻨﺪي ﻫﻚ ﻣﻨﻔﺮد اﻧﺪاز ۾ ﭘﻮري ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻓﻨﻜﺎرن ﺟﻲ ﻛﻤﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻚ ﭰﭩﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺟﻮ ﭼﺸﻤﻮ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ اﺻﻞ ﻗﺪرﺗﻲ‬
‫ﻗﻮﻣﻲ دوﻟﺖ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ‪ .‬ﭼﻮﻛﻨﮉي ﭰﻮﻫﺎري ﮐﻲ “ﺳﻨﮕﻨﮓ ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ” ﭼﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ رﻧﮕﻴﻦ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ ﻛﻼﺳﻴﻜﻞ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺗﻲ رﻗﺺ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻴﻨﺌﺮ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﭼﺆﻧﻚ ﭼﺌﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭤﻴﭩﺮ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ رﻳﺎﺳﺘﻲ اﻛﻴﮉﻣﻚ ﮔﺮﻳﻨﮉ ﭤﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ۽‬
‫اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺟﮙﻬﻴﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ‬
‫اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ ﻫﻚ ﮐﺎن ﻫﻚ ﻗﻮﻣﻲ ڊراﻣﻪ ﭘﻴﺶ ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ازﺑﻚ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ۽ ﺛﻘﺎﻓﺖ‬
‫ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻣﻘﺎم ﺣﺎﺻﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭤﻴﭩﺮ ﻧﻴﻢ داﺋﺮي ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﭛ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﺋﻲ اﺗﻲ داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎ‪ .‬ﻛﺮﺳﻴﻮن ﺑﻪ ﻧﻴﻢ داﺋﺮي ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﻟﮙﺎﻳﻮن وﻳﻮن‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﺘﻲ ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﭩﻴﺞ ﻗﺪﻳﻢ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫اداﻛﺎرن ﺟﻲ اﭼﮡ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﭔﻦ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن دروازا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺻﻮﻓﺎ ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻗﺎﻟﻴﻦ ﺟﻮ‬
‫رﻧﮓ ﺑﻪ ﮘﺎڙﻫﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮍدو ﻟﮙﻞ ﻫﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﺌﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﮔﻠﻜﺎري ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺳﺖ وﮘﺎ ﺗﻪ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﭘﺮدي ﮐﻲ ﻫﭩﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﭨﻲ ﭘﮍدا ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ڊراﻣﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﻦ ﺗﻲ ﻫﭩﺎﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻮﺗﺎ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ڊراﻣﻮ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﭘﻤﻔﻠﻴﭧ ﺑﻪ‬
‫ڏﻧﺎ اﻫﻲ ﺑﻪ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻣﻘﺎﻣﻲ زﺑﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ اﻧﮕﺮﻳﺰي‪ ‬۾ ﻟﮑﻴﻞ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ڊراﻣﻲ ﺟﻮ ﻣﻮﺿﻮع ﮀﺎ آﻫﻲ ۽ ﻛﻬﺎﮢﻲ‬
‫‪101‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ان ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ﮔﻬﮣﻲ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺻﺮف ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ‬
‫ﺟﮙﻬﻴﻦ ۽ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﺋﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي ۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﭩﻴﺞ ﺟﻲ‬
‫اﮘﻴﺎن ﻣﻴﻮزﻳﺸﻦ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ڊاﺋﺮﻳﻜﭩﺮ ﺟﻲ ڏاڍي ﻋﺰت ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍن‬
‫ﭘﺮوﮔﺮاﻣﻦ ۾ ﭘﻮري ﺣﺎﻻت ﺗﻲ ان ﺟﻮ ﻗﺒﻀﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮوﮔﺮام ﭘﻮرو ﭔﻦ‬
‫ﻛﻼﻛﻦ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ ڏﺳﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻓﻨﻜﺎرن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻓﻮﭨﺎ ﻛﮃراﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﺎل ۾ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺑﻮﻛﻲ آﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ﻧﻪ آﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﺑﻮﻛﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ڊاﺋﺮﻳﻜﭩﺮ ﮐﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ‬
‫۾ آﺋﻲ ﺗﻪ ﻓﻨﻜﺎرن ﺟﻲ ﺣﻮﺻﻼ اﻓﺰاﺋﻲ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻪ ﺳﭡﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ڊاﺋﺮﻳﻜﭩﺮ ﺳﺎن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﺑﻪ ﻛﮃراﻳﻮن‪ .‬ﺷﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن ۾‬
‫ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﺗﻪ ﻧﻪ آﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻓﻨﻜﺎرن ﺟﻲ ﻛﺎرﻛﺮدﮔﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﮔﻮﻧﺠﻨﺪڙ آواز ۽ آﻛﺴﭩﺮا ﺟﻲ دﻫﻨﻦ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﭼﻴﻮ اﻫﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭤﻴﭩﺮ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﺑﻪ ﭔﺮﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ان ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﺎ رﻧﮓ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺖ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﺎﺋﻮ‪ ،‬ﮔﻼﺑﻲ‪ ،‬واﮜﮣﺎﺋﻲ ۽ ﻧﻴﺮو رﻧﮓ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي‬
‫اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﻦ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻴﺰا واري‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﮀﻮﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﻴﺰا ﻧﺼﻴﺐ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻴﺰا ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺗﻲ اﭼﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮاﺋﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺎڏي وﻳﻨﺪو اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺗﻲ وﭸﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻮ ﮐﻠﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺧﺎﻣﻮش ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن‬
‫وﭸﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ وﻳﻨﺪو‪ ،‬وري ﺳﮅي ﻫﭣ ﺗﻲ وﭸﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪي‪ .‬ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬رﺳﺘﻮ ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻫﻠﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫رﺳﺘﻲ ۾ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﺲ ﺟﻮن روﻧﻘﻮن ﺑﻪ ڏﭠﻴﻮن‪ .‬رات ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﺰو ﻣﺎﮢﻴﻮﺳﻴﻦ‬
‫۽ ﻫﻮﭨﻞ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ازﺑﻚ ﭔﻮﻟﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻲ‬
‫روﺳﻲ زﺑﺎن ﺑﻪ ﻓﺨﺮ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﻫﺘﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي اﺣﺴﺎس ﻛﻤﺘﺮي ۾ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﮐﻲ ﻓﺨﺮ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪا آﻫﻴﻮن اﺗﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻴﻮ ﻣﻌﺎﻣﻠﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ روس ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي اﺗﻲ روﺳﻲ زﺑﺎن ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ اﺗﻲ روﺳﻲ ﺑﻪ رﻫﻴﻞ آﻫﻦ اﻫﻲ ﺗﻪ روﺳﻲ ﺋﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ واﻧﮕﺮ ﭔﻴﻮن ﻣﻘﺎﻣﻲ زﺑﺎﻧﻮن ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫‪102‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﮙ‬ ‫ڏي اُ‬

‫اڄ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ‬
‫ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﭼﻴﻚ آﺋﻮٽ ﻻ‪ ‬آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﮔﻬﺮاﺋﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﭼﻴﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻛﺎرواﺋﻲ ﭘﻮري ﻛﺮي‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻣﻮ ﻛﻼﮢﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ‬
‫ﻛﺒﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﭼﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﻲ رات ﺟﻮ‬
‫ﺋﻲ ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﻫﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ‪ 6:00‬ﺑﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮀﮇي‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪ 7:28‬ﺗﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻣﺎن رواﻧﻲ ﭤﻴﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺗﻲ ‪ 15‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻜﮍو ﺗﻪ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﮔﻬﭧ ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﻫﻮ ﺳﻮ ﭨﺮﻳﻔﻚ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن ﮔﻬﻤﻴﻮن ﻫﻴﻮﻧﺴﻴﻦ‪ ،‬ﺗﮇﻫﻦ اﺳﭩﻴﺸﻦ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ڏاڍي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻟﮙﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﺎ ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬ﭘﺮ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﺎن ﭘﮁﮡ ﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫ان ﮐﻲ اﺗﻲ رﻛﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﻫﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ان ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ ۽‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﮔﻬﻤﮡ ﺑﻪ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﺟﻲ ﭼﻮڻ ﺗﻲ ﭤﻮرو ﻫﻴﭟ ﻟﭥﻮ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ روڊ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ان ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﭤﻮرو ﻫﻴﭟ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﺎڏي اﭼﻲ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ روﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬اﺗﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪‬‬
‫اﭼﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻦ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮔﻴﭧ ﺗﻤﺎم وڏو ۽ ﺳﻬﮣﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻛﺎٺ ﺗﻲ اﮀﻮ رﻧﮓ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺳﭵﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻴﺸﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻼپ ان ﺟﻲ ﺳﻮﻧﻬﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻮﻧﺌﻦ ﺑﻪ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺳﺎن ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ رﻧﮓ ﮐﻲ ﻣﻼﺋﺒﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﺳﻬﮣﻮ ﺋﻲ ﻟﮙﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻨﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ﻣﻴﻼپ ﺳﺎن ﺻﻔﺎﺋﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺗﺼﻮر ﺑﻪ ڏاڍو ﭘﺌﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﻛﺎﻓﻲ زﻣﻴﻦ ﮀﮇﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻜﻴﻦ ﮘﺎڙﻫﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﻓﺮش ﺟﻮڙﻳﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺑﻪ ﻧﻨﮃن ﺷﻬﺮن ﻳﺎ ﮘﻮﭠﻦ ۾ ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﺧﺎص‬
‫ﻛﺮي اﮜﮡ ﺟﺎ ﻓﺮش ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻓﺮش ﺟﻲ وچ ۾ ﮀﭕﺮ‪ ،‬ﮀﭕﺮ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري اﮀﻲ‪ ،‬ﮔﻼﺑﻲ‪ ،‬ﻧﺎرﻧﮕﻲ ۽ واﮜﮣﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭔﻴﻦ رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ﺟﻮ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻲ ﺳﭛ ﻣﻮﺳﻤﻲ ﮔﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﭕﺮ ﺟﻲ وچ ۾ وڻ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ‬
‫‪103‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﭩﻨﮓ ﺑﻪ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﭵﻲ ﻓﺮش ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﺑﻠﺐ‪ ،‬ﻫﻚ‬
‫اﺳﭩﻴﻞ ﺟﻲ ڏﻧﮉي ۾ ﻟﮙﺎﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺑﻪ ﭘﮡ اﮀﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﭕﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﭘﻜﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺴﺎﻓﺮ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﺟﻠﺪي‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺗﻨﮓ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ﭘﺮ اﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﺑﺎغ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﺌﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ‬
‫ﺟﻠﺪي ﭘﺎس ﻛﺮي وﭠﻲ‪ .‬وﻗﺖ ﺗﻪ وﻗﺖ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﺳﻬﮣﻲ‬
‫۽ روﻧﻖ واري ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ وﻳﻬﺒﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻮ وﻗﺖ ﺟﻠﺪي ﮔﺬري وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺎﺣﻮل ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻪ ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻮﺋﻲ وﻗﺖ ﮔﺬرڻ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺋﻲ ﻧﻪ وﭠﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل وري “ﺳﻮن ﺗﻲ ﺳﻬﺎﮘﻮ” ﺗﻪ وچ ۾ ﻫﻜﮍو ﭰﻮﻫﺎرو ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺗﻼ‪ ‬۽ وچ ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻧﻨﮃا ﭰﻮﻫﺎرا ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻼ‪ ‬ﺟﻮ رﻧﮓ ﺑﻪ‪،‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺪر ﺟﻴﻜﺎ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﺎﮢﻲ ﺗﻪ ﭘﺎﮢﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻳﺎ اﻧﺪر وﭸﮡ ﺟﻮ ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﺰو‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭤﻮري دﻳﺮ ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﻴﻜﻲ وڻ ﻫﺌﺎ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ ﺷﻴﺸﻲ ﺗﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﻮي‪ .‬ﮀﺎ ﺗﻪ ﻣﺎﺣﻮل ﭠﻬﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ؟ ﮀﺎ ﺗﻪ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻛﭥﻲ‬
‫ﺑﻪ وڻ ﺟﻮ ﭘﺘﻮ‪ ،‬ﭘﻨﻮ ﻳﺎ ﭤﻴﻠﻬﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﺋﻲ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﻣﺜﺎل ﻣﻮﺟﻮد‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺪم ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ ﮐﮣﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ‬
‫ﮔﭗ ﻳﺎ ﻛﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﮐﻞ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻛﺮﻳﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ﮐﺎن اڳ ۾‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﻣﭥﺌﻴﻦ اﺻﻞ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻧﻪ ﭘﻬﭽﻲ وﭸﻮن‪ .‬ﺗﺠﺎوزات ﺗﻲ ﺗﻪ ﻛﺎﺑﻪ روڪ ﭨﻮڪ‬
‫آﻫﻲ ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻃﺮف ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺴﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﮔﻨﺪ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬دل ﭘﺌﻲ ﭼﻮي ﺗﻪ‬
‫اﻧﺪر وﭸﻮن ﭘﺮ ﻣﺠﺎل آﺟﻮ ﭨﻜﻴﭧ ﮐﺎن ﺑﻐﻴﺮ ﻛﻮﺋﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻓﻘﻴﺮ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻨﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﻛﺮاﻳﻮ ۽ ﭨﭗ ڏﺋﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮرو ﻧﻈﺎم ﺟﻬﺎز‬
‫واﻧﮕﺮ رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻲ وﻳﭩﻨﮓ ﻣﺸﻴﻦ ﺗﻲ رﮐﻲ ﺗﻮري ڏﭠﺎﺋﻮن‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﺟﻮ ﻛﺎرڊ ڏﻧﺎﺋﻮن ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﭰﺮي وري ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻨﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﺋﻴﻦ‬
‫ﭼﻴﻜﻨﮓ ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮﺣﻠﻦ ﻣﺎن ﮔﺬري اﺳﭩﻴﺸﻦ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﭸﺎن رﻳﻞ‬
‫ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ اﭼﮡ ۾ دﻳﺮ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﺘﻈﺎرﮔﺎﻫﻪ ۾ وﭸﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮن ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﺳﭡﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﻳﻞ ﮔﺎڏي ﭘﻠﻴﭧ‬
‫ﻓﺎرم ﺗﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ اﭸﺎ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﺎ دروازا ﺑﻨﺪ ﻫﺌﺎ‪ .‬دروازا ﺳﺘﻴﻦ‬
‫ﺑﺠﻲ ﮐﻠﻴﺎ ﭘﻮ‪ ‬وﭸﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻳﺠﻨﭧ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ‪ V.I.P‬ﻛﻼس ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﺠﺎن‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ڏﺳﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﻫﻲ ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ان ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ‬
‫‪104‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﺎ رﻳﻞ ﮔﺎڏي ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﻓﺮاﺳﻴﺎب )‪ (Afrosiyob‬ﭼﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ ﺑﺨﺎرا ﺗﺎﺋﻴﻦ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر رﻳﻞ ﮔﺎڏي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬روزاﻧﻪ ﭔﻪ ﮔﺎڏﻳﻮن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺑﺨﺎره ﺳﻔﺮ ﻛﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﭨﻦ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻮن رﻳﻞ ﮔﺎڏﻳﻮن ﻫﻠﻦ ﭤﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﭝﻨﻲ ۾ ﺗﻴﺰ رﻓﺘﺎر ﻫﻲ‪ ‬ﺋﻲ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﭔﻦ‪ ،‬ﺳﻮا ﭔﻦ ﻛﻼﻛﻦ ۾ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﭨﻲ ﻛﻼس‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﺴﺘﻲ ۾ ﺳﺴﺘﻮ اﻛﻨﺎﻣﻲ ﻛﻼس‪ ،‬ﭔﻴﻮ ﺑﺰﻧﺲ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮﺋﻦ ﺗﻪ روڊ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺑﻪ‬
‫وﭸﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﺑﻪ ﻫﻠﻦ ﭘﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﭘﮡ ﮔﻬﮣﻴﻮن ﻣﻬﺎﻧﮕﻴﻮن ﻧﻪ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﻧﻈﺮ ۾‬
‫رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬درﻳﻦ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن وﻳﻬﻲ ﻧﻈﺎرا ڏﺳﮡ ﻫﺮ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻳﺎدﮔﺎر رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻧﻨﮃا وڏا‬
‫ﺳﭛ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻦ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪي ﻣﻮن ﮐﻲ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻳﺎد اﭼﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش ﻛﻨﺪي رﻫﻨﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭜﻴﺮي اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﭼﺎﭼﻲ ﻣﺤﺒﻮب ﻋﺎﻟﻢ ﺟﻲ ﺷﺎدي ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﭤﻴﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭼﺎﭼﻲ‬
‫اﻧﻮر اﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﺎٽ ﺟﻮ ذﻣﻴﺪار ﻫﻮ‪ .‬ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﺳﭛ ﭘﺎٽ اﭼﻦ‬
‫اﺗﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﭛ ﮔﮇ ﻫﻠﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﭨﺮﻳﻦ ﺟﺎ ﭨﻲ ﻛﻼس ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ان ۾ ﻫﻚ ﺳﻠﻴﭙﺮ ﭔﻴﻮ اﻧﭩﺮ ﻛﻼس ﭨﻴﻮن ﭤﺮڊ ﻛﻼس ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭤﺮڊ ﻛﻼس ﺟﻮن‬
‫ﺳﻴﭩﻮن ﻛﺎٺ ﺟﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﭩﺮ ﻛﻼس ﺟﻮن رﻳﮕﺰن ﺟﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﮔﺎڏا‬
‫ﺑﻪ ڊﮔﻬﺎ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭨﻲ ﺳﻴﭩﺮ درﻳﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﭘﺎﺳﻲ‪ .‬ڊﮔﻬﻴﻮن ﭨﻲ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬وچ ﺗﻲ ﭨﻲ ﭔﻴﻮن‪ .‬وري ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ درﻳﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺑﻪ ﭨﻲ ﺳﻴﭩﻮن‬
‫ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﭩﺮ ﻛﻼس ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﮔﻬﭧ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﭠﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﻫﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﮔﺎڏي ۾ رﮘﻮ اﺳﺎن ﺋﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭨﻲ ﭼﺎر ﺧﺎﻧﺪان‬
‫ﻫﺌﺎ ۽ ان ۾ رﮘﻮ زاﻟﻦ ۽ ﭔﺎرن ﮐﻲ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻫﺌﻲ ﻣﮍد اﻟﮗ ﮔﺎڏن ۾ وﻳﻬﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﮘﺌﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﭘﮍدي ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻴﺎل رﮐﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﮐﺎن رﻳﻞ ﮔﺎڏي‬
‫ﻫﻠﻲ ۽ رات ﺟﻮ ﺳﺘﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﻛﺮاﭼﻲ ﭘﻬﺘﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬۾‬
‫ﮐﮣﺒﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺎڻ ﭠﺎﻫﻲ ﮔﻬﺮان ﮐﮣﺒﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﮐﮣﺒﻲ ﺑﻪ ﺳﭡﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻛﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﮇ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﺷﺮﻣﻨﺪﮔﻲ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ۽ ﮐﮣﻨﺪا ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﭘﻼ‪ ،‬ﭔﻮڙ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻴﻮن ﺟﻦ ﺗﻲ ﮔﻴﻬﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﮁﻲ ﺗﺮﻳﻞ‪ ،‬ﭘﭩﺎﭨﺎ ﺗﺮﻳﻞ وﻏﻴﺮه‬
‫ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ﮐﮣﺒﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﻧﻨﮃڙا ﭔﺎر ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ڏاڍي رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ڊڪ ڊوڙ‬
‫ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻴﺴﻴﻦ‪ ،‬ﮐﻴﮇﻳﺎ ﺑﻪ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي اﺋﻴﻦ ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﭴﮡ ﭘﻜﻨﻚ ﻛﺮڻ‬
‫آﻳﺎ آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺳﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻧﻪ وﺳﺮﻧﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪105‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺧﻴﺮ اﺳﺎن رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ﭘﺎﺗﻞ ﺳﻬﮣﻲ‬
‫ﮀﻮﻛﺮي‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ﺟﻮ رﻧﮓ ﻛﺎرو ﻫﻮ‪ .‬ﻛﻮٽ ۽ ﻟﻴﮕﻨﺲ ﻛﺎري‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﺪران اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻗﻤﻴﺺ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺲ‪ .‬ﭨﺎ‪ ‬ﺟﻮ رﻧﮓ ﺑﻪ ﻫﻠﻜﻮ ﻧﻴﺮو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻮٽ ۽ ﭨﻮﭘﻲ ﺑﻪ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻗﻤﻴﺺ ﺗﻲ‬
‫ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ ﺑﻴﺞ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺲ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﭵﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‬
‫اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻴﭡﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﭩﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺲ‪ ،‬اﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي ۽‬
‫ﻫﻠﻜﻲ ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﺎ‬
‫ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺗﻞ ۽ ﭘﺎڻ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ڏاڍي ﺣﺴﻴﻦ ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻜﺎﺋﻴﻨﺪڙ ﺷﻜﻞ ﺳﺎن ﮀﻮﻛﺮي ﻫﭣ اﮘﺘﻲ وڌاﺋﻲ رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﭨﻜﻴﭧ‬
‫ﭘﻠﻴﺰ‪ .‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﭨﻜﻴﭧ ڏﻧﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﺎﻧﻬﻦ ﻣﭥﻲ ﮐﮣﻲ ﻫﭣ ﺟﻲ‬
‫اﺷﺎري ﺳﺎن ﻧﺎزڪ اﻧﺪاز ۾ اﻧﺪر وﭸﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭔﮅاﻳﺌﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﻴﭧ ﻫﻦ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ آﻫﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﭼﮍﻫﻴﻮ ۽ ﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺲ‪ .‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻳﻨﺪا‬
‫وﻳﺎ ﭘﻮرو ﮔﺎڏو ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﭡﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﺎ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﺗﻪ ﻛﻮﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭨﺮﻳﻦ ۾ ﺑﻴﭡﻞ‬
‫ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬رﻳﻞ ﮔﺎڏي اﻳﮇي وڏي ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن رﮐﮡ ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﮔﺎڏي ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺟﭥﻲ ﮘﻮرو ﺳﺎﻣﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻴﭩﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻪ ﻫﻠﻜﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﮡ ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺮ ﺳﻴﭧ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﺎف ﭘﺌﺎﺋﻨﭧ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻮ ﻛﻤﭙﻴﻮﭨﺮ ﻫﻼﺋﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ ﻳﺎ ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ﭼﺎرج ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻧﻨﮃي ﭨﻲ وي ﭤﻮري ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﻜﺮﻳﻦ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ازﺑﻚ ۽ اﻧﮕﺮﻳﺰي‬
‫زﺑﺎن ۾ اﻫﻮ ﭔﮅاﺋﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻛﭥﻲ آﻫﻴﻮن ۽ ﻛﻬﮍي ﺷﻬﺮ ڏاﻧﻬﻦ ﻫﻠﻮن ﭘﻴﺎ ۽‬
‫ﮔﮇوﮔﮇ ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮ ﭨﻴﻤﭙﺮﻳﭽﺮ ﺑﻪ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪي ﻫﻠﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬وري ﻋﻮرت ﺟﻲ آواز ۾ ﺑﻪ‬
‫اﻧﺎﺋﻮﻧﺴﻤﻴﻨﭧ ﻛﻨﺪا وﭸﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي اﺳﭩﻴﺸﻦ اﭼﮡ واري آﻫﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﭔﻨﻬﻲ‬
‫زﺑﺎﻧﻦ ۾ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭔﮅاﺋﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﮔﺎڏي ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ رﻛﻨﺪي ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ڏاﻧﻬﻦ‬
‫رواﻧﻲ ﭤﻴﻨﺪي‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ڊﺳﭙﻮزﻳﺒﻞ ﭘﻠﻴﭧ ۾ ﻛﺮوﺳﻴﻨﭧ ۽ ﻛﻴﻚ ﺑﻪ‬
‫ڏﺋﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﭼﺎﻧﻬﻪ ۽ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻪ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ‬
‫ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺟﻲ آڏو ﺑﻪ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﺎﺋﻴﻮن ﭔﻪ وﻳﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ‬
‫ﭼﺎر ﻛﺮﺳﻴﻮن آﻣﻬﻮن ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ ﭤﻴﻨﺪي رﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ڏاڍو ﻗﺮب ۽ ﻋﺰت ڏﻳﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﭼﺌﻨﻲ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ وڏي ﻣﻴﺰ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﺮﻳﻢ رﻧﮓ ﺟﻮ ﭘﻮش ﭼﮍﻫﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭤﻮرو ﮔﻬﺮو ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﺮﻧﭧ ﺑﻪ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺟﻬﺎﻟﺮ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺲ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫‪106‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﻫﮍﻳﻦ ﺑﻠﻴﭧ ﺟﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏﻳﻦ ۾ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻮش‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺰ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﻮ ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻣﻴﺰ ﺗﻲ ﭘﻮش ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫واري ﭘﺎﺳﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻚ ﻃﺮف رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ دروازو ﻫﻮ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ُﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ دروازي ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﺳﻴﭩﻴﻮن ﻫﻴﻮن ان ﭘﺎﺳﻲ ﻧﻈﺎرا‬
‫ﺳﭡﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﻬﮣﺎ ﻧﻈﺎرا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﭘﺎﺳﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﺮڻ‬
‫وارن ﺟﺒﻠﻦ ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل وﻗﺖ ﺳﭡﻮ ﭘﺎس ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﺒﻠﻦ ﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬وري زﻣﻴﻦ ۽ ﮘﻮٺ ﺟﻮ ﻣﺎﺣﻮل ﺑﻪ ﭘﺌﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﻴﻮﻫﮡ ﮐﺎن ﺣﻴﺪرآﺑﺎد ﺳﻔﺮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺪر واري ﻣﺎﺣﻮل ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﺠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻨﮉ ﻣﺎن ﺳﺠﺎڳ‬
‫ﭤﻲ وﭸﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺟﻬﻨﺠﻬﻮڙي اﭤﺎرﺟﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﺟﻲ ﻳﺎدن ﮐﻲ ﮀﮇي ڏي‪،‬‬
‫ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺗﻮن ﻛﻨﻬﻦ ﭔﺌﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺳﻔﺮ ﻛﺮي رﻫﻲ آﻫﻴﻦ‪ .‬ﺧﻴﺮ اﻫﻲ ﭔﻪ ﻛﻼڪ‬
‫ﮔﺬري وﻳﺎ‪ ،‬اﺳﺎن اﭼﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬آرام ﺳﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ‬
‫ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻪ ڌﻛﺎ ڌوﻛﻲ ﻧﻪ ڊوڙ ڊڪ ﻛﺮﮢﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﻳﺠﻨﭧ‪،‬‬
‫ﭼﺌﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬ ‫ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ وﻳﺰا وﭠﻲ ڏﻧﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﺑﻪ َ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﺎڏي ﮐﮣﻲ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺎڻ ﺋﻲ‬
‫وﭠﮡ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬۾ رﮐﻴﻮ ڏاڍو ﺳﻬﮣﻮ ﺳﻤﺎرٽ ﭘﮍﻫﻴﻞ‬
‫ﮀﻮﻛﺮو ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﺎﮢﻲ ﺟﻲ ﺑﻮﺗﻞ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﻧﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬واٽ ﺗﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﻫﻢ ﺟﮙﻬﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﺿﺎﺣﺖ ﺑﻪ ﻛﻨﺪو ﻫﻠﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ﮐﺎن وڏو آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ﻗﺪﻳﻢ ۽ ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻮ ﻣﻴﻼپ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﺠﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺟﺪﻳﺪ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫ﺟﺎ رﺳﺘﺎ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭤﻮري وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اوﭼﻴﻮن ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ‬
‫ﻟﮙﻴﻮن ﭘﺮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻴﻮن اوﭼﻴﻮن ﻧﻪ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن اﺋﻴﻦ ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﺗﻪ‬
‫ﻧﻴﻮﻳﺎرڪ‪ ،‬ﺷﻜﺎﮔﻮ‪ ،‬روس‪ ،‬ﺷﻨﮕﺎﺋﻲ وﻏﻴﺮه ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ واﻧﮕﺮ ﺳﻤﺠﻬﻮن‪ ،‬ﺗﻪ اﺋﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ درﻳﺎﻫﻪ “ﺳﻐﺪ” ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺳﻴﺎح ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﺎ اﭼﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﻨﺖ ﮐﺎن ﮔﻬﭧ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وڏا ﻣﻴﺪان ﺟﻦ ﺗﻲ ﮀﭕﺮ‪ ،‬ﺳﺎوڪ ۽ ﮔﻠﻜﺎري‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻳﺠﻨﭧ ﺟﻴﻜﻮ ﮔﺎڏي ﻫﻼﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ آﺧﺮﻛﺎر ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﺎن ﺳﺎﭴﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻣﮍﻳﻮ‪ ،‬ﻫﻚ ﮔﻬﭩﻲ‪ ‬۾ ﭤﻮرو ﻫﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﮐﺎﭔﻲ ﮔﻬﭩﻲ‪ ‬۾ ﻫﻚ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻮ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ان وﻗﺖ ﭤﻮرو ڊﭴﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﻴﻦ روڊن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ رﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﮔﻬﺮ واﻧﮕﺮ ﻟﮙﻲ‬
‫‪107‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺧﻴﺮ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮔﻬﺮ واﻧﮕﺮ ﮀﭕﺮ )ﻻن( ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﭔﺎرن ﻻ‪ ‬ﮔﺴﻜﮣﻴﻮن‬
‫۽ ﺟﻬﻮﻻ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﺪر ﺑﻨﮕﻠﻲ ﺟﻲ وراﻧﮉي ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫رﺳﻴﭙﺸﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ‪ Argamak‬ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ‪-20‬‬
‫‪ 25‬ﻛﻤﺮا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﭔﻦ ﺑﻨﮕﻠﻦ ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻲ ﻫﻚ ﻫﻮﭨﻞ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻠﻦ ﺟﻮ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ رواج آﻫﻲ‪.‬‬
‫رﺳﭙﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﻛﺎﻏﺬي ﻛﺎررواﺋﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﭼﺎﭔﻲ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ رﮐﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻫﺎ‬
‫ﮐﻨﺌﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻮ ﻛﻤﺮو ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻟﻔﭧ ﻧﺎﻫﻲ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭼﮍﻫﮣﻴﻮن ﭘﻮﻧﺪﻳﻮن‪ .‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏاڍي ڏﮐﻲ ﻟﮙﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮان ﮔﻬﻤﻲ اﭼﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻳﺘﺮي ﻫﻤﺖ ﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ وري ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ﭼﮍﻫﻲ ﻛﻤﺮي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻮن‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﭰﺎﺳﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭰﭥﻜﮡ ﻛﻬﮍو؟”‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﺎﮢﻲ ﮔﺬارو ﺗﻪ ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ وﻳﭩﺮ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻛﺎٺ ﺟﻲ ڏاﻛﮡ اﮘﺌﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ واﻧﮕﺮ‪ ،‬ﺳﻬﮣﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﻮ رﻧﺮ ﺑﻪ ﻫﺌﺲ‪ .‬ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﻲ ﻛﻤﺮي ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻛﻤﺮو ڏﺳﻲ ڏاڍي دل ﺧﻮش‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﻛﻤﺮي ۾ اﻫﻲ ﺳﭛ ﺿﺮورت ﺟﻮ ﺷﻴﻮن ً‬
‫ﻣﺜﻼ‪ :‬ﭨﻲ وي‪ ،‬ﭨﻴﻠﻴﻔﻮن‪ ،‬اﺳﺘﺮي‪ ،‬ڊﺑﻞ‬
‫ﺑﻴﮉ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ وﮀﺎﻳﻞ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺻﺎف ﺷﻔﺎف ﻛﻠﻒ ڏﻧﻞ ﭼﺎدر وﻫﺎﮢﺎ‪،‬‬
‫ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ ﻻ‪ ‬ﮔﺪﻳﻮن‪ ،‬ﻛﻤﺮي ۾ ﺳﻬﮣﻦ ﻣﻨﻈﺮن وارا ﻓﺮﻳﻢ‪ ،‬ﭨﻴﺒﻞ ﻟﻴﻤﭗ ﺑﺎٿ روم‬
‫۾ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ 8 .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﺟﺎ ﭨﻮال‪ ،‬ﺻﺎﺑﮡ‪ ،‬ﺷﻴﻤﭙﻮ‪ ،‬ﺑﺎڊي‬
‫ﻟﻮﺷﻦ‪ ،‬ﭨﺸﻮ ﭘﻴﭙﺮ‪ ،‬ﺑﺎٿ روم ﺟﻮ رول‪ ،‬ﻛﻤﻮڊ ﺗﻲ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﺷﻴﭩﻮن‪ ،‬ڏﻧﺪڻ‪ ،‬ﭘﻴﺴﭧ‪،‬‬
‫ﺷﻴﻮ ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن‪ ،‬ﭜﺖ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﻫﻴﺌﺮ ڊراﻳﺮ وﻏﻴﺮه ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻓﻮر اﺳﭩﺎر ﭘﻠﺲ‬
‫ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۾ ﺳﻬﻮﻟﺘﻮن ﻣﻠﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻴﻜﺎر‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﭥﻲ ﻛﻨﺠﻮﺳﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻛﺮي ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻫﻮﭨﻠﻦ ﺟﻮ اﺳﭩﺎر ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﺎﮘﻴﻮ ﺋﻲ ﺣﺎل ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﻛﻤﺮي ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﻮر اﺳﭩﺎر ﻫﻮﭨﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺳﻴﭧ ﻛﺮي وري ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﻫﻴﭟ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﺲ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﭥﻲ ﻣﻠﻨﺪا‪ .‬اﺗﻲ اﻧﻬﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﺑﻪ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻻن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻮ ‪ Breakfast‬ﺟﻮ ﻛﻤﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ اﺳﺎن ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻛﻬﮍي وﻗﺖ ﺗﻲ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻳﻨﺪؤ‪ .‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ اﭤﮡ ﺟﻮ‬
‫وﻗﺖ ﭔﮅاﺋﻲ‪ ،‬ﭼﺎﭔﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺮي‪ ،‬ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭔﮅاﺋﮡ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭨﻲ ﻣﻨﭧ‬
‫‪108‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺋﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ وڏو ﺑﺎغ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻮﺗﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭼﻮراﻫﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ان ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ڏﺳﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ ﺷﺎﮔﺮدن‬
‫ﺟﻮ اﻧﺒﻮﻫﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ ۽ ﻛﺎﻟﻴﺞ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﭔﺎر ﺑﻪ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ‬
‫وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﺪر ﻛﻤﺮا ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﻦ ﺟﻲ آڏو ﺑﻪ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻴﭩﻨﮓ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺋﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﺎرن ﺟﻲ روﻧﻖ ﻣﺎن ﺑﻪ ﻟﻄﻒ‬
‫اﻧﺪوز ﭤﻴﻮن ۽ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﭤﮅﻛﺎر ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﺰو ﻣﺎﮢﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﭼﻜﻦ ۽ ﭼﭙﺲ ﮔﻬﺮاﻳﺎ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﻨﮃا ﺑﺮﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬آرام ﺳﺎن ﭘﻴﭧ ﭘﻮﭴﺎ ﻛﺮي ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﭘﻲ‬
‫واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ۾ اﭼﻲ آراﻣﻲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﻔﺮ ﮔﻬﮣﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ ﺳﻔﺮ ﺟﻲ‬
‫ﭤﻮري ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي رات ﺟﻲ ﻧﻨﮉ ﺑﻪ اﻫﺎ آراﻣﺪه ﻧﻪ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﻫﻮن‪ ‬ﻋﺎم ﺣﺎﻟﺖ ۾ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﭤﻮري ﭤﻜﺎوٽ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪.‬‬

‫)‪(History of Samarkand‬‬ ‫ﺌر‬

‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮔﻬﻤﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭤﻮري ﻧﻈﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۽ ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲ ﺗﻲ‬
‫وﺟﻬﮡ ﺿﺮوري ﭤﻲ ﺳﻤﺠﻬﺎن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﮘﺘﻲ ﺑﻴﺎن ﻛﻴﻞ ﺟﮙﻬﻴﻮن‪ ،‬ﻗﺼﻪ ﻛﻬﺎﮢﻴﻮن‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ آرام ﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﭸﻦ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﺗﻪ ﺟﻴﺘﺮو ڏﺳﮡ ﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾‬
‫اﭼﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻳﺘﺮو ﭔﮅڻ ﻳﺎ ﭘﮍﻫﮡ ﺳﺎن ﻧﻪ اﻳﻨﺪو‪ .‬اﻫﺎ ﻫﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻫﻚ ﭼﻮﮢﻲ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﭔﮅل ﮐﺎن ڏﭠﻞ ﭜﻠﻮ”‬
‫ﻟﻔﻆ “ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ” ﻳﺎ “ﺳﻤﺮﻛﻨﺪ” ﭔﻦ ﻟﻔﻈﻦ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺐ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ‬
‫زﺑﺎن ﺳﻮﮔﺪﻳﻦ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﻤﺮ ﻟﻔﻆ “اﺳﻤﺎرا” )‪ (Asmara‬ﻣﺎن ورﺗﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﭘﭥﺮ ﻳﺎ ﺟﺎﺑﻠﻮ زﻣﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬۽ ﻛﻨﺪ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪ :‬ﻗﻠﻌﻮ ﻳﺎ ﺷﻬﺮ‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ان ﮐﻲ ﭘﭥﺮ ﻳﺎ ﭨﻜﺮي‪ ‬وارو ﻗﻠﻌﻮ ﻳﺎ ﺷﻬﺮ ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻮ ﭔﻴﻮ وڏو ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ان ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺑﻪ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﭼﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۽ ﻣﻐﺮب ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ رﻳﺸﻢ )ﺳﻠﻚ روڊ( ﺗﻲ واﻗﻊ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي اﻫﻢ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬زراﻓﺸﺎن ﻧﺪي )‪ (Zerav Shan River‬ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ آﺑﺎد آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وچ‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﻫﻚ درﻳﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻓﺎرﺳﻲ‪ ‬۾ “زراﻓﺸﺎن”‬
‫ﺟﻲ ﻣﻌﻨﻰ “ﺳﻮن ﺟﻮ ﭘﮑﮍﺟﮡ” ان ﻣﺎن ﻣﺮاد آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﺟﻲ واري ﻣﺎن‬
‫ﺳﻮن ﻧﻜﺮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻗﺪﻳﻢ ﻳﻮﻧﺎن ۾ ﭘﻮﻟﻲ ﻻﺋﻤﺲ )‪ (Polylimetus‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن‬
‫‪109‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﻧﺎﻟﻮ “ﺳﻐﺪ” )‪ (Suahd‬ﻧﺪي ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫درﻳﺎﻫﻪ ‪ 877‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻮ آﻫﻲ‪ ،‬۽ ان ﺟﻮ ﻃﺎس )درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﮔﺬر وارو ﻋﻼﺋﻘﻮ(‬
‫رﻗﺒﻮ ‪ 17,700‬ﭼﻮرس ﻛﻠﻮ ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺳﺘﻴﻦ ۽ اﭠﻴﻦ ﺻﺪي ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ۾ وﺟﻮد ۾ اﭼﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪329 .‬‬
‫ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ۾ ﺳﻜﻨﺪر اﻋﻈﻢ ان ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ ۽ ان ﮐﻲ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﻧﺎﻟﻮ “ﻣﺮاﻛﻨﮉا”‬
‫)‪ (Maracanda‬ڏﻧﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺘﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺗﺮﻛﻦ ﻗﺒﻀﻮ ﭴﻤﺎﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻦ ﺟﻲ ﺗﺎﻧﮓ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺷﻜﺴﺖ ڏﻧﻲ ۽‬
‫ﻛﻴﺘﺮي ﻋﺮﺻﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮڪ ان ﺟﺎ ﺑﺎﺟﮕﺰار رﻫﻴﺎ ﭘﺮ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﺮﻛﻦ ﺟﻲ ﺋﻲ‬
‫رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻨﻮ اﻣﻴﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﺟﻲ دور ۾ ان ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪1220‬ع ۾ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ۽ اﻫﻲ ﻗﺎﺑﺾ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫‪1365‬ع ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﮕﻮل ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺧﻼف ﺑﻐﺎوت ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺌﻲ ۽ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن اﻫﻢ ﻣﻌﺎﺷﻲ ۽ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺳﻼﻣﻲ ادب ۾ واڌارو ﭤﻴﻮ ۽ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﮐﺎن وﭠﻲ ﺗﺮﻛﻲ‪ ‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﮑﮍﺟﻲ وﻳﻮ‪ 35 .‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﻧﺌﻮن ﺷﻬﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ ۽ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻞ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﮐﻲ‬
‫آﮢﻲ آﺑﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻴﻤﻮر ﻓﻨﻮن ﻟﻄﻴﻔﻪ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن ﺷﻬﺮت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻠﻜﻞ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﻘﺸﻲ ﺗﻲ ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻨﮕﻴﻦ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ وﭠﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻧﭥﻮ ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﺣﺼﻮ ﻧﻪ وﭠﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻫﺮ وﻗﺖ‬
‫ﻧﻈﺮ اﻫﮍن ﺳﺎﻣﺎﻧﻦ ﺗﻲ ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﺎﻫﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﮀﻮ ﻧﻪ ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺟﻮ ﺑﺮف واﻧﮕﺮ ﺳﻨﮓ ﻣﺮ ﻣﺮ ﻫﺠﻲ‪ ،‬ﻫﺮات ﺟﻲ ﺑﻐﺪاد ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎزڪ ﻧﻘﺮﺋﻲ )ﭼﺎﻧﺪي‪ ‬ﺟﻬﮍو( ﻛﻢ ﻫﺠﻲ ان ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ وڌاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﺮ‬
‫ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﻋﻤﺎرت ﭠﻬﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺧﺒﺮ رﮘﻮ اﻣﻴﺮ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ اﻫﺎ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻮ اﺗﻲ رﮘﻮ ﻛﭽﻴﻦ ﺳﺮن ۽ ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﮔﻬﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻫﭥﻦ ۾ آﻳﻮ ﺗﻪ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ روم ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﻠﻚ ﻓﺘﺢ‬
‫ﻛﻨﺪو وﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻣﺎل ﻏﻨﻴﻤﺖ ﺳﺎن ﮔﮇ وڏن وڏن ﻋﺎﻟﻤﻦ ۽ ﻓﺎﺿﻠﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ آﻧﺪو‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وڏا وڏا ﻣﺪرﺳﺎ ۽ ﻛﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺻﻨﻌﺖ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ان‬
‫ﺿﺎﺑﻄﻲ ﻣﻮﺟﺐ ﺟﻤﺎﻋﺘﻮن ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ وڏﻳﻦ وڏﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ان‬
‫ﻋﻮام ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﺎغ ﭠﻬﺮاﻳﺎ‪ .‬ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﮐﻲ ُﻟﭩﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﺣﺴﻴﻦ ۽‬
‫ﻣﺎﻟﺪار ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪110‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫‪1405‬ع ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻨﮓ ﺟﻲ ﻣﻴﺪان ۾ ﻫﻮ ﺗﻪ اوﭼﺘﻮ ان ﺟﻲ ﺻﺤﺖ‬
‫ﺧﺮاب ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ‪ ،‬ﻫﻮ اﻧﺘﻘﺎل ﻛﺮي وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺳﻠﻄﻨﺖ‬
‫ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﺟﺪوﺟﻬﺪ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺮڻ ۾‬
‫ﻛﺎﻣﻴﺎب ﻧﻪ ﭤﻴﺎ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ ﺧﺎﺗﻤﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﺗﺮڪ ﭔﻮﻟﻲ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ وارن ﻗﺒﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻓﻴﮉرﻳﺸﻦ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ازﺑﻚ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﻛﺜﺮ زار ﺟﻲ ﻓﻮﺟﻴﻦ ﺳﺎن ﺟﻨﮓ ﭤﻴﻨﺪي رﻫﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر‬
‫‪1868‬ع ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ازﺑﻚ ﮐﻲ روس ﺷﻜﺴﺖ ڏﺋﻲ ﮀﮇي‪ ،‬۽ ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ ﺟﻲ ﮔﺎدي ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪1991‬ع ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن آزادي ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻲ ﮔﺎدي‪‬‬
‫ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ آﻫﻲ ﭘﺮ اڄ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻫﻚ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ اﻫﻢ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻋﻈﻴﻢ ﻋﻤﺎرﺗﻦ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺒﺮن‪ ،‬ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮن ﻣﻘﺪس ﻣﺰارن‪ ،‬ﻗﻠﻌﻦ‪ ،‬ﻫﻮﭨﻠﻦ‪ ،‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﺲ ﺟﻲ ﺷﻬﺮن‬
‫ﻫﺠﮡ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻧﺎﺋﻴﭧ ﻛﻠﺒﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ ﮐﻮٽ ﻧﻪ آﻫﻲ‬
‫ﻫﺘﻲ ﺷﺮاب ﻋﺎم ﻫﻠﻲ ﭤﻮ‪.‬‬

‫ﺑ و )‪(Mausoleum of Amir Temur‬‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ﻋﻼﻣﻪ اﻗﺒﺎل ﺗﻴﻤﻮر ﻻ‪ ‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ِ‬
‫ك‬ ‫ِ‬
‫اك ر‬ ‫ر ُ‬ ‫ُا‬
‫ى‬ ‫اُس‬ ‫َ آ‬
‫ںروحِ ر’‬
‫اآ ‘ َ ُ‬
‫دانِ ر‬ ‫ُ ر‬ ‫ا‬
‫ر‬ ‫ا‬
‫ز‬
‫ر‬ ‫ُ را‬ ‫ُ را‬
‫ﺷﺎم ﺟﻮ اﺳﺎن ﺗﻴﺎر ﭤﻲ وري ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻚ ﭔﻦ ﮔﻬﭩﻴﻦ‬
‫ﻣﺎن ﻫﻠﻲ ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ روڊ ﺟﻮ ﻣﻮن ذﻛﺮ ﺑﻪ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﭼﻮراﻫﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻮ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اوڏاﻧﻬﻦ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ رخ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫‪111‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫رﮐﻴﻮ ﻫﻮ‪ 3 .‬ﻣﻨﭧ ﮐﻦ ﻣﺲ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺎح اﭼﻲ وﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺳﺎن دﻋﺎ‬
‫ﺳﻼم ﻛﺮي وري ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ۾ اﻧﺪر ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻓﺮش ﺗﻲ‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﮀﻲ ۽ ﻛﺮﻳﻢ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻣﻴﻼپ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي‬
‫ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺟﻴﻜﻮ رﺳﺘﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺳﻠﻴﭩﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﭘﭥﺮ ﭤﻮري ﭤﻮري‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻟﮙﺎﻳﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ان ﺟﻲ زﻣﻴﻦ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ‬
‫ﺷﻜﻞ ۾ ﻛﻴﺎرﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻻن ۽ ﭼﻮڌاري اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻠﻦ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﻦ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻦ رﻧﮕﻦ ﺟﺎ ﮔﻞ ﺑﻪ ﭼﻮڌاري ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﺎف ﺳﭥﺮو‬
‫ﻓﺮش اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﭨﺎﺋﻴﻞ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻮن ﻛﻴﺎرﻳﻮن ۽ وري ﮔﻠﻦ ﺟﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﻫﻠﻜﻲ‬
‫ﻣﻬﻚ‪ ،‬ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻲ روﻣﺎﻧﻮي ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺗﻲ وﭸﺒﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻬﺮﺟﻲ ﻓﻜﺮن‬
‫ﮐﺎن ﭘﺮي ۽ ﻧﻴﻮن ﻧﻴﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن‪ ،‬ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﺑﺎﻏﺎت ڏﺳﺒﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻮﻧﺌﻦ ﺋﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دل ۽ دﻣﺎغ ﺟﻮ ﻣﺎﺣﻮل ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ذﻫﻨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﻧﺴﺎن ﭘﺎڻ‬
‫ﮐﻲ ﺗﺎزو ﺗﻮاﻧﻮ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ان ﮐﻲ ﺳﭡﻲ ﻟﮙﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬وري ﻫﻚ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﺟﺎﻣﻴﭩﺮﻳﻜﻞ ﭘﭩﻲ ﭼﻮڌاري ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬وچ ﺗﻲ ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ اﮀﻲ‬
‫رﻧﮓ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻟﮑﺖ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪AMIR TEMUR‬‬
‫‪MAQBARASI‬‬
‫‪XIV-XV- ASRLAR‬‬

‫‪AMIR TEMUR‬‬
‫‪MAUSOLEUM‬‬
‫‪XIV-XV, CENTURIES.‬‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭔﻪ ﭨﻲ ڏاﻛﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﭼﮍﻫﻲ ان ﮔﻴﭧ ﺟﻲ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﻴﭧ ﺟﻮ دروازو ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ‬
‫ﮐﺎن ۽ ﻣﭥﺎن ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬وري‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ ڊزاﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ ۽ ﺳﭵﻮ دروازو ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﻫﻴﭟ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ڏﺳﺠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﭼﻮرس ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن دﻟﻜﺶ‬
‫ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﺟﻴﻜﻲ دروازي ﺟﻲ اﻧﺪرﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻧﺪر وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ اﮜﮡ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺟﺮﻳﺐ ﺟﻲ ﭼﻮﭤﻴﻦ‬
‫ﺣﺼﻲ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻮدﻳﻮاري‪ ‬۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ وﮢﻦ ۽ ﮔﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪112‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ان ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﺮوع ۾ ﻫﻚ وڏو ﻓﺮﻳﻢ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﻠﻜﻲ ڏاڙﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭔﻦ‬
‫رﻧﮕﻦ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن اﮀﻮ ﮐﻨﭛ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﻠﻬﻦ ﺗﻲ اﮀﻲ ﭼﺎدر‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻧﺎرﻧﮕﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﺮي ﭘﺮي ڊزاﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎڻ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ ﻫﺌﺲ‬
‫۽ ﻫﭣ ۾ ﺗﻠﻮار ﻫﺌﺲ‪.‬‬
‫ﻫﻚ رواﻳﺖ اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭠﺎﻫﮡ ﻻ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﻟﻨﮓ ﺟﻲ‬
‫ﻗﺒﺮ ﮐﻮﭨﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﮇﻳﻦ ﻣﺎن اﻧﺪازو ﻛﺮي ﭘﻮ‪ ‬ﺧﺎﻛﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﭼﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ان‬
‫ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻫﻮ ﺑﻬﻮ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﺑﻦ ﻋﺮب ﺷﺎﻫﻪ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ان زﻣﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺻﺎف ۽ روﺷﻦ‬
‫ﻟﻔﻈﻦ ۾ ﻫﻦ ﻃﺮح ﺑﻴﺎن ﻛﺌﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﻲ‪ ‬ﻓﺎﺗﺢ دراز )ڊﮔﻬﻮ( ﻗﺪ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﻮ وڏو ۽ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ‬
‫وﻳﻜﺮي ﻫﺌﺲ‪ .‬ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻃﺎﻗﺖ‪ ،‬دﻻوري ۾ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻤﺘﺎز ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻓﻄﺮﺗﺎً ﻋﻤﺪا ﻗﺎﺑﻠﻴﺘﻮن ان ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﺟﻮ رﻧﮓ اﮀﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻬﺮي ﺟﻮ رﻧﮓ ﺻﺎف ﻫﻮ‪ .‬ﻫﭣ ﭘﻴﺮ ڏاڍا ﻣﻀﺒﻮط ﻫﺌﺲ‪ .‬ﺳﻴﻨﻮ‬
‫وﻳﻜﺮو ﻫﻮ‪ .‬آﮜﺮﻳﻮن ڏاڍﻳﻮن ﺳﺨﺖ ﻫﻴﻮن‪ .‬ڏاڙﻫﻲ ڊﮔﻬﻲ ﻫﺌﺲ‪.‬‬
‫ﻫﭣ ﺟﻮن ﺗﺮﻳﻮن ﺧﺸﻚ رﻫﻨﺪﻳﻮن ﻫﺌﺲ‪ .‬ﮐﺎﭔﻲ ﭨﻨﮓ ﮐﺎن ﻟﻨﮕﮍو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬آواز ﮘﻮرو ﻫﺌﺲ‪”.‬‬
‫اﺗﻲ ﺳﻨﺪس ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻞ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺟﻮ ﻧﻘﺸﻮ ﭘﮡ ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﻧﺪر ﺑﻪ دﻟﻜﺶ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻃﻼﺋﻲ ﻣﻠﻤﻪ )ﺳﻮﻧﻮ ﭘﺎﮢﻲ‬
‫ﭼﮍﻫﻴﻞ( ﺳﺎزي ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ﮀﻬﻦ‬
‫ﻛﻨﮉن وارﻳﻦ ﺳﺮن واﻧﮕﺮ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﭘﻴﻨﭩﻨﮕﺲ ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻧﻮ ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن ۽ ﺑﻮرڊ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻧﺎﻻ ﺑﻪ ﻧﻮ )‪ (9‬ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‪،‬‬
‫ﺷﺎﻫﻪ رخ‪ ،‬ﻣﻴﺮان ﺷﺎﻫﻪ‪ ،‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻄﺎن وﻏﻴﺮه ﺟﻮن ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﻣﭥﺎن اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اﺳﺘﺎد )ﻣﺮﺷﺪ( ﺳﻴﺪ ﺑﺎرﻛﺎﻫﻪ )‪(Sayyad Barakah‬‬
‫ﺟﻲ ﻗﺒﺮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭴﺎري واري دري ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻗﺒﺮن ﺟﻲ ﭼﻮڌاري‬
‫ﻧﻨﮃڙي ﭜﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ‪1403‬ع ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺷﺮوع ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﭘﻴﺎرو ﭘﻮﭨﻮ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻄﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ اوﭼﺘﻲ ﻓﻮت ﭤﻲ‬
‫وﭸﮡ ﺗﻲ ﻫﻦ ﻫﻲ ﻋﻤﺎرت ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮن ﮔﻬﮣﻴﻮن اﻣﻴﺪون‬
‫‪113‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫واﺑﺴﺘﻪ ﻫﻴﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﺨﺖ ﺟﻮ وارث ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﺘﻲ‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﺳﺘﺎد‪ ،‬زال‪ ،‬ﺳﻔﻴﺮ ۽ اوﻻد ﺟﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ ﺟﻮن ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﺖ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﻣﭩﻲ ۾‬
‫اﭼﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﺒﺮ ﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻜﮍي ﺗﺨﺘﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻫﺎﮢﻲ‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ رﮐﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ان ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﭣ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻪ‪“ :‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺒﺮ ﮐﻲ ﮀﻴﮍﻳﻮ ﻳﺎ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﺑﻲ ﺣﺮﻣﺘﻲ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ان ﺗﻲ ا� ﺟﻮ ﻋﺬاب ﻧﺎزل ﭤﻴﻨﺪو‪”.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﺟﻨﮕﻴﻦ ۾ ﻟﮑﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻫﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﮐﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﭥﻦ ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﺮاﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﺧﻮف ﭤﻴﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﮐﻲ ﻧﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻦ ﻳﺎ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻش ﮐﻲ ﺧﺮاب ﻧﻪ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇﻳﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﺟﮇﻫﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮي رﻫﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺨﺘﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﻣﻮﻛﻠﻲ ﮀﮇي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ درﭔﺎر ﺟﺎ ﭔﻪ وڏا ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ان ﮐﻲ “ﺷﻴﻄﺎن” ﭔﮅاﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ان ﺟﻬﮍو ﻋﺎﻟﻲ ﻇﺮف ۽ ﻋﺎﻟﻲ ﻣﻘﺎم ﻛﻮﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﭤﻴﻮ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫اﺑﻦ ﻋﺮب ﺷﺎﻫﻪ ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﻫﻮ ﻫﻚ ﺑﻲ رﺣﻢ ﻗﺎﺗﻞ‪ ،‬ﻣﻜﺮ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺐ ۾ اﺳﺘﺎد‬
‫ﻛﺎﻣﻞ ۽ ﻋﺪاوت‪ ،‬اﻧﺘﻘﺎم ۾ ﺧﺪا ﺟﻮ ﻗﻬﺮ ﻫﻮ‪”.‬‬
‫ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮﻳﻒ اﻟﺪﻳﻦ ﭼﻮي ﭤﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﻤﺖ ۽ ﺷﺠﺎﺋﺖ ان ﮐﻲ ﺳﭵﻲ ﺗﺎﺗﺎر ﺟﻲ ﺷﻬﻨﺸﺎﻫﻲ ﺗﻲ ﻣﻤﺘﺎز ﻛﻴﻮ ۽ ﺳﭵﻲ‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﻣﺎﺗﺤﺖ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭼﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﺣﺪ ﮐﺎن ﻳﻮﻧﺎن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﻴﺘﺮﻳﻘﺪر‬
‫ﻣﻠﻜﻲ ﻣﻌﺎﻣﻼ ﭘﻴﺶ آﻳﺎ‪ ،‬ان ﭘﺎڻ اﻧﺠﺎم ڏﻧﺎ‪ .‬ﻫﻚ وزﻳﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﻪ رﮐﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻛﻢ ﮐﻨﻴﺎﺋﻴﻦ ان ۾ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺳﻮا ان ﺟﻲ ﺟﻦ ان ﺟﻲ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻮ‬
‫ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺟﻲ ﺣﻖ ۾ ﻓﻴﺎض ۽ ﺧﻠﻴﻖ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﺑﺎﻏﻴﻦ ﮐﻲ ان ﺳﺨﺘﻲ ﺳﺎن ﺳﺰا ڏﻧﻲ‪.‬‬
‫ﻋﺪل ﮐﻲ وڌاﺋﮡ ان ﺟﻮ ﺷﻴﻮو ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ۾ ﺟﻨﻬﻦ ﺣﺎﻛﻢ رﻋﺎﻳﺎ ﺗﻲ ﻇﻠﻢ‬
‫ﻛﻴﻮ اﻫﻮ ﺣﺎﻛﻢ ﺳﺰا ﮐﺎن ﻧﻪ ﺑﭽﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﻗﺪردان ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﻗﺪر‬
‫ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﭘﺎڻ ﺋﻲ ﺑﻲ ﺧﻮف ﺧﻄﺮ‬
‫ﭤﻲ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪو اﻫﻮ ﺋﻲ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﺟﻲ‬
‫ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ان ﺗﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻴﻮن ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪”.‬‬
‫اﻫﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﻗﺪردان ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺜﺎل اﺳﺎن اﻫﻮ ڏﺋﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺒﺮ اﺳﺘﺎد ﺟﻲ ﭘﻴﺮن ۾ آﻫﻲ ۽ اﺳﺘﺎد ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﻛﺎﺑﻪ ﻗﺒﺮ ﻧﺎﻫﻲ ۽ ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﺑﻪ ﻫﻦ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﻠﻚ ﮐﻲ‬
‫ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ‪ ،‬داﻧﺸﻮرن‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮن ﻳﺎ ﭔﻴﻦ ﺷﻌﺒﻦ ۾ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ‬
‫‪114‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺎﻫﺮ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﺎن ﺟﻲ اﻣﺎن ﻣﻠﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻪ وﭠﻲ‬
‫اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﻪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﻧﺪر اﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺮﺳﻴﻮن رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﻳﻬﻲ ﻗﺮآن ﭘﮍﻫﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ان ﮐﻲ ﺧﺘﻤﻮ ﺑﺨﺸﻴﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻣﺮد‪،‬‬
‫زاﻟﻮن ۽ ﭔﺎر ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﻗﻞ ﭘﮍﻫﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﺨﺸﻴﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮون‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻜﺮي ان ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮن ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻛﺎﻓﻲ رش ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻦ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﻋﺰت ﺑﺨﺸﻲ ۽ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﭰﻮﭨﺎ ﻛﮃراﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺳﺘﺮﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺑﺨﺎرا ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺷﺎﻫﺮاه رﻳﺸﻢ ﮐﻲ‬
‫ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﺑﺎ‪ ‬ﭘﺎس ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﺘﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮاب ﮐﺎن ﺧﺮاب ﺗﺮ ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪1950 .‬ع ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻫﻢ داﺧﻠﻲ دروازي‪،‬‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ۽ ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻲ وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﭤﻴﻨﺪي رﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ آزادي‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪1991 ‬ع ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﮐﻲ ﻗﻮﻣﻲ ﻫﻴﺮي ﺟﻮ درﺟﻮ ڏﺋﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ وري ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﭘﻮﻳﺎن ﮔﻬﻤﻲ وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ وري‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻃﺮز‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﺎ ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻮﻛﺪار ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻮﻻﺋﻲ ۾ ﻧﻪ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪو ﻫﺌﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻴﻜﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﭠﻬﺮاﻳﻮن ﺗﻪ ان وﻗﺖ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻗﺴﻢ ۾ ﻛﺎﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ‬
‫ﻧﻪ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺧﻮد ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ۾‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ “ﮔﻮراﻣﻴﺮ” ﭼﻮن ﭤﺎ‪،‬‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﻮﻻﺋﻲ وارا ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ‬
‫ﮐﻲ اﺋﻴﻦ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن روس وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۾ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﮔﻮﻻﺋﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫“اﻳﺮان ۾ ارﺗﻘﺎﺋﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ” ﺟﻲ ﻣﺼﻨﻒ ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ان ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﮔﻨﺒﺬ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮن ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻧﻈﺮن ﻣﺎن ﻧﻪ ﮔﺬرﻳﺎ‬
‫ﻫﻮﻧﺪا ﮀﻮ ﺗﻪ‪ :‬اﺗﺮﺋﻴﻦ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮن ۾ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻮ اﻫﻢ ﻗﺴﻢ ان وﻗﺖ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻪ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﻮل ﮔﻨﺒﺬ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺻﺮف دﻣﺸﻖ ۾ ﺧﻠﻴﻔﻦ ﺑﻨﻮ اﻣﻴﻪ ﺟﻲ ﭠﺎﻫﻴﻞ‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﺎﻫﻪ ﻟﮙﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﺳﭵﻮ ﺷﻬﺮ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻨﺒﺬ ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﻫﻮ ۽ ﭘﺮي ﭘﺮي ﮐﺎن ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺗﻴﻤﻮر اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﻬﻴﻨﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺧﻴﻤﻮ ﻟﮙﺎﻳﻮ ﻫﻮ ﺟﭥﺎن ﭼﮝﻲ ﻃﺮح ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ﮐﻲ ﭘﺮﮐﮡ ﺟﻲ ﺻﻼﺣﻴﺖ ﺗﻴﻤﻮر ۾ ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﭤﻲ‬
‫‪115‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ان دﻣﺸﻖ واري ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻮ ﻧﻘﻞ اﺗﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﺠﻲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻮ‬
‫اوﻻد ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﺑﻪ ﮐﮣﻲ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ ﭼﻮڻ اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻐﻞ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ اوﻻد ﻫﺌﺎ‪ .‬۽ ﭼﻮڻ اﻫﻮ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ “ﺗﺎج ﻣﺤﻞ” ۾ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮز‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻮر اﻣﻴﺮ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻛﻼڪ ﻟﮙﻮ‪.‬‬

‫)‪(Guest House‬‬ ‫ر‬ ‫ﺌﺊ س( ۽ ا‬ ‫)‬ ‫ﺌن‬

‫ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ اﺳﺎن ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﻣﺎن ﺑﻐﻴﺮ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻲ ﻧﻜﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻲ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﻛﻨﻬﻦ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﮀﮇي ﭤﻮرﻳﻮن‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ‪ ،‬اﭸﺎ ﻣﺲ ﻫﻚ ﻣﻨﭧ ﺟﻮ رﺳﺘﻮ ﻃﺌﻲ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﭴﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻜﮍو ﺑﻮرڊ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ “ﻛﻴﻔﻲ” اﺳﺎن ﺑﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺋﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ اﺳﺎن واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ذاﺋﻘﻮ ﺋﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺷﺎم ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻛﺎﻓﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن ﺑﻮرڊ ﺟﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﻄﺎﺑﻖ اوڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﮔﻴﺴﭧ ﻫﺎﺋﻮس ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﺪر ﮔﻬﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ وراﻧﮉو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ آڏو ﺻﻮﻓﺎ ﭘﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﻬﻴﻞ ﺻﻨﺪل ﭘﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﻣﻴﺰ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﭥﻲ ﻛﺮي وﻳﻬﻲ آرام ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ‬
‫ﭘﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ڍاﭔﻲ ﺗﻲ ﺻﻨﺪل رﮐﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ ﻫﻨﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺻﻨﺪل ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن ﺑﻴﻨﭻ واﻧﮕﺮ ﻳﺎ ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﭨﻴﻚ ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺎٺ ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ڊزاﺋﻴﻦ ﺳﺎن ﺳﻬﺎرو ڏﻧﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭜﺘﻴﻮن ﺑﻪ ﭘﻜﻲ ﺳﺮ ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‬
‫ﭘﺮ اﺳﺎن وٽ ان ﺟﻮ رﻧﮓ ﮘﺎڙﻫﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ رﻧﮓ ﻫﻠﻜﻮ ﭘﻴﻠﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﭨﻦ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﭜﺖ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻛﭙﮍن ﺗﻲ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ وال ﻫﻴﻨﮕﻨﮓ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﻲ ﭘﻠﻴﭩﻦ ﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ‬
‫ﺟﺎ ﮔﻬﮍﻳﺎل ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﻮﻓﻲ ﺗﻲ ﻛﻮر ﮔﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﻛﭙﮍي ﺟﻲ رﻧﮕﻦ ۽‬
‫ڊزاﺋﻴﻦ ﺳﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﺎن اﺋﻴﻦ ﭼﻮﻧﺪس ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ ﭤﻮرو اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻨﮅي‬
‫اﺟﺮڪ وارو ﻫﻮ‪ ،‬رﻧﮓ ﺑﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﻫﻲ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﺻﻮﻓﺎ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ان ﺟﻲ ﮔﻴﺴﭧ ﻫﺎﺋﻮس ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻚ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﮔﻴﺴﭧ ﻫﺎﺋﻮس ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﮔﻬﺮ‬
‫واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬وراﻧﮉا ۽ ان ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻛﻤﺮا‪ ،‬ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ وارو ﻫﺎل‪ ،‬ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ‬
‫وﻏﻴﺮه ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺮي ﮐﺎن ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬وچ ۾ ﻻن ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري وڻ‬
‫‪116‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫۽ ﮔﻠﻜﺎري ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻬﺮ ۾ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺧﺎﻧﺪان رﻫﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﺎ ﭔﻪ ﻧﻨﮃا ﭔﺎر ﻻن ۾‬
‫ﮐﻴﮇي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﮐﺎﺋﮡ وارو ﻫﺎل ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ڊﮔﻬﻲ ﮔﻴﻠﺮي ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ اﺗﻲ ﻛﺮاﺋﻲ ﺗﻲ رﻫﻨﺪڙ ﺳﻴﺎح اﻧﻬﻦ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮ ڏﻳﮏ ۽ ﻻن‬
‫ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻲ ﺳﮕﻬﻦ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ڊﮔﻬﻲ ﻗﺪ واري ﺧﻮﺑﺼﻮرت ‪ 40‬ﺳﺎﻟﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ﺟﻲ ﮀﻮﻛﺮي اﺳﺎن وٽ آﺋﻲ ۽ ﺳﻼم ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﮀﺎ ﮐﭙﻲ اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﮔﺮم ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺎرڻ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ اﭼﻲ‬
‫ﭔﺌﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ ﺳﻮﭼﻦ ۾ ﮔﻢ ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻮچ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻪ ﮀﮇي آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺳﺮﻛﺲ ۾‬
‫ﻣﻮت ﺟﻲ ﮐﻮﻫﻪ ۾ ﻫﻠﻨﺪڙ ﮔﺎڏي‪ ‬واﻧﮕﺮ ﺗﻴﺰي ﺳﺎن ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫“اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻨﻬﻦ دﻧﻴﺎ ﻟﻮڏي ﮀﮇي”!‬
‫“‪ ”The Earth Shaker‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﺼﻨﻒ ﻫﻴﺮﻟﮉ ﻟﻴﻢ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻛﺘﺎب ۾ ﺟﻴﻜﺎ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻴﺎن ﻛﺌﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اڄ ﮐﺎن ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﺎل ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭼﻴﻦ ۽ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻫﻚ ڏاڍي وڏي‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻮ ﻫﻚ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ اڄ ﻛﻠﻬﻪ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‪،‬‬
‫ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻛﺮﻏﺰﺳﺘﺎن ۽ ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ‬
‫ﮔﺎدي ﺟﻮ ﻫﻨﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ اﻫﻲ ﻣﻨﮕﻮل ﻗﺒﻴﻼ رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﺮڪ زﺑﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﮐﻲ‬
‫ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﭛ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭤﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ ۽‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ ﻣﻠﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ ۾ ﻗﺒﻴﻠﻮ “ﺑﺮﻻس” ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ ﻗﺒﻴﻠﻮ‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 84‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﭘﺮي ان ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ رﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ “ﻗﻴﺶ”‬
‫ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬۽ ﻫﺎﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺟﻮ ﻛﻮ‬
‫ﺧﺎص اﻧﺘﻈﺎم ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺻﺮف ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻫﻚ ﺧﻨﺪق ﮐﻮﭨﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽‬
‫ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﭛ ﮔﻬﺮ ﻛﺎٺ ۽ ﻛﭽﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺳﺒﺐ‬
‫اﻫﻮ ﭔﮅاﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﺑﺮﻻس ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻀﺒﻮط ﻋﻤﺎرﺗﻮن ۽ ﻗﻠﻌﻪ ﺑﺰدل‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭠﻬﺮاﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ان ۾ ﻟﻜﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻫﻲ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺑﺰدل ﻧﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ اﻧﻬﻦ ﺳﺎدن ﮔﻬﺮن ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﮔﻬﺮ ۾ ﻧﻨﮃو‬
‫ﺑﺎﻏﻴﭽﻮ ان ﮐﻲ ﭔﻴﻦ ﮐﺎن اﻟﮗ ﺷﺎن ﺳﺎن ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﺮ ﺑﺮﻻس ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮدار ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ ﺑﺮﻻس ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮔﻬﺮ ۾ ‪1336‬ع ۾ ﻫﻚ ﭔﺎر ﺟﻨﻢ ورﺗﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ﺷﺠﺎع اﻟﺪﻳﻦ ﺗﻴﻤﻮر رﮐﻴﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺷﺠﺎع اﻟﺪﻳﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ دﻧﻴﺎ اڄ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫‪117‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﮢﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ان ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﮕﻮل رواج ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ان ﮐﻲ ﮔﻬﻮڙي ﺳﻮاري ۽ ﺗﻴﺰ اﻧﺪازي‪ ‬ﺟﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﮐﺎن وﭠﻲ ﺋﻲ‬
‫ﻟﻮﻣﮍﻳﻦ ۽ ﺑﭩﻴﺮن ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ۽ ان ﺟﺎ دوﺳﺖ ﭘﭥﺮن ﺟﺎ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا‬
‫ﻗﻠﻌﺎ ﭠﺎﻫﻲ اﺗﻲ راﻧﺪ راﻧﺪ ۾ ﺟﻨﮕﻴﻮن وڙﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻟﻴﮉر ﺟﻮ ﻛﺮدار ادا‬
‫ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﮐﺎن ﺳﻨﺠﻴﺪه ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ واﻟﺪ ﻣﺰاﺟﻦ دروﻳﺶ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻮري زﻧﺪﮔﻲ ﺻﻮﻓﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﺬاري ۽ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ اﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﮐﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﭤﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر زﻳﻦ اﻟﺪﻳﻦ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﻫﻚ ﺑﺰرگ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﭘﻴﺮ ﻣﺮﺷﺪ ﺑﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﭔﺎراﮢﻲ‬
‫۽ ﺟﻮان زﻧﺪﮔﻲ ﻏﺮﺑﺖ ۾ ﮔﺬري ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻳﺘﺮﻳﻘﺪر ﺟﻮ رواﻳﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ رڍون ﭼﻮري‬
‫ﻛﺮڻ ﺗﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﻛﻴﺘﺮي ﻗﺪر ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ا� ﭴﺎﮢﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﺎ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف ﮐﺎن ان ﮐﻲ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻣﺎل دوﻟﺖ ﻧﻪ ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ان‬
‫ﮐﻲ ﭘﻴﺶ رﻓﺖ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ان ﮐﻲ ﺳﺮدار ﻗﺮﻏﻦ ڏﻧﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺗﺎﺗﺎري‬
‫ﺳﺮدار ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان‬
‫ﺑﻐﺎوت ﻛﺮي ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﮐﻲ آزاد ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﻏﺎزان ﺧﺎن ﺑﻐﺎوت ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﻮ ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ ﻫﭥﺎن ﺟﻨﮓ ۾ ﻣﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻏﺎزان ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻮت‬
‫ﺳﺎن ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﺎ ﭔﻪ ﭨﻜﺮا ﭤﻲ وﻳﺎ ۽ ﭔﻪ وڏاﻋﻼﺋﻘﻪ وﺟﻮد ۾ اﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﻫﻚ‬
‫ﻣﺎوراﻟﻨﻬﺮ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﺧﻮدﻣﺨﺘﻴﺎر ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ ﻗﺮﻏﻦ ان ﺟﻮ ﺳﺮدار ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ آزاد‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻳﺎ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن وﺟﻮد ۾ آﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻫﻚ ﻣﻨﮕﻮل ﺷﻬﺰادي ﺗﻐﻠﻖ ﺗﻴﻤﻮر ﺧﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﭼﻨﮕﻴﺰ‬
‫ﺧﺎن ﺟﻮ اوﻻد ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ ﺟﻮ اﺻﻞ ۾ ﻟﻔﻆ ﻣﻐﻮل ﻣﺎن ﻧﻜﺘﻮ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻣﻨﮕﻮل ﺟﻲ ﺑﮕﮍﻳﻞ ﺷﻜﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎن وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﺎ ﻣﻨﮕﻮل ﺣﻜﻤﺮان‬
‫ﻣﻐﻮل ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻐﻞ ﭼﻮراﺋﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬دﻟﭽﺴﭗ ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر اﺻﻞ ۾ ﺗﺎﺗﺎري‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻲ اوﻻد ﮐﻲ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ۾ ﻣﻐﻞ ﭼﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻣﻐﻞ ﻧﻪ‬
‫ﭘﺮ ﺗﺎﺗﺎري ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﻐﻞ ﺟﻮ ﻟﻔﻆ ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ اوﻻد ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﻻ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﻧﻪ ﻣﻐﻞ ﻫﻮ ﻧﻪ ان ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻣﻐﻞ ﭼﻮراﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﻐﻠﻦ ﺳﺎن ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺟﻨﮓ ﻫﻠﻨﺪي رﻫﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﭘﻮ‪‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اوﻻد ﺷﺎﻳﺪ ان ﻻ‪ ‬ﻣﻐﻞ ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺗﻪ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ‬
‫اوﻻد ﺳﺎن ان ﺟﺎ ﻧﺎﺗﺎ رﺷﺘﻪ ﺑﺮﻗﺮار ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﻣﻐﻞ ﺷﻬﻨﺸﺎﻫﻪ‬
‫ﻇﻬﻴﺮ اﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﺑﺮ ﺟﻮ ﺷﺠﺮه ﻧﺴﺐ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺎن ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭔﺌﻲ‬
‫ﻃﺮف ﺳﺒﺐ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ وﺳﻂ اﻳﺸﻴﺎ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﻐﻞ ﻫﺌﮡ ﻳﺎ ﺗﺎﺗﺎري‬
‫‪118‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮف ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻣﻨﮕﻮل ﺋﻲ‪ ،‬ﭔﻨﻬﻲ ﮔﺮوﭘﻦ ۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻓﺮق ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل‬
‫اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ وﻃﻦ ﺳﺮدار ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ ﻛﻨﭩﺮول ۾ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﻗﺒﺎﺋﻠﻲ ﺳﺮدارن ﺟﻲ ﭘﭩﻦ ﮐﻲ ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ درﺑﺎر ۾ ﺣﺎﺿﺮي ڏﻳﮣﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻴﻤﻮر ﺑﻪ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ‬
‫دل ﮐﭩﻲ ورﺗﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ان اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺷﺎدي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻮﭨﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﻛﺮاﺋﻲ‪1357 .‬ع‬
‫۾ ﺟﻠﺪي ﻗﺮﻏﻦ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ ﻓﻮت ﭤﻴﮡ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺋﻲ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ‬
‫ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﻃﺮف وري ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻓﻮت ﭤﻴﮡ ﺗﻲ ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺑﺮﻻس ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮداري‪ ‬ﺗﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭼﺎﭼﻲ ﺣﺎﺟﻲ ﺑﺮﻻس ﺳﺎن ﺑﻪ ﺟﻬﮙﮍو ﭤﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺗﻲ ﻛﻨﭩﺮول ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭨﻲ ﻃﺎﻗﺘﻮر اﻣﻴﺪوار ﻣﻴﺪان ۾ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺮدار ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﭨﻲ ﺳﺎن ﺷﺎدي ﻛﺌﻲ‪،‬‬
‫ﭔﻴﻮ ﺷﺨﺺ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﭼﺎﭼﻮ ۽ ﭨﻴﻮن ﺷﺨﺺ ﻗﺒﻴﻼ ﺟﻼ ﺟﻮ اﻣﻴﺮ ﺑﺎﻳﺰﻳﺪ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﺎﺟﻲ‬
‫ﺑﺮﻻس ۽ ﺑﺎﻳﺰﻳﺪ ﺗﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎ ۽ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﭘﺎڻ ۾ وڙﻫﮡ ﻟﮙﺎ ﭘﺮ ﻣﺎورا‪‬‬
‫اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻲ ﺟﺒﻠﻦ ﺟﻲ ﭘﺎر ﻫﻚ ﭼﻮﭤﻮن دﻋﻮﻳﺪار ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن‬
‫ﺣﺎﻻت ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﺗﻐﻠﻖ ﺗﻴﻤﻮر ﺧﺎن ﺗﻐﻠﻖ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﺳﺮدار ﻗﺮﻏﻦ ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﺎ ﺣﺎﻻت ﺑﻲ ﻗﺎﺑﻮ ﭤﻲ‬
‫ﭼﻜﺎ آﻫﻦ ﺗﻪ ان ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﺮي ڏﻧﻮ‪ .‬ﺗﻐﻠﻖ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‪ ،‬ﺣﺎﺟﻲ ﺑﺮﻻس‬
‫۽ ﺑﺎﻳﺰﻳﺪ ﺟﻼﺋﺮ ﮐﻲ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﺗﻪ اﻫﻲ ان ﺟﻲ ﺧﺪﻣﺖ ۾ ﺣﺎﺿﺮ ﭤﻲ اﻃﺎﻋﺖ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻛﻦ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺷﺪ ﮐﺎن ﻣﺸﻮرو ورﺗﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻐﻠﻖ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺧﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻠﻴﻮ وڃ ۽ ﺟﻨﮓ ﮐﻲ روﻛﻲ ﮀﮇ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺷﺪ ﺟﻲ ﻣﺸﻮري ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻴﻮ ۽ ﺗﻐﻠﻖ ﺳﺎن ﻣﻠﮡ ﺟﻮ‬
‫ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ﺑﺎﻗﻲ ﭔﺌﻲ دﻋﻮﻳﺪار ﺧﺮاﺳﺎن ڏاﻧﻬﻦ ﻓﺮار ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﻫﮍي‪ ‬ﻃﺮح اﻣﻴﺮ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻐﻠﻖ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻴﻮ ۽ ﻓﻮج ۽ درﭔﺎرﻳﻦ ۾ ﺑﻪ اﺛﺮ وڌاﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻐﻠﻖ ﺑﻪ ان ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻓﺎدار ﺳﻤﺠﻬﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬ان دوران ﺗﻐﻠﻖ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ۾ ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﺑﻐﺎوت ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﻬﻢ ﮐﻲ اڌ ۾ ﮀﮇي واﭘﺲ ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫وﻳﻨﺪي وﻳﻨﺪي اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﭠﺎﻫﻲ وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﻮاﻟﻲ‬
‫ﺳﺎن ﺷﺎﻫﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺟﺎري ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺟﻨﮓ ﮐﺎن ﺑﻐﻴﺮ ان ﮐﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﺧﻮﺷﻲ ان‬
‫ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻲ دﻳﺮ ﺑﺮﻗﺮار ﻧﻪ رﻫﻲ ۽ ﺗﻐﻠﻖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﻐﺎوت ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬واﭘﺲ‬
‫اﭼﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﭧ اﻟﻴﺎس ﮐﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﭠﺎﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻧﻪ ﭼﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ان‬
‫ﺳﺎن ﺻﻠﺢ ﻛﺮي ان ﺟﻮ وزﻳﺮ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻲ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻲ دﻳﺮ ﭘﺎڻ ۾ ﻧﻪ ﻫﻠﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﺎﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ “ﺗﺰڪ ﺗﻴﻤﻮري” ۾ ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻟﻴﺎس ﺟﻲ دور ۾‬
‫‪119‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ازﺑﻜﻦ ﻟﭧ ﻣﺎر ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ‪ 70‬ﺳﻴﺪن ۽ ﺳﻴﺪ زادﻳﻦ ﮐﻲ ﻗﻴﺪ ۾ رﮐﻴﻮ‪،‬‬
‫اﻟﻴﺎس اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻇﻠﻢ ﮐﻲ روﻛﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻚ ﻓﻮج ﺟﻤﻊ ﻛﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺳﻴﺪن ﮐﻲ آزاد ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﻛﺎرواﺋﻲ اﻟﻴﺎس ﮐﺎن ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻪ ﭤﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻋﺰت ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﻟﻴﺎس ﭘﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻛﺌﻲ ﺗﻐﻠﻖ ﮐﻲ ﺳﺨﺖ‬
‫ﻛﺎوڙ ﻟﮙﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻗﺘﻞ ﺟﻮ ﻓﺮﻣﺎن ﺟﺎري ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﻮﺷﻘﺴﻤﺘﻲ ﺳﺎن‬
‫اﻫﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻴﻤﻮر وٽ ﭘﻬﺘﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮﺣﺪي ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻓﺮار ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻟﻴﺎس ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﮐﻲ ﻟﮑﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇي ﭘﺮ ﺑﻘﻮل ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ان ﺳﺮدار ﻫﻚ ﻫﺰار ﺳﻮارن‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺑﻘﻮل اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ‪60‬‬
‫ﺳﻮارن ﺟﻲ ﻣﺪد ﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻧﻮ ﺳﻮ )‪ (900‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﺟﺎ ﺑﻪ ﺻﺮف ‪ 10‬ﺳﻮار ﺑﭽﻴﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ درﺑﺪر ﭰﺮﻧﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﺳﺎﭤﻴﻦ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ دوﮐﻮ ڏﻧﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻋﻠﻲ ﺑﻴﮓ ﻫﻚ ﻟﭩﻴﺮي ان ﮐﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎر ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻮ ‪ 63‬ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫ﻗﻴﺪ ۾ رﻫﻴﻮ ﭘﺮ آﺧﺮﻛﺎر اﺗﺎن ﺑﻪ ﻓﺮار ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ ﻋﻠﻲ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﭼﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ اﻫﮍو رﻋﺐ ﻃﺎري ﻫﻮ ﺟﻮ ان ﻣﻌﺎﻓﻲ ﮔﻬﺮي ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﺳﺎﻣﺎن‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ رواﻧﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﮘﻮٺ ۾ ﭘﻬﺘﻮ ﺟﺘﻲ ان ﮐﻲ ﺗﺮﻛﻦ ﮔﻬﻴﺮي ورﺗﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﻬﺎدري ﺟﻲ ﻗﺼﻦ ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺣﺎﺟﻲ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫۽ ان ﺟﻮ ﺗﺮڪ ﮔﺮوه ان ﺳﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻳﻨﺪا وﻳﺎ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﻓﻮج ﺟﻤﻊ ﭤﻲ وﺋﻲ ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻲ ﻻ‪ ‬ﺳﻮﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﻓﻮج ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫ﮐﺎن ﭘﺮي ﻟﻜﺎﺋﻲ وﻳﻬﺎري ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭘﺎڻ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭜﻴﮡ ﺟﻲ ﮔﻬﺮ ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ اﭼﻲ‬
‫ﻟﻜﻲ وﻳﭡﻮ‪ .‬ڏﻳﮃ ﻣﻬﻴﻨﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻘﺼﺪ‬
‫۾ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ۽ اﺗﺎن ﻓﺮار ﭤﻲ وﻳﻮ ﭘﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻮج ﮐﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ڏﻳﻨﺪو رﻫﻴﻮ ۽‬
‫وڌاﺋﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ان ﺑﺎﺧﺘﺮ‬
‫ﻗﻨﮅار ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ان ‪1363‬ع ۾ رﻳﺎﺳﺖ ﺳﻴﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺳﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺟﻨﮓ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺟﻨﮓ اﻓﻐﺎن ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﭴﻜﻠﻬﻪ دﺷﺖ‬
‫ﻣﺎرﮔﻮ ﻳﺎ ﻣﻮت ﺟﻮ ﺻﺤﺮا ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪”.‬‬
‫ان ﺟﻨﮓ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭔﺎﻧﻬﻦ ۽ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﻴﺮ ۾ ﺗﻴﺮ ﻟﮙﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر زﺧﻤﻲ‬
‫ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﺟﻨﮓ ﮐﭩﻲ ورﺗﻲ‪ .‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﻮﺋﻲ ﭘﻴﺮ ﺟﻮ زﺧﻢ ﻫﻮ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻮ ﭘﻮري زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﮉﻛﺎﺋﻲ ﻫﻠﻨﺪو رﻫﻴﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ان ﮐﻲ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﻟﻨﮓ ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﺋﻲ ﻟﻔﻆ ﺑﮕﮍﺟﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﻟﻨﮓ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ ﭘﺮ ﺗﺎرﻳﺨﺪان‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻲ رڍ ﭼﻮراﺋﮡ ﺟﻮ اﻟﺰام ﻟﮙﺎﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭨﻨﮓ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻨﮓ ۾ زﺧﻤﻲ ﻧﻪ ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺻﻞ ﻗﺼﻮ اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ رڍ ﭼﻮري ﻛﺮي‬
‫‪120‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ڌﻧﺎر ان ﺗﻲ ﭔﻪ ﺗﻴﺮ ﻫﻼﻳﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﻛﻠﻬﻲ ﺗﻲ ﻟﮙﻮ ۽ ﭔﻴﻮ ﮐﺎﭔﻲ‬
‫ﭨﻨﮓ ﺗﻲ ﻟﮙﻮ ۽ اﻫﻮﺋﻲ ﺗﻴﺮﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﻨﮉﻛﺎﺋﮡ ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﺑﮣﻴﻮ‪.‬‬
‫‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻦ ﻗﻮﻣﻦ ﮐﻲ‬
‫ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﺎن اﻧﺘﻘﺎم وﭠﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﺎرﻳﺦ ﮐﻲ ﻣﺴﺦ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﭴﺎﮢﻲ واﮢﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ان ﺟﻲ ﻛﺮدار‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ اﻳﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﻫﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﻨﮉﻛﺎﺋﮡ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ ﺛﺒﻮت ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪1941 .‬ع ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ روس ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﮇﻫﻦ‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ ﮐﻮﻟﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻚ ﺳﻮوﻳﺖ ﻣﺎﻫﺮ ان ﺟﻲ ﻻش ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو‬
‫ورﺗﻮ ۽ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭨﻨﮓ ۾ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻦ‬
‫ﺟﻲ ﭼﺎل ۾ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﻣﺎﻫﺮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭨﻨﮓ ﭔﻲ ﭨﻨﮓ‬
‫ﮐﺎن ﻧﻨﮃي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ان ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻧﻘﺺ ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎد ﺗﻲ اﻧﺪازو ﻟﮙﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ ﻛﻨﻬﻦ ﻋﺬاب ﮐﺎن ﮔﻬﭧ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﻲ اﻫﺎ ﭨﻨﮓ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫ﮔﻬﻠﻲ ﻫﻠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬۽ ﻣﻌﺎﺋﻨﻲ ﻣﺎن اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺑﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﺋﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ‬
‫ﺳﺎﭴﻮ ﻛﻠﻬﻮ ان ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﻛﻠﻬﻲ ﮐﺎن ﻏﻴﺮ ﻓﻄﺮي ﻃﻮر ﺗﻲ ڊﮔﻬﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﭣ ﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫زﺧﻢ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻲ ﺳﭝﺌﻲ زﺧﻢ ۽ ﻣﻌﺬوري اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻮر ﮐﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﻫﻚ وڏو ﻓﺎﺗﺢ‬
‫ﺑﮣﺠﮡ ﮐﺎن ﻧﻪ روﻛﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ۾ ﻓﺘﺢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ وري‬
‫ان ﺟﻲ دل ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ وﻃﻦ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺗﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﭤﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﻫﻮ اوڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﺟﺎ ﺗﺎﺗﺎري ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻛﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺣﻜﻮﻣﺖ ازﺑﻜﻦ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺪاري ﻛﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﺎﺗﺎري‬
‫ﺑﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻓﻮج ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪ .‬اﻟﻴﺎس ﺳﺎن وري ﺟﻨﮓ ﻫﻠﻲ ۽ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ‬
‫ﻓﺘﺢ ﺣﺎﺻﻞ ﭤﻲ‪ .‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ اﻟﻴﺎس ﻫﻤﺖ ﻧﻪ ﻫﺎري ۽ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ﺟﺎري رﮐﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ان دوران ان ﺟﻮ واﻟﺪ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻟﻴﺎس ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﻐﻮﻟﺴﺘﺎن ﺟﻮ‬
‫ﺗﺨﺖ ﺳﻨﭝﺎﻟﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻨﻲ ﺻﻮﺑﻲ ﺳﻨﻜﻴﺎﻧﮓ رواﻧﻮ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻣﻴﺪان‬
‫ﺻﺎف ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ اﺗﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻣﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺳﺎن ﮀﺎ ﭤﻴﻮ؟ ان ﺳﺎن‬
‫ﮀﺎ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻳﺎ ان ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﮀﺎ ﻛﻴﻮ؟ ﭔﻦ ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﺑﻪ ﻛﺮي‬
‫ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﺧﻴﺎﻻت ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻓﺮق ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺷﻴﻄﺎن‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ان ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ۾ ﮀﺎ ﮀﺎ ﻧﻪ ﻟﮑﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ ﭘﺮ ﻣﻮن ﻫﻚ ﻛﺘﺎب ﭘﮍﻫﻴﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ان ﻻ‪ ‬ﺳﭡﻮ ﻧﻪ ﻟﮑﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺑﻪ‬
‫ﻛﺎ ﻏﻠﻄﻲ ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﺎن ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ .‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﻴﺌﻦ‬
‫ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﻛﻴﺮ ﻛﻴﺌﻦ آﻫﻲ؟ ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻪ ﻫﺮ ﻛﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫‪121‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﻫﻚ ﻗﻮم ﺟﻮ ﻫﻴﺮو ﭔﺌﻲ ﻻ‪ ‬زﻳﺮو )‪ (0‬ﺑﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻛﻴﺮ‬
‫ﻛﻴﺌﻦ آﻫﻲ ان ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﺗﻪ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺋﻲ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮀﺎ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ ﮀﺎ ﻏﻠﻂ آﻫﻲ رب ﮐﻲ ﺧﺒﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اﻻﺋﻲ ﺗﻮن ﻛﻨـﻬـﻦ ﺳـﺎن راﺿـﻲ آن‪،‬‬
‫اﻻﺋــــﻲ ﺗــــﻮن ﮀــــﺎ ۾ راﺿــــﻲ آن‪”.‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬وچ ۾ ﮔﻴﺴﭧ ﻫﺎﺋﻮس ﺟﻲ ﻣﺎﻟﻜﮡ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ وﻳﭩﺮ ﺟﺎ‬
‫ﻓﺮاﺋﺾ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﺋﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮔﺮم ﮔﺮم ﻛﺎﻓﻲ ڏﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬آﺋﻮن ﺗﻪ اﻣﻴﺮ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻗﺼﻲ ﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﺟﻮ ڍڪ ڍڪ ﭘﻲ ﻣﺰو ﺑﻪ وﭠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﺲ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﺗﺎن ﺳﻮچ ﻫﭩﻲ ﺗﻪ ﻧﻈﺮون ﮔﻴﻠﺮي‪ ‬ﻃﺮف وڌﻳﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﺟﻮان ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن ﮔﮇ وﻳﭡﻴﻮن‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭤﻮرو ﭘﺮي ﮐﺎن ﻣﺎ‪ ‬ڌي‪ ‬ﻟﮙﻦ ﭘﻴﻮن ﺳﻴﺎح ﺟﮇﻫﻦ ﺳﭵﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮔﻬﻤﻲ ﮔﻬﻤﻲ‬
‫ﭤﻜﺒﺎ آﻫﻦ ﺗﻪ ﭤﻮرو ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻃﺮح وﻳﻬﻲ ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﺬارﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﻮ‪ ‬وري رات‬
‫ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ۾ ﻧﻜﺮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻮ اﻫﻲ ﺑﻪ ﻻن ۾ ﮐﻴﮇﻧﺪڙ ﭔﺎرن ڏاﻧﻬﻦ ڏﺳﻲ ﻟﻄﻒ‬
‫اﻧﺪوز ﭤﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﭔﺎرن ﺟﻮ ﭘﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭘﺎﺋﻴﭗ ﮐﮣﻲ ﭔﻮﭨﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭘﺎﮢﻲ ڏﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﮀﻨﮉا ﻫﮣﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﭔﺎر ان ﮐﺎن ﺑﭽﮡ ﻻ‪‬‬
‫ڊوڙن ﭘﻴﺎ ۽ ﭨﻬﻜﻦ ﺟﻮ آواز ﺑﻪ ﻫﻮا ۾ ﮔﻮﻧﺠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽ ﮔﻴﻠﺮي ۾ ﺑﻪ وﻳﭡﻞ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﻲ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭤﻜﺎوٽ ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻪ‬
‫اوﭼﺘﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻈﺮ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ اوﻧﺌﻴﻦ ﭘﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﻫﻮ اﻻﺋﻲ‬
‫ﻛﺎڏي ﮔﻢ ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻴﻠﺮي‪ ‬ﺟﻲ ﻃﺮف ﭘﺮ ﺧﺒﺮدار ﻫﻲ‪ ‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻪ آﻫﻲ ﺋﻲ‬
‫ﻛﻮﻧﻪ ﺟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﺎ ﻏﻠﻂ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻮﭼﺠﻲ‪ .‬ﻣﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻨﮅ ﺗﻲ ﻫﭣ‬
‫رﮐﻴﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﮀﺮﻛﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﮡ وﺳﺮي وﺋﻲ ﮀﺎ؟ ﺗﻪ ﻫﻮن ۾‬
‫ﺟﻮاب ڏﺋﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﭣ ۾ ﮐﮣﻲ ڍڪ ﭜﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ‬
‫ﺗﻪ‪“ :‬ﻣﺘﺎن ﮔﺮم ﻫﺠﺌﻲ ﺧﻴﺎل ﻛﺠﻮ‪”.‬‬
‫ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺎﻓﻲ ﺟﻠﺪي ﭘﻲ وﻳﻮ‪ .‬۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﻮﻟﮉ ﻛﺎﻓﻲ ڏاڍي ﺳﭡﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﻣﺮﻛﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻠﻮ ﻫﺎﮢﻲ اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﺑﻞ ﻻ‪ ‬ﭘﺮي ﮐﺎن اﺷﺎرو‬
‫ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ‬اﭼﻲ وﺋﻲ ﭘﺌﺴﺎ‪ ،‬ﭨﭗ ﺳﺎن ﮔﮇ ادا ﻛﺮي اﺗﺎن ﻧﻜﺮي اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﭘﺎرڪ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﮔﺬري ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ﭔﻦ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﺎ ﻣﺠﺴﻤﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﻨﺪا اﮘﺘﻲ‬
‫وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﻴﺎ ﻣﺠﺴﻤﺎ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬اﺗﻲ اوڏي ﻣﻬﻞ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻮ ﻫﻚ ﮔﺮوپ آﻳﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻴﻨﺪؤ اﺳﺎن ﭔﺎرن ﺟﻲ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬۾‬
‫ﺧﻮش رﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻲ وري اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﻃﺮف‬
‫‪122‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﻳﮇاﻧﻬﻦ رﻳﮕﺴﺘﺎن آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﭤﻲ ﭘﻮ‪ ‬رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا‬
‫واﭘﺲ ورﻧﺪاﺳﻴﻦ ﺳﻮ اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﭸﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ﭨﻲ ﻣﻨﭧ ﭘﻨﮅ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫رﻳﮕﺴﺘﺎن ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ اﺗﺎن ﮐﺎن وﭠﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﺮﻳﻨﺮي ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﺋﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن‬
‫رﻳﮕﺴﺘﺎن ﮐﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻻن‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا وڻ‪ ،‬ﭔﻮﭨﺎ ۽ ﮔﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫رﻧﮕﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﭨﺌﻲ ﻣﺪرﺳﻪ آﻣﻬﻮن‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ڏﺳﮡ ۾ ڏاڍا ﺳﻬﮣﺎ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﻧﻪ ورﺗﻲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻨﺪ ﻛﺮڻ ﺟﻮ وﻗﺖ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﺎ ﭔﻴﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﻤﮣﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اڄ ﺻﺮف ﺷﺎم ﮔﺬارﮢﻲ ﻫﺌﻲ ۽ رات ﺟﻲ‬
‫ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ڏﺳﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺗﻲ ان ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺻﺪر ﺟﻮ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻴﺴﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﺷﺎم ﺟﻮ‬
‫ﺳﺞ ﻟﻬﮡ وارا ﻣﻨﻈﺮ ﺳﻬﮣﺎ ﻟﮙﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬۽ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ‬
‫اﺛﺮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ ۽ اﻫﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺖ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ۾ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ روﻧﻖ ﺑﻪ ڏاڍي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺗﻤﺎم وڏو ﭘﺎرڪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ اﺗﻲ رﮐﻴﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻲ ﻛﻮ ﭤﻜﺠﻲ‬
‫ﭘﻮي ﺗﻪ اﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﻬﻲ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﻤﺎﮔﻬﻤﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن آﻳﻞ ﺳﻴﺎﺣﻦ ۽‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻮ اﻧﺪاز اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻛﭙﮍا ۽ ازﺑﻚ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ ﻟﺒﺎس اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻃﻮر‬
‫ﻃﺮﻳﻘﺎ ﺳﭝﻨﻲ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﺋﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ازﺑﻚ ﭔﺎر‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻛﺎﻟﻴﺞ ﺟﺎ ﺷﺎﮔﺮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻛﭥﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ وﻃﻦ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ‬
‫ﮐﻨﻴﻮ اﻫﻮ ﭔﮅي ڏاڍو ﺧﻮش ﭤﻴﺎ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﻫﺎ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻣﺎن‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻛﺮڻ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺗﻲ اﭼﻦ ﭤﺎ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺑﺎري ۾‬
‫ﻛﻴﺌﻲ ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﭘﮁﻴﻮن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻼڪ اﺳﺎن ﺳﺎن اﻧﮕﺮﻳﺰي ۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﺎﺋﻮن‪.‬‬
‫ﺧﻮش ﭤﻴﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺳﺎن اﻧﮕﺮﻳﺰي زﺑﺎن ۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺟﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن اﻧﮕﺮﻳﺰي زﺑﺎن ﺳﮑﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ اﺳﺘﺎد ﭼﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن اﻧﮕﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ وارن ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي وڌﻧﮅي‬
‫۽ رواﻧﻲ ﺑﻪ اﻳﻨﺪي ۽ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ وڌﻧﺪو‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻫﺘﻲ اﻳﻨﺪا‬
‫رﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ وارو ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﻛﭽﻬﺮي‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﭘﺮ اڄ ﺗﻪ اﺳﺎن اﻧﮕﺮﻳﺰي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﺸﻖ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن‬
‫‪123‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﻠﻚ ﺟﻮ ﺣﺎل اﺣﻮال ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﭤﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن اﺳﺎن ﺟﺎ ﺳﭛ‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺑﻪ ڏﺳﻲ وﭠﻨﺪو‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻲ‬
‫وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اوﭼﺘﻮ ﺳﭝﻨﻲ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﭔﺮڻ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺻﺪر ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭼﻮڌاري ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺋﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ۾ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﭨﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭤﻮري‬
‫روﺷﻨﻲ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ رات ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺑﻪ وڌاﺋﻴﻨﺪا وﻳﺎ ۽‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺖ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ۾ ﺑﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻨﺪا وﭸﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭨﺌﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ڏاڍا ﺳﻬﮣﺎ‬
‫ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ ۽ اﻳﺘﺮا ﺳﻬﮣﺎ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ ﺟﻮ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺎن ان ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ۾ ﻟﻔﻆ ﻟﮑﺎن ﺗﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
‫ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن ﻟﻔﻆ ﺷﺎﻳﺪ ﮔﻬﭩﺠﻲ وﭸﻦ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﻮﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﭘﻮري ﻧﻪ‬
‫ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪي‪ .‬اﺗﺎن اﭤﮡ ﺗﻲ دل ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭼﻮي ﭘﺮ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ دل ﺟﻲ ﭼﻮڻ ﮐﻲ‬
‫ﮀﮇي ذﻫﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ وﭠﮡ ﺑﻪ ﺿﺮوري ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ رﺗﺒﻮ ﺑﻪ دل ﮐﺎن ﻣﭥﺎﻧﻬﻮن‬
‫آﻫﻲ‪ .‬دل ﺟﺴﻢ ۾ ﻫﻴﭟ ۽ ذﻫﻦ ﻣﭥﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ ﭘﻴﭧ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ وﺳﺎرڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﮀﮇي ڏﺑﻮ ۽ ان ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻧﻪ وﭠﺒﻮ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺑﻪ‬
‫ﮔﺬارڻ ڏﮐﻴﻮ ﭤﻲ ﭘﻮﻧﺪو‪.‬‬
‫اﻫﮍي‪ ‬ﻃﺮح اﻫﻮ وﻗﺖ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻴﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺗﻮﺟﻬﻪ ڏﻳﻮن‪ .‬ﺳﻮ روڊ‬
‫ﻛﺮاس ﻛﺮي ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ دﻛﺎﻧﻦ ﺳﺎن ﮔﮇوﮔﮇ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﻫﻚ رواﻳﺘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﮔﻬﮍي‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ رواﻳﺘﻲ اﻧﺪاز ۾ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻣﺎن‬
‫ﻧﻜﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ وﭼﻴﻦ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ ﭘﻼ‪ ‬ڏاڍو ﭨﻴﺴﭩﻲ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﻮپ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ ﺳﺮدي ﻛﺎﻓﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮐﻠﻴﻞ ﻣﻴﺪان ۾ وﻳﻬﮡ ﻛﺮي وڌﻳﻚ ﺳﺮدي ﻟﮙﻲ‪ .‬ﺳﻮپ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﭘﻼ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﺻﻞ ۾ اﺳﺎن واﻧﮕﺮ ﻫﻚ ﭼﺎﻧﻮرن‬
‫ﺟﻲ ڊش ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﻲ وري ﭼﺎﻧﻮرن ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ ﻛﮣﻚ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ان ۾ ﮔﻮﺷﺖ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾‬
‫ﮔﻮﺷﺖ ﻳﺎ ﭘﭩﺎﭨﺎ ﻳﺎ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻮ ﭘﻼ‪ ‬ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻼ‪ ‬۾‬
‫ﭜﺎﭴﻴﻮن ﭼﺎﺋﻨﻴﺰ واﻧﮕﺮ ﻛﭩﻴﻞ ﭘﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ‬
‫ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻨﺪو آﻫﻲ ۽ وات ﺟﻲ ﭨﻴﺴﭧ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻋﺎدي ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺳﻮ اﻳﺘﺮو ﺳﭡﻮ‬
‫ﻧﻪ ﻟﮙﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﭡﻮ ان ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﻟﮙﻮ ﺟﻮ ﮔﺮم ﻣﺴﺎﻟﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﭧ ﻫﻮ ۽ ﭜﺎﭴﻴﻮن‬
‫ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﭘﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻮن‪ ‬ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﻻ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻓﺮوٽ ﺟﻮس ﭘﻲ واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﮡ ۾ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﺎ‪ .‬اڄ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﮔﻬﻤﮣﻮ ﻫﻮ ﻛﺎﻟﻬﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن ﻫﻮﭨﻞ وارن ﭘﮁﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻛﻴﮇي‬
‫‪124‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﻬﻞ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪؤ اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ‪ 8‬ﺑﺠﻲ ﺟﻮ وﻗﺖ ﭔﮅاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ اﭠﻴﻦ‬
‫ﺑﺠﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ ﭼﺎﭔﻲ ڏﺋﻲ اﮜﮡ ۾ ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﮜﮡ‬
‫ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺑﺮﻳﻚ ﻓﺎﺳﭧ روم ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﻮﻓﻲ ﺗﻴﺎر‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭼﺎر )‪ (4‬اﺳﭩﺎر ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻋﺎم دﻧﻴﺎ ۾‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻮس ﺳﺎن ﺷﺮوﻋﺎت ﻛﺌﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻓﺮوٽ‪ ،‬ﺳﻼد ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻴﻦ‬
‫ﻛﻮرس ﺟﻮن ﺷﻴﻮن ﮐﺎڌﻳﻮﻧﺴﻴﻦ ﻣﭥﺎن ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭘﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺑو‬ ‫۽‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺐ ﺐ‬

‫)‪(Bibi Khanum Mosque & Mausoleum‬‬
‫اڄ اﺳﺎن ﺑﺲ‪ ،‬وﻳﮕﻦ ﻳﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻣﺤﺘﺎج ﻧﻪ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اڄ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ رب ﺟﻲ ڏﻧﻞ ﻧﻌﻤﺖ ﻳﻌﻨﻲ ﭨﻨﮕﻦ ﺳﺎن ﭘﻨﮅ ﮔﻬﻤﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﻫﻮ‪ .‬رﻳﮕﺴﺘﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﺻﺤﺮا ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫ﺟﻲ ﭨﻦ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ۽ ﻋﺎﻟﻲ ﺷﺎن ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ رﻳﮕﺴﺘﺎن آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭨﻲ‬
‫ﻣﺪرﺳﻪ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭨﻦ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻣﺪرﺳﻪ آﻫﻦ ۽ ﻫﻜﮍي ﻃﺮف ﮐﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﻋﻈﻴﻢ ﻋﻤﺎرﺗﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﻣﺎن اڳ ۾ ﺑﻪ ذﻛﺮ‬
‫ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ اﻫﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ڏﻫﻪ ﻣﻨﭧ ﭘﻴﺪل ﻫﻠﮡ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ‬
‫ﺗﻲ آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻛﺎﻣﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﻃﺮف رخ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ زال ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﻃﺮف‬
‫رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻫﻮ ﭘﻮرو ﻋﻼﺋﻘﻮ ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ وارن ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬ﮐﻲ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻛﺎﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺻﺮف وڏن ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾‬
‫ﺟﺘﻲ ﻛﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻨﮅ ﻧﻪ ﻫﻠﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﻧﻨﮃي ﭨﺮﻳﻦ ﻫﻼﺋﻲ وﻳﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﻲ رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﻲ ﺑﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﭘﺎڻ ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﻳﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ “وڏي زال” ۽ ﺧﻮاﺗﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫اﻋﺰاز ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻋﻮرت ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻲ‬
‫ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ‪14‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ ﻋﻈﻴﻢ ﻓﺎﺗﺢ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زال ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ‪1399‬ع‬
‫۾ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻲ ﻓﺘﺢ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﺎدي‪ ‬واري ﻫﻨﮅ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻨﺼﻮﺑﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن اﻫﻢ ﻳﺎدﮔﺎرن‬
‫ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر ‪1404‬ع ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻮﺟﻲ ﻣﻬﻢ ﮐﺎن واﭘﺲ آﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫‪125‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺎن ﺧﻮش ﻧﻪ‬
‫ﻓﻮرا ﻛﺠﻬﻪ ﺗﺒﺪﻳﻠﻴﻮن ﺑﻪ ﻛﻴﻮن ﻫﺌﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﻣﺎن آﻧﺪل دوﻟﺖ ﻫﻦ‬ ‫ﻫﻮ‪ ،‬۽ ً‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﻲ ﺧﺮچ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﺟﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻗﻴﻤﺘﻲ ﭘﭥﺮن ﺳﺎن ﺟﻮڙاﺋﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮڻ‬
‫ﻣﻬﻞ ﻣﻠﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻫﺎﭤﻴﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻫﺘﻲ ﭘﻬﭽﺎﻳﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﮐﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻮ ﭠﻬﺮاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻋﺮاق‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺮان ۽ ﺷﺎم ﻣﺎن‬
‫ﻫﻨﺮﻣﻨﺪ ﮔﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻣﻴﺮن ۽ ﺳﺮدارن ﮐﻲ اﻟﮗ اﻟﮗ ذﻣﻪ داري ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﻲ ﮔﻬﺮي ﻧﻈﺮ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭤﻮري ﻋﺮﺻﻲ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ڊﻫﮡ‬
‫ﻟﮙﻲ ‪1897‬ع واري زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ڏاڍو ﻧﻘﺼﺎن ﭤﻴﻮ ﭘﻮ‪20 ‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ‪1974‬ع ۾ ازﺑﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺗﻌﻤﻴﺮﻧﻮ ﺟﻮ آﻏﺎز ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮔﻨﺒﺬن ۽‬
‫ﮔﺬر ﮔﺎﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ﮐﻲ وڏي ﺗﻌﺪاد ۾ ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪1991 .‬ع ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ آزادي ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آراﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬اﭴﻜﻠﻬﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻫﻮ ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ ان ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﻳﺮاﻧﻲ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ واﻧﮕﺮ ﺳﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮي ۽ ﭘﻴﻠﻲ رﻧﮓ ﺟﻮن ﭨﺎﺋﻴﻞ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺎﻓﻲ وڏو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن‬
‫ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭼﺌﻨﻲ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻣﻴﻨﺎر ﺗﻤﺎم ﺣﺴﻴﻦ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ‬
‫اﮜﮡ ۾ ﺳﻨﮓ ﻣﺮ ﻣﺮ ﺟﻲ رﺣﻞ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ رﮐﻴﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﮡ وارا ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﺎ‪.‬‬
‫اﺗﻲ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅڻ ۾ آﺋﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺻﺮف ﺟﻤﻌﻲ ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭔﻲ رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ :‬ﭤﻮرو ﻧﻈﺮ ﻣﺎن ﮔﺬارﻳﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﮀﺎ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ اﻫﺎ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﺣﻴﺮان ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭘﺎڻ ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ؟ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺰﻳﺪار ﻗﺼﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺗﻪ‪ :‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ زال ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ اﭼﺮج‬
‫۾ وﺟﻬﮡ ﻻ‪ ‬اﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﻣﻬﻤﺎت ﺗﻲ وﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﮍس ﮐﻲ ﺣﻴﺮت ۾ وﺟﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﺟﮇﻫﻦ واﭘﺲ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻮري ﻃﺮح ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﻣﺎﻫﺮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ان ﮐﻲ ﭘﻮري ﻛﺮڻ ۾ ﮔﻬﻞ ﭘﻴﻮ ﻛﺮي‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر‬
‫ﻣﻠﻜﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻣﻠﻜﻪ ﺟﻲ‬
‫ﺣﺴﻦ ﺗﻲ ﻓﺪا ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅاﺋﻲ ۽ ﺷﺮط ﻟﮙﺎﻳﺎﺋﻴﻨﺲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻫﻜﮍو دﻓﻌﻮ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮘﻠﻦ ﺗﻲ ﭼﻤﻲ ڏﻳﮡ ڏﺋﻲ! ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮﺋﻲ ﻛﻢ ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺎن ﭘﻮرو‬
‫ﻛﺮي ڏﻳﻨﺪس‪ .‬ﻣﻠﻜﻪ ﮐﻲ ﭼﮍ ﺗﻪ ڏاڍي آﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺻﺒﺮ ﻛﺮي ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻮﻛﺮن‬
‫‪126‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮐﻲ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﺎ ﺑﻴﺪا آﮢﻴﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺣﻜﻢ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﻞ ﺑﺠﺎ‬
‫اﮢﻴﻨﺪي اﻫﻲ ﺑﻴﺪا آﮢﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن رﮐﻴﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻠﻜﻪ ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ڏس ﺳﭛ ﺑﻴﺪا ﭔﺎﻫﺮان ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﺪران ﻫﻜﺠﻬﮍا آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي ﺗﻮن ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﺎﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻤﻲ ڏي ۽ ﻣﺎن اﻫﺎ ﭔﺎﻧﻬﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﻨﺪس ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮﻧﺪي‪”.‬‬
‫اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅڻ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬آرﻛﻴﭩﻴﻚ ﭔﻪ ﮔﻼس ﮔﻬﺮاﻳﺎ ﻫﻚ ۾ ﺳﺎدو ﭘﺎﮢﻲ‬
‫ﭜﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭔﺌﻲ ۾ ﺑﻲ رﻧﮓ ﺷﺮاب وڌاﺋﻴﻦ‪ .‬۽ ﻫﻦ ﻣﻠﻜﻪ ﺳﺎن ﻣﺨﺎﻃﺐ ﭤﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﺑﻈﺎﻫﺮ ﻫﻲ ﮔﻼس ﻫﻚ ﺟﻬﮍا آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻚ ﮐﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺳﺎن ﮔﺮﻣﻲ وڌي ﭤﻲ ﭘﺮ ﭔﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺳﺎن ﮔﺮﻣﻲ ﺧﺘﻢ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ ”.‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻛﻢ ﺟﻠﺪي ﭘﻮري ﻛﺮاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻦ‬
‫ﮐﻲ اﻫﻮ ﺷﺮط ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻤﻲ‪ ‬۾ اﻳﺘﺮي ﮔﺮﻣﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ﻣﻠﻜﻪ ﺟﻲ ﻧﺎزم‬
‫ﮘﻠﻦ ﺗﻲ ﻧﺸﺎن رﻫﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬واﻗﻌﻲ ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﻮڻ ﺗﻲ ﺗﻴﻤﻮر ان آرﻛﻴﭩﻴﻚ‬
‫ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل وري اﭼﻮن ﭤﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻲ ﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ‬
‫ﭘﻴﺮن ﮐﻲ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ ﻫﺪاﻳﺖ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ روڊ اﻧﻬﻦ ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﻋﻤﺎرت ﻫﻚ‬
‫ﮐﻠﻴﻞ ﻣﻴﺪان ۾ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ‬
‫ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ واﻧﮕﺮ )‪1405-1399‬ع( ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ۾ ﻧﻪ ﺻﺮف ﺳﺮاﺋﻲ اﻟﻤﻠﻚ ﺧﺎﻧﻢ )ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ( ﺟﻲ ﻗﺒﺮ آﻫﻲ ﭘﺮ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻮن ﭔﻴﻮن ﻋﻮرﺗﻮن ﺑﻪ دﻓﻦ ﭤﻴﻞ آﻫﻦ ﺟﻦ ۾ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ واﻟﺪه ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ‪1740‬ع ۾ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﺘﻮ ﺟﮇﻫﻦ اﻳﺮان ﺟﻲ ﻧﺎدر ﺷﺎﻫﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬وري زﻟﺰﻟﻪ زون ﺟﻲ ﻛﺮي ﺟﮇﻫﻦ زﻟﺰﻟﻮ آﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺳﭝﻨﻲ‬
‫ﻳﺎدﮔﺎرن ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﺘﻮ ﻫﻮ ﺗﮇﻫﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪2007 .‬ع ۾ ان ﺟﻲ ﻣﻜﻤﻞ‬
‫ﺑﺤﺎﻟﻲ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﻬﻲ‪ ‬وٽ ﺟﮇﻫﻦ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﺮي ﮐﺎن ﻫﻚ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ‬
‫ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮡ اﻳﺮاﻧﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮن ۾ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬داﺧﻠﻲ ﮔﻴﭧ وڏو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭔﻴﻦ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺟﻬﮍو ﺟﻦ ﺟﻮ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ ،‬اﻫﮍو ﺋﻲ ﻫﻮ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ اﻫﺎ ﺋﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ۽ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﻴﺎح ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ‬۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺣﻀﺮت ﺧﻀﺮ ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻚ‬
‫ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ڏاڍو ﺳﻬﮣﻮ ﻟﮙﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﻛﺎﻓﻲ‬
‫‪127‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﻴﺎح اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﻃﺮح ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺑﺎزار ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻴﻤﺮا ۾ ﻗﻴﺪ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ۽ اﺗﺎن رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺟﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ اﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ ﻣﭥﺎن ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﺎن ﺋﻲ ﻗﺒﺮون ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺒﺮون ان ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﻧﻪ ﻫﻴﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺪر ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﺻﺮف ﻓﺮش ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭼﻮڌاري ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ان ﺗﻲ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﮔﻴﻠﺮي ﻫﺌﻲ‪ .‬وچ ۾ ﮔﻮل داﺋﺮي ۾ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ ۽ اﺗﻲ ﻓﺮش ﻧﻪ ﻫﻮ ۽‬
‫ﻫﻴﭟ ﺳﭛ ﻗﺒﺮون ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮن اﺗﺎن ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﺳﭡﻲ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن‬
‫ڏاﻛﮡ ﺗﺎن ﻟﻬﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ڏاﻛﮣﻴﻮن ﺑﻪ اﮘﺌﻴﻦ زﻣﺎﻧﻲ واﻧﮕﺮ اﭜﻴﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪،‬‬
‫ڏاﻛﮡ اﻳﮇي وڏي ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻴﭟ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﺎن ﮐﻲ ﭨﻲ ﻗﺒﺮون ﻧﻈﺮ‬
‫آﻳﻮن ﺟﻴﻜﻲ اڌ ﮔﻮل واﻧﮕﺮ ﮀﺖ ﭠﻬﻴﻞ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﭼﺎدرون ﭘﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﻴﺮن ﺟﻲ ﻗﺒﺮن ﺗﻲ ﭘﮍ ﭘﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﺎ رﻧﮓ ﮔﻬﺮا ﻫﺌﺎ ﺑﻠﻜﻞ اﺋﻴﻦ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن وٽ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﺌﮡ ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﺗﻲ ﺳﺎن اﺳﺎن اﺗﻲ ﻛﻞ ﭘﮍﻫﻴﺎ اﻫﻲ ﺑﺨﺸﻲ‪ ،‬وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻏﻮر ﺳﺎن ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭼﻮڌاري اﺋﻴﻦ ﮀﺖ اڌ ﮔﻮل ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﭘﻴﻠﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﻮن ﺳﺮون ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن ۽ ﻫﻴﭟ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﭔﻴﻮن ﻗﺒﺮون ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﻮن ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭼﺎدرون ﭘﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻛﺎر ﭘﻴﭧ وﮀﺎﻳﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ رﮘﻮ اﺳﺎن ﺳﺎن ﻫﻚ ﻓﻴﻤﻠﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎﺣﻮل ﭘﺮ ﺳﻜﻮن ﻫﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﮔﻮڙ‬
‫ﮔﻬﻤﺴﺎن ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﭥﺎن روﺷﻨﺪان ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﺗﻴﺰي‪‬‬
‫ﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﭨﺎﺋﻴﻞ ۽ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺗﻲ ﭘﺌﻲ‬
‫ﭘﻮي ﺗﻪ اﻫﻲ ﭼﻤﻜﻦ ﭘﻴﻮن ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﻮن‪.‬‬

‫)‪(Hazrat Khizar Mosque‬‬ ‫ت‬

‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﺣﺎﻃﻲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وري اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﭥﺎن ﻣﻘﺒﺮي ڏي رواﻧﺎ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺣﻀﺮت ﺧﻀﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﻃﺮف‬
‫وﭸﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺮﻗﻲ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﻧﻨﮃﻳﻮن ﮔﺎڏﻳﻮن ﺑﻪ ﮐﻮڙ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﮐﮣﻲ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﺎن ﭔﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﺎﺋﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮاري ﺑﻪ ﻛﺮي‬
‫ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﺑﻪ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺗﻲ‬
‫وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺘﺮو اﺳﺎن ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﺗﻪ‬
‫ﭘﻨﮅ ﮔﻬﻤﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﮍي ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن رﺳﺘﻲ ۾ اﻳﻨﺪڙ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﮐﻲ آرام ﺳﺎن‬
‫‪128‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 10‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﭘﻨﮅ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﭘﻮري ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﻫﻚ ﭨﻜﺮي‪ ‬ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﭘﺮي ﮐﺎن ڏاڍي‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ اِﻧﻬﻲ ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ ﺑﻪ اﻳﺘﺮي‬
‫ڏﮐﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ رش ﻛﺎﻓﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭘﻜﻮ رﺳﺘﻮ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﭤﻮري ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻻن‬
‫ﺟﺎ ﭨﻜﺮا ﭨﻜﺮا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺗﻲ ﮔﻠﻜﺎري ﺑﻪ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫آﺧﺮﻛﺎر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻟﻮﻫﻲ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ آرچ ﻃﺮﻳﻘﻲ‬
‫ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬داﺧﻠﻪ ﮔﻴﭧ ﻣﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ وري ﭼﮍﻫﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان‬
‫ﺑﺎﺋﻮﻧﮉري وال ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ۾ ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏاﻛﮡ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻛﺎ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫وڏي ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﺎن وري ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺑﺎزار ۽‬
‫رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ﻣﻨﻈﺮ اﻳﮇو ﺗﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮ ﺟﻮ اﺗﻲ ‪ 20-15‬ﻣﻨﭧ ﺑﻴﻬﻲ‬
‫ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮف ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﺎري ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬اﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻧﻪ ﻛﺠﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ‬
‫ﺗﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺷﻬﺮ ﺳﺎن ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ڏاڍو ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺎرو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ‬
‫ﻣﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﻟﻔﻈﻦ ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن‪ .‬ﮀﺎ ﺗﻪ‬
‫ﻻن ان ﺗﻲ ﻟﮙﺎﻳﻞ ﮔﻠﻦ ﺟﺎ ﺟﻬﮙﭩﺎ وچ ۾ وڻ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﮔﻠﻜﺎري ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻣﭥﺎن وري روﺷﻨﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﻟﮙﺎﻳﻞ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﮔﻮل ﻣﺮﻛﻴﻮري ﺑﻠﺐ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﻣﺲ ﻣﺲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دل ﮐﻲ زﺑﺮدﺳﺘﻲ ﻛﺮي ﻣﺴﺠﺪ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫آڏو ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺻﺪر اﺳﻼم ﻛﺮﻳﻤﻮف‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ‪ 3‬ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ‬
‫‪2016‬ع ۾ ﻣﺴﺠﺪ ﺧﻀﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺳﭙﺮد ﺧﺎڪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫آﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺑﻮﻛﻲ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﺎ ﻗﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﻚ ﻛﻤﺮي ۾ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮ‬
‫ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺻﻮﻓﺎ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﻫﻮ رواج ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ رﮐﻴﻞ‬
‫ﺻﻮﻓﻦ ﻳﺎ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭼﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﻮﻟﻮي دﻋﺎ ﮔﻬﺮاﺋﻴﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ اﻧﺪر وﭸﮡ ﻧﻪ ﭘﻴﺎ ڏﻳﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻤﺮي ﺟﻮ داﺧﻠﻲ درازو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻧﺎﺳﻲ ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﻗﺒﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن دروازي ﺗﺎن ﻗﺒﺮ ﺟﻮ ﭰﻮﭨﻮ ﻛﮃﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف رخ‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ وڏو ﻫﺎل ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ َﺳﻮن ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻛﺮﺳﻴﻮن رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭼﻲ وﻳﻬﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﺎﻟﻢ اﭼﻲ اﺗﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ دﻋﺎ‬
‫ﮔﻬﺮي ﭘﻴﻮ ۽ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭤﻮري ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري وري ورﺟﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﭘﻮﺷﻴﺪه روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻘﺎﻣﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‬
‫‪129‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫۽ ﻫﻚ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ۽ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻧﻴﺮن‬
‫ﮔﻨﺒﺬن ۽ ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻮ ﻫﻚ دﻟﭽﺴﭗ ﻧﻈﺎرو ﭘﻴﺶ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ 8 ‬ﺻﺪي ۾‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﺘﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎﺿﻲ ۾‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ دروازي ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﺘﺎن ﺷﺎﻫﺮاه رﻳﺸﻢ ﺟﻲ رﺳﺘﻲ‬
‫ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺷﻬﺮ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ﻗﻄﻴﺒﻪ ‪ Qutayba‬ﮐﻲ ﻫﺪاﻳﺖ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ اﺳﻼم ﺟﻲ ﻫﻚ ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻌﺰز ﺻﻮﻓﻴﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﻀﺮت‬
‫ﺧﻀﺮ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻫﻦ ﻣﻘﺎم ﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮي‪.‬‬
‫‪13‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﺧﻄﻲ ﺗﻲ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻲ دوران ﺣﻀﺮت‬
‫ﺧﻀﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ﻣﻈﻔﺮ ﺧﻮن ‪Muzaffar‬‬
‫‪ Khon‬ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ‪1854‬ع ۾ ان ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺑﻨﻴﺎدن ﮐﻲ‬
‫ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﮀﺖ ۽ داﺧﻠﻲ دروازو ‪1899‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ وراﻧﮉو ﺑﻪ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ آڏو ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﺗﺮاﺷﻴﻞ ﭤﻨﭝﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ان ﺟﻲ ﮀﺖ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ‬
‫رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫ﺌب ﺐﺌزار )‪(Siyob Bazaar‬‬

‫اﺗﺎن ﺳﭵﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﮔﻬﻤﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﺳﻴﺎب ﺑﺎزار ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اوﺗﺮوﺋﻲ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﻃﺌﻲ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ ﺟﻴﺘﺮو ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﺎن‬
‫اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻃﺌﻲ ﻛﺮي آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ آڏو‬
‫ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺎزار آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺎزار ﺑﻪ اﻳﺘﺮي ﺋﻲ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﺮو ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻠﻚ روڊ ﺗﻲ واﻗﻊ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ان‬
‫ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻗﺎﻓﻠﻦ ۽ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻠﮡ ﺟﻠﮡ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﺳﻤﺎﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺑﻪ ﻣﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﺗﻔﺮﻳﺢ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ۽ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫ﭘﻮري ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﮘﮍﻫﻪ ﺑﻪ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ ۽ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﺘﺮوﺋﻲ اﺛﺮ ﻛﻨﺪڙ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﺮي‬
‫ﻛﺌﻲ ﺳﺎل ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻠﻨﺪي ﻫﻠﻨﺪي آﺧﺮﻛﺎر ان ﺟﻲ ﭨﻦ ﻣﺤﺮاﺑﻦ واري‬
‫ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ داﺧﻠﻲ وچ واري وڏي دروازي ﺗﻲ “‪ ”Siyob‬ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ زرﻋﻲ ﺑﺎزار ﺑﻪ آﻫﻲ اﺗﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾‬
‫ﭘﻮﮐﻴﻞ ﭜﺎﭴﻴﻮن ۽ ﻣﻴﻮا ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻫﭣ ﺳﺎن ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻞ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﻣﻠﻦ‬
‫ﭤﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ان ﻣﺤﺮاب واري ﮔﻴﭧ ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري ﮔﺮاﻫﻚ ۽ ﺳﻮداﮔﺮن ﺟﺎ آواز ﭔﮅڻ ۾ آﻳﺎ ۽ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن‬
‫‪130‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﻮرو ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻚ ﺟﺎدو واﻧﮕﺮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭼﻮرﺳﻮ ﺑﺎزار واﻧﮕﺮ ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭨﻴﻦ‬
‫ﺟﻲ ﮀﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺳﺞ ﺟﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ،‬ﻫﻮا ۽ ﺑﺎرش ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻮﻫﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﻢ ۾ ﻫﺘﻲ اﭼﻲ ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮڻ ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﮔﻬﻤﻲ ﺑﻪ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺑﺎزار ۾ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ وﻗﺖ ﮔﺮﻫﻴﻦ ۽‬
‫ﺧﺰا ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺳﻴﺎب ﺑﺎزار ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭼﻮرﺳﻮ‬
‫ﺑﺎزار واﻧﮕﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﺌﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻫﻚ ﻃﻮﻳﻞ ﻋﺮﺻﻲ ﮐﺎن ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻣﺎﺿﻲ ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮﻫﻨﮅ ﺑﻪ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﭔﺌﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﺗﺎﺟﺮ ۽ ﺧﺮﻳﺪار ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﻣﺎن اﺗﻲ اﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﺑﺎزارن ۾ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﺠﻮم رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ‬
‫ﺗﻌﺪاد ۾ ﮔﻬﻤﮡ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻮرو ﻋﻼﺋﻘﻮ رﻳﮕﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻮ ﺋﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ‬
‫ﺟﻲ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺗﺎزه ﻓﺮوٽ ۽ ڊرا‪ ‬ﻓﺮوﭨﻦ ﮐﺎن ﻋﻼوه اﺗﺎن ﺟﻮ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻣﭡﺎﻳﻮن ڏﭠﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﮔﺮاﻫﻜﻦ ﮐﻲ ﺷﻜﺎر ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﺷﻴﻮن ﭼﮑﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ڏﻳﻦ‬
‫ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ وﮢﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه اﺗﻲ ﻣﺼﺎﻟﺤﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪي ﺋﻲ ﻣﺸﺮﻗﻲ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ‪ .‬ﻣﻄﻠﺐ‬
‫ﺗﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺎﻣﻴﺎﻧﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻦ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺌﺎ‪ً ،‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﭜﺎﭴﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻮا‪ ،‬ڊرا‪‬‬
‫ﻓﺮوٽ‪ ،‬ﻫﻴﻨﮉي ﻛﺮاﻓﭧ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻦ وﻏﻴﺮه ﻻ‪ ‬اﻟﮗ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﻴﻨﮓ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻤﻞ ﮐﻲ ﻧﻪ وﺳﺎرﺟﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﺎ ﺋﻲ راﻧﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺧﺮﻳﺪار ۽‬
‫ﺳﻮداﮔﺮ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﮐﺎن ﺋﻲ ﮐﻴﮇڻ ﺳﮑﻲ ﭤﻮ ۽ اﻧﻬﻲ ﻋﻤﻞ ﻣﺎن ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز‬
‫ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮐﺎڌي ﺟﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﻴﺎر ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺒﺎب‪،‬‬
‫ﭘﻼ‪ ،‬ﺳﻮپ‪ ،‬ﺳﻤﻮﺳﺎ‪ ،‬ﭘﻴﭩﻴﺰ‪ ،‬ﻧﻮڊﻟﺲ وﻏﻴﺮه ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﺮوﺑﺎت ﺟﻲ ﺑﻪ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻛﭙﮍن ﺟﺎ ﺳﭛ رﻧﮓ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫دﺳﺘﻜﺎري ﺟﻲ ﺣﺼﻲ ۾ ﻛﺎرﻳﮕﺮ اﺗﻲ ﺋﻲ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ﭠﺎﻫﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻬﺎرت ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻨﺪڙ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻧﻘﺎﺷﻲ‪ ،‬ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر‪ ،‬ﺟﻌﻞ ﺳﺎزي ۽ ﻣﺼﻮري ﺑﻪ‬
‫ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﮔﻬﺮﻳﻠﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺟﻮن ﺳﭛ ﺷﻴﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮي وﻗﺖ ﮐﺎن ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﺎ‬
‫‪ 17‬ﻗﺴﻢ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش ﺟﮇﻫﻦ ﺗﺠﺎرت ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ اﻫﮍﻳﻮن‬
‫ﻣﺎﻧﻴﻮن ﻳﺎ ﻧﺎن ﭠﺎﻫﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻃﻮﻳﻞ وﻗﺖ ﺗﺎﺋﻴﻦ اﻫﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ۾ آﮢﻲ ﺳﮕﻬﺠﻦ‬
‫اﻫﻲ ﮔﻮل ﻧﺎن ﺧﺮاب ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬۽ ﻣﻬﻴﻨﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ذاﺋﻘﻮ ﺑﺮﻗﺮار رﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﻲ ﻧﺎن اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﺎزار ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﻲ ﮔﺎڏڙن ﺗﻲ ﮐﭙﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻛﻲ‬
‫ﻋﻮرﺗﻮن وري ﻧﻨﮃن ﮔﺎڏن ﺗﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﭰﻴﭥﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺑﺎزار ۾ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬ﭰﻴﺮاﺋﻲ‬
‫‪131‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫“ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ رﻳﮕﺴﺘﺎن اﺳﻜﻮاﺋﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ دل آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﺎن اﻛﺜﺮ ﺳﻴﺎح‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻔﺮ ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ﻛﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﺑﺎزار ﺷﻬﺮﻳﻦ ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻴﺮوﻣﻴﭩﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ ”.‬ﺟﮇﻫﻦ ﺑﺎزار ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮري ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻠﻮن؟ ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ‬
‫ﺗﻪ ﻛﺎڏي ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“ :‬ﭔﮅو ﻧﻪ اﭤﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ ۽ ﭼﮑﮡ ﮐﺎن ﺑﻐﻴﺮ زﻧﺪﮔﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ ﻣﺰو ﻧﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﺟﻲ ﮐﺎڌي ﺟﻮ ذاﺋﻘﻮ ﭼﮑﮡ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ آڏو رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ڏﺳﻲ ورﺗﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﮇﻫﻦ ﮐﺎڌي‬
‫ﺟﻲ ذاﺋﻘﻲ ﭼﮑﮡ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻣﺠﻬﻨﺪ ﺟﻮ ‪ 1:00‬ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‬
‫۽ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﻜﮍي رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ اﭼﻲ‬
‫وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺸﻤﻴﺮ ﻳﺎ ﻫﺎﻻ ﺟﻲ اﺳﭩﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮن ﭔﻪ ﺳﻴﭩﺮ ﻛﺮﺳﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﺟﻦ‬
‫ﺗﻲ ﮔﺪو ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﭨﻴﺒﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻪ ﻛﭥﻲ ﭘﻜﻲ ﮀﺖ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭨﻴﻦ ﺟﻲ ﮀﺖ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﺖ ﺟﻲ آڏو ﻣﻴﺮون‬
‫رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﺮﻧﭩﻴﮉ ﺟﻬﺎﻟﺮ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ ۽ آڏو اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﭴﺎري‪ ‬ﺟﺎ ﭘﺮدا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ آڏو ﻫﻚ ﻓﺎﺋﻮﻧﻴﭩﻦ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭼﻮﻛﻨﮉي‬
‫ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﺪران ﺣﻮض ﺟﻮ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ُاﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻳﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﻫﻚ رواﻳﺘﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﭼﺠﻲ ۽ رڍ ﺟﻲ ﮔﻮﺷﺖ ﺟﻮ ﻣﺰو ﻧﻪ‬
‫وﭠﺠﻲ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ اﭼﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ان ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ رڍ ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ‬
‫ﺧﺸﻚ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﮐﺎﺋﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﮉ ڊش ۾ ﭘﭩﺎﭨﺎ ﭼﭙﺲ‪،‬‬
‫ﺳﺎوا ﻣﺮچ‪ ،‬ﺑﺼﺮ وﻏﻴﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺎن وري ﺳﺒﺰي ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪،‬‬
‫ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻨﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ راﺋﺘﻮ ۽ ﺗﻨﺪوري ﻧﺎن‬
‫ڏﻧﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن واﻧﮕﺮ ﺗﻨﺪور ۾ ﻧﺎن ﭘﭽﺎﻳﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﻨﺪور ﮐﻲ‬
‫ﺗﻨﺪور ﺋﻲ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺗﻲ رﮐﮡ ﻣﻬﻞ وﻳﭩﺮ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪو وﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮀﺎ ﮀﺎ آﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻨﺪوري ﻧﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ان ﮐﻲ ﺗﻨﺪوري ﻧﺎن ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﻪ ﻧﺎن ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن وٽ اﻫﮍا ﺑﻪ ﻧﺎن آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ ﻛﻴﺘﺮا ﻣﻬﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻫﻠﻨﺪا‬
‫۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ذاﺋﻘﻲ ۾ ﻛﻮﺑﻪ ﻓﺮق ﻧﻪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬۽ ﺧﺮاب ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﺑﻪ ڏاڍي رش ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻞ ﻣﻴﻠﻲ وارو ﺳﻤﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﮐﺎڌو ڏاڍو ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻮ‬
‫ﭘﺮ ﻫﻮن‪ ‬ﺑﻪ ﮔﺮم ﮔﺮم ﻧﺎن ۽ دﻫﻲ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻣﺰو ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ‬
‫اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اڌ ﻛﻼڪ آرام ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري‬
‫رﻳﮕﺴﺘﺎن رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﺪرﺳﻪ اﭸﺎ اﺳﺎن ﻧﻪ ڏﭠﺎ ﻫﺌﺎ ۽‬
‫‪132‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ دﻳﺮ ﺳﺎن ﻧﻜﺮون ﻫﺎن ﺗﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﭸﻦ ﻫﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﺟﻴﺌﻦ ذﻛﺮ‬
‫ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن‬
‫ﻧﻜﺮي ﻫﻜﮍي ﭘﺎرڪ ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ اﺗﻲ ‪ 7-5‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺌن )‪(Registan‬‬ ‫ر‬

‫رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺗﻴﻤﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ دل ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ اﮔﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﻮده ﺣﺎﻟﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ڏﭠﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ آﻫﻲ‪ .‬رﻳﮕﺴﺘﺎن اﺻﻞ ۾ ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ زﺑﺎﻧﻦ اردو ۽ ﺳﻨﮅي‪ ‬۾ ﺑﻪ ﻣﺮوج ﭤﻲ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪“ .‬ﺻﺤﺮا” ﻳﺎ “واري‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻴﺪان”‪ .‬ﻫﺘﺎن ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾‬
‫درﻳﺎﻫﻪ وﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ درﻳﺎﻫﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ رخ ﺑﺪﻟﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬واري‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻴﺪان‬
‫ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ اﻫﻮ ﻗﺎﻓﻠﻦ ﺟﻲ ﺗﺮﺳﮡ ﺟﻮ ﭼﻮراﻫﻮ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﺷﻴﻦ ۽ ﺧﻴﺎﻟﻦ ﺟﻲ ڏي وٺ ﺑﻪ ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫اﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﮐﺎن ﻫﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻗﺼﺎ‪ ،‬ﻛﻬﺎﮢﻴﻮن ﭔﮅﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺋﻴﻦ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺳﻤﺎﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ اﻧﮕﻠﻴﻨﮉ ۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻗﺎﻧﻮن رﺳﻢ رواج ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ رﺳﻢ رواج ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺴﻠﺴﻞ ﻫﻠﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﮔﻮرﻧﻤﻴﻨﭧ ان ﮐﻲ ﻗﺎﻧﻮن‬
‫ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ڏﺋﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﺘﻲ ﺑﻪ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﺟﻮن ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻴﻮن‪ .‬ﺷﺎﻫﻲ ﻓﺮﻣﺎن ﺟﻮ ﭘﮍﻫﻮ ﻳﺎ اﻋﻼن ﺑﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬۽ ﻣﺠﺮﻣﻦ ﮐﻲ ﻣﻮت ﺟﻲ ﺳﺰا ﺑﻪ ﻫﺘﻲ ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ وچ‬
‫۾ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺟﻲ اﻫﻤﻴﺖ ڏﻳﻨﻬﻮن ڏﻳﻨﻬﻦ وڌڻ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭘﻮرو‬
‫ﺳﺎل ڏﻳﻨﻬﻦ رات ﺟﻮ روﻧﻖ رﻫﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ان ﮐﻲ ﺷﺮوع ﮐﺎن رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻳﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﻣﻮﺟﻮد دور ۾ اﺗﻲ واري‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻬﻲ ۽ ﻫﺎﮢﻲ اﺗﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮن ﭨﻲ‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﺑﻠﻨﺪ ۽ ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻮن آﻫﻦ ﺟﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ رﻋﺐ ﻃﺎري ﭤﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺋﻲ ﻧﺎﻟﻮ رﻳﮕﺴﺘﺎن آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﺎن اوڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫وﻳﻜﺮﻳﻮن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 12-10‬ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ وﺳﻴﻊ ﻣﻴﺪان ﺗﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم رﮐﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭨﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﭨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﻃﺮف ﮐﺎن‬
‫ﮐﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﻴﻦ روڊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺌﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ازﺑﻚ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻮ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ دراﺻﻞ ﭨﻲ ﻣﺪرﺳﺎ آﻫﻦ‪ُ :‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ‪ ،‬ﺷﻴﺮ دور ۽ ﻃﻼﻛﺎري ﺟﻦ‬
‫ﮐﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﻦ ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫‪133‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

 ‫)‪(Ulugh Beg Madarsah‬‬ ‫ر‬ ‫اُ ﺐ‬
‫‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭘﭧ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ان ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﻴﻦ روڊ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﻫﻲ‪ُ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫وارﺛﻦ ۾ ﻗﺎﺑﻞ ﭔﺎر ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ‪1409‬ع ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺳﻨﭝﺎﻟﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﻚ‬
‫ﻣﺎﻫﺮ ﻧﺠﻮم‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺪان‪ ،‬ﻋﻠﻢ ادب ﺟﻮ دﻟﺪاده‪ ،‬ﻣﻮرخ‪ ،‬دﻳﻨﻴﺎت ﺟﻮ ﻋﺎﻟﻢ وﻏﻴﺮه ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻌﻠﻴﻢ ۽ ﻣﺬﻫﺐ ﮐﻲ ﭘﮑﻴﮍڻ ﺟﻲ ﻻ‪1417 ‬ع ۾ ان ﮐﻲ وڏو‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﻬﺮاﺋﮡ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل آﻳﻮ‪ .‬ﻓﻦ ﺗﻤﻴﺮ ۾ ﻣﻬﺎرت ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻛﻴﺌﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻦ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﭼﻮراﻫﻮ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭨﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ‪1420‬ع ۾‬
‫ﻫﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﻬﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﭔﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﮐﺎن ﭤﻮري ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻣﺤﺮاﺑﺪار وڏو ﻟﻨﮕﻬﻪ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﮘﺘﻲ وﭸﻲ ﭼﻮﻛﻨﮉي ﺷﻜﻞ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮي ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻦ وڏي دروازي ﺟﻲ اﻧﺪر ﭔﻪ ﻫﻴﭟ ۽ ﭔﻪ ﻣﭥﻲ دروازه آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﭘﻮري‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬دروازي ۾ ﺳﻤﺎﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺳﻮﻧﻬﺮي ۽‬
‫ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ ﻛﻢ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻦ‪ .‬ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ڏﻧﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺤﺮاب وارا دروازه ﺑﻪ ﻟﮙﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭤﻨﭛ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﭜﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮان دروازي ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﮐﻲ ذﻫﻦ ۾ ﻗﻴﺪ‬
‫ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﭼﻮﻛﻨﮉي ﺷﻜﻞ ﺟﻲ اﮜﮡ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﺣﻮض ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‬
‫وڌاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ اﻫﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﮔﻨﺪو ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫اﮜﮡ ۾ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻼس روم ﭠﺎﻫﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 100‬ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﺪر ﻫﻚ اﻳﻮان ﺑﻪ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﺪر ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﻧﺠﻮم‪ ،‬رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ ﻋﻤﻠﻦ ﮐﺎن ﻋﻼوه دﻳﻨﻲ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺑﻪ ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭼﺎر ﻟﻴﻜﭽﺮ ﻫﺎل ﻫﺌﺎ ۽ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻋﻤﺎرت ان وﻗﺖ ﺟﻲ وڏي ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻢ ﻛﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ُ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ‬
‫ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ اﭼﻲ ﻟﻴﻜﭽﺮ ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻴﻨﺌﺮ اﺗﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﺟﻮ وﻛﺮو ﭤﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﻫﺠﻮم ﻫﻮ ﻛﻲ‬
‫ﺳﻴﺎح ﺧﺮﻳﺪاري ۾ ﺗﻪ ﻛﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‪ ‬۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫‪134‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫)‪(Sher-Dor Madrasah‬‬ ‫دور ر‬
‫ُ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺷﻴﺮ دور ﻣﺪرﺳﻲ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺮزا اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﺎﻻﻧﮓ دوش‬
‫ﺑﻬﺎدر ﺣﻜﻤﺮان آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ اﻣﻴﺮ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ذﻫﻴﻦ ۽‬
‫ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﻗﺪردان ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺑﻪ اﻋﻠﻰ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ‬
‫ﺟﻲ ﻧﻘﺶ ﻗﺪم ﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ان ﮐﺎن ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان‬
‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻫﮍي ﻃﺮح ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ وڌﻧﺪڙ ﺗﻌﺪاد ﺟﻲ ﭘﻴﺶ ﻧﻈﺮ اﻫﻮ ﻫﻚ ﺳﭡﻮ ﻗﺪم ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﻣﻨﻘﺶ دروازن‪ ،‬ﻣﺤﺮاﺑﻦ ۽ ﭤﻨﭝﻦ واري ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ‬
‫ﻣﭥﺎن ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﺎ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﺮﮢﻦ ﺟﻮ ﭘﻴﮁﻮ‬
‫ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﺞ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺷﻜﻞ ﺟﻬﮍو ﭠﺎﻫﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭼﻤﻜﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺗﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺣﻴﺮاﻧﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫اداري ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻧﻘﺶ و ﻧﮕﺎر ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻲ ﻫﻦ ﮐﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﻼﻣﻲ رواﻳﺘﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﺎﻧﺪار ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ ﻟﮙﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺋﻲ اﺻﻞ ﻧﺎﻟﻮ‬
‫وﺳﺎري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺷﻴﺮدار ﻣﺪرﺳﻪ ﭼﻮن ﭤﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﺑﻪ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺷﻴﺮ ﺋﻲ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ اڙدو زﺑﺎن ۾ ﺑﻪ ﺷﻴﺮ ﺋﻲ ﭼﻮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻮ ﺑﻪ داﺧﻠﻲ دروازو ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ وڏو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﻛﻮﺷﺶ اﻫﺎ ﻛﺌﻲ‬
‫وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ُاﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻬﮍو ﻫﺠﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﺑﻪ ﺳﺎﺋﻲ ۽ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮن‬
‫روﻏﻨﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن‪ ،‬ﻣﺤﺮاب‪ ،‬ﭼﻮﻛﻨﮉا ۽ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﻧﺪاز ۾ زﻳﻮرن ۾ ﺟﮍﻳﻞ ﻧﮕﻦ‬
‫واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‪ .‬ﻫﻦ داﺧﻠﻲ دروازي ۾ ﺑﻪ وچ ﺗﻲ ﻫﻚ وڏو دروازو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ۽ ﭔﻲ‬
‫ﻣﻨﺰل ۾ ﺑﻪ ﭔﻪ ﻧﻨﮃا دروازه آﻫﻦ‪ .‬دروازي ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﭜﺖ ۾ ﺑﻪ ﻫﻚ دروازو آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ ﮔﻮل ﭤﻨﭛ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي ۽ ﺳﻮﻧﻬﺮي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﻣﻴﻨﺎﻛﺎري‬
‫ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭨﺌﻴﻦ ۽ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ وچ ۾ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﻃﺮف ﺳﻬﮣﺎ ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ان ﺗﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن اﭜﺮﻳﻞ ﻟﻜﻴﺮن ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻤﻜﺪار ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﻬﮣﻮ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ ،‬۽ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﺎ‬
‫ﺷﺎﻫﻜﺎر ڏﺳﻲ ﺗﺠﺴﺲ ﺑﻪ ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ڏﻧﺪﻳﻦ آﮜﺮﻳﻮن اﭼﻲ‬
‫وﻳﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ ﺑﻪ اﻫﺎﺋﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﻟﻎ‬
‫ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻌﺪ ۾‬
‫ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ۽ ﺧﻮاﻧﭽﻮ ﺳﺒﺰي وﻛﮣﮡ وارن ﻻ‪ ‬ﺑﺎزار ﭠﺎﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ڊاﻫﻲ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ ان ﺟﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪135‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اﻫﻮ ﻣﺪرﺳﻮ ڏﺳﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﭨﺌﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ اﺗﺎن ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﻲ‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ اﻧﻬﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﺎن ﭤﻮرو ﻫﻴﭟ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ‪.‬‬

‫)‪(Tilla Kari Madrasah‬‬ ‫ﺌري ر‬

‫ﻫﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﻧﮓ دوش ﺑﻬﺎدر ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﻛﻢ ‪1646‬ع ۾‬
‫ﺷﺮوع ﻛﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻳﮕﺴﺘﺎن ﭼﻮڪ ﺗﻲ ﭨﺌﻴﻦ ﻃﺮف ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﻠﻜﻞ ﺷﻴﺮدار ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻬﮍي ﺋﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ‬
‫داﺧﻠﻲ دروازو ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻦ واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻦ ۾ ﭨﻲ دروازه ﻫﻴﭟ ۽ ﭨﻲ دروازه‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﭼﻴﻦ دروازي ﺟﻮ رﻧﮓ ﺳﺎﺋﻮ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﻪ ﭔﻨﻬﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﭤﻨﭛ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺗﻲ ﺑﻪ روﻏﻨﻲ ﻣﻨﻘﺶ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻴﻨﺎﻛﺎري ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻚ ﭘﻠﻴﻦ ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ۽ ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ .‬آڏو ﻣﺤﺮاب ﻧﻤﺎ وراﻧﮉا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻛﻤﺮا ﻫﺌﺎ ۽ ﺳﭵﻲ ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﭽﻲ ﻛﺎري ۽ ﻣﻴﻨﺎﻛﺎري‪ ‬ﺟﻮ‬
‫ﻛﻢ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﻧﻴﺮي ﮔﻨﺒﺬ واري ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻣﺴﺠﺪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺤﺮاﺑﻦ ۾ ﺳﻮن ﺟﻲ ﭘﭻ ﻛﺎري‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻃﻼﻛﺎري ﻣﺪرﺳﻮ ﭘﺌﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻮ ‪11‬‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻦ وارو اﻣﺎم ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1660‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﭤﻮري ﺗﺒﺪﻳﻠﻲ ﻛﺮي رﮘﻮ داﺧﻠﻲ دروازه ﻫﻜﺠﻬﮍا ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﺎﺋﻴﺰ ۾ ﻫﻨﻦ ﭔﻦ دروازن ﮐﺎن ﻧﻨﮃو آﻫﻲ‪19 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ زﻟﺰﻟﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭤﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬وﻗﺖ ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ان ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﺻﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻮ ‪1920-70‬ع ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻲ ﻣﺪرﺳﺎ ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮرا ﻛﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭨﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏاﻛﮣﻦ ﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫ﺑﻪ ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺎ ﮔﻬﮣﻲ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﭥﺎن رﻧﮓ ۽‬
‫ﻣﻴﻨﺎري ﺗﻪ ﻛﭥﺎن ﻓﺮش ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭤﻴﮡ ﺗﻪ اﺋﻴﻦ ﮐﭙﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺮاﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﺋﻴﻦ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺠﻲ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﺑﺪران اﺳﺎن ﺟﺎ ذﻫﻴﻦ ﺷﺎﮔﺮد ﮔﻬﻤﻨﺪي ﭰﺮﻧﺪي ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺗﻪ اﻫﻮ ﭔﮅاﺋﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ روﺳﻲ ﮔﻮرﻧﻤﻴﻨﭧ ﻫﻨﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﻲ ﻧﺎﺋﻴﭧ ﻛﻠﺐ ﺟﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﻋﻤﺎرت ۽ ﺑﺎﻧﮓ ﺟﺎ آواز‪ ،‬ﻗﺮآن ۽ ﺣﺪﻳﺚ‬
‫ﺟﻮن ﺻﺪاﺋﻮن ﺑﻠﻨﺪ ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﮘﺎﺋﮡ وﭴﺎﺋﮡ ۽ ﺳﺮﺗﺎل ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﭽﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻋﻮاﻣﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن ﻣﻠﻬﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ‬
‫‪136‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺟﺎ ﭘﺮوﮔﺮام ﺑﻪ ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻃﻼ ﻛﺎري ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﮀﮇي ﺑﺎﻗﻲ ﺳﭵﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﻓﻦ ﭘﺎرن ﺟﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬ﭘﺮي ﮐﺎن ﻣﻨﺒﺮ ۽ ﻣﺤﺮاب ڏاڍا ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﻟﮙﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﻫﻮﺋﻲ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻣﺴﻠﻢ اﻛﺎﺑﺮن ﺟﻮن ﺷﺨﺼﻴﺘﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﻧﻪ ﺑﻠﻨﺪ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﺟﻴﺌﻦ ﭼﻮﻧﺪا‬
‫آﻫﻦ ﺗﻪ‪“ :‬ﮐﻨﮉرات ﭔﮅاﺋﻦ ﭤﺎ ﺗﻪ ﻋﻤﺎرت ﻋﻈﻴﻢ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫اﭸﺎ اﺗﻲ ﺋﻲ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺞ ﺑﻪ ﻟﻬﮡ ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺟﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﻪ ڏﺳﮡ‬
‫وﭨﺎن ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺎص ﻛﺮي ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ۾ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ان وﻗﺖ ڏﻳﮑﺎرڻ ﻻ‪ ‬وﭠﻲ‬
‫اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ واﻗﻌﻲ ﭘﻮرو ﻣﺎﺣﻮل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬آﺳﻤﺎن ﺟﻲ ﺟﻠﻮن ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﺠﻲ ﻳﺎ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ﮐﻲ ڏﺳﺠﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﮡ ﮐﺎن زور ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺞ ﻟﻬﮡ‬
‫وﻗﺖ ان ﺟﺎ اﻟﻮداﺋﻲ ﻛﺮﮢﺎ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻲ ﮔﻨﺒﺬ ۽ ﻣﻴﻨﺎرن ﺗﻲ ﭘﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﻫﻲ‬
‫ﭼﻤﻜﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ان ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﭤﻲ وﻳﻮن ۽ ﺟﻴﺌﻦ ﺳﺞ ﻟﻬﻨﺪو ﭘﻴﻮ وﭸﻲ ﻳﺎ‬
‫ان ﺟﻲ آڏو ﺟﻬﮍ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻬﺎﺗﻲ ﭘﺎﺋﻴﻨﺪڙ ﺳﺞ ﺟﺎ ﻛﺮﮢﺎ اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﭘﻮن ﭘﻴﺎ‬
‫ﺗﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺟﻴﺌﻦ آﺳﻤﺎن ﺗﺎن ﻓﺮﺷﺘﺎ ﻟﻬﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻘﺪس رﻧﮕﻦ ۽ ﮔﻠﺪار‬
‫داﻣﻦ ۾ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻟﻜﺎﺋﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ان وﻗﺖ اﻧﺪر ۾ ﺑﻪ ﻫﻚ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﺣﺴﺎس‬
‫ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﺎن ﭘﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻗﺪرت ۽ ا� ﺟﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﻴﻞ اﻧﺴﺎﻧﻦ ﺟﻲ ذﻫﻦ ﺳﺎن‬
‫ﭠﻬﻨﺪڙ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﺲ ۽ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﺎ ﺷﻜﺮاﻧﻪ ادا ﻛﺮي‬
‫رﻫﻲ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ اوﭼﺘﻮ ﻛﻨﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺴﻦ ۽ ﮔﺎڏﻳﻦ ﺟﻲ ﺑﻴﻬﮡ ﺟﻮ آواز ﭘﻴﻮ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﻫﺠﻮم اﺗﺎن ﻧﻜﺘﻮ ۽ رﻳﮕﺴﺘﺎن ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪو وﻳﻮ‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ ﻣﻴﻠﻲ ﺟﻬﮍو‬
‫ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﻫﺮ ﺟﮙﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﺋﻲ‬
‫ﺳﻬﮣﻲ ﻟﮙﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺎح ﻫﺌﺎ ﭘﺮ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﮔﻬﮣﺎ ﭤﻲ وﻳﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﺑﺎﻧﻮن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪڙ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﭙﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ‬
‫ﻣﺰو اﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ زﺑﺎن ۽ ﭼﭗ ﺗﻪ اﻫﻲ آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﭔﻮﻟﻲ‪ ‬۾ ﻓﺮق آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ‬
‫ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﺎش اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﭧ ۾ ﮔﻬﭧ ‪ 20‬زﺑﺎﻧﻮن ﺗﻪ اﭼﮡ ﮐﭙﻦ ﻫﺎ ﻳﺎ‬
‫ﭘﻮري دﻧﻴﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻚ ﺋﻲ ﭔﻮﻟﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻦ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮو ﻧﻪ ﻣﺰو اﭼﻲ ﻫﺎ ﭘﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫زﺑﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ۾ اﻫﻮ ﻓﺎﺋﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻳﮇي ﻫﺠﻮم ۾ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪا‬
‫ﺗﺒﺼﺮو ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻏﻠﻂ ﻳﺎ ﺻﺤﻴﺢ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﺋﻲ ﻧﻪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪،‬‬
‫اﺳﺎن آزادي‪ ‬ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﭰﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﭘﺌﺒﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﭜﻴﺮي اﺳﺎن اﻧﮉوﻧﻴﺸﻴﺎ ۾ دﻛﺎن ﺗﻲ ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻜﮍو ﻛﭙﮍو رﻓﻴﻊ ﮐﻲ وﮢﻴﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﺮﻧﭧ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﻮ وٺ ﻣﻮن ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﭡﻲ ﭘﺮﻧﭧ ﭘﺮ ﻛﭙﮍو ڏاڍو ﭤﻠﻬﻮ‬
‫‪137‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﺳﺮدي ﮔﻬﭧ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ان ﻣﺎن ﮔﺮﻣﻲ ﻟﮙﻨﺪي ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ دﻛﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻣﺎﻟﻜﻴﺎﮢﻲ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻠﻬﻮ ﻛﻮﻧﻬﻲ اﺳﺎن ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ڏﺳﻨﺪا رﻫﺠﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﻨﮅي آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ ڏاڏا ۽ ڏاڏي ﺳﻨﮅ ۾ ﻧﻮاﺑﺸﺎﻫﻪ ﺟﺎ رﻫﺎﻛﻮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﺗﻪ‬
‫اﭼﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ﭘﺮ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﮔﻬﭧ ﺳﮕﻬﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺷﻜﺮاﻧﻮ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﺎ ﻏﻠﻂ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ان ﮐﻲ ﻧﻪ وﮢﻲ ﻫﺠﻲ‪.‬‬

‫)‪(Sound and Light Show‬‬ ‫ﺌﺊ ۽ ﺊ‬

‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺞ ﺑﻪ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﺮح ﺳﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ زﻣﻴﻦ ﺗﺎن‬
‫ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اوﻧﺪﻫﻪ ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ ۽ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﭔﺮﻧﺪي وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﭤﻮري‬
‫ﭤﻮري وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ رﻧﮓ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭘﺌﻲ ﻛﺮي‪ .‬ﻫﺮ رﻧﮓ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪‬‬
‫۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻫﻠﻜﻮ ﭘﻴﻠﻮ رﻧﮓ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ اﻫﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ﺳﻮن ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ اﺗﺎن ﺟﺎ ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ اﺳﭩﺎف ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻳﺎ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﭥﻦ‬
‫۾ ﭤﻠﻬﻲ رﺳﻲ ﺟﺎ رول ﮐﮣﻲ آﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ رﺳﻦ ﮐﻲ ﮐﻮﻟﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ‬
‫اﻧﻬﻦ رﺳﻦ ﺟﻲ ﻣﺪد ﺳﺎن ﭘﻮرو ﮔﺮاﺋﻮﻧﮉ ﺧﺎﻟﻲ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺗﻲ اﭼﻲ‬
‫وﻳﭡﺎ ﺟﺘﻲ اﺳﺎن وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ وﻳﻜﺮﻳﻮن‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‬
‫ﺟﺎ ﭘﺮوﮔﺮام ﻛﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﺮﺳﻴﻮن رﮐﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا ۽ ﻋﻮام ﮐﻲ اﺳﭩﻴﮉﻳﻢ‬
‫واﻧﮕﺮ ڏﺳﮡ ۾ ﺳﻮﻻﺋﻲ ﭤﻴﻨﺪي ﻫﻮﻧﺪي‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﮔﺮاﺋﻮﻧﮉ ۾ ﺳﺮچ ﻻﺋﭩﻮن رﮐﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮن ۽ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻴﺘﺮا ﺋﻲ اﻟﻴﻜﭩﺮڪ ﺟﺎ آﻻت ﮐﮣﻲ آﻳﺎ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻣﻴﻮزڪ ۽ ﻟﻴﺰر ﻻﺋﻴﭧ‬
‫ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺻﻞ ۾ اﻫﺎ ﭘﻮري ﺗﻴﺎري ﻻﺋﻴﭧ ۽ ﺳﺎﺋﻮﻧﮉ ﺷﻮ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ‬
‫۾ ﺗﻪ ان ﺷﻮ ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﻣﻔﺖ ۾ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ‬
‫ﺳﺒﺐ ﮀﺎ ﻫﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﻳﻮ ﭘﺮ ﺷﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﮔﺮوپ ﭘﺌﺴﺎ ڏﺋﻲ ﺑﻜﻨﮓ ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪو ﺗﻪ ان ﮐﻲ ڏﻳﮑﺎرڻ ﻻ‪ ‬ﻫﻼﻳﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ۽ رﺳﻲ ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ اﻧﻬﻦ ﺑﻚ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ اﺳﺎن ﻣﻔﺖ ۾ ﻣﺰو ورﺗﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻮ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺷﻮ ﺟﻮ‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺼﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺋﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭨﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﻲ‬
‫اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﺳﺎن روﺷﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺎﺳﻲ وارن ﻣﺪرﺳﻦ ﺗﻲ اﻧﮅﻳﺮو‬
‫ﮀﺎﻧﺌﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﻲ ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ وﺟﻬﻲ ﺳﭵﻲ ﮐﻲ‬
‫‪138‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﺎﺋﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮓ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﺎ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻟﻬﺮاﺋﻴﻨﺪڙ ﺟﻬﻨﮉا ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻛﺮﮢﻦ واﻧﮕﺮ ﻻﺋﻴﭧ‬
‫ﻧﻜﺘﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ آﺳﻤﺎن ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﭘﺌﻲ ﻛﺮي‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ﺳﺞ ﺟﺎ ﻛﺮﮢﺎ آﺳﻤﺎن‬
‫ﮐﺎن زﻣﻴﻦ ﻃﺮف اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮﻧﺪڙ ﻛﺮﮢﺎ آﺳﻤﺎن ﺳﺎن‬
‫ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬وري ﭨﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺗﻲ ﺳﺎﺋﻲ ۽ ﻧﺎرﻧﮕﻲ روﺷﻨﻲ ﻧﻨﮃن درن ۽ درﻳﻦ ﺗﻲ‬
‫آﻧﺪي وﺋﻲ‪ ،‬ﭨﺌﻲ وڏا دروازه ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺳﺎن ﭼﻤﻜﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﺟﻠﺪ ﺋﻲ وﭼﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺟﻮ رﻧﮓ ﻫﻠﻜﻮ ﻧﻴﺮو ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭔﻦ ﻻﺋﻴﭩﻦ ۾ ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻮن ﻗﻄﺎرون‬
‫ﻧﻜﺮي آﻳﻮن‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﻋﻮرت ﮐﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ وري ﭘﺎﺳﻦ وارن‬
‫ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﻻﺋﻴﭧ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ڊاﻧﺴﺮ ﭤﻮرا اﻳﻜﺸﻦ ﻛﺮي ﻫﻠﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫وري ﭔﻦ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن اﻳﻔﻞ ﭨﺎور واﻧﮕﺮ ﻣﻴﻨﺎر ﻧﻈﺮ آﻳﺎ وچ ۾ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ واﻧﮕﺮ ﻫﻚ‬
‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺑﻪ ڊرﻳﮕﻮن ﻧﻜﺮﻧﺪي ۽ ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻴﻨﺪي‬
‫ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬وچ ۾ ﻫﻚ ﻛﻼﺳﻴﻜﻞ اﻳﻜﺸﻦ ﻛﻨﺪي ڊاﻧﺴﺮ ۽ ﻫﻴﭟ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ۾ ﺳﺎﮘﻲ ڊاﻧﺴﺮ ﮐﻲ ﺑﻪ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﭘﺎﺳﻦ وارن ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ‬
‫واﮜﮣﺎﺋﻲ ۽ وچ واري ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺟﺎﻣﻴﭩﺮﻳﻜﻞ ڊزاﺋﻴﻦ ﺳﺎن ﭼﻤﻜﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﻴﮇي‬
‫ﻣﻬﻞ ﻧﺎﻧﮕﻦ ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﭘﻴﺎ ﻛﻦ‪ ،‬ﻛﻴﮇي ﻣﻬﻞ ﮔﻬﻮڙا ﺑﮕﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﻛﻴﮇي‬
‫ﻣﻬﻞ ُاﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ .‬وري‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﺎ ﻧﺎﻻ اﻧﮕﺮﻳﺰي ۽ ﻋﺮﺑﻲ‪ ‬۾ ﻟﮑﻴﻞ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺳﺎن ﮔﮇ ڊاﻧﺴﺮ ﻣﻴﺪان ۾ ﻟﻬﻲ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺳﭛ اﻫﻮ ﻟﮑﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﻮن ان ﺷﻮ ۾ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﭘﺮوﮔﺮام ﺗﻪ ﻫﻮﺋﻲ‬
‫ﻛﻮﻧﻪ ﺟﻮ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﭘﻮري ﺛﻘﺎﻓﺖ ﺟﻮ‬
‫ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺷﻮ ﭘﻮري ﻛﻼڪ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﺳﻬﻲ‪ ،‬ﻣﺰو ڏاڍو آﻳﻮ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻠﮣﺎ ﺟﻠﮣﺎ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﺎن اﭼﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﻓﻮﭨﻮ ﺑﻪ ﻛﮃراﺋﻦ‬
‫ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻻﻫﻲ ﻋﺰت ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﻔﺮﻧﺎﻣﻲ اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬اﻫﻞ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﺑﺎاﺧﻼق ۽ ﭘﺮدﻳﺴﻴﻦ ﺳﺎن ﻣﺤﺒﺖ ﻛﺮڻ وارا‬
‫آﻫﻦ‪ ”.‬اﺗﺎن اﻫﻮ ﺷﻮ ڏﺳﻲ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﮀﺎ ﻛﻴﻮن؟ ﻣﻮن ﺟﻮاب‬
‫ڏﻧﻮ ﺗﻪ اﭸﺎ ﮔﻬﻤﻨﺪؤ ﮀﺎ؟ ﻫﺎﮢﻲ ﭘﻴﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺑﻪ ڌﻳﺎن ڏﻳﻮ وﻳﭽﺎرو ﺧﺎﻟﻲ دﻳﮙﮍي‬
‫واﻧﮕﺮ ﮐﮍﻛﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬روڊ ﻛﺮاس ﻛﺮي وري ﺳﺎﮘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ اﭼﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﺎڌي ﺳﻴﻦ ﺟﺘﻲ ﻛﺎﻟﻬﻪ ﮐﺎڌي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎﻟﻚ ڏﺳﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﻮش ﭤﻲ وﻳﺎ‪ ،‬ﺗﻪ اڄ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺎن وٽ آﻳﺎ آﻫﻦ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﭘﺴﻨﺪ اﭼﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾‬
‫ﭤﻮري ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫‪139‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ت ا ﺌم ﺐ ﺌري �‬ ‫ار‬
‫)‪(Shrine of Hazrat Imam Bukhari‬‬
‫اڄ ﮀﻨﮁﺮ ﺟﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﻣﺰار ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح‬
‫ﺗﻲ وﭸﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺎﻟﻬﻪ ﻫﻚ ﭨﻴﻜﺴﻲ واري ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻃﺌﻲ ﭤﻴﻮن ﺗﻪ‪ ،‬ﻫﻮ‬
‫اﺳﺎن ﺟﺎ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﭔﻪ ﻫﺰار روﭘﻴﺎ وﭠﻨﺪو ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﺰار ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪‬‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻦ ﭔﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ وﭠﻲ ﻫﻠﻨﺪو‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻫﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻨﺪس‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﻧﻨﮉ ﻣﺎن اﭤﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮري ‪ 8‬ﺑﺠﻲ ﺑﺮﻳﻚ ﻓﺎﺳﭧ روم ۾ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻠﺪي ﺟﻠﺪي ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻴﭧ ﮐﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬رﻳﺴﻴﭙﺸﻦ ڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﻴﻨﻴﺠﺮ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﮐﻲ آﺋﻲ‬
‫‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﮔﺬري ﭼﻜﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻓﻼﮢﻲ ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻴﭡﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ اﺳﺎن ﻫﺮ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ وﻗﺖ ﺧﺮاب ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ۽ ﻛﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻧﻪ‬
‫ﭤﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻧﻤﺒﺮ ﭘﻠﻴﭧ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃﻧﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﭥﻲ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ وﭸﮡ ﻣﻬﻞ ﻳﺎ ﻣﻮﭨﮡ ﻣﻬﻞ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ وﺳﺮي ﻧﻪ وﭸﻲ؟ ﮘﻮﻟﮡ ۾‬
‫ڏﮐﻴﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﺧﻴﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ﺟﻲ ﻣﺰار ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ‪ 30‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ‬
‫ﺧﺮﭨﻨﮓ ﺟﻲ ﮘﻮٺ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬ﭘﺮ روﻧﻖ واري ﺷﻬﺮ ۾ ﻫﻠﻨﺪي‬
‫رﻫﻲ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﺎ روڊ‪ ،‬رﺳﺘﺎ‪ ،‬ﮔﻬﺮ ۽ ﺑﺎزارون ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪا ﭘﻮ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﺒﻠﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺼﻲ ۾‬
‫ﭘﺌﻲ ﮔﻬﻤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻠﻨﺪ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس‬
‫ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺟﺒﻞ ﺑﻪ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 25-20‬ﻣﻨﭧ ڊﺑﻞ روڊ ﺗﻲ ﮔﺎڏي ڊوڙﻧﺪي رﻫﻲ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬وري ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃڙي روڊ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﮘﻮٺ‬
‫ﺟﻲ روﻧﻖ ﭔﻨﻴﻮن ﭔﺎرا ﮔﻬﺮ ﺟﻬﻮﭘﮍﻳﻮن ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﻴﻮن ۽ ﮔﮇوﮔﮇ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮن‬
‫ﮔﺎڏﻳﻮن‪ ،‬ﺑﺴﻮن ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪﻳﻮن رﻫﻴﻮن‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﮐﻲ اﺳﺎن ﻛﺮاس ﭘﺌﻲ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺮاس ﻛﻨﺪﻳﻮن وﻳﻮن‪ .‬ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﻣﺎن ﻗﻞ ﺑﻪ ﭘﮍﻫﻨﺪي رﻫﻴﺲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻲ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﮐﺎن ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻮن ﻫﺪاﻳﺘﻮن ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ اﻫﮍي‬
‫ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ وﭸﻮ ﺗﻪ ﻗﻞ ﭘﮍﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﭔﻪ ﭨﻲ ﺗﺴﺒﻴﺤﻮن‬
‫ﭘﮍﻫﻲ وﻳﻨﺪو‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﺨﺸﻴﻮ ﺗﻪ ﺛﻮاب وڌﻳﻚ ﻣﻠﻨﺪو‪ .‬ﺳﻮ ﻣﺎن ﺗﺴﺒﻴﺢ ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﮘﻮٺ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﻨﺪي رﻫﻴﺲ‪ ،‬اﺋﻴﻦ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭤﻴﻨﺪا‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺧﻮﺷﻲ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ دل ﺟﻮ ڌڙﻛﻮ ﺑﻪ وڌﻧﺪو رﻫﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫“اﻣﺎم ﺑﺨﺎري” ﻛﺎ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺣﺪﻳﺜﻦ ﺟﻲ “ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري” ﺟﻮ ﺗﺨﻠﻴﻘﻜﺎر آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪140‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻋﻠﻢ ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ اﻣﻴﺮ اﻟﻤﻮﻣﻨﻴﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﻤٰ ﻌﻴﻞ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺑﻦ‬
‫ﻣﻐﻴﺮه ﺟﻌﻔﻲ ﺑﺨﺎري آﻫﻲ ۽ ﻛﻨﻴﺖ اﺑﻮ ﻋﺒﺪا� اﭤﺲ‪ 13 .‬ﺷﻮال ‪ 194‬ﻫﺠﺮي ﺟﻤﻌﻲ‬
‫ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ُﻋﺮف )ﻋﺎم ﻧﺎﻟﻮ( اﻣﺎم اﻟﺒﺨﺎري ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ﺟﻮ ﭘﮍڏاڏو ﻣﻐﻴﺮه آﺗﺶ ﭘﺮﺳﺖ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ﻳﻤﻦ‬
‫اﻟﺠﻮﻓﻲ ﺟﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﺑﻴﻌﺖ ﻛﺮي ﻣﺸﺮف ﺑﻪ اﺳﻼم ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ رﺳﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﻳﻤﻦ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاه ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﻫﻨﻦ ان ﻧﺴﺒﺖ ﺳﺎن اﻟﺠﻮﻓﻲ ﺟﻮ ﺗﺨﻠﺺ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار رﮐﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻧﻨﮃي ﻋﻤﺮ ۾ ان ﺟﻲ واﻟﺪ ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭘﺮورش ان ﺟﻲ واﻟﺪه‬
‫ﻛﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺎڻ ﺑﻪ ﻋﺒﺎدت ﮔﺬار ﻋﻮرت ﻫﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺑﺨﺎرا ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﻧﻪ ﭘﺮ‬
‫اﻳﺮان ﺟﻲ ﺻﻮﺑﻲ ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻫﻮ اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺴﻠﻢ اﺳﻜﺎﻟﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪ 16‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾ واﻟﺪه ﺳﺎن ﮔﮇ ﺣﺞ ﺗﻲ وﻳﻮ ۽ ﭔﻪ ﺳﺎل ﻣﻜﻪ ﻣﻜﺮﻣﻪ ۾ رﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪،‬‬
‫ﺣﺪﻳﺚ ﺟﻮ ﻋﻠﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﮔﻬﺮ ۾ ﻓﺎرﺳﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻋﺮﺑﻲ ﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻋﺒﻮر ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ 16 .‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﻮن ﺣﺪﻳﺜﻮن‬
‫زﺑﺎﻧﻲ ﻳﺎد ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ 18 .‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻨﻮره آﻳﻮ ۽ روﺿﻲ ﻣﺒﺎرڪ ﺟﻲ‬
‫َ‬
‫ﻛﺘﺎب “ﻗﻀﺎ ﻳﺎ اﻟﺼﺤﺎﺑﻪ‬ ‫وﻳﺠﻬﻮ وﻳﻬﻲ ﭼﻨﮉ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﭔﻪ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫واﻟﺘﺎﺑﻌﻴﻦ” ۽ “ﺗﺎرﻳﺦ اﻟﻜﺒﻴﺮ” ﺗﺼﻨﻴﻒ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ 6 .‬ﺳﺎل ﻣﺪﻳﻨﻲ ۾ ﻣﻘﻴﻢ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﻮت ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﺜﺎل ﭘﺎڻ ﻫﻮ‪ .‬اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺎن ﻛﺎﻓﻲ دوﻟﺖ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ان ﮐﻲ ﻓﻲ ﺳﺒﻴﻞ ا�‬
‫ﺧﺮچ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﮔﻬﭧ ﻃﻌﺎم ﮐﺎﺋﮡ ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺎﻫﻪ وﻟﻲ ا�‬
‫ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻛﻨﻬﻦ وﻗﺖ ﭘﺎڻ ﭘﻮرو ڏﻳﻨﻬﻦ ﺑﺎداﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﮔﺬارو ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪”.‬‬
‫ﺑﻜﺮ ﺑﻦ ﻣﻨﻴﺮ ﭼﻮي ﭤﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ان وﻗﺖ ﻣﺎﮐﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﮑﻴﻦ ﺳﺘﺮﻫﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ڏﻧﮓ ﻫﻨﻴﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻧﻤﺎز ﻧﻪ ﭨﻮڙﻳﺎﺋﻮن‬
‫ﭘﻮري ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺷﺎﮔﺮد ﮐﻲ ﻓﺮﻣﺎﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺎ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ڏﺋﻲ رﻫﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ڏﭠﻮ ‪ 17‬ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﺎﮐﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﮑﻴﻦ ڏﻧﮕﻴﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ ﺳﻮڄ ﭤﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪”.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رﺣﻪ ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﻛﺎ ﺣﺪﻳﺚ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ڏﮐﻴﻮ ۽ وڏو ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻛﺮي اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻫﻚ ﻫﺰار ﮐﺎن‬
‫وڌﻳﻚ اﺳﺘﺎدن وﭨﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﮀﮩﻦ )‪ (6‬ﻟﮑﻦ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﺣﺪﻳﺜﻮن‬
‫ﺟﻤﻊ ﻛﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺣﺪﻳﺜﻦ ﻣﺎن ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺿﻌﻴﻒ ۽ ﻏﻴﺮ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺣﺪﻳﺜﻦ ﮐﻲ‬
‫ﮀﮇي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﺎڍا ﺳﺖ ﻫﺰار ﺣﺪﻳﺜﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻛﺘﺎب ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺷﻜﻞ ڏﺋﻲ ان ﻛﺘﺎب ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري” رﮐﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻛﺘﺎب ﮐﻲ‬
‫ﻟﮑﮡ ۾ ﮐﻴﻦ ‪ 16‬ﺳﺎل ﻟﮙﺎ‪ .‬اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﺑﻲ ﺷﻤﺎر ﭔﻴﺎ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻟﮑﻴﺎ‪.‬‬
‫‪141‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اﺑﻮ ﺣﺎﺗﻢ اﻟﺮازي رﺣﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﺮي ﭤﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﺧﺮاﺳﺎن ۽ ﻋﺮاق ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ اﻣﺎم‬
‫ﺑﺨﺎري ﺟﻬﮍي ﺷﺨﺼﻴﺖ اڄ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﻛﺌﻲ‪ ”.‬اﻣﺎم اﺣﻤﺪ ﺑﻦ ﺣﻨﺒﻞ‬
‫ﻓﺮﻣﺎﺋﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ۾ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ﺟﻬﮍو ﻋﺎﻟﻢ ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪”.‬‬
‫اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ آزﻣﺎﺋﺸﻮن ﺑﻪ ڏاڍﻳﻮن آﻳﻮن‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻧﻴﺸﺎﭘﻮر وﻳﻮ‬
‫ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ اﭼﻲ ﺳﻨﺪس اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻣﺎم ﻣﺴﻠﻢ ﻟﮑﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ﺣﺎﻛﻢ ﺟﻮ ﺑﻪ اﻫﮍو اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺤﺪﺛﻦ ﺳﺎزش‬
‫ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﻧﻴﺸﺎﭘﻮر ﮀﮇڻ ﺗﻲ ﻣﺠﺒﻮر ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ آﺑﺎﺋﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺑﺨﺎرا رواﻧﻮ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ اﺗﻲ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻮ ﺷﺎﻧﺪار اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻛﻴﻮ ﭘﺮ اﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺤﺪﺛﻦ ﮐﻲ اﻣﺎم ﺟﻮ اﭼﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺑﻪ اﻣﺎم ﺟﻲ ﺧﻼف ﺳﺎزﺷﻮن‬
‫اﺑﻦ اﺣﻤﺪ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻋﺒﺎﺳﻴﻪ ﺧﻼﻓﺖ ﺟﻮ‬ ‫ﻛﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬دوران ﺑﺨﺎره ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ِ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﻞ ۾ اﭼﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ڏي‪ .‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬آﺋﻮن ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﻏﻠﻂ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﺣﺎﻛﻢ‬
‫وﻗﺖ ﺟﻲ ﻗﺪﻣﻦ ۾ ﻧﭥﻮ وﺟﻬﻲ ﺳﮕﻬﺎن‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﻮﻛﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪”.‬‬
‫ﺑﻦ اﺣﻤﺪ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﭔﺎر ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ان ﺗﻲ ﺧﺎﻟﺪ ِ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺠﻦ ﺗﻪ ﻛﻮﺑﻪ اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ ﻫﺠﻲ‪”.‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح ان ﺗﻲ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺣﺪﻳﺚ ﭔﮅڻ ﮐﺎن‬
‫روﻛﻲ ﻧﭥﻮ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ ﮔﻮرﻧﺮ ﻧﺎراض ﭤﻴﻮ ۽ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﺎن ﻧﻴﻜﺎﻟﻲ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﮐﺎن اﻣﺎم ﺻﺎﺣﺐ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﭸﮡ ﺟﻮ ارادو ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﭽﻲ اﻃﻼع ﻣﻠﻴﺲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ۾ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻣﺎم ﺟﺎ ﻣﺨﺎﻟﻒ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﮘﻮٺ ﺧﺮﺗﻨﮓ ۾ رﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ان‬
‫وﻗﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻴﻜﻲ اﻣﺎم ﺟﻲ ﻗﺪر ﻗﻴﻤﺖ ﭴﺎﮢﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﻫﻚ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﻨﺪو اﻣﺎم ڏي ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ اﭼﻲ ﺳﻨﺪن ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﭘﺎڻ ﺧﻮش‬
‫ﭤﻴﻮ ﭘﺮ ﻫﻤﺖ ﻧﻪ رﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻤﺰور ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻦ ﺷﻮال ‪256‬ﻫﻪ ۾ ‪ 62‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ‬
‫۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺧﺎﻟﻖ ﺳﺎن وﭸﻲ ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﺎزي ﻧﻤﺎز ﺧﺮﺗﻨﮓ ۾ ﺋﻲ ﭘﮍﻫﺎﺋﻲ وﺋﻲ‬
‫۽ ﮐﻴﻦ اﺗﻲ ﺋﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫رواﻳﺖ اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رﺣﻪ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﮐﻮﭨﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ان ﻣﺎن‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬اﭼﮡ ﻟﮙﻲ ۽ ﻛﻴﺘﺮن ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﺎري رﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﺑﺰرگ ﺟﻮ ﺑﻴﺎن‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻣﻮن ﺧﻮاب ۾ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ رﺳﻮل ا� ﷺ اﺻﺤﺎب ﺳﺎن ﺗﺸﺮﻳﻒ‬
‫ﻓﺮﻣﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻣﻮن ﺳﻼم ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺣﻀﻮرﷺ ﺳﻼم ﺟﻮ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﻋﺮض ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺣﻀﻮرﷺ ﻫﺘﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺳﺒﺐ ﻛﺮي روﻧﻖ اﻓﺮوز آﻫﻦ‪ .‬ﻓﺮﻣﺎﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ‬
‫‪142‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺑﺨﺎري ﺟﻮ ﻣﻨﺘﻈﺮ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﻮن ﭔﮅو ﺑﺨﺎري رح ﺟﻮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﺎرﻳﺦ ان وﻗﺖ اﻧﺘﻘﺎل ﭤﻴﻮ‪”.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رﺣﻪ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ‪ 25‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ‬
‫ﺗﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 45‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺷﻬﺮ ۾ ﮔﺎڏي ﻫﻠﻲ ۽ اﺗﻲ ﺑﻪ ﮘﻮٺ ۾ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ رﻓﺘﺎر ﭤﻮري‬
‫ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﮔﺎڏي روﻛﻲ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻦ ﮔﻴﭧ ﮐﺎن وﭸﺠﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﮔﺎڏي ﭘﺎرڪ ﻛﺮي ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر اﻳﻨﺪس‪ .‬اﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وﻳﻜﺮو روڊ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﺋﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ رش‬
‫ﮔﻬﮣﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﮐﺎن اﮘﺌﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام رﮐﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫وارن اﺳﺎن ﮐﻲ ﺟﻬﻠﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻧﻪ وﭸﻮن‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﻲ رش ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن آرام ﺳﺎن ﻧﻪ ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪؤ ﻧﻪ ﺋﻲ ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪؤ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي وري اڄ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام رﮐﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬واﻗﻌﻲ ۾ اڄ ﺑﻪ ﻛﺎﻓﻲ رش‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن وڏﻳﻮن وڏﻳﻮن ﮀﭕﺮون ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ وڻ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬وﮢﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﮔﻞ ۽ ﻻن ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ ﮔﻠﻜﺎري ﺟﻲ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻛﺎ‬
‫ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﺪر ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏاڍو ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪ ،‬وچ ﺗﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮو ﻫﻮ‪ .‬ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﺗﻪ ﻧﻨﮃي ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﺷﺎن‪،‬‬
‫ﺷﻮﻛﺖ ۽ دﭔﺪﭔﻲ واري ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ ‪ 9x9‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﺟﻲ ﭤﻠﻬﻲ ﺗﻲ ﺗﻌﻴﺮ ﻛﺌﻲ‬
‫وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ اوﭼﺎﺋﻲ ‪ 17‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ ﺑﻠﻮ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺳﺎن ﻟﻜﻴﺮن واﻧﮕﺮ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻴﭟ وﻳﻜﺮﻳﻮن ۽ ﻣﭥﻲ ﺳﻨﻬﮍﻳﻮن ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن ﭘﻴﻮن وﭸﻦ ۽ آﺧﺮ‬
‫۾ ﺳﭛ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﮇ ﭤﻲ وﭸﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﮔﻠﻦ ۽ ﺟﺎﻣﻴﭩﺮﻳﻜﻞ ﻧﻤﻮﻧﻲ‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻮزﻳﻚ‪ ،‬ﻣﻴﺠﻮﻟﻴﻜﺎ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﺟﺮاﺳﺖ )ﻫﻜﮍي اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﭘﭥﺮ( ﺳﻨﮓ‬
‫ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ )ﭔﻦ رﻧﮕﻦ وارا ﭘﭥﺮ( ۽ ﮔﺮﻳﻨﺎﺋﻴﭧ ﭘﭥﺮ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﭼﻮﻛﻮر دﻳﻮار‬
‫ﺟﻲ اﻧﺪران اﮀﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺳﺎن ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻗﺒﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺻﻞ ﻗﺒﺮ‬
‫ﻫﻴﭟ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﺗﻲ ﻋﺎم ﻋﻮام ﮐﻲ وﭸﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫وي‪ .‬آﺋﻲ‪ .‬ﭘﻲ اﺗﻲ وﭸﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻧﺴﺎن ﺟﻲ اﻫﺎ ﻓﻄﺮت ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺗﻪ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﻮ ﭘﻬﭽﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﺗﺠﺴﺲ وڌي وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﻪ ﺳﺎﮘﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺌﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻔﺮ ﻧﺎﻣﻮ ﻟﮑﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ اﻧﭩﺮﻧﻴﭧ ﮐﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻫﺎ وڊﻳﻮ ۾ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺑﻪ ڏﻳﮑﺎري وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ‬
‫ﺑﻪ اﻳﺘﺮي ﺋﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﺟﻮ ﻛﻤﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻗﺒﺮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﺎن ﺳﺎﺋﻲ‬
‫‪143‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫رﻧﮓ ﺟﻲ ﭼﺎدر آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻦ ۽ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﭼﺎر‬
‫ﭼﺎر ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺮﺳﻴﻮن آﻫﻦ ۽ ان ﺟﻲ ﭜﺖ ﺳﺮن ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻣﻮن ﮐﻲ اﻓﺴﻮس اﻫﻮ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ان ﺟﻲ اﻧﺪر ﻧﻪ وﭸﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﭸﺎ‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﻣﺎن ﻟﮑﻲ آﺋﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪ ‬ﮐﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺷﻬﺰادن ﮐﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﮔﻬﺮاﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﺗﻪ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‬
‫ﺟﻮاب ۾ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻋِﻠﻢ ﺟﻮ ﻏﻠﻂ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﺣﺎﻛﻢ وﻗﺖ ﺟﻲ ﻗﺪﻣﻦ ۾ ﻧﭥﻮ وﺟﻬﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﺎن‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺋﻲ ﻣﻮﻛﻠﻲ‪ .‬وري ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ اﻫﻮ ﺷﺮط رﮐﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭔﺎر ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ اﻳﻨﺪا ﺗﻪ ﭔﻴﻮ ﻛﻮ ﭔﺎر اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو ﭘﺮ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ‬
‫ﻣﭹﻲ وﺋﻲ‪ ”.‬ﺟﮇﻫﻦ ﭘﺎڻ ﭔﺎرن ۾ ﻓﺮق رﮐﮡ ﮐﻲ ﻧﻪ ﻣﭹﻴﻮ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن ۾ ﺑﺮاﺑﺮي‬
‫رﮐﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ۽ ﻋﻠﻢ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﻘﺶ ﻗﺪم‬
‫ﺗﻲ ﮀﻮ ﻧﭥﺎ ﻫﻠﻮن‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻫﺎ ﺋﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﻨﺪن اﺻﻞ ﻣﺰار ﮐﻲ ‪V.I.P‬‬
‫ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ ۽ اﺳﺎن ﺟﻬﮍو اﻫﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ آس ﭘﻮري ﮀﻮ ﻧﭥﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﮐﻴﻦ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﺗﻪ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﭥﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﻬﻨﮕﻠﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ‬
‫وچ ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭨﻦ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺑﺎﻗﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫وﻏﻴﺮه آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو وڏا وراﻧﮉا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﮀﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ ﮀﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻮ ﭼﻮڌاري ﺟﺎﺋﺰو ﺑﻪ وﭠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫۽ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺑﻪ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي وٽ ﺑﻴﻬﻲ ﻗﻞ ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫۽ ﭘﻮ‪ ‬ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﮐﺎن ﭤﻮرو ﭘﺮي وراﻧﮉي ۾ وﻳﻬﮡ ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﻫﺌﻲ اﺗﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﻮﻟﻮي آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﭘﻮري ﮔﺮوپ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬
‫دﻋﺎ ﮔﻬﺮي‪ .‬اﺗﻲ ﻫﺮ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ۾ اﻫﻮ رواج ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﻮن ﻫﺮ وﻗﺖ‬
‫ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎري ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻳﺘﺮي ﻣﺸﻬﻮر ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪16 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﻧﻤﺎزي ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﮡ ﺑﻪ اﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻋﺮﺻﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﻧﻪ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ دور اﭼﻲ وﻳﻮ ۽‬
‫اﻫﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻤﻴﻮﻧﺴﭧ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﮐﻲ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫ﻧﻪ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ‪1954‬ع ۾ ان ﺟﮙﻬﻪ ﮐﻲ اوﭼﺘﻮ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻠﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﻧﮉوﻧﻴﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﺻﺪر ﺳﻮﺋﻴﻜﺎرﻧﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ دوري ﺟﻲ دوران اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح‬
‫ﺟﻲ ﻣﺰار ﺗﻲ وﭸﮡ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ڏﻳﮑﺎري‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺗﻪ ﻣﺰار ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﻛﺎﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ‬
‫ان وﻗﺖ ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﻠﻜﻦ ﺳﺎن ﺧﺎص ﺗﻌﻠﻘﺎت‬
‫‪144‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫رﮐﮡ ﮔﻬﺮي ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻠﺪي ﺻﺪر ﺧﺮوﺷﻴﻒ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬ان ﺟﻠﺪي‬
‫ﻫﻚ ﻛﻤﻴﺸﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻣﻮﻛﻠﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻛﻤﻴﺸﻦ ﺟﺎ ﻣﻴﻤﺒﺮ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺟﻲ زﺑﻮن ﺣﺎﻟﻲ ڏﺳﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﺟﻠﺪي ﺋﻲ ﻣﺰار ۽ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ‬
‫وﺋﻲ ۽ رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺑﻪ ڌﻳﺎن ڏﺋﻲ ﭠﻴﻚ ﻛﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺻﺪر ﺳﻮﺋﻴﻜﺎرﻧﻮ اﺗﻲ‬
‫وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﻪ ڏﺋﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺻﻮﻣﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ ﺻﺪر ﺑﻪ ﻫﺘﻲ ﺟﻮ دورو ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ ڏﺳﻲ ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﮐﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ “ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻨﻈﻴﻢ” ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺘﻲ وري ﻋﺒﺎدت ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ‪.‬‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﮐﻲ ﺟﮇﻫﻦ ‪1991‬ع ۾ آزادي ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺻﺪراﺳﻼم ﻛﺮﻳﻤﻮف‬
‫‪1998‬ع ۾ ﻫﻚ وﺳﻴﻊ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﭠﻬﺮاﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺰار ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻧﺌﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎل ﺟﮇﻫﻦ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رﺣﻪ ﺟﻲ ‪1225‬ﻫﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮه ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻃﺮف اﭼﻲ ﭘﻮري ﮔﻬﻤﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ رش ﺑﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺴﺠﺪ اﻧﺪر ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ اﻫﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﺷﻮﻛﻴﺴﻦ ۾ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻔﻦ ﺟﺎ ﭘﺮاﮢﺎ ﻧﺴﺨﺎ ۽ ﻧﺎﻳﺎب ﻛﺘﺎب ﺑﻪ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺎن ڏﻧﻞ ﺗﺤﻔﻪ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺻﻮﻣﺎﻟﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ﺗﺮﻛﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۽ اﻧﮉوﻧﻴﺸﻴﺎ ﺟﺎ ﺗﺤﻔﻪ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻮ‬
‫ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن اﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ درﮔﺎﻫﻦ واﻧﮕﺮ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﮔﻬﮣﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﮘﻮﭠﻦ ﺳﺎن ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺮن ﮐﺎن دﻋﺎﺋﻮن ﮔﻬﺮڻ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺗﻪ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺳﻴﻮﻫﮡ ۾ ﻻل ﻗﻠﻨﺪر ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ ﻣﻴﺪان ﺗﻲ‬
‫ﺑﻴﭡﺎ آﻫﻴﻮن ﭘﺮ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ڊرﻳﺲ ۽ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﺳﭥﺮاﺋﻲ ۽ ﮔﺮﻳﻨﺮي ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺳﺠﺎڳ‬
‫ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻧﺎﻫﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻦ ۾ آﺧﺮي‬
‫ﭘﻨﺞ ﻟﻔﻆ ﺗﻪ ﺳﺎﮘﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ “ﻛﺴﺘﺎن” ﭘﺮ ﺻﻔﺎﺋﻲ ۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻓﺮق ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻛﺎش اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺑﻪ اﻫﮍي ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﺠﻲ ﻫﺎ ﺗﻪ درﮔﺎﻫﻦ ﺗﻲ وﭸﮡ ۾ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺰو اﭼﻲ ﻫﺎن‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮڻ ﺟﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻣﺎن اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﭘﺌﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح ۾ اﻋﺘﻤﺎد ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻴﺮ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﺎ ﭘﻴﺎرا ﭔﺎﻧﻬﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻮ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﺮ دﻋﺎ ﻗﺒﻮل‬
‫ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ وﺳﻴﻠﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ دﻋﺎ ﺟﻠﺪي ﻗﺒﻮل ﭤﻴﻨﺪي‪.‬‬
‫اﺗﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ رواﻳﺖ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رﺣﻪ ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻪ ﺳﺎل ﺑﺎرش ﻧﻪ‬
‫ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬۽ ﺻﻮرﺗﺤﺎل اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺑﺎرش ﻧﻪ ﭘﻮﻧﺪي ﺗﻪ ڏﻛﺎر ﺟﻮ ﺧﻄﺮو‬
‫‪145‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫وڌي ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان ﻻ‪ ‬ﺑﻴﺸﻤﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻋﺎﺋﻮن ﮔﻬﺮﻳﻮن وﻳﻮن ﻧﻤﺎز اﺳﺘﺴﻘﺎء ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪن ۾ ادا ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺑﺎرش ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻲ ﻣﺸﻮري‬
‫ﺳﺎن ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻗﺎﺿﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻋﺮض ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ اﻣﺎم ﺑﺨﺎري رح ﺟﻲ ﻣﺰار ﺗﻲ وﭸﻲ ان ﺟﻲ وﺳﻴﻠﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮن‪،‬‬
‫ﻗﺎﺿﻲ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﭹﻲ‪ .‬اﺗﻲ وﭸﻲ ﺟﮇﻫﻦ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﺗﻪ ﺳﺖ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎرش‬
‫ﻫﻠﻨﺪي رﻫﻲ ۽ ڏﻛﺎر ﺟﻮ ﺧﻄﺮو ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬

‫ﺌه )‪(Ulugh Beg Oservatary‬‬ ‫ا ﺐ ر‬

‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎري‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮري ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﮔﻬﻤﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﭜﻠﻲ واﭘﺲ ﻫﻞ‪ .‬ﻫﻦ ڊﻛﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ڊﻛﮡ واري رﻓﺘﺎر رﮐﻲ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﭸﺎ ﭔﻴﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ وﭸﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﺎر ۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺎر‬
‫ﺑﻪ ڊﻛﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ اﺋﻴﻦ ‪ 45‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﭼﻲ “اﻟﻎ ﺑﻴﮓ رﺻﺪﮔﺎه”‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﮔﺎڏي روﻛﻲ ۽ اﺳﺎن ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻓﺮش ﭼﻮﻛﻨﮉﻳﻦ‬
‫ﭨﺎﺋﻠﻦ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﺟﻴﻜﻮ رﺻﺪﮔﺎه ڏاﻧﻬﻦ رﺳﺘﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ اﻧﻬﻦ ﭨﺎﺋﻴﻞ‬
‫ﺟﻮ رﻧﮓ ﮔﻼﺑﻲ ﻫﺌﻮ ۽ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﮀﻲ رﻧﮓ‬
‫۽ ﮔﻼﺑﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﮔﻠﻦ وارﻳﻮن ﻛﻨﮉﻳﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻠﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺑﻪ ﮔﻼﺑﻲ ﻫﻮ‪.‬آڏو ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺳﺎن ﭼﻮﻛﻨﮉو ﮔﻴﭧ‬
‫ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ دروازو ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي ﻣﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﺻﺪﮔﺎه اﺳﺎن ﺟﻲ آڏو ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ڊﮔﻬﻲ ﻏﺎر ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ‪ 123‬ﻓﭧ ﭔﮅاﺋﻲ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﭘﭥﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻏﺎر‬
‫ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف ﻫﻚ وڏو ﺳﻮراخ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ اﻧﺪر ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬اس ﺟﻲ ﻧﺸﺎن ﺳﺎن ﻫﻮ اﻧﺪازو ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ وﻗﺖ ﻛﻴﺘﺮو ﭤﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬۽ اﻧﻬﻦ ﻧﺸﺎﻧﻦ ﺟﻮ اﻧﺪازو ﻟﮙﺎﺋﻲ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺳﺎل ﺟﻲ ﻣﻬﻴﻨﻦ ﺟﻮ ﻛﻴﻠﻴﻨﮉر‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﭨﻲ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ ﭘﺮ ﻣﻨﺰﻟﻮن زﻣﻴﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻨﺰل ۾ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﺳﭛ ﻣﺸﺎﻫﺪي ﻻ‪ ‬ﭔﻴﻦ ۽ ﭨﻴﻦ ﻣﻨﺰل‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﻣﺎن ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺤﺮاب ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫رﺻﺪﮔﺎه ﺟﻲ ﮀﺖ ﻓﻠﻴﭧ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻣﭥﺎن آﻻت ﺳﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪو‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ رﺻﺪﮔﺎه ﻣﺮاﻏﻪ رﺻﺪﮔﺎه ﺟﻲ ﻣﻨﺼﻮﺑﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﺎﺻﺮ اﻟﺪﻳﻦ اﻟﺘﻮﺳﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ آذرﺑﺎﺋﻴﺠﺎن ﺳﺎن‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻫﻚ وڏو آﻟﻮ ﻧﺼﺐ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻓﻠﻜﻴﺎت ﺟﻲ‬
‫‪146‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪي ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو ﻛﻤﺎل رﮐﻨﺪڙ آﻟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻓﻖ ﻣﺎن ﺳﺞ‪ ،‬ﺗﺎرا ۽ ﭔﻴﻦ‬
‫ﺳﺘﺎرن ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ﺟﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ آﻟﻲ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ‬
‫ﺳﺎل ﺟﻲ ﻣﺪت‪ ،‬ﺳﻴﺎرن ﺟﻲ ﻣﺪت ۽ ﭼﻨﺪ ﮔﺮﻫﮡ ﺟﻲ ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﺳﻴﺎرن ﺟﻲ ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ اڄ ﺟﻲ ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ ﺳﺎن ﮔﻬﺮو ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ۾ اﻧﺪر اﻓﺮاﺗﻔﺮي ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ درﺟﻦ‬
‫ﺑﺎﺻﻼﺣﻴﺖ ﻣﺎﻫﺮ ﻓﻠﻜﻴﺎت ۽ رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﻦ ﮐﻲ اﺗﺎن ﭜﭵﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪1908 ‬ع ۾‬
‫روﺳﻲ آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮن وﻳﺴﻠﻲ وﻳﺎﭨﻜﻦ )‪ (Vassily Wyatkin‬رﺻﺪﮔﺎه ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﺎت ﺟﻮ اﻧﻜﺸﺎف ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬رﺻﺪﮔﺎه ‪1424‬ع‪1429-‬ع ﺟﻲ وچ ۾ وﻗﺖ ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺎﻫﺮ ﻓﻠﻜﻴﺎت ۽ ﺣﻜﻤﺮان اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ان وﻗﺖ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ رﺻﺪﮔﺎﻫﻦ ۾ ﻫﻚ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ رﺻﺪﮔﺎه ﺟﻲ‬
‫ﺟﻤﺸﻴﺪ اﻟﻜﺸﻲ‪/‬ال ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﻋﻠﻲ ﻗﻮﺷﺠﻲ ۽ ﺧﻮد اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫وري ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ رﺻﺪﮔﺎه ﻣﻴﻮزﻳﻢ‬
‫‪1970‬ع ۾ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﻳﺎد ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﺎ اﺳﭩﺎر‬
‫ﭼﺎرﭨﺲ‪ ،‬زﻳﺞ ﺳﻠﻄﺎن ۽ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﻛﻢ ﺟﻲ اﻫﻢ ﮀﭙﻴﻞ ﻳﻮرﭘﻲ اﻳﮉﻳﺸﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭔﻲ اﺷﺎﻋﺖ رﮐﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ۾ آﺳﭩﺮوﻟﻴﺒﺲ ۽ ﭔﻴﻦ اﻻﺋﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺧﻮد رﺻﺪﮔﺎه ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﻟﮙﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬رﺻﺪﮔﺎه ﺟﺎ ﻧﻘﺸﺎ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﻄﺎﻃﻲ ﺟﺎ اﻋﻠﻰ ﻧﻤﻮﻧﺎ ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ آﻻت ﺟﺎ ﻣﺎڊل ﺑﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻮ اﺳﺎن ‪ 15‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ ﮔﻬﻤﻲ ورﺗﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻴﺪان ۾ ﻫﻴﭟ‬
‫ﻟﻬﮡ ﻻ‪ ‬ڏاﻛﮡ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﭘﻮ‪ ‬ڏاﻛﮡ‬
‫ﻟﻬﻲ ﻫﻴﭟ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ آڏو ﺑﻴﻬﻲ ﭘﻮز ﭠﺎﻫﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺳﻬﮣﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ وﻳﭡﻞ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻓﻠﻜﻴﺎﺗﻲ ﻋﻠﻢ ﺟﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺑﻪ‬
‫ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ اﺗﺎن ﺟﻲ ﭔﺎرن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﻳﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺼﻮم ﭔﺎرن‬
‫ﮐﻲ ﻣﻨﻊ ﻛﺮڻ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي ۽ ڊراﺋﻴﻮر‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺧﻮش ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ وري اﻫﺎ ڏاﻛﮡ ﻧﻪ ﭼﮍﻫﮣﻲ‬
‫ﭘﻮﻧﺪي ﭘﻮ‪ ‬ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻫﻪ رخ ﺟﻮ ﭘﭧ ۽ ﺳﻠﻄﺎن ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﭘﻮﭨﻮ‪ ،‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي‬
‫۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫دﻟﭽﺴﭙﻲ وﭠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺘﺮي ﻫﻮ ﺳﻴﺎﺳﺖ ۽ ﻓﻮﺟﻲ ﻓﺘﺢ ۾ دﻟﭽﺴﭙﻲ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح اﻫﻮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﻫﻮ ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﻫﻚ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ رﻳﺎﺿﻴﺪان ۽ ﻣﺎﻫﺮ ﻓﻠﻜﻴﺎت‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻫﻦ ﻓﻨﻮن ﻟﻄﻴﻔﻪ‪،‬‬
‫‪147‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺷﺎﻋﺮي ۽ ﺗﺎرﻳﺦ ﻟﮑﮡ ۽ ﻗﺮآن ﺟﻮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻮ ﻛﺮڻ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﻧﺪاز ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪1417 .‬ع‬
‫۾ ﻋﻠﻢ ﻓﻠﻜﻴﺎت ﮐﻲ اﮘﺘﻲ وڌاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﻋﻠﻰ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ رﻳﮕﺴﺘﺎن اﺳﻜﻮاﺋﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن وارو ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫‪1420‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ ۽ ان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪاﻧﻦ ﮐﻲ ﻣﻘﺮر ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ اﺗﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ڏﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺨﺼﻴﺘﻦ ۾ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻤﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﻣﻬﺎرت ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻋﻤﺎرﺗﻮن‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮن‪ ،‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺷﺎه زﻧﺪه‪ 40 ،‬ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻮ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬اﻳﻮان‬
‫ﺗﺨﺖ ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر رﺻﺪﮔﺎه ﻫﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ان زﻣﺎن ۾ دﻧﻴﺎ‬
‫ﺟﻲ ﻋﺠﺎﺋﺒﺎت ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ُاﻟﻎ ﺑﻴﮓ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﻋﻠﻢ دوﺳﺖ ﭘﻮﭨﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻋﻠﻢ ﻧﺠﻮم ﺟﻮ ﺷﻮﻗﻴﻦ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻧﺠﻮم ﺟﺎ ﻧﻘﺸﺎ ﺟﻴﻜﻲ ان ﺗﻴﺎر ﻛﻴﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ ﻫﺌﺎ‪1650 .‬ع ۾ ﻫﻨﻦ‬
‫ﻧﻘﺸﻦ ﮐﻲ ﻻﻃﻴﻨﻲ زﺑﺎن ۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ آﻛﺴﻔﻮرڊ ﻣﺎن ﺷﺎﻳﻊ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬اﻳﺮان‬
‫ﺟﻮ ﻣﻮﺟﻮده ﻛﻴﻠﻴﻨﮉر ﺑﻪ ان ﺟﻮ ﻣﺮﺗﺐ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ ۽ ﺑﺮﺟﻦ ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ۽ ان ﺟﺎ ﻣﻘﺎم ﺑﻪ‬
‫ان ﺟﺎ ڏﻧﻞ آﻫﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ دور ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ﺷﻤﺎر ﺣﺴﻴﻦ ﺷﻬﺮن ۾ ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﻓﺴﻮس ﺟﻮ ‪ 27‬آﻛﭩﻮﺑﺮ ‪1449‬ع ﺗﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﺎﻏﻲ ﭘﭧ ﺟﻲ ﻫﭥﺎن ﻗﺘﻞ ﻛﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‪.‬‬

‫ه )‪(Shah-i-Zinda‬‬ ‫ﺌ ز‬
‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ رﺻﺪﮔﺎه ﮐﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪﻫﻪ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﻲ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ ڊراﺋﻴﻮر ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎري ﭘﻮ‪ ،‬ﭘﻨﮅ ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻫﻜﮍو اوﻧﭽﻮ ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ ﮔﺬر ﮔﺎه ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻫﻠﻜﻲ ﮔﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﭽﻜﺎري‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ‪14‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻮ اﻣﻴﻦ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﻬﻮﻟﻲ ۾ ﺻﺮف ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ‪ ،‬ﻣﺤﻼﺗﻦ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻦ وﻏﻴﺮه ﮐﻲ ﺟﺎﻳﻮن‬
‫ﻧﻪ ڏﻧﻴﻮن ﭘﺮ اﺗﻲ اوﻟﻴﺎﺋﻦ‪ ،‬ﺻﻮﻓﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺰرﮔﻦ‪ ،‬ﻣﺤﺪﺛﻦ ۽ ﺻﺤﺎﺑﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻮن ڏﻧﻴﻮن‬
‫آﻫﻦ‪“ .‬ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه” ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “زﻧﺪه ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ” ﻫﻲ‪ ‬ﺧﻄﺎب ﺣﻀﺮت‬
‫ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﮐﻲ ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس رﺿﻪ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﷺ‬
‫ﺟﻮ ﺳﻮٽ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺷﻜﻞ ﺷﺒﻴﻬﻪ ۾ ﺑﻠﻜﻞ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﺒﻲ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﷺ‬
‫ﺟﻬﮍو ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺘﻴﻦ )‪ (7‬ﺻﺪي ۾ ﺗﺒﻠﻴﻎ اﺳﻼم ﻻ‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ رخ ﻛﻴﻮ ﻫﺌﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺟﻲ دوران ان ﮐﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮي ِﺳ ِﺴﻲ ڌڙ ﮐﺎن ڌار ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻬﻴﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ زﻧﺪه ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﮇﻳﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ان ﻣﺒﺎرڪ‬
‫‪148‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﺴﺘﻴﻦ ﻣﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﷺ ﺟﻲ ﺟﺴﺪ اﻧﻮر ﻣﺒﺎرڪ ﮐﻲ ﻟﺤﺪ ۾ ﻻﭤﻮ‬
‫۽ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن آﺧﺮ ۾ ﭘﺎڻ ﻟﺤﺪ ﻣﺒﺎرڪ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻣﻜﻲ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ ﺑﻪ‬
‫رﻫﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺣﻀﺮت اﻣﻴﺮ ﻣﻌﺎوﻳﻪ � ﺟﻲ دور ۾ آﺧﺮي وﻗﺖ ۾ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﻴﺪ‬
‫ﺑﻦ ﻋﺜﻤﺎن ﺑﻦ ﻋﻔﺎن � ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺧﺮاﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ۽ اﺳﻼم ﺟﻮ ﭘﺮﭼﻢ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﺰار ﻫﻚ ﺟﺒﻞ ﺟﻲ ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﺗﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭘﭥﺮ ﺟﻮن ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ڏاﻛﮣﻴﻦ ﻻ‪ ‬ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ڏاﻛﮡ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮡ ﻣﻬﻞ ۽ واﭘﺲ اﭼﮡ‬
‫ﻣﻬﻞ ﺟﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﻓﺮق ﺿﺮور ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻮ ﭔﮅاﺋﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ‪ 35‬ڏاﻛﺎ آﻫﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻴﺮ ‪ 36‬ﺗﻪ ﻛﻴﺮ وري ‪ 40‬۽ ‪ 50‬ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭘﻴﻮ ﻛﺮي‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻴﺎح ﺗﻪ ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ﮘﮣﻴﻨﺪا وﭸﻦ ﭘﻴﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﻮ ﭘﺌﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﭔﻨﻬﻲ وﻗﺘﻦ ۾ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ڏاﻛﮡ ﻟﻬﮡ ۽ ﭼﮍﻫﮡ ۾ ﮘﮣﭗ ﺳﺎﮘﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ دﻋﺎ ﻗﺒﻮل ﭤﻴﻨﺪي ﻳﺎ ﭼﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﻫﻮ ﮔﻨﺎﻫﻦ ﮐﺎن ﭘﺎڪ ﻫﻮﻧﺪو‪ .‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻲ وﭸﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﻲ ان ﮐﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭘﻴﺎ ڏﻳﻦ‪ .‬ﭤﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ان ۾ ﺳﭽﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﻫﺠﻲ ﭘﺮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺧﻴﺎل ۾ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ڏاﻛﮡ ﺗﻲ‬
‫ﺟﻠﺪي ﭼﺎڙﻫﮡ ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ڌﻳﺎن ﻫﭩﺎﻳﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ اﻫﻲ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﮔﻬﮣﻴﻮن‬
‫۽ ڏﮐﻴﻮن ﻧﻪ ﻟﮙﻦ ۽ ﺟﻠﺪي ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﭸﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮن‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ ڏاﻛﮣﻴﻮن‬
‫ﮘﮣﻲ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ‪ ،‬ﭔﻪ‪ ،‬ﭨﻲ‪ ،‬ﭼﺎر‪ ....‬ﭘﺮ ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻫﻪ ﺋﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ڏاﻛﮣﻴﻮن ﮘﮣﻴﻮن ﻳﺎ ﭼﮍﻫﻮن‪،‬‬
‫ﭤﻮرﻳﻮن ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭼﮍﻫﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻤﻮار ﮔﻬﭩﻲ ﺷﺮوع ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﻧﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺨﺼﻴﺘﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ۽ ﻫﺎﮢﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﮔﻮڙ‬
‫ﮔﻬﻤﺴﺎن ﮐﺎن ﭘﺮي ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻧﻨﮉ ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﻫﻚ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ‬
‫ڊﮔﻬﻲ ﮔﻬﭩﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻛﭥﺎن ﺳﻮڙﻫﻲ ﻛﭥﺎن وﻳﻜﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺟﻮ رخ ﺟﺒﻞ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﻃﺮف ﻫﻮ‪.‬‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭼﮍﻫﻨﺪي ﺋﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﻣﻘﺒﺮن ﺗﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬اﺗﺎن ﺋﻲ ﻣﻘﺒﺮا ﺷﺮوع‬
‫ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻨﻦ ﻣﻘﺒﺮن ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‪ ،‬اوﭼﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ڍاﻧﭽﻮ ﭨﻦ ﺣﺼﻦ‬
‫۾ ورﻫﺎﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻴﭡﻴﻮن‪ ،‬وﭼﻮن ۽ ﻣﭥﺎﻧﻬﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭨﻨﻬﻲ ﺣﺼﻦ ﮐﻲ دروازن ﺟﻲ‬
‫ذرﻳﻌﻲ اﻟﮗ اﻟﮗ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺎر ﻣﺤﺮاب واري ﮔﻨﺒﺬ وارن رﺳﺘﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺟﮍﻳﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ “ﭼﺎرﭨﻚ” ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻴﭡﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾‬
‫‪149‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﺎرﭨﻚ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺋﻲ ﻗﺎﺿﻲ زادي روﻣﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ ﭔﻪ ﮔﻨﺒﺬ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﭼﻮﻛﻨﮉي ﻋﻈﻴﻢ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ واﻧﮕﺮ ﺣﺴﺎﺑﺪان ۽ ﻣﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﺠﻮم ﻫﻮ‪ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻮ اﺳﺘﺎد ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﻣﺎن‬
‫ﺗﻮﻫﺎن آﺳﺎﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﻧﺪازو ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮري ﺧﺎﻧﺪان ﻋﺎﻟﻤﻦ ۽ اﺳﺘﺎدن‬
‫ﮐﻲ ﻛﻴﺘﺮي ﻋﺰت ڏﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺣﺎﻻﻧﻚ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻮ ﺷﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻮ ﺷﺨﺺ ﻧﻪ ﻫﻮ‬
‫ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ان ﮐﻲ ﻫﺘﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ‪ 11‬ﻫﻴﻦ ‪ 12‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي‪ ‬ﺟﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻛﺘﺒﻪ اﭸﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻗﻲ آﻫﻦ‪ .‬وﭼﻴﻦ ﺣﺼﻲ‬
‫۾ ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻘﺒﺮا آﻫﻦ‪ ،‬اﻫﻲ ‪ 14‬ﻫﻴﻦ ‪ 15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﺟﺎ ﻓﻮﺟﻲ‪ ،‬اﺷﺮاﻓﻴﻪ ۽ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﺎ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﻘﺒﺮن ۾ اﻣﻴﺮ ﺧﻮاﺟﻪ ﺟﻲ ڌي‪ ‬اﻣﻴﺮ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭜﺎﺋﭩﻲ ﺷﺂدي ﻣﻠﻚ‪ ،‬اﻣﻴﺮ زادي ﺗﻐﻠﻮﻃﻴﻜﻦ ۽ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭜﻴﮡ‬
‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻜﺎ وﻏﻴﺮه ﺟﺎ ﻣﻘﺒﺮا آﻫﻦ‪ .‬وري ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬دوﻟﺖ ﺧﻮش ﺑﻴﮓ ﺟﻮ ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ‪1812‬ع ۾‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ وارو رﺳﺘﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻮ‪ ،‬اﺗﺎن ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه ﺟﻲ‬
‫ﻣﺰار ﺟﻮن ڏاﻛﮣﻴﻮن ﺷﺮوع ﭤﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﭥﺎﻧﻬﻮن ﺣﺼﻮ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﺬرﮔﺎه ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﭘﺘﻞ ﺟﻲ ﭼﻮﻛﻮر ﭘﻠﻴﭧ ﺗﻲ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﷺ ﺟﻲ ﻫﻚ ﺣﺪﻳﺚ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪Prophet Muhammad (PBUH) Said: “Kasam ibn Abbas is more‬‬
‫”‪than any other person looks like me by character and appearance.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﺬرﮔﺎه ﺟﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺳﻨﻬﮍي ﮔﻬﭩﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﺪر‬
‫ﮔﻬﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻜﮍو ﻗﺎري ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﺗﻼوت ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻮ اﺳﺎن ﺗﺮﻛﻲ ﺗﻮپ ﻛﺎﭘﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﺑﻪ ڏﭠﻮ‪ ،‬ﻫﻚ ﻗﺎري ﮐﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ‬
‫ﭼﻮﻏﻮ ۽ ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻃﺮف ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﭨﻲ ﻓﻮٽ وﻳﻜﺮي ۽ ‪ 4‬ﻓﭧ‬
‫اﮀﻲ ﭴﺎري ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮن ڏﺳﻦ ﭘﻴﺎ اﻧﺪر ﺧﻮﺷﺒﻮدار ﻋﻮد ۽ ﻟﻮﺑﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﭼﺌﻨﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﻣﺎﺣﻮل ۾ روﺣﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﺟﺎ اﺣﺴﺎﺳﺎت ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﺑﻠﻜﻞ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ اﻫﻮ ﺗﺮﻛﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭴﺎري‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﮐﻮﻫﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﭥﺎن ﮀﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ اﻫﻮ ﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮﺋﻲ ﮐﻮﻫﻪ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه ﭨﭙﻮ‬
‫ڏﻧﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﺟﻲ ﻣﺰار ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي‬
‫وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ۾ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﻲ ﻧﻜﺘﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﺿﻮ ﻛﺮي ﻧﻔﻞ ﺑﻪ‬
‫‪150‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭘﮍﻫﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫۽ ﻣﺰار ﮐﻲ ﺣﺴﻴﻦ ﻛﻨﺪه ﻛﺎري واري ﻛﺎﭠﻲ وچ ۾ ڏﺋﻲ اﻟﮗ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬ﮔﻬﺮي ﻧﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻳﻦ ۽ ﭘﻴﻠﻴﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ ﻛﻢ وڏي ﻣﻬﺎرت ﺳﺎن‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﺳﻮن ﺳﺎن ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﻟﮑﻴﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻫﻚ ﻓﻮﺟﻲ‬
‫ﺟﺮﻧﻴﻞ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻠﻨﺪي ﮔﻠﻲ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﭨﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ اﻣﻴﺮ ﺟﻲ زال ﺗﻤﺎن آﻗﺎ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﻫﻚ دﻳﻨﻲ رﻫﻨﻤﺎ ﺣﺎﺟﻲ‬
‫اﺣﻤﺪ ﺟﻮ ﻫﻮ ۽ ﭨﻴﻮن ﻫﻚ ﮔﻤﻨﺎم ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺷﺎﻫﻪ زﻧﺪه ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺗﻲ ﻛﺘﺒﻮ ۽ ﻣﺮڻ واري ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﻣﺮڻ واري ﻣﺮد ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ زال ﺟﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﺳﺎﮘﻲ‬
‫ﺻﻮرﺗﺤﺎل اﺳﺎن روس ۾ ﺑﻪ ڏﭠﻲ ﻫﺌﻲ زال ﻣﮍس ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭘﺎﻟﻴﻞ ﺟﺎﻧﻮرن ﺟﻮن ﻗﺒﺮون ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﻲ وري اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺟﺎﻧﻮرن‬
‫ﻣﺜﻼ ﭔﻠﻲ ﻛﺘﻲ وﻏﻴﺮه ﺟﺎ ﺑﻮﺗﺎ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ڏاﻛﮣﻴﻮن ﻟﻬﮡ ﺷﺮوع‬ ‫ً‬
‫ﻛﻴﻮن‪ .‬واٽ ﺗﻲ ﻫﻚ ﺳﻜﻴﻮرﭨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻠﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ اﺋﻴﻦ ﮀﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﮐﻲ ﻧﭩﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﭠﻲ ﭨﻬﻚ ڏﻧﺎ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ وﻳﭽﺎري‬
‫وٽ ان ﺟﻮ ﺟﻮاب ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن اﻫﻮ ﺗﻪ ڏﭠﻮ ﭘﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ اﻫﻮ‬
‫ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‪“:‬اﺳﺎن ﻛﻴﮇا ﻧﻪ ﺑﺪﻧﺼﻴﺐ آﻫﻴﻮن ﺟﻮ ﻣﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﻪ زاﻟﻦ ﮐﺎن‬
‫ﺟﺎن ﻧﻪ ﭤﺎ ﺑﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮن‪”.‬‬
‫ﺗﻨﻬﻦ ﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ “ﻫﺎ ﭘﺮ ﻓﻜﺮ ﻧﻪ ﻛﺮ ﺑﻬﺸﺖ ۾ ﺗﻪ ﺣﻮرون ﻣﻠﻨﺪﻳﻮن‪”.‬‬
‫ﻣﻮن ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺑﻬﺸﺖ ۾ ﺟﻴﻜﻲ ﺣﻮرون ﻣﻠﻨﺪﻳﻮن‪ ،‬اﻫﻲ ﺑﻪ اﻫﻲ ﺋﻲ زاﻟﻮن‬
‫ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن‪ ”.‬ﺧﻴﺮ اﻫﮍي ﻃﺮح ﮐﻠﻨﺪا ﻣﺸﻜﺮي ﻣﺬاق ﻛﻨﺪا ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫آﺧﺮي ڏاﻛﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ڏي ﺣﺎل اﺣﻮال وﻳﻨﺪي ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن‬
‫ڏاﻛﮣﻴﻦ ﮘﮣﻴﺌﻲ ۽ ﻟﻬﻨﺪي ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﭤﻴﻮن؟”ﻣﻮن ﺟﻮاب ڏﻧﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ‪“:‬وﻳﻨﺪي‬
‫اﻻﺋﻲ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ڏاﻛﮣﻴﻮن ﮘﮣﻴﻢ ﻣﻮن ﮐﺎن ﺗﻪ وﺳﺮي وﻳﻮن ﭘﺮ واﭘﺴﻲ ۾ ‪ 38‬ﻟﮙﻴﻮن‪”.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﮐﻠﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ڏاڍي ﭼﺎﻻڪ آﻫﻴﻦ‪ .‬ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﮍي ﻛﻴﺌﻲ ﺟﻮ ﻣﺎن ﺗﻮﮐﻲ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﭼﺌﻲ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﻮ ﺳﮕﻬﺎن ﺗﻪ ﮔﻨﻬﻪ ﮔﺎر آﻫﻴﻦ‪ .‬۽ ﻣﺎن ﺗﻪ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺟﻴﺘﺮﻳﻮن ﮘﮣﻴﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮان ﭤﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﻮن ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﻫﺎ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻳﻘﻴﻦ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ دﻋﺎﺋﻦ ۾ ﻣﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪس‪ .‬ﺳﻮ ﻓﻜﺮ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺋﻲ ﻧﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭟ ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﮏ ۽ اڃ ﺑﻪ ڏاڍي ﻟﮙﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ‬
‫‪151‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻛﺠﻬﻪ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻫﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن وﻛﮣﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﻮ‬
‫ﺷﻴﻦ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﭔﮅاﺋﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﺳﻤﺠﻬﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺎح آﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬اﻫﻲ‬
‫ڊاﻟﺮن ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪا ﺳﻮ اﻫﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻫﭣ ﻣﺎن وﭸﺎﺋﮡ ﻧﻪ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﻫﻮ ﺳﻴﺎﺣﻦ‬
‫ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻲ اﻫﻤﻴﺖ ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮﺷﺎﻣﺪ ﺑﻪ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫وﭠﮣﻮ ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﻫﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻪ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﻳﺎ ﮐﺎڌي ﺟﻮ دﻛﺎن ﮐﭙﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫آﺧﺮﻛﺎر ﻫﻚ دﻛﺎن ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ اﺗﺎن ﭘﺎﮢﻲ ۽ آﺋﺴﻜﺮﻳﻢ ورﺗﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ اﭼﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ۽ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﺑﻪ ﻫﻚ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﻮﺗﻞ ۽‬
‫آﺋﻴﺴﻜﺮﻳﻢ ڏﻧﻲ ۽ اﺳﺎن ﺑﻪ ﮐﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮري ﻫﺎﻧﻮ ﺟﻬﻞ ﻛﺌﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫وﻗﺖ ﮔﻬﮣﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬وري رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺑﺎزار ۾ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ڏاﻧﻬﻦ ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Dance Party‬‬ ‫ر‬

‫ﺷﺎم ﺟﻮ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﻻن ۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾‬
‫وﻳﭩﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻛﺎﻓﻲ اﭼﻲ‬
‫وﺋﻲ ۽ ﭘﻴﺌﮡ ﺷﺮوع ﻛﺌﻴﺴﻴﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻪ وﭸﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ ﭘﺮ ﺳﭵﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻠﻲ ﻫﻠﻲ‬
‫ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻮ ﭘﺎڻ ﮐﻲ وڌﻳﻚ ﭤﻜﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻛﺮي‬
‫ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﮍو ﻛﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻴﻮن ﺗﻪ ﭤﻚ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ۽ ﺷﺎم ﺑﻪ ﺳﭡﻲ‬
‫ﮔﺬري‪ ،‬ﺳﻮ اﺗﺎن اﭤﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻮ ﻛﻠﭽﺮل ﺷﻮ ﻳﺎ ﺳﺮﻛﺲ )ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﺎ ﺳﺮﻛﺲ ﺑﻪ ڏاڍا ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ( ﻫﺠﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺷﺎم اوڏي وﭸﻮن‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اڄ اﺳﺎن ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ۽ ذﻫﻨﻲ ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﭤﻜﻴﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺳﻮن ﺗﻪ ﺷﻮ ڏﺳﻲ ذﻫﻨﻲ ﻃﻮر ﭘﺮﺳﻜﻮن ﭤﻲ‬
‫وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ ۽ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﭤﻜﺎوٽ ﮐﺎن ﺑﻪ ﺑﭽﻲ ﭘﻮﻧﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺳﺮﻛﺲ ﺗﻪ ﻫﻦ وﻗﺖ ﻛﭥﻲ ﺑﻪ ﻛﻮﻧﻪ ﻫﻠﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﻫﻜﮍو‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﭥﻲ ﻛﻠﭽﺮل ﺷﻮ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ۽ ﺑﻮﻓﻲ ڊﻧﺮ ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫اوڏاﻧﻬﻦ ﻓﻮن ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﭵﻲ ﺑﻚ آﻫﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﺳﻴﭧ ﻧﺎﻫﻲ ﭘﺮ وري ﻫﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻚ ﭔﻴﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﮘﺎﺋﮡ وﭴﺎﺋﮡ ۽ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﻮ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﭼﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﭠﻴﻚ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮ اﺗﻲ ﻓﻮن ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ وٽ ﺳﻴﭧ ﺧﺎﻟﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺑﻚ ﻛﺮي ﮀﮇي ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﻫﻦ ﭨﺎﺋﻴﻢ‬
‫ﭘﮁﻴﻮ اﺳﺎن ان ﮐﻲ ‪ 8‬ﺑﺠﻲ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ڏﻧﻮ‪ .‬ﺗﻴﺎر ﭤﻲ اﭠﻦ ۾ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻫﻴﭟ‬
‫آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮري اﭠﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ ان ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ‪‬‬
‫ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ اﺳﺎن ﺟﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ ﭘﺮاﮢﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ ﻫﻮ ۽ ﻫﻲ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﺌﻴﻦ‬
‫‪152‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ۾ ﺑﻪ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﺎ ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﺳﻤﺠﻬﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ ﭤﻮرو‬
‫ﻣﺎڊرن ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ۾ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻗﺪﻳﻢ ﻋﻼﺋﻘﻮ ۽ ﺟﺪﻳﺪ ﻋﻼﺋﻘﻮ‬
‫ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻠﻜﻞ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﻻﭤﻮ ۽ اﺷﺎرو ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﻛﺮاﻳﻮ ۽ ﭨﭗ ڏﺋﻲ رواﻧﻮ ﻛﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﺟﻮ ارادو‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ واﭘﺴﻲ ۾ روڊ ﺗﺎن ﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎن ﺟﺘﺎن ﮐﺎن اﺳﺎن‬
‫ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ڊم ﻻﺋﻴﭧ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﮔﻬﭧ ﻻﺋﻴﭧ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﺖ ﺟﻲ وچ ﺗﻲ وڏو ﻓﺎﻧﻮس ۽ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻧﻨﮉا ﻓﺎﻧﻮس ۽ ﺑﻠﺐ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻻﺋﻴﭧ ﺳﭝﻨﻲ ۾ ڊم ۽ رﻧﮓ ﺑﺮﻧﮕﻲ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻮﺋﻲ ڊﺳﻜﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﺎچ ﺿﺮور‬
‫ﻫﻮﻧﺪو‪ ،‬ﻛﭥﻲ ﭼﻮﻛﻨﮉﻳﻮن ﻣﻴﺰون ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﮔﻮل ﻣﻴﺰن ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن‬
‫ﻛﺮﺳﻴﻮن رﮐﻴﻞ‪ .‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻚ ﺳﻄﺢ ﺗﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ ﻛﭥﻲ ﻣﭥﻲ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﻫﻴﭟ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻬﮣﻴﻮن ﺳﻤﺎرٽ ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن ۽ ﺑﺎڊي ﺑﻠﮉر ﮀﻮﻛﺮا اﺗﻲ وﻳﭩﺮ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﺳﭛ‬
‫ﻛﺎري ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن رﻧﮓ ﮔﻮرو‪ ،‬ﻗﺪاور ﭔﻴﻮ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ڊرﻳﺲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ۾ ﻟﻄﻒ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﮔﻬﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﺎن‬
‫ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺑﻜﻨﮓ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﺎ ۾ آواز ﭔﮅاﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﻧﺎﻟﻮ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ وﻳﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭔﻦ‬
‫ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻫﻚ ﻫﻚ ﻛﺮﺳﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﭥﻲ ‪ 10‬ﻛﺮﺳﻴﻦ واري‬
‫ﭨﻴﺒﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭼﺎر‪ .‬ﺟﻴﺘﺮي ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻜﻨﮓ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺴﺎب‬
‫ﺳﺎن وﻳﻬﺎرن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﻛﺮاﻛﺮي ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﺳﺠﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﻧﻴﭙﻜﻦ‬
‫ﮐﻲ ﮔﻞ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﭠﺎﻫﻲ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬۽ وچ ﺗﻲ ﻫﻜﮍي ﻧﻨﮃي ﮔﻠﺪﺳﺘﻲ ۾ ﮔﻞ‬
‫۽ ﻣﻴﮡ ﺑﺘﻲ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬روﻣﺎﻧﻮي ﻣﺎﺣﻮل ﭘﻴﺪا ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ ﮐﻲ وڌاﺋﮡ‬
‫ﻻ‪ ‬اﻫﺎ ﺷﻤﻊ ﭔﺎري وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ وچ ۾ ﻧﻨﮃي اﺳﭩﻴﺞ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ آرﻛﺴﭩﺮا‬
‫ﭘﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﮀﻮﻛﺮا ۽ ﻫﻚ ﮀﻮﻛﺮي اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ آﺋﻲ‪ .‬ﮀﻮﻛﺮن‬
‫آرﻛﺴﭩﺮا وﭴﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ ﮀﻮﻛﺮي ﺳﻴﻮرا ﻧﺰار ﺧﺎن ﮔﻠﻮﻛﺎره ﺟﺎ ﻧﻐﻤﻪ‬
‫ﮘﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻠﻮﻛﺎرا ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻧﻐﻤﻪ ﻧﮕﺎر‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر ۽ ﮔﻠﻮﻛﺎره‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ ﮘﺎﻳﻮ آﻫﻲ ۽ اﻳﻮارڊ ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﮀﻮﻛﺮي ﻣﺎﺋﻴﻚ ﺗﻲ ازﺑﻚ ۽ روﺳﻲ ﻧﻐﻤﻪ ﮘﺎﺋﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ زﺑﺎن ﺗﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ ﭘﺮ اﻫﺎ ﻫﻚ ﻗﺪرﺗﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻴﻮزڪ ﺟﻮ اﺛﺮ ﻫﺮ اﻧﺴﺎن‬
‫ﺗﻲ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺎ زﺑﺎن ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﻫﺮ ﻫﻚ ﮐﻲ ﻣﻮﻫﻲ‬
‫وﺟﻬﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ڌن ﺟﻴﺌﻦ وڌﻧﺪي ﭘﺌﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻛﺮﺳﻲ‪ ‬ﺗﻲ وﻳﭡﻲ ﺋﻲ ﺟﻬﻮﻣﮡ‬
‫‪153‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻟﮙﺎ‪ .‬اﺳﺎن وٽ وﻳﭩﺮ آﻳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﭩﺎﭨﺮ ۽ ﺳﻮپ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫اﻫﻮ ڏﺋﻲ وري ڌﻳﺎن اﺳﭩﻴﺞ ﭘﺎﺳﻲ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺗﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻮ ﮔﻠﻮﻛﺎر آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫وري اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺼﻮر‪ ،‬اداﻛﺎر ۽ ﮔﻠﻮﻛﺎر ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ازﺑﻚ ﭘﺎپ‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺟﻮ ﺑﺎﻧﻲ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان ﺟﺎ ﮔﺎﻧﺎ ﮘﺎﻳﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺟﻬﻮﻣﮡ وڌي وﻳﻮ ۽ اوﭼﺘﻮ اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﺎچ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن اﭼﻲ وﻳﻮن‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﭩﺎﭨﺮ ۽ ﺳﻮپ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﭘﻴﺌﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﺪر ﮔﺮﻣﻲ ۽‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﺎﺋﺶ ﺟﻮا ﻇﻬﺎر ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺻﺒﺮ ﻛﺮي ﺗﻤﺎﺷﻮ ڏﺳﮡ ۾ وڌﻳﻚ ﭘﺌﻲ ﻣﺰو‬
‫آﻳﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﺋﻲ اﻫﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ ڏﺳﺠﻲ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﭘﺌﻲ‬
‫ﻧﭽﻴﺎ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺑﻪ اﺳﭩﻴﺞ ڏي ﻣﻨﻬﻦ ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ زال ﻣﮍس‪ ،‬ﭜﻴﮡ‬
‫ﭜﺎﺋﺮ‪ ،‬ﭜﻴﮣﻮن وﻏﻴﺮه ﺳﭛ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﭼﻴﻠﻬﻪ ۾ ﻫﭣ وﺟﻬﻲ ﻧﭽﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻫﻮ‬
‫ﻣﺴﺌﻠﻮ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﭩﻴﺞ ﺗﻪ اﻳﮇو وڏي ﻧﻪ ﻫﻮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻫﺠﻮم ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﺮ‬
‫ﻛﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﺮﺳﻲ‪ ‬ﺗﺎن اﭤﻲ اﺗﻲ ﺋﻲ ڊاﻧﺲ ﻛﺮڻ ﻟﮙﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻜﮍو ﺟﻮڙو ڊاﻧﺲ ۾ ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ آزﻣﺎﺋﺶ وڌي وﺋﻲ ﺗﻪ ﻛﺎڏي ڏﺳﻮن‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﭝﻨﻲ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﻣﺴﻜﺮاﺋﮡ وارو ﺳﺎٿ اﺳﺎن ﺑﻪ ڏﻧﻮ ۽ ﺗﺎڙﻳﻮن ﺑﻪ وﭴﺎﻳﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻬﮍا ﭤﻮرا ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺗﺎڙﻳﻦ ۾ ﺳﺎٿ‬
‫ڏﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺴﺌﻠﻮ اﻫﻮ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳﻮ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ ڊاﻧﺲ‬
‫ﻛﺮڻ وارا ڊاﻧﺲ ﭘﻴﺎ ﻛﻦ ﺗﻪ وﻳﭩﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻴﺌﻦ ﭘﻬﭽﻲ؟ اﻧﻬﻦ‬
‫وﻳﭽﺎرن ﮐﻲ ﺗﻪ ﻛﮁﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻮن ﮐﻲ اﺑﻪ ان ﺗﻲ رﺣﻢ ﭘﻴﻮ‬
‫اﭼﻲ ﭘﺮ اﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﭘﻬﺮﻳﻮن ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو‪ .‬ﻫﻮ اﻫﮍا اﻳﻜﺴﭙﺮٽ ﭤﻲ وﭸﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻮن اﭸﺎ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻃﺮف ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﭼﻮاﻧﺲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻛﺎ ﻣﺪد ﻛﺮي‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻣﺎﺣﻮل‬
‫ﻣﺎن ﻣﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ڌﻳﺎن ﺟﮇﻫﻦ رﻓﻴﻊ ڏي وﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻮن ﭘﺎڻ ﮐﻲ‬
‫ﺑﻲ وس ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﻮ‪ ،‬آﺧﺮﻛﺎر ﭼﭗ ﭤﻲ ﻣﻴﺰ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﮐﺎڍو‬
‫ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﭤﻮرو وري ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻣﻬﻠﺖ ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ‬ﮐﻲ‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﻻ‪ ‬ﺑﻨﺪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﺌﻮن ﺟﻤﻨﺎﺳﭩﻚ ﺷﻮ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ وري ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ان وﻗﺖ ﺳﺌﻴﭧ ڊش ۽‬
‫ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﮐﺎﺋﻲ ﭘﻲ ﭘﻮ‪ ‬اﭤﮡ ﺟﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ڊﺳﻜﻮ ڊاﻧﺲ واﻧﮕﺮ ﺳﭛ اﭤﻲ ﺑﻴﭡﺎ ۽ اﺳﺎن اﻫﺎ ﮔﺮم ﻣﺤﻔﻞ ﮀﮇي ﻧﻜﺮڻ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ ﮐﺎﺋﮡ‪ ،‬ﭘﻴﺌﮡ ۽ رﻗﺺ ﺟﻲ ﻣﺤﻔﻞ ﺟﺎري ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺎل ﻛﺎﻓﻲ ﮔﺮم ﻫﻮ‪ .‬ﮐﺎڌو واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻟﺬﻳﺬ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ‬
‫‪154‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ اﺳﭩﻴﻨﮉ ﮘﻮﻟﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﭔﻦ ﻗﺪﻣﻦ ﺗﻲ ﻣﻠﻲ‬
‫وﺋﻲ ﭘﺮ اﺗﻲ ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﺑﻴﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪ ‬اﻧﺘﻈﺎر ۾ ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻫﺘﺎن ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫ﻧﻜﺮﻧﺪا ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻮاري ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﻫﺘﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ اﺳﭩﻴﻨﮉ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﻛﻴﺘﺮا ﺑﻪ اﺷﺎرا ﻛﻴﻮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻧﻪ ﺑﻴﻬﻨﺪي‪ .‬اﻫﻮ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﻗﺎﻧﻮن ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮن اﻫﻮ‬
‫ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ اﺳﭩﻴﻨﮉ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﺑﻴﻬﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﻮن ﻣﺴﺎﻓﺮ ﭘﻬﺮﻳﻦ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻨﺪو اﺋﻴﻦ ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Second Time Samarkand‬‬ ‫د‬

‫ﻣﺎن اﻫﺎ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﻨﺪي ﻫﻼن ﺗﻪ اﺳﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ‬
‫آﻳﺎ آﻫﻴﻮن ۽ ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﻲ ﺷﻴﻮن اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﮀﮇي وﻳﺎ آﻫﻴﻮن اﻫﻲ ﮔﻬﻤﻲ وﭠﻮن‪ .‬ﺳﻮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن رﻫﻴﻞ ﻫﻴﻮن‬
‫اﻫﻲ ﮔﻬﻤﮣﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اﺑﺎﮢﻲ ﮘﻮٺ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ڏاﻧﻬﻦ ﺑﻪ وﭸﮣﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﻲ اﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻮ‬
‫ﭘﺮوﮔﺮام رﮐﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﻫﺘﻲ ﭤﻮرو اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪‬‬
‫ﻣﺎرچ‪ ،‬اﭘﺮﻳﻞ ۽ ﻣﺌﻲ ﻳﺎ وري ﺳﻴﭙﭩﻤﺒﺮ ۽ آﻛﭩﻮﺑﺮ ﺟﺎ ﻣﻬﻴﻨﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻫﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻣﻬﻴﻨﻦ ۾ ﻣﻮﺳﻢ ﺑﻬﺘﺮ رﻫﻲ ﭤﻲ ۽ ﮔﻬﻤﮡ واري ﮐﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﭥﻲ ﭤﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻛﭙﮍن ﺟﻲ ﭼﻮﻧﮉ اﻫﮍي ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﻫﺠﻦ ۽ ﮔﻬﭧ ۾ ﮔﻬﭧ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺟﺴﻢ ﮐﻲ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﮔﻮڏن‪ ،‬ﭨﻨﮕﻦ ۽ ﻛﻠﻬﻦ‬
‫ﮐﻲ ڍﻛﻲ ﺳﮕﻬﻦ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻣﻘﺪس ﺟﮙﻬﻴﻮن ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﺮن ﺟﺎ ﻣﻘﺒﺮا‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪون‬
‫وﻏﻴﺮه ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ آﻫﻦ ۽ ﻋﻮرﺗﻦ ﮐﻲ اﻫﮍا ﻛﭙﮍا ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺠﻦ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻮ‬
‫ﭘﻮرﻳﻮن ڍﻛﻴﻞ ﻫﺠﻦ ۽ اﺳﻜﺎرف ﻳﺎ رﺋﻲ ﺟﻮ ﻫﺠﮡ ﺑﻪ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﺎ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻴﺎرا ۽ ﻗﺮب ﻛﺮڻ وارا آﻫﻦ‪ .‬ڏوﻫﻦ ﺟﻲ ﺷﺮح ﮔﻬﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﻦ ﻛﺮي‬
‫ﻋﺎم ﺳﻔﺮي اﺣﺘﻴﺎﻃﻲ ﺗﺪﺑﻴﺮن ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪي ﺑﻐﻴﺮ ﺧﻮف ۽ ڊپ ﺟﻲ ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﻮ‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﻣﻬﺎﻧﮕﻮ ﻧﭥﻮ ﭘﻮي‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ‪ 15-10‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺮاﻳﻮ وڌ ۾ وڌ ﭔﻪ ‪ U.S.A‬ڊاﻟﺮ ﺧﺮچ ﭤﻴﻨﺪا‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ اي ﭨﻲ اﻳﻢ‬
‫ﺳﭵﻲ ﺷﻬﺮ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺮڏﻳﻬﻲ ﻛﺎرڊ ﻗﺒﻮل ﻛﻦ ﭤﺎ ۽ ان ﺳﻠﺴﻠﻲ ۾‬
‫اﻋﻠﻰ درﺟﻲ ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻠﻦ ۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﻫﺮﻛﺎ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﻳﺎد‬
‫رﮐﺠﻮ ﭘﺌﺴﺎ ﺿﺮورت ﮐﺎن ﮔﻬﮣﺎ رﮐﺠﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻛﭥﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪.‬‬
‫۽ اﻫﺎ ﺑﻪ ذﻫﻦ ۾ ﮘﺎﻟﻬﻪ رﮐﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﺣﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻋﻈﻴﻢ ۽ ﺷﺎﻧﺪار‬
‫آﻫﻲ ﺗﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﻛﻴﻤﻴﺮا ﺑﻪ وﺳﻴﻊ زاوﻳﻪ ﻟﻴﻨﺲ واري ﻫﺌﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ان‬
‫ﺟﻲ ﺷﺎﻧﺪار ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻛﻨﮉﻛﮍڇ ﮐﻲ ﻗﻴﺪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪.‬‬
‫‪155‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻐﻴﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﺷﻚ ﺟﻲ اﻫﻲ ﻟﻔﻆ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺠﻦ‬
‫ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺧﻮاﺑﻦ ﺟﻲ ﻣﻨﺰﻟﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ ﺗﻪ وڌا‪ ‬ﻧﺎﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ڌﻳﺎن ﺟﻲ ﻣﺴﺘﺤﻖ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺑﻴﻦ‬
‫اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﻣﻠﻨﺪا ﭘﺮ اﻫﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻣﻠﻦ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻮﻛﻠﻦ‬
‫وارن ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﻠﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺗﻮﻫﺎن وٽ اﻳﻨﺪا ﺻﺮف‬
‫ﮔﺮﻣﺠﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن “ﭼﻮڻ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﭜﻠﻴﻜﺎر” ۽ ﻛﺠﻬﻪ اﻫﮍا ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻪ‬
‫اﺗﻲ ﻣﻠﻨﺪا آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﻧﮕﺮﻳﺰي زﺑﺎن ﺟﻲ ﻣﺸﻖ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫ت دا ﺌل )‪(Hazrat Daniyal/Daniel Mausoleum‬‬ ‫ﺑو‬

‫ﺟﻨﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ڏﻳﻨﻬﻦ ﺷﺎم ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ اﺳﺎن ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ وﭸﻮن ﮀﺎﻛﺎڻ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ‬
‫دﻓﻌﻲ ﺟﮇﻫﻦ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ وﭸﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 5‬ﺑﺠﻲ ﺷﺎم ﺟﻮ‬
‫رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮐﭙﻲ ﺟﻴﻜﺎ اوڏاﻧﻬﻦ وﭠﻲ وﭸﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ان وﻗﺖ ﺋﻲ ﻓﻮن ﺟﻲ رﺳﻴﻮر ﺗﻲ‬
‫ﻫﭣ رﮐﻴﻮ ۽ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬واري ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ‪ 10‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ‬
‫ڏﻧﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﮐﻠﻴﻞ رﺳﺘﻦ‪،‬‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺑﺎﻏﻦ ۽ ﭔﺎرن ﺟﻲ ﭘﺎرﻛﻦ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪي اﭼﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫رﺳﺘﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ رﺳﺘﺎ ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻮڙﻫﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮔﻬﺮن ۽ ﻣﺎرﻛﻴﭩﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي رش ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ‪ 25‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﻚ ﻟﻮﻫﻲ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﻣﺎن اﻧﺪر‬
‫داﺧﻞ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ اﭼﻲ ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﻟﻬﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﺎ دروازا ﺑﻪ‬
‫ﮐﻮﻟﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻋﺎدت ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬۾ ﭼﮍﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻟﻬﮡ ﻣﻬﻞ ان ﺟﻲ‬
‫ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻮ ﻓﻮﭨﻮ ﺿﺮور ﻛﮃﻧﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ واﭘﺴﻲ ۾ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮘﻮﻟﮡ ۾ ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ﻫﻮ‪ (30/E826WA) .‬اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﮀﻲ‬
‫رﻧﮓ ﺟﻮن ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﻳﺎ ﻛﺎرون ﺗﻪ ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬اﻫﺎ ﭔﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﺑﻪ اﻧﺪازو ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﻤﮡ ۾ ﻛﻴﺘﺮو وﻗﺖ ﻟﮙﻨﺪو‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻫﻮ ﭘﺮي ﭘﺮي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪا رﻫﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﻫﻲ وﻳﺠﻬﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺋﻲ اﺷﺎرو ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺟﮇﻫﻦ ﻗﺪم زﻣﻴﻦ ﺗﻲ‬
‫رﮐﻲ ﭼﻮڌاري ﻧﻈﺮون ﭰﻴﺮاﻳﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮀﺎ ﺗﻪ دﻟﻜﺶ ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻚ ﻧﺪي وﻫﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﮔﺮل ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺳﻬﮣﻲ اﻧﺪاز ﺟﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ‬
‫‪156‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻗﺴﻢ ﺟﺎ وڻ ﺟﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ۽ ﻛﭩﻨﮓ ﻫﻚ ﺋﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮي ﭘﺮي‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ۽ اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬زرداﻟﻦ ﺟﺎ وڻ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺻﻞ ۾‬
‫اﺳﺎن ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﺪي ﺳﻤﺠﻬﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﺪي واﻧﮕﺮﭤﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ درﻳﺎﻫﻪ ﺳﻴﺎب آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ‬
‫اﻳﺮاﺿﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎغ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺣﺴﻴﻦ وﮢﻦ‪ ،‬ﮔﻠﻦ ۽ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن وﻳﻜﺮا رﺳﺘﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﻃﺮف ﺑﺎغ ان ﺟﻲ‬
‫وچ ۾ درﻳﺎﻫﻪ وﻫﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﺟﺒﻞ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ وﮢﻦ‪ ،‬ﮔﻠﻦ ۽ ﻧﻨﮃن‬
‫ﭔﻮﭨﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ۽ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ دل ﺗﻲ اﻳﺘﺮو اﺛﺮ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻮ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ﻛﻠﻬﻲ ﺟﻲ ﺑﺪران ﻫﭣ ۾ اﭼﻲ وﺋﻲ ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ ﻫﭣ‬
‫ﺑﻪ ﭘﺮس ڏاﻧﻬﻦ وڌي وﻳﺎ‪ ،‬اﺗﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ﻫﭥﻦ ۾ ﻛﻴﻤﻴﺮا ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﺳﺎن‬
‫اﻧﻬﻦ ﻣﻨﻈﺮن ﮐﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ﺟﻲ اک ﻣﺎن ڏﺳﻲ ﻗﻴﺪ ﻛﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ٽ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ اﺳﺎن ﺑﻠﻜﻞ ڏاﻛﮡ وٽ ﭘﻬﭽﻲ‬ ‫۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺒﻞ ﺟﻲ َو ِ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڏاﻛﮣﻴﻦ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﻛﺎﭠﻴﻦ ۽ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﻛﻴﺒﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﭥﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻨﺪڙ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﻫﻦ ڏاﻛﮡ‬
‫ﺗﺎن ﻣﭥﻲ ﭼﮍﻫﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪؤ‪ .‬اﺳﺎن ڏاﻛﮡ ﮐﺎن وﭸﮡ‬
‫ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﭘﭥﺮﻳﻠﻮ رﺳﺘﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭤﻮرو‬
‫ﻣﺸﻜﻞ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ڏاﻛﮡ ور وﻛﮍ ﻫﺌﻲ ﻛﺎﻓﻲ وﻳﻜﺮي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﮔﺮل ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ڏاﻛﺎ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ‬
‫اﭜﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ڏاﻛﮡ ﻛﺎﻓﻲ وڏي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﺳﺎﻫﻲ ﭘﭩﻴﻨﺪا ﺳﻬﻜﻨﺪا آﺧﺮﻛﺎر‬
‫ﻣﺰار ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻣﺰار ﺑﻨﺪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ان ﺟﻮ ﻣﺠﺎور ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﮐﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﻫﻮ وﻳﻮ ۽ ﭼﺎﭔﻲ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ ،‬دروازو‬
‫ﮐﻮﻟﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ان ﺟﻮ ﺷﻜﺮﻳﻮ ادا ﻛﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر ﻣﻘﺒﺮي ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻴﭡﺎن‬
‫اﭼﮡ ﻣﻬﻞ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﺎ ‪ 5‬ﮔﻨﺒﮉ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮﭼﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﻻﮘﻴﺘﺎ ﭘﻨﺞ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺋﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺻﻮرﺗﺤﺎل‬
‫واﺿﺢ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻗﺒﺮ ‪ 18‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ ۽ وﻳﻜﺮاﺋﻲ اٺ ﻓﭧ ﻫﺌﻲ ۽ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ‪2‬‬
‫ﻓﭧ رﺳﺘﻮ ﮀﮇﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬۽ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻛﺮﺳﻴﻮن ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﺑﺰرگ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ وﻳﻬﻲ آرام ﺳﺎن دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﮔﻬﺮي‬
‫واﮜﮣﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺑﺨﻤﻞ ﺟﻲ ﭼﺎدر ﺳﺎن ﭘﻮري ﻗﺒﺮ ڍﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي‬
‫رﻧﮓ ۾ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن اﻳﺘﺮو رﺳﺘﻮ ﻫﻮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾‬
‫ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﻬﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﻫﻜﮍي ﻃﺮف ﺑﻴﭡﺲ رﻓﻴﻊ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺑﻴﭡﻮ‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫ﺑﻴﻬﻲ ﻓﺎﺗﺢ ﺑﻪ ﭘﮍﻫﻲ ۽ دﻋﺎ ﺑﻪ ﮔﻬﺮي‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺠﺎور ﮐﻲ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ‬
‫‪157‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻓﻮﭨﻮ ﺑﻪ ﻛﮃ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﺑﻪ ﻳﺎدﮔﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ۽ اﻫﮍي ﻗﺒﺮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ دﻫﺸﺖ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ ۽ ﺣﻴﺮت ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ﺟﻮ ﺳﺒﺐ اﻫﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻮ ﻗﺪ اﻳﮇو ڊﮔﻬﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﻫﺎ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻫﻚ ﺣﻜﻤﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺧﻮف ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ‬
‫ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭩﻲ ﻳﺎ ﻛﻮ ﭨﻜﺮو ﭼﻮري ﻧﻪ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫِﻦ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ‬
‫ڊﻳﮕﻬﻪ ﮔﻬﮣﻲ رﮐﺮاﺋﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﭼﻮري ﻛﺮڻ واري ﮐﻲ اﻫﻮ ﻋﻠﻢ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺻﻞ ﻗﺒﺮ ﺟﺎ ﭨﻜﺮا ﻛﭥﻲ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻗﺼﺎ ۽ ﻛﻬﺎﮢﻴﻮن‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺑﺎﻗﻴﺎت ﻋﻴﺴﺎﺋﻴﻦ ﺋﻲ آﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻲ وري‬
‫ﭼﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺣﻜﻤﺮان اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﭘﻬﭽﺎﺋﮡ ﺟﻮ‬
‫ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﻫﻦ ﻗﺒﺮ ۾ ﮀﺎ آﻫﻲ ان ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﺑﻪ اﺧﺘﻼف ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ذراﻳﻌﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﭔﺎﻧﻬﻦ دﻓﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ رواﻳﺖ‬
‫اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺻﺮف ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﭩﻲ آﻧﺪي وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭨﻴﻮن ﺗﻀﺎد اﻫﻮ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮ ﻳﻬﻮدﻳﻦ ﺟﻲ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﻋﻪ ﺟﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ‬
‫اﺑﻦ ﻋﺒﺎس )ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﻛﺮمﷺ ﺟﻲ ﺳﻮٽ( ﺳﺎن ﮔﮇ اﭼﮡ واري ﺣﻀﺮت‬
‫داﻧﻴﺎل ﺟﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﺗﻲ آﻳﻮ ۽ ﻫﺘﻲ ﺋﻲ ﻓﻮت ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﺋﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻗﺪ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﺑﻪ داﺳﺘﺎن آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ وﺿﺎﺣﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻣﻘﺪس آﺛﺎر ۾ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺳﺎل اﺿﺎﻓﻮ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻘﺒﺮو‬
‫ڊﮔﻬﻮ ﺋﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻮﺑﻪ ﺑﺎﻗﻴﺎت ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺟﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮﻳﻘﻲ‬
‫ﺳﺎن ﺧﺒﺮ ﻧﭥﻮ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﻲ ۽ ان ﮐﻲ ﭼﻮراﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﻮ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﻦ‬
‫ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ ﺗﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﻛﻴﻮن ﺗﻪ ﻫﻚ ﺳﺎل ۾ ‪ 5‬ﺳﻴﻨﭩﻲ ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺷﺮح ﺳﺎن ﻣﺴﻠﺴﻞ‬
‫وڌﻧﺪو رﻫﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﺳﭻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﺟﺴﻢ ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ‬
‫ﺻﺮف ‪ 18‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺑﺠﺎ‪ ‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ‪ 125‬ﻣﻴﭩﺮ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻫﺠﮡ ﮐﭙﻲ ﻫﺎ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭘﺎڻ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 2500‬ﺳﺎل ﮐﺎن ﺑﻪ اڳ ۾ ﻓﻮت ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻛﻤﺮي ۾ ڏﮐﮡ واري ﭜﺖ ﺗﻲ وڏﻳﻦ وڏﻳﻦ ﺳﻮراﺧﻦ وارﻳﻮن ﭴﺎرﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن روﺷﻨﻲ ۽ ﻫﻮا ﺟﻮ ﮔﺬر ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻴﭟ اﻫﻮﺋﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﻗﺪرﺗﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺟﻮ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮ داﻧﻴﺎل ﺟﻲ آﻫﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ان ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ رواﻳﺘﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﭼﻴﻮ‬
‫اﻫﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ واﺣﺪ ﺟﮙﻬﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ آﺧﺮي آرام‬
‫ﮔﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﮙﻬﻪ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻣﺸﻬﻮر ﺟﮙﻬﻪ “ﺳﻮﺳﺎ” اﻳﺮان ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﻋﺮاق ﺟﺎ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ آﺧﺮي آرام ﮔﺎﻫﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ دﻋﻮى ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ﻋﺮاق ۾ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻛﺮي ان ﺟﺎ ﻣﻘﺒﺮه ﻣﻮﺻﻞ ۽‬
‫‪158‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﺮﻛﻮڪ ۾ ﺑﻪ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﺮﻛﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻚ ﺷﻬﺮ ﺗﺎرﺳﻞ ﺑﻪ ﻗﺒﺮ اﺗﻲ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ دﻋﻮى‬
‫ﻛﺮي ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﺎم وارا ﺑﻪ ﻗﺒﺮ ان ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ دﻋﻮى ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾‬
‫ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ آﺧﺮي آرام ﮔﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﻗﺼﻮ ﭤﻮرو اﻓﺴﺎﻧﻮي ﻟﮙﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﺟﺪﻳﺪ دور ۾ ﺷﺎم ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺮ دﻓﻌﻲ ﻧﺎﻛﺎم ﭤﻴﻨﺪو‬
‫رﻫﻴﻮ‪ .‬ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﺗﻌﺠﺐ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ان ﺟﻲ ﻫﻜﮍي وزﻳﺮ ان ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ان‬
‫ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﺷﺎم ۾ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻮ دﻓﻦ ﭤﻴﮡ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ‬
‫ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻮج ﮐﻲ اوڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻮ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ اﻫﻮ‬
‫ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻼش ﻛﻴﻮ ﺷﺎﻣﻲ ﻓﻮج ﺳﺎن وڙﻫﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻗﺒﺮ ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﺣﺼﻪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫ﮐﮣﻲ آﻳﺎ‪ .‬اٺ‪/‬ﮔﻬﻮڙو ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺎﻗﻴﺎت ﮐﮣﻲ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻓﺮاﺳﻴﺎت ﺟﺒﻞ ﺟﻲ اﺗﺮ‬
‫ﻃﺮف رﻛﺠﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﻮ ۽ اﮘﺘﻲ وڌڻ ﮐﺎن اﻧﻜﺎر ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﮔﻬﻮڙي‪/‬‬
‫اٺ ﭘﻴﺮ ﺟﻮ ﮐﺮ ﻫﻨﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن زﻣﻴﻦ ﻣﺎن ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭼﺸﻤﻮ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭔﻲ‬
‫رواﻳﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﭩﻲ‪ ،‬دﻓﻦ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭼﺸﻤﻮ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺟﻲ ﺑﺎﻗﻴﺎت‬
‫ﮐﻲ ان ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ دﻓﻦ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ وﻏﻴﺮه‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻚ ﭔﻲ رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺣﻤﻠﻮ ﺷﺎم ﺗﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ اﻳﺮان ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﻮﺳﺎ ﺗﻲ ﻛﻴﻮ ﺟﺘﻲ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﻋﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﻮﺟﻮدﮔﻲ ﺟﻮن اﻫﮍﻳﻮن ﺷﻬﺎدﺗﻮن آﻫﻦ ﺟﻦ ﺗﻲ اﻋﺘﻤﺎد ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ رواﻳﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺳﭵﻮ ﺷﻬﺮ اﻳﺮان ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺷﻬﺮ ﺳﻮﺳﺎ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﻣﺤﺎﺻﺮو ﺧﺘﻢ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﮐﺎن ﻗﺒﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭻ ﺟﻲ اﺟﺎزت‬
‫ﮔﻬﺮي ۽ ﮔﮇ ان اﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﭩﻲ ﮐﮣﻲ وﭸﮡ ﺟﻲ‬
‫اﺟﺎزت ڏﻧﻲ وﭸﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ اﭼﻲ ﻣﭩﻲ اﺗﻲ دﻓﻦ ﻛﺌﻲ ۽ ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺧﻮاﺑﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ۽‬
‫ﭘﻴﺸﻦ ﮔﻮﺋﻲ ﺑﻪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻲ ﺳﭛ ﺳﭻ ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫رواﻳﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﺨﺖ ﻧﺼﺮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﻛﺎﻓﺮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭤﻲ ﮔﺬرﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ان ﻫﻚ ﺧﻮﻓﻨﺎڪ ﺧﻮاب ڏﭠﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﮐﺎن اﻫﻮ ﺧﻮاب وﺳﺮي وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻧﺠﻮﻣﻴﻦ ۽‬
‫ﺟﺎدوﮔﺮن ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﻳﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺧﻮاب ﺗﻪ ﭔﮅا‪ .‬ﻫﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻣﻮن‬
‫ﮐﺎن وﺳﺮي وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﻮن ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﮐﭙﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻣﺎراﺋﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﻨﺪس‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ان ﺧﻮاب ﺟﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﭨﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﻧﻪ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪو‪ .‬اﻫﺎ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ ﭘﮑﮍﺟﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﺟﻴﻞ ۾ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺎڻ ﺟﻴﻞ‬
‫ﺟﻲ داروﻏﻲ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺟﻴﻜﻮ ان ﺳﺎن ﭘﻴﺎر ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎ ﺗﻮن ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن اﻫﻮ ﭔﮅاﺋﻲ ﺳﮕﻬﻴﻦ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ان ﺟﻮ ﺧﻮاب ﭔﮅاﺋﻲ ﺳﮕﻬﺎن ﭤﻮ‪ .‬داروﻏﻲ‬
‫ﮐﻴﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ اﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻮن ﺟﻴﻞ ۾ ﺗﻨﮓ ﭤﻲ وﻳﻮ آﻫﻴﻦ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ آزادي‬
‫‪159‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻮ رﺳﺘﻮ ﻛﮃڻ ﭼﺎﻫﻴﻦ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻮ ڊﭴﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﻴﻜﺎري ﻛﺎوڙ ۾ اﭼﻲ‬
‫ﺧﺘﻢ ﻧﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺲ‪ .‬ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﭼﻴﺲ ﺗﻪ ڊڄ ﻧﻪ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺧﺪا ﻣﻮن ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ آﺋﻴﻨﺪه ﺟﻲ اﻃﻼع ڏﻳﻨﺪو رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬داروﻏﻲ ﺑﺨﺖ ﻧﺼﺮ‬
‫ﺳﺎن اﻫﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺎڻ ان وٽ ﭘﻬﺘﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺳﺠﺪو ﻧﻪ ﻛﻴﺎﺋﻴﻨﺲ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ اﺗﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﺳﺠﺪو‬
‫ﺿﺮور ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ درﭔﺎر ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻤﺎم ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﻜﺮڻ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺳﭛ ﻧﻜﺮي وﻳﺎ ﺗﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺳﺠﺪو‬
‫ﮀﻮ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ؟ ﭘﺎڻ ﺟﻮاب ڏﻧﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺎن ﺗﻮﮐﻲ ﺳﺠﺪو ﻛﻴﺎن ﻫﺎن‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫اﻫﻮ ﻋﻠﻢ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﭸﻲ ﻫﺎ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎن ﺗﻮﮐﻲ ﻛﻮﺑﻪ ﻓﺎﺋﺪو ﻧﻪ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﺎن ﻫﺎ ۽‬
‫ﺗﻮن ﻣﻮن ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻦ ﻫﺎ ﺳﻮ ﻗﺘﻞ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﺎن ﺳﺠﺪو ﻧﻪ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬۽ ﺳﺠﺪو ﻧﻪ ﻛﺮي ﺗﻮﺗﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺧﺘﻢ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن‪.‬‬
‫ﺑﺨﺖ ﻧﺼﺮ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن اﻫﮍو ﺧﺪا ﺟﻮ وﻓﺎدار ﺑﻨﺪو ﻧﻪ ڏﭠﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺎن اﻫﮍي‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪو آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻮن ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺧﻮاب ۽ ان ﺟﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﭔﮅا‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ‪“:‬ﺗﻮ ﺧﻮاب ۾ ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﺑﺖ ڏﭠﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ ﭘﻴﺮ زﻣﻴﻦ ۾ ﻫﺌﺎ ۽ ﻣﭥﻮ‬
‫آﺳﻤﺎن ۾‪ .‬ان ﺟﻮ ﻣﭥﻴﻮن ﺣﺼﻮ ﺳﻮن ﺟﻮ‪ ،‬وﭼﻮن ﭼﺎﻧﺪي ﺟﻮ ۽ ﻫﻴﭡﻴﻮن ﭨﺎﻣﻲ ﺟﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻨﻲ ﻟﻮﻫﻪ ﺟﻲ ۽ ﭘﻴﺮ ﭘﭥﺮ ﺟﺎ‪ .‬ﺗﻮن ان ﺟﻲ ﻗﺪ ۽ ﻣﻀﺒﻮﻃﻲ ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺣﻴﺮان ﭤﻲ وﺋﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺗﻪ اﻳﺘﺮي ۾ ا� ان ﺟﻲ ﻣﭥﺎن آﺳﻤﺎن ﻣﺎن ﻫﻚ ﭘﭥﺮ اﮀﻠﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﻛﺮﻳﻮ ۽ ان ﮐﻲ ﭘﻴﻬﻲ رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻮ ﺳﻮن‪ ،‬ﭼﺎﻧﺪي‪ ،‬ﭨﺎﻣﻮ‪ ،‬ﻟﻮﻫﻪ ۽ ﭘﭥﺮﻳﻮن ﭘﺎڻ‬
‫۾ ﻣﻠﻲ وﻳﻮن ۽ ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ان ﮐﻲ ﺟﺪا ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﭘﭥﺮ وڌﻧﺪو وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻳﺘﺮي ﻗﺪر ﺟﻮ ﭘﻮري زﻣﻴﻦ ان ﺳﺎن ﭜﺮﺟﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻮﮐﻲ ﺻﺮف اﻫﻮ ﭘﭥﺮ ۽‬
‫آﺳﻤﺎن ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﭹﻴﻮ ﺗﻪ ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ ﻣﻮن اﻫﻮﺋﻲ ﺧﻮاب ڏﭠﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻲ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﭔﮅا‪ ‬ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﻓﺮﻣﺎﻳﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺑﺖ ﻣﺎن ﻣﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ زﻣﺎﻧﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻣﺘﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮن ﻣﺎن ﻣﺮاد ﻣﻮﺟﻮده‬
‫زﻣﺎﻧﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻮن رﻫﻴﻦ ﭤﻮ‪ .‬ﭼﺎﻧﺪي‪ ‬ﻣﺎن ﻣﺮاد ﺗﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﭧ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻮ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻳﻨﺪو‪ .‬ﭨﺎﻣﻲ ﻣﺎن ﻣﺮاد روم ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو آﻫﻲ‪ .‬ﻟﻮﻫﻪ ﻓﺎرس آﻫﻲ ۽ ﭘﭥﺮ‬
‫ﻣﺎن ﻣﺮاد ﭔﻪ اﻣﺘﻮن آﻫﻦ ﺟﻦ ﺗﻲ ﭔﻪ ﻋﻮرﺗﻮن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪﻳﻮن‪ .‬ﻫﻚ اوﭜﺮﺋﻴﻦ‬
‫ﻳﻤﻦ ۾ ۽ ﭔﻲ ﻣﻐﺮﺑﻲ ﺷﺎم ۾‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﭥﺮ ان ﺑﺖ ﺗﻲ ﻛﺮﻳﻮ اﻫﻮ دﻳﻦ اﻻﻫﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ آﺧﺮي زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻇﺎﻫﺮﭤﻴﻨﺪو‪ .‬ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻋﺮب ﮐﺎن ﻫﻚ ﻧﺒﻲ ﻣﻮﻛﻠﻴﻨﺪو‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭔﻴﻦ ﻣﺬﻫﺒﻦ ۽ اﻣﺘﻦ ﺟﻮ اﻫﻮ ﺣﺸﺮ ﭤﻴﻨﺪو‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان ﺑﺖ ﺟﻮ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻫﻮ دﻳﻦ ﻫﻦ ﭘﭥﺮ واﻧﮕﺮ ﭘﮑﻴﮍﻳﻮ وﻳﻨﺪو ۽ ﺳﭵﻲ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﻏﺎﻟﺐ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو‪ .‬اﺋﻴﻦ‬
‫‪160‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺑﺎﻃﻞ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺣﻖ ۽ ﮔﻤﺮاﻫﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﺪاﻳﺖ اﭼﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﺟﺎﻫﻞ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻋﻠﻢ ﺟﻲ دوﻟﺖ ﺳﺎن ﺷﺎﻫﻮﻛﺎر ﭤﻲ وﻳﻨﺪا‪ .‬ﺿﻌﻴﻔﻦ ﮐﻲ ﻃﺎﻗﺖ‪ ،‬ﻧﺎﻛﺴﻦ‬
‫ﮐﻲ ﻋﺰت ۽ ﺑﻲ ﻛﺴﻦ ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻣﻠﻲ وﻳﻨﺪي‪“ .‬ﻗﺼﺺ اﻻﻧﺒﻴﺎء ۾ ﺗﺤﺮﻳﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺑﻮاﻟﻌﺎﻟﻴﻪ � ﺑﻴﺎن ﻛﺮي ﭤﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﺗﺴﺘﺮ ﺷﻬﺮ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ “اﺳﺎن‬
‫ﻫﺮﻣﺰان ﺟﻲ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﺎل ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﻣﺼﺤﻒ )ﭘﺎڪ ﻛﻼم ﺟﻮ ﻧﺴﺨﻮ( رﮐﻴﻞ‬
‫ڏﭠﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﻫﻮ ﻣﺼﺤﻒ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﻟﺨﻄﺎب � ڏاﻧﻬﻦ ڏﻳﺎري ﻣﻮﻛﻠﻴﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ان ﻻ‪‬‬
‫ﻛﻌﺐ � ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻨﻬﻦ ان ﮐﻲ ﻋﺮﺑﻲ‪ ‬ﭔﻮﻟﻲ‪ ‬۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ ﻛﺮي ورﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺲ ﻋﺮب ﻣﻨﺠﻬﺎن ﻣﻮن ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ان ﮐﻲ ﭘﮍﻫﻴﻮ ﻣﻮن ان ﮐﻲ ﻗﺮآن واﻧﮕﺮ‬
‫ﭘﮍﻫﻴﻮ‪ .‬راوي‪ ‬ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ان اﺑﻮﻟﻌﺎﻟﻴﻪ � ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ان ۾ ﮀﺎ ﻫﻮ؟ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ‪:‬‬
‫ان ۾ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻣﻠﻪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺟﻮ ﻟﻬﺠﻮ ۽ آﺋﻴﻨﺪي ﭘﻴﺶ اﭼﮡ وارا‬
‫اﺣﻮال ۽ واﻗﻌﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ‪ :‬ﺗﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ )ﻣﻴﺖ( ﺳﺎن ﮀﺎ ﻛﻴﻮ؟ ﻫﻦ ﭼﻴﻮ‪ :‬اﺳﺎن‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻴﺮﻫﻦ ﻗﺒﺮون ﮐﻮﭨﻴﻮن‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ رات ﭤﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻴﺲ ﭘﻮري ﮀﮇﻳﻮ ۽‬
‫ﺳﻤﻮرﻳﻦ ﻗﺒﺮن ﮐﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ان ﻗﺒﺮ ﮐﻲ ﮘﺠﻬﻮ رﮐﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻮن ۽ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻗﺒﺮ ﮐﻲ ﮐﻮﭨﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻧﻪ ﻛﻦ‪ .‬ﻣﻮن ﭘﮁﻴﻮﻣﺎﻧﺲ‪ :‬اﻫﻲ ان‬
‫ﻣﺎن ﻛﻬﮍي اﻣﻴﺪ رﮐﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﭼﻴﻮ‪ :‬آﺳﻤﺎن ﮐﺎﻧﺌﻦ ﻣﻴﻨﻬﻦ روﻛﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻮ ان ﺟﻲ ﮐﭧ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﮢﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻣﭥﻦ ﻣﻴﻨﻬﻦ وﺳﺎﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ‪:‬‬
‫ﺗﻨﻬﻨﺠﻮ ان ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﺑﺎﺑﺖ ﻛﻬﮍو ﺧﻴﺎل آﻫﻲ؟ ان ﭼﻴﻮ ان ﮐﻲ داﻧﻴﺎل ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﭘﮁﻴﻮﻣﺎﻧﺲ‪ :‬ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﺧﻴﺎل ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻫﻮ ﻛﮇﻫﻦ ﻓﻮت ﭤﻴﻮ آﻫﻲ؟ ان ﭼﻴﻮ‪:‬‬
‫ﭨﻲ ﺳﻮ ﺳﺎل اڳ ﻣﻮن ﭼﻴﻮ‪ :‬ﮀﺎ ﺳﻨﺪس ﺟﺴﻢ ﺟﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﻛﺎ ﭰﻴﺮﮔﻬﻴﺮ‬
‫آﺋﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ان ﭼﻴﻮ‪ :‬ﻛﻨﮅ ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ وار ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫ﻧﺒﻴﻦ ﺳﮙﻮرن ﺟﻲ ﺟﺴﻤﻦ ﮐﻲ ﻧﺎﻫﻲ ﮘﺎرﻳﻨﺪي ۽ ﺟﺎﻧﻮر ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﺎﻫﻦ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا‪.‬‬
‫اﺑﻮاﻟﻌﺎﻟﻴﻪ � ﺗﺎﺋﻴﻦ ان رواﻳﺖ ﺟﻲ ﺳﻨﺪ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ان‬
‫ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺤﻔﻮظ ۽ ﭨﻲ ﺳﻮ ﺳﺎل اڳ ﺟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﻧﺒﻲ ﭤﻲ ﻧﭥﻮ ﺳﮕﻬﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﻫﻮ ﻫﻚ ﻧﻴﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻧﺒﻲ ﻛﺮﻳﻢﷺ ۽ ﻋﻴﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻦ‬
‫ﻣﺮﻳﻢ ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﻮﺑﻪ ﻧﺒﻲ ۽ رﺳﻮل ﻛﻮﻧﻬﻲ‪ .‬ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري‪ ‬۾ ان ﺟﻲ وﺿﺎﺣﺖ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﻗﺼﺺ اﻻﻧﺒﻴﺎ‪ ‬۾ ﭔﻲ رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺣﻀﺮت اﺑﻮ ﻣﻮﺳﻰ اﺷﺘﻌﺮي � ان ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﺮڻ وﻗﺖ اﻫﺎ ﻣﻨﮉي ﺳﻨﺪس‬
‫ﭜﺮﻣﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺑﻮ ﻣﻮﺳﻰ � ان ﮘﻮٺ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﮐﺎن ان ﻣﻨﮉي‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻧﻘﺶ ﺑﺎﺑﺖ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﺲ ﺗﻪ داﻧﻴﺎل ﺟﻨﻬﻦ ﻣﻠﻚ ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ ،‬اﺗﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ وٽ ﻧﺠﻮﻣﻲ آﻳﺎ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻮﻧﺲ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭔﺎر ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻨﺪو‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﺖ ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ۽ ﺑﺮﺑﺎد ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو‪ .‬ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭼﻴﻮ‪ :‬ا� ﺟﻮ ﻗﺴﻢ اڄ رات‬
‫‪161‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﭔﺎر ﺑﻪ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻨﺪو‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬داﻧﻴﺎل ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ان‬
‫ﮐﻲ ﺟﻬﻠﻲ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻏﺎر ۾ اﮀﻼﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺷﻴﻨﻬﻦ ۽ ﺷﻴﻨﻬﮡ رات ﺟﻮ ﭘﻴﺎر ﻛﻨﺪا‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬۽ ﮐﻴﺲ ﭼﭩﻴﻨﺪا رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽ ﮐﻴﺲ ﻛﻮﺑﻪ ﻧﻘﺼﺎن ﻛﻮﻧﻪ ﭘﻬﭽﺎﻳﺎﺋﻮن‪.‬‬
‫ﺳﻨﺪس ﻣﺎ‪ ‬آﺋﻲ ﺗﻪ ان ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﺷﻴﻨﻬﻦ ۽ ﺷﻴﻨﻬﮡ ﮐﻴﺲ ﭘﻴﺎر ﻣﺎن ﭼﭩﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ داﻧﻴﺎل � ﮐﻲ ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻴﻮ‪ .‬اﻳﺘﺮي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭘﺎڻ ان ﻣﺮﺗﺒﻲ‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ا� ﭘﺎڪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻟﻮح ﻣﺤﻔﻮظ ۾ ﻟﮑﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺑﻮ ﻫﺮﻳﺮه �‬
‫ﭼﻴﻮ‪ :‬اﺑﻮ ﻣﻮﺳﻰ � ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ان ﮘﻮٺ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﮉي‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ۽ ﭔﻦ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﻘﺶ ﺑﮣﺎﻳﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﮐﻴﺲ ﭼﭩﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ان ﺟﻮ‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﻫﻮ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ا� ﺟﻲ ﻧﻌﻤﺖ ﮐﻲ وﺳﺎري ﻧﻪ وﻳﻬﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻣﭥﺲ‬
‫ﻛﺌﻲ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﻨﺪ ﺣﺴﻦ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﻧﻨﮃڙا ﻛﺘﺎب رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻨﻬﻦ ﮀﺎﭘﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻚ‬
‫ﻛﺘﺎب ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻚ ﭼﺸﻤﻮ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ وڏو‬
‫ﺣﻤﺎم ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ڊﺳﭙﻮزل ﮔﻼس ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺗﻲ ﭔﻪ ﺳﻴﺎح ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﺑﻪ ﮔﻼس ﮐﮣﻲ ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻴﺘﻮ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﺎﮢﻲ ڏاڍو ﭤﮅو ذاﺋﻘﻲ ۾ ﭤﻮرو ﻣﭡﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﮐﻲ ﺑﻪ ﮔﻼس ﭜﺮي ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ﻣﻮن ﺑﻪ ﭘﻴﺘﻮ واﻗﻌﻲ ﻣﺰﻳﺪار ﭘﺎﮢﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﻻ‪‬‬
‫اﺗﻲ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ۽ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮن ﺑﻴﻤﺎرﻳﻮن ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮن ۽ ﺳﻤﺠﻬﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﭠﻴﻚ‬
‫ﭤﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اڃ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ وڏي ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺳﺎن اڃ ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬واﭘﺲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫درﻳﺎﻫﻪ ﺳﻴﺎب ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﭘﻞ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬درﻳﺎﻫﻪ ﺳﻴﺎب دراﺻﻞ درﻳﺎﻫﻪ زراﻓﺸﺎن‬
‫ﺟﻮ ﻣﻌﺎون درﻳﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺴﺘﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﻓﺮاﺳﻴﺎب ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻞ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻴﭟ ﺑﻴﻬﻲ داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﺎ ﻓﻮﭨﺎ اﺗﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻛﮃﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺳﺞ ﺑﻪ ﻟﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﺳﺎوڪ ﺟﻲ ﻛﺮي اﻫﻮ‬
‫اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻟﮙﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮﮢﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻋﻜﺲ ان ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۾ اﭸﺎن ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬واري ﮐﻲ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ رﻳﮕﺴﺘﺎن واري‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻻﻫﻲ ﮀﮇ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬اﺗﻲ ﻻﭤﻮ ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ رات ﺟﻮ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ڏﺳﮡ‬
‫ﻻ‪ ‬ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ اﺗﻲ ﻫﻮا ﺧﻮري ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ ﭔﻴﻦ ﺷﻬﺮن ﺟﺎ‬
‫ﺳﻴﺎح ﮔﻬﭧ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ وﻳﻜﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ رش ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫‪162‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن اﭼﻲ ﻛﭽﻬﺮي ﻛﺮڻ ﻟﮙﺎ ۽ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ڏاڍو‬
‫ﺧﻮش ﭤﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻓﻮﭨﺎ ﺑﻪ ﻛﮃراﻳﺎﺋﻮن ۽ ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ﻧﻤﺒﺮ وﭠﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﺎن راﺑﻄﻲ ۾ رﻫﻨﺪاﺳﻴﻦ اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن اﭼﮡ ﺟﻲ ﺑﻪ دﻋﻮت‬
‫ڏﻧﻲ‪ .‬اﺋﻴﻦ اﺗﻲ ﭔﻪ ﻛﻼڪ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﺟﻲ ﺑﻪ ﻻﺋﻴﻦ ﻟﮙﻞ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ذاﺋﻘﻴﺪار ﮐﺎڌو ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ڏي رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ رﺳﺘﻮ اﻳﺘﺮو ﮔﻬﮣﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ ﺑﻪ وﭸﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو ﺑﻪ ﻛﻮ ﻧﺌﻮن ﻫﻮ ان ﮐﻲ رﺳﺘﻦ ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﺋﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﻤﺎﺋﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ ،‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ‬
‫ﮐﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪ .‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ڊراﺋﻴﻮر واﻧﮕﺮ‪ ،‬ﭘﺌﺴﺎ ﺗﻪ ﭔﻮﻻﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﺮ اﻫﺎ‬
‫ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ﻫﺘﺎن ﻛﻴﺘﺮو ﭘﺮي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺌﺴﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ورﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻳﺎ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻇﺎﻫﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﺗﻪ ﻧﻪ ﭘﻬﭽﺎﺋﻴﻨﺪا‪ .‬ﺧﻴﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻬﮣﺎ‬
‫ﭼﻜﺮ ﻛﺎﭨﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ اﭼﻲ ﺑﻴﺰار ﭤﻴﺎﺳﻦ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر اﺳﺎن ﮐﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر‬
‫ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن واري ﭼﻮراﻫﻲ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ آﺧﺮﻛﺎر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻻﻫﻲ ﮀﮇ اﺳﺎن ﭘﺎڻ ﺋﻲ ﭘﻨﮅ‬
‫وﭸﻮن ﭤﺎ ۽ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اوﺗﺮو ﺋﻲ ﭘﻨﮅ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ ﺟﻴﺘﺮو رﻳﮕﺴﺘﺎن ﮐﺎن اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻮ ﻳﺎ ﮐﮣﻲ ﭤﻮرو ﮔﻬﭧ ﭼﺌﺠﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﺰي ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ وري ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫رات ﺟﻮ ﺑﻪ اﺗﻲ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ واﭘﺴﻲ ۾ اﻫﻮ ﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﺎﻟﻬﻪ ﺳﻮار ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ اڄ‬
‫وري رﻻﺋﻴﻨﺪو‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮ ﻧﺎﻫﻲ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﭨﻴﻜﺴﻲ ۾ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﭤﻮرو‬
‫اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﻮ‪ .‬ﮐﻠﮡ ﻟﮙﻮ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اڄ ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪس ﻛﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﻣﻮن ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اڄ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﻛﻨﺪس ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺎڻ ﺗﻲ ﮐﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ۽‬
‫اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ۾ ﺳﺎﮘﻴﻮ‬
‫ڊراﺋﻴﻮر ﻫﻮ ﺗﻮ ﭼﮝﻮ ﺳﭹﺎﺗﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ڏﺳﻲ ﺟﮇﻫﻦ رات ﺟﻮ ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻨﮅ ﮐﻲ روﻧﻖ ﺑﺨﺸﻲ ﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭤﻜﻞ ڏاڍا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺣﻀﺮت‬
‫داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻮال ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش ﻛﺮڻ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺳﻮال اﻫﻮ ﻫﺌﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ۾ ﻛﻬﮍو داﻧﻴﺎل آﻫﻲ‪ .‬اﻟﻬﺎﻣﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪/‬ﻧﺒﻲ داﻧﻴﺎل ﻳﺎ‬
‫ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺳﻢ اﺑﻦ ﻋﺒﺎس )ﺣﻀﺮت رﺳﻮل ﻛﺮﻳﻢﷺ ﺟﻲ ﺳﻮٽ( ﺳﺎن ﮔﮇ اﭼﮡ‬
‫وارو ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﻫﻮ؟ ﭔﻴﻮ اﻫﻮ ﺳﻮال ﻫﻮ ﺗﻪ داﻧﻴﺎل ﺟﻮ ﭘﻮرو ﺟﺴﻢ ﻳﺎ ﭔﺎﻧﻬﻦ ﻳﺎ ﻣﭩﻲ‬
‫دﻓﻦ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﮀﺎ آﻫﻲ؟‬
‫‪163‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭨﻴﻮن اﻫﻮ ﺗﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻮ ﻗﺪ اﻳﺘﺮو ﻫﻮ ﻳﺎ ﻧﻪ؟ ان ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﺷﺎﻳﺪ ﻗﺒﺮ وڏي ﺗﻪ ﻧﻪ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ؟ ﻳﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﻫﺮ ﺳﺎل وڌي‬
‫ﺗﻪ ﻧﻪ ﻧﭥﻮ؟ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ ﺑﺎﻗﻴﺎت اٺ ﺗﻲ ﻳﺎ ﮔﻬﻮڙي ﺗﻲ آﻧﺪي وﺋﻲ ان ﺟﻲ ﺑﺎري‬
‫۾ ﺑﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺘﺎﺑﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ آﻫﻲ؟‬
‫ﭼﻮﭤﻮن ﺳﻮال ﺗﻪ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭼﺸﻤﻮ ﮔﻬﻮڙي ﻳﺎ اٺ ﺟﻲ ﮐﺮ ﻟﮙﮡ ﺳﺎن ﻧﻜﺘﻮ ﻳﺎ‬
‫ﺑﺎﻗﻴﺎت ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻛﺮﺷﻤﻮ ﻫﻮ؟‬
‫ﭘﻨﺠﻮن اﻫﻮ ﺳﻮال ﺗﻪ ﺣﻀﺮت داﻧﻴﺎل ﺟﻲ دﻓﻦ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﻠﻚ دﻋﻮى ﻛﻦ ﭤﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن وٽ ان ﺟﻲ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ﭤﻚ ﺑﻪ وﺳﺮي وﻳﻮ ﻧﻨﮉ ﺑﻪ ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬آﺧﺮﻛﺎر‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺘﻴﺠﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻗﺼﻮ‪“ :‬ﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻪ‪ ،‬اﮔﺮ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺗﻲ ﮀﮇڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ” ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻧﻨﮉ ﻧﻪ آﺋﻲ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ “ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ” ﻛﻴﺌﻦ ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﺒﻮ‪.‬‬

‫‪164‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺑ‬

‫اڄ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻮ ﭤﻴﮣﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺟﻠﺪي اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻋﺒﺎدت ﻛﺮي ﺗﻴﺎر ﭤﻴﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﭠﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ دﻓﻌﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ‪ Breakfast‬ﺟﻲ ﻛﻤﺮي‬
‫۾ وﻳﻬﺎرﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ اﺗﻲ ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻮ دور ﻫﻮ‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺮﺳﻴﻮن ﭨﻴﺒﻞ وراﻧﮉي ۾ رﮐﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ اﮜﮡ ۾ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ اﮜﮡ ۾ رﮐﻴﻞ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﻣﻠﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻪ‬
‫آﺋﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﻫﻚ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺟﻮ ﮔﺮوپ آﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮﭨﻞ ﺟﺎ ﺳﭝﺌﻲ ﻛﻤﺮا اﻧﻬﻦ‬
‫ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﺮف ﻫﻚ ﻛﻤﺮو اﺳﺎن ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ اﻫﻮ ﭘﻮرو ﮔﺮوپ اﺗﻲ‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ ۽ اﻫﻲ وراﻧﮉي ۾ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻧﺎﺷﺘﻮ ﺑﻪ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﻣﺸﻜﺮي‬
‫ﻣﺬاق ﺑﻪ ﻫﻠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭨﻬﻜﻦ ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﮐﻠﻴﻞ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ‬
‫ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ﭨﻬﻜﻦ ﺟﻮ آواز ﮔﻮﻧﺠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻫﻲ وڌﻳﻚ ﺧﻮش ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﻳﻮرپ ۾ ﻛﻮروﻧﺎ ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن وارن ﺟﻮ ﭼﻮڻ‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﻛﻮروﻧﺎ ﻧﺎﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﭔﺎﻫﺮان اﻳﻨﺪڙن ﮐﻲ‬
‫ﺗﺎﻛﻴﺪ ﭘﺌﻲ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮروﻧﺎ ﭤﻲ ﭘﻮي ﺗﻪ ﮔﻮرﻧﻤﻴﻨﭧ‬
‫ﮐﻲ ﺟﻠﺪي ﭔﮅاﺋﺠﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻮروﻧﺎ ﭘﮑﮍﺟﮡ ﮐﺎن اڳ ۾ ان ﮐﻲ ﻛﻨﭩﺮول ﻛﺮي‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺋﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻠﻚ ﻣﺎن ﻗﻴﺪ ﻣﺎن ﻳﺎ ﻣﺎﺳﻚ ﺟﻲ ﻗﻴﺪ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﻫﺘﻲ آزاد زﻧﺪﮔﻲ‬
‫ﮔﺬاري رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺳﻮ ﺧﻮش ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬۾‬
‫ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﭼﺮﭼﺎ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻮ ﺑﻪ اﻫﻮ ﺣﺎل ﻫﻮ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﮐﻲ آزاد ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻦ ﻣﻠﻚ ۾ اﭼﮡ ﮐﺎن اڳ ۾ اﺳﺎن ﺳﺌﺰرﻟﻴﻨﮉ ۾ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﭴﻜﻠﻬﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﻳﻮرپ ۾ ﭔﺌﻲ ﻧﻤﺒﺮ ﺗﻲ ﺳﺌﺰرﻟﻴﻨﮉ آﻫﻲ ﺟﺘﻲ ﻛﻮروﻧﺎ ﮔﻬﮣﻲ ﭘﮑﮍﻳﻞ آﻫﻲ ۽‬
‫ﭼﻮﭤﻴﻦ ﻟﻬﺮ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ اﺗﻲ ﭤﻮرو ڊﻧﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﺘﻲ ﭘﺎڻ ﮐﻲ‬
‫ﻣﺤﻔﻮظ ﺳﻤﺠﻬﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻧﺎﺷﺘﻮ ﺟﻠﺪي ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫‪165‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮔﺎڏي اﺳﺎن ‪ 9‬ﺑﺠﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اڳ ۾ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺟﻠﺪي واﻧﺪا ﭤﻲ ﻧﻜﺮي وﭸﻮن ﺳﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 9‬۾ ‪ 15‬ﻣﻨﭩﻦ ﺗﻲ ﮔﺎڏي ۾ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ڊراﺋﻴﻮر ﺑﻪ ﭼﺎﭔﻲ ﮔﻬﻤﺎﺋﻲ ﮔﺎڏي ﮐﻲ ﻫﻠﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﺟﺎري ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﮔﺎڏي‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﮔﻠﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ آﺋﻲ ۽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻼڪ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﺣﺴﻴﻦ‬
‫ﻧﻈﺎرو ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪي اﭼﻲ ﻫﻚ ﮘﻮٺ ۾ ﭘﻬﺘﻲ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ اﭼﻲ‬
‫وﺋﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ ڏاﻧﻬﻦ وﭸﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺟﺎﺑﻠﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﭥﻲ ﺟﺒﻠﻦ ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﮔﺬري رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺟﺎﺑﻠﻮ ﻋﻼﺋﻘﺎ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﺟﺒﻞ ﺗﻪ‬
‫ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﮇا ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 45‬ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﺟﺒﻞ وٽ‬
‫ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﻛﺎ ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﺘﻲ ﻫﻚ وڏو ﻛﺎري رﻧﮓ‬
‫ﺟﻲ ﻧﺎﻧﮓ ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن وٽ ﻛﺎرﻳﻬﺮ ﻧﺎﻧﮓ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭤﻮرو‬
‫اﮘﺘﻲ ﻫﻚ ﺑﻮرڊ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن ۾ ﻫﻮ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮي اﭸﺎ ﻣﭥﻲ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭤﻮرو ﭼﮍﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﭥﺮ‬
‫ﺳﺎن ﻫﻚ دل ﺟﻮ ﻧﺸﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻧﻨﮃا ﭘﭥﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﺗﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ ۽ ﻛﺎري رﻧﮓ ۾ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﮐﻲ ‪ Teshik Tosh‬ﻳﺎ ‪ Rock with the Hole‬ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﮔﻮڊ ﻛﻮﻫﭩﻚ اداﻛﺎري واري اﻓﺴﺎﻧﻮي ﻓﻠﻢ اﭘﺎﭼﻦ ﺟﻲ ﺷﻮﭨﻨﮓ ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬وري ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻦ واﻧﮕﺮ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ رواﻳﺘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺠﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺻﺮف ﭼﮉي ﭘﺎﺗﻞ ﻣﮍدن ﺟﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮘﭽﻲ‪ ‬۾ وڏا‬
‫ﻫﺎر ۽ ﻛﻨﻦ ۾ وڏا اﻳﺮﻳﻨﮓ‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﻫﭣ ۾ ﺑﻨﺪوق ﻫﺌﻦ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﺷﻜﺎر ﺗﻲ وﻳﻨﺪا ﻫﺠﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﻫﻜﮍي ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﮘﻮﭠﺎﮢﻮ ﻣﺎﺣﻮل‬
‫ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ڊراﺋﻴﻮر ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺳﻬﻲ ﭘﺮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ۾ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ آﺋﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺗﻲ ﭰﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي وري اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪20‬‬
‫ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ڊراﺋﻴﻮر ﮔﺎڏي ﺑﻴﻬﺎري ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﺎ ﺟﮙﻬﻪ‬
‫آﻫﻲ ﺟﺘﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻮ ﻣﻜﻤﻞ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫ﻧﻈﺎرو ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﭵﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﮐﻲ اﮐﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﻴﻤﻴﺮا ۾ ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻮﺋﺘﻲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻋﻮرت ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻚ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮ وڏو‬
‫ﺟﺒﻮ ۽ آڏو ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ اﻳﭙﺮﻳﻦ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻚ ﺗﻨﺪور ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾‬
‫ﺑﺎﻫﻪ ﭔﺮﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺟﻮان ڌي‪ ‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 15‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻫﻮﻧﺪي اﻫﺎ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ ﻛﺎﭠﻴﻮن ﮐﮣﻲ ﭘﺌﻲ ڏﻳﻨﺪي وﭸﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﻴﺮون رﻧﮓ ﺟﻲ ﺷﺮٽ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫‪166‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮐﺎن ﭤﻮرو ﻫﻠﻜﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻮزر ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻮ‪ ،‬۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ اﻳﭙﺮن‬
‫ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻮ اﻧﭩﺮوﻳﻮ وﭠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﮀﺎ ﭤﺎ ﻛﻴﻮ‬
‫ﭘﺮ ﻳﺎد رﮐﺠﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺳﭵﻮ اﻧﭩﺮوﻳﻮ اﺷﺎرن ﺟﻲ زﺑﺎن ۾ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﺳﻤﺠﻬﻲ ﺗﻪ‬
‫وﻳﺲ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺗﻨﺪور آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﺎن ﭘﭽﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا ﭘﺮ ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﭥﻲ اﭼﻲ ۽ واﻗﻌﻲ ۾ ﺻﺤﻴﺢ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﻫﭣ ﮐﺎن‬
‫ﭘﻜﮍي ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﭠﻲ وﺋﻲ ﺟﺘﻲ ﻫﻚ ﻣﺎﻧﮉﮢﻲ‪ ‬واﻧﮕﺮ ﻧﻨﮃو ﻛﻤﺮو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻣﭥﺎن روﺷﻨﺪان ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ دروازو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ان ۾ اﻧﺪر ﮔﻬﮍي‬
‫۽ ﻣﻮن ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف دري آﻫﻲ ﺗﻮن اﺗﻲ اچ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮف وﻳﺲ ﺗﻪ ﭜﺖ‬
‫ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ No: 1, Tanahr .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن واري ﻻﺋﻴﻦ ﺗﻲ ﻓﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻓﻮن ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن راﻧﻦ ۽ ﮔﻮﺷﺖ‬
‫روﺳﭧ ﺟﺎ ﭨﻜﺮا ﮔﻮل ڊﺷﻦ ۾ ﮀﺎﭘﻴﻞ ﻫﺌﺎ ۽ آﺧﺮ ۾ ﺑﻮﺗﻠﻦ ﺟﻮ ﻓﻮﭨﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻧﻨﮃﻳﻮن ۽ وڏﻳﻮن ﺑﻮﺗﻠﻮن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻮري ﻣﺎﺟﺮا ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻮﺷﺖ روﺳﭧ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﺗﻨﺪور آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺟﺒﻠﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﭤﻮري ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﻴﭟ ﻣﭥﻲ ﺟﺒﻞ ﮐﻲ ﻛﭩﻲ اﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﺟﻮ‬
‫ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﺘﻲ وچ ﺗﻲ ﭨﻴﺒﻞ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﭼﺎر ﻣﺎﮢﻬﻮ آرام ﺳﺎن وﻳﻬﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﻣﭥﺎن ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﮀﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﻮ‬
‫ڏﺳﻲ ﺑﻪ ڏاڍو ﻣﺰو آﻳﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫آرام ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ ﺑﻪ ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ۽ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺑﮏ ﻟﮙﻲ ﺗﻪ ﮔﺎڏي اﺗﻲ روﻛﻲ ﮐﺎﺋﻲ وﭸﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﺑﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﮐﺎڌو ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﺳﺴﺘﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ڏﻳﺎن‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﺎﺋﻲ ڏﺳﻮ ﺗﻪ ﻛﻬﮍن ﻧﻪ ﺳﭡﻮ آﻫﻲ ﭘﺮ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ ﺑﭽﺎﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‬
‫۽ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺷﻬﺮ ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﭘﺮ ﻫﻦ وﻳﭽﺎري‪ ‬ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬اﻳﮇي ﻣﺤﻨﺖ‬
‫ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﺧﺮﭼﻲ ڏﺋﻲ ﮀﮇي ڏاڍو ﺧﻮش ﭤﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﺑﭽﻴﻮ ۽‬
‫ﭘﺌﺴﺎ ﺑﻪ ﻣﻠﻲ وﻳﺎ‪ .‬ڏاڍي ﺳﻬﮣﻲ ﮀﻮﻛﺮي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻮل ﭼﻬﺮو ﭼﭗ ﭤﻠﻬﺎ ﻫﺌﺲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺗﻲ ﮔﻼﺑﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺳﺮﺧﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻦ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻮزر ﺳﺎن ﻣﻴﭻ ﻛﺮي ﭘﺌﻲ‪ .‬ڏﺳﮡ ۾‬
‫ﮘﻮﭠﺎﮢﻲ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﻠﻜﻨﮓ ۽ ﭤﺮﻳﮉﻧﮓ ﺑﻪ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﺲ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﮔﺎڏي ﺟﻲ‬
‫ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﺰل ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪي ﺳﻔﺮ ﺟﺎري رﮐﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﺒﻞ ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻟﻬﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ اﭼﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڏﺳﮡ ﺳﺎن‬
‫واﻗﻌﻲ ۾ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺗﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﺮ ﻃﺮف ﺳﺎوڪ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ‪ .‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ اﺳﺎن ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻛﻴﺘﺮي وﻗﺖ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻼڪ ﺟﻮ ﭘﺮ اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ‬
‫‪167‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﻬﭽﮡ ۾ ﭨﻮﭨﻞ ﭔﻪ ﻛﻼڪ ﻟﮙﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ واٽ ﺗﻲ ﺑﻪ ﭔﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 80‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ڏﮐﮡ ﻃﺮف ‪ 622‬ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪي‪ ‬ﺗﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ آﺑﺎدي ‪ 140،500‬آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻴﺶ ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ دل ﮐﻲ ﺧﻮش ﻛﺮڻ وارو‪.‬‬
‫ﻛﻨﻬﻦ دور ۾ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ ﻫﻚ وڏو ﺷﻬﺮ ﻫﻮ ۽ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ‪ 2700‬ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪6 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ق‪-‬م ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫‪ Achaemenid Empire‬ﻳﺎ ﻓﺎرﺳﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﻗﺪﻳﻢ اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻣﻐﺮﺑﻲ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻗﺎﺋﻢ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ‪ 550‬ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ‬
‫۾ ﻋﻈﻴﻢ ﺳﺎﺋﺮس )‪ (Cyrus the Great‬رﮐﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ اﻳﺮاﻧﻲ اﻣﭙﺎﺋﻴﺮ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻴﺶ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﻚ وڏي ﺻﻮﺑﻲ ﺳﻐﺪﻳﺎن ﺟﻮ ﻫﻚ اﻫﻢ‬
‫ﺷﻬﺮي ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺳﻜﻨﺪر ﺟﻲ ﺟﻨﺮل ‪ Ptolemy‬ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ ۽ اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻮ ﺧﺎﺗﻤﻮ آﻧﺪو‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪710 ‬ع ۾ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﻋﺮﺑﻦ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪13 ‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻼﺋﻘﻮ‬
‫ﺑﺮﻻس ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﻗﺒﻀﻲ ۾ اﭼﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﮣﻴﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ‪1336‬ع ۾ ﻫﻚ ﻣﻘﺎﻣﻲ‬
‫ﺑﺮﻻس ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﮔﻬﺮ ۾ ان ﺟﻲ وﻻدت ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭘﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ڏاڍو ﻧﺮم دل ﭘﺮ ﺧﻮددار اﻧﺴﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﺑﺮﻻس ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﺳﺮداري‬
‫ﻛﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﺧﺎﻧﻘﺎه ۾ ﮔﻮﺷﻪ ﻧﺸﻴﻨﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮي ﻳﺎد اﻻﻫﻲ ۾ ﻣﺼﺮوف ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﻛﻴﺶ ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﺟﻲ ڏاڍي ﻋﺰت ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬دﻧﻴﺎ ﺳﻮن ﺟﻮ ﻫﻚ ﭤﺎﻧﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﺎﻧﮓ ۽ وﮀﻮن ﭜﺮﻳﻞ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﻣﺎن دﻧﻴﺎ ﻣﺎن ﺑﻴﺰار ﭤﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻴﺎن‪ ”.‬ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ذﻫﻴﻦ ﻫﻮ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ ۽ ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﻴﺮاﻧﺪازي‪ ،‬ﺷﻤﺸﻴﺮ زﻧﻲ‪ ،‬ﮔﻬﻮڙي ﺳﻮاري ۽ ﺗﺮڻ‬
‫۾ ﺑﻪ ﻣﻬﺎرت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﺰرﮔﻦ ﺟﻲ ذﻫﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺎدري ۽ ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ‬
‫ﺟﻮ اﻛﺜﺮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪو رﻫﻨﺪو ﻫﻮ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ۾ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺷﺨﺺ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭤﻴﻮ ان‬
‫ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “ﻛﺮاﺷﺮﺑﻮن” ﻫﻮ ۽ ﻫﺮ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﭠﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﮐﻲ‬
‫ﮔﻮرﮔﻴﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﮇﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪“ .‬ﮔﻮرﮔﻴﻦ” ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺎﭠﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﺳﺎن ﻻ‪‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﭤﻲ وﻳﻮ ان ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﮔﻮرﮔﻴﻦ ﭼﻮن ﭤﺎ ۽ ﻣﻮن ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻮن ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﭘﻜﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪﻳﻦ‪ .‬اﮘﺘﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﻨﺪي ﭼﻴﺎﺋﻴﻨﺲ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ ﭘﭧ‪:‬‬
‫“ﻣﺎن ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ اﻫﻮ ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻪ ﻛﻨﺪس ﺗﻪ ﺗﻮن ا� ﺟﻲ ﺣﻜﻤﻦ ﮐﺎن ﺟﻨﻬﻦ‬
‫‪168‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻮ رﺳﻮل ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪﷺ آﻫﻲ ﻛﮇﻫﻦ ان ﮐﺎن ﻣﻨﻬﻦ ﻣﻮڙﻳﻦ‪ .‬دروﻳﺸﻦ ﮐﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﻖ ۾ دﻋﺎ ﺧﻴﺮ ﻃﻠﺐ ﻛﺠﺎن ۽ دﻳﻦ ﺟﻲ رﻛﻨﻦ ﺗﻲ ﭘﺎﺑﻨﺪ رﻫﺠﺎن‪”.‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ وادي ۾ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺳﭛ ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺑﺮﻻس ﺟﻲ ﻣﻴﺮاث‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ وٽ ﺟﻔﺎﻛﺶ ﮔﻬﻮڙا ۽ ﺧﭽﺮ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻨﻦ ۾ ﻏﺮﻳﺐ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﺧﻴﻤﻲ ﮐﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﮔﻬﻮڙي ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ وﭸﻦ‪ ،‬ﻫﻮ ﺧﻴﻤﻦ ۾‬
‫رﻫﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺑﺮج ۽ ﮔﻨﺒﺬ ﺑﺰدل ﭠﺎﻫﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪”.‬‬
‫ﺟﻨﮕﺠﻮ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻨﮓ ﻛﺮڻ وﻗﺖ ﮐﻠﻨﺪا رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻣﻦ ﺟﻲ وﻗﺖ ۾‬
‫ﺷﻜﺎر ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﻴﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﺟﻮن اﮐﻴﻮن ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﮔﻬﻮڙي‬
‫ﺗﻲ وﻳﻬﺎري اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﺮڻ ۾ ﮀﮇي ﭘﺎڻ ﺗﻤﺎﺷﻮ ڏﺳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﺎز ۽ ﺷﻜﺮي )ﺑﺎز ﺟﻲ‬
‫ﻧﺴﻞ ﺟﻮ ﻫﻚ ﭘﮑﻲ( ﺟﺎ ﺷﻮﻗﻴﻦ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺗﻴﺮ ﻫﻼﺋﮡ ۾ ﻛﻤﺎل رﮐﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﻜﺎر‬
‫ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ ۽ ﮔﻬﻮڙي ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ ﺷﻮق ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اٺ ﺟﻲ ﭘﭡﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ‬
‫ﺑﻪ ﭼﺴﻜﺎ وﭠﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ آﺑﺎﺋﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ اﺑﺘﺪاﺋﻲ دور‬
‫۾ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ رﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ان ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻘﺒﺮي‬
‫ﺟﻮ ﻣﻘﺎم ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻣﻨﺼﻮﺑﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﻧﻪ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻨﻬﻦ ﻫﻮﻧﺪي ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ اﺗﻲ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺷﺎﻫﻜﺎر ﭠﻬﺮاﻳﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﭘﺮ ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫ﮐﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ وﺳﺎرﻳﻮ‪ .‬ﻗﺪﻳﻢ دور ۾ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﺒﻞ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺷﺎرٽ‬
‫ﻛﭧ ﻛﺎروان رﺳﺘﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﺗﻲ ﻫﻚ ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﺎ ﻧﻈﺎرا ڏﺳﻨﺪا اﭼﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﮔﺎڏي‪‬‬
‫ﻣﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ﻧﻮٽ ﻛﺮي‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ )‪ (30/08621A‬ﻫﻮ‪ ،‬داﺧﻠﻲ دروازي‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Aq Saray Palace‬‬ ‫آق‪ -‬اﺊ‬

‫اﺋﻴﻦ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻴﺴﻴﻦ‪.‬‬
‫داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻮ رﻧﮓ ﻫﻠﻜﻮ ﻧﺎﺳﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﻣﻀﺒﻮط ﻓﺮش ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽‬
‫آڏو ﻻن ۽ ﮔﻞ ﻛﺎري ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻن ۾ ﻫﻚ ﻧﻘﺸﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭔﮅاﻳﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ۾ ﺳﻴﺮ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻻ‪ ‬ﻛﻬﮍﻳﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن آﻫﻦ‪ ”.‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻨﮃڙا ﮔﺎڏڙا ﺑﻪ‬
‫ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﺗﻲ ان ﺷﻬﺮ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻲ ﻛﺮﺳﻲ ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺷﻴﻦ‬
‫ﮐﻲ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬دﻛﺎﻧﺪار ﺑﻪ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ آڌر ﭜﺎ‪ ‬ﺑﻪ ﭘﺌﻲ ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﮐﻨﮉرن‬
‫‪169‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ ‪1380‬ع ۾ ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﮡ ۾‬
‫‪ 20‬ﺳﺎل ﻟﮙﻲ وﻳﺎ ﭘﺮ ﻛﭥﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻋﺮﺻﻮ ‪ 24‬۽ ‪ 25‬ﺳﺎل ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﻳﺎدﮔﺎرون ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻮڪ ﺳﺮاﺋﻲ ﻳﺎ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺸﻬﻮر ﺗﻌﻤﻴﺮات ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻴﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻃﺎﻗﺖ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏي اڏاوت واري ﻋﻤﺎرت‪ ،‬ﺟﺎﻣﻴﭩﺮي ﺗﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺟﻮ ﺗﺠﺰﻳﻮ‪ ،‬اﻫﻮ اﺷﺎرو ڏﺋﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ ﺑﻨﺪرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ اوﭼﺎﺋﻲ ‪ 50‬ﻣﻴﭩﺮ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬اٺ ﻛﻨﮉو ﭨﺎور ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ﻗﻄﺮ ‪ 7.3‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ اوﭼﺎﺋﻲ ‪ 65‬ﻣﻴﭩﺮن ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﭥﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﻛﺮي ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﻲ ﻛﻠﻴﺎن‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﮐﺎن ڏﻳﮃوﮢﻮ ﺣﺼﻮ وڌﻳﻚ ڊﮔﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭨﺎورن ﺟﻲ وچ ۾ وﻳﻜﺮ ‪ 22‬ﻣﻴﭩﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ اڏاوت ۽ آراﺋﺶ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﺧﻮارزم ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭔﻴﻦ‬
‫ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻞ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﻣﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﮔﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﭠﺎﻫﮡ وارو اﻫﻢ ﻣﻌﻤﺎر ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﻳﻮﺳﻒ ﺗﺒﺮﻳﺰي ﻫﻮ‪ .‬آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪“ ،‬ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺤﻞ”‪ .‬ﮔﻬﺮي ﻧﻴﺮي‬
‫۽ ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻼوٽ ﺳﺎن ﺳﻔﻴﺪ ﭘﺲ ﻣﻨﻈﺮ ۾‬
‫ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻦ ۽ ﭔﻴﻦ ﺟﺎﻣﻴﭩﺮﻳﻜﻞ ﺷﻜﻠﻦ ﺳﺎن ﻣﻜﻤﻞ ﻋﻤﺎرت ﻫﻚ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺷﺎﻫﻜﺎر ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ آﺑﺎﺋﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان‬
‫اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﺤﻞ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻣﺤﻞ ﻫﺠﮡ‬
‫ﮐﭙﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭜﻠﻲ ﻛﻴﺘﺮوﺋﻲ ﭘﺌﺴﻮ ﺧﺮچ ﮀﻮ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎﺋﻮن ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮن‪ .‬ان ﻣﺎن ﻫﻜﮍي اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ وڏي ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻣﻌﻤﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﺗﺒﺮﻳﺰي‪ ‬ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﻳﻮ‬
‫ﺗﻪ ان ﻫﻚ ﻋﺠﻴﺐ ﺷﺮط رﮐﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻢ ﺷﺮوع ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺧﺰاﻧﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺳﻮن‪ ،‬ﭼﺎﻧﺪي ۽ ﻫﻴﺮا ﺟﻮاﻫﺮ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻫﺠﻦ اﻫﻲ‬
‫ڏﻳﮑﺎري ۽ ان ﮐﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮڻ ﺟﻲ اﺟﺎزت ڏﺋﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﺷﺮط ﺗﻴﻤﻮر ﻗﺒﻮل ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻌﻤﺎر ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد رﮐﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺳﺮن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫ﺧﺰاﻧﻲ ﺟﻲ ﺳﻮن ﺟﻲ ﺳﺮن ﮐﻲ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻛﮁﻴﻮ ۽‬
‫ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن ڏﺳﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﮇﻫﻦ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ڏﺳﻲ ﺧﺎﻣﻮش ﭤﻲ وﻳﻮ ۽‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ۽ ﻧﺎراض ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺗﻪ اﻫﻲ ﺳﭛ ﺳﺮون ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺎن ﻛﮃراﺋﻲ‬
‫واﭘﺲ ﺧﺰاﻧﻲ ۾ ﺟﻤﻊ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮن‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ان ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﭘﮁﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻣﻮن اﻫﻮ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﻮن‬
‫ﮐﻲ ﻳﻘﻴﻦ ﭤﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم وڏي رﻗﻢ ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﺧﺮچ‬
‫ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﭤﺎ‪.‬‬
‫‪170‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﭔﻲ ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ‪ :‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻮ ڍاﻧﭽﻮ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﺗﻪ ﻣﻌﻤﺎر ﻛﻢ ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭠﺎﻫﻪ ﭠﻮﻫﻪ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎر ﺟﻮ ﻛﻢ ﺟﻠﺪ ﮐﺎن ﺟﻠﺪ ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻣﺤﻞ ﮐﻲ‬
‫ﺟﻠﺪي ﻣﻜﻤﻞ ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺣﻜﻢ ﻣﻠﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻣﻌﻤﺎر ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬وﭸﮡ ﻣﻬﻞ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﻣﻴﻦ دروازي ﺟﻲ ﻣﺤﺮاب ﮐﺎن ﻫﻚ زﻧﺠﻴﺮ ﺟﻴﻜﺎ زﻣﻴﻦ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭔﮅي وﻳﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﻣﻌﻤﺎر ﮐﻲ ﮘﻮﻟﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻣﻌﻴﺎر ﺟﻮ ﻛﻮ ﭔﻴﻮ ﻣﻌﻤﺎر ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻛﻢ رﻛﻴﻞ رﻫﻴﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻜﺪم ﻣﻌﻤﺎر واﭘﺲ اﭼﻲ ﺣﺎﺿﺮ ﭤﻴﻮ ۽ زﻧﺠﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻌﺎﺋﻨﻮ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻴﭟ ﻟﮍﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻫﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ ﻛﻢ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ان ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ﭘﻮ‪ ‬اوﭼﺘﻮ ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻴﮡ ۽ وري واﭘﺲ اﭼﮡ‬
‫ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﭘﮁﻴﻮ‪ .‬ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻣﺎن ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﻋﺪوﻟﻲ ﺟﻲ ﺟﺮﺋﺖ ﻧﻪ‬
‫ﭘﻴﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن ۽ ﻧﻪ ﺋﻲ آراﺋﺸﻲ ﻛﻢ ﺷﺮوع ﭘﻴﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن ﮀﻮ ﺗﻪ ﻧﺌﻴﻦ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬زﻣﻴﻦ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﻬﻜﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻧﭥﻲ وﭠﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ ،‬ﺗﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ان ﺗﻲ وڌﻳﻚ ﻛﻢ‬
‫ﻛﺮڻ ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ان ﻛﺮي ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ رﺳﺘﻮ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﻏﺎﺋﺐ ﭤﻲ وﭸﺎن‪.‬‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ان ﺟﻮاب ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻮش ﭤﻴﻮ ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻲ ﻣﻬﺎرت ﺟﻮ ﻗﺎﺋﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺴﭙﺎﻧﻮي ﺳﻔﻴﺮ‪ ،‬روﺋﻲ ﮔﻮﻧﺰاﻟﻴﺰڊي ﻛﻼوﻳﺠﻮ )‪(Ruy Gonzalezde Clavijo‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ‪1404‬ع ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ درﭔﺎر ۾ وﻳﻨﺪي ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﻣﺎن ﮔﺬرﻳﻮ‪،‬‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻣﻌﺠﺰو ڏﺳﻲ ﺣﻴﺮان رﻫﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬۽ ان ﻫﻦ ﺟﻲ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻫﻦ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﺌﻲ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺟﻠﻮﻳﺪار ۽‬
‫ﻓﻨﻜﺎراﻧﻪ ﺳﺠﺎوٽ ﻧﺎﻣﻜﻤﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺤﺮﻳﺮي ﺳﺒﺐ ﭔﮅاﺋﮡ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺤﻞ ﻛﻴﺘﺮن‬
‫ﺋﻲ ﺑﺎوﻗﺎر‪ ،‬رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻛﻮارﭨﺮز ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ اﻟﮗ اﻟﮗ اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ڏﻧﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺳﺠﺎوٽ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ۽ رﻧﮓ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮي ﻛﻨﺪي ﻛﺎرﻳﮕﺮ ذﻫﻦ ۾ رﮐﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﮔﺬرﮔﺎﻫِﻪ ﺟﻮ رخ اﺗﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف‪ ،‬ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ۾ ﻃﺎق ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮزﻳﻚ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺧﺎص ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﺑﻬﺘﺮ ۽ اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ رﻧﮕﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﻧﺎزڪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭘﻦ ﺟﻬﮍي ﭔﻮﭨﻲ ﺟﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎر‪،‬‬
‫ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ ﻣﻮاد ﺷﺎﻧﺪار ﺧﻄﺎﻃﻲ ﺟﻮن ﺗﺤﺮﻳﺮون ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻚ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺟﻲ وچ ۾ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۽ ﻛﺎرﻳﮕﺮ ﺟﻮ‬
‫‪171‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ﻣﺤﻤﺪ ﻳﻮﺳﻒ ﺗﺒﺮﻳﺰي ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻼوﻳﺠﻮ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﻨﻬﻦ آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ‬
‫ﺟﻮ دورو ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان اﻫﻮ ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻫﻚ ڊﮔﻬﻮ داﺧﻠﻲ‬
‫دروازو ۽ ﺗﻤﺎم وڏي اوﭼﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ آﻫﻲ ۽ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﮐﺎﭔﻲ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ڊزاﺋﻦ ﺳﺎن ﭘﻴﻨﭧ ﭨﺎﺋﻠﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ اﻧﺪر ﻓﺮش ﺑﻪ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ اﮘﻴﺎن ﻫﻚ ﭔﻴﻮ دروازو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ اﮜﮡ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻤﻮار اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺳﺮن ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫۽ ﭼﻮڌاري ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﻴﻠﺮﻳﻦ ﺳﺎن ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﮜﮡ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ وڏو ﺣﻮض‬
‫ﻫﻮ‪ .‬۽ اﻫﻮ اﮜﮡ ﻫﻚ وڏي ﮔﻬﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ اوﭼﻮ ۽ وﻳﻜﺮو‬
‫دروازو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮي ۽ ﺗﻤﺎم ﻋﻤﺪه ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﻣﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﻔﻴﺮن ﮐﻲ ان ﺣﺠﺮن ﺟﻲ ﻃﺮف ڏﻳﮑﺎرڻ ﻻ‪ ‬وﭠﻲ وﻳﺎ‪ ،‬ﺟﭥﻲ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زاﻟﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ وﻳﻬﻨﺪو ۽ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﭘﮡ ﻛﺸﺎدو‬
‫۽ ﺣﺴﻴﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﻦ وڏو ﺑﺎغ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﺳﺎﻳﻪ دار ۽‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻠﻦ ﺟﺎ وڻ ۽ ان ﺟﻲ اﻧﺪر ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﺣﻮض ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺑﺎغ ﺟﻲ دروازي ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻳﺘﺮي وﺳﻴﻊ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﺮﻣﻴﻦ ۾ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬وٽ وﮢﻦ ﺟﻲ ﮀﺎﻧﻮ ۾ وﻳﻬﻲ‬
‫ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ اﭨﻜﻞ ‪ 1.6‬ﻫﻴﻜﭩﺮن ﺟﻮ اﻧﺪازو ﻟﮙﺎﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ اﮜﮡ ﺟﻮ ﭼﻮﭤﻮن ﺣﺼﻮ ﭔﻪ ﻣﺎڙ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻛﻮاﭨﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻢ‬
‫ﻣﺤﻮر ﺗﻲ ﻣﺤﺮاﺑﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﭨﻲ اﻳﻮان ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻟﻬﻨﺪو اﻳﻮان ﻏﺎﻟﺒﺎً ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﻃﻮر ﻛﻢ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ڏﮐﮡ وارو اﻳﻮان دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻗﺎﺋﻢ ﻫﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ‬
‫اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﻫﺎل ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻟﻬﻨﺪي ﭘﺎﺳﻲ ﺷﺎﻳﺪ اﺳﺘﻘﺒﺎل ۽ ﻣﻬﻤﺎن ﻻ‪ ‬ﭘﻮﻳﻠﻴﻦ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ذﻛﺮ ﺑﻪ ‪ Clavijo‬ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻛﻤﺮا دﻳﻮان )اﺳﭩﻴﭧ ﻛﺎﺋﻮﻧﺴﻞ(‬
‫اﺟﻼس دوران اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮن ۾ ﻫﻚ ﺗﺤﺮﻳﺮ ۾ ﻓﺨﺮ ﺳﺎن‬
‫ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻋﻈﻤﺖ ۾ ﺷﻚ آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﮐﻲ ڏﺳﻮ‪”.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل آق‪-‬ﺳﺮاﺋﻲ ﻣﺤﻞ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻤﻮﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ‬
‫رواﻳﺘﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻦ ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﺳﺎن ﻣﻨﺴﻮب‬
‫ﻛﺌﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﺤﺎﺻﺮي ﺟﻲ دوران ﺗﻴﻤﻮر ۽ ان ﺟﻲ‬
‫اوﻻد ﺟﻲ ﺷﺎﻧﺪار ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ‪ .‬ﻫﻦ وﻗﺖ داﺧﻠﻲ دروازي‬
‫ﺟﺎ ﭔﻪ ﻣﻴﻨﺎر ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ رش ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬دروازي ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺎح اﻳﺘﺮي دﻟﭽﺴﭙﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎن ڏﺳﻲ ۽ ﻓﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﭼﻮڌاري‬
‫ﺳﺎوڪ ۽ ﮔﻠﻦ ﺳﺎن ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬وچ ﺗﻲ روڊ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪي اﺳﺎن اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫‪172‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﺎ ﭔﺎرﻫﻦ وﭴﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﺞ ﻣﭥﺎن ﭼﻤﻜﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ اس ۾ ﺑﻠﻜﻞ ﮔﺮﻣﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﮅي ﻫﻮا ﻟﮙﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﺞ ﺟﺎ ﻛﺮﮢﺎ ﺑﻪ ﻫﺎراﺋﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺑﻪ ﭤﮅي‬
‫ﻫﻮا ﺳﺎن ﭘﺎڻ ﮐﻲ ڍﻛﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻮاﺋﻦ ﺟﻲ ﺟﻬﻮﻛﻦ ﺳﺎن ﭨﻜﺮاﺋﻴﻨﺪا‬
‫اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا ۽ اﮘﺘﻲ وڌﻧﮅا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻣﺠﺴﻤﻲ‬
‫وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ رش ﻛﺎﻓﻲ ﻫﺌﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺳﺎن زﻣﻴﻦ ﭘﻜﻲ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 12‬ﻧﻨﮃا ڏاﻛﺎ ﭼﮍﻫﻲ ﻫﻚ ﭤﻨﭝﻲ ﺗﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﺑﻴﭡﻞ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ان ﮐﻲ ﻓﻮﺟﻲ ڊرﻳﺲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻠﻮار ﻟﮍﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻴﻬﻲ ان ﮐﻲ ڏﺳﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﭘﻮﻳﺎن ﻣﺤﻞ ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺠﺴﻤﻮ ۽ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﮇﻫﻦ ﻣﻠﻴﻞ ڏﭠﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ اﭸﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻈﺎرو ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻠﻮار ﻟﮍﻛﻴﻞ ڏﭠﻢ‬
‫ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻳﺎد اﭼﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﺎﭔﻲ ﻫﭣ ﺳﺎن ﺑﻠﻜﻞ اﺋﻴﻦ ﺗﻠﻮار ﻫﻼﺋﻴﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ ﺟﻴﺌﻦ ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺳﺎن ﻫﻼﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮ ﭔﻨﻬﻲ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﻫﻚ ﺟﻬﮍي‬
‫ﻣﻬﺎرت ﺳﺎن ﻛﻢ وﭠﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﺎ ﻣﻬﺎرت اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ُﻣﮩﻤﻦ ۾ ان‬
‫ﮐﻲ ﺣﺪ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻛﻢ آﺋﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ان ۾ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﮐﺎن وﭠﻲ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﻳﻘﻴﻦ‬
‫ﺻﻼﺣﻴﺘﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻮ ﺳﻔﺮ ﻳﺎ ﺟﻨﮓ ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﻧﻪ ﭤﻜﺒﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫رات ﺻﺤﺮا ۾ ﮔﺬارﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅل ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﻮﻧﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬اڄ ﺑﻪ ان ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ڏﺳﻲ اﻫﻮﺋﻲ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﭸﺎ اﺗﻲ ﺋﻲ ﻣﺠﺴﻤﻲ‬
‫وٽ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺷﺎدي ﺷﺪه ﺟﻮڙو ﻛﻨﻮار ۽ ﮔﻬﻮٽ‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ رواج ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﺷﺎدي‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﺎﻳﻦ ﺗﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺳﭵﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن وٽ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻛﻨﻮار ﮐﻲ اﻛﺜﺮ‬
‫ﮘﺎڙﻫﻮ وﮘﻮ ﭘﺎراﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻬﻮٽ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺷﺮٽ ۽ ﻛﺎرو ﻓﻞ ﺳﻮٽ ﭘﺎﺗﻞ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻨﻮار ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ ﺑﻮﻛﻲ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻦ ﻣﺎﺋﭩﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ ﺑﻪ ﺑﻮﻛﻲ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﻛﻨﻮار ﺟﻲ ﺑﻮﻛﻲ ﮐﺎن‬
‫ﮔﻬﭧ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺳﭛ ﻣﻠﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺟﻲ ﻛﭙﮍن ﺟﻲ‬
‫ڊزاﺋﻴﻦ ۽ رﻧﮓ ﻫﻚ ﺟﻬﮍو ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻛﭥﻲ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ رﮘﻮ‬
‫ﮔﻬﻮٽ ﻛﻨﻮار اﻟﮗ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﻲ‬
‫ﻫﻜﮍو ﭰﻮﭨﻮ ﺿﺮور ﻛﮃراﺋﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫‪173‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ڪ ﺑ‬ ‫۽‬ ‫وت‬ ‫دارا‬
‫)‪(Dor ul Tilavat Complex & Kok Gumbaz‬‬
‫اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﭼﻲ داراﻟﺘﻼوت ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن آﻫﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺋﻲ ان ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن اﻫﻢ ﻣﻘﺒﺮو ﺷﻴﺦ ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺷﻤﺲ‬
‫اﻟﺪﻳﻦ اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺑﺨﺎرا ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ ،‬ان ﺟﻮ واﻟﺪ ﺳﻴﻒ اﻟﺪﻳﻦ ﺣﻤﺰه ﻛﻠﻴﺎل‬
‫ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﻫﻮ ۽ ﻣﻌﺮوف ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻮ‪ .‬ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻴﻒ اﻟﺪﻳﻦ ﺣﻤﺰه ﮐﻲ اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل )ﻛﻠﻴﺎل ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺳﺮدار( ﺟﻮ ﺧﻄﺎب ڏﻧﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻨﮃﭘﮡ ۾ ﺋﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﺋﻲ واب ﻛﻨﭧ )‪ (Vabkent‬۾ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن‬
‫ﻋﻬﺪو ﺳﻨﭝﺎﻟﻴﻮ‪ .‬۽ ﻫﻮ ﻋﻈﻴﻢ ﭘﻬﻠﻮان ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ‬
‫ﻛﻠﻴﺎل ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺷﻬﺮت ﻫﻚ ﻋﺎﻟﻢ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ آس ﭘﺎس ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾ ﭘﮑﮍﺟﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻣﻌﺰز ۽ ﻃﺎﻗﺘﻮر ﺧﺎﻧﺪاﻧﻦ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ان وٽ ﻣﻮﻛﻠﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺧﺎص ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﺑﺮﻻس ﻗﺒﻴﻠﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﭔﺎر ان وٽ ﻣﻮﻛﻠﻴﺎ‪ .‬ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻠﻴﺎل ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﭘﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ‬
‫ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻦ ﺟﻮ ﻟﻘﺐ ﻛﻠﻴﺎل ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻟﻘﺐ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺘﺮادف آﻫﻲ‪ .‬اﭴﻜﻠﻬﻪ ان ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﭘﻴﺪاﺋﺶ واري ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﺑﺠﺎ‪ ‬اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻳﺎد ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ‬
‫ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺎﮔﺮدن ۾ ﻫﻚ ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺑﺨﺎري ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺮﻳﺪن ﺟﻮ ﺑﻪ وڏو ﺗﻌﺪاد ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ڏاڏي ﮐﺎن ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻃﺮاﻏﺎﺋﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ ﭘﭧ ﺗﻴﻤﻮر اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﮐﻲ اوﺗﺮﻳﺌﻲ ﻗﺪر ۽ اﺣﺘﺮام ﺳﺎن‬
‫رﮐﻴﻮ ۽ ان ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ روﺣﺎﻧﻲ رﻫﻨﻤﺎ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﮓ ﻛﺮڻ وﻗﺖ ﻳﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن‬
‫ﺳﻮا‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻣﺸﻮري ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ان ﺳﺎن ﻣﺸﻮرو ﻛﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﻜﺎﻟﺮﺷﭗ ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ ﭘﺮ ﻫﻮ رﻳﺎﺿﻲ ۽‬
‫ﻓﻠﻜﻴﺎت ۾ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ اوﻻد ﺑﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن واﺑﺴﺘﻪ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﺑﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﻣﻐﻠﻴﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺑﻪ اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ‬
‫اوﻻد ﻣﺎن ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ اﺗﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻮ اوﻻد ﻛﻨﻬﻦ وﻗﺖ ۾‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻫﺠﺮت ﻛﺮي آﻳﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﭘﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﺳﺎن ﻫﻚ ﻛﻨﭝﺎر‬
‫ﻫﻮ ﭘﺮ ﻓﻠﺴﻔﻲ ۽ ﻣﻔﻜﺮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻫﻚ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻃﺮز زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬاري ۽ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ‬
‫‪174‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﻮل ۽ ﻓﻌﻞ ۾ ﻣﺪد ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮري رﻳﺎﺳﺖ ۾ ان ﺟﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﻋﺰت‬
‫ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻛﺮﺷﻲ ۽ ﻛﻴﺶ ﺟﻲ ﺷﻬﺮن ۾ رﻫﻴﻮ ۽ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻛﻨﺪو‬
‫رﻫﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻲ ڏﮐﮡ ۾ ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﻗﺒﻴﻠﻦ ۾ اﺳﻼم ﻣﺘﻌﺎرف ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮ‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ واﻟﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ اﺳﺘﺎد ﻫﻮ ۽ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮﺷﺪ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﻓﺘﺤﻮن ﭤﻴﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬۾‬
‫ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻠﻴﺎل ۽ زﻳﻦ اﻟﺪﻳﻦ ﺣﻮاﺛﻲ ﺟﻮن دﻋﺎﺋﻮن ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ‪1371‬ع ۾ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ واﻟﺪ ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ‪1360‬ع ۾ ﭤﻴﻮ ﭘﺮ ‪1371‬ع‬
‫۾ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻣﻴﺖ ﺟﻲ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ﭘﻬﻠﻮ ۾ ﭔﻴﻮ‬
‫دﻓﻌﻮ ﻛﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻚ ﻳﺎدﮔﺎر ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﻤﺘﺎز ﺣﻜﻤﺮان اﺗﻲ ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻣﻘﺒﺮو‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن داﺧﻠﻲ دروازي ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا دﻛﺎن ﻻﺋﻴﻦ‬
‫۾ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻟﮗ اﻟﮗ ﺷﻴﻦ ﺟﺎ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻨﮃڙا ﻧﻨﮃڙا اﺳﭩﺎل ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺗﻲ ﻋﻮرﺗﻮن ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن ﮐﭙﺎﺋﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﻫﻜﮍو وڏو وڻ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﮀﺎﻧﻮ ۾ ﺑﻴﻨﭻ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻫﻜﮍي‬
‫ﻋﻮرت وﻳﭡﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻮ ﻟﺒﺎس ﭘﺎﺗﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﭥﺎن ڊﮔﻬﻲ ﺷﺮٽ ۽‬
‫ﭨﺎﺋﻮزر ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺲ ﻛﻨﻦ ۾ واﻟﻴﻮن ﻓﻞ ﻣﻴﻜﭗ ۾ ڏﻧﺪ ﺳﻮﻧﺎ ﻫﺌﺲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﻲ‬
‫اﻧﮕﺮﻳﺰي‪ ‬۾ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻨﺪڙ ﭘﻮري ﺗﺎرﻳﺦ ﭔﮅاﺋﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻮري ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن وارو اﺳﭩﺎل ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫آﻫﻲ اﺗﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﺧﻼﻗﻦ ﻫﻜﮍي ﻧﻨﮃڙي ﺷﻲ‪ ‬ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﭼﻲ ﺷﻤﺲ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڏاڍو ﭤﮅﻛﺎر ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﻧﺪرﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ‬
‫ﮐﻲ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭼﻤﻜﻴﻠﻴﻦ ﭨﺎﺋﻠﻦ ۽ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻣﻴﭩﺮي ۽ ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻮن ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻴﭟ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮ رﻧﮓ‬
‫ﻛﺮﻳﻢ ۽ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﭥﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﮐﻲ ﻧﻴﺮي ۽ ﻛﺮﻳﻢ ۽ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ‬
‫ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭼﻮڌاري ﻫﻮا ۽ روﺷﻨﻲ ﻻ‪ ‬روﺷﻨﺪان ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭴﺎري ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭼﻮڌاري ﻛﺎٺ ﺟﻮن ﺑﻴﻨﭽﻮن ﻫﻴﻮن ﺟﺘﻲ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ وﻳﻬﻲ آرام ﺳﺎن دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ ۽ دروازي ﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﺮ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﺪه ﻛﺎري ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ دﻋﺎ ﮔﻬﺮي وري ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭤﻮرو ﭘﻨﮅ‬
‫ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ دروازو ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اﻫﻮ اﻣﻴﺮ ﻛﻠﻴﺎل ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ڏﮐﮡ ﻃﺮف‬
‫‪175‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻣﻘﺒﺮو ﻣﺮزا اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺗﻴﻤﻮري ﺧﺎﻧﺪان‬
‫ﺟﻲ ﻓﻮت ﭤﻴﻞ ﻣﻴﻤﺒﺮن ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻘﺒﺮه” رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻦ ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻛﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮري ﺧﺎﻧﺪان ﺳﺎن ﻻﮘﺎﭘﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺮ ﻣﺮ ﺟﻲ ﭘﭥﺮن ﺗﻲ ﺟﻴﻜﻲ ‪ 15‬ﮐﺎن ‪17‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﺎ آﻫﻦ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﺮﻣﻮز ﺳﻴﺪن ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻧﻬﻦ ﺋﻲ ﺳﺎﻟﻦ ۾ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ‬
‫ڏاﻧﻬﻦ ﻟﮇي آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻮ ﻧﺌﻮن ﻧﺎﻟﻮ “ﮔﻨﺒﺬ ﺳﻴﺪان” رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎه ﮐﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﺷﻜﻞ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻧﺪر ﭜﺘﻴﻦ ۽ ﮔﻨﺒﺬن‬
‫ﺗﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪17 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﭜﺮﻧﺪي ﺣﺼﻲ ۾ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ‬
‫ﭠﻬﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﺟﺪﻳﺪ دور ۾ اﻧﻬﻦ ﻣﻘﺒﺮن ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺑﺮﻗﺮار آﻫﻲ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﻣﻘﺒﺮن ﺟﻲ ڏاﻛﮣﻴﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻣﭥﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ ۽ ان ﺟﻲ ﻣﺎﺣﻮل ﺟﻲ ﭘﻮري دﻟﻜﺸﻲ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﮐﻲ‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭘﭧ‬
‫۽ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﺮزا ﺷﺎﻫﻪ رخ )‪1447-1409‬ع( ۾ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫ﮐﺎن ﻫﺮات ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ‪1396‬ع ﮐﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺷﻬﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﻣﺮﻛﺰي رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻲ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﮐﺎن ﺧﺮاﺳﺎن ڏاﻧﻬﻦ ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﮐﻲ ﻛﻤﺰور ﻧﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﺋﻴﻦ ﺋﻲ‬
‫ﺣﻜﻤﺮان ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻧﺌﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ )‪ (Kok-Gumbaz‬ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ‪1435-1434 .‬ع ۾ ﻫﻦ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ اﻫﻮ ﻧﺎﻟﻮ وڏي ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻴﺒﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﮐﺎن ﻣﺎپ ۾ وڏو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﺮاﮢﻲ “ﻗﺮه ﺧﺎﻧﻲ” واري ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻲ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﭘﻮﭨﻲ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺷﺎه رخ ﺟﻲ‬
‫اﻋﺰاز ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻧﻴﺮي ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ وڏي ﻫﺌﮡ ﻛﺮي ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﻣﺎن ﻛﭥﺎن ﺑﻪ ڏﺳﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ داراﻟﺘﻼوت ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۾ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ ا� ﺟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬دوﻟﺖ ا� ﺟﻲ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﺣﺼﻲ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻫﻚ ﻫﻠﻜﻲ ﭘﭩﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻗﺮآﻧﻲ ﺳﻮرﺗﻦ ﺟﺎ اﻗﺘﺒﺎﺳﺎت آﻫﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺳﺎن آواز ﮔﻮﻧﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭜﺘﻴﻮن ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻛﺮي اﮀﻲ ۽ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﻧﺌﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري‬
‫ﻫﻚ وڏو ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ڊور )‪“ (Dor‬ﺟﻨﺎزي ﺟﻲ رﺳﻤﻦ ﺟﻮ‬
‫‪176‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮔﻬﺮ” ﻳﺎ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﺗﻼوت ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﺳﮇﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺣﺠﺮن ۽ درس ﺧﺎﻧﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﻫﻚ ﻧﻨﮃڙو ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮن ﺳﭛ ﺷﻴﻮن ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻮن‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﭔﺌﻲ اڌ ۾ ﻛﻮڪ ﮔﻨﺒﺬ ۽ ﮔﻨﺒﺬ ﺳﻴﺪان ﮐﻲ وري ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻛﻠﺐ ﻛﺎر ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ان ﺳﭵﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﺟﻲ اﻧﺪر اﻫﻢ اﺳﭩﺎﭘﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭘﺌﻲ ۽ ان ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮣﻲ ﭘﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ داراﻟﺴﺎدات‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Dor As-Siadat Complex‬‬ ‫دارا ﺌدات‬

‫ﻣﻴﻤﻮرﻳﻞ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ )‪ (Dor As-Siadat Complex‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‬
‫“ﻃﺎﻗﺖ ﺟﻮ ذﺧﻴﺮو”‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻚ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﺪان ﻻ‪ ‬ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ان ﺟﻲ ذﻫﻦ ۾ ﺗﮇﻫﻦ آﺋﻲ ﺟﮇﻫﻦ ان ﺟﻮ ﺳﭝﻨﻲ‬
‫ﮐﺎن وڏو ﭘﭧ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ‪ 22‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾ اوﭼﺘﻮ ‪1376‬ع ۾ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ‬
‫ان وﻗﺖ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﺎن ان ﺟﻮ ﺟﻨﺎزو ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ آﻧﺪو وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ان ﺟﻲ اﺑﻦ‬
‫ڏاڏن ﺟﻮ ﺗﺎرﻳﺨﻲ وﻃﻦ ﻫﻮ‪1379 .‬ع ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮن ﮐﻲ‬
‫ﮔﻬﺮاﻳﻮ‪ ،‬۽ ﺷﻬﺰادي ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺷﺎﻧﺪار ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اڏاوت ﺟﻮ‬
‫ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﻔﻴﺪ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ۽ ﻣﺨﺼﻮص ﻧﻴﺮي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﻫﻚ‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﻣﻘﺒﺮو ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﭔﺎﻫﺮ ﮐﺎن اﭼﮡ وارن ﻻ‪‬‬
‫رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻛﻤﺮا ﺑﻪ ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ‪ ،‬ﻗﺮآن ﭘﮍﻫﮡ ۽ ﭼﻠﻮ ﻛﺎﭨﮡ وارن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﭘﭧ ﻋﻤﺮ ﺷﻴﺦ ﺟﻴﻜﻮ ‪1394‬ع ۾ ﻛﺮد ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮ ﻣﺤﺎﺻﺮو ﻛﺮڻ‬
‫ﺟﻲ دوران ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﺮاز ﻣﺎن ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ آﻧﺪو وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ دﻓﻦ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻚ ﻗﺒﺮ داراﻟﺴﺎدات ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ رﮐﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪1963 .‬ع ۾ ان ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﻣﻠﻲ ﺟﮇﻫﻦ اﺗﻲ ﻫﻚ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻮ ﻣﻠﻴﻮ اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ‬
‫ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﺤﺮاﺑﻦ ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺘﻮن ﻣﻠﻴﻮن ﻛﻤﺮي ﺟﻲ وچ ۾ ﺳﻨﮓ ﻣﺮ ﻣﺮ‬
‫ﺟﻮ ﻫﻚ ﺧﺎﻟﻲ ﺗﺎﺑﻮت ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﮘﺠﻬﻲ ﺷﺎﻧﺪار ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺘﺒﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﮀﮇﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ وڏو ﭘﭥﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ڍﻛﮡ ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻗﺒﺮ ﺧﺎﻟﻲ ﻫﺌﻲ ﮀﻮﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﻓﻮت‬
‫ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺑﺮف ﺑﺎري‪ ‬ﺟﻮ زﻣﺎﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﺟﻨﺎزو ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ ﻧﻪ آﮢﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺟﻲ ﻓﻴﺼﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ان ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ دﻓﻦ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ان ﮐﻲ ﺷﻬﺮﺳﺒﺰ ۾ دﻓﻦ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻟﮑﻴﻞ ﺗﺤﺮﻳﺮن‬
‫‪177‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﺎن ﺧﺒﺮ ﭘﻮي ﭤﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ واري ﻗﺒﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﮀﮇي وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻚ رواﻳﺖ‬
‫اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ “ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺟﻲ ﻓﻮت ﭤﻴﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻏﻢ ۾ ﻏﺮق ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽‬
‫ان ﺟﻲ دل ‪ 30‬ﺳﺎﻟﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ رﺣﻢ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ 16 ”.‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻮن ﻓﻮﺟﻮن ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ۾ ﺟﮇﻫﻦ داﺧﻞ ﭤﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺗﻪ اﻧﻬﻦ‬
‫داراﻟﺴﺎدات ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ ﺻﺮف ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺑﭽﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ داراﻟﺴﺎدات ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﮔﻬﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﺗﺎن ﭨﻜﻴﭧ ورﺗﻲ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻨﮃڙا ﻧﻨﮃڙا اﺳﭩﺎل ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻋﻮرﺗﻮن ﺷﻴﻮن وﻛﮣﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﮐﻲ ﭤﻮري ﭤﻮري‬
‫اﻧﮕﺮﻳﺰي اﭼﻲ ﭘﺌﻲ اﻫﺎ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻲ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ڏﻳﮑﺎري ﭤﻲ‬
‫اﭼﺎن ﺗﻪ ﻛﻬﮍو ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺿﺮورت ﺗﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ان ﮐﻲ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻬﻠﻴﻮ ﺑﻪ ﻧﻪ اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ڏاﻛﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﭼﮍﻫﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ اﮜﮡ‬
‫ﻫﻮ اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﻫﭣ ﺟﻲ اﺷﺎري ﺳﺎن ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﻬﮍو ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫واﭘﺲ ﻫﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي ﻣﺎن ﺟﻴﺌﻦ داﺧﻞ ﭤﺠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو اﮜﮡ آﻫﻲ ۽‬
‫ان اﮜﮡ ۾ ﻫﻚ ﺑﻪ وڻ ﻟﮙﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﺗﻪ آﻳﻮ ﺗﻪ ﺟﺘﻲ ﻛﭥﻲ ﮔﻞ ۽ وﮢﻦ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮﻫﺘﻲ ﮀﻮ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ؟ ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ۾ داﺧﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺑﻪ ﻧﻴﺮي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ‬
‫ﺳﺎن ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ آﻫﻲ ﭘﺮ ﻗﺒﺮ ﺻﺮف اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺳﺎدي ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭼﻮڌاري ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﺑﻮرڊ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻋﻘﻠﻤﻨﺪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ ﺳﺎن ﺳﺒﻜﺪوش ﭤﻲ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ ۽ اﺣﻤﻖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دوﻟﺖ ﺗﻲ ﭜﺮوﺳﻮ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭨﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ‬
‫ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ اﻟﮗ ﺳﺎن ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬آڏو وراﻧﮉا ﺑﻪ‬
‫ﻫﺌﺲ اﺗﻲ ﻫﻜﮍي ﭜﺖ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ‪ Namaz Vaqtari‬۽ ﻫﻴﭡﺎن ﭘﻨﺞ ﮔﻬﮍﻳﺎل ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﮔﻬﮍﻳﺎل ﺗﻲ ﻧﻤﺎز ﺟﻲ وﻗﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻛﺎﻧﭩﺎ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮔﻬﮍﻳﺎﻟﻦ ۾ ﻧﻤﺎز‬
‫ﺟﺎ وﻗﺖ ﭔﮅاﻳﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ آڏو ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻛﺎرﭘﻴﭧ وﮀﺎﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫ﻣﻮﭨﻲ وري ﺳﺎﮘﻲ اﮜﮡ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻚ دروازو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ زﻣﻴﻦ‬
‫ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻫﻚ ﻗﺒﺮ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ ،‬اﺗﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 7-6‬ڏاﻛﺎ ﭘﭥﺮ ﺟﺎ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ُاﭜﻲ ڏاﻛﮡ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻮ ﻟﻬﮡ ۽ ﭼﮍﻫﮡ ۾ ﺑﻪ ڏاڍي ﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ اﻧﺪر اﻫﺎﺋﻲ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻗﺒﺮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭘﭥﺮ ﺟﻮ ڍڪ ﻫﻮ ﻳﻌﻨﻲ‬
‫ﺗﺎﺑﻮت واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻻ‪ ‬رﮐﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫‪178‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﺑﺎﮢﻲ ﮘﻮٺ ۾ دﻓﻦ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﭘﻮري ﻧﻪ ﭤﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﻧﺼﻴﺐ ﻧﻪ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﺼﻴﺐ آﻫﻲ اﺗﻲ ﺑﻬﺎدر ﺷﺎه ﻇﻔﺮ ﺟﻮ ﭼﻴﻞ ﻫﻚ ﺷﻌﺮ ﻳﺎد‬
‫اﭼﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪،‬‬ ‫د‬
‫۔‬ ‫ر‬ ‫ز‬ ‫دو‬
‫اﻫﻲ ﺳﭛ ﻧﺼﻴﺐ ﺟﻮن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن آﻫﻦ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭔﻦ واﻟﻦ ﺟﻮ ﭨﻜﺮو ﺑﻪ ﻧﻪ‬
‫ﭤﻮ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ وري ﻣﻠﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻧﺼﻴﺐ ۾ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻧﺎﻫﻲ رﻫﮣﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﻋﺎم ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﺠﻲ ﻳﺎ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﺠﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﻪ ﻟﻄﻴﻒ ﺟﻮ ﺷﻌﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻛﮇﻫﻦ ﺗﺨﺖ ﺗﺎﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻛﮇﻫـﻦ اﮔـﻬـﺎڙي ﭘـﻴـﺮ‪،‬‬
‫ﻛـﮇﻫــﻦ ﺗــﺎج ﻣـﭥــﻲ ﺗـﻲ‪ ،‬ﻛــﮇﻫـﻦ ﻣــﭩـﻲ‪ ‬ڍﻳــﺮ‪،‬‬
‫رﻫﮣﻮ ﻫـﺘـﻲ ﻧـﻪ ﻛـﻴـﺮ‪ ،‬ﻫـﺮ ﻛـﻮ راﻫـﻲ رڻ ﺟـﻮ‪”.‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري اﮜﮡ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﭤﻮرو ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻋﻤﺮ ﺷﻴﺦ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮡ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ‬
‫ﭘﭧ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪1394-1393 ‬ع ۾ اﻳﺮان ۾ ﻛﺮدن ﺟﻲ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻣﺤﺎﺻﺮي ﺟﻲ دوران‬
‫ﻛﻨﮅ ۾ ﺗﻴﺮ ﻟﮙﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺮي وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﻨﺎزي ﮐﻲ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ آﺑﺎﺋﻲ‬
‫ﺷﻬﺮ ۾ آﻧﺪو وﻳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻣﻘﺒﺮو‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ ﮐﻠﻴﻞ آﺳﻤﺎن ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻫﺌﻲ ﭼﻮڌاري ﺻﺮف ﻫﻚ ﭔﻦ ﭨﻦ ﻓﭩﻦ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ‬
‫ﺟﻲ ﭜﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﻜﻴﻮن ﺳﺮون ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن ۽ ﻣﭥﺎن‬
‫ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ اﮀﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻨﮃڙا ﻛﻤﺮا‬
‫ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ڊﭤﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ رﮘﻮ ﻧﻨﮃڙي ﭜﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن‬
‫ﻧﻜﺮي وري ﭔﺎﻫﺮ اﭼﻲ ﻛﻴﺒﻞ ﻛﺎر ﺟﻲ اﻧﺘﻈﺎر ۾ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﭼﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ واﭘﺲ وﭸﮡ ﺟﻮ رﺳﺘﻮ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺟﺘﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻮﭨﻠﻮن‪ ،‬ﻛﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺳﺮاﺋﻲ‪ ،‬ﻣﻜﺘﺐ‪ ،‬ﻫﺎﺳﭩﻞ وﻏﻴﺮه ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺳﺎوڪ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﻮ ﺗﻪ ﭘﻮرو ﺑﺎغ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ۽ رﻧﮓ‬
‫ﺟﺎ ﮔﻞ‪ ،‬وڻ ۽ ﻻن ﺟﻲ وچ ۾ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﺳﻨﮓ ﺗﺮاﺷﻲ ﻛﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ان ﺑﺎغ ۾ ﺳﻜﻮن ﺳﺎن ﻛﻮ وﻳﻬﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭼﺒﻮﺗﺮا ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﻣﭥﺎن ﻛﺎٺ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﻫﻴﭡﺎن ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻛﻠﺐ ﻛﺎر آﺧﺮ ۾ اﭼﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻨﮅ اﻧﻬﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ‬
‫ﺗﻲ واﭘﺲ وﭸﻲ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺌﻴﺴﻴﻦ ۽ ﻛﻴﻔﻲ ۾ وﭸﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺗﺎزو‬
‫ﺗﻮاﻧﻮ ﻛﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي واﭘﺲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫‪179‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫واﭘﺲ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﺎڏي وري ‪ 15‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﺎﺑﻠﻮ ﻋﻼﺋﻘﻲ‬
‫ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ ور وﻛﮍ ﺟﻲ روڊ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ اﺣﺘﻴﺎط ﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﺳﻔﺮﺟﺎري رﮐﻴﻮ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻼڪ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻫﻚ ﺑﺎزار ﺗﻲ‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎزار آﻫﻲ‪ .‬روڊ ﺟﻲ ﻫﻜﮍي‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮘﻮﮢﻴﻦ واﻧﮕﺮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮن‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻧﻬﻦ ۾ ﭜﺎﭴﻴﻮن‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻪ‪ ،‬ﭤﻮم‪ ،‬ادرڪ‪ ،‬ﺳﻜﻞ ﻣﻴﻮا‪ ،‬ﺗﺎزه ﻣﻴﻮا‪ ،‬دال‪ ،‬ﺳﻜﻞ‬
‫ﭘﺎﻟﻚ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﻣﻠﻨﺪڙ ﺟﻠﻨﺪڙ ﭔﻴﻮن ﭜﺎﭴﻴﻮن وﻏﻴﺮه ﺳﭛ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن اﮀﻲ رﻧﮓ‬
‫ﺟﻮن ﮘﻮﮢﻴﻮن ﻳﺎ ﻧﻨﮃا ﭔﺎﭼﻜﺎ ﺟﻨﻬﻦ ۾ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﻣﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬ﻋﻮرﺗﻮن ﺑﻴﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ وري ﻣﺮد ﺑﻪ ﺑﻴﭡﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺎزار ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﺮي ﮐﺎن ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﺳﺎن ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﻫﮍو ﺳﻬﮣﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺟﻮ اﺳﺎن ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ رﻛﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ﻫﻮ ﭘﺎڻ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﭼﺎﻫﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ وﻳﺠﻬﻲ ﮐﺎن ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﭸﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎڏي ﺑﻴﭡﻲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﮔﺎڏﻳﻮن ۽ ﺑﺴﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن ۽‬
‫اﺗﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻴﺎح ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ان ﺑﺎزار ﮐﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ‪ ‬ﺳﺎن ڏﭠﻮ ﭘﺌﻲ ۽ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺷﻴﻮن ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺷﻴﻦ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ‪ ،‬وري ﮔﺎڏي ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ‬
‫اﭼﻲ واﭘﺲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Amir Timur & Samarkand‬‬ ‫ر۽‬ ‫ا‬

‫اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻛﻨﻬﻦ ﭠﺎﻫﻴﻮ؟ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻚ ﻋﺎم ﻏﺮﻳﺐ‬
‫ﺷﺨﺺ ﻫﻮ ﭘﺮ ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮازي � ﺟﻮ ﻫﻚ ﻓﻘﺮو ﭘﮍﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺳﻌﺪي‬
‫ﺷﻴﺮازي � ﻟﮑﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬اﻧﺴﺎن ﮐﻲ دﻧﻴﺎ ۾ ﺑﻲ ﺗﺤﺎﺷﻪ ﻋﻠﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ۽‬
‫ﺑﻲ ﺗﺤﺎﺷﻪ دوﻟﺖ ﻛﻤﺎﺋﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ”.‬ﺳﻌﺪي ﺷﻴﺮازي � ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬اﻧﺴﺎن‬
‫ﮐﻲ دوﻟﺖ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ دﻧﻴﺎ ﭘﺮﺳﺖ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﺎڻ ﮐﻲ‬
‫ﺣﻘﻴﺮ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﻣﺴﺘﺮد ﻧﻪ ﻛﺮي ۽ ﻋﻠﻢ ان ﻻ‪ ‬ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﻋﺎﻟﻤﻦ ۾ ﻫﻮ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻛﻤﺘﺮ ﻧﻪ ﺳﻤﺠﻬﻲ‪ ”.‬اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻲ‪ ‬ﻓﻘﺮو ﭘﮍﻫﻲ ﻋﻠﻢ ۽ دوﻟﺖ‬
‫ﺟﻲ ﺗﻼش ۾ ﻧﻜﺮي ﭘﻴﻮ‪ .‬ان زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ‪ 54‬ﻣﻠﻚ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﺎ ۽ “‪”Timur the Great‬‬
‫ﭼﻮراﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﻠﻚ ﺷﻬﺮ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ ان ﺟﻲ ﺳﭵﻲ آﺑﺎدي ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺑﺎﻫﻪ ڏﺋﻲ رک ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﺷﻴﺮاز ﭘﻬﺘﻮ ﺗﻪ ان ﺳﻌﺪي‬
‫ﺷﻴﺮازي � ﺟﻲ ﻓﻘﺮي ﺟﻲ ﺻﺪﻗﻲ ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﮐﻲ اﻣﺎن ڏﻧﻲ‪) ”.‬ﺟﺎوﻳﺪ ﭼﻮڌري ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻛﺎﻟﻢ ﺟﺎ اﻗﺘﺒﺎس(‬
‫‪ Harold Lamb‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﺘﺎب “‪ ”Tamerlane the Earth Shaker‬۾ ﻟﮑﻴﻮ‬
‫‪180‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ‪ :‬اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ﺟﻨﻬﻦ ﻳﻮرپ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺳﻴﺎح ﻣﺎرﻛﻮ ﭘﻮﻟﻮ ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳﻚ دﻧﻴﺎ‬
‫ﺟﺎ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﺎ اﻫﻮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اﻫﻮ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺑﺰرگ ۽ ﺑﺎروﻧﻖ ﺷﻬﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ ۽ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﺎري واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﻬﺮا اﻟﻘﺼﺎرﻳﻦ )ڌوﭔﻴﻦ ﺟﻮ درﻳﺎﻫﻪ( ﭼﻮن ﭤﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﺎري ﺗﻲ ﭘﻦ ﭼﻜﻴﻮن ﻛﺜﺮت ﺳﺎن آﻫﻦ‪ .‬درﻳﺎﻫﻪ ﻣﺎن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻧﻬﺮون‬
‫ﻛﮃﻳﻮن وﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺎﻏﻦ ﮐﻲ ﺷﺎداب ﻛﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﻧﻤﺎز ﭨﭙﻬﺮي ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺳﻴﺮ ۽ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻻ‪ ‬ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﺎﻻﺧﺎﻧﻮ ۽ ﮔﻬﺮ ۾‬
‫ﻣﻬﺘﺎﺑﻴﻮن )ﻣﻬﺘﺎب ﺟﻮ ﺟﻤﻊ‪ :‬ﭼﺎﻧﮉوﻛﻲ( اﻫﮍﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ ﺟﺘﻲ وﻳﻬﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻣﻴﻮا ﻓﺮوﺷﻦ ﺟﺎ دﻛﺎن ﺑﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ۾‬
‫وڏا وڏا ﻣﺤﻞ ۽ ﻳﺎدﮔﺎر ﻋﻤﺎرﺗﻮن‪ ،‬اﻫﻞ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻫﻤﺖ ۽ ﻏﻴﺮت ﺟﻲ دﻟﻴﻞ ﻃﻮر‬
‫اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ وڏو ﺣﺼﻮ ﺷﻜﺴﺘﻪ ۽ ﺷﻬﺮ ﭘﻨﺎﻫﻪ ﺟﻲ دروازي‬
‫۽ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮﺑﺎغ ﺑﻪ ﻧﺎﻫﻦ‪ ”.‬اﺻﻞ ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ درﻳﺎﻫﻪ ﺻﻐﺪ ﺟﻲ ڏﮐﮡ ۾ واﻗﻊ ﻫﻮ ﭘﺮ‬
‫ان ﺟﻲ آس ﭘﺎس ﺑﻠﻜﻞ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﺎ ﻛﻨﺎرا ﻫﺌﺎ‪ .‬ان درﻳﺎﻫﻪ ﻣﺎن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ‬
‫ﻧﻬﺮون ﻧﻜﺮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﺑﺎغ ﺳﺮﺳﺒﺰ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﻧﻬﺮن ۾‬
‫ﻫﻚ ﻧﻬﺮاﻟﻘﺼﺎرﻳﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ان ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﭘﺮ‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ درﻳﺎﻫﻪ “ﭼﻐﺪ” ﺗﻲ واﻗﻊ ﻫﻮ‪ .‬اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ﺟﮇﻫﻦ ان ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻣﻐﻠﻦ ان ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دور ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ وري آﺑﺎد‬
‫ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ ﻫﺮ ﻃﺮف روﻧﻖ ﺋﻲ روﻧﻖ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻚ وﺳﻴﻊ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻮ‬
‫ﻣﺎﻟﻚ ﭤﻴﻮ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﻤﺎل ﺟﻲ ﭨﻜﺮي ﺟﻮ دروازو ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪،‬‬
‫اﻫﻮ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﮔﺬرﻳﻞ رواﻳﺘﻦ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دل ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف ﮀﻜﻲ‬
‫ورﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﻫﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫ﺗﺒﺎﻫﻪ ﺣﺎﻟﻲ‪ ‬۾ ﻣﻠﻴﻮ اﺗﻲ ﺳﻮا‪ ‬ﻛﭽﻲ‪ ‬ﺳﺮن ۽ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻧﻪ ﻣﻠﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮﺋﻲ ﻛﭽﻴﻦ ﺳﺮن ۽ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻫﭥﻦ ۾ اﭼﻲ اﻳﺸﻴﺎ‬
‫ﺟﻮ روم ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻏﻴﺮﻣﻠﻜﻦ ﺟﻮن ﺟﻴﺘﺮﻳﻘﺪر ﻧﻔﻴﺲ ﺷﻴﻮن ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﮐﻲ آﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ زﻳﻨﺖ ﺑﺨﺸﻲ‪ ،‬ﻣﺎل ﻏﻨﻴﻤﺖ ۾ وڏا وڏا ﻋﺎﻟﻢ ۽ ﻓﺎﺿﻞ ﺑﻪ آﻳﺎ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﻓﺘﺢ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ۾ ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﺗﻌﻤﻴﺮﭤﻲ‪ .‬ارﺑﺎب ﻋﻠﻢ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وڏا وڏا ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫۽ ﻛﺘﺐ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻴﺎر ﻛﺮاﻳﺎ‪ .‬اﻫﻞ ﺻﻌﻨﺖ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﺑﺎﺿﺎﺑﻄﻪ ﺟﻤﺎﻋﺘﻮن‬
‫ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ وڏن ﻣﻘﺎﻣﻦ ﺗﻲ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻓﻠﻜﻴﺎت ﺟﻲ ﻻ‪ ‬رﺻﺪﺧﺎﻧﻪ ﭠﻬﺮاﻳﺎ‪.‬‬
‫ﺗﻤﺎﺷﺎﺋﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﺎﻏﺎت ﺗﻴﺎر ﭤﻴﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﺎن اﻫﮍي ﻣﺤﺒﺖ ﻫﺌﻲ ﺟﻬﮍي‬
‫ﭘﻮڙﻫﻲ ﻣﮍس ﺟﻲ ﺟﻮان زال ﺳﺎن ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ان ڏﻫﻦ ﺳﺎﻟﻦ ۾ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫‪181‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﻢ ﺗﻴﻤﻮر ﻛﻴﺎ ان ﺗﻲ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﮡ ﺑﻪ ﻟﻄﻒ ﮐﺎن ﺧﺎﻟﻲ ﻧﺎﻫﻲ‪1399 .‬ع‪ 802/‬ﻫﺠﺮي‪‬‬
‫ﺟﻮ ذﻛﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻗﺎﺻﺪن ﺟﻲ آﻣﺪرﻓﺖ ّدره ﺧﻴﺒﺮ‬
‫۽ ﻛﺎﺑﻞ ﺟﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﺟﺎري ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﻗﺎﺻﺪ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﮐﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﺎ ﻋﻼﺋﻘﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﻛﭥﻲ ﺻﻨﻮﺑﺮ ﺟﺎ‬
‫وڻ ﭘﻮﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺳﺎون ﮔﺆﻧﭽﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﭜﺖ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﻫﻚ ﻣﻴﻞ ﭘﺮي ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ اردﮔﺮد داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن اﻧﻬﻦ‬
‫ﭘﺮي ﮐﺎن ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ڏﭠﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ا� اﻛﺒﺮ ۽ ﻛﻠﻤﻮ ﻻ ٰاﻟﮧ اﻻ ا� ﭤﻠﻬﻦ اﮐﺮن ۾‬
‫ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﭼﻨﺎر ﺟﺎ وڏا وڏا وڻ ﻗﻄﺎرن ۾ ڏﭠﺎ‪ .‬ﮐﺎﭔﻲ‬
‫ﻫﭣ ﺗﻲ ﭼﺸﻤﻪ‪ ،‬ﻧﻬﺮون‪ ،‬ﻧﻬﺮن ﺗﻲ ﭘﻠﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﺎ ﮔﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮔﻠﻦ‬
‫ﺟﺎ ﺑﺎغ ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ور وﻛﮍ وارا ﻣﻌﻠﻮم ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺘﺎن دل ﮐﻲ ﻣﻮﻫﻴﻨﺪڙ ﺑﺎغ ﺷﺮوع‬
‫ﭤﻲ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺳﻨﮓ ﺗﺮاش اﭸﺎن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﺘﻲ ﻛﻢ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻣﻴﻮن‬
‫وارن وﮢﻦ ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﭜﺖ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﮑﻴﮍ ‪ 5‬ﺳﻮ ﻗﺪم ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﻫﺎ ﻫﻚ ﭜﺖ ﻧﻪ آﻫﻲ ﭘﺮ ﭼﻮرس ﻋﻤﺎرت ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺮ ﺣﺼﻲ ﺟﻲ‬
‫وچ ۾ ﻣﺤﺮاب ﺟﻮ ﻫﻚ دروازو آﻫﻲ ۽ ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ ﮀﺖ ۾ ﻧﻨﮃن ﻧﻨﮃن ﻣﺤﺮاﺑﻦ ۽‬
‫ﻃﺎﻗﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ اﭜﺮﻳﻞ ﭴﺎر ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ۽ آڏو واري ﻃﺎق ﺟﻮ ﭤﻨﭛ ﭘﭥﺮ ﺟﺎ ﺷﻴﻨﻬﻦ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﻮﻳﻦ ﭘﻴﺮن ﺗﻲ ﺳﮅا ﺑﻴﭡﺎ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺑﺎغ ﺟﻲ اﻧﺪر ﺑﺎﻏﺒﺎن ﺑﻴﻠﭽﻮ ﮐﮣﻲ ﺑﺎﻏﻴﭽﻮ ﺻﺤﻴﺢ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺰدور‬
‫ﭼﻦ ۽ ﺳﺮن ﺟﺎ ڍﻳﺮ ﮐﮣﻲ زﻣﻴﻦ ﺻﺎف ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﭤﻨﭝﻦ واري ﻗﻄﺎر ﺷﺮوع ﭤﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭤﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻣﺤﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﻲ ﻣﻨﺰﻻ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬وڏن وڏن‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﺟﺎﻣﻴﭩﺮي ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮن ان ﺟﺎ ﻧﻘﺸﺎ ﭠﺎﻫﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ ﺟﻲ ﻛﻤﺮي ۾ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ وڏا‬
‫ﻣﺼﻮر وﻳﻬﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻨﺮ ڏﻳﮑﺎري رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﺮ ﻫﻚ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭜﺖ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﻃﺮف ﭼﻴﻦ ﺟﻮ ﻣﺼﻮر ﺟﻴﻜﻮ رﻧﮕﻴﻦ ﻛﻢ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﭥﻮ‬
‫ﻛﺮي‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﻠﻢ ﺳﺎن ﺳﺎدو ﻧﻘﺶ ﭠﺎﻫﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺷﻴﺮاز‬
‫ﺟﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻛﻴﺘﺮي ﻗﺪر ﺿﺮورت ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻦ رﻧﮕﻦ ۾ ﮔﻞ ﭔﻮﭨﺎ ﭠﺎﻫﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺳﺘﺎدي ڏﻳﮑﺎري آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﺎن اﮘﻴﺎن ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻮ ﻛﺎرﻳﮕﺮ ﺑﻴﭡﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﭠﺎﻫﮡ ﺗﻪ اﭼﻲ ﻧﭥﻲ ﻣﮕﺮ ﻣﭿ ﺗﻲ ﺳﻮن ۽ ﭼﺎﻧﺪي‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﺮڻ ۾‬
‫ﻛﻤﺎل رﮐﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﭥﻲ ﮀﺖ ﺗﻲ ڏﺳﻮ ﺗﻪ ﮔﻠﻦ ﺟﻮ ﺑﺎﻏﻴﭽﻮ ﮐﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻞ ﺑﻪ ﺳﭛ‬
‫ﺳﻮن ۽ ﻧﻴﺮي آﺳﻤﺎﻧﻲ رﻧﮓ ۾ ﭘﭻ ﻛﺎري ﺟﺎ ﮔﻠﺪﺳﺘﻪ آﻫﻦ‪ .‬ﭜﺘﻴﻮن اﺋﻴﻦ ﭼﻤﻜﻲ‬
‫ﭤﺎﻧﻮ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺋﻲ ﻫﻴﻨﺌﺮ ڌوﺋﻲ رﮐﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر‬ ‫رﻫﻴﻮن آﻫﻦ ﺟﻴﺌﻦ ﭼﻴﻨﻲ‪ ‬ﺟﺎ َ‬
‫ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن وﭸﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻫﻚ ﺑﺎغ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ ان ﺑﺎغ‬
‫‪182‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻫﻦ ﻃﺮح ﻛﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﺑﺎغ اﺗﺮ ۾ ﻫﻚ ﺷﺐ ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﺧﻴﻤﻪ ۽ درﭔﺎر ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻓﺮﺣﺖ ﻓﺮﻣﺎﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت راﻧﺪ ﺗﻤﺎﺷﻦ‪ ،‬ﺟﺸﻦ ۽ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬وڏن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﺮن ﺟﻲ ﻧﻘﺸﻦ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺸﻲ ﺗﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺎغ ۽ ان ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﻋﻤﺎرت ﭠﺎﻫﻲ‬
‫وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ وﻗﺖ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻫﻚ ﻫﻚ رﻛﻦ ﺟﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﭼﺌﻦ‬
‫اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﺳﭙﺮد ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﺻﺎﺣﺐ ﻗﺮآن ﮐﻲ ﻫﻦ ﺑﺎغ ۾ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف اﻳﺘﺮو‬
‫ڌﻳﺎن ﻫﻮ ﺟﻮ ڏﻳﮃ ﻣﻬﻴﻨﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ اﺗﻲ ﺋﻲ ﻣﻘﻴﻢ رﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺟﻠﺪ‬
‫ﮐﺎن ﺟﻠﺪ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﺗﺒﺮﻳﺰ ﺟﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭼﺌﻨﻲ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫“ﺑﻐﺪاد ۽ اﺻﻔﻬﺎن ﺟﻲ ﻧﻘﺎﺷﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﭠﺎﻫﮡ ۽ ان ﮐﻲ‬
‫اﻫﮍي ﻧﻔﺎﺳﺖ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ ﺟﻮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اﻳﻮان ﺧﺎص ﺟﻲ زﻳﺒﺎﺋﺶ ۽ ﺣﺴﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎت ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻧﺎدر ﻧﻔﻴﺲ ﺷﻴﻦ ﺳﺎن ﻧﮕﺎرﺧﺎﻧﻪ ﭼﻴﻦ ﭠﺎﻫﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﮜﮡ‬
‫۾ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﻛﻮﻫﻨﻮر ﺟﻮ ﻓﺮش ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﺪر ۽ ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﻛﺎﺷﻲ‪ ‬ﻛﺎري‬
‫ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ﺑﺎغ ۽ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﺎغ ﺷﻤﺎل ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭘﺮ ﻓﻀﺎ ﺑﺎﻏﻦ ۽‬
‫ﻋﺎﻟﻴﺸﺎن ﻣﺤﻠﻦ ﺟﻲ وﺳﻴﻊ ﺣﻠﻘﻲ ۾ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ آﺑﺎد ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺟﻮ ﺣﺎل اﺣﻮال ڏﻳﮡ ﺗﻪ ڏاڍو ﻣﺸﻜﻞ آﻫﻲ ﭘﺮ ﭤﻮرو اﺣﻮال ﻣﻮن ﻋﺮض‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﭤﻮرو ان ﺟﻲ ﻛﺮدار ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﺿﺮوري ﺳﻤﺠﻬﺎن ﭤﻲ ان ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺘﺎب ﺳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮف اﻟﺪﻳﻦ ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﻤﺖ ﺷﺠﺎﻋﺖ ان ﮐﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ ﺟﻲ ﺷﻬﻨﺸﺎﻫﻦ ﺗﻲ ﻣﻤﺘﺎز ﻛﻴﻮ ۽‬
‫ﺳﭵﻲ اﻳﺸﻴﺎ ﮐﻲ ان ﻓﺘﺢ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭼﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﺮﺣﺪ ﮐﺎن ﻳﻮﻧﺎن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﻴﺘﺮي‬
‫ﻗﺪر اﻣﻮر ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭘﻴﺶ آﻳﺎ‪ ،‬ﻫﻦ ﭘﺎڻ اﻧﺠﺎم ڏﻧﺎ‪ .‬ﻫﻚ وزﻳﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﻪ رﮐﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻛﻢ ﻫﭣ ۾ ﮐﻨﻴﺎﺋﻴﻦ ان ۾ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺳﻮا‪ ‬ان ﺟﻲ ﺟﻦ ان ﺟﻲ اﻃﺎﻋﺖ ﻧﻪ‬
‫ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻮ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺟﻲ ﺣﻖ ۾ ﻓﻴﺎض ۽ ﺧﻠﻴﻖ ﻧﻜﺘﻮ‪ .‬ﺑﺎﻏﻴﻦ ﮐﻲ ان ﺳﺨﺖ‬
‫ﺳﺰاﺋﻮن ڏﻧﻴﻮن‪ ،‬ﻋﺪل ﮐﻲ ﭘﮑﻴﮍڻ ان ﺟﻮ ﺷﻴﻮو ﻫﻮ‪ .‬۽ ان ﺟﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ۾ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺣﺎﻛﻢ رﻋﺎﻳﺎ ﺗﻲ ﻇﻠﻢ ﻛﻴﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﺣﺎﻛﻢ ﺳﺰا ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻧﻪ رﻫﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪو‪ .‬ﻋﻠﻢ‬
‫ﺟﻮ ﻗﺪردان ﻫﻮ ۽ اﻫﻞ ﻋﻠﻢ ﺟﻲ ﻋﺰت ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﻲ ﺧﻮف ﭤﻲ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪو ﻫﻮ اﻫﻮﺋﻲ ﻛﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﺟﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻴﻮن ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪”.‬‬
‫اﭴﻜﻠﻬﻪ ﺟﺎ ﻣﺼﻨﻒ ﺳﺮﭘﺮﺳﻲ ﺳﺎﺋﻴﻜﺲ ۽ ﻟﻴﻮن ﻛﺎﻫﻮن ﺑﻪ اﻫﺎ را‪ ‬رﮐﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﺷﺮف اﻟﺪﻳﻦ رﮐﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﺮوﻓﻴﺴﺮ ﺑﺮاﺋﻮن ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺳﺮﺟﺎن ﻣﻠﻜﻢ ﺟﻲ را‪ ‬ﻧﻘﻞ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬اﻫﺎ را‪ ‬اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫‪183‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫“ﺟﻨﻬﻦ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ﻓﻮج ﺟﻮ ﺳﺎﻻر ﺗﻴﻤﻮر ﻫﻮ ﻻزﻣﻲ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻓﻮج ان ﺟﻲ ﭘﺮﺳﺘﺶ‬
‫ﻛﻨﺪي‪ ،‬اﻫﻞ ﻓﻮج ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺟﻮ رﻋﺎﻳﺎ ﻫﺌﻲ ان ﺟﻲ را‪ ‬ﺟﻲ ﭘﺮواﻫﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻮ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻮ ﺗﻪ ﻓﺎﺗﺢ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن ﺷﻬﺮت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻨﻬﻦ وڏي ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺑﺎﻫﻪ ڏﺋﻲ ﺧﺎڪ ﻛﻴﻮ ﻳﺎ ﭔﻴﻦ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﻫﻦ ﺟﻲ ﻏﺮض اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ان‬
‫ﻓﻌﻞ ﺳﺎن ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻚ ﻫﻴﺒﺖ ﻧﺎڪ اﺛﺮ اﻫﮍو ﭘﻴﺪا ﭤﻲ وﻳﻨﺪو ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻣﻘﺼﺪ‬
‫ﺟﻲ ﺣﺎﺻﻼت ۾ آﺳﺎﻧﻲ ﭤﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر دﻧﻴﺎ ﺟﻲ وڏن وڙﻫﮡ وارن ۾ اﻋﻠﻰ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫درﺟﻮ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ ۾ ﻫﻮ ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻻﺋﻖ ﻫﻮ‪ ،‬ﺑﻬﺎدر ﻫﻮ‪ ،‬ﻓﻴﺎض‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺷﻬﺮت ﺟﻮ ﺧﻮاﻫﺸﻤﻨﺪ‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﻇﺎﻟﻢ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ذاﺗﻲ ﺷﺎن ۽ ﺷﻮﻛﺖ ۽‬
‫ﻫﺎڪ ﮐﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﻫﻮ ﻫﻚ ﺟﺎﻧﺪار ﺟﻲ ﺧﻮﺷﻲ ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻧﻪ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻗﻮت ﺟﻮ ﻗﺼﺮ ﻋﺎﻟﻲ ﺷﺎن‬
‫ﻛﻮﺑﻪ ﺑﻨﻴﺎد ﻧﻪ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ذاﺗﻲ ﺷﻬﺮت ان ﻗﺼﺮ ﮐﻲ ﺳﻼﻣﺖ رﮐﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﻣﺌﻮ ﺗﻪ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﻪ ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ ﭨﻜﺮا ان ﺟﺎ ان ﺟﻲ اوﻻد‬
‫ﺟﻲ ﻗﺒﻀﻲ ۾ ﭼﻨﺪي واﻧﮕﺮ رﻫﻴﺎ‪ .‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺪت‬
‫ﻻ‪ ‬ﻗﺎﺋﻢ رﻫﻲ ۽ ان ﻣﻠﻚ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﻣﭩﻴﻞ آﺛﺎر ﻣﻐﻠﻦ ﺟﻮ ﮔﺬرﻳﻞ ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ ﻣﻠﻲ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺰرﮔﻲ ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻴﻮار زوال ﺟﻮ ﻣﺜﺎل ﻣﻠﻲ ﭤﻮ ۽‬
‫اﺳﺎن ﺣﻴﺮت ﻛﻴﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﭼﻨﺪ ﺻﺪﻳﻦ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ اوﻻد ﮐﻲ ﮔﻬﭧ ﻛﺮي ﻛﻬﮍي‬
‫درﺟﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ وﻳﻮ‪”.‬‬
‫دﺷﻤﻨﻦ ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﻦ ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻃﺮﻳﻘﻮ‬
‫ﻳﻮرپ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﺗﻴﻤﻮر ﺳﺎن ﮔﮇ ﺋﻲ ﻣﺨﺼﻮص ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ‬
‫ﺋﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﮐﻲ وﭠﺠﻲ ﺗﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﭤﻴﻨﺪو ﺗﻪ ﺷﺎﻫﺎن ﻫﺮات ۽ ان ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻴﻦ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ‬
‫ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﺘﻮﺣﺎت ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ۾ اﻫﮍﻳﻮن ﺋﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺗﻴﺎر ﻛﺮاﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر‬
‫۽ ان ۾ ﻓﺮق ﺻﺮف ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ ﺟﻮ ﻫﻮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر وڏا ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﻨﮃا‬
‫ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ وﺳﺎرڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر اﻫﮍي ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ رﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ‬
‫رﺣﻢ دﻟﻲ ﺑﺰدﻟﻲ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻳﻮرپ ﺟﺎ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺑﻪ‬
‫رﺣﻢ دﻟﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻛﺠﻬﻪ ﮔﻬﮣﻮ ڌﻳﺎن ﻧﻪ ڏﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺷﻬﺰادي‬
‫ﺑﻠﻴﻚ ﭘﺮﻧﺲ ﻟﻴﻤﻮگ ﮐﻲ اﻫﮍي ﻃﺮح ذﺑﺢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ رڍ ۽ ﭔﻜﺮﻳﻦ ﮐﻲ ذﺑﺢ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺮﮔﻨﮉي ﺟﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭼﺎرﻟﺲ دﻳﻨﺎﻧﺖ ﺟﻲ ﻣﻘﺎم ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫اﺋﻴﻦ ﺻﺎف ﻛﻴﻮ ﺟﻴﺌﻦ ﺑﮕﻬﮍ‪ ،‬رڍن ۽ ﭔﻜﺮﻳﻦ ۾ ﮔﻬﮍي اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻧﻴﻜﻮ ﭘﻮﻟﺲ ۾ اﻧﮕﺮﻳﺰ‪ ،‬ﺟﺮﻣﻦ ۽ ﻓﺮاﻧﺴﻴﺴﻲ ﻣﺠﺎﻫﺪن ﺻﻠﻴﺐ ﺳﺮب ﺗﺮﻛﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻨﮓ ﺷﺮوع ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻗﻴﺪﻳﻦ ﮐﻲ ﻫﻼڪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر‬
‫‪184‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻲ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ۾ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺻﺮف اﻳﺘﺮي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﭔﻴﻦ ﺟﻲ ﻧﺴﺒﺖ وڏي ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ‬
‫ﺗﻲ ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﺮي ﻗﺪر ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻴﻤﻮر ﻣﺘﻘﻲ ۽‬
‫ﭘﺮﻫﻴﺰﮔﺎر ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﮍن ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺬﻫﺐ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺋﻲ‬
‫ﺧﻴﺎل ﺟﺎ ﭘﻴﺮوﻛﺎر ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻳﻘﻴﻦ ﺳﺎن ﻧﭥﻮ ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﺗﻪ ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﻧﺴﺒﺖ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ۾ ان ﺟﻮ ﮀﺎ ﺧﻴﺎل ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭔﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ واﻧﮕﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﻛﻮﺑﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻟﻘﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ ﺟﻴﺌﻦ ﻫﺎرون “اﻟﺮﺷﻴﺪ” ﺟﻮ ﻟﻘﺐ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﺎﻟﻮ‬ ‫ً‬
‫ﻧﻮراﻟﺪﻳﻦ رﮐﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر اﺋﻴﻦ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻳﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﭩﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻟﻘﺐ ﻧﻪ ڏﻧﻮ ﻫﻚ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺟﻬﺎﻧﮕﻴﺮ رﮐﻴﻮ‪ ،‬ﭔﺌﻲ ﺟﻮ ﺷﺎه رخ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﭨﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻫﻦ ﭘﺎڻ ﻧﻪ رﮐﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ اﻟﺒﺘﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻟﻘﺐ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭤﺎ ﺟﻴﺌﻦ ﭘﻴﺮ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ وﻏﻴﺮه‪ .‬ﺗﻴﻤﻮر ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻣﭥﻲ ﺟﺎ وار ﻧﻪ ﻛﻮڙاﻳﺎ‪ ،‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﻛﮇﻫﻦ ﻋﻤﺎﻣﻮ ﻧﻪ‬
‫رﮐﻴﻮ ۽ ﻧﻪ ﻛﻮﺋﻲ ﻟﺒﺎس اﻫﮍو ﭘﺎﺗﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ اﺳﻼم ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ‬
‫ﺳﺎن ﻣﻠﻨﺪڙ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ اڌ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﻼم ﺟﺎ ﺳﭽﺎ ﭘﻴﺸﻮا ﺧﻠﻴﻔﺎ‬
‫ﻣﺼﺮ ۽ ﻋﺜﻤﺎﻧﻲ ﺳﻼﻃﻴﻦ ﺗﺮڪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﺗﻴﻤﻮر ﮐﻲ ﻛﺎﻓﺮ ۽ وﺣﺸﻲ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺻﻮرت ۾ ﺗﻴﻤﻮر وﺣﺸﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ ۽ اﻫﻲ ﭔﺌﻲ ان ﮐﻲ اﻫﮍو دﺷﻤﻦ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﺧﻮف ﻛﺮڻ ﻻزﻣﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺜﻼ‪ :‬ﻣﺸﻬﺪ‪َ ،‬ﻣﻜﮧ ﻳﺎ ﺑﻴﺖ اﻟﻤﻘﺪس ﺟﻲ ﻃﺮف‬ ‫اﺳﻼم ﺟﻲ ﻣﻘﺪس ﻣﻘﺎﻣﺎت ً‬
‫ان ﺟﻮ ﻛﻮﺑﻪ ڌﻳﺎن ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﺟﻨﮕﻦ ﺗﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﺸﺎﺋﺦ ۽ اﺳﻼم ﺟﻲ‬
‫ﺑﺰرﮔﻦ ﺟﻲ ﻣﺰارن ﺗﻲ ﺣﺎﺿﺮي ﭜﺮﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﻧﺎﻫﻲ ﮀﻮ؟ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺟﻲ ﻣﺠﺒﻮري‬
‫ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻧﻤﺎز روزي ﺟﻮ ﭘﺎﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﮐﻲ ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪون ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺮاﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻓﻮج ۾ ﭘﻜﺎ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﭔﻦ ﻣﻮﻗﻌﻦ ﺗﻲ ان اﻫﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮي ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻓﻮج ۾‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺟﺎن ﺑﺨﺸﻲ ﻛﺌﻲ ۽ ﻋﻴﺴﺎﺋﻴﻦ ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻋﻴﺴﺎﺋﻴﻦ ﺗﺎﺗﺎرﻳﻦ ﮐﻲ ﺟﻨﮓ ۾ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ۾‬
‫ﮔﻬﮣﻦ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺳﻨﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﭼﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﺷﻴﻌﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ اﮘﻴﺎن “ﺑﻨﺪه ا�” ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻟﮑﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬

‫‪185‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

 ‫رو ﺐ ﺌرا ڏا‬

‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ رﻫﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اڄ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮣﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﺎﻟﻬﻪ ﺋﻲ ﺗﻴﺎر ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪ 9-45‬ﺟﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺟﻠﺪي اﭤﻲ ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻛﺮي ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ اﻫﻮﺋﻲ‬
‫اﻳﺠﻨﭧ ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ وﻳﺰاوﭠﻲ ڏﻧﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﻮ رﺳﻴﭙﺸﻦ وٽ رﮐﻴﻞ ﺻﻮﻓﺎ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺋﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺗﻲ رﺳﻴﻮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ﮀﮇڻ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ اﻫﻮﺋﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﻫﻜﮍي ﺑﻴﮓ اﺳﺎن ﺟﻲ ان ﮐﻨﺌﻲ ۽‬
‫ﭔﺌﻲ ۾ رﻓﻴﻊ ﻫﭣ وڌو ۽ اﮀﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ ڊﮔﻲ ۾ رﮐﻴﺎﺋﻮن‪ .‬ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﻮار ﭤﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‪ 15 ،‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ اﺳﺎن ﻋﺎدت ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺟﻠﺪي ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻜﮍو ﺗﻪ ﭔﻴﻮ ﻣﻠﻚ ۽ وري اﭼﮡ ﻣﺤﻞ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ڏﻳﺎرﻳﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﻪ ﭼﮝﻲ‪ ‬ﻃﺮح ڏﺳﮡ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻮق ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻗﺪﻳﻢ ۽ ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻣﺎن ﮔﻬﻤﻨﺪا اﭼﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻬﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﮔﺎڏي ﻣﺎن ﻛﮃﻳﻮﺳﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ اﻳﺠﻨﭧ ﺳﺎﻣﺎن ۾‬
‫ﻫﭣ وڌو ﺗﻪ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ روﻛﻴﻮ‪ .‬۽ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺟﻲ ﭰﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮﮢﻲ آﻫﻲ ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ اﻳﺮﻳﺎ‬
‫اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﻤﻲ‪ ،‬ڏاڍي ﺳﻬﮣﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﮔﺮﻳﻨﺮي ۽ وچ ۾ ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭔﻦ اﺳﭩﻴﭙﺲ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ اﺳﭩﻴﭗ زﻣﻴﻦ واري ﺟﮙﻬﻪ‬
‫اﻻﻫﻲ وﻳﻜﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺌﻲ اﺳﭩﻴﭗ ﺗﻲ ﭤﻮري ﺳﻮڙﻫﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻓﺎﺋﻮس ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻫﻠﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺗﻲ ﮔﻬﺮي ﻧﺎﺳﻲ ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ ﺣﻴﺮان ﻛﻦ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ وﻳﭩﻨﮓ روم ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﻋﺎم وﻳﭩﻨﮓ روم ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫ﻣﻨﻬﻦ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﺠﻨﭧ ﭔﺌﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ۽ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ‪V.I.P‬‬
‫ﺟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ان ﺟﻮ وﻳﭩﻨﮓ روم ﭔﺌﻲ ﻃﺮف آﻫﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ دروازو ﺋﻲ اﻟﮗ آﻫﻲ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اوڏاﻧﻬﻦ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ اﻧﺪر‬
‫وﻳﭩﻨﮓ روم ۾ ﮀﮇي اﻳﺠﻨﭧ ﻣﻮﻛﻼﺋﻲ ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬وﻳﭩﻨﮓ روم واﻗﻌﻲ ‪ V.I.P‬ﺟﻲ‬
‫‪186‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﻛﺎر ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮرو ﻫﻠﻜﻲ ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﭼﻮﻛﻨﮉا‬
‫ﭤﻨﭝﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺳﻬﮣﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺷﻮﻛﻴﺲ ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻠﮉز ﺳﺠﺎﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺟﺎ ﻓﺮﻳﻢ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ‬
‫ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻮ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ آراﻣﺪه ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﮔﻬﮣﺎ ﻛﻼڪ‬
‫ﺑﻪ وﻳﻬﮣﻮ ﭘﻮي ﺗﻪ ﭤﻜﺎوٽ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ .‬ﻛﺎر ﭘﻴﭧ ﻛﭥﻲ وڏا ﻛﭥﻲ‬
‫ﻧﻨﮃا‪ ،‬ﻫﻠﻜﻲ ﻧﺎﺳﻲ ۽ آف واﺋﻴﭧ رﻧﮓ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮن ﻛﻮﻧﮉﻳﻮن‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﭔﻮﭨﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﻳﺴﭧ روم‬
‫ﺻﺎف ﺳﭥﺮا‪ ،‬ﺿﺮورت ﺟﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي‬
‫اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻲ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺑﺮدار اﺳﭩﻴﺸﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ اﺗﺮ ۽ اوﻟﻬﻪ ﻃﺮف واﻗﻊ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪ 19‬ﺻﺪي ۾ ﺟﮇﻫﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺗﺮﻛﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺻﻮﺑﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ روس‬
‫ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان وﻗﺖ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﭨﺮاﻧﺴﭙﻮرٽ ﻛﻨﻴﻜﺸﻦ ﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﺌﻲ ‪1881‬ع ۾ ﻫﻚ رﻳﻠﻮي ﭘﻞ ﺟﻴﻜﺎ آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭠﺎﻫﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ رﻳﻠﻮي ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﭠﻬﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺳﻮ ‪1888‬ع ۾‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۾ رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺗﮇﻫﻦ ﮐﺎن‬
‫وﭠﻲ ان ﮐﻲ ﻛﺌﻲ دﻓﻌﺎ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮي وري ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻜﻞ ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫ﺟﻲ ‪ 80‬ﺟﻲ ڏﻫﺎﻛﻲ ۾ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪2000 ‬ع ۽ ﭘﻮ‪ ‬ڏﻫﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪2010 ‬ع ۾ ان‬
‫ﮐﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬رﻳﻠﻮي اﺳﭩﻴﺸﻦ ﻫﺎﮢﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮز ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻓﺎﻧﻮس ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﺳﻬﮣﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻲ ۾ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ ان ﺗﻲ روس ﺟﻮ اﺛﺮ ﮔﻬﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ واﻧﮕﺮ ﺳﭡﻲ ڊزاﺋﻴﻦ‬
‫۽ ڏاڍي ﻛﺸﺎدي ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺗﻲ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﺷﻴﺸﺎ ﺑﻪ درﻳﻦ ۾ ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺎﺳﻜﻮ ﺟﻲ ﻣﻴﭩﺮو اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻳﺎد ڏﻳﺎري ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬اﻫﻲ ﺗﻤﺎم ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﮉر ﮔﺮاﺋﻮﻧﮉ اﺳﭩﻴﺸﻦ ۾ آﻫﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﻣﺤﻼت واﻧﮕﺮ ﭘﻴﻮن ﻟﮙﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﻲ‪ ‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺑﻪ ﮐﻠﻴﻞ ۽ ﺳﻬﮣﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‬
‫وڏا وراﻧﮉا‪ ،‬وﻳﭩﻨﮓ روم ۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﺘﻲ آرام ﺳﺎن ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭘﺎﮢﻲ‬
‫۽ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن رﮘﻮ اﮐﻴﻦ ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻮ اﭸﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺋﻲ ﻛﺮي آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ اﺳﺎن وٽ اﻳﺘﺮو وﻗﺖ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ ﺳﻮ‬
‫وري وﻳﭩﻨﮓ روم ۾ واﭘﺲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮀﮇي آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮاﺋﻲ ﻣﻠﻚ ۾‬
‫اﺋﻴﻦ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﻲ ﮀﮇڻ ﻧﻪ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ دﻧﻴﺎ ۾ ﻫﺮ ﻃﺮف ﺑﻲ اﻳﻤﺎﻧﻲ ۽ دﻫﺸﺖ‬
‫ﮔﺮدي وڌي رﻫﻲ آﻫﻲ ﭘﺮ اﺗﻲ ﭤﻮرو ﺳﻜﻮن ﻫﻮ ﺳﻮ اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ اﻫﺎ ﻫﻤﺖ‬
‫‪187‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﻧﻨﮃي ﺑﻴﮓ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﻳﺎ اﻫﻢ ﻛﺎﻏﺬات ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ اﻫﺎ ﻫﺮ‬
‫وﻗﺖ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﮔﮇ رﮐﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ وري ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻮ ﻧﺌﻮن ﻣﺎڊل اﻓﺮاﺳﻴﺎب ﻫﻠﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻓﺮاﺳﻴﺎب ﻫﻚ اﻳﺮاﻧﻲ‬
‫ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻴﻮران )ﺗﻬﺮان( ﺗﻲ ﻗﺎﺑﺾ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ رﻳﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ان ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ‬
‫ﺳﺎن ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺷﻬﺮ ۾ ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﻘﺎم آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن‬
‫اﺗﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬رﻳﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪‬‬
‫وڏا ۽ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﺧﻴﻮا ۽ ﻛﺮﺷﻲ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺷﻬﺮن ﺟﻲ وچ ۾‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﻓﺎﺻﻠﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ‪ 350‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮن ﺟﻴﻜﻮ ﻋﺎم رﻳﻞ ﮔﺎڏﻳﻮن ﻫﻠﻦ ﭘﻴﻮن ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﺎﺻﻠﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺠﻦ ﻛﻼﻛﻦ ۾‬
‫ﻃﺌﻲ ﻛﻦ ﭘﻴﻮن ۽ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺑﺨﺎرا وﭸﺠﻲ ﺗﻪ اﭸﺎ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﭤﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭨﺎﺋﻴﻢ وڌﻳﻚ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻮرو ڏﻳﻨﻬﻦ ﺿﺎﻳﻊ ﭤﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﻤﻴﻨﭧ ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺗﻴﺰرﻓﺘﺎر‬
‫رﻳﻠﻮي ﺟﻮ ﻧﻈﺎم ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ وﭼﻴﻦ‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﺮزﻣﻴﻦ ﮐﻮﻟﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﻴﻜﻨﺎﻟﻮﺟﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻌﺠﺰو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪160 ‬‬
‫ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﻫﻚ ﻛﻼڪ ﺟﻲ رﻓﺘﺎر ﺳﺎن ﻫﻠﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح آﻛﭩﻮﺑﺮ ‪2011‬ع ۾‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺮوس ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺻﺮف ﭔﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻲ‪ ‬رﻳﻞ ﻫﻼﺋﻲ وﻳﻨﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ وڌاﺋﻲ روزاﻧﻪ ﺳﺮوس ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﺎن ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ‪ 2‬ﻛﻼڪ ۽ ﭘﻨﺞ ﻣﻨﭧ‬
‫ﻟﮙﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وري ﭔﻴﻦ ﺷﻬﺮن ۾ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻨﺼﻮﺑﻲ ﮐﻲ وڌاﺋﻲ ﺑﺨﺎرا‬
‫ڏاﻧﻬﻦ ﺳﻔﺮ ﺟﺎري ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻨﺼﻮﺑﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺧﻴﻮا ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺳﻔﺮ‬
‫ﺟﺎري ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن اﺗﻲ ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‬
‫ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺗﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮي‬
‫ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ان ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ واﮘﻮن‪ ‬ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ رﻧﮓ اﮀﻮ ۽‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭨﻦ رﻧﮕﻦ ﺟﺎ ﭘﭩﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺟﻬﻨﮉي ﺟﺎ رﻧﮓ‬
‫ﻫﺌﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﮔﺎڏي ﺑﻴﭡﻲ‪،‬ﺟﻠﺪي ﺋﻲ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻲ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ ﻓﻞ ﺳﻮٽ ‪ ،‬اﮀﻲ‬
‫ﺷﺮٽ ۽ ﻓﻴﺮوزي ﭨﺎ‪ ‬ﺳﺎن ﻫﻮﺳﭩﻴﺲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﺎن ﻟﻬﻲ ﻫﻴﭟ دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﭔﺌﻲ ﭘﻴﺮ ﻣﻼﺋﻲ ﻫﭣ ﺑﻪ ﭔﺌﻲ ﻣﻼﺋﻲ آڏو رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬رﻛﻲ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﭣ وڌاﺋﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ ڏﺳﻲ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻦ ﮔﺎڏي ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﭸﻮ ۽ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺑﻠﻜﻞ آﺧﺮ ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﺎ ڏاڍي‬
‫ﺳﻤﺎرٽ ﻫﺌﻲ دل ﭼﻮي ﭘﺌﻲ ﺗﻪ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﻧﻪ ﭼﮍﻫﺠﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺑﻴﻬﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﺠﻲ‬
‫ﭘﺮ اﻫﻮ ﭤﻲ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﺟﻲ رﻳﻚ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭩﻦ ﺟﻲ‬
‫‪188‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺑﻠﻜﻞ ﭘﭡﻴﺎن ﻫﺌﻲ اﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻮن ﺳﻴﭩﻮن‬
‫آﻣﻬﻮن ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬وچ ﺗﻲ ﻣﻴﺰ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﺳﺎن ﭔﺌﻲ ﭴﮣﺎ دري‪‬‬
‫واري ﭘﺎﺳﻲ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺻﺤﻴﺢ ﻣﻌﻨﻰ ۾ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻬﺎز وارﻳﻮن ﺳﭛ ﺳﻬﻮﻟﺘﻮن ﻣﻠﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﭘﻴﺮ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﭘﻴﺮن وٽ اﺳﭩﻴﻨﮉ‪ ،‬آڏو‬
‫ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭨﻲ وي ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻫﺮ وﻗﺖ ﻧﻘﺸﻲ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ‬
‫ﻳﺎ ﻟﮑﻲ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪي وﭸﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﻛﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎ آﻫﻴﻮن ۽ ﺑﺎﻗﻲ ﻛﻴﺘﺮو‬
‫وﻗﺖ رﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺗﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ‪ 10‬ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻮ ﮔﺎڏو ﻫﺌﮡ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﮔﺎڏو ﺑﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﮔﺎڏي‪ ‬۾ اﻧﻬﻦ ﺳﻨﻴﻜﺲ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲ ۽‬
‫ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﺑﻪ ﭘﺌﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﺌﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭘﻴﺌﮡ ﭼﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺟﺎ ﻧﻈﺎرا ﺑﻪ ﻛﻲ ﺧﺎص ﺳﭡﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ڊاﺋﺮي ﻛﮃي ۽‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ اڄ ﺟﻲ روداد ﻟﮑﮡ ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇي‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ اک ﭔﻮٽ ﻛﺮي‬
‫وﭠﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﻻ‪ ‬اﭤﻲ ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﭤﻮري دﻳﺮ‬
‫۾ ﭼﭙﺲ وﭠﻲ آﻳﻮ ۽ اﭼﻲ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ڊاﺋﻴﻨﻨﮓ ﻛﺎر ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﺑﻪ روﻧﻖ ﻟﮙﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻮ ﭨﺮاﻟﻲ ﺑﻪ ﮐﮣﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن ﮐﮣﻲ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﻛﻮ وڌﻳﻚ ﮐﺎﺋﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﺋﻲ رﻫﻲ‬
‫ﻫﻴﺲ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻈﺮ دري‪ ‬ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﭘﺌﻲ اوﭼﺘﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﻫﻚ ﮔﮇﻫﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻢ ﺗﻪ‪ :‬اڙي ﻫﻮ ڏس ﮔﮇﻫﻪ ﭘﺮ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬اﮘﺘﻲ ﻧﻜﺮي وﺋﻲ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﮔﮇﻫﻪ ﺗﻪ ﭘﻴﺎ ڏﺳﺠﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻛﻬﮍي ﺧﺎص ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﺻﻔﺎ ﭜﻮري‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﻗﺼﻦ آﮐﺎﮢﻴﻦ ۾ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻪ‬ ‫رﻧﮓ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ُﻣ ّ‬
‫رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﮔﮇﻫﻦ ﺟﻮ رﻧﮓ ﺋﻲ اﻫﻮ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﻣﻮن‬
‫ﻼ َﻧﺼﺮ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﮔﮇﻫﻪ ﺳﺎن‬ ‫ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ان ﮔﮇﻫﻪ ﺟﻮ ﺷﺠﺮو ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺗﻪ ﺗﺮﻛﻲ ۾ ﭴﺎﺋﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎ ﭘﺮ‬ ‫ﻣﻠﻨﺪو ﻫﺠﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ُ :‬ﻣ ّ‬
‫ﻣﺜﻼ‪ :‬ﺗﺮﻛﻲ‪ ،‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن‪،‬‬ ‫ﻫﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ۾ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ً .‬‬
‫ﺑﻐﺪاد وﻏﻴﺮه ۾‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﺨﺎرا ۾ رﻫﺎﺋﺶ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺌﻲ ﻫﺌﺎﺋﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻼ‪ ،‬ﺧﻮاﺟﻪ ﻳﺎ ﺣﻜﻴﻢ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻧﺎﻟﻦ ﺳﺎن‬ ‫ان ﮐﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﻳﺎد ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻓﻠﺴﻔﻲ‪ ،‬ﻋﻘﻞ ﻣﻨﺪ ۽ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ اﺻﻼح‬
‫۽ ﺗﻔﺮﻳﺢ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﻮﻗﻮف ﺑﮣﺠﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﮐﻼﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻛﻬﺎﮢﻴﻦ ۾‬
‫ﺧﺎص ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﺎ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ ﻧﻪ ﺻﺮف ﻣﺬاق ﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﺧﻼﻗﻲ ﺳﺒﻖ ﺳﺎن ﺑﻪ ﻣﺎﻻ ﻣﺎل ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻓﻠﺴﻔﻴﺎﻧﻪ ۽ ﻓﻜﺮي ﻟﺤﺎظ‬
‫ﮐﺎن ﺑﻪ ﻫﻲ آﮐﺎﮢﻴﻮن اﻫﻤﻴﺖ رﮐﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫وري رﻓﻴﻊ ﮐﺎن ﺳﻮال ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﭜﻼ ﺗﻨﮕﺎ اﭤﻮ؟ رﻓﻴﻊ ورﻧﺪي ڏﻧﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ وري ﮀﺎ‬
‫‪189‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ‬ ‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﻣﻮن ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ُﻣ ّ‬
‫ﻛﺮﻧﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺗﻨﮕﺎ ﻫﻮ‪ .‬۽ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﮇﻫﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎرا آﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ان‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﻴﺌﻲ واﭘﺎري ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان واري ﻛﻮٽ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ‬
‫ﺗﻪ‪“ :‬ڏس اﺳﺎن آﺧﺮﻛﺎر ﮔﻬﺮ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎ آﻫﻴﻮن! ﺧﺪا ﺟﻮ ﻗﺴﻢ! ﻫﺘﻲ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻴﻮن‬
‫۽ ﻣﺴﺮﺗﻮن اﺳﺎن ﺟﻮن ﻣﻨﺘﻈﺮ آﻫﻦ‪”.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﮀﺎ ﭤﻲ وﻳﻮ اﭤﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ ﮔﻬﺮ ﻛﭥﺎن آﻳﻮ‪”.‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﭼﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ‬ ‫ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“:‬اﻫﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ ﻟﻔﻆ ﻧﺎﻫﻦ اﻫﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﻛﻮٽ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻮ ﻫﻮ‪ ”.‬ﭘﺮ اﻓﺴﻮس اﻧﻬﻦ ﮐﻲ دروازو ﮐﻠﻴﻞ ﻧﻪ ﻣﻠﻴﻮ ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫اﺗﻲ اﻫﻮ ﻗﺎﻧﻮن ﻫﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻣﻐﺮب ﺟﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﭔﺎﻧﮓ اﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻛﻮٽ ﺟﺎ دروازه‬
‫ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬وري ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﻓﺠﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻧﮓ ﺳﺎن ﮔﮇ ﮐﻠﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺳﭝﻨﻲ‬
‫واﭘﺎرﻳﻦ وٽ ﺗﻨﮕﺎ ﻫﺌﺎ ﻫﻮ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻲ ﺗﺮﺳﻴﺎ ۽ اﺗﻲ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻲ ﻛﻤﺮو وﭠﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻼ وٽ اﻳﺘﺮا ﭘﺌﺴﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬وٽ رﮘﻮ ﭨﻴﻜﺲ ﺟﻴﺘﺮا‬ ‫۾ رﻫﻲ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ وﻳﭽﺎري ُﻣ ّ‬
‫ﭘﺌﺴﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ان ﮐﻲ ﺷﻬﺮ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﻻ‪ ‬ڏﻳﮣﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﭘﺮي وﭸﻲ ﮔﮇﻫﻪ ﮐﻲ‬
‫ﻫﻚ وڻ ﺳﺎن ﭔﮅي ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭘﺎڻ ﭘﭥﺮ ﮐﻲ وﻫﺎﮢﻮ ﭠﺎﻫﻲ ﺳﻤﻬﻲ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﺳﻮﻳﺮي ﭔﺎﻧﮓ ﺟﻮ آواز ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻣﻴﻨﺎرن ﻣﺎن ﮔﻮﻧﺠﻮ ﺗﻪ دروازو ﮐﻠﻲ‬
‫وﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻗﺎﻓﻠﻮ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﭨﻴﻜﺲ وﺻﻮل ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮا‬
‫ﺋﻲ ﭨﻴﻜﺲ وﺻﻮل ﻛﻨﺪو ﻫﻮ ﻫﺮ ﻃﺮف وﻳﺮاﻧﻲ ۽ ﺗﺒﺎﻫﻲ‪ ‬ﺟﺎ آﺛﺎر ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪.‬‬
‫ﭘﮑﻴﻦ ﺗﻲ ﭨﻴﻜﺲ‪ ،‬واﭘﺎر ﺗﻲ ﭨﻴﻜﺲ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪن ۽ ﻣﺰارن ﺗﻲ ﭼﻨﺪي ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾‬
‫ﭨﻴﻜﺲ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭨﻴﻜﺲ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻋﻮام ﮐﻲ ﭰﺮﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﭛ ﭨﻴﻜﺲ ڏﻳﻨﺪا وﻳﺎ ۽ ﺷﻬﺮ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫آﮔﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ﻛﻴﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﺎﺑﻪ ﺷﻲ‪ ‬ﻟﻜﺎﺋﻴﻨﺪو ﺗﻪ ان ﮐﻲ ڏﻧﮉن ﺳﺎن‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ وٽ ﻛﻮﺑﻪ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺳﺎﻣﺎن ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬ ‫ﻣﺎري ﺧﺘﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‪ُ .‬ﻣ ّ‬
‫ﮐﻲ ﺻﺮف داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﺟﻮ ﭨﻴﻜﺲ ادا ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭨﻴﻜﺲ وﭠﮡ واري‬
‫ﺳﻮال ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮن ﻛﭥﺎن آﻳﻮن آﻫﻴﻦ‪ ،‬۽ ﮀﻮ آﻳﻮ آﻫﻴﻦ؟‬
‫ﺟﻮاب ڏﻧﺎﺋﻴﻨﺲ ﺗﻪ‪“:‬ﻣﺎن ﻫﺘﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﮡ آﻳﻮ آﻫﻴﺎن‪”.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ان ﭼﻴﺲ ﺗﻪ‪ :‬ﺗﻮﮐﻲ ﺗﻪ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﭨﻴﻜﺲ ڏﻳﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو ۽ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﻢ ﻻ‪ ‬آﻳﻮ آﻫﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ ﭨﻴﻜﺲ ڏﻳﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو ۽ ﺧﺪا ﺟﻲ راﻫﻪ ۾ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺧﺎﻣﻮش رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬ ‫ﺳﻴﻨﮕﺎرڻ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﺗﻮﮐﻲ ﻋﻄﻴﻮ ڏﻳﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬ﭘﻮ‪ُ ‬ﻣ ّ‬
‫ﺗﻪ ان ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺘﺮو ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪس ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺲ وڌﻳﻚ ڏﻳﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ان‬
‫ﮐﻲ داﺧﻼ ﺟﻮ اﺟﺎزت ﻧﺎﻣﻮ ﻣﻠﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺲ وﭠﮡ‬
‫‪190‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫واري ﭼﻴﺲ ﺗﻪ ﺗﻮن ﮔﮇﻫﻪ ﺗﻲ آﻳﻮ آﻫﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭨﻴﻜﺲ ﺗﻪ ﺗﻮ ڏﻧﻮ ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ‪.‬‬
‫ﻼ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻴﺘﻲ وري ﮐﻮﻟﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ‬ ‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﮔﮇﻫﻪ ﺟﻲ ﻋﺰﻳﺰن ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﺨﺎرا ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﻬﭧ ﻫﺠﻲ ﻫﺎ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺣﻜﻤﺮان ﻫﻦ ﺗﺨﺖ ﺗﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻋﺮﺻﻮ ﻧﻪ رﻫﻲ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺳﭛ ﭨﻴﻜﺲ ادا ﻛﺮي ﻫﻮ ﺟﻠﺪي ﮔﮇﻫﻪ ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ اﺗﺎن ﺗﻴﺰي‪‬‬
‫ﺳﺎن ﻧﻜﺮي وﻳﻮ‪ .‬۽ ﮔﮇﻫﻪ ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻴﺰ ڊوڙ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ان وﻗﺖ ﺷﻬﺮ ۾‬ ‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺳﺮ ﺑﻪ ﭨﻴﻜﺲ ۾ ﻧﻪ ڏﻳﮣﻮ ﭘﻮي‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ُﻣ ّ‬
‫ﺧﺎﻟﻲ ﮐﻴﺴﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ ﮔﻬﻤﻨﺪو رﻫﻴﻮ ۽ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺟﻲ ﺗﻼش ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬آﺧﺮ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ ﺟﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻫﺎ ﺟﮙﻬﻪ وﻳﺮان ﻫﺌﻲ اﺗﻲ‬
‫رﮘﻮ ﭘﭥﺮن ۽ﮔﻨﺪ ﻛﭽﺮي ﺟﻮ ڍﻳﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎﻫﻪ ﺳﺎن ﺳﮍﻳﻞ ﺳﺮون‪ ،‬ﭜﮙﻞ ﭨﭩﻞ ﭜﺘﻴﻮن ﻧﻈﺮ‬
‫اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻜﮍو ﭘﻮڙﻫﻮ اﺗﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺳﮇي ﻫﻦ ﮐﺎن‬
‫ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ؟ ﭘﻮڙﻫﻲ ﺟﻮاب ڏﻧﺲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﺎٺ ﭠﺎﻫﮡ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﭘﻲ‪ ‬ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾‬ ‫واري ﺷﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻮ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ُﻣ ّ‬
‫ﺗﻮﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬وري ﻣﻼ ﺳﻮال ﻛﻴﺲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻮﮐﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺒﺮ ﻫﻮﻧﺪي ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ۽ ان ﺟﻮ واﻟﺪ ۽ ﺧﺎﻧﺪان ﻛﺎڏي ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ان ﭘﻮڙﻫﻲ ﻫﻜﺪم رڙ‬ ‫ُﻣ ّ‬
‫ﻛﺌﻲ ﺗﻪ اﻳﺘﺮو زور ﺳﺎن ﻧﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﺟﺎﺳﻮس ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅي وﭠﻨﺪا ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻻ‪ ‬ﻣﺼﻴﺒﺘﻮن ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻨﺪﻳﻮن‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ وﭠﮡ ﺳﺨﺖ ﮔﻨﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺎﻓﺮ ﺗﻮﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ُﻣ ّ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻇﻠﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻲ ﻫﺘﺎن ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬۽ ان ﺟﻮ‬
‫ﻣﻼ ﺟﻲ ﺧﺒﺮ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻪ‬ ‫ﭘﻲ‪ ‬ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺮداﺷﺖ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﻮ اﻫﻮ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬۽ ّ‬
‫ﻛﭥﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن‬
‫ﺋﻲ ﻧﻪ رﻫﻲ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﮐﻲ وﺳﺎري ﮀﮇﻳﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅي ان ﮐﻲ اﻻﻫﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻦ وٽ ﺗﻨﮕﺎ ﻧﻪ ﺑﭽﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻨﮕﺎ آﻫﻦ ﻳﺎ ﻧﻪ!‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ وﻗﺖ ﺗﻨﮕﺎ ڏﻳﮣﺎ ﭘﻮﻧﺪا‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫وڏو ﻣﻠﻚ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن اﭼﮡ ﮐﺎن اڳ ۾ ﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﭨﻴﻜﺲ وﺻﻮل‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ وﻳﭽﺎري ﻣﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺗﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻛﺎ ﻣﺼﻴﺒﺖ اﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‬ ‫ّ‬ ‫ُ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ذﻫﺎﻧﺖ ﺳﺎن ان ﺟﻮ ﻛﻮﻧﻪ ﻛﻮ ﺣﻞ ﻛﮃي وﭠﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﭜﻠﻲ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫اﻣﻴﺮ ﺳﺎن ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻛﺮي اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺳﻜﺎ ﻛﮃراﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﮔﺬر ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻏﺮﻳﺒﻦ ﺟﻲ ﻣﺪد ﺑﻪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﭜﻠﻲ ﻫﻦ ﺟﻮ ﭘﻮرو ﮐﻴﺴﻮ ﺧﺎﻟﻲ‬
‫ﮀﻮ ﻧﻪ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ ﻓﺎﻗﺎ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ واﮐﺎڻ‬
‫‪191‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬۽ اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻮ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺴﺌﻼ ﭘﻴﺪا‬
‫ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺻﺮف ﻋﻮام ﮐﻲ ﻓﺎﺋﺪو ﭘﻬﭽﺎﺋﮡ ﻻ‪ ،‬ﺗﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ‪ ‬ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻠﻚ ۾ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﺣﻜﻤﺮان اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن ﭘﺌﺠﻲ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻗﺘﻞ‬
‫ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭼﺎل ﻫﻼﺋﻲ ﻫﺮ وﻗﺖ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﻛﻮ ﺑﻪ ﺣﻜﻤﺮان ان ﺟﻮ وار ﺑﻪ وﻧﮕﻮ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل وري ﺟﮇﻫﻦ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﭼﮡ ۾ اڌ ﻛﻼڪ رﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﮘﻮٺ ۾ﮔﺮﻳﻨﺮي ۽‬
‫ﻓﺼﻞ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﺎ ۽ اڌ ﻛﻼڪ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭨﺮﻳﻦ اﭼﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﮔﻴﭧ ﮐﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ ڊراﺋﻴﻮر‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن اﭼﻲ وﻳﺎ ۽ ﻛﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ‪ 40,000‬ﻫﺰار ﺳﻮم وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﻛﻦ ‪ 50,000‬ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭘﺌﻲ ﻛﺌﻲ ﭘﺮ اﺳﺎن ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﺎن ﮔﻬﺮاﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر رﻓﻴﻊ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﭘﺎﭠﻲ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﭣ ۾‬
‫ﺟﻬﻠﻴﻮ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﺎن ﺳﺎﻣﺎن ورﺗﻮ ۽ ﮔﺎڏي ۾ ﺳﻮار ﭤﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﻃﺮف رواﻧﺎ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﭘﻬﭽﮡ ۾ ‪ 25-20‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﺎ‪ .‬اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﮐﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻴﻦ روڊ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻧﻨﮃن روڊن ۾ ۽ ﮔﻬﺮ‬
‫ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﮔﺬرﻧﺪو ﺳﻮڙﻫﻴﻦ ﮔﻬﭩﻴﻦ ﻣﺎن ﻫﻠﻨﺪو ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﭤﻴﻮ ﺗﻪ دﻫﻠﻦ ۽ ﺷﺮﻧﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ آواز اﭼﮡ ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻚ ﻫﻨﻦ‬
‫ﺟﻮ اﻣﻴﺮ ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺎﻛﻢ دوري ﺗﻲ ﻧﻜﺘﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ڏﺳﺠﺎن ﺗﻪ اﺗﻲ ڏاڍي رش ﻫﻮﻧﺪي‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺪار ڏﻧﮉا ﮐﮣﻲ ﭘﻚ ﻏﺮﻳﺐ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﭡﻦ ۽ ﻣﭥﻦ ﺗﻲ وﺳﻜﺎرا ﻛﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻲ اﻣﻴﺮ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﺟﻲ ﺷﻮق ۾ ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ اﭼﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬ﻫﻮ رش ﮐﻲ ﻫﭩﺎﺋﻲ وﻳﻜﺮو رﺳﺘﻮ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﻧﻐﺎره‪ ،‬ﻃﻨﺒﻮرا‪ ،‬ﺷﺮﻧﺎﺋﻴﻮن ۽ ﻛﻨﻬﻦ ﺟﺎﻧﻮر ﺟﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺎن ﭠﺎﻫﻴﻞ ﺗﻮﺗﺎرا‬
‫وﭴﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻳﺸﻤﻲ ﻟﺒﺎس ۾ ﻫﻴﺮن ﺟﻮاﻫﺮن ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ‬
‫ﺑﺨﻤﻞ ﺟﺎ ﻟﺒﺎس ﭘﺎﺗﻞ ۽ ﺗﻠﻮارن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻮﻧﺪا وري اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻫﺎﭤﻲ ﺑﻪ ﮔﮇ ﻫﻮﻧﺪا‪،‬‬
‫ﺟﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﻛﻠﻨﮕﻲ )ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﮀﭧ( ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪا ۽ آﺧﺮ ۾ ﻫﻚ ﺳﺠﻴﻞ ﭘﺎﻟﻜﻲ‬
‫ﻫﻮﻧﺪي‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ اﻣﻴﺮ ﮐﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻟﺒﺎس ﭘﻬﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪو‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﺳﺠﺪي ۾ ﻛﺮﻳﻞ ﻫﻮﻧﺪا ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ اﻣﻴﺮ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ﻋﻮام‬
‫ان ﺟﻲ ﺗﺎﺑﻌﺪاري ﻛﺮي‪ .‬ﭘﺎﻟﻜﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﺧﺎدم ﺗﻴﺰي‪ ‬ﺳﺎن ﻗﺎﻟﻴﻦ وﮀﺎﺋﻴﻨﺪا‬
‫ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬ﺟﻠﻮس ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻧﻴﺰن‪ ،‬ﺗﻴﺮﻛﻤﺎن ۽ ﺗﻠﻮارن ﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺪار ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﺳﺠﺪي ۾ ﭘﻴﻞ ﻣﺠﻤﻌﻲ ۾ ﻧﻪ ﺗﻪ ﺟﻮاﻫﺮات ﺟﻲ ﭼﻤﻚ ڌﻣﻚ ﻫﻮﻧﺪي ۽ ﻧﻪ ﺳﻮن اﻳﺘﺮي‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭨﺎﻣﻲ ﺟﻲ ﭼﻤﻚ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي ﻳﺎ اﻫﮍي ﺑﻪ ﭼﻤﻚ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي ﺟﻴﻜﺎ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ دل ﮐﻲ ﺧﻮش ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺗﻪ ﺻﺮف ﻏﺮﺑﺖ ۽ ﺑﮏ ﺟﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﻫﻮﻧﺪي‪.‬‬
‫‪192‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭘﺎﻟﻜﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭘﺮدو ﻫﭩﺎﺋﻲ ﻫﺎﮢﻲ اﻣﻴﺮ ﺟﻲ ﭼﻬﺮي ﺟﻮ دﻳﺪار ﻛﺮاﺋﮡ ﻻ‪ ‬اﻣﻴﺮ ﮐﻲ‬
‫ﻼ‬‫ﺗﺨﺖ ﺗﻲ وﻳﻬﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪو ۽ اﺗﻲ ﻛﭥﻲ ﻧﻪ ﻛﭥﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ وﻳﭡﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﭘﻮري ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ آﺳﺎﻧﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﻗﺼﻮ ﻛﻨﺪي وﻳﺲ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎڏي ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﺋﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﻴﮉﻳﺴﭩﺮﻳﻦ اﺳﭩﺮﻳﭧ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ واري ﮔﻬﭩﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﺘﻲ رﮘﻮ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت‬
‫ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ۽ ﭔﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﮔﺎڏي اﺗﻲ ﻫﻠﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻫﺠﻮم ﻫﻮ‪ .‬دﻫﻞ ﺷﺮﻧﺎﻳﻮن ۽ ﭔﻴﺎ ﺳﺎز ﺳﭛ وﭴﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ‬
‫ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ڏﭠﺌﻲ ﺳﭛ اﻫﺎ ﺷﻲ‪ ‬آﻫﻲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﮐﻠﻴﻮ ۽ ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻗﺪم ﻫﻴﭟ رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﮐﮣﻲ‬ ‫ﻣﺎن ﻟﭥﺲ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺑﻴﻨﺮ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﺑﻴﻨﺮ ُﻣ ّ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﺎچ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﺳﺎﻣﺎن ۾ ﻫﭣ وڌو ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﺪر ﮔﺎڏي ﻧﭥﻲ ﻫﻠﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ ﻫﻮﭨﻞ وﻳﺠﻬﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﮅ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﭤﻮ اﭼﺎن‪ ،‬ﺗﻪ رﻓﻴﻊ‬
‫ﭘﮁﻴﺲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬رش ﮀﺎ ﺟﻲ آﻫﻲ ۽ ﺟﺸﻦ ﮀﻮ ﭘﻴﻮ ﻣﻠﻬﺎﻳﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ان ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﻓﻴﺴﭩﻮل ﻣﻠﻬﺎﻳﻮ ﭘﻴﻮ وﭸﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬ ‫اڄ ﭘﻬﺮﻳﻦ اﭘﺮﻳﻞ آﻫﻲ ۽ ُﻣ ّ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻮري روﻧﻖ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ آﺋﻲ ۽ ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ڏس ﺳﭻ ﺳﭻ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺳﭡﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻳﺎد رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ُ .‬ﻣﻼّ‬
‫ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﭽﻮ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻓﻼﺳﺎﻓﺮ‪ ،‬ﻏﺮﻳﺒﻦ ﺳﺎن ﻫﻤﺪردي ﻛﻨﺪڙ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ڏﮐﺌﻲ‬
‫وﻗﺖ ۾ ﻛﻢ اﻳﻨﺪڙ‪ ،‬ﻣﻈﻠﻮﻣﻦ ﺟﻮ ﺳﺎٿ ڏﻳﻨﺪڙ ۽ اﻣﻴﺮن ﺟﻲ آڏو ﺣﻖ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﻛﻨﺪڙ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اڄ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ دﻧﻴﺎ ان ﮐﻲ ﻳﺎد ﻛﺮي رﻫﻲ آﻫﻲ ۽ ﺳﭝﻨﻲ ﺟﻲ ﻫﭣ‬
‫۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﺑﻴﻨﺮ آﻫﻦ ﻋﻮام اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﺟﻮ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻣﻠﻬﺎﺋﻲ ﭤﻮ ﻫﻦ ﺟﻮن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ‬ ‫اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻳﺎد آﻫﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻨﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻨﺪﻳﻦ ﺗﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﺟﻲ وﻗﺖ ۾ ﻛﻬﮍا اﻣﻴﺮ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ ﻳﺎد ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو‪ ،‬اﻫﻮ ﻓﺮق‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﻇﺎﻟﻤﻦ‪ ،‬ﻛﻮڙن ۽ ﺳﭽﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺜﻨﻮي روﻣﻲ ۾‬
‫ﻇﺎﻟﻢ ﮐﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ ﭼﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻇﺎﻟﻢ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮدﻫﻪ دري ﭘﺎﮢﻬﻲ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻇﻠﻢ روح ﺟﻲ ﻣﺨﻔﻲ ﺣﺎﻟﺘﻦ‬
‫۾ ﻟﻜﻞ رﻫﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻇﺎﻟﻢ ازﺧﻮد ان ﮐﻲ ﺧﻠﻖ ﺟﻲ اﮘﻴﺎن ﻧﺮوار ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻇﺎﻟﻢ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻇﻠﻢ ﺟﺎ ﺳﮛ ﻟﻜﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬دﻧﻴﺎ ۾ ﺟﻴﺌﻦ ﭼﮍ وﻗﺖ‬
‫ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ دل ۽ ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﺪن ﺟﺎ ﭔﻴﺎ ﭜﺎﮜﺎ ﺗﻨﻬﻨﺠﻮ اﻧﺪرﻳﻮن راز ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮي وﺟﻬﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ ﺗﻴﺌﻦ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﻨﺠﻦ ﻛﺮﺗﻮﺗﻦ ﮐﻲ ﭘﮅرو ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻣﺆﻛﻞ ﻣﻘﺮر ﭤﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻲ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻨﺪا‪ .‬اﻧﺴﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻨﺎﻫﻦ ﻻ‪“ ‬اﺳﺘﻐﻔﺎر” درد دل ﺳﺎن ﭘﮍﻫﻨﺪو رﻫﻲ ۽ ﺧﺪا ﺗﻌﺎﻟﻰ ﮐﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ‬
‫‪193‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﮔﻨﺎﻫﻪ ﺑﺨﺸﺎﺋﻴﻨﺪو رﻫﻲ ۽ ﺳﻨﺌﻴﻦ واٽ ﻋﻄﺎ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﻃﻠﺐ ﻛﻨﺪو رﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭼــﺎه ﻣــﻈــﻠــﻢ ﮔﺸــﺖ ﻇــﻠــﻢ ﻇــﺎﻟــﻤــﺎن‪،‬‬
‫اﻳﻦ ﺟﻨﻴـﻦ ﮔـﻔـﺘـﻨـﺪ ﺟـﻤـﻠـﻪ ﻋـﺎﻟـﻤـﺎن‪.‬‬
‫ﺳﭝﻨﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻇﺎﻟﻢ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﺎڻ ﻻ‪ ‬اوﻧﺪاﻫﻮ ﮐﻮﻫﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ وڌﻳﻚ ﻇﺎﻟﻢ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﮐﻮﻫﻪ ﺑﻪ وڌﻳﻚ ﺧﻮﻓﻨﺎڪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻮن ﻛﮇﻫﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺿﻌﻴﻔﻦ ۽ اﭜﺮن ﺗﻲ ﻇﻠﻢ ﻧﻪ ﻛﺮ‪ .‬اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ﺗﻪ ﺿﻌﻴﻔﻦ ۽ ﻫﻴﮣﻦ ﺟﻮ ﻛﻮ‬
‫ﺣﺎل ﭜﺎﺋﻲ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻳﺎد رک ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻴﮣﻦ ۽ ﺿﻌﻴﻔﻦ ﺟﻮ ﻫﻤﺮاﻫﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮن ﻫﺎﭤﻲ‪ ‬ﺟﻬﮍو ﻣﻀﺒﻮط آﻫﻴﻦ ۽ دﺷﻤﻦ ﺗﻮﮐﺎن ڊﭴﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﻣﻦ ﻧﻪ وڌا‪،‬‬
‫ﻃﻴﺮا اﺑﺎﺑﻴﻞ )اﺑﺎﺑﻴﻞ ﭘﮑﻲ( ﺟﻲ ﺻﻮرت ۾ ﺗﻮ ﺗﻲ‬ ‫ً‬ ‫ﻣﺘﺎن ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ اﻋﻤﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﺷﺎﻣﺖ‬
‫اﭼﻲ ﻛﮍﻛﻲ )ﻫﻲ‪ ‬اﺷﺎرو آﻫﻲ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ۾ ﺑﻴﺎن ﭤﻴﻞ اﺻﺤﺎب ﻓﻴﻞ ﺟﻲ‬
‫ﻗﺼﻲ ڏاﻧﻬﻦ ﺳﻮره اﻟﻔﻴﻞ ﭘﺎره ‪ (30‬ﻏﺮﻳﺐ ﻣﻈﻠﻮم ﺟﻲ داﻧﻬﻦ آﺳﻤﺎن ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ ﭤﻲ‬
‫ﻣﺴﻜﻴﻦ ﺳﺎن ﺟﻴﻜﻮ ﻇﻠﻢ ﻛﻨﺪﻳﻦ ﺳﻮ ﺳﻤﺠﻬﻪ ﺗﻪ ﺗﻮ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ڊراﺋﻴﻮر ﺳﺎن ﮔﮇ ان ﻫﺠﻮم ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭔﻪ ﻣﻨﭧ ﻣﺲ ﻫﻠﻴﺎ‬
‫ﻫﻮﻧﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻮ ﺑﻮرڊ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‬
‫“ﻣﻠﻜﻪ ﺑﺨﺎره” ﭘﮉﺳﭩﻴﺮﻳﻦ اﺳﭩﺮﻳﭧ ﺗﻲ ﺋﻲ ﻫﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺑﻪ ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﭘﻨﮅ وﭠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 7-6‬ڏاﻛﺎ ﻫﺌﺎ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ دروازي ﻣﺎن اﻧﺪر‬
‫داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رﺳﻴﭙﺸﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ آڏو ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﺼﺮوف ﭤﻲ وﻳﻮ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﭘﮍﻫﻴﻞ ۽ ﭔﮅل‬ ‫ﻣﺎن اﭼﻲ ﻻؤﻧﺞ ۾ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺲ ﺗﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن ﻳﺎد اﻳﻨﺪﻳﻮن رﻫﻴﻮن‪ .‬ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﻋﻮام ﺟﻲ ﭜﻼﺋﻲ ﻻ‪ ‬اﻣﻴﺮن ﻻ‪ ‬ﻣﺴﺌﻼ‬
‫ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ان ﻣﺎن اﻳﮇو ﺑﻴﺰار ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻃﺮح ﺳﺎن ﺳﺰا‬
‫ڏﺋﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﻮت ﺟﻲ ﺳﺰا ﺟﻮ اﻋﻼن ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ڏاﻫﭗ ﺳﺎن اﺗﺎن‬
‫ﻓﺮار ﭤﻲ اﻳﻨﺪو ۽ ﺟﮇﻫﻦ ﻋﻮام ان ﺟﻲ ﻣﻮت ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﭔﮅﻧﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ڏاڍو ﻏﻤﮕﻴﻦ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻜﺪم اﻧﻬﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﭘﻴﺎرن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﭼﻲ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻮﻧﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫َ‬
‫“اي ﺑﺨﺎرا ﺟﺎ ﺷﺮﻳﻒ رﻫﻮاﺳﻴﻮ! ﺗﻮﻫﺎن ﻧﭥﺎ ﭴﺎﮢﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ا َﻣ ُﺮ آﻫﻴﺎن؟”‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ آزاد ﺳﺪا ﺟﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻮڙ ﻧﺎﻫﻲ ﻣﺎن ﻧﻪ ﻣﺌﻮ آﻫﻴﺎن‬ ‫“آﻫﻴﺎن ﻣﺎن ُﻣ ّ‬
‫۽ ﻧﻪ ﺋﻲ ﻣﺮﻧﺪس‪”.‬‬
‫ﺳﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ذﻫﻦ ۾ ﺑﻪ اﻫﻲ ﻟﻔﻆ ﮔﺮدش ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻫﻮ اڄ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ زﻧﺪﻫﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي ﺋﻲ رﻫﻴﺲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﺟﻮ آواز آﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻠﻮن‪،‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻛﻤﺮي ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻻؤﻧﺞ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ‬
‫ﻧﻨﮃڙو اﮜﮡ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ واﻧﮕﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬وچ ﺗﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرڻ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫‪194‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭠﻜﺮ ﺟﺎ دﻻ ۽ ﻣﭧ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ ۽ اﮜﮡ ﻣﺎن ﮔﺬري ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺳﺎن ﺟﻮ ﻛﻤﺮو ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻛﻤﺮا ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ دروازا اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ۾ ﺋﻲ ﮐﻠﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭔﻪ‬
‫ﻣﺎڙ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻴﭟ ﻛﻤﺮو ﻣﻠﻴﻮ ﺳﻮ ﺑﻪ وﻳﺠﻬﻮ ﺋﻲ وﻳﺠﻬﻮ ڏاﻛﮡ‬
‫ﭼﮍﻫﮡ ﮐﺎن ﺑﻪ ﺑﭽﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ ﻛﻤﺮو ﭼﮝﻮ وڏو ﻛﺸﺎدو ﻫﻮ‪ .‬ﺿﺮورت ﺟﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ ‪ 4‬اﺳﭩﺎر ﻫﻮﭨﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﮜﮡ ۾ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺟﺘﻲ ﺻﻨﺪل‬
‫۽ ان ﺗﻲ ﻃﻮل وﻫﺎﮢﺎ ۽ ﮔﺪﻳﻮن ﻫﻚ وﮀﺎﻳﻞ ﮔﺪي ﺗﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬وچ ﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﭨﻴﺒﻞ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻮ ﭤﻜﻞ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﭘﻴﺮ ﻣﭥﻲ ﻛﺮي آرام ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ ﭘﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ‪ ،‬ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ وري ﻣﻴﺰ ۽ ﻛﺮﺳﻴﻮن ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻴﺮ‬
‫ﺻﻨﺪل ﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺗﻪ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮔﻬﮣﺎ ﭤﻜﻞ ﻛﻮﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رﻳﻞ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ اﻳﮇو وڏو ﻧﻪ ﻫﻮ ۽ وري اﻫﻮ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ ﻫﻮ ﺗﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﻼ‬
‫ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻠﻲ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﺰو وﭠﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ رش ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ان‬
‫وﻗﺖ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭤﻮرو ﻣﻴﻮزڪ ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﮐﺎﺋﮡ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﮔﻬﮍي وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ڏاڍو وڏو ۽ وﻳﻜﺮو ﻫﻮ اﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻮپ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻴﻦ ﻛﻮرس ۾‬
‫ﻛﺒﺎب‪ ،‬ﻧﺎن ۽ ﭘﻼ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ راﺋﺘﻲ ۽ ﺳﻼد ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﺶ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺳﻼد ڏﻧﺎﺋﻮن اﻫﻮ اﻳﺘﺮو ﺗﺎزو ۽ ﻟﺬﻳﺬ ﻫﻮ ﺟﻮ اڌ ﭘﻴﭧ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺋﻲ ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﮐﺎڌو ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻟﺬﻳﺬ ﻫﻮ ۽ ﭤﻮرو ﻋﺮﺑﻦ‪ ،‬اﻳﺮاﻧﻲ ۽ ﺗﺮﻛﺶ ﮐﺎڌي واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﻮ ﮐﺎﺋﻲ ﭘﻮ‪ ‬اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾ آراﻣﻲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺐ ﺌره )‪(Historical City Bukhara‬‬ ‫ﺌر‬

‫ﻣﻘﺪس ﺑﺨﺎرا اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﻌﺰز ﺷﻬﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ زراﻓﺸﺎن درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻧﺸﻴﺒﻲ وﻫﻜﺮي واري وڏي ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن ۾ آﺑﺎد آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬اﺳﻼم ﮐﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﺾ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺻﺪﻳﻮن ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ ﻧﺎﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺣﻀﺮت ﻋﻴﺴﻰ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺟﻲ وﻻدت ﮐﺎن ﺑﻪ ‪330‬‬
‫ﺳﺎل ﭘﺮاﮢﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺳﻜﻨﺪر اﻋﻈﻢ ﻫﺘﺎن ﮔﺬرﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺗﺠﺎرت ۽ ﺛﻘﺎﻓﺖ‬
‫ﺟﻮ اﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﻫﻚ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﻋﺮﺑﻦ ﺟﻲ اﭼﮡ ﮐﺎن اڳ ۾ ﺋﻲ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺮي ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺷﺮوع ۾ ﻫﺘﻲ ﭔﮅﻣﺖ ﺳﺎن‬
‫ﺗﻌﻠﻖ رﮐﮡ وارا ﻣﺎﮢﻬﻮ آﺑﺎد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭼﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻋﺒﺎدت ﮔﺎه ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “وﻫﺎرا” ﻫﻮ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ وﻗﺖ ﺳﺎن ﮔﮇوﮔﮇ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻴﻨﺪو “ﺑﻲ ﺧﺎره” ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎره ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ‬
‫‪195‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ‪ .‬اﭠﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ زرﺗﺸﺖ )ﭘﺎرﺳﻲ ﻣﺬﻫﺐ‬
‫ﺟﻮ ﺑﺎﻧﻲ( ﻣﺬﻫﺐ وارن ﺟﻮ اﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۾ ﻋﺮﺑﻦ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن‬
‫ﻟﺸﻜﺮ ‪674‬ﻫﻪ ۾ ﻋﺒﻴﺪا� ﺑﻦ زﻳﺎد ﺟﻲ ﻗﻴﺎدت ۾ ﻓﺎﺗﺢ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﻮ‪،‬‬
‫ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺑﺨﺎرا ﺗﻲ ﺗﺮڪ ﺑﻴﻮاه راﮢﻲ ﻓﺘﺢ ﺧﺎﺗﻮن ﺣﻜﻤﺮان ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ان ﺟﻮ ﭘﭧ اﭸﺎن ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﻫﻮ‪711 .‬ع ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻗﺎﺳﻢ ﺑﺤﻴﺮه ﻋﺮب ﭘﺎر ﻛﺮي‬
‫ﺳﻨﮅ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻮ‪ ،‬ﻋﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻫﻚ ﻋﺮب ﺟﺮﻧﻴﻞ ﻗﺘﻴﺒﻪ اﺑﻦ ﻣﺴﻠﻢ آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻪ‬
‫ﭘﺎر ﻛﺮي وﺳﻂ اﻳﺸﻴﺎ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭔﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ان ﺑﺨﺎرا ۽ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﻲ ﻓﺘﺢ‬
‫ﻛﻴﻮ ۽ ﻣﺸﺮق ۾ ﺳﻨﻜﻴﺎﻧﮓ ۽ ﻛﺎﺷﻐﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻓﻮﺟﻲ ﻓﺘﺢ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﻼم ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺑﺨﺎرا ۾‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻣﻀﺒﻮط ﺑﻨﻴﺎدن ﺗﻲ اﺳﺘﻮار ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻧﺎﺋﻴﻦ ﺻﺪي ﻫﺠﺮي ۾ اﻫﻮ دﺳﺘﻮر ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﻫﻚ ﻋﺮب اﻣﻴﺮ ﺑﻪ رﻫﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ اﻣﻴﺮ ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺎﺗﺤﺖ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮ ﺧﺮاﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻣﺮو ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻧﺎﺋﻴﻦ )‪ (9‬ﺻﺪي ۾ ﺧﺮاﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻧﻴﺸﺎﭘﻮر ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ‬
‫اﻧﺘﻈﺎم ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ ﺟﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﺣﺼﻦ ﮐﺎن اﻟﮗ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺟﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ‬
‫ﺣﻜﻤﺮان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭜﺎ‪ ‬اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ واﻟﻲ ﻣﻘﺮر ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﭵﻲ ﻣﺎورا‪‬‬
‫اﻟﻨﻬﺮ ﺗﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮڻ ﻟﮙﻮ‪ ،‬اﺋﻴﻦ ﺑﺨﺎرا ﻫﻚ وڏو ﮔﺎدي ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﻳﺮان ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻨﺪي ﻫﺌﻲ ۽ وچ‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﺣﻜﻤﺮان ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻧﺎﺋﻴﻦ ۽ ڏﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻫﻮ ۽ ﻫﻦ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻮ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﺎن ﻃﺎﻗﺘﻮر ﺣﻜﻤﺮان اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺋﻲ ﻫﻮ‪ .‬ان دور ۾‬
‫ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﭨﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫)‪ (1‬ﻗﻠﻌﻪ‪ :‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ﺧﺪات ﻳﺎ ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺧﺪاه ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﺤﻞ ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ‬
‫رﻫﺎﺋﺶ ﺑﻪ اﺗﻲ ﺋﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﺧﺰاﻧﻪ ۽ ﻗﻴﺪﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ اﺗﻲ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺧﺎص ﺷﻬﺮ‪ :‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ رﻗﺒﻮ ﻗﻠﻌﻲ ﮐﺎن وڏو ﻫﻮ‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻫﻚ ﻛﻮٽ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﺖ دروازا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﺴﺠﺪون ۽ ﻣﺪرﺳﻪ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬دﺷﻤﻨﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺣﻤﻠﻦ ﮐﺎن ﺑﭽﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﮏ دروازو ﻓﺠﺮ ﺟﻲ ﭔﺎﻧﮓ‬
‫ﻣﻬﻞ ﮐﻠﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬۽ رات ﺟﻮ ﺳﺞ ﻟﭥﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻐﺮب ﺟﻲ وﻗﺖ ﺑﻨﺪ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻫﻲ ﺳﭛ دروازا ۽ دﻳﻮارون ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﭼﻜﻴﻮن آﻫﻦ ۽ ﻫﺎﮢﻲ ﺷﻬﺮن‬
‫ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻻ‪ ‬ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮﻳﻘﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ ﭤﺎ وﭸﻦ‪.‬‬
‫)‪ (3‬ﻣﻀﺎﻓﺎت ﺷﻬﺮ‪ :‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺌﻮن ﺣﺼﻮ ﻧﻨﮃن ﮘﻮﭠﻦ ۽ وڏن ﮘﻮﭠﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪196‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺗﺮﻛﻦ ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻦ ﮐﺎن ﺑﭽﮡ ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ ﭜﺖ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﻐﺮب ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﻋﻠﻢ ۽ ادب ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﺟﻲ دور ۾ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ‬
‫ﻋﺮوج ﭤﻲ ﭘﻬﭽﺎﺋﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ان دور ۾ ﻫﺘﻲ ﺻﻮﻓﻲ‪ ،‬ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻓﺎﺿﻞ‪ ،‬ﻣﺤﺪث ۽ وﻟﻲ ا�‬
‫رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺣﻀﺮت ﺑﺨﺎري ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﺨﺎري ﺟﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭴﺎڻ ﻧﺎﻫﻲ؟ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﺎڻ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ۾ ﭔﻪ ﺳﺎل ﮔﺬاري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ڏﻧﻮ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺳﻠﺴﻠﻮ ﺣﻀﺮت اﺑﻮﺑﻜﺮ � ﮐﺎن ﺷﺮوع‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻴﻜﻮ‬ ‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﻧﻈﺎم ﺷﻤﺴﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭴﺎڻ ڏﻧﻲ‪ُ .‬ﻣ ّ‬
‫ﺑﻈﺎﻫﺮ ﺗﻪ ﻣﺰاﺣﻴﻪ ﻛﺮدار ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺑﻪ وڏو ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﺎﺋﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫ﻫﺠﺮي ۾ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﺨﺎرا ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻫﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮن ﺳﺮﺣﺪون اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻫﺮات ﺗﺎﺋﻴﻦ ۽ اﻳﺮان اﺻﻔﻬﺎن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان‬
‫وﻗﺖ اﺗﻲ ‪ 250‬دﻳﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ ﻳﻤﻦ‪ ،‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬ﭜﺎرت‪ ،‬اﻧﮉوﻧﻴﺸﻴﺎ‪ ،‬ﻣﻼﺋﻴﺸﺎ‪،‬‬
‫ﭼﻴﻦ‪ ،‬اﻧﺪﻟﺲ وﻏﻴﺮه ﺟﻬﮍن ﻣﻠﻜﻦ ﻣﺎن ﺑﻪ ﻃﺎﻟﺐ ﻋﻠﻢ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻠﻤﻲ اڃ ﮔﻬﭧ‬
‫ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻫﺘﻲ اﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ان وﻗﺖ ﺻﺮف دﻳﻨﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﺎﺋﻨﺲ ۽‬
‫ﭔﻴﻦ ﻋﻠﻤﻦ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ۾‬
‫ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﺑﻐﺪاد ﻣﺮﺗﺒﻲ ۾ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻣﻮﺳﻰ اﻟﺨﻮارزﻣﻲ‪ ،‬ﺣﻀﺮت‬
‫اﻣﺎم ﺑﺨﺎري �‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎؤ اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي � ۽ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ ﭘﻴﺪا‬
‫ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﺘﺎن ﺋﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﮘﻮٺ‬
‫۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ﺟﻮ ذﻛﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ اﻣﻴﺮ ﻧﻮح ﺑﻦ ﻣﻨﺼﻮر ﺷﺪﻳﺪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎر ﭤﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺷﺎﻫﻲ ﺣﻜﻴﻢ ﻋﻼج ۾ ﻧﺎﻛﺎم ﭤﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻮ ﻋﻼج ﻧﻪ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﻋﻤﺮ ﺟﻲ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﺮوف ﺣﻜﻴﻢ دﻋﻮى ﻛﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻣﺎن ﻋﻼج ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن ﭤﻮ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ان ﺟﻮ ﻣﺬاق اڏاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ وڏا وڏا ﺣﻜﻴﻢ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎ‪ ،‬ﺗﻮن ﮀﺎ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪﻳﻦ؟ ﭘﺮ ﻫﻚ ﺳﻤﺠﻬﺪار ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻦ‬
‫ﮐﻲ ﺳﻠﻄﺎن ﺟﻲ ﺧﺪﻣﺖ ۾ ﭘﻴﺶ ﻛﻴﻮ‪ .‬ا� ﺟﻲ ﻗﺪرت ﺳﺎن ﺳﻠﻄﺎن ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﻋﻼج‬
‫ﻣﺎن آرام اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﺧﻮش ﭤﻲ ان ﮐﻲ ﻣﻦ ﮔﻬﺮﻳﻮ اﻧﺠﺎم ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﭘﺮ ان‬
‫ﺟﻴﻜﻮ اﻧﻌﺎم ﻃﻠﺐ ﻛﻴﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﭝﻨﻲ ﮐﻲ ﺣﻴﺮان ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ان ﺷﺎﻫﻲ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي‬
‫۾ ﻣﻄﺎﻟﻌﻲ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﮔﻬﺮي‪ .‬ﺳﻠﻄﺎن ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن ان ﮐﻲ اﺟﺎزت ڏﺋﻲ ﮀﮇي‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻧﻮﺟﻮان ﺣﻜﻴﻢ ﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﭴﺎڻ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻧﺎﻳﺎب ﻛﺘﺎﺑﻦ‬
‫ﺟﻮ ذﺧﻴﺮو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ ﺣﺎﻓﻈﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺗﻴﺰ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻠﺪي ﺳﺎن ان ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻣﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻢ ﺟﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي‪ ،‬ان ﮐﻲ ذﻫﻦ ﻧﺸﻴﻦ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪‬‬
‫‪ 21‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾ ﻫﻦ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﻛﺘﺎب ﻟﮑﻴﻮ‪ .‬ان ﻧﻮﺟﻮان ﺣﻜﻴﻢ ﮐﻲ دﻧﻴﺎ اﺑﻦ‬
‫‪197‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﮢﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ‪980‬ع ۾ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﮘﻮٺ اﻓﺸﻨﻪ ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ ،‬اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻲ‬
‫ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﺟﻲ وﻗﺖ ان ﺟﻮ واﻟﺪ ﻫﻚ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ ﮔﻮرﻧﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۾ ‪ 10‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻤﺮ ۾ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺣﻔﻆ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻨﮃي ﻋﻤﺮ ۾ ﺳﺎﺋﻨﺲ ۾ ﻣﻬﺎرت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪،‬‬
‫ﻫﻚ ﺳﺒﺰي ﻓﺮوش ﮐﺎن ﺣﺴﺎب ﺳﮑﻴﻮ‪ .‬ﺣﻨﻔﻲ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ زاﻫﺪ ﮐﺎن ﻓﻘﮧ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻮ‪ ،‬ﻫﻨﺪﺳﻪ )ﺟﺎﻣﻴﭩﺮي( ۽ ﻓﻠﻜﻴﺎت ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﻋﺒﺪا� ﻧﺎﺗﻠﻲ ﮐﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭤﻮرن ﺋﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ اﺳﺘﺎدن ﮐﺎن ﺳﺒﻘﺖ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﻛﺘﺎب “اﻟﻘﺎﻧﻮن ﻓﻲ اﻟﻄﺐ” )ﭼﻮڏﻫﻦ )‪ (14‬ﺟﻠﺪن ۾(‬
‫“اﻟﺸﻔﺎ” )ارڙﻫﻦ )‪ (18‬ﺟﻠﺪن ۾( ۽ “ﻟﺴﺎن اﻟﻌﺮب” ﻳﻮرپ ۽ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ درﺳﮕﺎﻫﻦ ۾‬
‫ﻧﺼﺎب ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ ۽ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ زﺑﺎﻧﻦ ۾ ﺗﺮﺟﻤﻮ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺑﻮ ﻋﻠﻲ‬
‫ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻲ ﻛﺘﺎب “اﻻدوﻳﻪ” ﮐﻲ ﻃﺐ ﺟﻲ اﻧﺠﻴﻞ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﻮﺟﻮده ﻣﻴﮉﻳﻜﻞ‬
‫ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎد رﮐﮡ وارو ﺑﻮ ﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ ﻫﻮ‪1001 .‬ع ۾ ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ “ﺧﻮارزم” ۾‬
‫آﻳﻮ‪ .‬ﺧﻮارزم ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻻل ﺷﻬﺒﺎز‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺳﺮخ ﺑﺨﺎري رح ﺳﺎن ﮔﮇ ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺑﻪ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻮڻ ۾ اﻫﻮ ﺑﻪ آﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﺎﺑﺎ ﺑﻠﻬﻲ ﺷﺎﻫﻪ ۽ ﻣﺮزا ﻏﺎﻟﺐ ﺟﺎ اﺑﺎ ڏاڏا ﺑﺨﺎرا‬
‫ﮐﺎن ﻫﺠﺮت ﻛﺮي آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫‪1220‬ع ۾ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺣﻤﻠﻮ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﺧﻮارزم ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻏﻠﻄﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﭼﻨﮕﻴﺰ‬
‫ﺧﺎن ﭼﻴﻦ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺳﻠﻄﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻗﻮت ﻣﺘﻌﻠﻖ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻚ ﻗﺎﺻﺪ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺟﻲ درﺑﺎر ۾ رواﻧﻮ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺳﻔﻴﺮ ﺟﻮ ﺧﻴﺮﻣﻘﺪم ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﺧﻮش ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺗﺠﺎرت ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﺳﭡﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﻋﻮام ﺻﻨﻌﺖ ﮐﺎن ﻧﺎواﻗﻒ آﻫﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻘﺎت رﮐﮡ ﺳﺎن اﻫﻮ ﻓﺎﺋﺪو‬
‫ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﻋﻮام ﺑﻪ ﻫﭥﻦ ۽ ﻣﺸﻴﻨﻦ ﺳﺎن ﺷﻴﻮن ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻋﻠﻢ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪو ۽ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻌﻠﻘﺎت ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ ﻓﺮوغ ﻻ‪ ‬ﺻﺤﻴﺢ ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺳﻔﺎرﺗﻲ اﻧﺪاز ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻚ وﻓﺪ ﺧﻮارزم ﺷﺎﻫﻪ ﻃﺮف رواﻧﻮ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﻫﻚ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻗﺎﻓﻠﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ ﺳﻔﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺧﻮارزم ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺗﺤﻔﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻛﻠﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﭘﺮ ان ﻗﺎﻓﻠﻲ ﮐﻲ ﻟﭩﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ‪ 400‬ﺗﺎﺟﺮن ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﺧﻮارزم ﺷﺎﻫﻪ اﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﺎﺳﻮس آﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ‬
‫زﻧﺪﻫﻪ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﭘﻮرو ﻗﺼﻮ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ‪1219‬ع ۾‬
‫ﺟﻨﮓ ﺟﻮ آﻏﺎز ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﻮ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻓﻮج‬
‫‪198‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻓﻮج ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﺗﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ان ۾ ﻧﻈﻢ و ﺿﺒﻂ ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن اﮘﺘﻲ وڌﻧﺪو وﻳﻮ‪ ،‬ﺷﻬﺮن ﮘﻮﭠﻦ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻨﺪو وﻳﻮ ۽‬
‫آﺧﺮﻛﺎر ‪1220‬ع ﺟﻲ آﻏﺎز ۾ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﮔﻬﻴﺮو ﻛﺮي ورﺗﻮ ۽ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮي‬
‫ورﺗﻮ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺷﻬﺮ ۾ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺑﺮﭘﺎ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ‬
‫ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﻇﺎﻟﻢ ﺗﻪ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻮ ﺟﺘﻲ ﺑﻪ ﻓﺘﺢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ اﺗﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻞ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﮐﻮﭘﮍﻳﻦ ﺟﻮ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﺎﻫﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺎڏي ﺑﻪ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‬
‫ﺑﺮﺑﺎدي ان ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۾ ﺑﻪ ان اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﺗﺒﺎﻫﻲ ﻣﭽﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا ۾‬
‫زاﻟﻦ ۽ ڌﻳﺌﺮن ﺟﻲ ﻋﺰت اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﮍﺳﻦ ۽ ﭘﻴﺌﺮن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻟﭩﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭼﻮڻ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﮔﺎﻫﻪ ﻛﭩﺠﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻲ ﮔﻬﻮڙن ﮐﻲ ﭼﺎرو ڏﻳﻮ‪ ”.‬ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ‬
‫ﺷﻬﺮ ﻓﺘﺢ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺷﻬﺮ وارن ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺳﭛ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻟﭩﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﭼﺎﻫﻲ اﻫﺎ دوﻟﺖ ﻫﺠﻲ ﻳﺎ ﻋﺰت آﺑﺮو ﮀﻮ ﻧﻪ ﻫﺠﻲ‪ .‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﮐﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﻛﻮﺑﻪ ﺑﺨﺎرا‬
‫وﭸﮡ ﻧﻪ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺷﻜﺴﺖ ﮐﻲ ﻗﺒﻮل ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ۽ ﻣﺠﺎﻫﺪن اﺳﻼم ﺟﻲ ﺧﺎﻃﺮ‬
‫ﺟﻬﺎد ﻛﻴﻮ ﭘﺮ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﻧﻪ ﭤﻴﺎ‪ .‬آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﮐﻲ اﺳﻼم ﺟﻲ روﺣﺎﻧﻲ‬
‫ﻃﺎﻗﺖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﻴﻮ ۽ اﻫﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻧﻬﻦ ۾‬
‫اﺳﻼم ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻇﻠﻢ ﻛﺮڻ ۾ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﺗﻪ ﭤﻲ ﭘﺮ وري ﺑﻪ ﻛﭥﻲ‬
‫ﻛﭥﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻓﻄﺮت اﻫﺎ ﺋﻲ رﻫﻲ‪ .‬ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪1360 ‬ع ﮐﺎن ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺑﺮﺳﺮ‬
‫اﻗﺘﺪار اﭼﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﻮرﻫﻴﻦ )‪ (16‬ﺻﺪي ﺟﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ڏﻫﺎﻛﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾‬
‫ﺗﻴﻤﻮر ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ رﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﺌﻮ ﺗﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎن ان ﺟﻮ ﻗﺮآن ﻛﺮﻳﻢ ﺳﺎن‬
‫ﺧﺎص ﮘﺎﻧﮃاﭘﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻗﺮآﻧﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﺎت ﮐﻲ ﻧﻈﺮاﻧﺪاز ﻛﻨﺪي ﻓﺘﺢ ﻛﻨﺪڙ ﻋﻼﺋﻘﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺗﻲ ﻇﻠﻢ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺗﻴﻤﻮر ۽ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪاﻧﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺑﻪ اﺗﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪1500 .‬ع ۾ ﺷﻴﺒﺎﻧﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻲ ۾‬
‫ازﺑﻚ ﻗﺎﺑﺾ ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫‪1920‬ع ۾ روﺳﻲ ﺳﻮل وار ﺟﻲ دوران ﺳﺮخ ﻓﻮج ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺧﺮي اﻣﻴﺮ ﮐﻲ‬
‫ﻫﭩﺎﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺎﺑﻞ ﭜﭵﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ‪1920‬ع ۾ آرڪ ﻗﻠﻌﻮ ﻓﺘﺢ ﭤﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫‪1920‬ع ﮐﺎن ‪1925‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺨﺎرا ﭘﻴﭙﻠﺰ رﻳﭙﺒﻠﻚ ﻗﺎﺋﻢ رﻫﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ان ﮐﻲ ازﺑﻚ‬
‫ﺳﻮﺷﻠﺴﭧ ﺳﻮوﻳﺖ رﻳﭙﺒﻠﻚ ۾ ﻣﻼﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪1991 .‬ع ۾ وري ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﮐﻲ آزاد‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﺨﺎرا ان ﺟﻮ ﺣﺼﻮ آﻫﻲ ۽ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﮐﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﻮﺟﻮده آﺑﺎدي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 3‬ﻟﮑﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﺷﻬﺮ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻣﻴﺌﺮ‬
‫ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﻳﻮﻧﻴﺴﻜﻮ ﻋﺎﻟﻤﻲ ورﺛﻮ ﻗﺮار ڏﻧﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﮣﻮ‬
‫‪199‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﺮي ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ ۽ ﭤﻮري ﺗﺮﻛﻲ زﺑﺎن ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ ۽ روﺳﻲ‬
‫ﺑﻪ اﭼﻴﻦ ﭘﺌﻲ‪ .‬دﻛﺎﻧﺪار ﭤﻮري اﻧﮕﺮﻳﺰي ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ذراﺋﻊ آﻣﺪرﻓﺖ ﺟﻮن ﺑﻪ‬
‫ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺳﻬﻮﻟﺘﻮن ﻣﻠﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻮاﺋﻲ اڏو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﺎن ﺟﻬﺎز ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۽ روس ﻻ‪‬‬
‫رواﻧﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻮن ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺘﻮن آﻫﻦ ۽ ﮔﺎڏﻳﻦ ﻻ‪ ‬روڊ رﺳﺘﺎ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﻧﻈﺎم ﺳﻮوﻳﺖ ﻳﻮﻧﻴﻦ ﺟﻲ دور ۾ ﺗﺮﻗﻲ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺎڻ ﻣﻮﭨﻮن ﭤﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺳﻔﺮ ۽ ﻣﺎﻧﺠﻬﺎﻧﺪي ڏاﻧﻬﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﮐﺎن واﻧﺪا ﭤﻲ اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾ آرام‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ان )‪(Toki-Zargaron‬‬ ‫زر‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺌر‬

‫ﺷﺎم ﺟﻮ اﭤﻲ اﺳﺎن ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ُﺳﺴﺖ ﺟﺴﻢ ﮐﻲ ﭼﺴﺖ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻮ اﻳﺘﺮو ﻣﺰو ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻳﺎ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ‬ﺗﻲ وﻳﻨﺪؤ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﻣﺰي‬
‫ﺟﻲ ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺳﻮ ﺑﺨﺎرا ۾ ﺗﻪ رﮘﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي اﻫﮍﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ اﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﭼﺴﺖ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﮐﺎﭔﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻣﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺋﻲ ﻫﻮ اﺳﺎن ان‬
‫ﻃﺮف ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم وڌاﻳﺎ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏاﻛﮡ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ ﭼﮍﻫﻲ ﻓﺮﺳﭧ ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺧﻮش ﻣﺰاج ﻧﻮﺟﻮان ﮀﻮﻛﺮي‪‬‬
‫وڏي ﻧﺎز ﺳﺎن اﺳﺎن ﺟﻮ آڌرﭜﺎ‪ ‬ﻛﻴﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﮐﺎن اڳ ۾ ﺋﻲ‬
‫ﭼﺴﺖ ﭤﻲ وﻳﺲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ڌي‪ ‬اﺳﺎن ﭔﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻫﻴﻮن ﻫﻦ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻴﻨﺪڙ‬
‫ﭼﻬﺮي ﺳﺎن ﻫﭣ ﺟﻮ اﺷﺎرو ﻫﻚ ﭨﻴﺒﻞ ﻃﺮف ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﺘﻲ وﻳﻬﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﭔﻪ ﻛﺮﺳﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﻫﻦ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ آﮢﻲ ڏﻧﻮ‪.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻟﮙﻮ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮن اﮐﻴﻮن ان رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺘﻴﻦ ۽‬
‫ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ ۾ ُﮐﭙﻲ وﻳﻮن‪ .‬اﻫﻮ ﮀﺎ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ؟ ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي آرٽ ﺟﻮ ﻧﻤﻮﻧﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭴﮡ اﺳﺎن ﻫﻚ آرٽ ﮔﻴﻠﺮي ۾ اﭼﻲ وﻳﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺳﭵﻲ ﮀﺖ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺎم ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻬﮣﻦ ﺷﻤﻌﺪاﻧﻦ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺖ ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ ﺳﻬﺎري ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﺷﻲ ﻛﺎري ﺟﻲ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﻧﻨﮃا ﻃﺎق‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﭔﻪ اﻧﻮﮐﻴﻮن ﺷﻴﻮن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن ۽ ﭴﺎرن ۾ ﺑﻪ ﭘﺮاﮢﻲ‬
‫ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﺮﺳﻴﻦ ۽ ﻣﻴﺰن ﺟﺎ ﻛﻮر ﺑﻪ ﮔﻬﺮي رﻧﮓ‬
‫‪200‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ وڏا وڏا ﮔﻞ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭘﻮرو ﻫﺎل ڏﺳﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﺎل ﺗﻲ ﻧﺸﻮ‬
‫ﻃﺎري ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ رﻓﻴﻊ آرڊر ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﺎل ﺟﻲ ﻃﺮف ڏﺳﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﻪ رڙ ﻧﻜﺮي‬
‫وﺋﻲ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“:‬ﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻛﻨﺪو‬
‫آﻫﻴﺎن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺳﺎن ﻧﻴﻮن ﻧﻴﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن ڏﺳﮡ ﺟﻮ‬
‫ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ ۽ دل ﺧﻮش ﭤﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪ ”.‬اﺗﺎن ﺗﺎزه ﺗﻮاﻧﺎ ﭤﻲ وري اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ‬
‫ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﺎن اﻧﺪر رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻧﻨﮃڙا ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن‬
‫ﺳﻬﮣﻲ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ اﺻﻞ ۾ ﺑﺨﺎرا ﻧﻪ ﺻﺮف ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻗﻠﻌﻦ ۽ ﺷﺎﻧﺪار‬
‫ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻲ ﻛﺮي دﻧﻴﺎ ۾ ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺷﺮوع ﮐﺎن ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ۽‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ اﻫﻢ ﺳﺒﺐ اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﻠﻚ روڊ ﭘﺮاﮢﻲ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎن ﻫﺘﺎن ﮔﺬرﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺷﻴﺒﺎﻧﻲ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺟﻲ‬
‫ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﺗﮇﻫﻦ ﮐﺎن وﭠﻲ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻋﺮوج ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اڄ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺗﺠﺎرﺗﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮﻗﺮار‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻧﻮان ﻛﺎروﺑﺎري ﻣﺮﻛﺰ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ۽‬
‫ﻣﭥﺎن ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﻟﺐ ﺣﻮض ﮐﺎن وﭠﻲ ﻣﻴﺮ‬
‫ﻋﺮب ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﻣﺎن‬
‫ﻛﺠﻬﻪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺑﭽﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ اﺛﺮ ﮐﺎن دﻛﺎﻧﺪار ۽ ﺧﺮﻳﺪارن ﮐﻲ ﺑﭽﺎﻳﻮ وﭸﻲ‪ .‬ﻫﺮ اﻫﮍي ﺑﺎزار ﺗﻲ ﮀﺖ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻛﻮر ﺑﺎزار ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﻮن ﻛﻮرڊ ﺑﺎزارون‬
‫دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﭔﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ ﺧﺎص ﻛﺮي ﺟﺘﻲ ﺳﺮدي ﮔﻬﮣﻲ‬
‫ﭘﻮي ﭤﻲ ﻣﺜﻼ‪ :‬ﺳﺌﭩﺰرﻟﻴﻨﮉ‪ ،‬ﺑﻮﺳﻨﻴﺎ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻲ وﻏﻴﺮه ۾ ﺑﻪ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭘﺎڻ ڏﭠﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﺪﻳﺪ‬
‫دور ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺴﺌﻠﻲ ﺟﻮ ﺣﻞ اﺋﻴﻦ ﻛﮃﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﭴﻜﻠﻬﻪ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﺮ‬
‫ﻣﻠﻚ ۾ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ﭠﺎﻫﻲ ﻋﻮام ﮐﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬وارن ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺗﻪ ﺳﺮدي‬
‫وارن ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺳﺮدي‪ ‬ﮐﺎن ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ان وﻗﺖ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ “ﭨﻮﻛﻲ زرﮔﺮان” )‪ (Toki- Zargaron‬آﻫﻲ ﻫﻲ زرﮔﺮان ﻟﻔﻆ‬
‫زرﮔﺮ )‪ (Zargar‬ﻣﺎن ورﺗﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ ﺳﻮﻧﺎرو )‪ (Goldsmith‬ﻛﻨﻬﻦ‬
‫زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﺘﻲ ‪ 36‬زﻳﻮرن ﺟﺎ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي زﻳﻮر وﻛﺮو ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻧﻘﻠﻲ زﻳﻮر‪ ،‬ﻛﭙﮍا‪ ،‬ﭨﻮﭘﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺳﻮﻳﻨﺌﺮس‪ ،‬اﺳﻜﺎرف‪ ،‬ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ۽ ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ ﭘﻴﺴﺰ وﻏﻴﺮه ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻛﺎن‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو ۽ ﺳﭝﻨﻲ ﺟﻲ اﺗﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻬﮣﻲ ۽ ﻛﻠﺮﻓﻞ‬
‫ﻣﺎرﻛﻴﭧ آﻫﻲ ۽ اﻫﮍﻳﻮن ﺷﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻮ ﻧﻪ ﭼﺎﻫﮡ ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫‪201‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﺮڻ ﺗﻲ دل ﭘﺌﻲ ﮔﻬﺮي‪ .‬ﺻﻔﺎﺋﻲ ﺟﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺧﻴﺎل رﮐﻴﻮ ﭘﺌﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺑﻪ ﮔﻨﺪﮔﻲ ﭰﻴﻬﻼﺋﻴﻨﺪي ﻧﻪ ڏﭠﻮ‪ .‬وﻛﺮو ﻛﺮڻ وارﻳﻮن ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻋﻮرﺗﻮن ﻫﻴﻮن‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺻﺎف ﺳﭥﺮﻳﻮن ۽ ﻓﻀﻴﻠﺖ وارﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻮ روﻳﻮ‬
‫ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻮ ﻫﻮ ﭼﺎﻫﻲ ﻛﻮ ﭜﻠﻲ وﭠﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ وﭠﻲ‪.‬‬
‫اﺗﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺑﺎزار ﮐﺎن ﻧﻜﺮي وري ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ‬
‫ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺋﻲ ﭨﻮﻛﻲ ﺻﺮاﻓﺎن )‪ (Toki Sarrofon‬ﺗﺠﺎر ﺗﻲ ڊوم ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن‪ ،‬ﭼﻴﻦ ۽ ﻣﺸﺮﻗﻲ وﺳﻄﻲ ﻣﺎن اﭼﮡ وارن ﻗﺎﻓﻠﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﺮﻧﺴﻲ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻨﻲ ﭼﻴﻨﺠﺮ ﮐﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ زﺑﺎن ۾ “ﺻﺮاﻓﻪ” )‪(Sarrofs‬‬
‫ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺑﺎزار ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬
‫“ﭨﻮﻛﻲ ﺻﺮاﻓﺎن” ﻫﺎﮢﻲ اﺗﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﻛﺎرﭘﻴﭧ ﺟﻮ‬
‫وﻛﺮو ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻌﺪاد ۾ ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ۽ ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﺷﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ڏاﻧﻬﻦ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ڏاﻛﮡ ﺑﻪ وچ ۾ آﺋﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭘﺎﺳﺎ ﺑﻪ ﻛﺎرﭘﻴﭩﻦ ﺳﺎن‬
‫ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ ﮐﺎﭔﻲ ۽ ﺳﺎﭴﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ۾ روﻣﺎل‪ ،‬ﺳﻮﻳﻨﻴﺮس ۽‬
‫ﺷﺎﻟﻮن ﺑﻪ وﻛﺮو ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ‪ ،‬ڏﮐﮡ ۾ واﻗﻊ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭨﻴﻮن ﭨﻴﻼﭘﺎڪ ﻓﺮوﺷﺎن )‪ (Telpak Furushon‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺻﺮوﻓﻮن‬
‫ﮐﺎن ﭤﻮرو اﺗﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮀﻬﻪ ﻛﻨﮉو وڏو ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻫﻮ‪ ،‬ان ۾ زﻳﻮر‪،‬‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ‬ﺟﺎ آﻻت‪ ،‬ﺗﻠﻮارون‪ ،‬ﭼﺎﻗﻮ ۽ ﭔﻴﺎ ﻟﻮﻫﻪ ﺟﺎ اوزار وﻛﺮي ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ زﻳﻮرن ﺟﻮ واﭘﺎر ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻟﻮﻫﺎرن ﺟﺎ دﻛﺎن ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ ﻫﻮ‬
‫اوزارن ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ڏﻳﮑﺎرﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﺘﺎب ﺑﻪ ﻓﺮوﺧﺖ‬
‫ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “ﻛﺘﺎب ﻓﺮوﺷﺎن” ﺑﻪ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن وﻛﮣﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭼﻮﭤﻮن ﮔﻨﺒﺬ ﭨﻢ ﻋﺒﺪا� )‪ (Tim Abdullah‬ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﮔﻨﺒﺬ ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻨﻬﻦ ﭼﻮراﻫﻲ ﺗﻲ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻫﻚ ﮔﻠﻲ‪ ‬۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻧﺪرﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭤﮅو ﻫﻮ‪ .‬ان ۾ ﻧﻨﮃﻳﻮن‬
‫درﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺘﺎن روﺷﻨﻲ ۽ ﻫﻮا ﺟﻮ ﮔﺬر ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻗﺎﻟﻴﻦ‪ ،‬روﻣﺎل‪ ،‬ﻛﭙﮍن وﻏﻴﺮه‬
‫ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻴﻮن ﺷﻴﻮن ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪.‬‬

‫)‪(Ulugh Beg Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ا ﺐ‬

‫ﭨﻮﻛﻲ زرﮔﺮان ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﮐﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻜﮍو‬
‫وﻳﻜﺮو روڊ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﺳﻬﮣﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫آڏو وڏو ﻻن ﻫﻮ اﻫﻮ ﻻن اﭸﺎن ﻣﺲ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﭜﺖ ﺷﺮوع‬
‫ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭘﻮﺋﻲ ﮐﻠﻴﺎن ﺟﻲ اوﭜﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺗﻴﻤﻮر ﻟﻨﮓ ﺟﻮ‬
‫‪202‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭘﻮﭨﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﻚ روﺷﻦ ﺧﻴﺎل ۽ داﻧﺸﻮر ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ رﻳﺎﺳﺖ ۾ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ‬
‫ﺗﺮﻗﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻓﻜﺮﻣﻨﺪ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﺗﻪ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺑﺨﺎرا ۾ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﭸﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ اﺳﻼﻣﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﭼﺎﻫﻲ‬
‫ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ ﺳﺎﺋﻨﺲ ۽ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻪ ﭠﻬﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻪ ﭔﻴﺎ ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﻦ‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﮔﺠﺪوان )‪ (Gijduvan‬۾ ﭠﻬﺮاﻳﺎ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ڏاڏي ﺟﻲ رواﻳﺖ ﺟﻲ ﭘﻴﺮوي‬
‫ﻛﻨﺪي اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺳﺎﺋﻨﺲ ۽ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻛﺌﻲ‪15 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬
‫۾ ان ﺟﻲ ﻓﻠﻜﻴﺎﺗﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﺳﺮﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺻﺪﻳﻦ ﮐﺎن ان ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺌﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ‪1417‬ع ۾ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ اﺑﻦ ﻃﺎﻫﺮ اﺻﻔﻬﺎﻧﻲ ۽ ﻧﺠﻢ اﻟﺪﻳﻦ ﺑﺨﺎري ﭠﺎﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ان وﻗﺖ ﺟﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎر ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ‪1420‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ اﺳﺎن‬
‫ﺟﮇﻫﻦ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮔﻴﭧ ﺗﻤﺎم ﺷﺎﻧﺪار ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ان ﺟﻲ‬
‫ﺳﺠﺎوٽ ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ڊﭠﻞ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﻴﻦ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ دﻛﺎن ﺟﻮن ﺷﻴﻮن‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺗﺮﺟﻤﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻋﻠﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻣﺮد ۽ ﻋﻮرت ﺟﻲ ذﻣﻪ داري آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺣﻮاﻟﻮ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻮ ﻧﻌﺮو ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﻫﻚ ﭔﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﺧﺪا ﺟﻲ ﻧﻌﻤﺘﻦ ﺟﻮ دروازو ﻫﺮ روز اﻧﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﮐﻠﻴﻞ رﻫﻨﺪو ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﺎن واﻗﻒ آﻫﻦ‪”.‬‬
‫اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻋﻤﺎرت داﺧﻠﻲ راﻫﺪاري ﮐﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮي‬
‫ﭘﺌﻲ ﭔﻦ رﺧﻦ ۾‪ .‬ﻫﻚ ﺣﺼﻮ ﻣﺴﺠﺪ ڏاﻧﻬﻦ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ درﺳﺨﻮﻧﺎ ﻛﻼس روم ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ۾ ﻓﻠﻜﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﻏﺎﻟﺐ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻫﻮﻧﺪي ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻓﻠﻜﻴﺎﺗﻲ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ آراﺋﺸﻲ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬
‫ان ﺟﻲ ﭠﺎﻫﻴﻞ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺳﺒﺐ ﺷﺎﻳﺪ اﻫﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ وري ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﭼﺎر ﮔﻨﺒﺬ‬
‫۽ ﻛﻨﮉن ۾ ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬ﺣﺠﺮه ۽ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‬
‫۽ ﻛﻨﮉن ۾ ﺑﺮﺟﻦ ﺳﺎن ﺳﺠﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﭼﻤﻜﺪار‬
‫ﺳﺮن ۽ ﻣﺠﻠﻮﻛﺎ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪ 80‬ﻃﺎﻟﺐ وﻳﻬﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻦ اﺗﻲ ﻓﻠﻜﻴﺎت‪ ،‬رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻋﺮﺑﻲ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻀﻤﻮﻧﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ان ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﻧﺎﻣﻮر ﻋﺎﻟﻢ ۽ ﺷﺎﻋﺮ ﭤﻴﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫ﺷﺎﻧﺪار ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﺮڻ وارا ﻫﺰارﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺎح دورا ﻛﻨﺪا رﻫﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ڏاﻧﻬﻦ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ۽ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪاﻧﻦ ﮐﻲ راﻏﺐ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ‬
‫‪203‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﻘﻤﻖ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﻴﻮن‪ .‬اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ ذﻫﻨﻴﺖ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي ان ﮐﻲ ﺳﻮوﻳﺘﻦ ﭔﻴﻦ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾ ﮔﻬﮣﻲ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫ڏﻧﻲ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ان ﺟﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮐﻲ ﻧﻈﺮاﻧﺪازي‪ ‬ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺮدار ادا‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬اﭴﻜﻠﻬﻪ اﺗﻲ ﺑﺨﺎرا ﺑﺤﺎﻟﻲ ﺟﻮ ﻫﺴﭩﺮي ﻣﻴﻮزﻳﻢ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Abdul Aziz Khan Madarash‬‬ ‫ر‬ ‫ﺑ ا‬

‫اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﻠﻜﻞ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺑﻮرڊ ﭘﮍﻫﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ان ﮐﻲ ‪1652-51‬ع‬
‫۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ آﺧﺮي وڏو ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺟﻮڙو ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﮔﻬﮣﻮ وڏو ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ۾‬
‫ﭘﻴﻠﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ دوران‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻨﻲ ﻣﻬﺎرت ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻧﻘﺶ ﭤﻴﻞ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ۽ ﻣﻮزﻳﻚ‪،‬‬
‫رﻳﻠﻴﻒ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﻣﺮ ﻣﺮ ۽ ﺳﻮن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﭼﻴﻨﻲ‬
‫ڊرﻳﮕﻦ ۽ ﭘﮑﻲ ﺳﻴﻤﺮغ )ﻫﻚ ﺧﻴﺎﻟﻲ ﭘﮑﻲ ﻛﻮﻫﻪ ﻗﺎف ﺟﻮ( ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﺑﻪ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ﺷﺎﻋﺮن ﺟﺎ ﻧﻈﻢ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﭔﻪ ﻣﺴﺠﺪون آﻫﻦ‪،‬‬
‫ﻫﻚ ﺳﻴﺎري ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﭔﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﻻ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ۽ ﮀﺘﻴﻮن ﺑﻪ ﺳﭡﻴﻮن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان وﻗﺖ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭘﻴﺪاوار ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ان‬
‫ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح وﺳﻴﻊ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ ﻓﻨﻜﺎرن ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺮ دروازو ﻗﺮون وﺳﻄﻰ ﺟﻲ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﻧﻘﺶ‬
‫ﻧﮕﺎر ﺟﻲ ﻓﻦ ﺟﻮ ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ ﻣﺜﺎل آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ واﻧﮕﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ وڏي ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭔﻪ ﮔﻨﺒﺬ ﻫﺎل ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﺣﺼﻲ ۾ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭼﺎر اﻳﻮان‬
‫اﮜﮡ ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻨﮉن ۾ ﭨﺎور ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻣﺎپ )‪ (60x48‬آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ درس ﺧﺎﻧﻮ‬
‫اﺗﺮ‪ ،‬اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻛﻨﮉ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺮدﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ اﺗﺮ اوﻟﻬﻪ ۾ آﻫﻲ ۽ ﮔﺮﻣﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ڏﮐﮡ واري ﻋﻤﺎرت ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ وٽ ﺳﺞ ﺟﻲ ﻃﺮف اڏاﻣﻨﺪڙ‬
‫ﭘﮑﻴﻦ ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﭠﺎﻫﻴﻮن وﻳﻮن آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Mir-i-Arab Madarasah‬‬ ‫ا ب ر‬
‫ﻣﻴﺮاﻟﻌﺮب ﻣﺪرﺳﻮ ﭨﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﭘﻮرو ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﻣﺪرﺳﻮ‪12 ،‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻮ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﻴﻨﺎر‪ ،‬۽ ‪16‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭼﻮراﻫﻮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ دل آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫‪204‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﺮﮔﺮم رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻮوﻳﺖ دور ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﻌﺰز ﻣﺬﻫﺒﻲ‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻳﻮﻧﻴﻮرﺳﭩﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪1936-1935 ‬ع ۾ وري ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬۽ ان ﭘﻨﺠﻦ ﺻﺪﻳﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻢ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ دور ۾ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﻔﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪1945 ‬ع ۾ وري ﮐﻠﻴﻮ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ۾ ﭨﻦ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن‬
‫ﻛﻼس روم آﻫﻦ‪ ،‬ﭼﻮﭤﻴﻦ ۾ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﻳﻌﻨﻲ )ﻋﺮﺑﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻬﺰادو( دﻓﻦ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻴﺪ ﺷﻤﺲ‬
‫اﻟﺪﻳﻦ ﻋﺒﺪا� ﻋﺮﺑﻲ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﺻﻞ ۾ ﻳﻤﻦ ﺟﻮ ﻫﻮ‪1480 .‬ع ۾ ﻣﻴﺮ ﻋﺮب‬
‫اﭼﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ آﺑﺎد ﭤﻴﻮ ۽ ﺧﺎدﺟﻪ اﺣﺮار )‪ (Khadija Ahrar‬ﺟﻮ ﻣﺮﻳﺪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻲ‬
‫ﺑﺨﺎرا ۾ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬۽ ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻴﺒﺎﻧﻲ ۽ ﻋﺒﻴﺪا� ﺧﺎن ﺟﻲ درﺑﺎر‬
‫۾ ﮔﻬﮣﺎ اﺧﺘﻴﺎر ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻣﺰو ﻣﺎﮢﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬روﺣﺎﻧﻲ‬
‫رﻫﻨﻤﺎ ﭤﻴﻮ ۽ ان روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺸﻴﺮ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﻴﻮن‪ .‬ان‬
‫ﻗﺮآن ﺟﻮ ﺗﻔﺴﻴﺮ ۽ ﻛﺌﻲ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﻘﺎﻻ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﺎ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ اﻧﺪر ﺋﻲ‬
‫ﺳﭙﺮد ﺧﺎڪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﻋﺒﻴﺪا� ﺧﺎن ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻻ‪ ‬ﻓﻨﮉ ڏﻧﺎ‪16 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻣﺪرﺳﻪ ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻛﺎﻟﻴﺞ ﺟﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻢ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ۾ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ۾‬
‫ﻫﻚ ﻳﺎدﮔﺎر داﺧﻠﻲ دروازو‪ ،‬ﻫﻚ وڏو ﻣﺮﻛﺰي اﮜﮡ ۽ اﻧﺪر ﭼﺎر اﻳﻮان‪ .‬ﻫﻦ ﺳﻴﭧ‬
‫ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﻨﻴﺎدي اﺻﻮل اﻳﺮان ﻣﺎن آﻳﺎ‪ .‬ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﺟﺎ ﻣﻌﻤﺎر ﻣﻤﻜﻦ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻛﻴﺌﻲ دورن ﮐﺎن واﻗﻒ ﻫﻮﻧﺪا‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﻟﻎ ﺑﻴﮓ ﻣﺪرﺳﻮ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ -‬۽ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮن ﭠﺎﻫﻴﻞ ﻛﻴﺌﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻪ رﻫﻴﻮن آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﻫﻲ اﻳﺮان ۽ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻧﻈﺮﻳﻦ ﮐﻲ ﻣﺪﻧﻈﺮ رﮐﻨﺪي ﻣﻴﺮ ﻋﺮب اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮح‬
‫ﻣﺜﻼ ﭔﺎﻫﺮﻳﻮن ﺣﺼﻮ ‪ 73x55‬۽‬ ‫ﺟﻲ ﻟﻜﻴﺮن ۽ ﭘﻴﻤﺎﺋﺶ ﺳﺎن ﮔﮇ وﮀﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ً‬
‫اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻮ ‪ 37x33‬ﻣﻴﭩﺮ ﭘﮑﮍﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﺴﻮس‬
‫ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﮘﻴﻮن ﺣﺼﻮ ﻣﺴﺠﺪ ﻛﻠﻴﺎن ﮐﺎن ﻣﭥﺎﻧﻬﻮن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫ﻣﻮزﻳﻚ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن وڏن ﭨﺎورن ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ‬
‫ﻛﻨﮉي واﻧﮕﺮ‬ ‫آﻫﻲ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو ﮔﺬر ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ُاٺ ﺟﻲ َ‬
‫ﻣﺤﺮاب ﺟﻴﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ان ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﻧﺪر ﻫﺮ ﻃﺮف ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ اﻧﺪر ‪ 111‬ﺣﺠﺮا ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ اﭸﺎ‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ ﻫﺎﺳﭩﻞ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﭔﻴﻦ ﻛﻤﺮن ۾ ﻟﻴﻜﭽﺮ‬
‫ﻫﺎل ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﺮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ واري ﻛﻨﮉ ۾ ﻫﻚ وڏو ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻛﻤﺮو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫‪205‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺷﻴﺦ ﻳﻤﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻘﻴﺪت ﻣﻨﺪن ۽ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻓﺮدن ﺟﻮن ﻗﺒﺮون‬
‫ﻫﻴﻮن ۽ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ڏﮐﮡ ﺟﻲ ﻃﺮف ﮔﻨﺒﺬ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮان اﻫﻲ ﭔﺌﻲ ﮔﻨﺒﺬ‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻃﻮر ﺗﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻓﻴﺮوزي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻧﺪروﻧﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ڏاڍي ﻣﺸﻜﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﮔﻠﻴﻮن‪ ،‬ڏاﻛﮣﻴﻮن‪،‬‬
‫ﻣﻴﺰﻧﺎﺋﻴﻦ وﻏﻴﺮه آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮوﻳﺖ دور ۾ ﻣﻴﺮاﻟﻌﺮب واﺣﺪ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻮري‬
‫داﺋﺮي ۾ ﻛﻢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺪا� ﻋﺒﻴﺪ ا� ﺧﺎن ۽ ان ﺟﻲ ﭘﭧ‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﺧﺎن ﺟﻮ روﺣﺎﻧﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻋﺒﻴﺪا� اﻳﺮان ﺟﻲ‬
‫ﺧﻼف ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺟﻨﮓ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﮔﻬﭧ ۾ ﮔﻬﭧ ﭨﻲ دﻓﻌﻪ ان ﺟﻲ ﻓﻮج ﻫﺮات ﺗﻲ‬
‫ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ ۽ اﺗﺎن ‪ 3‬ﻫﺰار ﻏﻼﻣﻦ ﮐﻲ ﻗﻴﺪ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ ﮐﻲ وﻛﮣﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﻣﺎن ﺟﻴﻜﺎ رﻗﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬اﻫﺎ ﻣﻴﺮ اﻟﻌﺮب ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﻲ ﺧﺮچ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻋﺒﻴﺪا� ﺧﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ واﻟﺪ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ‬
‫ﻣﻤﺘﺎز ﺷﻴﺦ ﻋﺒﻴﺪا� اﻻﺣﺮار )‪ (1404-1490‬ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ رﮐﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺳﺎن ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪1630‬ع ﺟﻲ ڏﻫﺎﻛﻲ ۾ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻ‪ ‬۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﭩﻦ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﻻ‪‬‬
‫ﺷﺎﻧﺪار ﻣﻘﺒﺮو ﻧﻪ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﮐﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﮔﻬﮣﻲ ڏﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻳﺘﺮي ﻗﺪر‬
‫ﺟﻮ ﻋﺒﻴﺪا� ﺟﻬﮍي ﻣﺸﻬﻮر ﺧﺎن اﻣﻴﺮ ﺟﻨﻬﻦ ‪1533‬ع ﮐﺎن ‪1540‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺨﺎرا ﺗﻲ‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ان ﺟﻲ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻚ ﺳﻴﻨﺌﺮ اﺳﺘﺎد ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺳﻢ ﮐﻲ ﺑﻪ ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن دﻟﭽﺴﭗ ﻳﺎدﮔﺎرن ﻣﺎن ﻫﻚ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ‬
‫ﭤﻮ‪ .‬اﭸﺎ ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬ادارو ﻗﺎﺋﻢ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺴﺘﻘﺒﻞ ﺟﺎ اﻣﺎم ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ اﺳﺘﺎد ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ۽ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺷﺎﻧﺪار ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻃﺮز ﺟﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﺗﺒﺎﻫﻴﻦ ﻣﺎن ﮔﺬري ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﮐﻲ وري‬
‫ﺑﺤﺎل ﻛﺮڻ ۾ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﺟﻲ‬
‫اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺮﻗﺮار رﻫﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭼﻴﭽﻦ ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺻﺪر ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺟﻲ ﻓﺎرغ اﻟﺘﺤﺼﻴﻞ ﺷﺎﮔﺮدن ﻣﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺳﻴﺎﺳﺘﺪان ۽‬
‫ﻣﻔﻜﺮ ﻧﻜﺘﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻳﻮﻧﻴﺴﻜﻮ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻲ ورﺛﻲ ۾ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﻴﺎح اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺻﺪﻳﻦ ﮐﺎن اﻳﻨﺪڙ ﻧﻤﺎزي ﺑﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻧﻤﺎز ﻫﺘﻲ ادا ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻜﺮي ﭔﺎﻫﺮ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﺗﺎن ﭘﻮرو ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪.‬‬

‫‪206‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌر )‪(Poi-Kalyan Minaret‬‬ ‫ﺌن‪ /‬ن‬ ‫ﺌﺊ‬
‫ﺑﺨﺎرا ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﺎص ﺗﻮﺟﻬﻪ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ .‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ ﻣﺎڳ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺑﺨﺎرا ﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻼن ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ اﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰي ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﮙﻬﻪ ﮐﻲ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ‪ Poi-Kalyan‬ﭼﻮﻧﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﻔﻆ آﻫﻲ ﭘﺎﺋﻲ ﻛﻼن ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻟﻔﻈﻲ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫آﻫﻲ “ﻋﻈﻴﻢ ﭘﻴﺮ” )‪ (Foot of the Great‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ڊﮔﻬﻮ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺳﺮن‬
‫ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻧﻴﺮي ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﻮ ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻢ ﺑﻪ‬
‫ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﭼﻮڌاري اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺪرﺳﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﻫﻦ‬
‫ﮐﺎن اڳ ۾ ﮔﻬﻤﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ﻣﻘﺪس ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﻫﺰار ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎن ﻫﻦ‬
‫ﻣﻘﺪس ﻣﻴﻨﺎر ﺑﺨﺎرا ﺗﻲ ﻏﻠﺒﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻈﻤﺖ ﺟﻮ اﻋﻼن ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ داﻣﻦ ۾ ﺑﺨﺎرا ﻛﻠﻴﺎن ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰي‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺟﻮڙ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﮔﻮﻻﺋﻲ‪ ‬۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ُ‬
‫ﻗﻄﺮ ‪ 9‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻠﻨﺪي‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﮔﻬﭧ ﭤﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬آﺧﺮ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻄﺮ ﺻﺮف ‪ 6‬ﻣﻴﭩﺮ رﻫﺠﻲ‬
‫وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ‪ 10‬ﻣﻴﭩﺮ ﮔﻬﺮو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ اوﭼﺎﺋﻲ ‪ 45.6‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻣﺨﺘﻠﻒ وﻗﺘﻦ ۾ زﻟﺰﻻ ﺑﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻧﻘﺼﺎن ﻧﻪ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ اﻧﺪر ﮔﻮل ﮔﻬﻤﻨﺪڙ ڏاﻛﮡ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ ‪ 104‬ڏاﻛﺎ آﻫﻦ‪ ،‬آﺧﺮ ۾ ‪16‬‬
‫ﻣﺤﺮاﺑﻦ ﺟﻲ ﭼﺒﻮﺗﺮن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻻﻟﭩﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻﻟﭩﻴﻦ‬
‫ﮐﺎن ﺑﻪ ﭤﻮرو ﻣﭥﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ “ﻣﻮت ﺟﻮ ﭨﺎور” )‪ (Death Tower‬ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺻﺪﻳﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺎﻏﻲ ۽ ﺳﺮﻛﺶ ڏوﻫﺎرﻳﻦ ﮐﻲ ﺳﺮي ﻋﺎم‬
‫ﺳﺰا ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﭥﺎن ﭼﺒﻮﺗﺮي ﺗﺎن اﮀﻠﻲ ﻣﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ‬
‫ﺳﻠﺴﻠﻮ ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ آﻏﺎز ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺟﺎري رﻫﻴﻮ‪ .‬ﻫﻚ رواﻳﺖ اﻫﺎ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﮐﻲ روﺷﻦ رﮐﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺻﺤﺮاﺋﻦ ﮐﺎن ﭘﺮي ﮐﺎن اﻳﻨﺪڙن ﻗﺎﻓﻠﻦ‬
‫ﮐﻲ ﭜﭩﻜﮡ ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﻲ ﺻﺤﻴﺢ رﺳﺘﻮ ڏﻳﮑﺎري ﺳﮕﻬﺠﻲ ۽ ﺟﻨﮓ ﺟﻲ دور ۾ ﻫﻮ‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﺟﺎ ﻓﺮاﺋﺾ ﺑﻪ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ارﺳﻼن ﺧﺎن ‪1127‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ان ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﺎﻛﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ارﺳﻼن ﺧﺎن ﻫﺘﻲ ﻣﻴﻨﺎر اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺑﻠﻨﺪي ﺗﺎن ﭘﻨﺞ وﻗﺖ ﻧﻤﺎز ﺟﻲ وﻗﺖ ﺗﻲ ﭔﺎﻧﮓ ڏﻳﺎري وﭸﻲ ۽ ﻛﺎﻓﻲ وﻗﺖ ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﭤﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ان ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﭔﺎﻧﮓ‬
‫‪207‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ڏﻳﮡ وارن ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﮀﺖ ﺗﻲ ﭔﺎﻧﮓ ڏﻳﮡ ﮐﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ ڏﻧﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ ﺗﻲ ﻫﻮ ۽ ڏاﻛﮡ ﺑﻪ ﭼﮍﻫﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ۽ آواز ﺑﻪ ﮔﻬﭧ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻲ ﺟﻲ وﻗﺖ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﺰار ۽ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﺋﻲ‬
‫اﻫﮍا ﻫﻨﮅ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ‪1220‬ع ۾ اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﭽﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﻣﻴﻨﺎر ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﭼﻨﮕﻴﺰ‬
‫ﺧﺎن ڏاڍو ﻣﺘﺎﺛﺮ ﭤﻴﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﺟﻬﻠﻲ ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪاﺗﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻴﺎ‬
‫وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪1920 .‬ع ۾ آرﭨﻠﺮي ﺟﻲ ﮔﻮﻟﻦ ﺑﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ وري ‪1924‬ع ۾‬
‫وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ ان ﻣﻴﻨﺎر ﮐﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ۾ ﺑﻪ ﻗﻴﺪ ﻛﻴﻮ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ﻗﻴﺪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ ﻫﻮڏاﻧﻬﻦ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﺮي ﭰﺮي ﭰﺮي ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮﮢﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻴﺪان ۾ ﭔﺎر‬
‫ﺑﻪ ﮐﻴﮇڻ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﻣﺴﺠﺪ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻪ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Kalyan Mosque‬‬ ‫ﺌن‬

‫ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﭨﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ وچ‬
‫اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﻴﻨﺎر ﭔﻨﻬﻲ ﮐﻲ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ارﺳﻼن‬
‫ﺧﺎن ‪1121‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺸﻬﻮر ﻛﻠﻴﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ‪1127‬ع ۾‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﮇﻫﻦ ‪1220‬ع ۾ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﺻﻞ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﮐﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻣﻮﺟﻮده دور ﺟﻲ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﻴﺮ ﻋﺮب ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ وار ‪1515‬ع ۽ ‪1535‬ع ۾ ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﭜﺎﺋﭩﻲ ﻋﺒﻴﺪا� ﺧﺎن ۽ ان ﺟﻲ واﻟﺪ‬
‫ﻣﺤﻤﻮد ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺨﺎرا ﺗﻲ اﺧﺘﻴﺎر ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﭼﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺟﻲ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ‬
‫رﮐﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺑﻨﺎوﭨﻲ ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﺑﻲ ﺑﻲ ﺧﺎﻧﻢ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﺎن ﮔﻬﭧ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ رﻗﺒﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ )‪ (127x78‬ﻣﻴﭩﺮ ۾ ان ﮐﺎن اﮘﺘﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺎڻ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﻣﺎﺿﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻞ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﻼم ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫آﺗﺶ ﭘﺮﺳﺘﻦ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﺮﺟﺎ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﺒﺎﻫﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﺋﻲ ﻣﺴﺠﺪن ﺟﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن ۽ وري ﻛﻴﺮاﻳﻮن وﻳﻮن‪ .‬ﺑﺎﻫﻪ ۽‬
‫ﺟﻨﮕﻴﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وري ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮن وﻳﻮن‪ ،‬ﭔﻴﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﭤﻲ وﻳﻮن‪.‬‬
‫‪1127‬ع ۾ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻴﺪ )‪ (Karakhanid‬ﺣﻜﻤﺮان ارﺳﻼن ﺧﺎن ﻣﻴﻨﺎر ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻜﻤﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺟﻲ ﻋﻈﻤﺖ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﮐﻲ اﻳﺘﺮي ﻗﺪر‬
‫‪208‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺣﻴﺮان ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻮ ان ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ ﻣﺤﻞ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎوﺟﻮد ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﺑﺎﻫﻪ ﻟﮙﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﮐﻨﮉرات ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﺋﻲ‪ .‬ان‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ رﮘﻮ ﻣﻴﻨﺎر ﺑﺎﻗﻲ ﺑﭽﻴﻮ‪1510 .‬ع ۾ ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﺰوي ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮐﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻮ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻫﻮ‪1512 .‬ع ۾ ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ‬
‫ﭜﺎﺋﭩﻴﻮ ﻧﻮﺟﻮان ﺷﻬﺰادو ﻣﻌﻴﺰاﻟﺪﻳﻦ اﺑﻮاﻟﺨﺎري ﻋﺒﻴﺪ ا� ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﺳﻠﻄﺎن ﺑﮣﻴﻮ‪ .‬ان‬
‫ﮐﻲ اﻗﺘﺪار ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﺳﻠﻄﺎن ﮐﺎن رواﻳﺘﻲ وراﺛﺖ ۾ ﻣﻠﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ ﻧﻨﮃو ﭜﺎ‪ ‬ﻫﻮ ۽ ان ﺟﻮ وﻓﺎدار ﺳﺎﭤﻲ ﺑﻪ ﻫﻮ‪1533 .‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻋﺒﻴﺪا�‬
‫ﺳﻠﻄﺎن ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﻫﻚ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﮔﻮرﻧﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﭘﻮري ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻲ‬
‫ﺧﺎن ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﺨﺖ ﻧﺸﻴﻦ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺧﺎن آف “ﻣﺎورا‪ ‬اﻟﻨﻬﺮ” ان ﺟﻲ ﺑﺎوﺟﻮد‬
‫ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﮔﺎﻫﻪ ﮐﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﺮڻ‬
‫ﮐﺎن اﻧﻜﺎر ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬وري ﻫﻦ ﺑﺨﺎرا ﮐﻲ ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﻲ ﮔﺎدي‪‬‬
‫ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﺎﻫﻴﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻋﺒﻴﺪا� ﺧﺎن )ﺣﻜﻮﻣﺖ ‪1533‬ع‪1539-‬ع( ﺑﺨﺎرا ﺧﺎﻧﻴﺖ‬
‫ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺧﺎن ﺑﮣﺠﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﻛﻠﻴﺎن ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ‪12‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾ ﻣﻮﺟﻮده ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ آﺧﺮي دﻓﻌﻮ‬
‫‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ‪1530‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﻳﺎدﮔﺎرن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ ۽ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾‬
‫ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وڌﻧﮅڙ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ داﺧﻠﻲ دروازو اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻮﺋﻲ‬
‫ﻛﻠﻴﺎن ﭼﻮﻧﻚ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻮ دروازو ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮزﻳﻚ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ۽ ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻠﻲ دروازو ﺑﻪ ﻧﻮﻛﺪار‬
‫آرچ واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﺪر ﺑﻪ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ دﻛﺎن ﺳﺠﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻜﺮي‬
‫اﮜﮡ ۾ ﭘﻴﺮ رﮐﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ‬
‫ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻧﻮﻛﺪار ﻣﺤﺮاب ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ‬
‫ﮀﺖ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ ﻗﻄﺎر ۾ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎزي‬
‫ﻧﻤﺎز ادا ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻣﻜﻤﻞ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻚ اﻧﺪروﻧﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان درﻳﻦ ﺟﻲ ﻛﻤﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ درﻳﻮن آﻫﻦ اﻫﻲ ڍاﻧﭽﻲ‬
‫ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ ﮐﻠﻴﻞ اﮜﮡ ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻦ‪ .‬ﻛﻴﺘﺮي ﺋﻲ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ڊزاﺋﻴﻦ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ وڏي ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺣﺼﻲ ۾ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ۽ ﭔﻴﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺤﺮاب‪ ،‬اﻳﻮان ۽ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﻴﻤﻮري‬
‫دور ﺟﻲ آﺧﺮي رواﻳﺘﻲ ﻓﻦ ﭘﺎرن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﻴﺮﻳﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻮزﻳﻚ ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻮن ﺷﻜﻠﻴﻮن ۽ ﭼﻤﻜﺪار ﺳﺮن ﺳﺎن ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺻﻒ ﺑﻨﺪي‬
‫‪209‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫وري ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وڻ ﺑﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ وچ ۾ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﭼﻮﻛﻨﮉو ﭤﻠﻬﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻧﻨﮃي ‪ 6‬ﻛﻨﮉي ﮔﻨﺒﺬ واري ﻋﻤﺎرت‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ وڏو‬
‫ﻫﺎل ﻫﻮ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﻣﺤﺮاب ۽ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ ﻫﺎل اﻧﺪران ﺳﭵﻮ ﭨﭩﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫۾ ﻫﻚ ﻃﺮف دروازو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﮐﻠﻲ ﭘﻴﻮ ۽ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻧﻤﺎزي ﻧﻤﺎز‬
‫ﭘﮍﻫﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ان وﻗﺖ ﭨﭙﻬﺮي‪ ‬ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﺟﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن واﭘﺲ ﭤﻲ وري اﭼﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ اﮜﮡ ۾ ﻫﻜﮍي ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻲ ﭤﻮري دﻳﺮ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮف ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﻧﻈﺮ ڊوڙاﺋﻲ ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻮڌاري اﮜﮡ ۾ اﻫﮍﻳﻮن ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫وﭼﻮن ﺣﺼﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﭔﺎﻧﻬﻦ رﮐﮡ واري ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ ﭘﭥﺮ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻮري اﮜﮡ ﺟﻮ ﻓﺮش ﭼﻮﻛﻨﮉﻳﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻫﻢ ﻫﺎل‬
‫ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﻣﻨﺒﺮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭼﻨﮉ ﺗﺎرو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪‬‬
‫۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﺞ ﻟﭥﻲ ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﺗﺎﺋﻴﻦ اﺗﻲ ﺋﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻻﺋﻴﭧ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻴﻨﺎر‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل ذﻫﻦ ۾ آﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬ ‫اﺗﻲ وﻳﭡﺎ ﺋﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اوﭼﺘﻮ ُﻣ ّ‬
‫ﻫﻚ ﻟﻄﻴﻔﻮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺟﻤﻌﻲ ﻧﻤﺎز ﺳﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ آﻫﻲ ۽ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎز ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ‪ 4000‬ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﺳﻮ ﻣﻮن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﺎﺋﻲ ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﺎﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻼ ﺟﻲ ﻟﻄﻴﻔﻦ ۾ آﻫﻲ اﻫﻮ ﻟﻄﻴﻔﻮ ﺟﻮ اﺋﻴﻦ ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬ ‫ﺟﻮ ذﻛﺮ ُﻣ ّ‬
‫“ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ﻣﻼ ﺟﻤﻌﻲ ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﭘﮍﻫﮡ ﻻ‪ ‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ ۾ وﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻮﻟﻮي‬
‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﻨﺒﺮ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﺣﻼل ۽ ﺣﺮام ﺟﻲ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺮ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻼ ﺟﻲ ذﻫﻦ ۾ ﭼﻨﺒﮍي رﻫﺠﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﻫﻮ اِﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬ ‫ﺗﻘﺮﻳﺮ ﺟﻲ دوران ﻫﻚ ﺟﻤﻠﻮ ُﻣ ّ‬
‫“ﺣﻼل ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﺮام ﺗﻲ ﺣﺎوي ﭤﻲ ان ﮐﻲ ﺑﻪ ﺣﻼل ﻛﺮي ﮀﮇي ﭤﻮ‪”.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻣﻼ ﮔﻬﺮ آﻳﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ زال ﺷﺎم ﺟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ دل ڏﻛﺎﺋﻴﻨﺪڙ‬
‫ﻼ ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﻛﻠﻮ ﮘﺌﻮن ﺟﻮ ﮔﻮﺷﺖ آﻧﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ‬ ‫ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅاﺋﻲ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻮ ُﻣ ّ‬
‫ﺷﺎم ﺟﻮ ﻛﺒﺎب ﭠﺎﻫﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ اﻫﻮ ﭘﺎﻟﺘﻮ ﭔﻠﻲ ﮐﺎﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻣﻌﻤﻮل ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﻣﻼ ﭘﺮ ﺳﻜﻮن رﻫﻴﻮ ۽ ﺟﻠﺪي ﺳﺎن ﺟﻬﭙﭧ ڏﺋﻲ‪ ،‬ﭔﻠﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﻜﮍي ورﺗﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪‬‬
‫زال ﮐﻲ ﭼﻮڻ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ‪“ :‬وڃ ﮀﺮي ﮐﮣﻲ اچ اڄ ﭔﻠﻲ ﭘﭽﻨﺪي‪”.‬‬
‫ﻣﻼ ﺗﻨﻬﻨﺠﻮ دﻣﺎغ ﻛﻢ ﻧﭥﻮ ﻛﺮي ﮀﺎ؟‬ ‫ﻼ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ّ “ :‬‬ ‫زال ﺣﻴﺮاﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن ُﻣ ّ‬
‫ﭔﻠﻲ ﺣﺮام ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻴﺌﻦ ﮐﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬؟”‬
‫ﻣﻼ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﺑﻴﮕﻢ! ﺧﺪا ﺗﻮﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﺎﺋﻲ‪ .‬اڄ ﺟﻤﻌﻲ ﺟﻲ ﺧﻄﺎب ۾‬ ‫ان ﺗﻲ ّ‬

‫‪210‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

‫ﻣﻮﻟﻮي ﺻﺎﺣﺐ ﻓﺮﻣﺎﺋﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﺣﻼل ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺣﺮام ﺗﻲ ﺣﺎوي رﻫﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭔﻠﻲ ﺣﺮام آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺣﻼل ﮔﻮﺷﺖ ﮐﺎڌو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻣﻮﻟﻮي ﺻﺎﺣﺐ ﺟﻲ‬
‫ﺷﺮﻋﻲ ﻗﺎﻋﺪي ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭔﻠﻲ ﺣﻼل ﭤﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ وﻓﺎت ﺗﻪ ‪1275‬ع ۾‬ ‫ﭘﺮ وري ﺟﮇﻫﻦ ﻏﻮر ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﻳﺎد آﻳﻮ ﺗﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﭤﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﺎن اڳ ۾‬
‫ﻫﻦ ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﻣﺴﺠﺪ ‪1127‬ع ۾ ﺣﻜﻤﺮان ارﺳﻼن ﺧﺎن ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ‬
‫ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬اﻫﮍي‪ ‬ﻃﺮح ﻣﻐﺮب ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﺟﻮ ﺑﻪ وﻗﺖ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬اذان ﭔﮅﻳﺴﻴﻦ‪ ،‬ﻧﻤﺎزي‬
‫ﻧﻤﺎز واري ﻛﻤﺮي ڏاﻧﻬﻦ ڊوڙﻧﺪي ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ داﺧﻠﻲ دروازو‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻮ ۽ ﻛﻤﺮو ﺑﻠﻜﻞ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ اﮜﮡ وڏو‬
‫ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻧﻤﺎز واري ﻛﻤﺮي ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ راﻧﺪ ﮐﻴﮇﻧﺪڙ ﭔﺎر ﻏﺎﺋﺐ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻴﺎح ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﻻﺋﻴﭧ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ۾ ﻗﻴﺪ ﻛﺮي‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﮡ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ‬ ‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬واﭘﺲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﺟﮙﻬﻪ ﮐﺎن ﺑﺎزار ﺗﺎﺋﻴﻦ ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن‬ ‫ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺑﻴﻨﺮ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ُﻣ ّ‬
‫ﮔﮇ ان ﺟﻮ ﮔﮇﻫﻪ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﭥﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﮅو وﻳﭡﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ۾ اﺑﺘﻮ وﻳﭡﻞ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﻋﺎدت ﻫﺌﻲ ﻫﻜﮍي دﻓﻌﻲ ﺟﻮ ﻟﻄﻴﻔﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬ ‫ﻫﻮ‪ .‬اﻫﺎ ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﮔﮇﻫﻪ ﺟﻲ ﭘﭡﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭘﭡﺘﻲ ﻣﻨﻬﻦ ﻛﺮي وﻳﭡﻮ ﻫﻮ‪.‬‬ ‫“ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ُﻣ ّ‬
‫ﻣﻼ ﺗﻮن اﺑﺘﻮ وﻳﭡﻮ آﻫﻴﻦ‪”.‬‬‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﭼﻴﺲ‪ّ “ :‬‬
‫ﻣﻼ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ “ﻣﺎن ﺳﮅو وﻳﭡﻮ ﻫﺌﺲ‪ .‬ﮔﮇﻫﻪ اﺑﺘﻮ ﭤﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪”.‬‬ ‫ّ‬
‫ﻣﻼ وري اﺑﺘﻮ وﻳﭡﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻣﺬاﻗﺎً ﭼﻴﻮ‪ّ “ :‬‬
‫ﻣﻼ ﺗﻮن‬ ‫ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ّ‬
‫اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﮔﮇﻫﻪ ﮐﻲ ﺳﮅو ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪”.‬‬
‫ﻣﻼ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪“ :‬ﻫﻦ دﻓﻌﻲ ﻣﺎن ﺑﻪ ﺳﮅو آﻫﻴﺎن ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﮔﮇﻫﻪ ﺑﻪ‪ ،‬ﭘﺮ‬ ‫ان ﺗﻲ ّ‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺑﺘﺎ آﻫﻴﻮن ۽ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬اﺑﺘﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭤﻲ‪”.‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن ﻣﺎن ﻧﻜﺘﻞ ﻫﺮ ﻟﻔﻆ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻚ اﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ُﻣ ّ‬
‫رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺎﮘﻴﻮ ﺋﻲ رﺳﺘﻮ وﭠﻨﺪا واﭘﺲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ ﺷﺎم ۽‬
‫رات اﺳﺎن ﮐﻲ ﻟﺐ ﺣﻮض ۾ﮔﺬارﮢﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Lab-i-Hauz‬‬ ‫ﺎ ض‬
‫ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻓﺎرﺳﻲ ۾ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪“ :‬ﺣﻮض وٽ”‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ ۾‬
‫ﭘﺮاﮢﻦ ﺣﻮﺿﻦ ﻣﺎن ﺑﭽﻴﻞ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺣﻮض آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﮍا ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺣﻮض‬
‫‪211‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﺳﻮوﻳﺖ دور ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﺨﺎرا ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ ﭘﺎﮢﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻮن‬
‫ﭘﮑﮍﺟﻦ ﭘﻴﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﻮوﻳﺖ ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﭨﻦ وڏﻳﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ ﺣﻮض ﺟﻲ اﺗﺮ ۾ ﻛﻮﻛﻠﺪاش‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ ۾ ﺧﺎﻧﻘﺎه ۽ اوﭜﺮ ۾ ﻣﺪرﺳﻮ ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ڏﮐﮡ ۾ ﺑﺎزار‪،‬‬
‫۽ ﻫﻮﭨﻠﻮن ۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ وﻏﻴﺮه آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﻫﻨﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﮐﻲ ﻣﻼﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻧﺎدر‬
‫دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﺟﻮ ﻫﻦ ﺳﺎن ﮔﻬﺮو ﺗﻌﻠﻖ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﺑﺰرگ‪ ،‬وزﻳﺮ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫اﻣﻴﺮ اﻣﺎم ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ ﭼﺎﭼﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻘﺎه ﭠﺎﻫﻲ )ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭘﺎڙﻳﺴﺮي ﺷﻬﺮن ﺟﺎ ﺻﻮﻓﻲ َاﭼﻲ رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ( ﺗﻪ ان ﻋﻤﺎرت‬
‫ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﭘﻮڙﻫﻲ ﻳﻬﻮدي ﺑﻴﻮه ﺟﻮ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺑﻴﻮه ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﺮ وﻛﮣﻲ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ڏي ﺗﻪ ان اﻧﻜﺎر ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﮐﻲ اﻣﺎم ﻗﻠﻲ ﺧﺎن‬
‫اﻣﻴﺪ ڏﻳﺎري ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺟﮙﻬﻪ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺠﺒﻮر ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫اﻣﻴﺮ ﻣﻔﺘﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﺠﻠﺲ ﮐﻲ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻛﻦ اﻧﻬﻦ‬
‫ﻣﺎﻫﺮن ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺎن ان ﺑﻴﻮه ﮐﺎن ﺟﺎﺋﺪاد ﻧﭥﺎ ﺧﺮﻳﺪ‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻳﻬﻮدﻳﻦ ۽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﺎ ﻫﻜﺠﻬﮍا ﺣﻖ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫ﻫﻮ ﻏﻴﺮ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﻪ ﺟﺰﻳﻪ ﻳﺎ ﭨﻴﻜﺲ ادا ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ‪ ،‬ﺿﺪي‬
‫ﺑﻴﻮه ﺟﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﺣﻮض ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﭘﺮ ان اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺌﻴﻦ ﺣﻮض‬
‫۾ ﻫﻚ آرڪ ﻫﻚ آﺑﭙﺎﺷﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮐﮇ ان ﻃﺮف ﮐﻮﭨﻲ ﮀﮇي‪.‬‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﺋﻴﻦ ﻛﺮڻ ان ﮐﻲ ڏاڍو ﻣﻬﺎﻧﮕﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻫﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮔﻬﺮﺟﻲ‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺑﻴﻮه ﺟﻲ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدن ﮐﻲ ﻛﻤﺰور ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ اﻫﺎ اﻧﺼﺎف ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ وٽ آﺋﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻗﻴﻤﺖ ادا ﻛﺮي ﮔﻬﺮ ﺧﺮﻳﺪڻ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺑﻴﻮه رﻗﻢ وﭠﮡ ﮐﺎن اﻧﻜﺎر‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﺪﻟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻮن ﺷﺮﻃﻮن رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ ان وﻋﺪو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ان ﮐﻲ ﻋﺒﺎدت ﮔﺎﻫﻪ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫زﻣﻴﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﭨﻜﺮو ڏﺋﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﺎﺋﺪاد ﮀﮇي ڏﻳﻨﺪي‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻧﺎدر‬
‫دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻫﻚ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻫﻚ ﭘﻼٽ ڏﻧﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻳﻬﻮدي ﻛﻮارﭨﺮ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻠﺪ ﺋﻲ ﺑﺨﺎرا ۾ ﻋﺒﺎدت ﮔﺎﻫﻪ ۽ ﻫﻚ وڏو‬
‫ﺣﻮض ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﮐﻲ ﻟﺐ ﺣﻮض ﭼﻮڻ ﻟﮙﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺳﺎل ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫‪1620‬ع آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻟﺐ ﺣﻮض ‪ 42‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻮ ‪ 36‬ﻣﻴﭩﺮ وﻳﻜﺮو ۽ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ‪5‬‬
‫ﻣﻴﭩﺮ اﭤﺲ‪ .‬ﺣﻮض ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﭘﭥﺮ ﺟﻮن ڏاﻛﮡ واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ‬
‫‪212‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺼﺮوف ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﺗﻮﺟﻬﻪ ﺟﻮ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻈﻤﺖ‪ ،‬ﭘﺮﺳﻜﻮن ۽ ﻗﺪﻳﻢ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي اﻛﺜﺮ‬
‫آرام ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﺮاﮢﻮ ﺣﻮض‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﺎﮢﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ۽ ﭘﺮڏﻳﻬﻲ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﺗﻮﺟﻬﻪ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫آﺧﺮﻛﺎر ﻫﻮا ﺧﻮري ﻛﻨﺪا اﭼﻲ ﻟﺐ ﺣﻮض وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ اﻳﺮﻳﺎ‬
‫ﭤﻮري ﻫﻴﭡﺎﺋﻴﻦ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ روڊ ۽ ﭔﻴﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ ﺗﻲ ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ڏاﻛﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺮف ‪ 6-5‬ﻟﻬﮣﺎ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﭘﺮي ﮐﺎن ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺑﻴﻨﭻ ﺧﺎﻟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭤﻮري ﻛﻨﮉاﺋﺘﻲ ﻫﺌﻲ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﺣﻮض ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻜﮍي ﭔﻲ‪ ‬ﺧﺎﻧﺪان ان‬
‫ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي ورﺗﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ڏاڍو ﭘﮁﺘﺎﻳﻮ ﺗﻪ ﭤﻮرو ﺗﻜﮍو ﻫﻠﻮن ﻫﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﻠﻲ‬
‫ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺎڻ وري اﻻﺋﻲ ﻛﮇﻫﻦ ﺧﺎﻟﻲ ﭤﺌﻲ‪ ،‬اﺻﻞ ۾ اﺗﻲ ڏاڍي رش ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﭤﮅن‬
‫ﻣﺸﺮوﺑﺎت ﺟﺎ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۽ ﮔﺮم ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎﻓﻲ وﻏﻴﺮه ۽ ﮐﺎڌي ﺟﺎ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬روﻧﻖ واري ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ اﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭼﻲ ﺣﻮض ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻟﮙﻞ ﭰﻮﻫﺎرن‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﮐﺎﺋﮡ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﺰو وﭠﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﮁﺘﺎﺋﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن‬
‫ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﭘﺮ ﻫﻞ ﺗﻪ ﭜﻼ ﺣﻮض ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻮن ﺗﻪ ﮀﺎ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﻠﮡ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ اﺧﺮوٽ ۽ ﮀﺎﻧﻬﻴﻦ وارو‬ ‫ﻟﮙﺎﺳﻴﻦ ۽ رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻢ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﻫﻠﻨﺪي‬ ‫ﻗﺼﻮ ﻳﺎد ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻧﻪ ﻛﻬﮍو! ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ُﻣ ّ‬
‫ﻫﻠﻨﺪي ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﺧﺮوٽ ﺟﻲ وڻ ﺟﻲ ﭤﮍ ﺳﺎن ﭨﻴﻚ ﻟﮙﺎﺋﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ڊﮔﮭﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺋﻲ ﻫﻚ ﻛﻤﺰور ول ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﮀﺎﻧﻬﻴﻮن ﻟﮙﻞ‬
‫ﻼ آﺳﻤﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف ﻣﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺧﺪاﻳﺎ! ﮀﺎ اﺋﻴﻦ ﻧﭥﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‬ ‫ﻫﻴﻮن‪ُ .‬ﻣ ّ‬
‫ﺗﻪ ﺗﻮن ﮀﺎﻧﻬﻴﻦ ﮐﻲ ﻫﻦ وڻ ﺗﻲ ﻟﮙﺎﺋﻴﻦ ﻫﺎ ۽ اﺧﺮوٽ ﻫﻦ ﻣﺮﻳﻞ ول ﺗﻲ ﻟﮙﺎﺋﻴﻦ ﻫﺎ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻪ اﺋﻴﻦ ﻫﻮ‪”.‬‬
‫اﭸﺎ اﻫﻲ ﻟﻔﻆ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﺎ ﺋﻲ ﻣﺲ ﺗﻪ ﻣﭥﺎن ﻫﻚ اﺧﺮوٽ ﭨﭩﻮ ۽ ﺑﻠﻜﻞ ﻣﻼ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻼ ﺧﺪاﮐﺎن ﻣﻌﺎﻓﻲ ﮔﻬﺮي ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ “واﻗﻌﻲ ﺧﺪا ﺟﻲ‬ ‫ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﺋﻲ ﻟﮙﻮ‪ .‬ان ﺗﻲ ً‬
‫ﻓﻮرا ّ‬
‫ﺣﻜﻤﺖ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻮﺑﻪ ﻧﭥﻮ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺧﺮوٽ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﻣﻼ ﻣﺮي ﭼﻜﻮ ﻫﺠﻲ ﻫﺎ‪ ”.‬اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪي‬ ‫ﮀﺎﻧﻬﻴﻦ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﻟﮙﻲ ﻫﺎ ﺗﻪ ّ‬
‫رﻫﻴﺲ ۽ ﻫﻠﻨﺪا ﺑﻪ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭨﻴﺒﻞ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ ﺑﻴﻨﭻ وٽ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺟﻮڙو اوڏي ﻣﻬﻞ ﻓﺎرغ ﭤﻴﻮ ۽ اﺗﺎن اﭤﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻠﺪي اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﻗﺒﻀﻮ ﻛﺮي ورﺗﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻢ ﺗﻪ‪“:‬ڏس ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻪ ﺑﻠﻜﻞ ﺣﻮض ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن‬
‫۽ وچ ۾ آﻫﻲ ا� اﺳﺎن ﺳﺎن ﻛﻴﮇو ﻧﻪ راﺿﻲ ﭤﻴﻮ ﺟﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﭡﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﻼ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ ﺗﻪ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻮﺑﻪ‬ ‫وﻳﻬﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ُﻣ ّ‬

‫‪213‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫ﻧﭥﻮ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ ”.‬ﺧﻴﺮ اﺳﺎن اﺗﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ رﻓﻴﻊ ﭤﻮري دﻳﺮ اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻴﭩﻲ ﺟﻮ آرڊر‬
‫ڏﻳﮡ وﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻣﻮﺟﻴﭩﻮ ڏﺋﻲ ﭘﺮ ان ۾ اﻟﻜﻮﺣﻞ ﻧﻪ وﺟﻬﻲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﭤﻮرو ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺗﻪ ان ﺟﻮاب ڏﻧﺲ ﺗﻪ‪“ :‬اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎن آﻫﻴﻮن اﺳﺎن ﺑﻪ ﻧﻪ وﺟﻬﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪”.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ﻫﻚ ﺟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي آرڊر ڏﻧﻮ ﺟﻮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﻧﻪ ﭘﻴﺌﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾‬
‫ﻫﻚ وﻳﭩﺮ ﭔﻪ ﮔﻼس ۽ ﻫﻚ ﺟﮗ ﭜﺮﻳﻞ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ڏﺳﻲ ﺣﻴﺮان ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺗﻪ ﻫﻚ ﮔﻼس ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﺟﮗ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ وڏو ﭜﺮﻳﻞ ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 8‬ﮔﻼس آرام ﺳﺎن ﭘﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻴﺴﭧ ﺗﻪ ﻛﺮي‬
‫ڏس‪ .‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﺑﻪ ﭘﻴﺘﻮ ڏاڍو ﺳﭡﻮ ﻫﻮ ﭘﻴﺌﻨﺪا ﺑﻪ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻣﺎﺣﻮل ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز‬
‫ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ رﮘﻮ اڌ ﺟﮗ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺑﺎﻗﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ واﭘﺲ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﻫﻮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻳﺪ وﮢﻴﻮ ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﭘﺮ اﺗﻲ‬
‫ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻫﻮ ﭘﻮرو ﺟﮗ ﭘﻴﻦ ﭘﻴﺎ اﺗﻲ رواج ﺋﻲ اﻫﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ‬
‫ﺗﻪ اﺳﺎن اﻳﺘﺮوﺋﻲ ﭘﻴﺌﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﭤﻲ اﮘﺘﻲ‬
‫وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺗﺮﻛﻲ‪ ،‬اﻳﺮان ۽ وچ اﻳﺸﻴﺎ وﻏﻴﺮه ﺟﻮ ﻣﺸﻬﻮر ﻣﺰاﺣﻴﻪ ﻛﻬﺎﮢﻴﻦ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻫﻚ ﺧﭽﺮ ﺗﻲ‬ ‫ﺟﻲ ﺧﺎﻟﻖ ُﻣ ّ‬
‫وﻳﭡﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﭣ ﺑﻪ ﻟﻬﺮاﺋﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﭽﺮ ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺟﻴﺌﻦ ﻫﻮ ﻧﺎچ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻼ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ﺟﻮ ﻧﺸﺎﻧﻮ ﺑﮣﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﻧﻪ ﺑﭽﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫اﻫﺎ اﺗﺎن ﺟﻲ اﻫﻢ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭤﻲ ﮔﺬري آﻫﻲ ۽ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫دﻟﻴﻦ ﺗﻲ راڄ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺠﺴﻤﻲ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭼﻨﺎر ﺟﻮ وڻ ﻫﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﭵﻲ‬
‫ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﺣﻮض ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ ﭼﻨﺎر ﺟﺎ وڻ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺣﻮض ﺟﻲ اﻧﺪر اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﺎ ﻣﺎڊل ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﻮن ﻻﺋﻴﭩﺲ ان ۾ ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‬
‫۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﭼﻮڌاري رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﺲ ﺟﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ ﻟﺐ‬
‫ﺣﻮض ۾ ﭘﺌﺠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺣﻮض رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﺟﻬﺮﻣﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻴﻮ ﺟﻴﻜﻲ ﺳﭛ ﻣﻠﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻲ ﮐﺎن ﻫﭩﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن وڏو رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﻲ رش ۽ روﻧﻖ ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اوڏاﻧﻬﻦ ﻗﺪم ﮐﻨﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﮡ وﻗﺖ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ ﻣﺠﺴﻤﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ڊرﻳﺲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ڊﮔﻬﻮ ﻛﭙﮍي ﺟﻮ ﻛﻮٽ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﮔﻼﺑﻲ‪ ،‬اﮀﻲ ۽ ﺳﺎﺋﻲ‬
‫رﻧﮓ ﺟﻲ ﭘﭩﻴﻦ واﻧﮕﺮ ﻛﭙﮍي ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﺎري ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺳﺎن‬
‫ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ﻛﺎﻟﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﭣ ۾ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﺷﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﺪان واﻧﮕﺮ ﺟﮗ‬
‫‪214‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﮔﻴﻨﮉي ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺷﺎﻫﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﺎ ﻫﭣ ڌوراﻳﺎ‬
‫وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ رواﻳﺘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﮐﺎڌي ﮐﺎن‬
‫اڳ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻫﭣ ڌوراﻳﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺲ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ وﻳﻬﮡ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم اﻧﺪر ﺑﻪ ﻫﻮ ۽ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﺑﻪ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺳﭛ ﭔﺎﻫﺮ وﻳﻬﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻻﺋﻴﻮ ﻣﻴﻮزڪ ﺑﻪ ﻫﻠﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ﭔﻪ ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن ﻧﺎچ ﺑﻪ ﻛﺮي رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﭘﻴﻠﻲ ۽ ﻛﺎري‬
‫رﻧﮓ ﺟﻲ ڊرﻳﺲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ ﻗﻤﻴﺺ ﺟﻲ ﮔﻬﻴﺮ ﮔﻮل ﻫﺌﻲ ۽ ﭔﺎﻧﻬﻮن ﺑﻪ اﻧﺒﺮﻳﻼ ﻃﺮﻳﻘﻲ‬
‫ﺟﻮن ﻫﺌﻦ ۽ ﻣﭥﻲ ﺗﻲ ﭜﺮت ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﭨﻮﭘﻴﻮن ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ روﻣﺎل‬
‫واﻧﮕﺮ ﻛﭙﮍو ﻟﭩﻜﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﺎﻧﻮ‪ ،‬ﭘﺮﺷﻦ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﺮ ُاﻫﻮ ﺑﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﺌﻲ‬
‫ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺟﺎﺑﻠﻮ ﻋﻼﺋﻘﻦ واﻧﮕﺮ ﻫﺠﻲ ﻳﺎ ﭤﻮري ﭤﻮري ﻋﺮﺑﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ رش ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫ﺐ ﺌرا )‪(Kukeldash Madrasah Bukhara‬‬ ‫اش ر‬

‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ اﭸﺎ ﻛﺠﻬﻪ دﻳﺮ ﮐﺎﭘﻮ‪ ‬ﺳﻴﭧ ﺧﺎﻟﻲ ﭤﻴﻨﺪي ﺳﻮ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﭜﻠﻲ ﻛﭥﺎن ﮔﻬﻤﻲ اﭼﻮ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ ڏاﻛﮡ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﭔﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﻣﺪرﺳﻪ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ داﺧﻠﻲ‬
‫دروازي ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1569-68‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ‪ 60x80‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻋﺒﺪا� ﭔﺌﻲ ﺟﻲ دور ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻮ ۽ ان ﺟﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺪد ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﮔﻮرﻧﺮ‬
‫ﻛﻠﺒﺎب ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﺧﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺗﺤﺖ ﺷﻬﺮ ﺗﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﻛﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﺳﺎن ﺳﭡﺎ ﺗﻌﻠﻘﺎت رﮐﻴﺎ‪ .‬ﺧﺎﻧﻦ ﺳﺎن ان ﺟﻲ ﻗﺮﻳﺒﻲ ﺗﻌﻠﻘﺎت‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﮔﻮرﻧﺮ ﮐﻲ ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﺟﻮ ﺧﻄﺎب ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﺎن ﺟﻲ درﺑﺎر ۾‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن اوﻧﭽﻲ ﻣﻘﺎم ﻣﺎن ﻫﻚ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻫﻮ “ﮐﻴﺮ ﭘﻴﺎڪ ﭜﺎ‪ ”‬ﻫﻮ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ۾‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﮔﻬﮣﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﻣﺪرﺳﻮ ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ﺣﺼﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻏﻠﻂ آﻫﻲ‪ .‬آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ ﺟﻲ ﮐﻮﭨﺎﺋﻲ ۽ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎن ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻴﻮ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻚ اﻟﮗ ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻟﺐ ﺣﻮض ﺳﺎن ﻛﻮﺑﻪ ﺗﻌﻠﻖ ﻧﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دور ﺟﻲ ﻣﻨﻔﺮد ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫وﻗﺖ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ۾ اﮜﮡ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺟﻬﮍي ڊزاﺋﻴﻦ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﻣﻀﺒﻮط ﭜﺖ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺑﺠﺎ‪ ‬ﺟﺎرن وارﻳﻮن ﭜﺘﻴﻮن‬
‫‪215‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﭼﻦ وارﻳﻮن ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪ 160‬ﺣﺠﺮه آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻛﺸﺎدي اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮف ﭔﻦ ﻣﻨﺰﻟﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﻣﺪرﺳﻪ‬
‫ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ وﻗﺖ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﭠﺎﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻣﺤﺮاﺑﻦ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭼﻦ ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻣﺤﺮاب ﻧﻤﺎﻳﺎن آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۾‬
‫ﻛﺌﻲ دﻓﻌﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻣﻘﺼﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ اﺳﻼﻣﻲ اﺳﻜﻮل ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدي‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﮐﺎن ﻋﻼوه‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺿﺮورﺗﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻛﺎروان ﺳﺮا‪ ‬ﺟﺎ ﻓﺮاﺋﺾ اﻧﺠﺎم ڏﻳﮣﺎ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﻛﮇﻫﻦ دﻓﺎﻋﻲ ﻗﻠﻌﻮ‬
‫رﻫﻴﻮ‪ ،‬اﻳﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭰﺎﺳﻲ‪ ‬ﮔﻬﺎٽ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ اﺋﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺘﻲ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﻴﻮزﻳﻜﻞ ﭘﺮوﮔﺮام ﻫﻠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﮁﮡ ﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻫﺘﻲ روز ﭘﺮوﮔﺮام ﻫﻠﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﭨﻜﻴﭧ ﺑﻪ وﭠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻮ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ ڏﺳﮣﻮ آﻫﻲ ۽ اﺳﺎن ڏﺳﻨﺪا ﺑﻪ آﻫﻴﻮن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ان ﺟﻲ‬
‫ﺛﻘﺎﻓﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻨﻦ ﭨﻜﻴﭧ ڏاڍي ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﭔﮅاﺋﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺗﻪ ﺷﻜﺎر‬
‫ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺳﭵﻲ دﻧﻴﺎ ﺟﺎ ڌﻛﺎ ﮐﺎڌا آﻫﻦ ﺳﻮ ﺳﻮﻟﻮ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻟﻔﻈﻦ ﺟﻲ ﭴﺎر ۾ ﭰﺎﺳﻲ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻨﻦ ڏاڍو ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﺻﺒﺤﺎﮢﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺷﻮ ﺟﻮن ﭨﻜﻴﭩﻮن وﭠﻲ وﭸﻮن‪ ،‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻦ ﺗﻪ ﺻﺒﺤﺎﮢﻲ اﭼﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ان ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﭴﻜﻠﻬﻪ ان ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺣﺼﻲ ۾ ﻣﻴﻮزﻳﻢ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺼﻨﻔﻴﻦ ﺻﺪراﻟﺪﻳﻦ ﻋﻴﻨﻲ ۽ ﺟﻠﻮل اﻛﺮوﻣﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬وﻗﻒ آﻫﻲ‪ .‬ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ازﺑﻚ ﮐﺎڌو ﭘﻴﺶ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬آﻳﻞ ﻫﺌﺎ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮ ﮐﺎڌو ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻦ ۽ ﺷﻮ ﺟﻮ ﻣﺰو‬
‫ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭘﺮ ﻳﺎد رﻫﻲ ﺗﻪ ﺷﻮ ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮡ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﻴﻜﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ڏﺳﻲ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ان ﺟﻮ ﻣﺰو ﺋﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ذﻫﻦ ﺗﻲ اﻫﻮﺋﻲ ﺳﻮار ﻫﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻛﺎن ﺳﺠﺎﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﻲ ﻛﻤﺮن ﺟﻲ اﻧﺪر ﺗﻪ ﻛﻲ‬
‫وري وراﻧﮉي ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺑﻪ ﺳﭡﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ‬
‫زﻟﺰﻟﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﻧﻘﺼﺎن ﺑﻪ ﭘﻬﺘﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ ان‬
‫وﻗﺖ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ‬
‫ﺑﺨﺎرا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﻜﻤﻞ ﻛﺮي ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﺪراﻟﺪﻳﻦ ﻋﻴﻨﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻮ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﺷﺎﻋﺮ ۽ ﻣﺼﻨﻒ ﺑﻪ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ رﻫﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو رﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ وﻓﺎت ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ وچ ۾ ﭤﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﺟﻮ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ‬
‫‪216‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آﻫﻴﺎن‪ .‬ان ۾ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﺳﺎﻣﺎن ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﻠﻤﻲ ﻛﺘﺎب ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وري ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﭨﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫۽ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫۽ ﺌ ﺌ‬ ‫ر‬ ‫ﺌدر د ان ﺐ‬
‫)‪(Nadir Divan-Begi Madrasah & Khanqah‬‬
‫ﻧﺎدر دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ﺑﻪ ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﺎ ﺣﺼﺎ آﻫﻦ‪ .‬اﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ۽ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ وزﻳﺮ‬
‫ﻧﺎدر ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺗﻲ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ‪1619-20‬ع ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻮ اﺻﻞ ۾ ﻛﺎروان ﺳﺮاﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻛﻮﻛﻠﺪاش ﻣﺪرﺳﻲ ۾‬
‫ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد وڌي وﻳﻮ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬۽ ﻛﺎروان ﺳﺮاﺋﻲ ﺟﺎ‬
‫ﺣﺠﺮه ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬وزﻳﺮ ﻧﺎدر اﻣﺎم ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن ﻣﻀﺒﻮط ۽ ﻃﺎﻗﺘﻮر ﻧﻤﺎﺋﻨﺪن ﺟﻲ درﺑﺎر ۾ ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﻴﻮن‪ .‬اﻣﺎم‬
‫ﻗﻠﻲ ﺟﻮ ﺣﻜﻮﻣﺘﻲ ﺑﻮرڊ ﺑﺨﺎرا ۾ اﺷﺘﺮﺧﺎﻧﻴﺪ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﭘﻮري ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ۽ ﻧﺴﺒﺘﺎً ﭘﺮاﻣﻦ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻮرﻧﺮ ﻧﻪ ﺻﺮف‬
‫ﻣﺴﻠﺴﻞ ﺟﻨﮕﻦ ﺗﻲ ﺗﻮﺟﻪ ڏﻧﻲ ﭘﺮ ﺷﻬﺮن ﺟﻲ ﻣﻨﺼﻮﺑﻪ ﺑﻨﺪي‪ ‬ﺗﻲ ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ ڏﻧﻲ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﺳﭝﻨﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻻ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ان ﮐﻲ‬
‫ﻣﺨﺼﻮص اﻧﺪاز ۾ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾ ﭘﮑﻴﻦ‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮرن‪ ،‬اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺳﺞ‬
‫وﻏﻴﺮه ﮐﻲ ﺳﺠﺎوٽ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ﻫﻲ‪ ‬اﺳﻼﻣﻲ ﻳﺎدﮔﺎرن ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﺎﻧﻘﺎﮨﻪ ﺑﻪ ﺣﻮض ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﺎﻣﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ‬
‫ﻣﻤﺘﺎز ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ۽ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺟﺎ‪ ‬ﺻﻮﻓﻲ ﺑﺰرﮔﻦ ﺟﻲ ﭼﻠﻲ ۽ ﻋﺒﺎدت ﻻ‪‬‬
‫ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﻣﺨﺼﻮص ﺗﻘﺮﻳﺒﻮن ﭤﻴﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي‬
‫ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﮔﻨﺒﺬ واري ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻣﺤﺮاب ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﺮاب‬
‫ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﮔﻨﺒﺬ واري ﻫﺎل ﺟﻮ اﮀﻮ رﻧﮓ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان وﻗﺖ ۾ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﺮاب ﺟﻮ رخ ﻣﻜﮧ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻧﻤﺎزﻳﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ رخ ۾ ﻣﺪد ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻫﺌﻲ‬
‫ﻫﺎل ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻛﻨﮉن ﮐﺎن ﺣﺠﺮه ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ۽‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻛﻨﮉ ﺗﻲ ﺑﻪ ﭨﺎور ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ڏاﻛﮣﻴﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ‬
‫‪217‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺣﺼﻲ ۾ ﭘﻬﭽﺎﺋﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﺟﻠﺪي ۾ ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮ‪ ‬وري ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻃﺮف وﻳﻨﺪڙ‬
‫ڏاﻛﮡ ﺗﺎن ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﭸﺎ ﺑﻪ رش ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﻮش ﻗﺴﻤﺘﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺟﮙﻬﻪ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ وﻳﭩﺮ ڏﻧﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻫﺮﻛﺎ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﭩﺎرﭨﺮ‪ ،‬ﺳﻼد‪ ،‬ﻣﻴﻦ ﻛﻮرس ۾ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻗﺴﻢ ﺟﻮن‬
‫ڊﺷﻮن ﻫﻴﻮن آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ اﻧﺘﻈﺎر ۾ وﻳﭡﺎ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻮزڪ ۽ ﮘﺎﺋﮡ وﭴﺎﺋﮡ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺰو ﺗﻪ آﻳﻮ ﭘﺌﻲ ﭘﺮ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻫﻚ زﺑﺎن ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﻫﺮ ﻛﻮﺋﻲ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اوﭼﺘﻮ ﻫﻦ ﻫﻚ اﻧﮉﻳﻦ اردو ﮔﺎﻧﻮ ﮘﺎﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﮡ ﺗﻲ اﺳﺎن ﺟﺎ‬
‫ﻫﭣ ﻗﺪرﺗﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﭤﻴﺎ ۽ ﺣﻮﺻﻠﻪ اﻓﺰاﺋﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﺎڙﻳﻮن وﭴﺎﻳﻮن ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﭛ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫اﺳﺎن ڏاﻧﻬﻦ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭧ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‬
‫اﻧﻬﻦ ﭘﮁﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﻣﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ورﻧﺪي ڏﻧﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻧﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﺳﺎن وٽ آﻳﻮ ۽ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ آﻫﻴﻮ‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ زﺑﺎن ﻛﻬﮍي آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻗﻮﻣﻲ زﺑﺎن اردو ﭔﮅاﺋﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن ﮔﻠﻮﻛﺎر ﮐﻲ ﭼﻮان ﭤﻮ ﺗﻪ اردو ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ‬
‫ﮔﺎﻧﻮ ﮘﺎﺋﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وري ﮘﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﭘﺮي ﮐﺎن ﻫﻚ ﮀﻮﻛﺮي‬
‫آﺋﻲ ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﭣ ﮐﻮﻟﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﺋﻲ ﻧﻪ آﺋﻲ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪ :‬ﻫﻮ ﭼﻮﺋﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺳﺎن ڊاﻧﺲ ﻛﺮ ﻣﻮﻧﮑﻲ ﻣﺠﺒﻮرن اﭤﮣﻮ ﭘﻴﻮ ۽‬
‫ﭤﻮرا ﻫﭣ ﮐﮣﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﺟﻬﻤﺮ ﻫﻨﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﻮ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﺑﻪ وﭠﻲ وﺋﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭤﻮرا‬
‫ﻫﭣ ﮐﮣﮣﺎ ﭘﻴﺎ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﺎڙي وﭴﺎﺋﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﮔﺎﻧﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﺎڙﻳﻮن وﭴﺎﺋﻴﻨﺪي اﭼﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻴﭧ واﻻري‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻗﺪﻳﻢ دور ۾ ﻫﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻤﻊ‬
‫ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﺷﺎم ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ ﭘﻮڙﻫﺎ اﭼﻲ ﻫﺘﻲ ﻛﭽﻬﺮي‬
‫ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽ ﺣﻘﻮ ﮀﻜﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﭠﻬﻲ وﻳﺎ آﻫﻦ‬
‫ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻮ ﻟﮙﻲ ﺗﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ )‪ (Food Street‬ﭠﻬﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻴﺌﻲ‬
‫ﻣﺜﻼ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﺎ‬ ‫ﻧﻨﮃڙا ﻧﻨﮃڙا اﺳﭩﺎل ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ ﻧﻨﮃن ﭔﺎرن ﺟﻮن ﺷﻴﻮن ً‬
‫ﭰﻮﻛﮣﺎ‪ ،‬ﺳﻴﭩﻴﻮن وﻏﻴﺮه ﺟﻴﻜﻲ ﭔﺎرن ﮐﻲ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﻲ‬
‫رات ﺟﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﭼﻮڌاري وﺳﻨﺪڙ ﮔﻬﺮن ﺟﻮن ﭘﻮڙﻫﻴﻮن ۽ ﭘﻮڙﻫﺎ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ روڊ ﺗﻲ ﺟﻤﻊ ﻫﺌﺎ ۽ ﻛﭽﻬﺮي‪ ‬۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻜﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﻮ ﭼﻮراﻫﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ رات ﺟﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 10‬ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ۽ ﻫﺎٽ‬
‫ڊرﻧﻚ ﺟﻮ دور ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻮﭨﻞ ﻃﺮف وﭸﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﻣﺎﮔﻬﻮﻛﻲ ﻋﻄﺎري ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻲ ﭘﺌﻲ‪.‬‬
‫‪218‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫)‪(Mag’oki Attori Mosque‬‬ ‫ﺌري‬ ‫‪ /‬ﺌ‬ ‫ﺌ‬
‫ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ان ﮐﻲ ﻣﺎﮔﻬﻮﻛﻲ ﻋﻄﺎري ﻣﺴﺠﺪ )‪(Mag’oki Attori Mosque‬‬
‫ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻟﺐ ﺣﻮض‬
‫ﮐﺎن ‪ 100‬ﻣﻴﭩﺮ اوﭜﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪“ .‬ﻣﻐﻮڪ” ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪ :‬ﻫﻴﭡﺎﻫﻴﻦ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ۽‬
‫واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﮐﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻴﭟ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻗﻴﺎس ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‬
‫ﭤﻮ ﺗﻪ ‪ 10-9‬ﺻﺪي ۾ اﺳﻼم ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﻲ دور ۾ ﻫﺘﻲ ﻫﻚ زرﺗﺸﻲ ﻣﻨﺪر ﻫﻮﻧﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ان وﻗﺖ ۾ ﻫﻚ ﺳﺨﻲ‬
‫اﻧﺴﺎن ﻫﻮ ان ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﺌﺴﺎ ڏﻧﺎ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ‪1549‬ع ۾ ﺟﮍي راس ﭤﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﻘﺎم ﺗﻲ ﻫﻚ ﺑﺎزار ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ،‬ﺟﮍي ﭔﻮﭨﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺘﻦ‪ ،‬دواﺋﻦ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻟﺤﻦ وﻏﻴﺮه ﮐﻲ وﻛﮣﮡ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﻨﮉي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫۾ اﻫﻮ ﻣﺜﺎل ﺑﻪ ﻋﻈﻴﻢ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ۾ ﻳﻬﻮدﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻋﺒﺎدت‬
‫ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺑﺨﺎرا ﺟﺎ ﻳﻬﻮدي ۽ ﻣﺴﻠﻤﺎن ﻫﻚ ﺋﻲ ﺟﮙﻬﻪ‬
‫ﺗﻲ ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻋﺒﺎدت ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﻴﻦ ذرﻳﻌﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻳﻬﻮدﻳﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻋﺒﺎدت ﻛﺌﻲ‪ .‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺑﭽﮡ‬
‫وارﻳﻦ ﻣﺴﺠﺪن ۽ ﻣﻨﮕﻮﻟﻦ ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻲ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﭽﻴﻞ ﭼﻨﺪ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۾ ﻫﻚ‬
‫ﻫﺌﮡ ﻛﺮي ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ آﻫﻲ‪12 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺟﮇﻫﻦ ‪ Kara-Khanids‬ﺣﻜﻮﻣﺖ‬
‫ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﺗﮇﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﺣﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ وچ ۾ ان ﮐﻲ وري ﺑﺤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اوﭜﺮ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﻴﺪان ۾ اﻳﻮان‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان وﻗﺖ اﻫﺎ ﺑﻨﺪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ڏي وﭸﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اوڏي ﻣﻬﻞ ﺑﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۽ ﻛﺠﻬﻪ دﻛﺎن ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ۽ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ اچ وڃ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻋﻮرﺗﻦ ﮐﻲ ﺷﻨﻴﻞ‬
‫ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ۽ ﺑﺮوﻛﻴﭧ ﺟﻲ ﻛﭙﮍي ﺟﺎ وڏا ﭼﻮﻻ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ڊرﻳﺲ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻣﭥﻲ ﺗﻲ روﻣﺎل ﭔﮅل ﺑﻠﻜﻞ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﭘﻴﺎ ﻟﮙﻦ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺎﻳﻦ ﮐﻲ ﺟﺪﻳﺪ دور ﺟﺎ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﻛﭙﮍا ﻣﺜﻼ‪ :‬ﭘﻴﻨﭧ‪ ،‬ﺷﺮٽ‪ ،‬اﺳﻜﺮٽ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬رﻧﮓ ﺟﺎ اﮀﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻣﻠﮡ ﺟﻠﮡ وارا ۽ ﻛﭥﻲ وري ﻣﺪد ﺑﻪ ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺧﻴﺮ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﺎن ﭼﺎﭔﻲ وﭠﻲ اﭼﻲ آراﻣﻲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺑ ي ﺐ ﺌري �‬ ‫تﺐ ﺌ ا‬
‫)‪(Hazrat Baha-u-ddin Nakshbandi‬‬
‫‪I always followed the edification of master Sheikh Bahauddin‬‬
‫‪Nakshband Saying: “Eat less and you will live in prosperity, with‬‬

‫‪219‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫‪no Famine, sleep less and you will reach perfection, speak less and‬‬
‫‪you will be wise. And I followed all his advice.” From Amir‬‬
‫‪Temur’s edifications.‬‬
‫اڄ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺟﻲ ﻣﺰار ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ‬
‫ﭘﻮرو ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺰار‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ‪ ،‬ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي‬
‫وﻏﻴﺮه ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ ،‬اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﺻﺒﺢ ﺟﻲ ﻧﻴﺮن ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ‪،‬‬
‫ﺧﻮراڪ ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن ﺿﺮوري ﺣﺼﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﭘﻮري ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﻮاﻧﺎﺋﻲ‬
‫ﻣﻠﻲ ۽ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬ﻃﺎﻗﺖ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ آﺳﺎﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﻧﻴﺮن ﻛﺌﻲ‪ ،‬ان ﻣﺎن‬
‫ﻓﺎرغ ﭤﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺸﻮرو‬
‫ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﭘﻮﻧﺪي‪ .‬ﺗﻮﻫﺎن ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﻧﻜﺮي‬
‫ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﻳﻨﺪو ﺗﻪ اﺗﻲ ﮐﻮڙ ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ اﺗﺎن‬
‫ﮔﻬﻤﺎﺋﻲ اﻳﻨﺪﻳﻮن ۽ ﺳﺴﺘﻴﻮن ﺑﻪ ﭘﻮﻧﺪﻳﻮن‪ .‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮو وﭠﻨﺪﻳﻮن‬
‫ﺗﻪ ان ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ‪ 50‬ﻳﺎ ‪ 60‬ڊاﻟﺮ وﭠﻨﺪﻳﻮن‪ .‬اﺳﺎن ان ﺟﻲ ﻣﺸﻮري ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﻴﻮ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﺗﻲ ‪ 20‬ﮐﻦ ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﺑﻴﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن اﭸﺎ اﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺋﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ڊراﺋﻴﻮر رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن‬
‫ﭘﻮﻧﺪا آﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻮ رخ ﺋﻲ ﻧﻪ ڏﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ‬
‫ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺎﻫﻦ ﺿﺮور ﭜﺎڙو وڌﻳﻚ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪا‪ .‬ﺳﻮ اﮘﺘﻲ وڌي اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﻣﺎن‬
‫ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻲ ﻫﻚ ڊراﺋﻴﻮر ﮐﺎن ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ‪ 100‬ڊاﻟﺮ‪ ،‬رﻓﻴﻊ وري اﮘﺘﻲ وڌي ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ ان ‪ 80‬ڊاﻟﺮ‬
‫ﭼﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ‪ 60‬ڊاﻟﺮن ﺟﻮ ﭼﻴﻮ وري ﻛﻠﻜﻴﻮﻟﻴﭩﺮ ﺗﻲ ‪ 70‬ﻟﮑﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﻧﺎﻛﺎري ۾ ﻣﭥﻮ ﻫﻼﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﻫﻮ ﭘﻮ‪ 60 ‬ﺗﻲ راﺿﻲ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﻫﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺳﭡﻲ ﻫﺌﻲ ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ اوڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺷﻬﺮ ۾ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﻠﻨﺪي رﻫﻲ‪ ،‬ﺻﺎف ﺳﭥﺮو ﺷﻬﺮ ﺳﭝﻨﻲ ﺟﺎﻳﻦ ﺟﻮ‬
‫رﻧﮓ ﺗﺎزو ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭼﺎﻫﻲ اﻫﺎ ﻫﻮﭨﻞ‪ ،‬ﮔﻬﺮ ﻳﺎ دﻛﺎن وﻏﻴﺮه ﻫﺠﻲ ﻫﺮ ﻋﻤﺎرت ﺟﻮ‬
‫رﻧﮓ ﭼﻤﻜﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺻﻔﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ڏاڍي ﺳﭡﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ ‪100‬‬
‫ﺳﻴﻜﮍو ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﺳﺎن ﻧﻨﮃﭘﮡ ۾ اﻫﻮ ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭰﻼﮢﻮ ﭔﺎر ﺗﻪ اﻫﮍو‬
‫ﻫﻮﺷﻴﺎر آﻫﻲ ﺟﻮ ان ﮐﻲ ‪ 100‬ﺳﻴﻜﮍو ﻣﺎرﻛﻮن ﻣﻠﮡ ﮐﭙﻦ ﺗﻪ ﻛﻲ وري ﻣﺸﻜﺮي‪‬‬
‫۾ ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻧﻪ ‪ 101‬ﺳﻴﻜﮍو ﺟﻲ ﻻﺋﻖ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﻫﺘﻲ ﺑﻪ اﻳﺘﺮي ﺋﻲ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﺟﻮ‬
‫رﺟﺤﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻛﭥﻲ ﺑﻪ ﻛﭽﺮو ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ۽ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻛﻴﮇي ﻣﻬﻞ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻫﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﭸﺎ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻛﺮڻ وارا ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺗﺮﻗﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺑﻪ اﻳﺘﺮي ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ اﻳﻨﺪي آﻫﻲ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺎن ﻧﻴﻮﻳﺎرڪ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻣﺜﺎل ڏﻳﺎن ﺗﻪ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻛﭽﺮي‬
‫‪220‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻻ‪ ‬ڊﺳﭩﺒﻦ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ڊﺳﭩﺒﻦ وٽ اﻳﺘﺮو ﻛﭽﺮو ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺟﻮ‬
‫ڊﺳﭩﺒﻦ ﺗﻪ ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻨﺪا ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻛﭽﺮو ﭘﮑﮍﻳﻞ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ ﺟﻮ ﭜﺮﺳﺎن ﮔﺬر ﺗﻪ ﺑﺪﺑﻮ ﻛﻴﺘﺮي ﺋﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺧﺘﻢ ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺷﻬﺮ ﮀﮇي ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ روڊ ﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﻲ روڊ ﭔﻪ ﻫﺌﺎ ﻫﻜﮍو اﭼﮡ‬
‫ﺟﻮ ﻫﻜﮍو وﭸﮡ ﺟﻮ‪ .‬ﭨﺮﻳﻔﻚ ﭤﻮري ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻓﺼﻞ ﭘﻮﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﺎوڪ‬
‫ﺋﻲ ﺳﺎوڪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮘﻮﭠﺎﮢﻮ ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻮ زﻣﻴﻨﻦ ۾ ﻛﮍﻣﻲ ﻛﻢ ﻛﻨﺪي ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‬
‫آﻳﺎ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 26‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ � ﺟﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻗﺼﺮ ﻋﺎرﻓﺎن ﺟﻲ ﮘﻮٺ‬
‫۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي‪ � ‬ان ﮘﻮٺ ۾ ‪ 18‬ﻣﺎرچ ‪1318‬ع ﺗﻲ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح وچ اﻳﺸﻴﺎ ۽ ﭘﺎڪ ۽ ﻫﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺳﻠﺴﻠﻲ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪﻳﻪ ﺟﻮ ﺑﺎﻧﻲ ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ وﻻدت ﻫﻚ ﻏﺮﻳﺐ ﮔﻬﺮاﮢﻲ ۾ ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﮘﻮٺ ۾ ڌاﺗﻲ ﺷﻴﻦ ﺗﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري‬
‫ﺟﻮ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ ﭘﺎڻ ﺳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ واﻟﺪ ﺟﻮ ﻫﭣ وﻧﮉاﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ان ﻛﺮي ﮐﻴﻦ‬
‫ﻧﻘﺸﺒﻨﺪ ﺳﮇﻳﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻧﻘﺸﺒﻨﺪ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻛﺸﻴﺪه ﻛﺎري ﻳﺎ ﮔﻞ ﻛﺎري آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺎڻ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺤﻨﺘﻲ اﻧﺴﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻮ ﻫﭣ ﺟﻲ ﻣﺤﻨﺖ ﺗﻲ ﻳﻘﻴﻦ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻗﻮل ﻫﻮﻧﺪو‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬دل ۾ ڌﮢﻲ ۽ ﻫﭣ ﻛﻢ ﺗﻲ‪(The Heart with the God, hands at work) ”.‬‬
‫ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﺗﻲ ﺑﻪ زور ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﻮ ﻧﻪ ﻛﻮ ﻫﻨﺮ ﺳﮑﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺿﺎﺑﻄﻪ‬
‫اﺧﻼق ﺟﺎ ﻳﺎرﻫﻦ اﺻﻮل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺳﺎدﮔﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻨﺖ‪ ،‬ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﮐﺎن ﭘﺮي ۽‬
‫روح ﺟﻲ ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ اﺳﺘﺎد ﻫﻮ ۽ ﻫﻮ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي اﻧﻬﻦ اﺻﻮﻟﻦ ﺗﻲ ﻫﻠﻴﻮ‪ ،‬ﺳﻨﺪن اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ ان ﺋﻲ ﮘﻮٺ ۾ ﭤﻴﻮ ۽‬
‫اﺗﻲ ﺋﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ‪ 32‬دﻓﻌﺎ ﺣﺞ ﻛﻴﺎﺋﻮن ۽ ﺳﺨﺖ ﻣﺤﻨﺖ‪ ،‬ﺧﻮد اﻧﺤﺼﺎر‬
‫۽ ﺷﺎﺋﺴﺘﮕﻲ ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﮔﺬاري‪1544 .‬ع ۾ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﺧﺎن ان ﺟﻲ‬
‫ﻣﺰار ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮔﺮد ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ڊراﺋﻴﻮر داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﮀﮇي ﭘﺎڻ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ۾ ﻛﺎر ﺑﻴﻬﺎرڻ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻫﻮ دروازو ﻧﻮﻛﺪار ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫دﻛﺎن ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﺗﻲ ﻛﭙﮍن ﮐﺎن ﻋﻼوه ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ ﭘﻴﺲ وﻏﻴﺮه رﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﮀﺖ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ،‬ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ۽ آﺋﻴﺴﻜﺮﻳﻢ‬
‫ﺟﺎ اﺳﭩﺎل ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺳﺎﭴﻲ ۽ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ ﻃﺮف ﮐﺎن ﺟﻬﻜﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﭔﻴﻮ دروازو ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬اوڏاﻧﻬﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان‬
‫۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ � ﺟﻲ ﻣﺰار ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﺋﻲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﭼﻮڌاري اﺣﺎﻃﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻠﻴﭩﻲ‬
‫‪221‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫۽ ﺳﻔﻴﺪ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭴﺎري‪ ‬ﺟﺎ ﺑﻼڪ ﺑﻪ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ۽ اﻫﻮ اﺣﺎﻃﻮ اﺳﺎن ﮐﺎن ﻛﺎﻓﻲ وڏو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺰار ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‬
‫آﺋﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ‪ ،‬ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻚ ﮀﺖ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﻴﻞ آﻫﻲ ﮀﺖ ﺗﻲ ﺳﭡﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﺎ ﻛﺎﻟﻢ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﭘﮡ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻓﺮش ﺑﻪ ﺳﺎدﮔﻲ‪ ‬وارو‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﻏﺎﻟﻴﭽﻲ ﻳﺎ ﻗﺎﻟﻴﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺰار ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻪ ﮀﺖ ﻛﻮﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﻦ ﺑﺰرﮔﻦ ﺟﻲ ﻣﺰارن ﺗﻲ ﮀﺖ ﻳﺎ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻠﻜﻞ اﺋﻴﻦ ﻣﺤﺴﻮس ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﭴﮡ ﻛﻨﻬﻦ اﮜﮡ ۾ ﺑﻴﭡﺎ آﻫﻴﻮن ﻫﺘﻲ ﭔﻪ ﭼﺎر وڻ‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻚ وڻ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻐﻴﺮ ﭨﻴﻚ وارﻳﻮن ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﭜﺮﺳﺎن ﺳﮅي ﻻﺋﻴﻦ ۾ ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﺑﻴﻨﭽﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻚ ﭘﺮاﮢﻲ دور ﺟﻮ ﭤﮍ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻫﻮ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ رﺣﻪ ﺟﻲ دور ﺟﻮ آﻫﻲ ۽ اﻫﺎ‬
‫رواﻳﺖ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﻮ ﭨﻲ ﭼﻜﺮ ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪو ﻳﺎ ﻫﻴﭡﺎن ﻟﻨﮕﻬﻨﺪو‬
‫ﺗﻪ ان ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﺟﻲ دﻟﻲ ﻣﺮاد ﭘﻮري ﭤﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭰﺮﻧﺪي ﻧﻪ ڏﭠﻮ‪.‬‬
‫اﺗﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﺣﻮض ﺑﻪ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﺻﺎف ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻤﻊ ﭤﻲ وﻳﺎ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﻮﻟﻮي‪ ‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ دﻋﺎ‬
‫ﮔﻬﺮي ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﺳﺎن ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﭼﺒﻮﺗﺮو ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻧﻨﮃڙي ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ۾ ﺳﺎﻫﻮ‪ -‬ﮐﻮﻧﺎ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﭼﻮﻛﻨﮉي ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﮔﻨﺒﺬ واري ﮀﺖ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺎر ﻣﺤﺮاﺑﻦ واري ﻫﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ‬
‫ﺟﺎ ﺑﺮج آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻧﻨﮃا ﮔﻨﺒﺬ ﻟﮙﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﻫﻚ‬
‫دروازي ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ان ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﺑﻪ ﺗﻤﺎم وڏﻳﻮن ﻫﻴﻮن ﮔﻬﮣﻲ ﺋﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ‬
‫آﻳﻮن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻲ ﺑﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﻧﮕﺎﻫﻪ ﮐﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻴﻮن اوﭼﻴﻮن رﮐﻴﻮن وﻳﻮن‬
‫آﻫﻦ ۽ ﭜﺘﻴﻦ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮن اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻛﺘﺒﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻗﺒﺮون ﮘﺎڙﻫﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﻻ‪ ‬ﭼﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻣﺎ‪ ‬ﭘﻲ‪ ‬۽ ﭔﻴﺎ ﻣﺎﺋﭧ‪ ،‬ﺷﺎﮔﺮد ۽ اﻣﻴﺮ ﺑﻪ ﻫﺘﻲ دﻓﻦ ﭤﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬وري ﺳﺎﮘﻲ‬
‫دروازي ﮐﺎن ﻣﺰار ﺟﻲ ﻃﺮف واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺎﮘﻲ دروازي ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫ﮘﺎڙﻫﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﻗﺎﻟﻴﻦ وﮀﺎﻳﻞ ۽ ﻣﺤﺮاب ۽ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻪ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺮي‬
‫ورﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻪ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺗﺎن ﭤﻲ ﻣﻴﻨﺎر وٽ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﻛﺎﻟﻴﺞ ﺟﺎ ﺷﺎﮔﺮد آﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫‪222‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﻳﻮ ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﭰﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻲ وري‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺳﮅو رﺳﺘﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ان ﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻮڌاري ﻻن‪،‬‬
‫وڻ ۽ ﮔﻠﻜﺎري ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﻻن ۽ وچ ﺗﻲ روڊ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‬
‫ﭘﺮ اﭸﺎ ﺑﻪ اﺗﻲ ﭔﺎر ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻛﻼﺳﻦ ۾ ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﭘﮍﻫﺎﺋﮡ ﺟﻮ آواز‬
‫ﭔﺎﻫﺮ وراﻧﮉي ۾ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﻫﻜﮍي ﻛﻼس ۾ ﺗﻪ ﻣﺎن ﻫﻠﻲ وﻳﺲ ﺟﺘﻲ اﭸﺎ اﺳﺘﺎد ﻧﻪ‬
‫ﻫﻮ رﮘﻮﭘﮍﻫﮡ وارﻳﻮن ﮀﻮﻛﺮﻳﻮن وﻳﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻢ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭰﻮﭨﻮ ﻛﮃان‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﭤﺎ ﻧﻜﺮون ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻼس ﺟﻮ ﭰﻮﭨﻮ ﭜﻠﻲ ﻛﮃ‪ .‬ﺳﺨﺖ ﭘﺮدي‬
‫۾ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﺻﺮف اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﺮ ﻋﺰت ڏاڍي ﭘﺌﻲ‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي اﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو‬
‫ورﺗﻮﺳﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺻﻮﻓﻲ ازم ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻟﭩﺮﻳﭽﺮ ﻫﻮ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﻟﺒﺎس ﺻﻮﻓﻲ ﺑﺰرﮔﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬وري ﻧﻜﺮي ﭔﺎﻫﺮ ﺑﺎغ ﺑﺎﻏﻴﭽﻲ ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪا ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ‬
‫اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا اﭼﻲ ﻫﻜﮍي وڏي ﺣﻮض ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺣﻮض ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ ﻻن ۽‬
‫وڻ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻛﺎز ﺑﻪ ﺗﺮﻧﺪي ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻣﺰو ﻣﺎﮢﻲ ﺑﺲ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻚ ﺑﻠﮉﻧﮓ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬اوڏاﻫﻴﻦ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻫﺌﻲ‪1993 .‬ع ۾ ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺟﻲ ‪676‬ﻫﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮه ﺟﻲ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ ﻫﻦ‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺮي ﻧﺌﻴﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫رﻗﻢ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۽ ﺗﺮﻛﻲ ڏﻧﻲ‪ .‬ﺗﺮﻛﻲ ﺟﻲ ﮔﺬرﻳﻞ ﺻﺪر ﺗﺮﮔﺖ اوزال ذاﺗﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫‪ 45‬ﻫﺰار ڊاﻟﺮ ﺑﻪ ﻋﻄﻴﻮ ڏﻧﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﺑﺎﻗﺎﻋﺪه اﻓﺘﺘﺎح ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﭜﺎﺋﻴﭽﺎري ﺟﻮ‬
‫ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺜﺎل آﻫﻲ‪2003 .‬ع ۾ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺮﺣﻮم ﺻﺪر اﺳﻼم ﻛﺮﻳﻤﻮف‬
‫ذاﺗﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ وﭠﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﮐﻲ وڌﻳﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮي ﺑﻬﺘﺮ ﭠﺎﻫﻴﻮ ۽ ﭘﻮ‪‬‬
‫‪685‬ﻫﻴﻦ ﺳﺎﻟﮕﺮه ﻣﻠﻬﺎﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﺳﭵﻮ ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم ﻛﺎر ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﺟﻲ‬
‫ﻃﺮف وڌاﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﻮار ﭤﻲ اﮘﺌﻴﻦ ﻣﻨﺰل ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Summer Palace‬‬
‫ﺳﻤﺮ ﭘﻴﻠﺲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻫﻚ ﻣﺤﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺟﺎ ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﺑﺎزار‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺻﻮﻓﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺧﺮي اﻣﻴﺮن‬
‫ﺟﻲ ﻣﺤﻞ ۾ ﭨﭕﻲ ﻫﮣﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻨﻦ دﻟﭽﺴﭗ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬ان ﺟﻲ ﻓﻦ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﮡ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎرا ﮐﻠﻴﻞ آﺳﻤﺎن ﺟﻲ‬
‫ﻫﻴﭡﺎن ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ رﮐﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ دورن ﺟﻮن‬
‫ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻳﺎدﮔﺎرون ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻏﻴﺮ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻫﺮ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ‬
‫‪223‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﻔﺮد ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ڊزاﺋﻴﻦ ۽ ﺗﺎرﻳﺦ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺧﺮي اﻣﻴﺮن ﺟﻮ‬
‫ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻮ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻋﺮاﮢﻲ ﻧﺎﻟﻲ “ﺳﻴﺘﻮره ﻣﻮﺧﻲ ﮐﻮﺳﺎ”‬
‫)‪ (Sitora-i-Mokhi Khosa‬ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوع‬
‫۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﮐﺎن اﺗﺮ ۾ ‪ 4‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﻧﺼﺮ ا� ﺧﺎن ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﻫﺘﻲ ﭘﻬﺮﻳﻮن‬
‫ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺤﻞ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬اﻣﻴﺮ ﺑﺰرگ ﻋﻘﻠﻤﻨﺪن ﮐﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ان‬
‫ﺟﻲ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ڏﻳﻦ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﺟﮙﻬﻪ ﺑﻬﺘﺮ رﻫﻨﺪي‪ .‬ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺑﺰرﮔﻦ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻣﺸﻮرو ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﻚ رڍ ﻣﺎري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭼﺎر ﺣﺼﻪ ﻛﺮا‪ ‬ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻛﻨﮉن ﮐﺎن ﭤﻮرو ﭔﺎﻫﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻟﭩﻜﺎﺋﻲ ﮀﮇ‪ .‬ﻫﻦ ان ﺗﻲ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺗﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻟﮍﻛﺎﻳﻞ ﭨﻜﺮو ﺗﺎزو ﻫﻮ ۽ ﺑﺎﻗﻲ ﺳﭛ‬
‫ﺧﺮاب ﭤﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ان اﺗﺮ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﭤﮅي ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ دوران ﻧﺼﺮ ا� ﺧﺎن ﺟﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﭘﻴﺎري ۽‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت زال ﺳﻴﺘﻮرا ﻣﻮﺧﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻓﺎرﺳﻲ ۾ “ﺳﺘﺎره” آﻫﻲ ﭔﺎر ﮐﻲ‬
‫ﭘﻴﺪاﻛﺮڻ ﻣﻬﻞ ﻣﺮي وﺋﻲ‪ .‬ﻧﺼﺮ ا� ﻫﻤﻴﺸﻪ ان ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺟﻮ ﻣﻮازﻧﻮ ﭼﻨﮉ‬
‫ﺳﺎن ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺣﻜﻤﺮان ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “ﺳﻴﺘﻮره ﻣﻮﺧﻲ‬
‫ﮐﻮﺳﺎ” ﻳﻌﻨﻲ “ﭼﻨﮉ ﺟﻬﮍو ﺳﺘﺎرو” )‪ (A Star like the Moon‬رﮐﻴﻮ‪.‬‬
‫ان ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﺗﻪ ﻛﻮﺑﻪ ﺣﺼﻮ ﻧﻪ ﺑﭽﻴﻮ ﭘﺮ ان ﺟﻲ ﭘﻮﭨﻲ اﺧﺬ ﺧﺎن ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ ﻣﺤﻞ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ۽ ان ﺟﻮ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﻮرا ﻣﻮﺧﻲ ﮐﻬﻮﺳﻪ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ رﮐﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﻦ ‪ 20‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ڏﺳﮡ ۾ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ روس ﺟﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ‬
‫ﺷﺎﻧﺪار ﻣﺜﺎل ﻟﮙﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﻣﺤﻞ ﭘﺮاﮢﻮ ﻟﮙﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪.‬‬
‫وري ﭔﺌﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭨﻴﻮن ﻣﺤﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺧﺮي اﻣﻴﺮ‬
‫ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻴﻢ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ‪1917‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ‪ ،‬اﻫﻮ‬
‫ڏﺳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻤﺮ ﭘﻴﻠﺲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 7‬ﻫﻴﻜﭩﺮ )ﻫﻴﻜﭩﺮ اﻋﺸﺎري ﻧﻈﺎم‬
‫۾ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﭘﮡ ﺟﻮﭘﻴﻤﺎﻧﻮ ‪ 10,000‬ﭼﻮرس ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ (.‬ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ‬
‫آﻫﻲ ۽ ﺳﭛ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﻏﻦ ۽ وڏن وڏن اﮜﮡ ۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬روڊ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺣﺼﻦ ۾ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ۽ ﮀﺖ ﺗﻲ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻲ ڏﻧﮉن ۽ ﮀﺖ ﺗﻲ ﭴﺎري‪‬‬
‫ﺟﻲ ڊﻳﻜﻮرﻳﺸﻦ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﺎﻳﻮن وﻟﻴﻮن ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺳﻬﮣﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻴﻨﺌﺮ اﻳﺘﺮي ﺳﺎوڪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ‬
‫ﻫﻴﻨﺌﺮ ﭤﻮري ﺳﺮدي ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ وﭸﮡ واري ﻣﻮﺳﻢ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ‬
‫‪224‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫وﮢﻦ ۾ ﺳﺎوڪ ﺗﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﮔﻬﭧ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﺑﻬﺎر ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾‬
‫ﮔﺮﻳﻨﺮي ﺳﺎن ﮔﮇ ﮔﻠﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺧﺎص ﻛﺮي ﮔﻼب ﺟﺎ ﮔﻞ‬
‫ﮔﻬﮣﺎ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ۽ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺣﺴﻴﻦ ﻟﮙﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ۾ ﭨﻲ اﮜﮡ ﻫﺌﺎ ﻫﻚ‬
‫ﻫﻮﻟﻲ ﺑﺮون )‪ ،(Holi Berun‬ﺟﻴﻜﻮ ﭔﺎﻫﺮ ﻫﻮ‪.‬ﻫﻮﻟﻲ ﻣﻴﻮن )‪ (Holi Miyon‬ﺟﻴﻜﻮ وچ‬
‫۾ ﻫﻮ ۽ ﻫﻮﻟﻲ دارون )‪ (Holi Darun‬ﺟﻴﻜﻮ ﺣﺮم ۾ ﻫﻮ ﻳﻌﻨﻲ ﻋﻮرﺗﻦ واري ﻣﺤﻞ ﺟﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺻﺮف ﺧﻮاﺗﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻫﻮ‪ .‬رواﻳﺘﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ۾‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭔﻪ اﮜﮡ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮﻟﻲ ﺑﺮون ﺟﭥﻲ ﻣﮍد وﻳﻬﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﻮﻟﻲ دارون‬
‫ﻋﻮرﺗﻦ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﮍدن ﮐﻲ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ ۽ ﻣﮍدن ﺟﻲ اﮜﮡ ۾ ﻋﻮرﺗﻮن ﻧﻪ اﭼﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ۾ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ اﮜﮡ ۾ ذﺧﻴﺮه ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ۽ ورﻛﺸﺎپ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‪ .‬ﺟﺘﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮ وﻳﻬﻲ اﻣﻴﺮ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺷﻴﻮن ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻬﻤﺎﻧﻦ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺗﺤﻔﻪ ﭠﺎﻫﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﻴﻮ اﮜﮡ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ وﭼﻮن ﺣﺼﻮ ﺳﺮﻛﺎري ﺣﺼﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﺳﺮﻛﺎري ﻣﺴﺌﻼ ﺣﻞ ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﭔﺎﻫﺮان ﺑﻠﻜﻞ روﺳﻲ ﻃﺮز‬
‫ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺮ ﻛﻤﺮي ﺟﻲ اﻧﺪر ﺷﺎﻧﺪار‪ ،‬رواﻳﺘﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﻨﻔﺮد اﻧﺪاز ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻤﺮن ۾ اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﺳﻤﻬﮡ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا‪ ،‬اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﻛﻤﺮا‪،‬‬
‫ﺷﻄﺮﻧﺞ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎر ﮔﺎﻫﻪ ۽ اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻔﻴﺪ ﻫﺎل ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭘﻼﺳﭩﺮ ۽ ﺷﻴﺸﻲ ﮐﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺮي ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر اﺳﺘﺎد )‪ (Shirin Muraov‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻮﻟﻴﻨﮉ ﻣﺎن‬
‫آﻧﺪل ﻫﻚ وڏو ﻓﺎﻧﻮس ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ دروازن ﺟﺎ ﺗﺎﻻ ۽ ﻫﻴﻨﮉل اﻧﮕﻠﻴﮉ ﻣﺎن آﻧﺪل‬
‫ﻫﺌﺎ ۽ ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي روس ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬وﻳﻨﺲ ﺟﺎ آﺋﻴﻨﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺣﺼﻦ ﻻ‪ ‬ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﺮﻣﻨﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﻪ ﮔﻬﺮاﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻦ واري ﻛﻤﺮي ۾ ‪20-19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﭼﻴﻨﻲ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﭤﺎﻧﻮن ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻋﻠﻴﻢ ﺧﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ دﻟﭽﺴﭙﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺟﻤﻊ‬
‫ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺎﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ .‬ﻫﻮﻟﻲ ﻣﻴﻮن ۽ ﻫﻮﻟﻲ دارون ﺟﻲ اﮜﮣﻦ ﺟﻲ وچ‬
‫۾ ﻫﻚ روﺳﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﻣﻬﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻟﺒﺎس ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت دﺳﺘﻴﺎب آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﻣﻴﺮن ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ‬
‫اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﺳﺠﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻨﺞ ﻛﻠﻮ ﺳﻮن اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫وري ﺑﺎغ ڏﺳﻨﺪا اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﭔﻪ ﻣﺎڙ ﻋﻤﺎرت ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﺎﻟﻜﻨﻲ ۾ روﺳﻲ ﻃﺮز ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ‪ ،‬ﻫﻚ ﺣﻮض ۽ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﺣﺮم ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮن ﺟﻲ زاﻟﻦ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ‬
‫‪225‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﻤﻬﮡ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا‪ ،‬ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫ﻛﻤﺮو ﻫﻮ‪ .‬۽ ﻫﻚ ﮀﺖ ﻫﺌﻲ ﺟﺘﻲ ﻫﻮ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻴﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻣﻴﻮزﻳﻢ آﻫﻲ ﺟﺘﻲ ﻗﺎﻟﻴﻦ‪ ،‬ﭜﺮﻳﻞ ﻛﭙﮍا‪ ،‬ﭤﺎﻧﻮ‪ ،‬زﻳﻮر ۽ ﻫﭥﻴﺎرن ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﭔﻴﻮن ﺷﻴﻮن‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﭸﺎ ﺑﻪ ﺑﺎﻏﻦ ﮐﻲ اﻫﮍي ﻃﺮح رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﺌﺎ ۽‬
‫ﻣﻮر اﭸﺎ ﺑﻪ اﺗﻲ اوﺋﻴﻦ ﮔﻬﻤﻨﺪا ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ ﺟﻴﺌﻦ اﻣﻴﺮن ﺟﻲ دور ۾ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫)‪(Chor- Baqr‬‬ ‫ر ﺐ ‪/‬ﺐﺌ‬

‫ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ﭼﻮر ﺑﻜﺮ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “ﭼﺎر ﭜﺎﺋﺮ”‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ‪1560‬ع ۾‬
‫ﺷﻴﺒﺎﺋﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ان ﻋﻈﻴﻢ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر‬
‫ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ۽ اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ان ﺟﻲ اﺳﺘﺎد ﺟﻮﻳﺒﺮ ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻼم ﺧﺪﺟﻪ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﺤﻔﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫اﻧﺘﻘﺎل ‪1563‬ع ۾ ﭤﻴﻮ‪1593 .‬ع ۾ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻼم ﺟﻲ ﭘﭧ ‪ Khodja Bakar Sadi‬ﺟﻲ وﻓﺎت‬
‫ﭤﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻲ‪ ‬وٽ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ‬
‫ﭔﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻴﺌﻦ ‪ Abubakar Fazl‬۽ ‪ Tojidin Khasan‬ﮐﻲ ﺑﻪ اﺗﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻨﻦ ﭼﺎرﺋﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻦ ﺟﻮ ﻟﻘﺐ “ﺑﻜﺮ” ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي “ﭼﻮر ﺑﻜﺮ” ان ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭠﺎﻫﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺻﻮﻓﻴﻦ ﺳﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺻﻮﻓﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺟﻮ‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي‪ ‬رﮐﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺪس ﺗﺮﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﻣﺎن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻲ ﮘﻮٺ ‪Qasr-i‬‬
‫‪ -Arifan‬۾ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺻﻮﻓﻲ ازم دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ۾ ﺳﭡﻲ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪي وڏي اﻫﻤﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭼﻮرﺑﻜﺮ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾ ﺧﺪﺟﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﻴﺪ ﺟﻲ وﻓﺎت ﮐﺎن‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺷﺮوع ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ 20 .‬ﺳﺎﻟﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ اﻫﻲ اﻫﻢ رﻳﺎﺳﺘﻲ ﻋﻬﺪن ﺗﻲ ﻗﺎﺑﺾ رﻫﻴﺎ ۽‬
‫ﺣﻜﻤﺮان ﻋﺒﺪا� ﭔﺌﻲ ﺟﺎ اﺳﺘﺎد رﻫﻴﺎ‪ .‬ﺧﻴﺎل اﻫﻮ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﻴﺪ‬
‫ﻫﻚ ﺻﺎﻟﺢ ﺧﻠﻴﻔﻪ ﺟﻲ اوﻻد ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻣﺤﻤﺪﷺ ﺟﻮ ﭘﻴﺮوﻛﺎر ۽ ﺟﻮﻳﺒﺮ ﺳﻜﮧ ﺳﻴﺪ‬
‫ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻮ ﺑﺎﻧﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻮﻳﺒﺮﺳﻚ )‪ (Djuybarsk‬ﺧﺎﻧﺪان ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺟﻲ ﮘﻮٺ ﺟﻮﻳﺒﺎري ‪ Jubari‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎن ورﺗﻮ‪ ،‬ﺟﭥﺎن ﺟﺎ اﻫﻲ ﻫﺌﺎ‪ 13-12 .‬ﺻﺪي ۾‬
‫وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺻﻮﻓﻲ ﺑﺮادرﻳﻮن ﻗﺎﺋﻢ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﺳﭛ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﺑﺎاﺛﺮن ﻣﺎن‬
‫ﻫﻚ ﺧﺪﺟﮕﺎن ‪ Khodjagan‬ﺑﺮادري ﻫﺌﻲ ﺟﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي ﺑﺮادري‪ ‬ﺟﺎ ﺑﻨﻴﺎد ﺟﻮڙﻳﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺑﺨﺎرا ﮐﺎن اٺ ﻣﻴﻞ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺳﻤﻴﺘﺎن )‪ (Sumitan‬ﮘﻮٺ‬
‫۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺪﻳﻢ ﺣﺼﻮ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺑﺎﻧﻲ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﻴﺪ‬
‫‪226‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻲ ﺗﺪﻓﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﮘﻮٺ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ‪16‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ‬
‫ﻧﺼﻒ ۾ رﻳﺎﺳﺘﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺟﻮ درﺟﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ورﺗﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺷﻴﺦ ﺧﺪﺟﻪ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻼم ۽ ان ﺟﻲ ﭘﭧ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﻴﺪ ﺟﻲ ﻳﺎد ۾‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﭔﻴﻮ ۽ ان ﺟﻮ ﭘﻲ‪ ‬اﺳﻜﻨﺪر‬
‫ﺧﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﻣﺤﻤﺪ اﺳﻼم ﺟﻮ روﺣﺎﻧﻲ ﺷﺎﮔﺮد ﺳﻤﺠﻬﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪16 .‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﺟﻲ وچ ۾ ﺷﻴﺦ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺪﺟﻪ ﺟﻲ ﺗﺤﺖ ﺟﻮﻳﺒﺮ ﺳﻴﺪ “ﻧﻘﺸﺒﻨﺪﻳﻪ” ﺻﻮﻓﻲ‬
‫ﺑﺮادري ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻲ ﻛﺌﻲ ۽ ﺷﻴﺒﺎﻧﻴﺪ ﺳﻠﻄﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺷﻴﺦ‬
‫ﺧﺪﺟﻪ اﺑﻮﺑﻜﺮ ﺳﻴﺪ ﺟﻮ ﭘﭧ ان ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻲ‪ ‬واﻧﮕﺮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ۽ ﺧﺎﻧﻴﺖ ‪ Khanat‬ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏن ﺟﺎﮔﻴﺮدارن ﻣﺎن ﻫﻚ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ وٽ ﺑﺨﺎرا‪ ،‬ﺳﺮﻗﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺮﻣﻴﺰ‪ ،‬ﺑﻠﺦ‪ ،‬ﻫﺮات‪ ،‬ﻣﺮو‪ ،‬ﻣﻴﺸﺮ ۽ ﭼﺎر دزوﺋﻲ ۾ زﻣﻴﻦ‬
‫۽ ﭔﻲ ﺟﺎﺋﻴﺪاد ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺑﻠﻜﻞ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ ﺻﺮف‬
‫ﻫﻜﮍو ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺷﺎﻳﺪ اﺗﺎن ﺟﻲ ﺳﺎر ﺳﻨﭝﺎل ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺳﻜﻞ ﺑﺎغ ﻫﻮ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﻴﺎرو اﭸﺎ ﺧﺘﻢ‬
‫ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ وﮢﻜﺎري اﻳﺘﺮي ﺳﺮﺳﺒﺰ ﻧﻪ ﭤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬وڏو ﻣﻴﺪان ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﻫﻲ ﮐﻠﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﺌﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دروازن ﺟﻲ آڏو ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻛﺎٺ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺰدور ان ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻛﻢ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﺪر وﭸﮡ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ ﺋﻲ ﻧﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﺎن ﺟﻬﺎﺗﻲ ﭘﺎﺋﻲ اﻧﺪر ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﺪر‬
‫وڏا ﻣﺤﺮاﺑﻦ واﻧﮕﺮ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وڏي اﮜﮡ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﮜﮡ‬
‫ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﻣﺤﺮاﺑﻦ وارا داﻻن ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ۽ ﻫﺎل ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﺟﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫وچ اﮜﮡ ۾ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﻧﻬﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ﺳﻮﻧﻬﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ‬
‫ﻛﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬وچ ۾ ﻫﻚ ﺣﻮض ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ان وﻗﺖ ان ۾ ﭘﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﻮ ۽ ﺳﺨﺖ ﻣﻴﺮو ۽ﮔﻨﺪﮔﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺮﻣﺖ ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﺎ ﻣﭩﻲ اڏﻧﺪي ﻫﻮﻧﺪي اﻫﺎ اﺗﻲ ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻨﺪي وﺋﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭼﻮر‪-‬ﺑﻜﺮ‬
‫ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ڏﺳﮡ ﻣﺤﻞ ﻫﻚ “ ُﻣﺮدن ﺟﻮ ﺷﻬﺮ” ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ڏﻳﺎري رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﮔﻬﭩﻴﻮن‪ ،‬اﮜﮡ‪ ،‬دروازه‪ ،‬ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ ﻗﺒﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻗﺒﺮون ﮔﻬﮣﻴﻮن ﻛﺮي ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن‬
‫ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ﺑﻪ ڏﻧﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ان ۾ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬دروازه ﺑﻪ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺑﻠﻜﻞ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ۽ ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻮ ﭘﺮ اﺗﻲ ﻣﻮرن ﺟﻮ‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻮ ﻛﻨﻬﻦ وﻗﺖ ﺑﻲ ﺳﺮو آواز ﭔﮅڻ ۾ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫‪227‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﺎٿ وﮢﻦ ﺗﻲ وﻳﭡﻞ ﭘﮑﻲ ﺑﻪ ڏﺋﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬۽ اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﺗﺮﺳﮡ ۽ ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ‬
‫ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ اﺗﺎن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬واﭘﺲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬اﭼﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻮﭨﻞ‬
‫ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻻﭤﻮ‪ .‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ اﺗﺎن ﺋﻲ ﻟﺐ‬
‫ﺣﻮض ﻃﺮف ﻣﮍﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬واٽ ﺗﻲ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻟﺐ ﺣﻮض‬
‫واري رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻴﻨﻮ ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻮ ﻫﻮ ۽‬
‫رات ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮﻫﻴﻨﺌﺮ اﻧﺪر وﻳﻬﮡ ﺟﻮ ارادو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﻧﺪر رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺳﭵﻮ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﮀﺖ ﭜﺖ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﭤﻨﭝﺎ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﭘﮡ ﺳﻬﮣﺎ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ان‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ اﻳﺘﺮي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻮ اﻫﻮ ﻫﻚ ﻣﺤﻞ واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ‬
‫اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ”.‬رات ﺟﻮ ﺗﻪ ﺗﻮت ﺟﻲ وﮢﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن وﻳﻬﻲ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎڌي‬
‫ﻫﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺗﻮت وڻ ﺟﻲ‬
‫ﻫﻴﭡﺎن ﻫﻚ ﭘﺮﺳﻜﻮن آراﻣﺪه ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ رواﻳﺘﻲ ازﺑﻚ ﮐﺎڌي ﻳﺎ ﺻﺮف‬
‫ﻫﻚ ﻛﻮپ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﻳﺎ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﺷﺎدي ﺷﺪه ﺟﻮڙا‪ ،‬ﺧﺒﺮن ﺟﻮ ﺗﺒﺎدﻟﻮ ﻛﺮڻ وارا ﻛﺮاڙا ﺧﻮاﺗﻴﻦ ۽ ﻣﮍدن ﺟﺎ‬
‫ﮔﺮوپ‪ ،‬ﮔﭗ ﺷﭗ ﻛﺮڻ وارا ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ،‬ﭘﻮرا ﭔﺎرن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺧﺎﻧﺪان وﻏﻴﺮه ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻲ‪ ‬اﻫﮍو ﺗﻪ ﭘﺴﻨﺪ آﻳﻮ ﺟﻮ وري ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺑﻪ اﭼﮡ ﺗﻲ دل ﮀﻚ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭜﺎﭴﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ ۽ ﺟﮍي ﭔﻮﭨﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ازﺑﻚ ﮔﺮل ﭤﻴﻞ ﮔﻮﺷﺖ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﺧﺎص ﻛﺮي ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﮐﺎڌي ﺟﻮ آرڊر‬
‫ڏﻧﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﮔﻮﺷﺖ ۽ ﭜﺎﭴﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭼﺎﻧﻮر ۽ ﻧﺎن ﺟﻮ ﺑﻪ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ رات واﻧﮕﺮ ﻧﻪ ﭼﻨﮉ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ وﮢﻦ ﻣﺎن ﻟﻴﺌﻮ ﭘﺎﺋﻲ ﻣﺎﺣﻮل ﮐﻲ روﻣﺎﻧﻮي‬
‫ﭠﺎﻫﻲ ۽ ﻧﻪ ﺋﻲ ﭘﺎپ ﻣﻴﻮزڪ ﮀﻮ ﺗﻪ ازﺑﻚ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﺘﻲ ﮐﺎﺋﮡ‪ ،‬ﭘﻴﺌﮡ ۽ ﻧﭽﮡ ﺟﻲ ﻻ‪‬‬
‫اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﻣﺎﺣﻮل ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ وﻳﭡﻞ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ڏﺳﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ روﻳﻮ دوﺳﺘﺎﮢﻮ‪ ،‬۽ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻴﻨﺪڙ‬
‫ﭼﻬﺮو ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻲ ڏﺳﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺳﺮوس ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻲ ۽ ﺗﻴﺰ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻻﺋﻴﻦ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﮐﺎڌو اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺑﮏ ﺑﻪ ڏاڍي ﻟﮙﻲ ﻫﺌﻲ رﻓﻴﻊ ﺗﻪ‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﮐﺎﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﭘﮁﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﮀﻮ ﭔﻦ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﻮ ﺧﻴﺮ ﺗﻪ آﻫﻲ؟ ﺟﻮاب ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﭨﻴﻮن ﻫﭣ ﺑﻪ ﻫﺠﻲ ﻫﺎ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺑﻪ ﮐﺎوان ﻫﺎ ﮀﻮﺗﻪ ﺑﮏ ڏاڍي ﻟﮙﻲ آﻫﻲ‪ .‬۽ ﮐﺎڌي ﺟﻲ ﻟﺬت ۽ ﺧﻮﺷﺒﻮ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﺘﺎﺋﻲ ﭘﺌﻲ‪”.‬‬
‫ﻣﺎن ﻫﻦ ﮐﻲ ﺣﻴﺮت ﺳﺎن ڏﺳﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ‪“ :‬اﺋﻴﻦ ﮀﻮ ﭘﺌﻲ ڏﺳﻴﻦ‪”.‬‬
‫‪228‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ اﺛﺮ ﭤﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪”.‬‬ ‫ﻣﻮن ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ ﺗﻮﺗﻲ ﺑﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﻛﻴﺌﻦ؟‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ُﻣﻼّ‬ ‫ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﻣﺎﻧﺲ ُﻣ ّ‬
‫ﺟﻮ ﺗﻤﺎم ﻣﺼﺮوف ڏﻳﻨﻬﻦ ﮔﺬرﻳﻮ‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ ﭤﻜﻞ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻬﺮ ﻣﻮﭨﻴﻮ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺑﮏ‬
‫ﺳﺘﺎﺋﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬اﭼﻲ ﮐﺎڌي ﺗﻲ ﻛﮍﻛﻴﻮ ۽ ﭔﻨﻬﻲ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﮐﺎﺋﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ زال‬
‫ﭘﮁﻴﺲ ﺗﻪ ﭔﻨﻬﻲ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﮀﻮ ﭘﻴﻮ ﮐﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ان ﺗﻲ ُﻣ ّﻼ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪“ :‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ ﭨﻲ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ‬ ‫ﻫﭣ ﻧﻪ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﭔﻦ ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻴﺎن‪ ”.‬اﺻﻞ ۾ ُﻣ ّ‬
‫ﻫﺮ ﮘﺎﻟﻬﻪ ۾ ﻛﻮﻧﻪ ﻛﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻣﺰاﺣﻴﻪ ﻛﺮدار‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻦ ﭤﺎ ﭘﺮ ﻫﻮ وڏو ﻓﻼﺳﻔﺮ ۽ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ادب رﮐﮡ وارو ﺷﺨﺺ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﻫﺮ وﻗﺖ‬
‫ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺳﺎن وڙﻫﻲ ﻋﻮام ﮐﻲ اﻧﺼﺎف ڏﻳﺎرڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﺑﻪ ﻛﻨﺪو رﻫﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﻋﻮام ﺟﻲ ﭨﻴﻜﺲ ﻣﺎن ﻋﻴﺶ ﻋﺸﺮت ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻏﻠﻂ ﻛﻢ ﻛﺮڻ ﮐﺎن ﺑﻪ روﻛﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭼﻮﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﺑﻪ ﻣﺎن‬
‫اﻫﻮ ﺳﻤﺠﻬﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ اﻫﻮﺋﻲ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ﺣﻜﻤﺮان ﭔﻨﻬﻲ ﻫﭥﻦ ﺳﺎن ﭰﺮﻟﭧ ﻛﻦ ﭤﺎ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭨﻴﻮن ﻫﭣ ﺑﻪ ﻫﺠﻲ ﻫﺎ ﺗﻪ ان ﻣﺎن ﺑﻪ ﻓﺎﺋﺪو وﭠﻦ ﻫﺎ‪”.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺎﻧﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي وﻳﭩﺮ ﮐﻲ ﺑﻞ ﺟﻮ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻦ ﺟﻠﺪي آﮢﻲ‬
‫ڏﻧﻮ‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ اﭤﻲ ﺑﺎزار ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮ ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬اﺗﻲ وري ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺳﻬﮣﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺘﻲ ﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن وري‬
‫ﻟﺐ ﺣﻮض ﺟﻲ ﻃﺮف اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮔﻬﻤﮡ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻨﮃا ﺑﺮﮔﺮ ﺷﺎپ‬
‫۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﻠﻨﺪي ﻫﻠﻨﺪي اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺑﻪ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻮا ﺧﻮري‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﭔﺌﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﺗﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺳﺠﺎڳ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ وﻗﺖ ۽‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺟﻲ وﻗﺖ ۾ ﻛﻮﺑﻪ ﻓﺮق ﻧﻪ ﻫﻮ ﺗﻨﻬﻦ ﻛﺮي اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اک ُﮐﻠﻲ وﺋﻲ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۾ ﮐﻠﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اڄ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪاﺳﻴﻦ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﭔﻴﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ڏاﻧﻬﻦ رخ ﻛﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺳﻮ ﺗﻴﺎر ﭤﻴﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اڄ رﻓﻴﻊ‬
‫اڳ ۾ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ وﻳﻮ ﻣﺎن ﺑﻪ ﺗﻴﺎر ﻫﺌﺲ ﭘﺮ ﺻﺮف ﻣﻴﻜﭗ ﺑﺎﻗﻲ ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ۾ آﻫﻴﺎن ﺳﻮ ان‬ ‫ﺗﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﻞ ﻣﻮن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ ﻣﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ُﻣ ّ‬
‫ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻪ ﻣﻮن ﻫﻦ ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅاﺋﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ُﻣ ّﻼ ﮐﻲ اﺧﻼﻗﻲ وﻋﻆ ڏﻳﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻛﻮ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﻤﺠﻬﻪ‬
‫۾ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ اﭼﻲ آﺧﺮﻛﺎر ان ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻚ اپ ﮐﻲ ﺗﻨﻘﻴﺪ ﺟﻮ ﻧﺸﺎﻧﻮ ﺑﮣﺎﻳﻮ ۽‬
‫‪229‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“:‬دوﺳﺘﻮ! اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻮرﺗﻦ ﮐﻲ ﺟﻬﻠﮡ ﮐﭙﻲ‪ .‬ﻣﻴﻚ اپ ﻛﺮڻ ۽‬
‫ﻫﺎر ﺳﻴﻨﮕﺎر ﻛﺮڻ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﻄﺮت ﺟﻲ ﺧﻼف ورزي آﻫﻲ‪ .‬ﺳﭡﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﺎﻫﻲ‪ ”.‬ﭘﺮ ﭔﮅڻ‬
‫وارن ﻛﺎوڙﺟﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺗﻨﻬﻨﺠﻲ زال ﺗﻪ ﻣﻴﻚ اپ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﮀﻮ ﻧﭥﻮ‬
‫ﺟﻬﻠﻴﻦ‪ ”.‬ان ﺗﻲ ُﻣ ّﻼ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ان ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ﻣﻴﻚ اپ ۾ اﻫﺎ ڏاڍي‬
‫ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻟﮙﻲ ﭤﻲ‪ ”.‬ﺳﻮ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺎ ﻫﻮﻧﺪؤ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮐﻲ ﮀﺎ‬
‫ﻛﺮڻ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﺮ ﻛﻢ ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ‪ Breakfast‬ﺟﻲ ﻛﻤﺮي ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻧﻮﺟﻮان ﻋﻮرت اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﻮش آﻣﺪﻳﺪ ﭼﻴﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺳﻼم ﻛﻴﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ۽ ﻛﻤﺮو ﻧﻤﺒﺮ ﭔﮅاﺋﻲ ﻣﻴﺰ ﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اوڏي ﻣﻬﻞ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﻳﺎ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ؟! اﺳﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﺎڌو ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﺎل ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي‬
‫رواﻳﺘﻲ اﻧﺪاز ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺣﻴﺮان ﻛﻦ ﺣﺪﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ آرٽ ﺟﻮ ﻧﻤﻮﻧﻮ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﮀﺖ ﮐﻲ ﻛﺎٺ ﺟﻮن ﻧﻨﮃﻳﻮن وڏﻳﻮن ﻛﺎﻣﻮن ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﺟﺪﻳﺪ ﻗﺴﻢ ﺟﺎ ﻛﺮﺳﭩﻞ ﺟﺎ ﻓﺎﻧﻮس ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭜﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﺑﺎﻧﺲ ﺟﻲ ﻛﺎٺ ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻛﭥﻲ ﺳﮅا‪ ،‬ﻛﭥﻲ ﭨﻴﮇا اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﺧﺎﻟﻲ ﭜﺖ ﺗﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻟﮙﻞ ﭤﻨﭝﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭜﺮت ﭜﺮﻳﻞ ﻛﭙﮍي ﺳﺎن ۽ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا ﻏﺎﻟﻴﭽﺎ ﻟﮙﺎﺋﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﺳﻬﮣﻮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮاﮢﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻮن درﻳﻮن ۽ دروازه ﭠﻬﻴﻞ ﺑﻬﺮﺣﺎل ان ﺟﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﮐﻲ ڏﺳﻨﺪا‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻧﻴﺮن ۾ ﺑﻪ ﻣﺼﺮوف رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان آرٽ ﮔﻴﻠﺮي ۾ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻃﺮف ﻧﻜﺮي ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭘﺮاﮢﻦ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬
‫ﮔﻨﺒﺬن ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﭘﺎﺋﻲ ﻛﻼن ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻣﺎن ﮔﺬرﻧﺪا اﭼﻲ آﺧﺮﻛﺎر آرڪ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Ark Fortress‬‬ ‫آرگ‪/‬آرڪ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻛﺸﺎدو ﻗﻠﻌﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻠﻌﻮ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ‪ 5‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي‬
‫ﺟﻲ آﺳﭙﺎس ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻓﻮﺟﻲ ڍاﻧﭽﻮ ﻫﺠﮡ ﮐﺎڻ ﺳﻮا‪ ،‬ﺑﻨﻴﺎدي ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﮘﻮٺ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺣﺼﻲ ۾‪ ،‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺎﻫﻲ‬
‫درﭔﺎرﻳﻦ آﺑﺎد ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺳﭙﺎس ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬
‫ﻫﻚ وڏو ﻗﻠﻌﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﺮﺗﻴﺐ وار ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ۾ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اوﻟﻬﻪ‬
‫ﮐﺎن اوﭜﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭤﻮرڙو ڊﮔﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اﺗﺮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 800‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺖ ﻣﭩﻲ ۽ ﮔﺎري ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ ﭘﮑﻴﮍ ‪ 110‬اﻳﻜﮍن ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ‪ 16‬ﮐﺎن ‪ 20‬ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ وچ‬
‫‪230‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫۾ آﻫﻲ‪ .‬رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻗﻠﻌﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۽ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻨﺪا رﻫﻴﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي اﺗﻲ ﻫﻚ وڏو ﺟﺒﻞ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻣﻮﺟﻮده ﻗﻠﻌﻮ آﺑﺎد آﻫﻲ‪.‬‬
‫آرڪ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﻣﺸﻬﻮر ﺣﻮاﻟﻮ ‪ 960-899‬ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ “ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ” ۾ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫آﻫﻲ اﺑﻮﺑﻜﺮا ﻟﮑﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‪“:‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﻨﺪو ﺳﭛ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻠﻌﻮ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻠﺪي ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ان ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﻮ‪”.‬‬
‫اﺑﻮﺑﻜﺮا ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ آﺧﺮي ﺣﻜﻤﺮان آﻳﻮ ﺗﻪ ان داﻧﺸﻮرن ﺳﺎن‬
‫ُ‬
‫اﻛﺒﺮ )ﺳﺘﻦ‬ ‫ﻣﺸﻮرو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺣﺴﺎب ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻣﺸﻮرو ڏﻧﻮ ﺗﻪ‪ُ “ :‬دب‬
‫ﺳﺘﺎرن ﺟﻮ ﻣﻴﮍ‪ ،‬ﮐﭧ( واﻧﮕﺮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺘﻦ ﺳﺘﺎرن ﺳﺎن ﮔﮇ ﺳﺖ ﻛﻨﮉن‬
‫ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻚ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺖ ﭠﺎﻫﻲ ﻗﻠﻌﻮ ان ﺟﻲ اﻧﺪر ﭠﺎﻫﻴﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻴﮡ ﮐﺎن‬
‫ﺑﭽﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ ”.‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﻫﻮ ﻗﻠﻌﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫آرگ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ﺟﻮ ﺻﺤﻴﺢ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن اﻧﺪازو ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ‪500‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﮔﺎﻫﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﺎ ﭼﻴﻒ وزﻳﺮ‪ ،‬ﻓﻮﺟﻲ رﻫﻨﻤﺎ ۽ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻧﻮﻛﺮ رﻫﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺳﭙﺎﻫﻴﻦ ﺑﺨﺎرا ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ان ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ اﺗﻲ ﭘﻨﺎﻫﻪ ورﺗﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻓﺎﺗﺤﻦ ان ﮐﻲ ﭨﻮڙي ﮀﮇﻳﻮ ۽ ﻓﺘﺢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﺗﻲ ﻫﻚ ﭔﻲ اﻓﺴﺎﻧﻮي آﮐﺎﮢﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﺌﻲ ﺗﻪ آرگ ﺟﻮ ﺧﺎﻟﻖ ﻣﻬﺎ ﻛﺎوي ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺟﻮ ﻫﻴﺮو ﺳﻴﺎوش ‪ Siyavush‬ﮐﻲ ان وﻗﺖ ﺟﻲ اﻓﺮاﺳﻴﺎب ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ ۾ ﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﭨﻴﻠﻲ ﻣﺎ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻮران ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن ﻣﻠﻚ ۾‬
‫ﻟﻜﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻲ ڌي‪ ‬ﺳﺎن ﻋﺸﻖ ﭤﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﺟﻮ ﭘﻲ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺷﺮط ﺗﻲ‬
‫راﺿﻲ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﮀﻬﻦ ﻣﻬﻴﻨﻦ ۾ ﻫﻮ اﻫﮍو ﻗﻠﻌﻮ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮي ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ڏاﻧﺪ ﺟﻲ ﮐﻞ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﺷﺮط اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ اﻫﻮ ﺧﻴﺎل ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ دل ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وﭸﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻴﺎوش اﻫﺎ ﺷﺮط ﭘﻮري ﻛﺮي‬
‫ورﺗﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻗﻠﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ڏاﻧﺪ ذﺑﺢ ﻛﺮاﺋﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﮐﻞ ﺟﻮن ﺗﻤﺎم ﺳﻨﻬﻴﻮن ﭘﭩﻴﻮن ﻛﭩﺮاﻳﻮن‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ ﭘﭩﻴﻦ ﮐﻲ ﻣﻼﺋﻲ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ‬
‫ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺖ ﺗﻲ ﭼﻤﺒﮍاﺋﻲ ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ اﻫﮍي ﻃﺮح ان ﺷﺮط ﮐﭩﻲ ورﺗﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺗﻲ رودﻛﻲ‪ ،‬ﻓﺮدوﺳﻲ‪ ،‬اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬ﻓﺎراﺑﻲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﻛﻢ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي رﮐﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﻟﮑﻴﻮ ﻫﻮ‬
‫ﺗﻪ‪ :‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﻫﻦ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻣﺎن اﻫﮍا اﻫﮍا ﻛﺘﺎب ﻣﻠﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻧﻪ ڏﭠﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﻮن‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﮍﻫﻴﻮ ۽ ان ﻣﺎن ﻫﺮ ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان ۽ ﻫﺮ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺲ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫‪231‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آڏو ﻋﻠﻢ ﺟﻲ ان ﻋﻤﻴﻖ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ۾‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﺟﺎ اﻫﻲ اﻟﻬﺎﻣﻲ راز ﻇﺎﻫﺮ ﭤﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ وﺟﻮد‬
‫ﺟﻮ ﻣﻮن ﺗﺼﻮر ﺑﻪ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪1920‬ع ۾ روﺳﻲ ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻨﮕﻲ ﺟﻲ دوران ﺟﻨﺮل ﻣﻴﺨﺎﺋﻞ ﻓﺮوﻧﺰ ﺟﻲ ﻛﻤﺎن‬
‫ﺗﺤﺖ ﺳﺮخ ﻓﻮج ﺟﻲ ﻓﻮﺟﻴﻦ ارگ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻧﻘﺼﺎن ﭘﻬﭽﺎﻳﻮ‪ .‬ان ﺗﻲ ﻫﻮاﺋﻲ ﺟﻬﺎزن‬
‫ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺑﻤﺒﺎري ﺑﻪ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮ وڏو ﺣﺼﻮ ﮐﻨﮉر‬
‫۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ آﺧﺮي اﻣﻴﺮ ﻋﻠﻴﻢ ﺧﺎن )‪1944-1880‬ع(‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺷﺎﻫﻲ ﺧﺰاﻧﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻓﺮار ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﮐﻲ‬
‫اڏاﺋﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ان ﺟﻲ ﺧﻔﻴﻪ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺣﺮم ۽ ﭔﻴﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن دﺷﻤﻨﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻋﻠﻢ ۾ ﻧﻪ اﭼﻦ ﭘﺮ ان ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺗﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ڏاڍي رﻋﺒﺪار ۽ ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ واري آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ان وﻗﺖ رﻳﮕﺴﺘﺎن ۾ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬دروازو ڏاڍو ﺧﻮﺑﺼﻮرت آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﭔﻪ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺳﺎن ﮘﻨﮃﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﻤﺮا ۽ ﮔﻴﻠﺮﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻗﺪﻳﻢ دور ۾‬
‫دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻛﻮڙا ﻟﭩﻜﺎﻳﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ اﻣﻴﺮ ﺟﻲ ﻃﺎﻗﺖ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮڻ ﻫﻮ ۽ ﻫﻚ ﻣﻮرخ ‪ Narshahi‬ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺟﻮ اﺻﻠﻲ ﻧﺎﻟﻮ ‪ Numidjket‬ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ۾ ﻫﻚ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﺣﻜﻤﺮان ﺟﻮ‬
‫اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻛﻤﺮو‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﻦ ﺟﻮ ﻛﻤﺮو ۽ ﻣﻨﺪر ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻴﺎوش ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺎرا ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ اوﭜﺮ واري دروازي ﺗﻲ ان ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﻋﺰت ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‬
‫۽ ﻫﺮ ﺳﺎل ﻧﻮروز ﺟﻲ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ اﺗﻲ ﻛﻜﮍن ﺟﻲ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح اﺳﺎن آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﻫﻠﻨﺪا ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻧﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ اﭜﻲ اوﻧﭽﺎﺋﻲ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻧﻮﻛﺪار آرچ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺪر دروازو ۽ دروازي ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻮري‬
‫ڊﮔﻬﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮐﺎﭔﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﺟﻲ آﻓﻴﺲ ﻫﺌﻲ رﻓﻴﻊ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﻗﻄﺎر ۾ ﺑﻴﭡﻮ‪ .‬ﻗﻄﺎر ﮔﻬﮣﻲ وڏي ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻠﺪي ﭨﻜﻴﭧ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي اﮘﺘﻲ وڌڻ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ۾ ﭤﮅﻛﺎر ﻫﺌﻲ اﺋﻴﻦ ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن اي ﺳﻲ ۾ آﻫﻴﻮن‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺳﻮﻧﻴﺮس ۽ اﺗﺎن ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﺟﻲ ﺷﻴﻦ‬
‫ﺳﺎن ﺳﺠﻴﻞ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﭙﮍا‪ ،‬ﺟﻴﻮﻟﺮي‪ ،‬ﻣﺠﺴﻤﻪ‪ ،‬ﻣﺼﺮي ﺧﻄﺎﻃﻲ‪ ‬ﺟﺎ‬
‫اﻋﻠﻰ ﻧﻤﻮﻧﺎ‪ ،‬ﭼﺎﭔﻴﻮن ۽ ﻟﻮﻫﻪ ﺟﻮن ﭔﻴﻮن ﺷﻴﻮن‪ ،‬ﻣﻴﮡ ﺑﺘﻴﻮن‪ ،‬ﻛﺘﺎب اﻧﮕﺮﻳﺰي ۽‬
‫روﺳﻲ ۽ ﭘﺮﺷﻴﻦ زﺑﺎن ۾‪ ،‬ﻧﻘﺸﺎ وﻏﻴﺮه ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻴﻮن ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻧﺎدر ﺷﻴﻮن‬
‫وﻛﺮي ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ان ڏﻳﮃي‪ ‬ﺗﻲ ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺟﺎ ﺟﻴﻞ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺠﺴﻤﻪ زﻧﺠﻴﺮن ۾ ﺟﻜﮍﻳﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭼﺎڙﻫﻲ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ۽‬
‫‪232‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ ﺳﻠﺴﻠﻮ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﺮدي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن اﺗﻲ ان‬
‫ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﺎ ﺳﭡﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮن‬
‫ﺟﺎ ﻓﺮﻳﻢ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻋﺮﺑﻲ‪ ،‬ﻓﺎرﺳﻲ ۽ ﻋﺮاﻗﻲ ﺗﺤﺮﻳﺮون ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻫﻲ‬
‫ﺋﻲ ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﮀﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ۾ روﺷﻨﺪان ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻣﺎن روﺷﻨﻲ ۽ ﻫﻮا ﺟﻮ ﮔﺬر ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﭥﻲ ﻫﺌﻲ ۽ رواﻳﺘﻲ اﻧﺪاز ۾‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﺳﭡﻲ اﻧﺪاز ۾ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﺮي‬
‫ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﻣﻴﻨﺎﻛﺎري‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎدر ﻧﻤﻮﻧﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺧﺎن‬
‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ ﺟﻲ دور ‪1680‬ع ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ان ﺟﻲ ﮀﺖ ۾‬
‫ﭼﺎﻟﻴﻬﻪ ﮀﻮﻛﺮﻳﻦ ﮐﻲ ﺗﺸﺪد ﻛﺮي دﻳﻮار ۾ ﻟﻨﺒﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﺎﺟﭙﻮﺷﻲ‬
‫واري ﻫﺎل ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﺎل ﺗﻪ ﮀﺎ ﻫﻮ ﻫﻚ ﭼﺌﻦ ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﮀﺖ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭼﺒﻮﺗﺮو ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻛﺮﺳﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮀﭧ ﺑﻪ‬
‫ﻟﮙﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﺘﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺗﺎﺟﭙﻮﺷﻲ ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ‬
‫ڊرﻳﺲ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭘﺎﺋﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻛﭙﮍن ۾ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃراﺋﻲ رﻫﻴﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن اﻫﻮ ﻛﻢ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻓﻮﭨﻮ ﻛﮃرا‪ ‬ﻧﻪ‪ ،‬ان ﻧﻪ ﻛﮃراﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻣﻮن ﭘﮁﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﮀﻮ ﻧﭥﻮ ﻛﮃراﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮن ان وﻗﺖ اﻫﻮ ﺳﻮال ﺿﺮور‬
‫ﻛﺮﻳﻦ ﻫﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﺗﻮﮐﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻚ ﻣﻨﭧ ﺟﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻣﻠﻲ ﺗﻪ ﻛﻬﮍو ﻛﻢ‬
‫ﻛﻨﺪﻳﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺟﻮاب ڏﻳﮡ ڏﮐﻴﻮ ﭤﻲ ﭘﻮي ﻫﺎ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﻧﻪ‬
‫ﻣﻠﻲ ﭘﺮ ان ﺟﺎ ﭘﺮاﮢﺎ ﻟﭥﻞ ﻛﭙﮍا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﺎن ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ ﻛﻨﺪو آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﮐﻲ ﻫﺰارﻳﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮن ﭘﺎﺋﻲ ﭼﻜﺎ ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬اﺗﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﺑﻪ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن ۽ اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﺎرﭘﻴﭧ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬رﮐﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﭤﻮري ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﮙﻬﻴﻮن ﺟﻴﺌﻦ اﻣﻴﺮن‬
‫ﺟﺎ رﻫﺎﺋﺶ ﮔﺎه‪ ،‬ﻛﻮرٽ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺎﻧﻪ‪ ،‬ﮔﻬﻮڙن ﺟﺎ اﺻﻄﺒﻞ وﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ﺳﭝﻨﻲ ﻛﻤﺮن ۾ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻴﻦ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻴﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﭤﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﭙﮍا‪ ،‬زﻳﻮر‪ ،‬ﭤﺎﻧﻮن‪ ،‬ﻫﭥﻴﺎرن ۽ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﮜﮡ ﺗﻤﺎم وڏو ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻴﻮن ﺟﻴﺌﻦ ُﺗﻮﺑﻦ‪ ،‬ﮔﺎڏڙن وﻏﻴﺮه‬
‫ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻴﭟ ڏﺳﺠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ َﺳﭵﻮ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺑﺨﺎرا ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺣﺴﻦ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﮔﻬﻤﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‬
‫دروازي ﺗﻲ ﻫﻚ اﺳﺮاﺋﻴﻞ ﻣﺎن آﻳﻞ ﮔﺮوپ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن ﭤﻮري ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ‬
‫ﻛﺮي ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﭸﺎ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ‬
‫ﺑﺎﺧﺘﺮي اٺ ﺑﻴﭡﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬دﻧﻴﺎ ۾ اﭠﻦ ﺟﺎ ﭔﻪ وڏا ﻗﺴﻢ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻜﮍو ﺗﻪ ﻋﺮﺑﻲ اٺ‬
‫‪233‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ اﻛﺜﺮ ﮔﺮم ﺻﺤﺮاﺋﻲ ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ۽ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭔﻴﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺑﻪ اٺ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﻗﺴﻢ‬
‫ﺑﺎﺧﺘﺮي ﻳﺎ ‪ Bactrain‬ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ اﭠﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ وري ﺳﺮد رﻳﮕﺴﺘﺎن‬
‫ﺳﺎن ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ “ﺑﺎﺧﺘﺮ” آﻫﻲ ان ﺟﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺳﺎن ان‬
‫اٺ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “ﺑﺎﺧﺘﺮي اٺ” رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻲ اٺ ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﻨﮕﻮﻟﻴﺎ‪ ،‬ﭼﻴﻦ‬
‫وﻏﻴﺮه ﺟﻲ ﭤﮅن ﻋﻼﺋﻘﻦ ۾ ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭘﭟ ﺗﻲ ﻫﻚ ﺟﻲ ﺑﺪران ﭔﻪ ﭤﻮﻫﺎ‬
‫ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﻗﺪ ﺟﻮ ﻧﻨﮃو ۽ ﺟﺴﻢ ﻣﻀﺒﻮط ۽ وار ﺗﻤﺎم ﮔﻬﺎﭨﺎ ۽ وڏا ﻫﻮﻧﺪا اﭤﺲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ان ﺟﻮ ﻛﺮدار ادا ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺮدي‪ ‬ﮐﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﭽﺎﺋﻴﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﺮدي‪ ‬۾ آرام‬
‫ﺳﺎن رﻫﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾ ان ﺟﻮ اوﻧﻲ ﻛﻮٽ ﻟﻬﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾ ﺑﻪ آرام ﺳﺎن ﮔﺬارﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫رﺿﺎ ﺗﻲ راﺿﻲ رﻫﮡ وارو ﺟﺎﻧﻮر آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻫﻮ ﮔﺎﻫﻪ ۽ وﮢﻦ ﺟﺎ ﭘﻦ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﺮدي ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ وڻ ﺳﻜﻲ وﭸﻦ ﺗﻪ ﻛﻨﮉن وارا ﭔﻮﭨﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻏﺬ‪ ،‬ﭘﺮاﮢﺎ‬
‫ﻛﭙﮍا وﻏﻴﺮه ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻲ ﭘﻴﭧ ﭜﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺠﺒﻮري‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﻣﺌﻞ ﺟﺎﻧﻮرن‬
‫ﺟﻮن ﻫﮇﻳﻮن ﻳﺎ ﮔﻮﺷﺖ ﺑﻪ ﮐﺎﺋﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﻬﻴﻨﺎ ﺳﻔﺮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ ان‬
‫ﺟﻲ ﭤﻮﻫﻦ ۾ ﭼﺮﭔﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻮ ﻏﺬا ﻧﻪ ﻣﻠﮡ ﺟﻲ ﺻﻮرت ۾‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ان ﺟﻲ ﭘﻴﭧ ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﭤﻴﻠﻴﻮن ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭘﺎﮢﻲ ﺟﻤﻊ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ وﻗﺖ ۾ ‪ 30‬ﮔﻴﻠﻦ ﭘﺎﮢﻲ‬
‫ﭘﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺿﺮورت ﺟﻲ وﻗﺖ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺎﮢﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭘﻴﺸﺎب ﮔﻬﺎﭨﻮ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺪار ﮔﻬﭧ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻮ‬
‫ﮀﻴﮣﻮ ڏاڍو ﺧﺸﻚ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭔﺎرڻ ﺟﻲ ﻛﻢ ﺑﻪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻛﮇﻫﻦ ﭘﺎﮢﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﮔﭗ ﻣﺎن ﭘﺎﮢﻲ ﭼﻮﺳﻲ ﺑﻪ ﮔﺬارو ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫رﻳﮕﺴﺘﺎن ۾ ﺗﻴﺰ ﻫﻮاﺋﻦ ﺳﺎن واري ﺑﻪ اڏاﻣﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﺮ ﺟﺎﻧﺪار ﮐﻲ‬
‫ﺗﻨﮓ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬اٺ ﭘﺎڻ ﮐﻲ رﻳﺖ ﮐﺎن ﺑﻪ ﻣﺤﻔﻮظ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ان ﺟﻲ َﻧﻚ ﺟﻲ ﻧﺎس ﺟﻮ ﭰﺎٽ ڊﮔﻬﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺿﺮورت‬
‫ﺟﻲ وﻗﺖ ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ اﮐﻴﻦ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﮔﻬﺎﭨﺎ ﮀﭙﺮ ﻛﻨﺪا‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻫﻮﻧﺪا اﭤﺲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻨﺪ رﮐﻲ ﺑﻪ ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻴﻜﻮ ڏﭠﻮ اﻫﻮ ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ﺳﺎﻣﻬﻮن ڏﭠﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪‬ﺟﻲ ﭘﭡﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭔﻪ ﭤﻮﻫﺎ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫‪234‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻲ وچ ۾ ﺟﮙﻬﻪ ﻫﺌﻲ اﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭼﻜﺮ ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺑﻐﻴﺮ ﺳﻨﺠﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ اٺ ﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﻻ‪ ‬اﻫﮍي ﺋﻲ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﺎ ﺳﻨﺞ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻦ‬
‫ﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭼﻜﺮ ڏﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻧﻪ ﭼﮍﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺗﻪ ﭼﻜﺮ‬
‫ڏﻳﻦ ﭘﻴﺎ ﭘﺮ اﺳﺎن وٽ وﻗﺖ ﮔﻬﭧ ﻫﻮ ﺳﻮ رﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﻣﺎن ﻫﻠﻨﺪي اﮘﺘﻲ‬
‫وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪.‬‬

‫)‪(Bolo Hauuz Mosque‬‬ ‫ض‬ ‫ﺐ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻠﻜﻞ آرگ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺳﻦ ‪1712‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭔﻴﻦ‬
‫ﺣﺼﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻳﻮﻧﻴﺴﻜﻮ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ورﺛﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﺋﭧ ۾ ﺑﻪ درج آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻮﻟﻮ ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ “ﭔﺎر” آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﭔﺎرن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺣﻮض ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ‬
‫ﺧﻴﺎل اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ‪1712‬ع ۾ ان وﻗﺖ ﺟﻲ اﻣﻴﺮ ﺟﻲ زال ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ‬
‫ﭠﻬﺮاﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺧﻴﺎل اﻫﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﮡ‬
‫وارو ﺷﺎﻫﻪ ﻣﺮاد ﺟﻴﻜﻮ ‪ 1785‬ﮐﺎن ‪1800‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺣﻜﻤﺮان ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ‬
‫ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻫﻪ ﻣﺮاد ﻋﺎم ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻠﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻫﻦ اﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ آڏو ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﺟﻤﻊ ﺟﻲ ﻧﻤﺎز اﺗﻲ‬
‫ﭘﮍﻫﮡ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﺎﻋﺪه وڏي ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬ان وﻗﺖ ﻏﺎﻟﻴﭽﺎ وﮀﺎﻳﺎ وﻳﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺑﻠﻨﺪ آواز ۾ ورﺗﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﻣﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﻜﻤﻞ اﺧﺘﻴﺎر‬
‫ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﭘﻨﮅ ﺋﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ان ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺟﻲ ﺣﻮض وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻮ ﻗﺪﻳﻢ ۽ ﻻزﻣﻲ ﺣﺼﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺻﻞ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻧﻤﺎزﻳﻦ ﮐﻲ ﻧﻤﺎز ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ وﺿﻮ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭘﺎﮢﻲ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‬
‫۽ ﻣﺤﻠﻲ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺸﻴﻦ ﻻ‪ ‬ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬وﻗﺖ‬
‫ﮔﺬرڻ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﻻزﻣﻲ ﺣﺼﻮ ﺑﮣﺠﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﻛﻤﭙﺎﺋﻮﻧﮉ ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﮕﻮار ﻣﺎﺣﻮل ﮐﻲ وڌاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ان ﺗﻲ ﻧﻈﺮ وڌي ﺗﻪ ان ۾ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﮭﭧ ﭘﺎﮢﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺻﺎف ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻟﮙﻞ وڻ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﻨﻦ ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ۽ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﻋﻜﺲ ﭘﺌﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‬
‫ﮀﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﺳﺎن اﮐﻴﻦ ﮐﻲ‬‫۽ ﺟﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻓﺮش ﺗﻲ وﮢﻦ ﺟﻲ َ‬
‫ﺣﻴﺮان ﻛﻨﺪڙ ﻣﻨﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﮐﻲ ﭔﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﺣﺼﻲ ۾ ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾ ﻧﻤﺎز ادا ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ۽ ﭔﺌﻲ‬
‫‪235‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﮔﺮﻣﻴﻦ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ‪ 20‬ﻛﺎﻟﻤﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ‬
‫ﻫﻚ وراﻧﮉو ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وراﻧﮉو اﺻﻞ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ آﺧﺮي اﻣﻴﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﺎن )‪1910-1920‬ع( ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺣﺼﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ‪ 20‬ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ‬
‫ﻫﻴﭡﺎن ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻠﻴﻦ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﺗﺎج واﻧﮕﺮ‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭤﻨﭝﻦ ﮐﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺟﺎﻣﻴﭩﺮڪ ۽ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ زﻳﻮرن ﺳﺎن‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ﮀﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ آﻫﻦ‪ ،‬۽ ﮀﺖ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺎٺ ﺟﻮ‬
‫ﻛﻢ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ ۽ دﻟﻜﺶ ﻧﻘﺶ ﺳﺎن ﻣﺰﻳﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﻋﻤﺎرت ﺑﻲ وزن ۽ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻨﺪڙ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ان ﺟﻲ ﻣﻌﻤﺎرن ﺟﻲ ﻣﻬﺎرت ۽ ﺗﺨﻠﻴﻘﻲ ﺻﻼﺣﻴﺘﻦ ﺟﻮ ﭘﺘﻮ ﭘﺌﺠﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ ﻣﺴﺠﺪن ﮐﺎن اﻟﮗ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ۽ ﻫﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻌﻤﺎر )‪ (Shirin Murado‬ﮐﻲ داد ڏﻳﮡ ﺗﻲ دل ﭘﺌﻲ ﭼﻮي‪ .‬اﻧﻬﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭔﺌﻲ ﺣﺼﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ رﻧﮕﻴﻦ ﻣﻮزﻳﻚ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻫﻚ ﻣﻨﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﮡ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﻫﻚ ﻣﺤﺮاب ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻐﻴﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻤﻲ‪ ‬ﮐﻲ‬
‫ﭘﻮرو ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺣﻮض ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﻣﻴﻨﺎر ‪1917‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ ﻣﺴﺠﺪ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺳﭡﻲ ﺣﺎل ۾ آﻫﻲ ۽ ﻫﺘﻲ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﻤﺎزي ﻧﻤﺎز ادا‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬آرڪ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻛﺮي ﻣﻨﻔﺮد ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮐﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺳﻴﺎح اﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫اﺗﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﮇﻫﻦ ﻧﻤﺎزي ﻧﻤﺎزي ﭘﮍﻫﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ‬
‫ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭼﺸﻤﻪ اﻳﻮب اﺗﺎن ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻠﻮ ﻣﻴﭩﺮ‬
‫ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ب )‪(Chashma Ayub‬‬ ‫ا‬

‫ﭼﺸﻤﻪ اﻳﻮب ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﭘﺮاﮢﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﺟﻲ وچ ۾ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ آرڪ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ ۽ ﺳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺑﻪ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﻤﺎرت ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وچ ۾ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﭔﺎرﻫﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫۾ ﻛﺎرا ﺧﺎﻧﻴﺪ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ‪ 14‬۽ ‪ 19‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ وري وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دور ۾ ان ﮐﻲ‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﺷﻜﻞ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﮐﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﭼﺎر ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻫﺮ ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻲ اوﭜﺮ ۽‬
‫‪236‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ وچ ۾ واﻗﻊ ﻫﺌﺎ‪ .‬اوﻟﻬﻪ وارو ﻛﻤﺮو ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر واﻧﮕﺮ ﮔﻨﺒﺬ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻣﭥﺎن ﮐﺎن ﻣﺨﺮوﻃﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻨﺒﺬ‬
‫ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۾ ان ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻮ رﮘﻮ اﻫﻮﺋﻲ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ آﻫﻲ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﻗﺒﺮ ﺟﻲ ﭨﺎور ﺟﻬﮍو ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭔﻴﺎ ﻛﻤﺮا‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺎرا ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ﺑﺨﺎرا ﺻﺤﺮاﺋﻲ ﻫﻮاﺋﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻜﺎر ﭤﻴﻮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺧﺸﻚ ﺳﺎﻟﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﺷﻜﺎر ﭤﻴﺎ ۽ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺨﺖ ﻗﻠﺖ ﭤﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﮐﺎن دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﻮ ﻣﻌﺠﺰو ڏﻳﮑﺎر ۽ ﭘﺎﮢﻲ ڏﻳﺎر‪.‬‬
‫ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دﻋﺎ ﻗﺒﻮل ﻛﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺣﻀﺮت اﻳﻮب ﻋﻪ ﻫﻦ زﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ‬
‫ﺗﻲ ﻧﻜﺘﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺎڻ ﺟﮇﻫﻦ اﺗﺎن ﮔﺬرﻳﺎ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ دور ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻟﭟ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ زور ﺳﺎن ﻫﻨﺌﻲ ﺟﭥﺎن ﭤﮅي ﻣﭡﻲ‬
‫ﭘﺎﮢﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ﭼﺸﻤﻮ ﭰﭩﻲ ﻧﻜﺘﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺷﻔﺎ ﺑﺨﺶ ﺛﺎﺑﺖ ﭤﻴﻮ ۽ ﻫﻦ ۾ ﻫﻚ ﻣﺘﺒﺮڪ‬
‫ﭘﺎﮢﻲ ﺟﻲ ﺧﺎﺻﻴﺖ ﭘﻴﺪا ﭤﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﮐﻮﻫﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﺗﻲ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ان ۾ ﻫﺎﮢﻲ ﭘﻤﭗ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﭘﺎﮢﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﭨﺎﻧﻜﻲ ۾ ﺟﻤﻊ‬
‫ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ان ۾ ﻧﻠﻜﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ﻣﺎن ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﭜﺮي ﭘﻴﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﭼﺸﻤﻪ اﻳﻮب ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﻣﻘﺪس ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫واﭨﺮﺳﭙﻼ‪ ‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ آﻫﻲ ان ۾ ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ﺟﻮن ﺳﺎﻧﺪارﻳﻮن )ﻣﺸﻚ(‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺟﺎﻧﻮرن ﺟﻲ ﮐﻠﻦ ﻣﺎن ﭠﻬﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻫﻲ رﮐﻴﻞ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮن وﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬۽ ﺳﻮوﻳﺖ‬
‫دور ﺟﻲ ﻧﻬﺮي ۽ ﻣﺨﺘﻠﻒ واﭨﺮ ﺳﭙﻼ‪ ‬ﺟﻲ اﻧﺘﻈﺎم ﮐﻲ ﺑﻪ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﭼﺸﻤﻲ ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﭘﻴﺘﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭤﮅو ۽ ﻫﺎن‪ ‬ﭠﺎرﻳﻨﺪڙ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ‬
‫اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﭘﺎرڪ ﺟﻲ رﺳﺘﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي اﺳﺎن ﺟﻲ ﭔﻲ ﻣﻨﺰل‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﻣﻘﺒﺮو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺎڏي ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﭼﻮڌاري وڏو ﺑﺎغ ﻫﻮ‪.‬‬

‫ﺑ و )‪(The Samanid Mausoleum‬‬ ‫ﺌ ﺌ‬

‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﻣﻘﺒﺮو ‪10‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎرا‬
‫ﺟﻲ ﻫﻚ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺟﻲ اﺗﺮ ۽ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﺣﺼﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو‬
‫اﺑﺘﺪاﺋﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻋﻤﺪو ﻣﺜﺎل آﻫﻲ ۽ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺳﭛ‬
‫ﮐﺎن ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﺼﻮر ﻛﺌﻲ وﭸﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺗﺎرﻳﺦ ﻣﺎن ﻣﻌﻠﻮم ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﺪ ﻻ‪ ‬ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﮐﻲ ﺑﻪ ﻣﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺗﻲ ﺋﻲ دﻓﻨﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻐﺪاد‬
‫۾ ﺧﻼﻓﺖ ﻋﺒﺎﺳﻴﻪ ﮐﺎن آزادي ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﺪﻳﺪ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪ ،‬اﻳﺮان‪،‬‬
‫‪237‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺗﺎﺟﻜﺴﺘﺎن‪ ،‬ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۽ ﻗﺎزﻗﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺗﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻧﺼﺮ ﺑﻦ اﺣﻤﺪ ﺑﻦ اﺳﺪ آزاد ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺣﻜﻤﺮان ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﺑﺨﺎرا ﻫﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ﺑﺨﺎرا ﻫﻚ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬
‫۽ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎﺋﻨﺲ‪ ،‬ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ‪ ،‬ﻃﺐ‪ ،‬ﻓﻨﻮن ﻟﻄﻴﻔﻪ ۽ ادب ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﻳﺸﻴﺎ‪ ،‬وچ اوﭜﺮ‪ ،‬روس ۽ ﻳﻮرپ ﺟﻲ وچ ۾ ﺗﺠﺎرﺗﻲ رﺳﺘﻦ ﺗﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﺟﻲ ﻛﺮي ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ۽ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ‬
‫ﮐﻲ ﻫﻮا ﻣﻠﻲ ﺧﻴﺎل ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺷﺎﻫﻲ ﻃﺎﻗﺖ‬
‫ﺗﻲ زور ڏﻳﻨﺪي ﻧﺌﻴﻦ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ﺑﺨﺎرا ﺳﺎن ﮘﻨﮃڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﺳﻨﻲ ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 134‬ﺳﺎل‬
‫ﺣﻜﻮﻣﺖ‪ ،‬ﻛﺌﻲ اﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﻫﻚ اﻧﺼﺎف ﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ان ﻛﺮي آﻫﻲ ﺟﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮن ﺗﻲ ﻣﻘﺒﺮو‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ واري رواﻳﺖ ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﻣﺬﻫﺐ ۾‬
‫ﻣﻘﺒﺮو ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ ﮐﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻪ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ اﺳﻼﻣﻲ‬
‫ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺪﻳﻢ زﻧﺪه ﺑﭽﮡ واري ﻳﺎدﮔﺎر ۽ ﻫﻚ ﻣﺜﺎل ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‬
‫اﻫﻢ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻧﻨﮃي ﻗﺪ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت رﻳﺎﺿﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺟﻲ ﺗﻨﺎﺳﺐ ۽ ان‬
‫ﺟﻲ ﺑﻨﺎوٽ ﺑﻲ ﻣﺜﺎل ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﮐﻲ زﻳﻮرن ﺟﻮ دﭔﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻳﺎدﮔﺎر ﻋﻤﺎرت ﻓﺎرﺳﻲ ۽ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺗﺮﻗﻲ ﺟﻲ ﻧﺌﻴﻦ‬
‫دور ﺟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻫﻦ ﺧﻄﻲ ۾ ﻋﺮب ﻓﺎﺗﺤﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﺤﺎل ﭤﻴﻮن‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﭼﻮرس آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺳﻌﻮدي ﻋﺮب ۾ ﻣﻜﻪ ﺟﻲ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫اﻟﺸﺎن ﻣﺴﺠﺪ اﻟﺤﺮام ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻌﺒﻪ ﺟﻲ ﺑﻨﺎوت آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻣﺎن اﻳﺮاﻧﻲ رﻧﮓ ﺟﻬﻠﻜﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﺮاﮢﻲ ﺑﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻣﻨﺪرن ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ‬
‫‪10‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﻲ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﺧﻄﻲ‬
‫۾ اﺳﻼم ﻗﺒﻮل ﻛﺮڻ ﺟﻮ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻣﺮﺣﻠﻮ ﻫﻮ ۽ اﭸﺎن ﺑﻪ زرﺗﺸﺖ ﺷﻬﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﮣﻲ‬
‫آﺑﺎدي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت اﻳﺘﺮي ﻣﻀﺒﻮط آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ﻛﻴﺌﻲ ﺻﺪﻳﻮن‬
‫ﺳﺎل ﮔﺬرڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﻪ ان ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﺮﻣﺖ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ‬
‫اﻫﺎ ﺧﻮش ﻗﺴﻤﺘﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻤﻠﻲ ﺟﻲ وﻗﺖ ﺳﻴﻼﺑﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻋﻤﺎرت ﻣﭩﻲ‪ ،‬واري ۽ ﮔﻨﺪ ﺳﺎل ڍﻛﺠﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﺗﺒﺎﻫﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺑﭽﻲ وﺋﻲ‪ .‬ان‬
‫ﮐﻲ وري ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ‪1934‬ع ۾ روﺳﻲ ﻣﺎﻫﺮ آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ ‪ V.A. Shiskin‬درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ وڏو ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﭥﻲ اﻣﻴﺮن ﺟﺎ ﺧﺎﻧﺪان‬
‫‪238‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫دﻓﻦ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﻮوﻳﺖ دور ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي ُان ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭘﺎرڪ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اڄ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ان ﺳﺒﺰه زار ﻣﺎن ﮔﻬﻤﻨﺪا ۽ ﻟﻄﻒ‬
‫اﻧﺪور ﭤﻴﻨﺪا اﭼﻲ ﺳﺎﻣﺎﻧﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﭼﺌﻦ ﻛﻨﮉن واري‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻮرس ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻋﻤﺎرت ﻫﻚ ﻧﻨﮃڙي‪ ،‬ﭤﻮري ﭤﻠﻬﻲ‪ ،‬ﭼﻮرس ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻫﺮ ﭘﺎﺳﻮ ﻟﮗ ﭜﮗ ‪ 31‬ﻓﻮٽ ڊﮔﻬﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﭼﺎر‬
‫ﻫﻜﺠﻬﮍا ﭠﻬﻴﻞ ﻣﻬﺎڳ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ اوﭼﺎﺋﻲ وڌڻ ﺳﺎن آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ اﻧﺪر‬
‫ﺟﻬﻜﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﭤﻮﻟﻬﻪ ﻟﮗ ﭜﮗ ‪ 6‬ﻓﻮٽ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ‬
‫ﭘﻴﮍﻫﻪ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻣﻀﺒﻮﻃﻲ ۽ ﺑﻘﺎ ﮐﻲ وڏي ﻋﺮﺻﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻳﻘﻴﻨﻲ ﺑﮣﺎﺋﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﻃﺮف ﻫﻚ داﺧﻠﻲ دروازو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻧﻮﻛﺪار ﻣﺤﺮاﺑﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﻮن ﭼﮝﻲ‪ ‬ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻛﻴﻞ‪ ،‬ﻟﮗ ﭜﮗ رﻳﺎﺿﻴﺎﺗﻲ‪،‬‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﻨﺎﺳﺐ ۽ ان ﺟﻲ ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ واري درﺟﻲ ﺑﻨﺪي ﮐﻲ ﻧﻮٽ ﻛﻦ ﭤﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ﮘﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ وﺳﻴﻊ ﺑﻨﻴﺎد ﺗﻲ زور ڏﻧﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭨﻲ‪-‬‬
‫ﭼﻮﭤﺎﺋﻴﻦ ﻛﻨﮉاﺋﺘﻦ ﻛﺎﻟﻤﻦ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﭼﺎر وڏا‪ ،‬ﻛﻼﺳﻴﻜﻞ ڊﻳﺰاﺋﻦ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻗﻠﻌﻲ‬
‫واﻧﮕﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮڻ ۾ ﻣﺪد ﻛﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت آرﻛﻴﮉ ﮔﻴﻠﺮي ذرﻳﻌﻲ روﺷﻦ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻛﻨﮉ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ وزن‬
‫ﮐﻲ ﻫﻠﻜﻮ ۽ ﻣﺘﻮازن رﮐﮡ ۽ ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ اﻧﺪران روﺷﻦ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺤﺮاب‬
‫ﻧﻤﺎ روﺷﻨﺪان ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ وڏو اڌ ﮔﻮل ﮔﻨﺒﺬ اﭨﻜﻞ ‪ 23‬ﻓﻮٽ ﻗﻄﺮ ۾‪ ،‬ﺑﻨﺎوٽ‬
‫ﮐﻲ ﺗﺎج ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ڏﺋﻲ ﭤﻮ ۽ اﻫﻮ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﭔﮅﻣﺖ ﺟﻲ ﮔﻨﺒﺬ واﻧﮕﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻨﮉن ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﭼﺎر ﻧﻨﮃڙا ﮔﻨﺒﺬ ﺗﻌﻤﻴﺮي ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن وڌﻳﻚ آراﺋﺸﻲ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ اڏﻳﻞ ﮔﻨﺒﺬن واري ﻣﺎپ )ﻫﻚ وڏو ۽ ﭼﺎر ﻧﻨﮃا(‬
‫ﻛﺎﻟﻤﻦ )ﻛﻨﺎرن‪ ،‬ﮔﺬرﮔﺎﻫﻦ ۽ ﮔﻴﻠﺮي ۾ رﮐﻴﻞ( ۽ ﻣﺤﺮاﺑﻦ )ﭘﻮرﭨﻠﺰ ۽ ﮔﻴﻠﺮي( ﺟﻲ‬
‫ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﺳﺎن ﺗﻨﺎﺳﺐ ۽ ﻋﻤﻮدي ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت درﺟﻮ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻋﺎم ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﻼﻣﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻻ‪ ،‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﻧﺪر ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ۽ آراﺋﺸﻲ‬
‫ﺧﺎﺻﻴﺘﻦ ﺟﻲ وچ ۾ ﻣﻬﺎرت ﺟﻮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﺳﺮن ﺟﻲ ﺟﻮڙﺟﻚ ۽ ﺳﺠﺎوٽ‪،‬‬
‫ﭔﺌﻲ ﻫﻚ ﺟﻬﮍا اﻫﻢ آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ۾ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ رﻧﮓ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻞ ﻧﻪ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮي ﮐﺎن ﻫﻚ راﻧﺪﻳﻜﻲ ﺟﻮ ﻣﺎڊل ﻟﮙﻲ ﭤﻲ‪ ،‬اﻧﺪر ﻗﺒﺮون ﺑﻪ ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن‬
‫ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﻮن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﮇﻫﻦ اﺋﻴﻦ ﻋﻤﺎرت ﺟﻮ ﻧﻘﺸﻮ ﻧﻪ ڏﭠﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭼﻴﻮ‬
‫اﻫﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﺑﺎﻧﻲ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﻗﺎﺋﺪاﻋﻈﻢ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺟﻨﺎح ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫‪239‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ر ﺌ )‪(Madari & Abdullah Madarsah‬‬ ‫اري ۽ ﺑ ا‬
‫ﻫﺘﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺳﭵﻮ ﭘﺎرڪ ﮔﻬﻤﻨﺪا‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭔﺎرن ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻲ ﻟﮙﻞ ﺟﻬﻮﻟﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪا‪ ،‬اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ‪ Abdullah Khan‬۽ ﻣﺪاري ‪ Madari‬ﻣﺪرﺳﻦ‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻚ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻛﻮش ﻣﺪرﺳﺎ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻮش ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ “ﺟﻮڙو” آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ ﭔﻪ ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﻚ ﺳﻮڙﻫﻲ ﮔﻬﭩﻲ‪ ‬۾ ﻫﻚ‬
‫ﭔﺌﻲ ﺟﻲ آﻣﻬﻮن ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻣﺪاري ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﺟﻲ واﻟﺪه ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪1567‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽ ﭔﻲ ان ﮐﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻨﺪڙ ﻋﻤﺎرت ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﻨﺴﻮب آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪-1588‬‬
‫‪1590‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺪاري‬
‫ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ واﻟﺪه ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻮ ﺗﺮﺟﻤﻮ “ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﺎ‪ ”‬ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﺎم ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺷﺎﮔﺮدن ۽ اﺳﺘﺎدن‬
‫ﻻ‪ ‬ﻫﺎﺳﭩﻞ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬آڊﻳﭩﻴﻮرﻳﻢ‬
‫آﻫﻲ ۽ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ وڏو ﻫﺎل آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ اﮘﻴﻮن ﺣﺼﻮ ﻣﻮزﻳﻚ ﺟﻲ ﺳﺮن ﺳﺎن‬
‫ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ‬
‫ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻤﻮﻧﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﮑﻴﻪ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ۾ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻫﻮ ﻫﻚ ڊﮔﻬﻮ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﭔﻦ اﺳﭩﻮرن ﺳﺎن ﺟﮍﻳﻞ ﻫﻮ ۽ ﻣﭥﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﮔﻴﻠﺮي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ‬
‫ﺳﺎن ﭘﭻ ﻛﺎري‪ ‬ﺟﻮ ﻛﻢ ﮔﻬﮣﻮ ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻧﻴﺮي ﻳﺎ ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺗﻲ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ ﭘﻮي ﭤﻲ‪ ،‬ان ۾ ﭼﻤﻚ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮي ﭘﺌﻲ ۽ ﻋﻤﺎرت رﻧﮕﻴﻦ ۽ ﺷﺎﻧﺪار ﻣﻨﻈﺮ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﺮي رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﺎ دروازا ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﻓﻨﻜﺎراﻧﻪ اﻧﺪاز ﺳﺎن ڊزاﺋﻴﻦ‬
‫ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﺗﻤﺎم ﺳﻨﻬﻮ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﺎ ﻣﺪرﺳﻪ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ ﺗﻪ وچ ۾ اﮜﮡ ۽ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮز ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫اﺳﺎن ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬رﮘﻮ ﻫﻜﮍو ﺳﻴﺎح ﻧﻈﺮ آﻳﻮ ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﺎ ﮔﻬﮣﻲ ﺳﭡﻲ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﺎ ۽ ﻧﻪ ﺋﻲ دﻛﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻛﺎ روﻧﻖ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻮﺑﻪ دﻛﺎن ﻧﻪ ﻫﻮ ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﭔﺌﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ﮔﻬﻤﻲ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ﺌر )‪(Chor Minor‬‬ ‫ﺌر‬

‫اڄ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﭘﻨﮅ ﺋﻲ‬
‫ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮاﺋﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﻟﺐ‬
‫‪240‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺣﻮض ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﻨﻲ ﭼﻴﻨﺠﺮ ﺟﺎ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ ﻟﺐ ﺣﻮض رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﮔﻬﭩﻲ ۾ اﺗﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﺑﻴﻨﭻ ﭘﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺎن اﺗﻲ وﻳﻬﻲ‬
‫رﻫﻴﺲ ۽ رﻓﻴﻊ اﻧﺪر ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ڊﮔﻬﻲ ﮔﻬﭩﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ‬
‫ﮐﺎن ﮔﻬﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﻬﭩﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻚ ﮐﻠﻴﻞ ﻧﺎﻟﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﭥﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن‬
‫ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﻧﻜﺮي ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬وڏي روڊ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻲ وڏن ﻧﺎﻟﻴﻦ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫ﮔﻬﺮن ﺟﻲ وچ ﻣﺎن ﻫﻠﮡ واري ﻧﺎﻟﻲ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ روڊ ﺗﻲ وري ﺟﭥﻲ اﻫﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﻛﺮي‬
‫ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺋﻴﻦ ﻫﺮ ﻣﺤﻠﻲ ﺟﻲ روڊ ﺟﻲ وﭼﺎن ﻧﺎﻟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ‬
‫ﮔﻬﺮ ﻫﻨﻦ ﺟﺎ ﺗﻤﺎم وڏا ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ۾ ﻧﻨﮃا ﺑﺎغ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﻴﻮن ﺟﺎ وڻ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﻻن ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﻞ ﺑﻪ ﭘﻮﮐﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﺎن ﮔﻬﺮن ڏي ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭼﻦ‬
‫وﭸﻦ ﭘﻴﺎ ۽ زاﻟﻮن ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﺗﻴﺎر ﭤﻴﻞ ﭘﺮس ۽ ﻫﺎ‪ ‬ﻫﻴﻞ ﺟﺘﻲ ﭘﺎﺋﻲ اﺗﺎن ﻟﻨﮕﻬﻦ‬
‫ﭘﻴﻮن‪ .‬ﻛﻦ ﮔﻬﺮن ﮐﻲ وري رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۽ ﻧﻨﮃي ﻫﻮﭨﻞ ﻳﺎ ﻣﺴﺎﻓﺮﺧﺎﻧﻦ ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﮔﻬﭩﻲ ﺑﻪ ﺻﺎف ﺳﭥﺮي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮔﻨﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺋﻲ ﻧﻪ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺮ ﻣﺎن ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻧﺎﻟﻴﻮن وچ روڊ ﺗﻲ ﮀﻮ آﻫﻦ؟ ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻲ ﮀﻮ‬
‫ﻛﻮﻧﻬﻦ؟ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺗﻪ ﻫﺮ ﻣﻠﻚ ۾ ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻲ ﭠﻬﻴﻞ ڏﭠﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫رﻓﻴﻊ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﻟﺐ ﺣﻮض رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﭘﻮﺋﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﮐﻲ‬
‫ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﻟﺐ ﺣﻮض ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ‬
‫اﺗﺮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﮔﻬﭩﻴﻦ ﻣﺎن ﻫﻠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻛﭥﺎن ﭘﻜﻴﻮن ﮔﻬﭩﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺗﻪ ﻛﭥﺎن ﻛﭽﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﻛﺠﻬﻪ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﭘﺌﻲ ﻫﻠﻲ‪ .‬اﻫﻮ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻋﻼﺋﻘﻮ ﻫﻮ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﺎ ﮔﻬﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮘﻮﭠﺎﮢﻮ ﻣﺎﺣﻮل ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻮن ﺑﻪ اﻳﻨﺪي وﻳﻨﺪي ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ‬
‫آﻳﺎ‪ ،‬ﻛﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﺎر ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻨﺪا ﭘﻴﺎ وﭸﻮن ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ اﺷﺎري‬
‫ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪا ﭘﻴﺎ وﭸﻮن‪ ،‬آﺧﺮﻛﺎر ‪ 20‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري‬
‫ﺑﻪ ﮔﻬﺮ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮔﻬﺮن ﺟﻲ آڏو ﻛﺎٺ ﺟﻮن ﺑﻴﻨﭽﻮن ﭘﻴﻞ ﻫﻴﻮن ﺟﭥﻲ ﻣﺎﻳﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ‬
‫ﭔﺎرن ﺳﺎن وﻳﭡﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮن‪ .‬اﺳﺎن ڏاﻧﻬﻦ ڏﺳﻲ ﻣﺴﻜﺮاﺋﻲ ‪ Good Morning‬ﭼﻴﺎﺋﻮن‪.‬‬
‫اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺳﻼم ﻛﻴﻮ ﺗﻪ وﻋﻠﻴﻜﻢ اﻟﺴﻼم ۾ ورﻧﺪي ڏﻧﺎﺋﻮن ۽ ﭘﮁﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ‬
‫ﻛﭥﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮن اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ۽ اﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻓﺎرﺳﻲ ۾ ﻫﻦ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ “ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر” آﻫﻲ‪ ،‬۽ واﻗﻌﻲ ۾ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن‬
‫ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ۾ ﭼﺎر ُﺑ َﺮ ُج ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﭼﺌﻦ ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ورﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ‬
‫دﻧﻴﺎ وارن ﮐﻲ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﮐﻦ ﺟﻮ ﺷﻬﺮ ﻳﺎد اﭼﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺑﺨﺎرا ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻫﻚ رﺋﻴﺲ ۽ ﻣﻌﺮوف ﺷﺨﺼﻴﺖ‬
‫ﺧﻠﻴﻔﻪ ﻧﻴﺎز ﻛﻞ ان ﮐﻲ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﺻﻞ ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﻲ‬
‫‪241‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ۾ ﺣﻴﺪرآﺑﺎد دﮐﻦ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ‬
‫ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬۽ ان ﮐﺎن ﻣﺘﺎﺛﺮ ﭤﻲ ‪1807‬ع ۾ ﻫﺘﻲ ﭼﺎر ﻣﻴﻨﺎر ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫ﺷﻬﺮ ﺑﺨﺎرا ﻫﻚ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ ،‬ان ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف ﮀﻜﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻚ ﭼﻮﻛﻨﮉي ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻛﻨﮉن ﮐﺎن‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻮ ﻗﺪ ﻧﻨﮃو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ﻫﻚ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻧﻴﺮي ﺳﺮاﻣﻚ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ‬
‫ﺳﺎن ﻧﻨﮃا ﮔﻨﺒﺬ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺮ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ اﻟﮗ اﻟﮗ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺳﺠﺎوٽ ﺟﺎ ﻋﻨﺼﺮ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺎر ﻣﺬﻫﺒﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ ،‬ﻫﻚ ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ آﻳﺖ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﭔﺌﻲ ﺗﻲ ﻋﻴﺴﺎﺋﻲ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺻﻠﻴﺒﻦ ﺟﺎ ﻧﺸﺎن آﻫﻦ‪ .‬ﭨﺌﻴﻦ ۾ ﻳﻬﻮدي ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ‪ 6‬ﻛﻨﮉن وارو‬
‫ﺗﺎرو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﭼﻮﭤﻴﻦ ۾ ﭔﮅﻣﺖ ﺟﺎ ﻋﺒﺎدﺗﻲ ﭼﻜﺮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﻫﻦ‬
‫ﮐﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮڻ واري ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﻏﺎﻟﺒﻦ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﭼﺎر وڏن ﻣﺬﻫﺒﻦ ۾ وﺣﺪاﻧﻴﺖ‬
‫ﮐﻲ ﮐﮣﻲ ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ واري ﻓﻠﺴﻔﻲ ﮐﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮڻ ﻫﺠﻲ‪ .‬ﻛﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ داﺧﻠﻲ دروازو آﻫﻲ؛ ﺗﻪ ﻛﻲ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﺑﭽﻴﻞ ﺣﺼﻮ‬
‫آﻫﻲ‪1995 .‬ع ۾ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻫﻜﮍو ﻣﻴﻨﺎر ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻻ‪ ‬ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻓﻨﮉ‬
‫ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ اﻣﺪاد ﺟﻲ درﺧﻮاﺳﺖ ڏﻧﻲ وﺋﻲ ۽ ان ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﺣﻮض ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ وﺿﻮ‪ ‬ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‬
‫ﺟﺘﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ رواﻳﺘﻲ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻬﻤﮡ ۾ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ ﻧﻪ ﻟﮙﻮ ۽ ﻛﻴﻤﺮا ۾ ﺑﻪ ﺟﻠﺪي ﻗﻴﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻋﻮرﺗﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻟﺐ ﺣﻮض ﻛﻬﮍي رﺳﺘﻲ‬
‫ﮐﺎن وﭸﻮن ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ان ﮐﺎن ﭤﻮرو ﻛﺎروان ﺑﺎزار ﺟﻮ ﺑﻪ‬
‫ﺣﺎل اﺣﻮال ورﺗﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﭘﻮرو ﺗﻔﺼﻴﻞ ﭔﮅاﻳﻮ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ‬
‫ﻓﻮرا ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ﺗﻲ ﻧﻤﺒﺮ ﻟﮙﺎﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﭥﻦ‬‫ڏﻳﻮن‪ ،‬اﺳﺎن ﺣﺎﻣﻲ ﭜﺮي ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ً‬
‫۾ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ راﺑﻄﻮ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮ وﭸﻲ ﻟﻴﻨﮉ ﻻﺋﻴﻦ ﺗﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ ﭘﺮ ﻛﻢ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻨﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻌﺎف ﻛﺠﻮ اﻻﺋﻲ ﮀﻮ راﺑﻄﻮ ﻧﭥﻮ ﭤﺌﻲ‪ .‬وري‬
‫ﻫﻨﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﭩﻲ وﭠﻲ وﻳﻨﺪو ﺗﻪ ﺳﮅو‬
‫وﭸﻲ ﻟﺐ ﺣﻮض واري ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻨﺪؤ‪ .‬اﺳﺎن اﻫﺎ ﮔﻬﭩﻲ ورﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 3‬ﻣﻨﭩﻦ‬
‫۾ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي ﻛﺎروان ﺑﺎزار ڏي رواﻧﺎ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﺎزار ﮔﻬﮣﻲ ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻮن ﺷﻴﻮن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻴﻮن‪،‬‬
‫‪242‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﭙﮍا ﺳﺒﻴﻞ ۽ اڻ ﺳﺒﻴﻞ درزي‪ ‬ﺟﺎ دﻛﺎن‪ ،‬ﺟﻮﺗﺎ‪ ،‬ﮔﻮﻧﭩﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻮﻟﺮي‪ ،‬ﮔﻬﺮ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻫﺮ ﺳﺎﻣﺎن ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ ۽ وچ ۾ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ دﻛﺎن‬
‫ﺑﺎﻗﺎﻋﺪه ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺷﺎﻣﻴﺎﻧﻦ ۾ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﭵﻲ ﺑﺎزار ﮔﻬﻤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ ﺟﻦ ۾ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ رواﻳﺘﻲ ﮐﺎڌا ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﺎﮘﻴﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎزار واﻧﮕﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﺎ ﭠﻴﻠﻬﺎ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﺗﻲ ڊرا‪ ‬ﻓﺮوٽ ۽ ﻓﺮﻳﺶ ﻓﺮوٽ ۽‬
‫ﻣﻜﺌﻲ ﺟﺎ ﺳﮛ وﻏﻴﺮه وﻛﮣﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭔﺎرن ﺟﻲ ﺳﺴﺘﻦ راﻧﺪﻳﻜﻦ ﺟﺎ دﻛﺎن‬
‫ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺧﺎص ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻮري ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ رواج ﻫﻮ ﺗﻪ ﻧﺎن ﮔﺎڏن ﺗﻲ رﮐﻲ‬
‫وﻛﮣﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﺎن اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﺎن ﮐﺎن ﭤﻮرا ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﺎ ﺑﺎزار اﺋﻴﻦ ﻫﺌﻲ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺻﺪر ﺟﻲ ﺑﻮﻫﺮي ﺑﺎزار ﻫﺠﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﮔﻬﻤﻲ وري واﭘﺲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ ﻧﺌﻴﻦ ﭠﻬﻴﻞ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ وڏا وڏا ﺑﺮاﻧﮉﻳﮉ اﺳﭩﻮر ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ واﭘﺲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺷﺎم ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﻪ ﭘﻴﻚ ﻛﺮﮢﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رات ﺟﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺧﻴﻮا ﻻ‪ ‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ وﭸﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﺷﺎم ﻫﻮﭨﻞ ۾‬
‫آرام ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ﺳﻤﻬﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫‪243‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

 ‫رخ‬ ‫ا ڏا‬

‫ﻣﺎن ﻫﺘﻲ ﭤﻮرو اﻫﻮ ﭔﮅاﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﭔﻪ‬
‫دﻓﻌﺎ وﻳﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻚ ‪2018‬ع ۾ ﺗﻪ ﭔﻴﻮ وري ‪2021‬ع ۾‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﻴﻮا ۽ ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ ﻧﻪ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رﮘﻮ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﺎ‬
‫ﺷﻬﺮ ﮔﻬﻤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮ ﭔﺌﻲ دﻓﻌﻲ اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﭔﻨﻬﻲ ﺷﻬﺮن ۾ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺧﻴﻮا ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ اﺳﺎن ﺑﺨﺎرا ﻣﺎن ﺋﻲ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رات ﺟﻮ ﻧﻨﮉ ﺋﻲ‬
‫ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ذﻫﻦ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ‪ 2‬ﺑﺠﻲ اﭤﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭨﻴﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻧﻜﺮي وﭸﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ڍﻛﺮ ﺗﻪ آﻳﺎ ﭘﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻧﻨﮉ ﻧﻪ آﺋﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر اﭤﻲ‬
‫ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﭨﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻫﻮﭨﻞ واري ﮐﻲ رات ﺟﻮ ﭼﺌﻲ‬
‫ﮀﮇي ﻫﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪ 5‬وﮘﻲ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬رﺳﻴﭙﺸﻨﺴﭧ ﭼﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻠﺪي ﭤﺎ وﭸﻮ‪ ،‬ﻫﺘﺎن ﮐﺎن اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ‪ 25-20‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫اﺳﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ ﭤﻮرو ﺟﻠﺪي وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ ﻣﺘﺎن ﭔﻴﻮ ﻣﻠﻚ آﻫﻲ ﻛﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻦ اﻫﻮﺋﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﭼﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ ﻧﻤﺒﺮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﺮ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ در ﺗﻲ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﻳﻨﺪؤ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭔﻴﻮن ﺑﻪ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ اﻫﮍي ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ رﮘﻮ ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ وارن ﮐﻲ اﺟﺎزت ڏﻧﻲ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﮔﺎڏي اﭼﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺳﺎﻣﺎن‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻳﺎ ﭔﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮي ﮐﺎن‬
‫ﺋﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻧﺎﻟﻮ ﭔﮅاﻳﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ان ﺳﺎﻣﺎن ۾ ﻫﭣ‬
‫وﺟﻬﻲ ڊﮔﻲ‪ ‬۾ رﮐﻴﻮ ۽ ﻧﻨﮃي ﺑﻴﮓ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ ﺋﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي رﮐﻨﺪا‬
‫آﻫﻴﻮن ﮀﻮ ﺗﻪ ان ۾ اﻫﻢ ﻛﺎﻏﺬ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭤﻮرو ﺑﻪ ﻧﻈﺮن ﮐﺎن ﻫﻴﮇي‬
‫ﻫﻮڏي ﻧﻪ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﺧﻴﺮ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﮔﺎڏي ﺷﻬﺮ ﺟﻲ روڊ ﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻣﺎرﻛﻴﭧ ﻣﺎن ﮔﺬرڻ ﭤﻴﻮ‪ ،‬دﻛﺎﻧﻦ ۾ روﺷﻨﻲ ﻫﺌﻲ اﻧﺪرﻳﻮن ﺳﺎﻣﺎن‬
‫ﺳﭵﻮ ﭘﺌﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺷﻴﺸﺎ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻛﻮﺑﻪ ﻟﻮﻫﻪ ﺟﻮ‬
‫دروازو ﻳﺎ ﺷﭩﺮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬رات ﺟﻮ اﺗﺎن ﻟﻨﮕﻬﮡ‬
‫‪244‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻮ ﻣﺰو ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺋﻲ ﻫﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﻮ رﮘﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﮔﺎڏﻳﻮن روڊ ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪي‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮن‪ 15 .‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭨﺮﻳﻔﻚ رﺳﺘﻲ‬
‫ﺗﻲ ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻮﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺻﺮف اﺳﺎن ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ رﮘﻮ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﺎ ‪ 8 ،7‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﭨﻜﻴﭧ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ ۽‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺎﻣﺎن ﻟﮕﻴﺞ اﺳﻜﻴﻨﻨﮓ ﺗﻲ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﺎﺋﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻴﻮ ﻫﺘﻲ اﺳﭩﻴﺸﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ ﺑﻠﻜﻞ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ واﻧﮕﺮ ﺟﺎچ ﭘﮍﺗﺎل ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﺪر ﺑﻪ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮ‬
‫ﻧﻪ ﻫﻮ اﺳﺎن ﺳﺎﻣﻬﻮن وارﻳﻦ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﺘﺎن ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺟﻮ‬
‫دروازو ﺑﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻮ ۽ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﭨﻲ‪-‬وي ﺳﻴﭧ اﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻫﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﺎ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﻪ ﻋﺎم ﭨﻲ‪-‬وي ﺟﺎ ﭘﺮوﮔﺮام ﻫﻠﻦ ﭘﻴﺎ ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ ﺗﻲ رﻳﻠﻮي‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮﻓﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﭘﺌﻲ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺑﻪ اﭼﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ڏﺳﻨﺪي‬
‫ڏﺳﻨﺪي ﻛﺎﻓﻲ ﻫﺎل ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫وﻳﻬﻲ اﻳﻨﺪڙ وﻳﻨﺪڙ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﻤﺎﮔﻬﻤﻲ ﺑﻪ ڏﺳﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ اﻫﺎ روﻧﻖ ڏﺳﻨﺪي‬
‫ڏﺳﻨﺪي اﺳﻜﺮﻳﻦ ﺗﻲ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ اﭼﮡ واري آﻫﻲ ۽ ‪ 3‬ﻧﻤﺒﺮ ﭘﻠﻴﭧ‬
‫ﻓﺎرم ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻨﺪي‪.‬‬
‫ﺳﻮ اﺳﺎن اوڏي ﻣﻬﻞ ﺋﻲ اﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‬
‫ﭘﻮي ﺗﻪ ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﻮ اﻧﮉر ﮔﺮاﺋﻮﻧﮉ رﺳﺘﻮ ﻫﻮﻧﺪو ﻳﺎ ﻣﭥﺎن ﭘﻞ‬
‫ﻛﺮاس ﻛﺮي وﭸﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬ﭘﺮ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ۾ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏاﻛﮡ ﺗﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﻻﻫﮣﻮ‬
‫ﭘﻮﻧﺪو ﺟﻨﻬﻦ ۾ وﻗﺖ ﻟﮙﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﮐﺎن ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﻴﺌﻦ وﭸﻮن ﻛﻬﮍو رﺳﺘﻮ آﻫﻲ؟ اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم‬
‫ﺗﺎن ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ ﭘﭩﮍﻳﻦ ﻣﺎن ﮔﺬري ﭨﻴﻦ ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺗﻲ وﭸﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﭤﻮرو ﻣﻨﺠﻬﻲ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﭩﮍﻳﻦ ﺗﺎن ﻟﻬﮡ ﻣﻬﻞ رﻳﻞ ﮔﺎڏي ﻧﻪ اﭼﻲ وﭸﻲ ۽ ﭔﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﺘﺮو ﻣﭥﻲ ﭘﻠﻴﭧ‬
‫ﻓﺎرم آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﺎن ﻛﻴﺌﻦ ﻫﻴﭟ ﻟﻬﺠﻲ‪ ،‬ﻫﻚ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﺟﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﭘﺮﻳﺸﺎن ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﻲ اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻮﻳﺎن‬
‫اﭼﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﻫﻤﺖ ﻛﺮي اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اوڏي ﻣﻬﻞ ﮔﺎڏي‬
‫ﺑﻪ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﮔﺎڏي ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ‪ 07‬ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ وﭸﻲ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﻴﭩﻦ‬
‫ﺟﻮ ﻧﻤﺒﺮ ‪ 14-13‬ﻫﻮ‪ ،‬ﭼﻴﻜﺮ آﻳﻮ ﭘﺮ اﻫﻮ ﻣﻨﺠﻬﻲ ﭘﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﮔﺎڏي ﺗﻲ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ۽ ﻧﻤﺒﺮ ﻫﻮ ﭘﺮ اﻫﻮ ﭨﻜﻴﭧ ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ‪ ‬ﮐﻲ ﺳﮇ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﺲ ﺻﺤﻴﺢ آﻫﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﻜﻮ اﻧﭽﺎرج ﻫﻮ اﻫﻮ‬
‫ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭼﺌﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺟﻤﻊ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﭘﺮ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺋﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ‪ ،‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ ﮀﭩﮡ ﺟﻮ ﺑﻪ وﻗﺖ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫اﭼﮡ ﻟﮙﻮ‪ .‬اﺳﺎن ان وﻗﺖ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ وﻗﺖ ﭘﻮرو ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻪ ﻫﻠﻲ‬
‫‪245‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﻮﻧﺪي اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﮔﮍﭔﮍ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو‪ .‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ ﻫﻨﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ آﻓﻴﺴﺮ آﻳﻮ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻫﻜﺪم اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف ڊوڙ ﭘﺎﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن وﻳﻮ‪ .‬ﻣﺎن اﺗﻲ‬
‫ﺋﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺲ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺌﻲ واﭘﺲ آﻳﺎ ۽ ﭨﻜﻴﭧ ﮐﻲ وري ﺻﺤﻴﺢ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭠﻬﺮاﺋﻲ آﻳﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻦ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﭼﺎڙﻫﻴﻮ ۽‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺑﻪ ﭼﮍﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﻫﻮ ﺳﺎﻣﺎن اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺳﻴﭩﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻴﭧ ﻛﺮي ﭘﻮ‪ ‬دروازو ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﻫﻠﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ ،‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻮ وﻗﺖ ﺗﻪ ﭘﻮرو ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﺟﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﺣﻞ ﻧﻪ‬
‫ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ ﺗﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﮔﺎڏي‪ ‬ﻧﻪ ﻫﻠﻲ‪ ،‬ﮔﺎڏي‪ ‬ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬اﻫﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﺋﻴﭧ ﻛﻮچ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻣﺎن ﻧﻜﺮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ﮐﺎن ﭤﻴﻨﺪي‬
‫ﺑﺨﺎرا ‪ 4:22‬ﺑﺠﻲ ﭘﭽﻬﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ رﻓﺘﺎر )‪ (90km/h‬آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﮔﺎڏي آﻫﻲ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ اﺳﭩﺎﭘﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‬
‫ﻣﺎن اﻳﻨﺪڙ ﻣﺴﺎﻓﺮن ﮐﻲ ﺳﻔﺮ ۾ ﺳﻤﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ ڏﺋﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺳﺎن ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﻴﭧ ﺗﻲ ﻟﻴﭩﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﻪ ﺳﻴﭩﻮن ﻫﻴﻮن ﻫﺮ ﺳﻴﭧ‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﻪ وﻫﺎﮢﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ‪ 2‬ﮀﺌﻮن‪ .‬ﻫﻚ وﮀﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﺎدر ۽ ﻫﻚ ڊﺑﻞ ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﻣﭥﺎن وﺟﻬﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﭛ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﺻﺎف ﺳﭥﺮا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻟﻴﭩﻴﺲ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻮﭼﻴﻢ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﭴﺎڻ ڏﻳﻨﻬﻦ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو ﻛﻨﭩﺮي ﺳﺎﺋﻴﮉ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪس‪ ،‬ﺳﻮ ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ﺗﻪ ﺳﻤﻬﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻣﻠﻨﺪو‪ .‬اﺋﻴﻦ ﺳﻮﭼﻦ ۾ ﮔﻢ ﭤﻲ وﻳﺲ ﺗﻪ ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫ﭼﻮﮢﻲ ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش ﻛﻨﺪي رﻫﻲ ﺗﻪ‪“:‬ﻣﻨﻬﻨﺠﺎ دوﺳﺖ‪ ،‬اﭼﻮ ﺗﻪ اﭼﮡ واري ﺻﺒﺤﺎﮢﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻧﻪ ﺳﻮﭼﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ زﻧﺪﮔﻲ ﺟﻲ ﻫﻦ ﻟﻤﺤﻲ ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻴﻮن‪”.‬‬
‫ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ ﻫﻲ ﭼﻮﮢﻲ ﺑﻪ ﻳﺎد آﺋﻲ ﺗﻪ‪“ :‬اﻫﻮ ﮔﻼب ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻚ دﻓﻌﻮ‬
‫ﭨﮍي ﭤﻮ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﺮي وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ”.‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺗﻮﻫﺎن دﻧﻴﺎ ڏﭠﻲ آﻫﻲ ۽ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ڏﭠﻮ اﻫﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ ۽ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﭼﻴﻮ ۽ ﭔﮅو اﻫﻮ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﺘﻲ ۽ ُاﻓﻖ ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﺮ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ُڊﻛﻲ ﭼﻜﺎ آﻫﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬۽ ﺟﻴﻜﻲ ﺷﻴﻮن ﺗﻮﻫﺎن ﮔﻬﺮ ۾ رﮐﻴﻮن آﻫﻦ اﻫﻲ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻪ‬
‫آﻫﻦ‪ ”.‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن اﻫﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻇﺎﻫﺮ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ دﻧﻴﺎ ﻓﺎﻧﻲ آﻫﻲ‪1131-1039) ،‬ع( اﺑﻮ‬
‫اﻟﻔﺘﺢ ﻋﻤﺮ ﺑﻦ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺧﻴﺎم‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻓﺎرﺳﻲ زﺑﺎن ﺟﻮ ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﻴﺸﺎﭘﻮر‬
‫۾ ‪1039‬ع ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ واﻟﺪ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻴﻤﻪ دوز ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻮ‬
‫ﺧﻴﺎم ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪“ :‬ﺗﻨﺒﻮ ﭠﺎﻫﻴﻨﺪڙ”‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻟﻔﻆ ﺑﻪ ان ﺟﻮ‬
‫ﺣﺼﻮ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ ۽ ان ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺷﻬﺮت ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬رﻳﺎﺿﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻴﺌﺖ‪ ،‬ﻃﺐ‪ ،‬ﺳﺎﺋﻨﺴﺪان ۽ ﺷﺎﻋﺮي ۾ ﻣﺎﻫﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺷﺎﻋﺮي ۽ ﻋﻈﻤﺖ ﺟﻮ‬
‫اﻋﺘﺮاف ﺻﺮف ﻣﺸﺮق ۾ ﻧﻪ ﭘﺮ ﻣﻐﺮب ۾ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻓﺎرﺳﻲ رﺑﺎﻋﻴﺎت ﺟﻮ ﻣﻘﺎم‬
‫‪246‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺑﻠﻨﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻠﻢ ﻓﻨﻮن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺮﻛﺴﺘﺎن ﻫﻠﻴﻮ وﻳﻮ‪،‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﻗﺎﺿﻲ اﺑﻮﻇﺎﻫﺮ ان ﺟﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﺌﻲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺷﻤﺲ اﻟﻤﻠﻚ ﺧﺎﻗﺎن ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫درﭔﺎر ۾ ﭘﻬﺘﻮ‪ .‬ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﺑﻮﻋﻠﻲ ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﮐﺎن رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻫﻴﺌﺖ ۽ ﻓﻠﺴﻔﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﺟﻲ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﮐﺎن ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ان ﮐﺎن ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺗﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ان ﺟﻲ ﭴﻤﮡ ﮐﺎن ﭔﻪ ﺳﺎل اڳ ۾‬
‫ﻫﻮ ﻓﻮت ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ان ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ اﺳﺘﺎد ﺳﻤﺠﻬﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺗﺼﻨﻴﻒ ۾ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻤﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ اﺳﺘﺎد ﭼﺌﻲ ﻳﺎد ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻣﻀﻤﻮﻧﻦ ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﺘﺎب ﻟﮑﻴﺎ‪ .‬ﺑﺨﺎرا ۾ ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ آرڪ‬
‫ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ۾ ﮔﺬرﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ‬
‫آﻫﻴﺎن ﮀﺎﻛﺎڻ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻦ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي‪ ‬ﮐﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻋﻤﺮ‬
‫ﺧﻴﺎم ﺟﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬دﻧﻴﺎ اﻫﮍي ﻗﺎﻓﻠﻪ ﺳﺮا‪‬‬
‫آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ۽ واﭘﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ رﺳﺘﻮ ﻫﻚ ﺋﻲ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ان وﻗﺖ ﻫﻦ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬۾ ﺳﻔﺮﻛﻨﺪڙ ﻗﺎﻓﻠﻮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻃﺮف روان‬
‫دوان ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﮔﮇ ﺑﺨﺎرا ﺷﻬﺮ ﺟﻮن روﻧﻘﻮن‪ ،‬ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ‪ ،‬ﻳﺎدﮔﺎر ۽ اﻫﮍي زﻣﻴﻦ ﺟﺘﻲ‬
‫ﻣﺜﻼ ﺣﻀﺮت اﻣﺎم ﺑﺨﺎري �‪ ،‬اﺑﻮرﻳﺤﺎن‬ ‫ً‬ ‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻴﻮن اﻋﻠﻰ ﺷﺨﺼﻴﺘﻮن‬
‫اﻟﺒﻴﺮوﻧﻲ‪ ،‬اﺑﻮ اﺑﻦ ﺳﻴﻨﺎ‪ ،‬اﺑﻮﺑﻜﺮ ﻧﺮﺷﺎﺧﻲ‪ ،‬ﺣﻀﺮت ﺑﻬﺎ‪ ‬اﻟﺪﻳﻦ ﻧﻘﺸﺒﻨﺪي‪،‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﺟﻼل اﻟﺪﻳﻦ ﺳﺮخ ﭘﻮش‪ ،‬ﻋﻤﺮ ﺧﻴﺎم وﻏﻴﺮه ﺣﻀﺮت ﻋﺎﻟﻤﻦ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺗﺎرﻳﺨﺪاﻧﻦ‪ ،‬ﺷﺎﻋﺮن‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺘﺪاﻧﻦ‪ ،‬رﻳﺎﺿﻴﺪاﻧﻦ وﻏﻴﺮه ﺟﺎ ﺧﻴﺎل ذﻫﻦ ۾ اﭼﮡ ﻟﮙﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ اﺗﻲ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﺎ ﻳﺎ رﻫﻴﺎ ۽ ﻋﻠﻤﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ان وﻗﺖ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻮ‬
‫ﺷﻜﺮ ادا ﻛﻴﻮ ﭘﺮ ان ﺳﺎن ﮔﮇ اﻫﮍي ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪي اداﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﺎن‬
‫ﻣﻼ ﻧﺼﺮ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ‬ ‫ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺳﺎن ﮔﮇ وري اداﺳﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ڌﻳﺎن ّ‬
‫ﻟﻄﻴﻔﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻛﻴﻢ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﻫﻚ دوﺳﺖ‬
‫ﻣﻼ ﺟﻲ ﺟﻮاب ﺗﻲ ﻏﻮر ﻛﺮڻ ﺷﺮوع‬ ‫ﺟﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻳﺎد اﭼﻲ وﺋﻲ ۽ ان ﺗﻲ وري ّ‬
‫ﻛﺮي ڏﻧﻢ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ذﻫﻦ اداﺳﻲ ﮐﺎن ﭰﺮي ﻣﺬاق واري ﻣﺎﺣﻮل ڏي‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻫﻮ اﺋﻴﻦ ﻫﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﮐﻲ ﻧﺼﻴﺤﺖ ﻛﺌﻲ‪“ :‬ﺗﻮن ﺟﻠﺪي اﭤﻨﺪو ﻛﺮ‬ ‫ﻫﻚ دوﺳﺖ ُﻣ ّ‬
‫ان ﺟﺎ ﮔﻬﮣﺎ ﻓﺎﺋﺪا آﻫﻦ‪ُ ”.‬ﻣ ّﻼ ﺟﻮاب ڏﻧﻮ‪“ :‬ﭘﺮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻓﺎﺋﺪي ﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﺎن ﮀﻮ اﭤﺎن؟” دوﺳﺖ ُﻣ ّﻼ ﮐﻲ ﻗﺎﺋﻞ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ‪“ :‬ﻣﺎن اڄ ﺻﺒﺢ ﺟﻲ‬
‫ﺳﻴﺮ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺘﺲ ﺗﻪ رﺳﺘﻲ ۾ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺳﻮﻧﻲ ﻣﻨﮉي ﻣﻠﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺎن‬
‫ﺟﻠﺪي ﻧﻪ اﭤﺎن ﻫﺎن ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﺎﺋﺪو ﻣﻮن ﮐﻲ ﻧﻪ ﻣﻠﻲ ﻫﺎن‪ُ ”.‬ﻣ ّﻼ ﺳﻮﭼﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﻨﮉي رات ﺟﻮ ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭘﺌﻲ ﻫﺠﻲ ۽ ﺗﻮﮐﻲ اﺗﻔﺎﻗﺎً‬

‫‪247‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬

‫ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ ”.‬دوﺳﺖ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺑﻠﻜﻞ ﻧﻪ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن رات ﺑﻪ ﻫﻦ رﺳﺘﻲ ﺗﺎن ﮔﺬرﻳﻮ‬
‫ﻫﺌﺲ ۽ اﻫﺎ ﻣﻨﮉي اﺗﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ”.‬ﺗﮇﻫﻦ ُﻣ ّ‬
‫ﻼ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ان ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ اﻫﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ‬
‫ﻣﻨﮉي ان ﻏﺮﻳﺐ ﺟﻲ ﻛﺮي‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻮ ﮐﺎن ﺑﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﭤﻲ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﺗﻲ‬
‫رواﻧﻮ ﭤﻴﻮ ﻫﻮﻧﺪو‪”.‬‬
‫ﺳﻮ اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي ﻣﻮن ﮐﻲ ﮐﻞ ﺑﻪ آﺋﻲ ۽ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﻣﻮن ﮐﻲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻼ ﻧﺼﺮ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ زﺑﺮدﺳﺘﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ آﻫﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ وﻗﺖ ﺗﻪ‬ ‫ّ‬
‫ﺳﻴﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﺎن ﭘﺴﻨﺪ ﺑﻪ ﻛﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﭘﺮ ﮀﻮ ﺗﻪ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪‬‬
‫۾ ﻫﺌﺲ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺳﻴﺮ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺮڻ ﻣﺸﻜﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺠﺒﻮري‪ ‬ﺗﻲ ﮐﻞ ﺑﻪ ﭘﺌﻲ‬
‫ﻼ ﻧﺼﺮاﻟﺪﻳﻦ ﺟﺎ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻟﻄﻴﻔﺎ دﻫﺮاﺋﻴﻨﺪي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻛﻼڪ‬ ‫آﺋﻲ‪ .‬اﺋﻴﻦ ُﻣ ّ‬
‫اﻧﺪر ﻛﮇﻫﻦ اک ﻟﮙﻲ وﺋﻲ ﺧﺒﺮ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ذﻫﻦ ۾ اﻫﺎ ﺧﻮاﻫﺶ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻃﺮف وﭸﮡ واري رﺳﺘﻲ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮﮢﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﭤﻲ ﭘﻴﺲ‪ ،‬۽ دري‪ ‬ﻣﺎن‬
‫ڏﺳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻢ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ رﻳﮕﺴﺘﺎن ﺟﻮ ﭜﭩﻮن ﻧﻈﺮ آﻳﻮن ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﺧﻴﻮا‬
‫ﮐﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﭤﻴﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮘﻮٺ ۽ ﮔﺮﻳﻨﺮي ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻮن ﺟﺎ‬
‫وڻ ۽ اﻧﺎج ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﺎ ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﻮﭼﻴﻨﺪي رﻫﻴﺲ ﺗﻪ ﮔﺬرﻳﻞ زﻣﺎﻧﻲ ۾‬
‫ﺳﺎﺋﻨﺲ اﻳﺘﺮي ﺗﺮﻗﻲ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ان وﻗﺖ اﻧﺴﺎن ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻴﮇي ﻧﻪ ﻣﺸﻜﻞ‬
‫ﮔﺬرﻧﺪي ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬ﻫﻨﻦ رﻳﮕﺴﺘﺎﻧﻦ ﺗﻲ ﻛﻴﺌﻦ ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﻲ ﻗﺼﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ رﻳﮕﺴﺘﺎن ۾ ﮔﻢ ﭤﻲ وﻳﻮ وري واﭘﺲ ﻧﻪ ﻣﻮﭨﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ ﭘﺮ‬
‫اﭴﻜﻠﻬﻪ ﺟﻲ ﺟﺪﻳﺪ دور ۾ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ اﻳﺠﺎدن ﻛﻬﮍي ﻧﻪ آﺳﺎن زﻧﺪﮔﻲ ﭠﺎﻫﻲ‬
‫ﮀﮇي آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺧﻴﻮا ۾ ﭘﻬﭽﮡ ﺟﻲ ﺧﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﭘﺌﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۽ ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﺑﺰرﮔﻦ ۽ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﻧﺸﺎﻧﻴﻮن ﻫﺘﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ‪ 11‬۾ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﮔﺎڏي‪ ‬ﺟﻲ رﻓﺘﺎر ۾ اﭸﺎن ﺑﻪ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ ﭤﻲ ۽‬
‫ﭘﺮي ﮐﺎن ﺧﻴﻮا ﺷﻬﺮﺟﻮ ﻟﮙﻞ ﺑﻮرڊ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺗﻲ ﮔﺎڏي اﭼﻲ ﺑﻴﭡﻲ ۽‬
‫اﺳﺎن ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻬﮡ ﻻ‪ ‬دروازي ﺗﻲ اﭼﻲ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻳﭽﺎري‬
‫ﮐﻨﻴﻮ ﺟﻨﻬﻦ رات ﻣﭥﻲ ﮐﮣﻲ ڏﻧﻮ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻮري ﮔﺎڏي ﺟﻮ اﻧﭽﺎرج ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن‬
‫ﻫﻴﭟ ﻻﭤﺎﺋﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم ﺗﻲ رﮐﻴﺎ ۽ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ﺧﻴﻮا‬
‫ﺷﻬﺮ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺧﺎن واﻧﮕﺮ ﻧﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮔﻬﻮڙن ﺟﻲ ﭨﺎﭘﻦ‬
‫۽ ﻫﭣ ۾ ﺗﻠﻮارون ۽ ﻣﺴﻠﺢ ﭤﻲ ان ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﺎﺑﻮد ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺧﻮﺷﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎن ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ وارا ﭰﺮي آﻳﺎ‪ .‬ﻛﻲ ‪ 30‬ﻫﺰار ﺳﻮم ﮔﻬﺮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﻲ وري ‪ 20‬ﻫﺰار ﺟﻮ‬
‫ﻣﻄﺎﻟﺒﻮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ راﺿﻲ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ۽ ﭘﺎرﻛﻨﮓ ﻣﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﻮ‪.‬‬
‫‪248‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ روڊ ﺗﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻣﻠﻨﺪي اﻫﺎ ﻫﻨﻦ ﮐﺎن ﺳﺴﺘﻲ ﻫﻮﻧﺪي‪ ،‬اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ‪ 8‬ﻫﺰار ﺳﻮم ﮔﻬﺮﻳﺎ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ ﺗﻪ ‪ 5‬ﻫﺰار ﺳﻮم آﻫﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ روڊ ﭠﻬﻲ ﭤﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﭤﻮرو ﭰﺮي‬
‫وڏو روڊ وﭠﺒﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ‪ 8‬ﻫﺰار ﺳﻮم ﮔﻬﺮان ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﻮ ﻧﺴﻞ‬
‫ﻛﻨﻬﻦ ﺷﺮﻳﻒ ﮔﻬﺮاﮢﻲ ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ اﮘﻴﺎن ﺗﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﭼﻨﮕﻴﺰ ﺟﻲ ﻧﺴﻞ ﺟﺎ‬
‫ﻟﮙﺎ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﻫﻦ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 10‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﭼﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﮀﮇﻳﻮ ۽ واﻗﻌﻲ ۾ روڊ ﭠﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ اﻧﻬﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻴﻦ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ڊراﺋﻴﻮر ﻻﭤﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ اﻫﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﮔﻬﮍﻳﺎﺳﻴﻦ رﺳﻴﭙﺸﻦ‬
‫ﺗﻲ ﮔﻬﮣﻲ رش ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﻮﭨﻞ ۾ ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﺘﺮي رش ﻧﺎﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﺮاﺋﻮﻧﮉ ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﻛﻤﺮو ڏﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺑﻠﻜﻞ ﻛﻤﺮو ﺧﺎﻟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻨﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﻛﻤﺮو ڏﻧﻮ‪ ،‬ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ ﻛﻤﺮي ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻲ وري اﻧﻬﻦ ﮐﺎن‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻠﻨﺪو ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﻧﻪ ﺋﻲ ﻧﻴﺮن ﺟﻮ ۽ ﻧﻪ‬
‫ﺋﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﻫﺎ ﭼﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ڊاﺋﻴﻨﻨﮓ ﻫﺎل ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫وﻳﭩﺮ ﻫﻚ ﺟﻮان ﮀﻮﻛﺮي ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭤﻮري اﻧﮕﻠﺶ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ‬
‫ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﻣﻴﻨﻮ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮀﻮﻛﺮي‪ ‬ﮐﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﭼﺌﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﭼﻮي‬
‫ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻧﻪ اﻫﻮ ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﺳﻮپ‪ ،‬ﭘﭩﺎﭨﻲ ﺟﻲ ﺑﺮﮔﺮ ۽ ﺳﻼد ﺗﻲ راﺿﻲ ﭤﻲ ﭘﺮ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﻼڪ ﻟﮙﻨﺪو اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭠﻴﻚ آ‪ ،‬ﺗﻮن ﺗﻴﺎر ﻛﺮا‪‬‬
‫ﺗﻪ اﺳﺎن ﻣﻨﻲ ﻛﻼڪ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﭼﻲ ﮐﺎﺋﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﻛﺮﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻲ وﻳﻬﮡ ﮐﺎن ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻠﻨﮓ ﺗﻲ ﻟﻴﭩﻲ ﭘﺌﻮن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭤﻜﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ وري‬
‫ﺷﺎم ﺟﻮ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬وري ﻣﻨﻲ ﻛﻼڪ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫اﭸﺎن ‪ 20-15‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﻨﺪا‪ .‬ﭘﺮ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ واﭘﺲ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ اﭼﻲ ﺑﺮﻳﮉ‪ ،‬ﺳﻼد ۾ وﻧﮕﺎ ۽‬
‫ﭨﻤﺎﭨﺎ ۽ ڌاﮢﻦ ﺟﻲ ﮘﭡﮍي ﺳﭛ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﻴﻮن ﭘﻨﺞ‪-‬ﮀﻬﻪ وڏي ﺳﺎﺋﻴﺰ ﺟﺎ وﻧﮕﺎ ۽ اﻳﺘﺮي‬
‫ﺗﻌﺪاد ۾ ﭨﻤﺎﭨﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺛﺎﺑﺖ ﺳﻼد ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ رﮐﻨﺪي ﻧﻪ ڏﭠﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ان ﮐﻲ ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻛﭩﻲ ﮐﮣﻲ اچ‪”.‬‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﮐﮣﻲ آﺋﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﮏ ڏاڍي ﻟﮙﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻫﻮ ﮐﺎﺋﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬اوﺋﻴﻦ ﻫﺮ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬ﭘﻮري ﻫﺎل ۾ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻨﻬﻦ‬
‫وڏي ﮔﺮوپ ﺟﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻚ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬وري اڌ ﻛﻼڪ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭘﭩﺎﭨﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻛﭩﻠﻴﺲ ﮐﮣﻲ آﺋﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﺋﻲ ﻧﭥﻲ وري‬
‫ﺳﻮپ ﺟﻮ ﭘﮁﻴﻮﺳﻮﻧﺲ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“ :‬اﭸﺎن اڌ ﻛﻼڪ ﻟﮙﻨﺪو‪”.‬‬
‫وري اﺳﺎن ﺟﻲ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﺑﻪ ‪ 6‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﭘﻠﻴﭩﻮن‪ ،‬ﻛﭩﻠﺮي‪،‬‬
‫‪249‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﮔﻼس ۽ ﻧﻴﭙﻜﻦ ﺟﻲ ﺳﻴﭩﻨﮓ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“:‬ﺗﻮﻫﺎن ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﭼﺎر ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭔﻴﺎ ﺑﻪ وﻳﻬﻨﺪا‪ ”.‬اﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻟﮙﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﭼﮝﻮ ﭰﺎﭤﺎ آﻫﻴﻮن‪”.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻛﭩﻠﻴﺲ ﭘﭩﺎﭨﻦ ﺟﺎ ﮐﺎڌاﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻫﺌﺎ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﭨﻴﺴﭩﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ‬
‫اﺳﺎن ﺗﻪ ﺑﺮﮔﺮن ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭘﻴﭧ ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮ‪ .‬وري ﺳﮇ ﻛﺮي ﭼﻴﻮ‬
‫ﺳﻮﻧﺲ ﺗﻪ‪“:‬ﺑﺲ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻞ آﮢﻲ ڏي ﺗﻪ اﺳﺎن وﭸﻮن” ﺗﻪ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪“ :‬ﺳﻮپ ﺗﻪ رﻫﺠﻲ‬
‫وﻳﻨﺪو‪ ”.‬رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﺑﺲ ﻛﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺎﻧﻬﻲ‪”.‬‬
‫ﭘﺮ ﻫﻮ‪ ‬ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻲ وﺋﻲ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﺳﻮﭼﮡ ﻟﮙﻲ‪ .‬ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﭘﺮ ﺳﻮپ ﺟﺎ ﭘﺌﺴﺎ ﺗﻪ ﺑﻞ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا” رﻓﻴﻊ ﭼﻴﺲ ﺗﻪ ﻛﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻛﻮﻧﻬﻲ‪.‬‬
‫وري ﻣﻮن ڏي ﻣﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﮐﻠﻲ ﺗﻪ ﭼﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ‪“ :‬رﮘﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺟﺎن ﮀﮇ ﺗﻪ وﭸﻲ‬
‫آرام ﻛﻴﻮن‪ ”.‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻫﻮﭨﻞ ‪ 5‬اﺳﭩﺎر ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﻧﺌﻴﻦ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي اﭸﺎن اﻧﻬﻦ‬
‫وٽ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪڙ اﺳﭩﺎف ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﮔﻬﻤﮡ‬
‫ﻧﻜﺮي وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﮐﺎﺋﻲ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬اﭸﺎ ﻫﻨﻦ ﺟﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻓﻌﺎل ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺗﺎن ﺟﺎن‬
‫ﮀﮇاﺋﻲ وري اﭼﻲ آراﻣﻲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(History of Khiva‬‬ ‫ﺌر‬ ‫ا‬

‫ﺧﻴﻮا ﻗﺪﻳﻢ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﭘﺮاﮢﻦ ﺷﻬﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬اﭴﻜﻠﻬﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺷﻬﺮن ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﮐﻲ وچ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻓﻦ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻮﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻳﺘﺮو ﻧﺮاﻟﻮ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ ﺟﻮ ان ﮐﻲ‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﻋﺠﻮﺑﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ﻏﻠﻂ ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﻮا ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺳﭹﺎﮢﭗ‬
‫ﺑﺮﻗﺮار رﮐﮡ ۾ ﻛﺎﻣﻴﺎب وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﻣﻌﻤﺎرن ﺗﺼﻮر ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺧﻴﻮا ﻫﻚ زﻧﺪه ﻳﺎدﮔﺎر ﺑﻨﺠﻲ‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ اﺻﻠﻴﺖ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻪ آﻫﻲ ﭘﺮ ان ﺟﻲ‬
‫وﺿﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬ﻛﻴﺘﺮا ﺋﻲ ﻣﺘﻀﺎد ﻗﺼﻪ ﭔﮅاﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“اﺗﺎن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ رواﻳﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺣﻀﺮت ﻧﻮح ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺟﻲ‬
‫ﭘﭧ “‪ ”Shem‬ﻫﻦ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد رﮐﻴﻮ‪ ،‬اﻫﻮ اﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﻮڏ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻮ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﺑﺪوﺷﻦ واﻧﮕﺮ ﺻﺤﺮا ۾ ﮔﻬﻤﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ان ﮐﻲ ﻧﻨﮉ اﭼﻲ وﺋﻲ ﻫﻦ‬
‫ﺧﻮاب ۾ ‪ 300‬ﭔﺮﻧﺪڙ ﺑﺘﻴﻮن ڏﭠﻴﻮن‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﺳﺠﺎڳ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ڏاڍو ﺧﻮش ﭤﻴﻮ‪ .‬ان‬
‫اﺗﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ﺑﺘﻴﻦ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ رﮐﻴﻮ ﻳﻌﻨﻲ ان ﺟﻮ ﻧﻘﺸﻮ ﻫﻚ‬
‫ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﺷﻜﻞ واﻧﮕﺮ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ان ﻫﻚ ﮐﻮﻫﻪ ﮐﻮﭨﺮاﻳﻮ ﭘﺮ ﻛﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﮘﻮﻟﻲ ﻟﮅاﺋﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﻣﭡﻮ ۽ ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ﻫﻮ ۽ اﻫﻮ ﮐﻮﻫﻪ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ۾ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪”.‬‬
‫‪250‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫ﭔﻲ رواﻳﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺳﺎن آﻫﻲ اﻫﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻴﺎ ﺗﻪ اﺗﻲ اﻧﻬﻦ اﻫﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻴﺘﻮ ﺣﻴﺮت زده ﭤﻲ ﭼﻮڻ ﻟﮙﺎ ‪Khey-‬‬
‫‪ Vakh‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “‪ ”Sweet Water‬ﻛﭥﻲ وري ان ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‬
‫“اڙي واه” اﻫﮍي ﻃﺮح ﺷﻬﺮ “ﺧﻴﻮق”‪ ،‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ان ﻣﺎن وري‬
‫ﺧﻴﻮا ﭠﻬﻴﻮ‪ ”.‬ﭨﻴﻦ رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻮ ﺧﻮارزم ﻣﺎن آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺮڪ‬
‫زﺑﺎن ۾ ‪ Khivarezem‬ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اڌارو وﭠﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺨﺘﺼﺮ ﻛﺮي‬
‫ﺧﻴﻮا ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺧﻴﻮا اﺳﻼم ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ آﺑﺎد ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎﻫﺮ آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ‪ 5‬ﻳﺎ ‪ 4‬ق م ۾ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻳﺎﻗﻮت ﺟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺷﺎﻓﻲ‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﭘﻴﺮوي ﻛﻨﺪڙ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﭔﻴﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪه‬
‫ﺣﻨﻔﻲ ﻣﺬﻫﺐ ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﻬﻠﻮان ﻋﻄﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﮐﻲ‪،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻮ‬
‫ذﻛﺮ اﺑﻮﻟﻐﻔﺎري ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اڄ ﺑﻪ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ وﻟﻲ‪ ‬ﺟﻮ درﺟﻮ رﮐﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻋﺮب ﻣﺤﻤﺪ‬
‫)‪1603‬ع ﮐﺎن ‪1623‬ع( ﺟﻲ آﺧﺮي اڌ دور ۾ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺧﻴﻮا ﮐﻲ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ﺷﻬﺮت ﻣﻠﻲ‪ .‬ﺧﻴﺎل آﻫﻲ ﺗﻪ آﻣﻮ درﻳﺎ ﺟﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﮐﺎﭔﻮ ﭘﺎﺳﻮ ﺧﺸﻚ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ ﺗﻪ آﻫﺴﺘﻲ آﻫﺴﺘﻲ ارﮔﻨﺞ ﻏﻴﺮﺑﺎد ﭤﻴﻨﺪو وﻳﻮ‪1645 .‬ع ۾ ﺧﻴﻮا ﮐﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪20‬‬
‫ﻣﻴﻞ اﺗﺮ اوﭜﺮ ۾ ﻫﻚ ﻧﺌﻮن ُارﮔﻨﺞ آﺑﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ‬
‫اِﺗﻲ وﭸﻲ آﺑﺎد ﭤﻴﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ﭔﺎﻫﺮان اﭼﮡ وارن ُارﮔﻨﺞ ﮐﻲ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ اﻫﻢ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﺎﻫﻴﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ وزﻳﺮ ﺟﻮ ﻧﺌﻮن ﺷﻬﺮ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻲ‬
‫وﻫﻜﺮي ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ان ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺋﻲ آﺑﺎد ﭤﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮاﮢﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ‬
‫ﻛﺎث ﻳﺎ ﻛﺎت‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ واﻗﻊ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﮀﮇﮢﻮ ﭘﻴﻮ ﮀﻮ‬
‫ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺳﻴﺮاب ﻛﺮڻ واري ﻧﻬﺮ ﺑﻪ ﺳﻜﻲ وﺋﻲ‪1681 .‬ع ۾ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن‬
‫ﺷﺎﻫﻪ آﺑﺎد واري ﻧﻬﺮ ﻛﮃي وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ اﻫﻢ ﻧﻬﺮ ﻫﺌﻲ‪18 .‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﺧﺎن ﺟﻲ رﻳﺎﺳﺖ ﭘﻨﺞ ﻗﻠﻌﻪ ﭼﻮراﺋﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺎﻟﻮ ﭘﻨﺠﻦ‬
‫ﺷﻬﺮن ﺟﻲ ﻣﻠﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﻴﭩﺮ اﻋﻈﻢ ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺳﻠﻄﻨﺖ ۾ ﻣﻼﺋﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﭘﺮ ﻛﺎﻣﻴﺎب ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻧﺎدر ﺷﺎﻫﻪ ‪1740‬ع ۾‬
‫ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺧﺎن ﮐﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺗﻲ وﻳﻬﺎرﻳﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻠﻲ ﻧﻪ‬
‫ﺳﮕﻬﻴﻮ‪1747 .‬ع ۾ ﺧﺎن ﻋﺮب ﻣﺤﻤﺪ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﺧﻴﻮا ۾ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫‪1770‬ع ﮐﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﺮﻛﻤﺎن ﺟﻲ ﻟﮙﺎﺗﺎر ﺣﻤﻠﻦ ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺻﺮف ﭼﺎﻟﻴﻬﻪ ﺧﺎﻧﺪان ﺑﺎﻗﻲ رﻫﻴﺎ‪1770 .‬ع ۾ اﻳﻨﺎق ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺗﺮﻛﻤﺎن‬
‫ﺗﻲ ﻓﺘﺢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﺪوﻟﺖ ﺷﻬﺮ ۽ ﻣﻠﻚ ۾ ﻫﻚ دﻓﻌﻮ وري‬
‫ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ﺟﻮ دور آﻳﻮ‪.‬‬
‫‪251‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫‪1804‬ع ۾ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﭨﻲ اﻳﻨﺎق اﻟﺘﻮزر ﺧﺎن ﺟﻮ ﻟﻘﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻴﻮ‪،‬‬
‫‪1806‬ع ۾ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺧﻼف ﺟﻨﮓ ۾ ﻣﺮي وﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭜﺎ‪ ‬۽ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ رﺣﻤﻲ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻮري ﻋﺮﺻﻲ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﭼﻨﮕﻴﺰي‪ ‬ﮐﻲ ﺗﺨﺖ ﺗﻲ وﻳﻬﺎرﻳﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎل ﺋﻲ‬
‫ﭘﺎڻ ﺧﺎن ﺟﻮ ﻟﻘﺐ اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻴﻮ‪1811 .‬ع ۾ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﺳﻴﺎﺳﻲ وﺣﺪت وري ﺑﺤﺎل‬
‫ﭤﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻮري ﻋﺮﺻﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻐﺎوﺗﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ‪1822 .‬ع ۾‬
‫ﺗﺮﻛﻤﺎن ﻣﺮو ۾ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺧﻼف ﺑﻐﺎوت ﻛﺮي‪ .‬ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ‬
‫اﻃﺎﻋﺖ ﻗﺒﻮل ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺟﻲ ﭘﭧ ﺟﻲ دور ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮐﻲ‬
‫ﮔﻬﮣﻲ وﺳﻌﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﭤﻲ‪ ،‬ان دور ۾ ارﮔﻨﺞ ﮐﻲ وري آﺑﺎد ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪1840-1839 .‬ع‬
‫۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺧﻼف روﺳﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻬﻢ ﻧﺎﻛﺎم رﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻠﺪي ﺧﺎن ﮐﻲ‬
‫روﺳﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺟﺎ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎ ﭘﻮرا ﻛﺮﮢﺎ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ‪1845‬ع ۾ ﺑﺨﺎرا ۽‬
‫ﺗﺮﻛﻤﺎن ﺳﺎن وري ﺟﻨﮓ ﻛﺮﮢﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﺧﺎن ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺗﺮﻛﻤﺎن ﺳﺎن وڙﻫﻨﺪي‬
‫‪1855‬ع ۾ ﻣﺎرﻳﻮ وﻳﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻦ ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻋﺒﺪا� ﺟﻮ ﺑﻪ اﻫﻮ ﺋﻲ اﻧﺠﺎم‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻴﻮا ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن اﻫﻢ ﻋﻤﺎرت ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺟﻲ دور ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﻧﻴﺮو ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻴﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﺟﻲ دور ۾ ﺧﻴﻮا ﮐﻲ روﺳﻴﻦ ﻓﺘﺢ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇﻳﻮ‪1873 .‬ع ۾ ﺧﺎن وٽ آﻣﻮ درﻳﺎ ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ۾ ﺻﺮف ﻫﻚ ﺣﺼﻮ ﺑﺎﻗﻲ رﻫﺠﻲ وﻳﻮ‬
‫ﭘﺎڻ ﮐﻲ ﺷﻬﻨﺸﺎﻫﻪ ﺟﻮ اﻃﺎﻋﺖ ﮔﺰار ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺧﺎن ﺧﻴﻮا‬ ‫۽ اﺗﻲ ﺑﻪ ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ َ‬
‫ﮐﻲ ﭘﻮ‪“ ‬اﻋﻠﻰ ﺣﻀﺮت” ﺟﻮ ﺧﻄﺎب ﻣﻠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺟﻮ رﺗﺒﻮ اﻣﻴﺮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ۽ ان ﺟﻲ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺧﺎن اﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎر‬
‫)‪1910‬ع ﮐﺎن ‪1918‬ع( ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ روﺳﻴﻦ ﮐﺎن ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺧﻼف ﻣﺪد ﮔﻬﺮي‪.‬‬
‫ﻣﺮو ﺟﻲ ﺗﺮﻛﻤﺎن ۽ روس ﺟﻲ درﻣﻴﺎن ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ )‪1881‬ع ﺗﺎ ‪1883‬ع( ۾ ﺧﻴﻮا ﺛﺎﻟﺚ‬
‫ﺟﻮ ﻓﺮض ان ﻛﺮي اﻧﺠﺎم ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻣﺮو ﮐﻲ ﺑﺮاه راﺳﺖ روس ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ان ﺟﻲ واڳ ﺧﺎن ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬اﻧﻘﻼب ﺟﻲ ﺟﻨﮕﻴﻦ ۾ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻤﺎن‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﺑﺮﺑﺎد ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺗﺮﻛﻤﺎن ﺟﻲ ﺳﺮدار اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر‬
‫ﮐﻲ ﻣﻌﺰول ﻛﺮي ﻗﺘﻞ ﻛﺮاﻳﻮ‪ ،‬ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺳﻴﺪ ﻋﺒﺪا� ﮐﻲ )‪1918‬ع ﮐﺎن ‪1920‬ع(‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺧﺎن ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ان ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻌﺰوﻟﻲ ۽ ﺟﻨﻴﺪ ﺟﻲ ﺟﻼوﻃﻨﻲ ﮐﺎن‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻤﻬﻮرﻳﻪ ﺧﻮارزم ﺟﻮ ﻗﻴﺎم ﻋﻤﻞ ۾ آﻧﺪو ﺟﻴﻜﻮ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎﺗﺮ روس ﺳﺎن ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺳﻮرﻫﻴﻦ ۽ ﺳﺘﺮﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬واﻧﮕﺮ اﮢﻮﻳﻬﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ۾ ﺑﻪ ﺧﻴﻮا ﻫﻚ‬
‫دﻓﻌﻮ وري ﻓﺘﻨﻦ ۽ ﻓﺴﺎدن ﺟﻮ ﺷﻜﺎر ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﺘﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﻘﺎﺑﻠﻲ ۾‬
‫وڌﻳﻚ ﻛﻢ ﭤﻴﻮ وڏﻳﻮن وڏﻳﻮن ﻧﻬﺮون ﻛﮃﻳﻮن وﻳﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻠﻚ ﮐﻲ‬
‫ﺗﺮﻗﻲ ﻣﻠﻲ‪ .‬ﺷﺎﻫﺮاﻫﻦ ﺗﻲ ﭘﻠﻴﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن‪ .‬ﺧﺎن ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻫﻚ ﺷﺎﻧﺪار ﻛﺘﺐ ﺧﺎﻧﻮ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ‪1920 .‬ع ۾ ﺧﺎن ﺧﻴﻮا ﮐﻲ ﻣﻌﺰول ﻛﺮي اﺗﻲ‬
‫‪252‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻋﻮاﻣﻲ ﺳﻮوﻳﺖ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ ﺧﻮارزم ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺧﻴﻮا ﻧﺌﻴﻦ ﺧﻮارزم‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ ﻋﻮاﻣﻲ ﺟﻤﻬﻮرﻳﺖ ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪1924 .‬ع ۾ ﺧﻮارزم ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﺎ ﻋﻼﺋﻘﻪ ﺟﺪﻳﺪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﺎ ﺣﺼﺎ ﭠﻬﻲ وﻳﺎ‪1991 .‬ع ۾ وري ازﺑﻜﺴﺘﺎن آزادي‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﺧﻴﻮا ﻣﻠﻚ ﺟﻮ وڏو ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ارﮔﻨﺞ‪ ،‬ﺑﺨﺎرا‬
‫۽ ﺧﻴﻮا ﺟﺎ ﺷﻬﺮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ واﻗﻊ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ واﭘﺎرﻳﻦ ﺟﻲ اﭼﮡ وﭸﮡ ﻛﺮي ﻛﺎروان ﻣﻨﺰل‬
‫ﭠﻬﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﺳﺎﻟﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻗﺒﻴﻼ آﺑﺎد رﻫﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ زراﻋﺖ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽ زراﻋﺖ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺋﻲ ﻫﻲ‪‬‬
‫آﺑﺎدي ﮔﻬﮣﻲ ﻣﺸﻬﻮر رﻫﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﺗﻲ وڏﻳﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻮن ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻬﺮ‬
‫ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ رﻳﺸﻢ ﺗﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﭼﻮﻛﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻮ‪10 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ذﻛﺮ ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ رﻳﺸﻢ ﺗﻲ ﻫﻚ وڏي ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻃﻮر ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪،‬‬
‫ﺳﭛ ﻗﺎﻓﻠﻪ ﭼﻴﻦ ﮐﺎن واﭘﺲ ﭤﻴﮡ وﻗﺖ ﻫﺘﻲ ﺗﺮﺳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﮐﺎن ﺷﺎم ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﮔﮇﺟﻲ ﻫﻠﻨﺪڙ ﻗﻄﺎرن ﺟﻮ ﻫﻚ ﻧﻪ ﺧﺘﻢ ﭤﻴﻨﺪڙ ﺳﻠﺴﻠﻮ اﺗﺎن ﮔﮇ ﮔﺬرﻧﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺗﺤﺮﻳﺮي ذرﻳﻌﻮ ‪10‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻴﺎح‬
‫‪ Al-Islarkhiy‬ﺧﻮارزم ﺟﻲ ‪ 30‬اﻫﻢ ﺷﻬﺮن ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻋﺮب‬
‫ﺳﻴﺎح اﺑﻦ ﺑﻄﻮﻃﻪ ‪14‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ دورو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ اﺗﻲ اﻣﻦ اﻣﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺑﺎري ۾ ﺣﻜﻤﺮان ﺟﻲ ﺷﺎﻧﺪار ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﺟﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺌﻲ ۽ ﭔﮅاﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻳﺘﺮو ﻫﺠﻮم ﻫﻮ ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ رﺳﺘﻮ ﮘﻮﻟﮡ ﺑﻪ ڏاڍو ﻣﺸﻜﻞ ﭘﺌﻲ‬
‫ﻟﮙﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﭔﻪ ﺣﺼﻪ آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻚ ﭘﺮاﮢﻮ ۽ ﭔﻴﻮ ﻧﺌﻮن‪ .‬ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﻧﺪر‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ‪ Ichan-Kala‬ﭼﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ‪ 10‬ﻣﻴﭩﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﭜﺖ ﺟﻲ اﻧﺪر آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎر آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 56‬آﻫﻲ ۽‬
‫‪ 350‬ﮔﻬﺮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 600،2‬ﻣﺎﮢﻬﻮ رﻫﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ‪ 19-18‬ﺻﺪي ﻋﻴﺴﻮي ﺟﺎ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻣﺤﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﻘﺒﺮه‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻪ وﻏﻴﺮه آﻫﻦ ۽ ﻫﻚ‬
‫ﺷﺎﻫﻜﺎر واﻧﮕﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ ﻛﻮٽ ﺟﻲ اﻧﺪر آﻫﻲ‪،‬‬
‫ان ﻛﺮي ﻫﻦ ﮐﻲ اوﭘﻦ اﻳﺌﺮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان ﭘﻮري ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﻳﻮﻧﻴﺴﻜﻮ‬
‫‪1990‬ع ۾ ﻋﺎﻟﻤﻲ ورﺛﻮ ﻗﺮار ڏﻧﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻧﺌﻴﻦ ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ‪ Dishan-Kala‬ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺟﺘﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺷﻬﺮ آﺑﺎد آﻫﻲ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭜﺖ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺑﻪ ﭜﺖ ﭠﺎﻫﻲ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ واﻧﮕﺮ ﻣﺤﻔﻮظ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ اﻫﺎ ڊﻫﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺻﺮف ﭨﻲ دروازا‬
‫ﺑﺎﻗﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮن ذﻛﺮ ‪ Ichan Kala‬ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻲ ذﻛﺮ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻛﻨﺪس‪.‬‬
‫‪253‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﺎن ﻫﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭤﻮري اﻫﺎ ﺻﻼح ڏﻳﮡ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫‪ Ichan-Kala‬ﮔﻬﻤﮡ وﭸﻮ ﺗﻪ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺿﺮور ﮐﮣﺠﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﺪر ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ‬
‫ﺟﺎﻳﻮن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﮘﻮﻟﮡ ۾ ﻣﺸﻜﻞ ﭘﻴﺶ اﭼﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ رﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻧﻨﮃڙا اﮜﮡ ﻫﺌﺎ ﻳﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺎﻳﻮن دروازن ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻟﻜﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﭘﻬﭽﮡ ﺟﻮ ﺳﻮﭼﻲ ﺑﻪ ﻧﭥﺎ ﺳﮕﻬﻮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﻲ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﺮ ﺟﺎ‪ ‬ڏﻳﮑﺎري‬
‫۽ اِﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ ﺟﻲ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﻨﺪو ﻫﻠﻨﺪو‪ .‬ﻫﻚ اﻧﮕﺮﻳﺰي ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ‬
‫واري ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺟﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﻟﮗ ﭜﮗ ‪ 30‬آﻣﺮﻳﻜﻲ ڊاﻟﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭔﻦ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻻ‪ ،‬ﭨﻦ ﻛﻼﻛﻦ ﻻ‪ ‬ﻫﻮ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻮﻧﺪو‪ .‬اﻫﺎ درﺧﻮاﺳﺖ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﭨﻜﻴﭧ آﻓﻴﺲ ۾ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ ﻳﺎ اﺗﻲ دروازي ﺗﻲ ﺑﻪ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﭘﮁﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ وﭠﻲ ﻫﻠﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻪ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﻧﻪ ورﺗﻮ اﻳﺘﺮا دﻓﻌﺎ ﭨﻮﺋﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﺎ آﻫﻴﻮن‬
‫ﺟﻮ ﭘﺎڻ آرام ﺳﺎن ﮔﻬﻤﻲ وﭠﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ اﻫﻢ ﺟﮙﻬﻴﻮن‬
‫رﻫﺠﻲ ﺑﻪ وﻳﻨﺪﻳﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن‪.‬‬

‫)‪(Ichan Kala‬‬ ‫ا ﺌن‬

‫ﺷﺎم ﺟﻮ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﺷﺨﺺ‬
‫ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﺳﺎن ﻛﻬﮍي ﻃﺮف وﭸﻮن ﺟﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻴﻦ دروازي‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻮن‪ .‬اﻫﻮ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي آﻳﻮ‪ .‬ﭼﺌﻦ ﭘﺎﺳﻦ ﺟﻲ ﭜﺖ ﻣﺎن ﻫﻚ‬
‫اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﻫﻦ ﭜﺖ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻮﻫﺎن وﻳﻨﺪؤ ﺗﻪ اﻫﻮ‬
‫دروازو ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪو‪ .‬اﻫﻮﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻴﻦ دروازو ‪ Ata-Darvaza‬آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ان ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﭘﻜﻮ روڊ ﻫﻮ وري ﺟﻴﺌﻦ وﭼﻴﻦ‬
‫ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﺳﺮﺳﺒﺰ رﮐﻲ وري ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ روڊ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭘﻜﻲ روڊ ﻣﺎن ﮔﺬري وري ﺳﺮﺳﺒﺰ واري‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﺟﻲ وچ ۾ ﻛﭧ ﻫﻮ‪،‬‬
‫اﺗﺎن ﻧﻜﺮي ﭔﺌﻲ روڊ ﺗﻲ اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﮔﻬﺮ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ۽‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﻫﻮ دروازو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو ‪ Ichan-Kala‬ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫آﻫﻲ اﻧﺪروﻧﻲ ﻗﻠﻌﻮ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ اﻧﺪروﻧﻲ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ ﺟﻮ اﺻﻞ ۾ وﭼﻴﻦ دور ۾ ﺧﻴﻮا‬
‫ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ‪10 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﻫﻚ ﻋﺮب ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺪان ‪Al-Maqdisi‬‬
‫ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“:‬ﺧﻴﻮا ﺻﺤﺮا ﺟﻲ ﻫﻚ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻚ وڏو ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻫﻚ ﻧﻬﺮ ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ درﻳﺎﻫﻪ ﻣﺎن ﻛﮃي وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ۾ آراﻣﺪه‬
‫ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻠﻌﻮ ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ﺟﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ ‪ 650x400‬ﻣﻴﭩﺮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ دﻓﺎﻋﻲ ﭜﺖ ﺟﻲ اﻧﺪر آﻫﻲ ۽ ﭜﺖ اڌ ﮔﻮل ﭨﺎورن ﺟﻲ ﻣﺪد ﺳﺎن‬
‫‪254‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﻀﺒﻮط ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﻫﻚ ﺗﻴﺮ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ واري‬
‫ﮔﻴﻠﺮي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺟﺎرا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ‪ 8-7‬ﻣﻴﭩﺮ ۽ ڊﻳﮕﻬﻪ‬
‫‪ 2200‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﭼﺌﻦ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺟﻴﻜﺎ ﭜﺖ آﻫﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﺎ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ دروازا آﻫﻦ‪ .‬اوﻟﻬﻪ دروازو‪ Ata-Darvaza ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪ Kunya-Art‬ﺟﻲ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﺮ دروازو ‪ Bahch-Darvaza‬ﺟﻴﻜﻮ ‪ Urgech‬ﺟﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪،‬‬
‫اوﭜﺮ دروازو ‪ Palvan-Darvaza‬ﺟﻴﻜﻮ اﮘﻮاﮢﻲ ﻛﺮي ﭤﻮ ‪ Khasarasp‬۽ ‪Amu-Darya‬‬
‫ﺟﻲ ۽ ڏﮐﮡ دروازو ‪ Tash-Darvaza‬ﺟﻴﻜﻮ ﻗﺮاﻗﺮم رﻳﮕﺴﺘﺎن ڏاﻧﻬﻦ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ‬
‫اﺳﺎن ﻋﻄﺎ دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬دروازي ﺟﻲ آڏو ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﻠﻜﻦ‬
‫ﺟﺎ ﺟﻬﻨﮉا ﭰﮍﻛﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻧﻨﮃﻳﻮن ﻧﻨﮃﻳﻮن ﮔﺎڏﻳﻮن ﺑﻴﭡﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ ﺳﻴﺮ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن‬
‫ﺋﻲ ﺑﺴﻮن ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭨﻴﻜﺴﻴﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭼﻮڌاري رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﻓﻮﭨﻮ ﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺌﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﺑﻴﻬﻲ ان ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪.‬‬

‫ﺌ دروازو )‪(Ata-Darwaza‬‬ ‫ا ﺌ‪/‬‬

‫اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻲ‪ .‬دروازو ﺻﺮف ﻫﻚ داﺧﻠﻲ دروازو ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﭘﻮري ﮔﻬﺮ ﺟﻮ ﭼﻬﺮو‪ ،‬ﻣﺎﻟﻚ ﺟﻲ ﺧﻮﺷﺤﺎﻟﻲ ۽ ﻣﻬﻤﺎن ﻧﻮازي ﺟﻲ ﻋﻼﻣﺖ ﻫﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو ﭜﺘﻴﻦ ﭠﻬﮡ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻗﺪﻳﻢ دور ﮐﺎن وﭠﻲ اڄ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ دروازي ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎدي ﻣﻘﺼﺪ ﮔﻬﺮ ﻳﺎ ﻗﻠﻌﻲ ﮐﻲ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﺎن‬
‫ﺑﭽﺎﺋﮡ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﺑﻪ ﭼﺎر دروازا ﭠﻬﺮاﻳﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﺑﺪﻗﺴﻤﺘﻲ ﺳﺎن‬
‫وﻗﺖ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻧﻪ ﺑﺨﺸﻴﻮ ۽ ﺳﭛ دروازا ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﻳﺎ‪1970 .‬ع ۾ ﻣﺎﻫﺮﻳﻦ آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ‬
‫۽ ﻣﻮرﺧﻴﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﮔﺮوپ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﻴﭧ ﮐﻲ ﺑﺤﺎل ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ‪19 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﺎ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻓﻮﭨﺎ ﻣﻠﻴﺎ ﺟﻦ ﺳﺎن وري ﺗﺨﻠﻴﻖ ﻛﺮي‬
‫ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﭠﺎﻫﻲ ﺗﻴﺎر ﻛﺌﻲ ۽ ﭔﻴﻬﺮ دروازن ﮐﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ان ﻣﺎن ﻫﻚ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازو رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ “واﻟﺪ‬
‫ﺟﻮ دروازو”‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ رﻳﺸﻢ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﻣﺎن آﻳﻞ ﻗﺎﻓﻼ‬
‫ﻫﻦ دروازي ﻣﺎن ﮔﺬرﻳﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ دروازي ﮐﻲ اﻫﻢ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﮐﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﺟﻲ ﻟﻘﺐ ﺳﺎن ﻣﺸﺎﺑﻬﺖ ڏﺋﻲ ان ﮐﻲ “واﻟﺪ” ﺟﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﻓﺨﺮ‬
‫ﻟﻘﺐ ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ دروازي ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺷﻴﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻄﺎ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻛﺮي ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ واﻗﻊ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﺪﻗﺴﻤﺘﻲ‪ ‬ﺳﺎن اﻫﺎ‬
‫ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﺋﻲ ۽ ﻫﺎﮢﻲ ﻋﻄﺎ دروازي ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺳﻮال ﺟﻮ ﺟﻮاب ڏﻳﮡ‬
‫‪255‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻪ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫دروازو ‪ 100‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻮ ۽ ‪ 4‬ﻣﻴﭩﺮ وﻳﻜﺮو ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ‬
‫ﺿﺮوري ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ ﮐﺎن اﻳﺘﺮي ڊﻳﮕﻬﻪ ۽ وﻳﻜﺮ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻗﺎﻓﻠﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺟﺎچ ﭘﮍﺗﺎل ۽ ﻛﺴﭩﻢ ﭘﻮاﺋﻨﭧ ﺗﻲ ﺑﺎرڊر ﻛﺮاﺳﻨﮓ ﺟﻲ ﻓﻴﺲ ﺟﻤﻊ ﻛﺠﻲ‬
‫۽ اﺗﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺗﺒﺎدﻟﻮ ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬دروازي ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﭜﺘﻴﻦ ۽‬
‫ﻣﻴﻨﺎرن ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺳﺮن ۽ ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺎﻣﻦ ﺳﺎن ﻣﻀﺒﻮط ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ درﻳﻮن ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﭥﺎن ﺷﻬﺮ ۾ داﺧﻠﻲ رﺳﺘﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﺗﻲ اﻫﺎﺋﻲ ڊزاﺋﻴﻦ رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭘﻮري ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اڄ ﺑﻪ اﻫﻮﺋﻲ دروازو‬
‫ﻣﺮﻛﺰي دروازو آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ﭼﻴﻜﺮ اﭼﻲ وﺋﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭘﮁﻴﺲ ﻧﻪ ﭨﻜﻴﭧ آﻓﻴﺲ‬
‫ﻛﭥﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ان اﺷﺎري ﺳﺎن ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﮔﻴﭧ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻣﺎن اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺲ رﻓﻴﻊ ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮڻ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ان ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮن ﭨﻜﻴﭩﻮن ﭨﻦ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻚ ‪ V.I.P‬ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ‪15‬‬
‫آﻣﺮﻳﻜﻲ ڊاﻟﺮ ۽ ﺳﻮم ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻫﻚ ﻟﮏ ﭘﻨﺠﺎﻫﻪ ﻫﺰار ﺳﻮم ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ۾ اﻫﺎ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﻣﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺳﭛ ﺗﺎرﻳﺨﻲ دﻟﻜﺶ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻮ‬
‫ﭤﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮن اﻫﻢ دﻟﻜﺶ ﺷﻴﻮن ً‬
‫ﻣﺜﻼ ‪ Minaret ،Watch tower‬۽ ‪ City Wall‬ﺟﻮ‬
‫ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻣﺸﻮرو آﻫﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫اﺗﻲ وﭸﻮ ۽ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﭨﻜﭧ ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭔﻴﻦ ﭨﻜﻴﭩﻦ ۾‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬اﺗﻲ ان ﻋﻤﺎرت وٽ ﺑﻴﻬﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺋﻴﻦ ﻫﺮ ﻋﻤﺎرت ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﺒﻲ ﺗﻪ وﻗﺖ ﮔﻬﮣﻮ ﺿﺎﻳﻊ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ۽ ﭘﺌﺴﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺣﺴﺎب ﺑﻪ وﭸﻲ ﺳﺎﮘﻴﻮ ﺑﻴﻬﻨﺪو‪ .‬ﭔﻲ ﭨﻜﻴﭧ ‪ Standard‬ﻫﺌﻲ ‪ $ 10 USD‬۽ ﺳﻮم‬
‫ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻟﮏ ۾ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺗﻮﻫﺎن ﭔﻴﻮن ﺗﻪ ﺷﻴﻮن ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭘﻴﺎ ﭘﺮ‬
‫‪ Minaret ،Watch Tower‬۽ ‪ City Walls‬ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻧﭥﺎ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ دل ﭼﻮي ﭤﻲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ وري ﻗﻄﺎر ۾‬
‫ﺑﻴﻬﻲ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي‪.‬‬
‫ﭨﻴﻦ ﭨﻜﻴﭧ ‪ Economy‬ﻫﺌﻲ ‪ $ 5 USD‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻨﺠﺎﻫﻪ ﻫﺰار ﺳﻮم ۾ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ‬
‫ﭨﻜﻴﭧ ۾ ﺗﻮﻫﺎن ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﭔﺎﻫﺮان ﻧﻈﺎرو ﺗﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ ﭘﺮ اﻧﺪر ﻛﻨﻬﻦ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرت ۾ وﭸﻲ ﻧﭥﺎ ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻮ‪ .‬ﺳﭛ ﭨﻜﻴﭩﻮن ﺗﻮﻫﺎن ﭔﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ اوﻟﻬﻪ واري دروازي ﻣﺎن وﭸﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ ،‬ﻫﺮ دﻓﻌﻲ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﮔﻴﭧ وٽ ﻟﮙﻞ اﺳﻜﻴﻦ ﻣﺸﻴﻦ ﮐﻲ ان ﺟﻮ ﻛﻮڊ ‪ QR‬اﺳﻜﻴﻦ ﻛﺮاﺋﮣﻮ‬
‫‪256‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭘﻮﻧﺪو ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﻲ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﮔﺬرﮔﺎه ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﺎ دﻛﺎن ﻫﺌﺎ‪ ،‬دﻛﺎﻧﺪار ﭘﺎڻ ڏي ﺳﮇڻ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﭘﺮ اﺳﺎن اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﻜﻮ رﺳﺘﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻧﻨﮃي ﭼﺎڙﻫﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﭼﺎڙﻫﻲ‪ ‬ﮐﺎن اڳ ۾ ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﭜﺖ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻧﻘﺸﻮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﺟﺎﺋﺰو ورﺗﻮﺳﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻫﻮ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻦ اﻫﻮ‬
‫ﻧﻘﺸﻮ ﭨﻜﻴﭧ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺑﻪ ڏﻧﻮ ﻫﻮ ۽ اﻧﭩﺮﻧﻴﭧ ﺗﻲ ﺑﻪ اﻫﻮ ﻧﻘﺸﻮ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﻘﺸﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﮔﻬﻤﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﻧﻤﺒﺮ ﺗﻲ اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ اﺳﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﺎن ﺑﻴﻬﻲ ﻗﻠﻌﻲ ڏي ﺟﻮ ﻧﻈﺮ وڌي ﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻫﺘﺎن ﺟﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻣﻀﺒﻮط ۽ ﭘﺎﺋﻴﺪار‪ ،‬واﮐﺎڻ ﺟﻲ ﻻﺋﻖ‪ ،‬ﻋﻈﻴﻢ اﻟﺸﺎن‪ ،‬دﻳﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻤﻲ ﻣﺎﮘﻦ ﺟﺎ ﻣﻜﺎن‪ ،‬ﺟﻮﻫﺮ ﻗﻠﻌﻲ ﺑﻨﺪي ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ‪ ،‬ﻫﻨﻦ ﺟﻮ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎوﻗﺎر ۽ ﺷﺎن و ﺷﻮﻛﺖ وارو ۽ ﺑﺎﻃﻦ ﺑﻪ وﮢﻨﺪڙ‪ ،‬ﺳﻮﻧﻬﻦ ۽ ﺑﺮﺗﺮي‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن‬
‫ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ ۽ ﺑﻲ ﻣﺜﻞ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ رﻧﮓ روﻏﻦ‪ ،‬روﺷﻨﻲ ۽ ﭼﻤﻚ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﺳﺎن‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻨﻬﻦ وڏي ﻫﻴﺮي ﺳﺎن ﺗﺸﺒﻴﻬﻪ ڏﻧﻲ وﭸﻲ ﺗﻪ ﻛﺎ ﻏﻠﻂ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﭼﺌﺒﻲ‪.‬‬
‫اﻫﺎ ﻣﺎن ﻛﺎ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻧﻈﺮ ۾‬
‫اﻫﻮ اﻫﮍو ﺷﺎﻧﺪار ﻟﮙﻮ ﺟﻮ ﻛﺠﻬﻪ دﻳﺮ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ڏﺳﮡ ﻟﮙﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪‬‬
‫اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺳﭵﻮ ڏﺳﮡ وﭨﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻫﻜﮍي ﺑﻪ ﺷﻲ‪ ‬ﮀﮇڻ‬
‫ﺟﻬﮍي ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازي ﭜﺮﺳﺎن ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﻣﻴﻨﺎر ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻣﺎن اﻫﺎ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﺎن ﭤﻲ ﺗﻪ ﻣﺴﺠﺪن‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻦ ﻳﺎ ﭔﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ‬
‫ﻣﺜﻼ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬ ‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﻫﻜﺠﻬﮍاﺋﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ً ،‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ اﻳﻮان آﻫﻦ ﻳﺎ ﭔﻪ ﻣﺴﺠﺪون آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻚ اوﻧﻬﺎري ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﻪ ﭔﻲ ﺳﻴﺎري‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﻏﻴﺮه ﺗﻪ اﻫﺎ ﻟﮑﮡ ۾ وري وري ﺳﺎﮘﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ورﺟﺎﺋﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ‬
‫ﺑﺪﻟﻲ ۾ ﻣﺎن اﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺎن ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻟﮑﻲ ﻣﻠﻴﻞ ﺟﻠﻴﻞ‬
‫ﻫﻚ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﻟﮑﻲ ﺗﻪ ﺳﮕﻬﺎن ﭘﺌﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻦ ﻛﺘﺎب ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻔﺮ ﺟﻮ اﺣﻮال ﺑﻴﺎن ﻛﺮڻ ۽ ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻮن ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﻛﺮڻ ﺗﻪ ﻛﻴﺌﻦ‬
‫وﭸﺠﻲ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ ﻋﻤﺎرت ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ داﺧﻞ ﭤﺠﻲ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﻃﺮف ﮐﺎن وﭸﺠﻲ ان‬
‫ﺟﻲ ﭨﻜﭧ ﻛﻴﺘﺮي آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻴﺘﺮو وﻗﺖ ﻟﮙﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﮔﺎﺋﻴﮉ ﮔﮇ ﮐﮣﺠﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ اِن ﺟﺎ‬
‫ﻛﻬﮍا ﻓﺎﺋﺪا ۽ ﻧﻘﺼﺎن آﻫﻦ‪ ،‬ﮀﺎ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺳﺎن ﮔﻬﻤﮡ ۾ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﺎﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﭸﻲ ﭤﻮ؟ ﻳﺎ ﭘﺎڻ‬
‫ﮔﻬﻤﮡ ﺳﺎن آزادي ﻣﻠﻲ ﭤﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺟﻨﻬﻦ ﺷﻲ‪ ‬۾ وڌﻳﻚ دﻟﭽﺴﭙﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻳﺎ ﭘﺎڻ ﮔﻬﻤﮡ ﺳﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن رﻫﺠﻲ‬
‫‪257‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫وﭸﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬وﻏﻴﺮه ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﺎﺋﻴﮉ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﺳﺎن ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺷﻴﻮن آﻫﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻛﺠﻬﻪ رﻫﺠﻲ ﻧﻪ وﭸﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي ﺳﭝﻨﻲ ﮐﻲ اﻟﮗ اﻟﮗ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﺑﻴﺎن ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺌر‬ ‫ﺌ ﺌ‬ ‫۽‬ ‫ر‬ ‫ﺌن‬ ‫ا‬

‫)‪(Muhammad Amin Madrasah & Kalta Minaret‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اڄ ﻛﻠﻬﻪ ﻫﺘﻲ ﻫﻮﭨﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ ۾ رﻫﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﭤﺎ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺳﭡﻲ ﺟﮙﻬﻪ‬
‫آﻫﻲ ۽ ﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ‪ Orient Star Khiva‬آﻫﻲ‪ ،‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﻚ‬
‫دﻟﻜﺶ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎرن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺮﻧﺴﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮڻ وارن ﺟﻲ‬
‫آﻓﻴﺲ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﻛﻴﻔﻲ ۽ ﭨﺮﻳﻮل اﻳﺠﻨﺴﻲ ﺟﻲ اﻳﺌﺮ ﻻﺋﻴﻦ ﭨﻜﻴﭧ آﻓﻴﺲ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬اﻧﺪر اﭼﻲ اﺳﺎن ﭤﻮرو ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﺷﺨﺺ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻲ‪ ‬ﮐﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ ﭘﺮ اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﻧﻪ ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫اﺗﻲ ﺳﻴﺎح رﻫﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﺻﻞ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1855-1845‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اڄ ﺑﻪ ان ﺟﻮ اﻫﻮﺋﻲ‬
‫ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ ﺑﺮﻗﺮار آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ﺟﻲ وڏن ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﻋﺮﺑﻲ زﺑﺎن ۾ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻋﻤﺎرت‬
‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻻ‪ ‬ﻧﺴﻠﻦ ﮐﻲ ﺧﻮش ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮﻧﺪي‪”.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺋﻲ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ وڏي ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﺗﺼﻮر ڏﻧﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻣﻨﺼﻮﺑﻲ ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻳﻘﻴﻦ ڏﻳﺎرﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺷﺎﻧﺪار ڍاﻧﭽﻲ ﺳﺎن‬
‫ﻣﺤﺒﺖ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ وڏو ﻣﻴﻨﺎر ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﺑﻪ ارادو ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ ﻛﺎﻟﺘﺎ‪-‬ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ڏﻧﻮ ‪ .‬ان ﮐﻲ ‪ 80‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻮ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ان وﻗﺖ ﺑﺨﺎرا ۾ ﻛﻠﻴﺎن ﻣﻴﻨﺎر ‪ 46‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻮ ﻫﻮ ۽ دﻫﻠﻲ ۾ ﻗﻄﺐ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 78‬ﻣﻴﭩﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﺧﺎن ﻫﻚ ﺟﻨﮕﺠﻮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﻮ ۽ ﻫﻮ‬
‫ﺧﺮاﺳﺎن ﻓﻮﺟﻲ ﻣﻬﻢ ﺟﻲ دوران ﺗﺮﻛﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺧﻼف ﺟﻨﮓ ۾ ﻣﺎرﺟﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي ﻫﻦ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﻣﻨﺼﻮﺑﻲ ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻴﻮ ۽ ‪ 29‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي‬
‫ﺗﻲ ﺋﻲ رﻛﺠﻲ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ واﻗﻌﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻦ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪ 125‬ﺣﺠﺮه آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻨﺰل‬
‫ﺗﻲ ان ۾ ﻫﺮ ﻫﻚ ۾ ﭔﻪ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﺑﺎﻟﻜﻨﻴﻮن ﺑﻪ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ان‬
‫‪258‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻲ ﺑﺎﻟﻜﻨﻮﻳﻦ ﻧﻪ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾‬
‫‪ 260‬ﺷﺎﮔﺮد رﻫﻲ ﺳﮕﻬﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ‪ 5‬ﮔﻨﺒﺬ ﺑﻪ آﻫﻦ ﺳﭵﻲ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﭼﻤﻜﺪار ﺳﺮن ۽ رواﻳﺘﻲ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬دروازن‬
‫ﺗﻲ ﺳﻬﮣﺎ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻛﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﺳﭛ ﮐﺎن وڏو‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ۽ اﻣﻴﺮ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ادارو ﻫﻮ ۽ ان دﻳﻨﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﻣﺴﻠﻢ دﻧﻴﺎ‬
‫۾ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﺮدار ادا ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬

‫)‪(Kunya Ark Fortress‬‬ ‫ﺌ آرڪ‬

‫ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۽ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ وري‬
‫ﭘﻮﺋﻴﻦ ﭘﻴﺮ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻨﻴﺎ آرڪ ﻗﻠﻌﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ ﻧﻘﺸﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺌﻴﻦ ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﺪﻳﻢ‬
‫ﻗﻠﻌﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ‪ 12‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾ ‪ Oq Shihbobo‬ﭠﻬﺮاﻳﻮ‪ .‬وري ‪17‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾‬
‫‪ Muhammad-Erenek-Khan‬ان ۾ وڌﻳﻚ اﺿﺎﻓﻮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫اﻧﺘﻈﺎﻣﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻠﻌﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﮐﺎن ﺋﻲ ﻫﻚ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﻚ ﭔﻴﻮ ﺷﻬﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ‪ Ichan Kala‬ﮐﺎن ڊﮔﻬﻲ‬
‫ﭜﺖ ڏﺋﻲ ﺟﺪا ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ ﺧﺎن‪ ،‬ان ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان‪ ،‬اﻫﻠﻜﺎرن ۽ ﻓﻮﺟﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬ﻗﻠﻌﻲ ۽ رﻫﺎﺋﺸﮕﺎﻫﻪ ﺟﺎ ﻓﺮاﺋﺾ اﻧﺠﺎم ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ اﻧﺪر ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ‪،‬‬
‫ﻫﻚ ﺳﭙﺮﻳﻢ ﻛﻮرٽ‪ ،‬رﻫﺎﺋﺶ ﮔﺎﻫﻪ‪ ،‬ﭘﺎور ﻓﻴﻜﭩﺮي‪ ،‬اﺳﻠﺤﻪ ﺧﺎﻧﻮ‪ ،‬ﭨﻜﺴﺎل )ﭨﻜﺎﮢﻮ(‬
‫ﺑﻮرﭼﻴﺨﺎﻧﻮ‪ ،‬اﺻﻄﺒﻞ‪ ،‬ﺣﺮم‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎن ۽ ﭔﻴﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻗﻠﻌﻮ ‪ Ichan Kala‬ﺳﺎن اوﻟﻬﻪ واري دروازي ﺳﺎن ﮘﻨﮃﻳﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭠﻞ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺟﻬﮍن‬
‫اﻓﻘﻲ ﭨﺎورن ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮔﻴﭧ ﻣﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻫﻚ ﮐﻠﻴﻞ‬
‫وڏو اﮜﮡ ‪ Kurinysh-Khana‬ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ﻃﺮف ﻫﻮ‪ Kurinysh Khana .‬ﺟﻲ اﺻﻞ ﻋﻤﺎرت‬
‫‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ وچ ۾ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ اﻳﺮاﻧﻲ ﻓﻮﺟﻴﻦ ﻫﺘﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬اڄ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮات ‪ Iltuzar-Khan‬ﺟﻲ )‪1804‬ع‪1806-‬ع( ﺟﻲ ﻛﺮاﻳﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ۾ دروازي ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻚ‬
‫ﺟﻴﻞ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻴﻞ ۾ زﻧﺠﻴﺮن‪ ،‬ﻫﭥﻴﺎرن ۽ ﻗﻴﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮن ﺟﻲ‬
‫ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ۾ ﻣﻴﻦ ﮔﻴﭧ ﮐﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻚ ﺗﺨﺖ ﻫﺎل ﺑﻪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻧﻴﻢ ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺗﺨﺖ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﭥﺎن ﭼﺎﻧﺪي‪‬ﺟﻲ ﻧﺎزڪ ﭼﺎدر ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺗﺨﺖ‬
‫اﭴﻜﻠﻬﻪ ﻛﺮﻳﻤﻠﻦ آرﻣﺮي ۾ رﮐﻴﻞ آﻫﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ روس ﺟﮇﻫﻦ ﻗﺒﻀﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﻲ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻧﺎﻳﺎب ﺗﺨﺖ ﻫﺘﺎن ﮐﮣﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ان ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﺗﻲ ﻧﻘﻠﻲ ﺗﺨﺖ رﮐﻴﻞ‬
‫‪259‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ﺧﺎن ﻓﻴﺼﻼ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻚ وڏو ﭔﻴﻮ ﻫﺎل ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ ﺧﺎن اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ دوران وﻳﻬﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻠﻮ‪ ،‬اﮀﻲ ۽ ﮔﻬﺮي ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دروازن ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري‬
‫ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ ﺗﺎرﻳﺨﺪان ۽ ﺷﺎﻋﺮ ‪ Agahi‬ﺟﺎ ﺷﻌﺮ اﻛﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻧﺘﻈﺎر ﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ﻃﺮف ﺧﺰاﻧﻮ ۽ ﻣﺴﻮدن ﺟﻮ ذﺧﻴﺮو ﻫﻮ‪Kurinysh-Khana .‬‬
‫ﺟﻲ اﺗﺮ ۽ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻛﻨﮉ ۾ ﻫﻚ ﺧﺎرﺟﻲ رﺳﺘﻮ ۽ راﻫﺪاري ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻛﻨﻴﺎ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﺗﺮﺋﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف وﭸﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ان ۾ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ‬
‫ﺟﻮ ﺣﺮم ﺧﺎﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ اﻧﺪر ﻫﻚ ﭔﻲ ﺑﻪ اﻫﻢ ﺟﮙﻬﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺿﺮور‬
‫وﭸﺠﻮ‪ ،‬اﻫﺎ واچ ﭨﺎور آﻫﻲ‪.‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺗﺨﺖ ﺟﻲ ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ﻛﻨﺎري ﮐﺎن‬
‫ڏاﮐﮣﻴﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ ،‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﻳﺎد رﮐﺠﻮ ﺗﻪ ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﮐﺎن اڳ اﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﭸﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻈﺎرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ‪ .‬واچ ﭨﺎور ﺗﺎن ﺳﺞ ﻟﻬﮡ‬
‫ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ڏﺳﮡ ﻫﻚ ﻻﺟﻮاب ﺷﻲ‪ ‬آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ذﻫﻦ ۾ رﮐﺠﻮ ﺗﻪ واچ ﭨﺎور‬
‫ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﮐﺎن ﺻﺮف ﻫﻚ ﻛﻼڪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﮐﻠﻨﺪو آﻫﻲ ۽ ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺟﻠﺪي ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﺗﻮﻫﺎن ‪Ichan-‬‬
‫‪ Kala‬۾ اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازي ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﻮ ﭤﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﭸﻲ ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﻳﺎ ﻗﻠﻌﻲ ۾‬
‫آﺳﺎﻧﻲ‪ ‬ﺳﺎن داﺧﻞ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻮ ﻗﻠﻌﻮ آﻫﻲ ان ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ ۽ دروازن‬
‫ﺗﻲ ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻲ ﻓﻨﻜﺎري ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ وﮢﻨﺪڙ‪ ،‬ﻋﻘﻞ ﭼﺮخ‬
‫ﻛﻨﺪڙ ۽ ﺣﻴﺮان ﻛﻨﺪڙ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﻤﮡ ﻧﻪ وﺳﺎرﺟﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﻗﻠﻌﻮ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ڏﺳﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ وري ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﻗﻠﻌﻲ‬
‫ﺟﻲ روڊ ﺗﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﺘﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ رش ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﻳﺘﺮي ﮔﻬﮣﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺟﻴﺌﻦ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺧﻴﻮا ۾ اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﮇﻫﻦ ﻫﺘﻲ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ اﻫﻮ دور ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ‬
‫ﺗﻪ ﻛﻮروﻧﺎ ﻧﺎﻫﻲ ۽ ﺳﭛ ﻣﺎﺳﻚ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﮔﻬﻤﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﻣﺎﺳﻚ ﭘﺎﺗﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﺳﺎن ﺑﻪ اﺣﺘﻴﺎﻃﻦ ﻣﺎﺳﻚ ﭘﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﭘﺮاﺋﻲ ﻣﻠﻚ ۾ ﺳﻤﺠﻬﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻛﺎ اﻫﮍي ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ ﺟﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﭤﻴﻮن‪ ،‬ﭨﻮﺋﺮ ﺟﻮ ﻣﺰو ﺑﻪ ﺧﺮاب ﭤﺌﻲ ۽‬
‫ﭘﺌﺴﺎ ﺑﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﭤﻴﻦ‪.‬ﭘﺮ ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﺎﺳﻚ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻧﻪ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ‬
‫ﺷﺎﻳﺪ رش ﺑﻪ ﭤﻮري ﮔﻬﭧ ﻫﺌﻲ ﻧﻪ ﺗﻪ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﻳﺘﺮي رش ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ‬
‫رﺳﺘﻮ ﮘﻮﻟﮡ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬واﻗﻌﻲ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﻫﻚ ﭜﻴﺮي اﻫﮍو‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻨﮕﺎﭘﻮر ۾ ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺳﺎن ﺳﻨﮕﺎﭘﻮر وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾‬
‫اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﻧﺌﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻫﻮ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺟﻨﻮري ﺳﻮ اﺗﻲ ﻧﺌﻴﻦ ﺳﺎل ﺟﻲ‬
‫ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬۾ ﻓﺎﺋﺮ ورڪ ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭤﻴﮣﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﺻﺮف‬
‫‪260‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻚ ﺳﺐ ﭨﺮﻳﻦ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻚ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﺎن ﭼﮍﻫﻲ‬
‫ﭔﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻟﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ اﺗﻲ وﭸﮡ ﻣﻬﻞ ﺗﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﻪ ﭤﻲ ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻴﻦ ﻓﺎﺋﺮ ورڪ ﺧﺘﻢ‬
‫ﭤﻴﺎ ﺗﻪ اﻳﺘﺮي رش ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﮐﻲ ڌﻛﺎ ڏﺋﻲ ﻫﻠﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﭝﻨﻲ‬
‫ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﺎ ﻫﭣ ﭘﻜﮍﻳﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ڊپ ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ رش ۾ ﻫﻜﭕﺌﻲ ﮐﺎن اﻟﮗ ﻧﻪ‬
‫ﭤﻲ وﭸﻮن ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﮘﻮﻟﮡ ﻣﺸﻜﻞ ﭤﻲ ﭘﻮي‪ .‬ان وﻗﺖ رﻓﻴﻊ ﺟﻮن ﭜﻴﻨﺮون ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ ﻫﻠﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ واﻗﻌﻲ رﺳﺘﻮ ﺑﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ﺗﻪ ﭨﺮﻳﻦ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﭤﺎ‬
‫وﭸﻮن ﻳﺎ ﻛﻨﻬﻦ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ رخ آﻫﻲ ﭘﺮ واﻗﻌﻲ اﺳﺎن اﺳﭩﻴﺸﻦ ڏاﻧﻬﻦ ﻧﻪ‬
‫وﭸﻲ ﺳﮕﻬﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻧﻜﺮي وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫ﻛﺮي وﭸﻮن ﭘﺮ اﻫﺎ ﺑﻪ ﻛﭥﻲ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﭘﮁﻨﺪي ﭘﮁﻨﺪي اﭼﻲ‬
‫اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﺧﻮف ﻫﻮ ﺗﻪ ﭨﺮﻳﻦ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺧﺘﻢ ﻧﻪ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﺷﻜﺮ اﻟﺤﻤﺪ ا� ﺗﻪ ﭨﺮﻳﻦ ﻣﻠﻲ وﺋﻲ ۽ آﺧﺮي ﭨﺮﻳﻦ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن‬
‫ﺳﻮار ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﺟﺎ‪ ‬ﻣﻠﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭨﺮﻳﻦ ﻫﻠﮡ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ‬
‫ﻫﺘﻲ ﺑﻪ اﻫﻮ ﺧﻄﺮو ﻫﻮ ﭘﺮ آرام ﺳﺎن ﻫﻠﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ ۽ ﮔﻬﻤﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ ۽ اﺋﻴﻦ‬
‫ﮔﻬﻤﻨﺪي ﮔﻬﻤﻨﺪي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﻨﺰل ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎ ﺳﻴﻦ ۽ اﭼﻲ ‪Matniyoz Devonbegi‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫ر‬ ‫ﺌز د ان ﺐ‬ ‫ز‪/‬‬

‫)‪(Matniyaz Devonbagi Madrasah‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﺗﻲ ﻫﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﺖ ڏاﻛﮣﻴﻮن روڊ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ڏاﻛﮡ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻧﻨﮃڙن وﮢﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ﻣﺪرﺳﻲ آڏو ﺑﻪ‬
‫ﻻن ۽ ﻧﻨﮃڙا وڻ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﺎن ڏاﻛﮡ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ ﭼﮍﻫﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﭼﻮﻛﻨﮉو ۽ ﻫﻴﭟ ﻧﻮﻛﺪار ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺷﻜﻞ‬
‫ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻛﺎٺ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﭼﻮﻛﻨﮉو دروازو ﻫﻮ‪ .‬ان‬
‫ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ اﮘﻴﺎن ﻣﺮﻛﺰ ۾ ﻛﻴﻞ ﺳﺠﺎوٽ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﮔﻠﻦ ﺟﺎ ﻧﻤﻮﻧﺎ ۽ ﺣﻴﺮان ﻛﻨﺪڙ دروازي ﺗﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎري ﻛﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬دورازي ﺟﻲ‬
‫ﻣﭥﺎن ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﺟﻮ دروازو ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ آڏو ﮔﻴﻠﺮي ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﭼﺌﻦ ﻛﻨﮉن ﮐﺎن‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﻨﮃا ﻣﺤﺮاب رﮐﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﻻﺋﻴﭧ ﺳﺴﭩﻢ ﺑﻪ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬رات ﭤﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﭔﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﻳﻨﺪڙ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﻣﺰﻳﺪار ﮐﺎڌا ڏﻳﮡ ﺟﻮن‬
‫ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﺋﻲ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻧﺪر ﻧﻪ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ اﭸﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﮔﻬﻤﮣﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪261‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ وزﻳﺮ ﺧﺰاﻧﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻴﺎز ﺧﺎن دﻳﻮان ﺑﻴﮕﻲ ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ اﭼﺎن‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۾ اﺣﺎﻃﻪ ﺑﺎزار ﭼﻮرﺳﻮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻣﺪرﺳﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ اﻣﻴﻦ ﺧﺎن ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ ‪1871‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ڏﮐﮡ ۽ اوﭜﺮ ۾ ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰي‬
‫دروازو اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻫﻚ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫‪ 21‬ﻛﻤﺮا‪ ،‬ﻫﻚ ﻛﻼس روم ۽ ﻫﻚ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻨﺰل ﺗﻲ ‪ 19‬ﻛﻤﺮا‬
‫آﻫﻦ ۽ ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻪ ﻛﻤﺮا ﻣﭥﻴﻦ ﮀﺖ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻫﺮ ﻣﺪرﺳﻲ ۾‬
‫وراﻧﮉن ﻣﺎن ﮔﺬري اﺗﻲ ﭘﻬﭽﺒﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺟﻮ اﺧﺘﺘﺎم ﻫﻚ‬
‫ﮔﻠﺪﺳﺘﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻬﻮن دروازا‬
‫اﺳﻼﻣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﺗﺮاﺷﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭘﭥﺮ ﺗﻲ‬
‫ﻋﺮﺑﻲ ۾ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﺗﺮﺟﻤﻮ‪ :‬ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻲ ﺟﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﺣﺪ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺳﮑﻨﺪو اﻫﻮ ﺧﻮش رﻫﻨﺪو‪ .‬ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ‪ ،‬ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ ﻋﺰت ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي‪ .‬ﻫﺮ‬
‫ﺷﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭴﺎﮢﮡ ﻻ‪ ‬ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﺿﺮورت آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻠﻢ وارن ﺟﺎ ﭔﺌﻲ ﺟﻬﺎن ﺳﻨﻮارﺟﻲ‬
‫وﻳﻨﺪا ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻣﭩﺎﻳﻮ ﻧﻪ وﻳﻨﺪو‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ ۾ رﻫﻨﺪو‪”.‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي ‪ 36.4‬ﻣﻴﭩﺮ‪ ،‬وﻳﻜﺮ ‪ 31.8‬ﻣﻴﭩﺮ‪ ،‬اﻧﺪر اﮜﮡ ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ‬
‫‪ 21‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ ۽ ‪ 17‬ﻣﻴﭩﺮ وﻳﻜﺮي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻮ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ آڏو ۽ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ڏﺳﻲ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﭘﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Palvan Qari Trade Complex‬‬ ‫ان ﺌري ﺌر‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻨﻴﺎ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﭜﺖ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ‪1905‬ع ۾‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺗﺎﺟﺮ ﭘﻠﻮان ﻗﺎري ‪ Palvon Qari‬ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﮔﻬﺮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي‬
‫ﻛﭙﮍا‪ ،‬ﭘﺮﻓﻴﻮم ۽ ﭔﻴﻮن ﺷﻴﻮن روﺳﻲ ﻣﻴﻠﻦ ﻣﺎن ﮔﻬﺮاﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ‪1913‬ع‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ‪ ،‬اﻳﻮان ﺟﻮ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻧﻴﭧ ورڪ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﮑﮍﺟﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﻣﺜﺎل ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻦ‬
‫ﺳﻨﮕﺮ ﺳﻼﺋﻲ ﻣﺸﻴﻦ ﺟﻮ وﻛﺮو ۽ ﻣﺮﻣﺖ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ اڄ ﻛﻠﻬﻪ اﺗﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ‬
‫۽ ﺳﻮوﻳﻨﻴﺮن ﺟﻮ دﻛﺎن آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Mausoleum of Sayid Allauddin‬‬ ‫ؤا‬ ‫ار‬

‫ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﺧﻴﻮا ۾ زﻧﺪه ﺑﭽﻴﻞ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ‬
‫ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ آراﺋﺶ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ‬
‫ﻫﻚ ﺧﻮارزﻣﻲ ﺷﻴﺦ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ‪1303‬ع ۾ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﻣﺰار ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو اﺻﻞ ۾ ﻫﻚ ﺗﻤﺎم ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻧﻨﮃي ﮔﻨﺒﺬ ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﻮ‪،‬‬
‫‪262‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ زﻣﻴﻦ ﮐﺎن ﻫﻴﭡﺎﻫﻴﻦ‪ ‬ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﭜﺖ ۾ ﻫﻚ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻫﻮ ﻛﻌﺒﻪ )ﻣﻜﮧ ۾( ۾ ﻛﺠﻬﻪ ﻋﺮﺻﻮ رﻫﻴﻮ ۽ آﺧﺮﻛﺎر ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ رخ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ ”.‬ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ آﻫﻲ ﺟﻮ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﺳﻤﻨﮉ ۾ ﻫﻚ‬
‫اﻧﻮﮐﻮ ﻣﻮﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬وڌﻳﻚ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﺷﻴﺦ‬
‫ﺳﻴﺪ اﻣﻴﺮ ﻗﻼل ‪1370‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﺧﻴﺎل ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻣﻴﺮ ﻗﻼل ﺟﻮ‬
‫ﺗﻌﻠﻖ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺳﻴﺪ ﺣﻤﺰه ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ ﺳﺎن ﭤﻴﻮ ﻫﻮﻧﺪو‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﭔﺌﻲ اڌ ۾ ﻣﻘﺪس ﻣﺪﻳﻨﻲ ﮐﺎن ﺑﺨﺎرا ﻣﻨﺘﻘﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻫﻚ ﻳﺎدﮔﺎر ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﻧﺪر ‪14‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻮ ﻫﻚ ﺷﺎﻧﺪار‬
‫ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺠﺎوﭨﻲ ﮔﻠﻦ ۽ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻈﻤﻦ ﺳﺎن ﻣﺰﻳﻦ آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن‬
‫اﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﻞ ﭘﮍﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Mazari Sharif Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ار‬

‫ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ڏﮐﮡ‬
‫اوﭜﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﻗﺪم رﮐﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺰاري ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻪ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ‬
‫آﻫﻲ‪“ ،‬ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ” ﻫﻚ ڏﻧﺪ ﻛﭥﺎ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‪ ،‬ﻋﻴﺴﻰ‬
‫ﻃﻮرﻳﻪ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﻘﺪس ﻣﻜﻪ ﺟﻮ دورو ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ رﺳﺘﻲ ۾ اﺳﺘﻨﺒﻮل‬
‫ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ۾ اﻫﻮ ﺑﻴﻤﺎر ﭤﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ان ﮐﻲ اﺳﭩﺮﻳﭽﺮ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻧﻴﻚ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺣﺞ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﮔﻬﺮ واﭘﺲ‬
‫اﭼﻲ ﻋﻴﺴﻰ ﻃﻮرﻳﻪ ﺳﭵﻮ ﻗﺼﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺳﺎن ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ اﻫﻮ ﻗﺼﻮ ﭔﮅو ۽‬
‫ﻧﺎراض ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ان ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻚ ﺣﺎﺟﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻞ‪ ،‬۽ ﺷﺪﻳﺪ ﺗﺮﻳﻦ‬
‫ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻦ ﺗﻲ ﻗﺎﺑﻮ ﭘﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻋﺰت ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﻴﺎر رﻫﮡ ﮐﭙﻲ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫وﻗﺖ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻋﻴﺴﻰ ﻃﻮرﻳﻪ )‪ (Isa Turaya‬ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺣﺞ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﻤﺎري ﭤﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﺮ واﭘﺲ ﺧﻴﻮا ۾ اﭼﻲ “ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ” ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ﭠﻬﺮاﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺳﺎدي ﻧﻤﻮﻧﻲ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺻﺮف داﺧﻠﻲ دروازي ﮐﻲ ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ﺳﺎﻳﻦ‬
‫ﺳﺮن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ رﺣﻴﻢ ﻋﻠﻲ ﺧﺎن ﺛﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﭘﭧ ‪1905‬ع‬
‫۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬

‫ر‬ ‫ﺌن‬ ‫ر‬

‫)‪(Muhammad Rahim Khan Madrasah‬‬
‫اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬وري روڊ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﺎﭤﻲ ‪ Kunya-Ark‬ﻣﺤﻞ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ دروازي ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫‪263‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﻮن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻘﺸﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﮔﻬﻤﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ان ﻣﺎن ﻛﺠﻬﻪ ﻫﻚ ﭔﻪ وچ ﺗﻲ ﮀﮇي ڏﻧﻴﻮن ﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻲ‬
‫اﻳﺘﺮﻳﻮن ﻓﻌﺎل ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫اﻫﻢ ﮔﻬﻤﻲ وﭠﻮن ﭘﻮ‪ ‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﻣﻠﻴﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﻤﻲ وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﻴﻤﺮا ۾ ﻗﻴﺪ‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ وڏن ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﺷﻤﺎر ﭤﺌﻲ‬
‫ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﭔﺌﻲ )‪1910-1863‬ع( ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﭘﻮرو ﻧﺎﻟﻮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﺑﻬﺎدر ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﺧﺎن ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻋﺮ ﻓﻴﺮوز ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن‬
‫ﺑﻪ ﺳﭹﺎﺗﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ ان ﻓﻴﺮوز ﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺗﺨﻠﺺ ﺳﺎن ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻧﻈﻢ ﻟﮑﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪1864 ‬ع ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬اﻗﺘﺪار ۾ آﻳﻮ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1816‬ع ۾‬
‫ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ‪”.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮدار ادا ﻛﻴﻮ ۽‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ۾ ﻫﺮ وﻗﺖ ﺗﻌﺎون ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ان ﺟﻮ اﻫﻢ ﻣﻘﺼﺪ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﭘﺎڻ‬
‫ﺳﺎن ﻛﻢ ﻛﻨﺪڙ ﮔﺮوه ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﺮﻗﻲ‬
‫ﻛﺮاﺋﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ دور ۾ ﻛﻴﺌﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ۽ ﻻﺋﺒﺮرﻳﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮن وﻳﻮن‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﺋﻲ ﻣﺎﺗﺤﺖ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن ‪ Lithographic‬ﭘﺮﻧﭩﻨﮓ‬
‫ﻫﺎﺋﻮس ‪1874‬ع ۾ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﺣﻜﻤﺮان ۽ اﺻﻞ ۾ ﻣﻔﻜﺮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﺳﻼم ۽ ﻗﺮآن ﮐﺎن ﻋﻼوه ان رﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﻓﻠﻜﻴﺎت ۽ ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲ ﺟﻬﮍن ﻋﻠﻤﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﮐﻲ ﭘﺎڻ ﭘﮍﻫﺎﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻮ ﺷﺎﻋﺮي‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ وڏو‬
‫ﻣﺪاح ﻫﻮ ۽ ﭘﺎڻ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﻮ ﻣﺼﻨﻒ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻧﻈﻢ ﻓﻴﺮوز ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻟﮑﻴﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻫﻲ‪ ‬ﺣﺎﻛﻢ ﻫﻚ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﺎڻ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺧﻮش ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻨﻬﻦ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭼﺎﻫﻲ‬
‫ﭘﻴﻮ اﻫﺎ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ داﺧﻠﻲ دروازو ﺑﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻲ‬
‫دروازن واﻧﮕﺮ ﻧﻴﺮي ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وڏي داﺧﻠﻲ دروازي ۾‬
‫ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻢ آرﻛﻴﮉ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﻤﺮو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻃﺎق ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺤﺮاﺑﻲ ﮀﺖ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺎن ﻧﻜﺮي اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﻋﻤﺎرت اوﺋﻴﻦ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻦ ۾ آﻫﻲ‪ .‬اﮜﮡ ۾ ﭼﺎر اﻳﻮان ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﺳﭵﻮ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻛﻢ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻫﭣ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻛﻨﮉن ۾‬
‫ﻧﻨﮃا ﭨﺎور ﺑﻪ ﻟﮙﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪ 76‬ﺣﺠﺮه آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺑﻠﺨﻲ ﮔﻨﺒﺬ‬
‫‪264‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ڏاﮐﮣﻲ ﺣﺼﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﮔﻨﺒﺬ واري ﻣﺴﺠﺪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ‬
‫ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ دور ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻴﺖ ۾ ﻫﻚ‬
‫ﻧﺌﻲ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ دور ﺟﻲ آﻏﺎز ﺟﻲ ﮔﻮاﻫﻲ ﺑﻪ ڏﺋﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺧﺎﻧﻴﺖ ۽ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﺎ ﻧﺸﺎن ﮀﮇﻳﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﺎت ﺟﻲ‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﮐﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﻫﻦ ﺋﻲ ڏﻧﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻮن ﺗﻤﺎم‬
‫وڏﻳﻮن ﻛﺎري ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮن ﺗﺼﻮﻳﺮون ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮ‬
‫۽ ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻴﺖ ﺟﻲ ﺣﺼﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﺴﻠﻴﻢ‬
‫ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ان دور ۾ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺛﻘﺎﻓﺖ ۽ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺟﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‬
‫ﻣﻬﻴﺎ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭼﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﭤﺎﻧﻮ‪ ،‬ﻗﺪﻳﻢ ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻛﺎﻟﻢ‪،‬‬
‫ﭘﺘﻞ ۽ ﭨﺎﻣﻲ ﺟﻲ روزﻣﺮه اﺳﺘﻌﻤﺎل ﺟﻲ ﺷﻴﻦ ﻟﺒﺎس ۽ ﻫﭥﻴﺎرن ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪.‬‬

‫شﺐ‬ ‫اد‬ ‫ﺌ‬

‫)‪(Ata Murad Qush Begi Mosque‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﺎن ﻧﻜﺮي وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ اﺗﺮﺋﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن‬
‫وري واﭘﺲ ﻛﻨﻴﺎ آرڪ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻣﺴﺠﺪ ان ﻣﺤﻞ‬
‫ﺟﻲ اﺗﺮﺋﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ ‪ 28.7‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﻳﺮاﺿﻲ ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ آڏو ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ وڏو ﻣﺤﺮاﺑﻲ دروازي‬
‫وارو ﺻﻔﻮ آﻫﻲ ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻋﻄﺎ ﻣﺮاد ﻗﺸﺒﻴﮕﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻣﺎﺋﭧ ﺷﺎﻫﻪ ﻧﻴﺎز ﺳﺎن ﻣﻠﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﺗﻲ رﮘﻮ ﻋﻄﺎ ﻣﺮاد ﻗﺸﺒﻴﮕﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﺟﮇﻫﻦ داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺎ ﺧﺎص وڏي ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺮدي ۽‬
‫ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ اﻳﻮان ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ‬
‫ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ‪ ،‬ﻛﺎري‪ ،‬اﮀﻲ ۽ ﻧﻴﻠﻲ رﻧﮓ ۾ ﭘﻴﻨﭧ ﻛﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺖ ﺗﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻨﭧ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ڊزاﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﻛﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻛﻮارﭨﺮ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭘﭧ وري ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ‬
‫‪1837‬ع ۾ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬آﺧﺮي دﻓﻌﻮ ‪1997‬ع ۾ ان ﺟﻲ وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻬﮣﻮ ﮔﻬﭧ ﻫﻮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﭔﺎﻫﺮان ﺋﻲ ڏﺳﻲ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﻮﻧﺪا‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻋﻤﺎرت ﮐﺎن ﻋﻼوه رﻫﺎﺋﺸﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺑﻪ ڏﻳﺎري ﭘﺌﻲ‪ ،‬ﭼﻤﻜﺪار‬
‫اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻣﻴﻨﺎر ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﻫﻢ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎر ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﻧﻪ آﻫﻲ ان‬
‫ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ﺻﺮف ﻧﻮ ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪265‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫)‪(Abdul Rasul Boy Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ل ﺐ اﺊ‬ ‫ﺑ ا‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮان ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ڏﮐﮡ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻛﻨﮉ ﺗﻲ ﮘﻨﮃﻳﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﻈﻴﻢ ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر ۽ ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻴﺎز ﻣﺮزاﺑﺎﺷﻲ ﺟﻲ‬
‫ﭜﺎﺋﭩﻲ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل ﺑﻮاﺋﻲ ﺟﻲ ﭘﺌﺴﻦ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻮ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ دﻓﺘﺮ ۾‬
‫ﺳﻴﻜﺮﻳﭩﺮي ۽ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازو ﭔﻦ اﮜﮣﻦ ﺟﻲ‬
‫وچ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل ﺑﻮاﺋﻲ ﺟﻮن ﭔﻪ ڌﻳﺌﺮون دﻓﻦ آﻫﻦ‪ .‬ڏﮐﮡ‬
‫۾ ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ واري ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﺮ ۾ ﭔﻦ داﺧﻠﻲ دروازن ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﻪ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ ۽‬
‫ان ﺟﻮ اﮜﮡ ﺑﻪ ﭼﻮڌاري ﻛﻤﺮن ﺳﺎن ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﺳﺎﻳﻦ ﺳﺮن‬
‫ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺳﻴﺎﺣﺘﻲ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻮ ﻓﺮض ادا ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ‬
‫ﻛﮍﻫﺎﺋﻲ ﺟﺎ ورﻛﺸﺎپ آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Qazi Kalon Madrasah‬‬ ‫ﺌ ن ر‬ ‫ﺌ‬

‫ﻫﺎﮢﻲ وارو ﻗﺎﺿﻲ ﻛﺎﻟﻮن ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻤﻌﻪ ﺟﻲ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ اﺗﺮ ڏﮐﮡ ﺟﻲ ﻛﻨﮉ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﭼﻴﻒ ﺟﺞ‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻴﻢ اﺧﻮن )‪1905 (Akhun‬ع ۾ ﭠﻬﺮاﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﭔﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻦ واﻧﮕﺮ وڏو ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت اﻧﺪاز ۾ ﻧﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ﻃﺮﻳﻘﺎ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻀﻤﻮﻧﻦ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻗﺎﻧﻮن ۽‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻴﺸﻦ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻋﻠﻢ ﺑﻪ ﭘﮍﻫﺎﻳﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻠﻴﻢ اﺧﻮن ﻫﻚ‬
‫ﺳﻴﺎﺳﺘﺪان ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺧﺎﻧﺪان‪ ،‬وراﺛﺖ ۽ ڏوﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﺴﺌﻠﻦ ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﻓﻴﺼﻼ ﻛﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻦ وﻗﺖ اﻫﻮ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻜﻞ آرٽ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ‪1993‬ع ﮐﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻓﺮاﺋﺾ اﻧﺠﺎم ڏﻳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺗﻮﻫﺎن داﺧﻠﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﺳﺎن ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭨﻜﻴﭧ اﻟﮗ ﺳﺎن‬
‫ﻧﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ‪ 15‬ﺣﺠﺮه آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ اﭴﻜﻠﻬﻪ ﻣﻴﻮزم ﺟﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮ‬
‫ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ وﭸﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﮔﻬﻤﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﭤﺎ‬
‫ﺗﻪ ﮔﻬﭧ ۾ ﮔﻬﭧ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﻚ ﻛﻼڪ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﭘﻮﻧﺪي‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻣﻴﻮزڪ ﺟﻲ آﻻت ﺟﻲ رﻛﺎرڊﻧﮓ ﺟﻮ ﺑﻪ ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ ﺟﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﭘﺮاﮢﻦ ۽ َﻧﻮن ﮔﻠﻮﻛﺎرن ۽ ﻣﻴﻮزم ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ ۽ اداﻛﺎرن ﺟﻲ‬
‫اداﻛﺎري ﺟﻮن وڊﻳﻮ اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ان ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﺻﺪﻳﻦ ﺟﺎ آﻻت ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ‬
‫وﻳﺎ آﻫﻦ ۽ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎرن ﺟﻲ ﻛﺎﻣﻴﺎﺑﻴﻦ ﮐﻲ ُاﺟﺎﮔﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﮔﻠﻮﻛﺎرن‪ ،‬ﭤﻴﭩﺮن‪ ،‬رﻗﺺ ﺟﻲ ﭘﻴﻨﭩﻨﮕﺰ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان‬
‫‪266‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﺜﻼ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ‬ ‫ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻧﻤﺎﺋﺶ ۾ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﺷﻴﻮن ڏﻳﮑﺎرﻳﻮن وﻳﻮن آﻫﻦ‪ً .‬‬
‫اﺳﺘﺎدن ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ۽ ﻛﻢ‪ ،‬ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﻣﺨﺘﻠﻒ دور ﺟﻮن ﻛﻴﻤﻴﺮاﺋﻮن‪،‬‬
‫ﮔﻠﻮﻛﺎرن ﺟﺎ ﻛﭙﮍا وﻏﻴﺮه ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻫﻮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ اﮐﻴﻦ ﺳﺎن ڏﺳﻨﺪي رﻫﻴﺲ ۽ ذﻫﻦ‬
‫ﭘﺮاﮢﻴﻦ ﭘﮍﻫﻴﻞ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ﮐﻲ ﻳﺎد ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻧﻨﮃﭘﮡ ۾ ﺻﺮف ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ ذﻛﺮ ﭘﮍﻫﻴﻮ ﻳﺎ ﭔﮅو ﻫﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ازﺑﻜﺴﺘﺎن‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﻻ‪ ‬وﭸﮡ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ﻛﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ان وﻗﺖ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻮ ﺑﻪ ﻛﻴﻮ‬
‫ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺮ وﻗﺖ ﺟﻲ ﮔﻬﭩﺘﺎﺋﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي اﺗﻲ وﭸﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﺳﻔﺮ ﻛﺮي واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﻚ ﻣﺎﺳﺎت ﻋﺎﺑﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺟﻮﮢﻴﺠﻲ اﺳﺎن‬
‫ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺧﻴﻮا وﻳﺎ ﻫﺌﺎ اﺳﺎن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﻪ‪ .‬ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺷﻬﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺿﺮور ﮔﻬﻤﻮ ﻫﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻫﻚ وڏو ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﻬﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﺗﮇﻫﻦ ﮐﺎن‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ اﻫﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن اﺗﻲ ﻧﻪ وﭸﻲ ﻏﻠﻄﻲ ﻛﺌﻲ ۽ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫دل ۾ ﮐﭩﻜﻨﺪي رﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي اﺳﺎن وري اﺗﻲ وﭸﮡ ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﭘﺮوﮔﺮام اﺳﺎن‬
‫ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻲ دور ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﭘﺮ اﻫﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺧﻮﺷﻘﺴﻤﺘﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﻲ ﻛﻮروﻧﺎ ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﺳﻚ ﭘﺎﺗﻞ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪،‬‬
‫ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺟﻲ ﻫﻚ ﮔﺮوپ ﺳﺎن ﮔﻬﻤﻨﺪي ﭤﻮري ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺑﻪ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﻇﻬﺎر‬
‫ﻛﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺟﺘﻲ ﺑﻪ وﭸﻮن ﺗﻪ ﻣﺎﺳﻚ ﭘﺎﺋﻲ ﭘﺎﺋﻲ ﺑﻴﺰاري ﭤﺌﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﺘﻲ اﺳﺎن‬
‫ﻣﺎﺳﻚ ﮐﺎن ﺑﻐﻴﺮ ﻫﻠﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﮐﻲ اﻫﺎ ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ ۽ ﺑﺨﺎرا ﺳﺎن ﮔﮇ اﺳﺎن‬
‫ﺷﻬﺮ ﺳﺒﺰ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻮ اﺻﻞ ﮘﻮٺ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻦ دﻓﻌﻲ اﻫﻮ ﺑﻪ ﮔﻬﻤﻴﻮﺳﻴﻦ ۽ ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ دورو ﺑﻪ ﻛﺮي رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﻫﻲ ﺋﻲ ﻋﻼﺋﻘﺎ آﻫﻦ ﺟﺘﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ‬
‫ﺻﺪﻳﻦ ﮐﺎن ﺣﻜﻤﺮاﻧﻲ ﻛﺌﻲ ۽ اﻫﻲ ﺳﭛ ﺷﻬﺮ ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ادب‪ ،‬ﺳﺎﺋﻨﺲ ﻓﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻣﺮﻛﺰ رﻫﻴﺎ ۽ ﻫﻨﻦ ﻋﻼﺋﻘﻦ اﻫﮍﻳﻮن ﻫﺴﺘﻴﻮن ﭘﻴﺪا ﻛﻴﻮن ﺟﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻠﻢ‬
‫ﺗﺼﻮف‪ ،‬داﻧﺸﻤﻨﺪي‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ۽ ﻓﻦ ﺳﺎن دﻧﻴﺎ ﮐﻲ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻴﻮ اﻫﮍي‪ ‬ﻃﺮح ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ان ﺋﻲ ﻓﻦ ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﺮي رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻲ ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻴﻮن ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫ﺟﻮن ﺋﻲ آﻫﻦ ﺟﻨﻬﻦ اﻧﺴﺎن ﺟﻲ رﻓﺘﺎر ﮐﻲ ﺗﻴﺰ ﻛﺮي ﻫﻮاﺋﻦ ۾ اڏاﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﺟﻲ ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺳﺎن ﮔﮇ دﻧﻴﺎ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺮي ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ دﻧﻴﺎ‬
‫ﺟﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ‪ ،‬ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻴﺎﺋﻲ ﺣﺎﻻت ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ رﻫﻴﺎ آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﻧﻜﺮي وري ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﻠﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ دروازو ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻠﻲ ﻫﻠﻲ ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎ آﻫﻴﻮن ۽ ﭔﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫‪267‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﺎﻧﻬﻦ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﮔﺬري رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺘﻲ اﻫﺎ ﻫﻚ ﺳﭡﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺘﺎن ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻠﻜﻞ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن واﻧﮕﺮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻓﺮق ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺎن ﺑﻪ‬
‫ﭤﻜﺠﻲ ﭘﺌﻲ ﻫﺌﺲ ۽ ان ﻣﻬﻞ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪي � ﺟﻲ ﻫﻚ ﻗﺼﻲ ﺑﻪ ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش‬
‫ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﭘﺎڻ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺟﻮاﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ واﻗﻌﻮ ﭔﮅاﺋﻴﻦ ﭤﺎ ﺗﻪ ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ﻣﺎن ﺳﻔﺮ ﺗﻲ ﻫﻮس‪،‬‬
‫ﺟﻮاﻧﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﻮش ۾ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﭰﮍﺗﻲ‪ ‬۽ ﺗﻴﺰي‪ ‬ﺳﺎن ﻫﻠﻨﺪو رﻫﻴﺲ‪ .‬ﭘﺮ آﺧﺮﻛﺎر‬
‫ﭤﻜﺎوٽ ﺟﻮ ﻏﻠﺒﻮ ﭤﻴﻮ ۽ ﻣﺎن ﻫﻚ ﭨﻜﺮي‪ ‬ﺟﻲ ﭘﺎﮀﻲ ۾ ﻏﻔﻠﺖ واري ﻧﻨﮉ ۾ ﺳﻤﻬﻲ‬
‫ﭘﻴﺲ‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﭡﻴﺎن ان ﺋﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﻫﻚ ﻋﻘﻠﻤﻨﺪ ﭘﻮڙﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻛﺮي رﻫﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ان ﻣﻮن ﮐﻲ ﻏﻔﻠﺖ واري ﻧﻨﮉ ۾ ﺳﺘﻞ ڏﭠﻮ ﺗﻪ ﻛﻠﻬﻲ ﻣﺎن ﻟﻮڏي ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺳﺠﺎڳ‬
‫ﭤﻲ ﻫﺘﺎن ﻫﻠﻴﻮ وڃ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺟﺎ‪ ‬اﻫﮍي ﻧﺎﻫﻲ ﺟﻮ ﺑﻲ ﻓﻜﺮ ﭤﻲ ﻫﺘﻲ ﺳﻤﻬﻲ ﭘﺌﻴﻦ‪ .‬ﻣﻮن‬
‫ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﮀﻮ ﻫﻼن ۽ ﻣﻮن ﺗﻲ ﺳﺨﺖ ﭤﻜﺎوٽ ﻃﺎري آﻫﻲ ﭔﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ ﻫﻚ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﻃﺌﻪ ﻛﻨﺪي‪ ،‬ﻫﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﺘﻮ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻲ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﮅي ﭘﻮڙﻫﻲ‬
‫ﭼﻴﻮ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﺗﻮ داﻧﺎﺋﻦ ﺟﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻗﻮل ﻧﻪ ﭔﮅو آﻫﻲ ﺗﻪ آﻫﺴﺘﻲ ﻫﻠﮡ ان ﮐﺎن ﻧﻬﺎﻳﺖ‬
‫وڌﻳﻚ ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ ﺟﻮ ﺗﻴﺰ ﻫﻠﻲ ﭤﻜﺠﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻲ‪.‬‬
‫“راﻫﮕﻴﺮ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﭼﭥﺮي ﭼﺎل ﻫﻠﮡ ﺋﻲ ﻣﻮزون آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻴﺰ ﻫﻠﮡ ۽ ﭤﻜﺠﻲ‬
‫ﻛﺮي وﻳﻬﮡ ﺳﭡﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﺎﻫﻲ‪ .‬ﻋﺮﺑﻲ ﮔﻬﻮڙو ﺗﻴﺰ ﻫﻠﻲ ﺟﻠﺪي ﺑﻴﺤﺎل ﭤﻲ ﭘﻮﻧﺪو‬
‫آﻫﻲ وﭼﭥﺮي ﭼﺎل ﻫﻠﻲ ﻛﮇﻫﻦ اٺ ﭤﻜﻮ آﻫﻲ؟” ﻫﻦ ﮘﺎﻟﻬﻪ ۾ ﺣﻀﺮت ﺳﻌﺪي �‬
‫وﭼﭥﺮي ﻫﻠﺖ ﺟﻲ ﺑﺮﻛﺘﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف اﺷﺎرو ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻏﻮر ﻛﺠﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي‬
‫اﺻﻮل ﺳﭵﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﮀﺎﻧﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻛﻢ ﺻﺒﺮ‪ ،‬ﻏﻮر ﻓﻜﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﻛﻴﻮ وﭸﻲ اﻫﻮ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﺎن ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻮش ﺳﺎن ﻫﺎراﻳﻞ ﻋﺎﺟﺰ ﭤﻲ ﻋﻤﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺻﻼﺣﻴﺘﻮن ﺑﻪ ﺿﺎﻳﻊ ﭤﻲ وﭸﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ‬
‫ﺗﻲ اﻳﺘﺮو ﻋﻤﻞ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ ﺟﻮ اﻳﺘﺮﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﺟﻠﺪي ﮔﻬﻤﻲ ورﺗﻴﻮﻧﺴﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻔﺮ ۾ ﮔﻬﮣﻴﻦ ﮘﺎﻟﻬﻴﻦ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل رﮐﮣﻮ ﭘﻮي ﭤﻮ ﺗﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮔﻬﮣﺎ ﻧﻪ وڌاﺋﺠﻦ‪ ،‬ﺟﻴﺘﺮا‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ وڌاﺋﺒﺎ اوﺗﺮا وري ﭘﺌﺴﺎ ﺑﻪ ﺧﺮچ ﭤﻴﻨﺪا‪.‬‬

‫‪Cultural Co-operation International‬‬

‫ﺌت‬ ‫ﺐ ‪ Kathleen Gobel‬ﺌن‬ ‫ڊاﺊ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ اﭸﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺪم ﮐﻨﻴﺎﺳﻴﻦ ﺳﺎﻣﻬﻮن ‪Farrukh Tea House‬‬
‫ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﻛﻮﻧﻪ ﮔﻬﺮاﻳﻮﺳﻴﻦ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺻﺮف ﻻﭨﻲ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ آﻫﻲ ﻳﺎ ﻧﻪ ﺗﻪ ان ﺣﺎﻣﻲ ﭜﺮي‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭔﻪ ﻛﺎﻓﻲ‪ ‬آﮢﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫‪268‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫اﺗﺎن ﻫﻚ ﻣﺤﺘﺮﻣﻪ ﻟﻨﮕﻬﻲ رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﺳﮇ ﻛﺮي ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن وﻳﻬﻲ‬
‫ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﺮﻳﻦ ﺗﻪ اﭼﻲ وڃ‪ .‬ان ﺑﻪ ﺣﺎﻣﻲ ﭜﺮي ۽ اﺳﺎن ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇ اﭼﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻲ‪ .‬اﺻﻞ ۾ اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭔﻴﻦ ﻣﻘﺒﺮن ﻣﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻬﻠﻮان ﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ان ﺟﻮ ﻏﻮر ﺳﺎن ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻲ رﻫﺌﺲ‬
‫ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﺟﻠﺪي ﭔﺎﻫﺮ اﮜﮡ ۾ ﻧﻜﺮي آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﭥﻲ ﺳﺎﮢﺲ ﻫﻚ ﻣﺤﺘﺮﻣﻪ ﺳﺎن‬
‫ﻣﻼﻗﺎت ﭤﻲ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﻬﺎﻧﮕﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ﺳﺎن ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ۾ ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﻲ‪ ،‬ان‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﻣﻴﻠﻦ ۽ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ وﭸﻲ ﭼﻜﻲ‬
‫آﻫﻴﺎن‪ .‬ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ اﭼﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ وڏن ﺷﻬﺮ‬
‫اﺳﻼم آﺑﺎد‪ ،‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ،‬ﻻﻫﻮر‪ ،‬ﻣﻠﺘﺎن ۽ ﭘﺸﺎور ﮐﺎن ﺳﻮا‪ ‬ﺑﻪ ﭔﻴﻦ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺟﮙﻬﻴﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺳﺮﻛﺎري ﻣﻬﻤﺎن ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ وﭸﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﻫﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﺗﻌﻠﻖ‬
‫ﺟﺮﻣﻨﻲ ﺟﻲ ﻫﻚ اداري ‪ Culture Co-operation International‬ﺳﺎن آﻫﻲ ﺟﺘﻲ‬
‫ﻣﺎن ڊاﺋﺮﻳﻜﭩﺮ آﻫﻴﺎن ﻫﺘﻲ ﻣﺎن ‪ Unesco‬ﺟﻲ ﻫﻚ ﻛﺎﻧﻔﺮﻧﺲ ۾ ﺷﺮﻛﺖ ﻻ‪ ‬آﺋﻲ‬
‫آﻫﻴﺎن ﺟﺘﻲ ﻣﻮن ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﺘﺎب ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻫﻚ ‪ Presentation‬۽ ﻟﻴﻜﭽﺮ‬
‫ڏﻳﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ رﻓﻴﻊ ﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﭔﻮﻟﻬﻪ ﭤﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎن ﺑﻪ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺮي آﻳﺲ‪ .‬ﻫﻮ ﺑﻪ ﻫﻠﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ رخ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ وﻗﺖ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن وﻗﺖ ۾ ﻓﺮق ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﻮ ﺳﻮ ﭼﺎﻧﻬﻪ ﺟﻲ ﭔﺎڙ ﻟﮙﻲ ﺳﻮ‬
‫‪ Farrukh Tea House‬۾ اﭼﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮ‬
‫ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬وچ ﺗﻲ ﻣﻴﺰ ۽ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺑﻴﻨﭽﻮن رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺑﻴﻨﭻ ﺗﻲ ﮔﺪي‬
‫ﺗﻪ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﺗﻤﺎم ﺳﻨﻬﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ ﮔﺪي‪ ‬ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﻛﺎٺ ﺗﻲ وﻳﭡﻞ آﻫﻴﻮن‪ ،‬وﻳﻬﮡ ۾ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﭘﺌﻲ ﭤﺌﻲ‪ .‬ﺳﭵﻮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ رواﻳﺘﻲ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﻛﺮﺳﻴﻦ ۽ ﺑﻴﻨﭽﻦ ﺟﺎ ﻛﭙﮍا ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ آراﺋﺶ ﺳﭵﻲ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻫﺌﻲ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻣﻨﻔﺮد ۽ رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ‬
‫ﺻﺪﻳﻦ ﺟﻲ رﻫﮣﻲ ﻛﻬﮣﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وﺟﻮد ۾ آﺋﻲ‪ ،‬رﻧﮓ ﺑﻪ رﻧﮕﻲ ﻫﺌﮡ ﺟﻮ ﺳﺒﺐ اﻫﻮ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﺻﺮف ﻫﻚ ﻗﻮم آﺑﺎد ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮﻣﻦ ۽ ﺗﻬﺬﻳﺒﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻣﻴﻼپ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ۽ ﺗﺮڪ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش ﻗﺒﻴﻠﻪ‪ ،‬ﻋﺮب‪ ،‬روﺳﻲ‪ ،‬ﭼﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻣﻨﮕﻮل‬
‫۽ ﺑﺮﺻﻐﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ اﭼﮡ وﭸﮡ رﻫﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮاﻧﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻼﺋﻘﻦ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺌﻲ آﻫﻲ اﻣﻴﺮ ﺗﻴﻤﻮر ﺗﻪ ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ ﻓﺘﺢ‬
‫ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﺎ ﻋﺎﻟﻢ‪ ،‬ﻓﺎﺿﻞ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺒﻲ رﻫﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻓﻨﻜﺎر‪ ،‬ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﺎ ﻣﺎﻫﺮ‬
‫ﮔﮇ وﭠﻲ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ ﺗﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﺎراﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮐﻮﭘﮍﻳﻦ ﺟﺎ‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﭠﺎﻫﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮن ﮐﻲ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻧﻪ ڏﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ وﭠﻲ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن ﻛﻢ وﭠﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﻫﺘﺎن ﺟﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ‬
‫‪269‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻗﺴﻢ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﮀﻮ ﻧﻪ ﻣﺼﻮري‪ ،‬رﻗﺺ‪ ،‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ،‬دﺳﺘﻜﺎري‪ ،‬زﺑﺎن‪،‬‬
‫ﮐﺎڌا ﻳﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﺑﻪ ﺷﻴﻮن آﻫﻦ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮓ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻠﻴﻞ ﺟﻠﻴﻞ‬
‫ﺗﻬﺬﻳﺐ ۾ وڏو ﻫﭣ ﺷﺎﻫﺮاه رﻳﺸﻢ ﺟﻮ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻫﻮ ﻧﻪ ﺻﺮف واﭘﺎر‬
‫ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ دﻧﻴﺎ ﺟﻲ ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﻲ ﺧﻴﺎﻟﻦ ﺟﻲ ڏي وٺ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻛﺎﻓﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭨﻨﻬﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻛﭽﻬﺮي ﺑﻪ ﻫﻠﻨﺪي‬
‫رﻫﻲ ان اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺗﺮﻛﺶ ۽ اﺳﻼﻣﻚ ﺳﭩﻴﮉﻳﺮ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﺌﻲ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎن ﻛﻮﻧﻴﺎ وﻳﺲ ﺟﺘﻲ ﻣﻮن ﻗﺮآن ﺷﺮﻳﻒ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬
‫۽ اﺳﻼﻣﻚ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺑﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ وڌﻳﻚ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻠﺘﺎن ﺟﻮن‬
‫ﻧﺎﻳﺎب ‪ 3-D‬ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ﺟﻴﻜﻲ اﭴﻜﻠﻬﻪ اﻧﮕﻠﻴﻨﮉ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ & ‪Victoria‬‬
‫‪ Albert‬۾ ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﺮﻣﻨﻲ ﺟﻲ ‪ Hamburg‬ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﺑﻪ رﮐﻴﻞ آﻫﻦ‪،‬‬
‫اﻫﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ﻳﺎ ﺗﻪ ﻣﻠﺘﺎن ﻣﺎن ﮔﻬﺮاﻳﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن ﻳﺎ اﺗﺎن ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﻫﺘﻲ‬
‫اﭼﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن اﻫﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻔﻦ ﺷﻬﺮن ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ۾ ﻫﻦ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻮﻳﺎن ﻗﻠﻲ ﺧﺎن‬
‫ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻓﺘﺢ آﺑﺎد ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﮘﻮٺ ۾‬
‫واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻪ ﻣﺎﺿﻲ‪ ‬۾ وڏو ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﻣﺮﻛﺰ‬
‫ﺳﻴﻒ اﻟﺪﻳﻦ ﺑﺎﺧﺮزي ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﺗﻲ دروﻳﺸﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﺎﻧﻘﺎه ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭼﻐﺘﺎﺋﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﺑﻮﻳﺎن ﻗﻠﻲ ﺧﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺧﻮاﻫﺶ ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻌﺰز ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻣﻮن ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﭸﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ‪1358‬ع ۾ ﺑﻮﻳﺎن ﻗﻠﻲ‬
‫ﺧﺎن ﮐﻲ اﺗﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺟﺎ ﭨﻜﮍا ﺑﻮﻳﺎن ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﻟﮙﺎﻳﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ‬
‫ﭼﻤﻜﺪار ﻓﻴﺮوزي رﻧﮓ ﺟﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺳﺎن ول‪ ،‬ﭔﻮﭨﺎ‪ ،‬ﮔﻞ ﭰﻞ ﺟﻮ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺎﺋﻴﻠﻮن ﻛﭩﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﻣﺸﻜﻞ ﻓﻨﻲ ﻋﻤﻞ ﺳﺎن‬
‫دل ﺗﻲ راﺣﺖ ڏﻳﻨﺪڙ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ اﻧﺪران ۽ ﭔﺎﻫﺮان اﻧﻬﻦ ﺋﻲ‬
‫ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ۾ ﺑﻪ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻴﻮ‪،‬‬
‫وﻗﺖ ﺑﻪ ﺳﭡﻮ ﮔﺬرﻳﻮ‪ .‬اﻫﮍن ﻋﻠﻢ رﮐﻨﺪڙ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﻮن ﺑﻪ اﺳﺎن ﻋﺰت ﺟﻲ ﻧﮕﺎﻫﻪ‬
‫ﺳﺎن ڏﺳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺳﺎن ﻣﻴﻞ ﻣﻼﻗﺎت ۾ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﻛﺎﻓﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ اﻫﺎ ﭘﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻠﺪي ﺑﻞ ڏﺋﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي‬
‫آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ وﻳﻬﮡ ۾ اﻫﻮ آرام ﻧﺼﻴﺐ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﺎن ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﻴﺎﺣﺖ‬
‫۾ اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﺎ واﻗﻌﺎ ﮔﻬﮣﺎ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﻣﺎﮢﻬﻮ آرام ﻛﺮڻ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻣﺮﺿﻲ‪ ‬ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻧﻪ ﻣﻠﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﮇﻫﻦ ﺳﭡﻲ ﮐﺎڌي ﮐﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻣﻮڊ ۾ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫ﻧﻪ ﻣﻠﻨﺪو‪ .‬ﺗﻪ ﻛﮇﻫﻦ ﺣﺪ ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﺳﭡﻮ ﮐﺎڌو ﻧﺼﻴﺐ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬وري ﻣﺮﻛﺰي‬
‫‪270‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫رﺳﺘﻲ ﺗﺎن ﻫﻠﻲ ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻫﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻓﺮق ﺻﺮف اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻮ ۽ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ دروازي ﻣﺎن اﭼﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬

‫ﺌر )‪(Juma Mosque & Minaret‬‬ ‫۽‬

‫)‪(The Museum of the Wood Carving of Khorezm‬‬
‫ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﺎ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ وچ ۾ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻛﺎٺ ﺟﻲ دروازي ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﺖ ﺻﺪﻳﻮن ﭘﺮاﮢﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﻧﻪ ﭤﻮ‬
‫ﭼﺌﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﻮﺑﻪ ﮔﻨﺒﺬ ۽ وڏو ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﺎﻳﺎن‬
‫ﻣﻘﺎم رﮐﻲ ﭤﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﺻﺮف ﻫﻚ ﻣﺎڙ ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﻀﺒﻮط ﭜﺘﻴﻮن ۽ ﭨﻲ‬
‫دروازا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻫﺎل ‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻫﻚ ﻗﺪﻳﻢ ۽ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ اﺻﻞ ۾ ‪10‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﻫﻚ ﭘﺮاﮢﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﻫﻚ ﻧﺌﻴﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﮡ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻫﻚ اﻣﻴﺮ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﻤٰ ﻦ ﻣﻬﺘﺮ‬
‫)‪ (Mihtar’s‬ﺟﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻠﻜﻞ اﻫﮍي ﺋﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ‬
‫ﺟﻬﮍي ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن دروازي ﺟﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﺎ ﻛﺎﻟﻢ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﮀﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﺋﻲ ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﻮرت ﺑﻴﭡﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻞ ‪213‬‬
‫ﻛﺎﻟﻢ آﻫﻦ ﭘﺮ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ‪ 212‬ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻛﺮي ﭤﻨﭝﺎ ‪ 18‬۽ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﺎ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ وﮢﻦ ﺟﻲ ﭤﮍن ﻣﺎن ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﮔﻠﻦ ۽ ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 4‬ﮐﺎن ‪ 5‬ﻣﻴﭩﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ وﭼﻴﻦ دور ﺟﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﺷﺪه‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﺟﻤﻊ ﻛﺮي ﻟﮙﺎﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ان ۾ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﭤﻨﭝﺎ وﭼﻴﻦ دور ﺟﻲ‬
‫ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻲ ﻫﻨﮅ ‪ Khorezm-Kyat‬ﮐﺎن ﺑﻪ آﻧﺪا وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﺗﺒﺎﻫﻪ‬
‫ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ ﻫﻮ‪ 21 .‬ﭤﻨﭝﺎ ‪ 10‬۽ ‪11‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺟﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻘﺶ ﻛﻮﻓﻲ‬
‫)‪ (Kufi‬ﻟﮑﺖ ﺟﺎ ﻛﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺳﭛ ﭤﻨﭝﺎ ﻫﻢ آﻫﻨﮕﻲ اﻣﺘﺰاج ﺳﺎن ﺑﻴﭡﻞ آﻫﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﻧﻬﻦ ۾ ﻫﺮ ﻫﻚ ﺟﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﺎرﻳﺦ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﭜﺮﭘﻮر آراﺋﺸﻲ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﺳﺎن ﮔﮇ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﭝﻨﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻫﻴﭡﻴﻮن ﺣﺼﻮ ﮔﻮل ﮔﻬﮍي واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﭥﺎن اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻮﭨﺎ ۽ اﻧﻬﻦ ۾ ﮔﻞ ﻟﮙﻞ ﻫﺠﻦ‪ ،‬اﻫﻲ ﻣﭥﻲ وڌﻧﮅا وﭸﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﺟﺎرا ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫‪271‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬روﺷﻨﻲ ﮀﺖ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﺳﻮراﺧﻦ ﻣﺎن ﻣﺴﺠﺪ ۾ داﺧﻞ ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻋﺎم‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﻫﺌﻲ ﻫﺎل ﺟﻲ اﻧﺪر روﺷﻨﻲ ﺟﻮن ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﺗﺮﻛﻴﺒﻮن ﺗﺨﻠﻴﻖ‬
‫ﻛﻦ ﭘﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻫﺎل ﺟﻲ وچ ۾ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺳﻮراخ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺷﻴﺸﻲ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺳﻨﮅي ﺟﻲ اٺ )‪ (۸‬واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻦ ﻫﻚ ﭘﺮاﮢﻲ‬
‫وڏي ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﺳﺞ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺳﺎن روﺷﻦ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ڏﮐﮡ روﺷﻨﺪان ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﺣﻮض آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭤﻨﭝﻦ ﻣﺎن ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ آڏو ﺑﻮرڊ رﮐﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ رﺑﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻣﺤﻔﻮظ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‬
‫۽ اﻧﻬﻦ ﺑﻮرڊن ﺗﻲ ﻫﺴﭩﺮي ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﭤﻨﭝﺎ ﻛﻬﮍي دور ﺳﺎن ﺗﻌﻠﻖ رﮐﻦ ﭤﺎ‪ .‬۽‬
‫ﻛﭥﺎن آﻧﺪا وﻳﺎ آﻫﻦ ۽ اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﻬﮍي ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺟﻮ ﻛﻢ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻫﻚ‬
‫ﻧﻨﮃو ڊوم ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﭘﻴﺌﮡ ﻻ‪ ‬ﭤﮅو ﭘﺎﮢﻲ رﮐﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻋﺮﺑﻲ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ڏﭠﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﻣﺴﺠﺪون ﻧﻪ ﺻﺮف‬
‫ﻧﻤﺎز ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮن وﻳﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ اﺟﺘﻤﺎع ۽ ﺗﺪرﻳﺲ ﺟﻲ ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻓﺮاﺋﺾ اﻧﺠﺎم ڏﻳﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫وﭼﻴﻦ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﻛﺎﺑﻪ اﻫﮍي ﻋﻤﺎرت ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭜﻴﭧ ﻫﻦ ﺟﺎﻣﻊ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎن ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬رواﻳﺖ ﺧﻮارزم ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﮐﻲ وراﺛﺖ ۾ ﻣﻠﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﺘﻲ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻫﺎﮢﻲ وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﭔﻴﻮ ﻛﻮﺑﻪ ﻣﺜﺎل ﻧﭥﻮ ﻣﻠﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﻧﻘﺎﺷﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﺗﺮ ﻃﺮف ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ﻗﻠﻌﻲ‬
‫ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ ۽ ﺧﻴﻮا ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻲ دوري ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ﺟﻮ ﻣﺮﻛﺰ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﺮن‬
‫ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻗﻄﺮ ‪ 6.2‬آﻫﻲ ۽ ‪ 32.5‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ڊﮔﻬﺎﺋﻲ ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬ﻧﻈﺮون ﻣﭥﻲ ﮐﻨﻴﻮن ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﭥﻲ اٺ )‪ (۸‬ﻣﺤﺮاب‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﺗﺎج ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻲ ﮀﭧ ۽‬
‫ﮔﻨﺒﺬ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﭘﺮاﮢﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪17‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‬
‫۾ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ دﻟﭽﺴﭗ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪي ﻫﻼن ﺧﻴﻮا ﺟﺎ ﭘﻨﺞ‬
‫ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻦ اوﭜﺮ ۽ ﻣﻐﺮب ﺟﻲ ﻫﻚ ﺋﻲ ﻟﻜﻴﺮ ﺗﻲ )ﺟﻴﺌﻦ ﺳﺞ ﺟﻲ اﭜﺮڻ ۽ ﻟﻬﮡ ﺟﻲ‬
‫ﻟﻜﻴﺮ ﺗﻲ( ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﮐﺎن ‪ 200‬ﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻗﺎﺋﻢ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ‬
‫ﻣﻴﻨﺎر وچ ۾ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ۾ ‪ Kalta‬ﻣﻴﻨﺎر ۽ ‪ Shah Kalandor Babodar‬ﻣﻴﻨﺎر‬
‫اوﭜﺮ ۾ ‪ Seyid-Biy‬ﻣﺴﺠﺪ ۽ ‪ Palvan-Kari‬ﺟﻮ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪272‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
 ‫)‪(Sheergazi Khan Madrasah‬‬ ‫ﺌزي ﺌن ر‬
‫ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ روڊ ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ ڏاﻛﺎ ﻧﻈﺮ‬
‫آﻳﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﻟﻬﻲ وري ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻮ داﺧﻠﻲ‬
‫دروازو ان رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﮐﺎن ‪ 2‬ﻣﻴﭩﺮ ﻫﻴﭟ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ‪1719‬ع ۾‬
‫ﺷﺮوع ﭤﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن واري ﻣﺜﺎﻟﻲ ﻣﻘﺎم‬
‫ﮐﻲ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ دل‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻛﻬﺎﮢﻲ ﻃﺎﻗﺖ‪ ،‬ﺑﻐﺎوت ۽ ﻗﺘﻞ ﺟﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ﺑﺨﺎرا ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻫﻦ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻫﺘﻲ ﺧﻴﻮا ۾ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ ﺟﻠﺪ ﺋﻲ ﻫﻚ ﭘﮍﻫﻴﻞ ۽ ﻟﮑﻴﻞ‬
‫ﺷﺨﺺ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺳﭹﺎﺗﻮ وﻳﻮ‪1714 .‬ع ۾ ﻳﺎدﻳﮕﺎر ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺷﻴﺮ‬
‫ﻏﺎزي ﺧﺎن ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﺎت ﺟﻮ ﺣﻜﻤﺮان ﭠﻬﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺗﺨﺖ ﺗﻲ وﻳﭡﻮ‪ .‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺎن‬
‫ﺛﺎﺑﺖ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻮ آﺧﺮي ﻃﺎﻗﺘﻮر ۽ ﺑﺎاﺛﺮ ﺣﻜﻤﺮان ﻫﻮ‪.‬‬
‫‪1717‬ع ۾‪ ،‬ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ روﺳﻲ ﻓﻮج ﺟﻲ ﭘﻬﺮﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﮐﻲ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ڏﻳﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻮﺷﻴﺎر ﻓﻮﺟﻲ ﺣﻜﻤﺖ ﻋﻤﻠﻲ‪ ‬ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮔﻬﮣﻦ ذرﻳﻌﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ زﻧﺪه ﺑﭽﻴﻞ ﻓﻮﺟﻴﻦ ﮐﻲ ﭘﻜﮍي ﻏﻼم ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ۽ اﻫﮍي ﻃﺮح ﺟﻮ روﻳﻮ‬
‫ﺧﺮاﺳﺎن‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ ۽ ﻣﺮو ﺟﻲ ﺳﭙﺎﻫﻴﻦ ﺳﺎن ﺑﻪ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪ 18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﻫﻚ دﻟﻜﺶ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ڏﻧﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ اﻧﺪازو ﻧﻪ ﻫﻮ‬
‫ﺗﻪ آﺧﺮ ۾ ان ﺟﻲ ﻣﻮت ﺟﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﮣﺠﻨﺪو‪ .‬ﭤﻴﻮ اﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﻲ ﻓﻮﺟﻲ ﻏﻼم ﻫﺌﺎ‬
‫ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 5000‬ﻫﺰار ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻓﺮاﺋﺾ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻳﻮ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻜﻤﻞ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻨﺪو ﺗﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ آزاد ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو‪ .‬ﻫﻮ ﻛﻢ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎ ﭘﺮ ﻫﻚ ﺳﺎل ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ان ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭘﮡ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﮡ ﻟﮙﻲ‪.‬‬
‫رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ان ۾ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ۽‬
‫ﻧﻮان ﻛﻢ اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﺌﻲ ﺳﺎل ان ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ دﻳﺮ‬
‫ﭤﻴﻨﺪي رﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺋﻨﻲ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬آﻳﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻮڙي وﻋﺪي‬
‫ﮐﺎن ﻧﺎراض ﭤﻴﻞ ﻏﻼﻣﻦ ان ﺗﻲ ﺣﻤﻠﻮ ﻛﻴﻮ ۽ ﮐﻴﺲ ﻗﺘﻞ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺷﻴﺮ‬
‫ﻏﺎزي ﺧﺎن ﮐﻲ ‪1728‬ع ۾ ان ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﻘﺒﺮي ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻏﻼﻣﻦ ﺟﻮ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﮀﺎ اﻧﺠﺎم ﭤﻴﻮ ان ﺟﻮ ﻛﻮ واﺿﺢ ﺛﺒﻮت ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪273‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت‬
‫ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬وچ ۾ ﻫﻜﮍو وڏو اﮜﮡ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن‬
‫‪ 55‬ﺣﺠﺮه‪ ،‬ﻫﻚ ﻟﻴﻜﭽﺮر ﻫﺎل وﻏﻴﺮه ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﺌﻲ‬
‫ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﭼﻴﻮ اﻫﻮ ﭘﺌﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ ﻣﻌﻴﺎر اﻳﺘﺮو ﺳﭡﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺟﻲ زﻣﻴﻦ دﭔﺠﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﺮي ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫دﻓﻌﺎ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﭘﺮ وڏي ﭘﻴﻤﺎﻧﻲ ﺗﻲ ان ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ‪20‬ﻫﻴﻦ‬
‫ﺻﺪي ۾ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ ﻋﻤﺎرت ﺧﺴﺘﻪ ﺣﺎل ﭤﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﺧﻴﻮا ﮐﺎن ﻋﻼوه‬
‫ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻣﻠﻜﻦ ﺳﺎن ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻧﺎﻟﻮ “ ‪Maskani‬‬
‫‪ ”Phosilan‬ﻣﻠﻴﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﺮﺟﻤﻮ آﻫﻲ‪“ :‬ﻋﻠﻢ ﺟﻮ ﮔﻬﺮ”‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﺷﺎﻋﺮ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ۽ ﺗﺎرﻳﺨﺪان ﭘﻴﺪا ﻛﻴﺎ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪1967‬ع ۾ ﺧﻮارزم ﺟﻮ ﻃﺒﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮ ﻗﺎﺋﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﻴﻮزﻳﻢ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ڊاﻛﭩﺮن ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ ۽ ﺳﺎﺋﻨﺴﻲ ﺳﺮﮔﺮﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪﮔﻲ‬
‫ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ دواﺋﻦ ﮐﺎن وﭠﻲ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﮐﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﻲ دور ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻋﻼج ﺟﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪﮔﻲ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬ﻗﺪﻳﻢ ذرﻳﻌﻦ ﻣﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﺧﻮارزم ۾ ﻋﻼج ﭨﻦ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺳﺎن ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫)‪ (1‬ﻟﻔﻆ ۽ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ :‬ﻗﺪﻳﻢ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ڊاﻛﭩﺮ ﻟﻔﻈﻦ ۽ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺳﺎن ﻧﻔﺴﻴﺎﺗﻲ‬
‫ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﻋﻼج ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺮﻳﻀﻦ ۾ ﺧﻮد اﻋﺘﻤﺎدي ﭘﻴﺪا ﻛﺮي‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻴﻤﺎرﻳﻦ ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺠﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﺴﺎﻧﻲ‬
‫روح ﺟﻲ ﻋﻼج ﺟﻲ ﺑﻐﻴﺮ ﺟﺴﻢ ﺟﻮ ﻋﻼج ﻣﻤﻜﻦ ﻧﭥﻮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﻫﺎڻ اﻫﺎ‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺑﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫)‪ (2‬ﺟﮍي ﭔﻮﭨﻴﻮن‪ :‬ﻫﻲ‪ ‬ﻃﺮﻳﻘﻮ ﺑﻪ ﻫﻠﻨﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﺟﮍي ﭔﻮﭨﻴﻦ ﻣﺎن دواﺋﻮن ﭠﺎﻫﻲ ﻋﻼج‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﺟﺎري آﻫﻲ‪ ،‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﺣﻜﻴﻢ ان‬
‫ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫)‪ (3‬آﭘﺮﻳﺸﻦ‪ :‬ﭼﺎﻗﻮ‪ ‬ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ آﭘﺮﻳﺸﻦ ﻛﺮي ﺑﻪ ﻋﻼج ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺟﺪﻳﺪ دور ۾ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ اﭴﻜﻠﻬﻪ ﺟﻲ دور ۾‬
‫ﺳﺮﺟﺮي‪ ‬۾ ڏاڍي ﺗﺮﻗﻲ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻧﻤﺎﺋﺶ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻧﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻧﻤﺎﺋﺸﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬

‫‪274‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

 ‫ﺌن )‪(Pahlavan Muhmud Necropolis‬‬ ‫د ﺑ‬ ‫ان‬
‫ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد‬
‫ﺟﻲ ﻗﺒﺮﺳﺘﺎن ڏاﻧﻬﻦ وڌاﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﻣﺎن ﮔﺬري ﻫﻚ ﻛﻤﺮي ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﺗﻪ آڏو ﻫﻚ ﻧﻨﮃڙو دروازو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻮ‬
‫۽ ﻫﻚ اﮜﮡ ۾ ﮐﻠﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬اﮜﮡ ﺗﻤﺎم ﻧﻨﮃو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﭤﻨﭝﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ‬
‫اﻳﻮان ﮀﺖ ﺑﻴﭡﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﮐﻠﻴﻞ ﻣﺴﺠﺪ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب‬
‫ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﮐﻮﻫﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮف وڌﻳﺲ‬
‫ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﻛﺮﺳﭩﻞ واﻧﮕﺮ ﺻﺎف ﺷﻔﺎف ﭘﺎﮢﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﭘﻴﺌﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪ 42‬ﺣﺠﺮن ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 50‬ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ رﻫﮡ‬
‫ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻦ واﻧﮕﺮ ﭼﻤﻜﺪار ﭨﺎﺋﻴﻞ ﺳﺎن‬
‫ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ‪ 56 .‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻮ ﻗﻄﺮ ‪ 9.5‬ﻣﻴﭩﺮ ﻫﻴﭟ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭡﺎن ﭤﻠﻬﻮ ۽ ﺟﻴﺌﻦ ﻣﭥﻲ وڌي‬
‫ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﻨﻬﻮ ﭤﻴﻨﺪو وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬آﺧﺮ ۾ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺟﻲ ﻛﺎﺑﻪ ﻛﻤﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ۽‬
‫روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺑﻪ ﺧﻴﺎل رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﺮاﻣﻜﺲ ﺳﺮن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﻨﺎري ﺗﻲ‬
‫ﺑﺘﻴﻮن ﻟﮙﺎﺋﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ وچ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ‪ Majlica‬ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ‬
‫ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ۽ ﻛﺎرﻧﻴﺶ ﮐﻲ ﭼﻤﻜﺪار ﺳﺮن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪ Majlica‬ﻧﻴﺮي‪ ،‬ﺳﺎﺋﻲ‪ ،‬ﻫﻠﻜﻲ ﻧﻴﺮي ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ،‬ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ ‪1842) Allah Quli Khan‬ع‪1793-‬ع(‬
‫ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﻞ ﭘﮍﻫﻲ اﻧﻬﻲ ﮐﻲ ﺑﺨﺸﻴﺎﺳﻴﻦ اﺗﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫ﻫﻚ دروازي ﻣﺎن ﮔﻬﮍي وري ﭔﺌﻲ ﻛﻤﺮي ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ﺟﻮ ﻛﻤﺮو‬
‫ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺻﻮﻓﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﭩﻨﮓ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﻣﺤﻤﺪ‬
‫رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو آﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫دﻋﺎ ﮔﻬﺮي اﺗﺎن ﺧﺎﻧﻘﺎﻫﻪ ۾ اﭼﻲ وري ﻧﻨﮃي دروازي ﮐﺎن زﻳﺎرت ﺧﺎﻧﻪ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬وري‬
‫اﺗﺎن ﻫﻚ ﻧﻨﮃي دروازي ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺸﻬﻮر ﭘﻬﻠﻮان ﻣﻘﺒﺮو ‪1810‬ع ۾ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻴﺖ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻪ ﺳﭹﺎﺗﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﻮت ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ان ﮐﻲ ﻫﻚ اﻫﻢ ﻣﺮﺗﺒﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭘﻴﺮ ﺟﻲ ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﺗﻌﻈﻴﻢ ﻛﺮڻ ﻟﮙﺎ‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻫﻚ ﺳﺮﭘﺮﺳﺖ ﺟﻲ ﺳﺎدي ﻗﺒﺮ ﻫﻚ ﻣﺰار ﭠﻬﻲ‬
‫وﺋﻲ‪ .‬رواﻳﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ان ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﮔﻬﺮ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ورﻛﺸﺎپ ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﻳﺎدﮔﺎر ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻴﻜﻮ اﭴﻜﻠﻬﻪ اﺗﻲ ڏﭠﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾‬
‫‪275‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﭘﺮ ﻗﺪﻳﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﻛﭽﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﺎ ﻛﺠﻬﻪ ﭨﻜﺮا اﭸﺎ ﺑﻪ اﺗﻲ‬
‫ﭜﺘﻴﻦ ۾ اﻧﺪر ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻌﺪ ۾ ﻣﺰار ﺟﻲ اﻧﺪرﻳﻦ ۽ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫‪ Majlica‬ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻬﻠﻮان ﺟﻲ ﻗﺒﺮ ﮐﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﻋﻤﺪي ۽ ﺧﻮﺑﺼﻮرت‬
‫ﺳﻴﺮاﻣﻚ ﻣﻮزﻳﻚ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻣﻌﺮوف‬
‫ﻣﻌﻤﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺮاد ﺟﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ۾ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ۾ ﺣﺼﻮ وﭠﮡ‬
‫وارا ‪ Ceramists‬ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﺳﭹﺎﺗﺎ وﭸﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻫﻲ ﺻﻮﻓﻲ ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻴﺎز ۽ ﻋﺒﺪا�‬
‫آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻃﺮز ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ﮐﻲ ﺗﻴﺎر ﻛﻴﻮ‪ .‬ﻣﭥﺎن ﻫﻚ وڏو‬
‫ﻓﻴﺮوزي ﮔﻨﺒﺬ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻮ ﮔﻨﺒﺬ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﭘﺮي ﭘﺮي‬
‫ﮐﺎن ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﻋﺒﺪاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن ۽ ‪ Elbars II‬ﺟﻲ ﺑﻪ ﻗﺒﺮ‬
‫ﻣﻮﺟﻮد آﻫﻲ‪20 .‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺷﺮوﻋﺎت ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ ﺗﻮﺳﻴﻊ ۾ ﺧﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﺪان ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ دﻓﻦ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻣﺰار ﺑﻪ‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺧﺎﻧﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺒﺮو ﭠﻬﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ وﭼﻴﻦ دور ﺟﻲ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﺟﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻣﺜﺎﻟﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ۽ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ورﺛﻲ ﺟﻲ ﻫﺎر ۾‬
‫ﻣﻮﺗﻲ ﺟﻴﺎن آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺒﺮو ﻫﻚ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮن‬
‫ﺋﻲ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎن ﻟﮑﻴﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻃﺮف ﻣﺘﻮﺟﻬﻪ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ ،‬ﻣﺰارن ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ‬
‫ﺗﻲ ﻣﻤﺘﺎز ﺷﺎﻋﺮن ﺟﻮن رﺑﺎﻋﻴﻮن ُاﻛﺮﻳﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﻮري دﻧﻴﺎ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﺘﻲ اﭼﻦ ﭤﺎ‪،‬‬
‫ﻣﻘﺪس ﻣﻘﺎم ﺟﻮ دورو ﻛﻦ ﭤﺎ ۽ ﻋﻈﻴﻢ روﺣﺎﻧﻲ ﻃﺎﻗﺖ ۽ ﻣﺪد وﭠﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﻫﻚ ﺷﺎﻋﺮ ﻟﮑﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ‪:‬‬
‫“ﻫﻲ‪ ‬ﻧﻪ ﭼﺌﻮ ﺗﻪ ﺧﻮارزم ۾ ﻛﻮ ﺟﺒﻞ ﻧﻪ آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﺧﻮارزم ﺟﺎ ﺟﺒﻞ ﻧﺨﻠﺴﺘﺎن ﮐﻲ ﺳﺞ ﮐﺎن روﻛﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻧﻪ ﭘﺮ ﻋﻈﻴﻢ ﻣﺎﮢﻬﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ۾ رﻫﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد‪ ،‬ﺧﻮارزم ﺟﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﺟﺒﻠﻦ ۾ ﻫﻚ ﻧﺎﻗﺎﺑﻞ ﺗﺴﺨﻴﺮ ﻫﻴﺮو‪،‬‬
‫ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻧﻔﻴﺲ‪ ،‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﺳﺎن ﻫﺮﻛﻴﻮﻟﺲ )ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ‬
‫رﺳﺘﻢ‪/‬ﭘﻬﻠﻮان ﻫﺮﻛﻴﻮﻟﺲ(‪ ،‬روح ﺟﻲ اﻋﺘﺒﺎر ﮐﺎن ﻫﻚ ﻓﻠﺴﻔﻲ ۽ ﭘﻴﺸﺎور ﺟﻲ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺷﺎﻋﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺧﻮارزم ۾ ڏاڍو ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ روزي‪ ‬ﺟﻲ ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ﻛﻤﺎﺋﻲ‪ ،‬ان ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺷﻌﺮ ﻟﮑﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ روح ﮐﻲ ﺧﻮش ﻛﻴﻮ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫رﺑﺎﻋﻲ ﺷﺎﻋﺮي ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ‪ .‬ان ۾ ان ﺟﺮات‪ ،‬اﻳﻤﺎﻧﺪاري‪ ،‬اﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﭘﻬﻠﻮان ‪1247‬ع ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﻫﻦ ﺟﻲ واﻟﺪ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﻗﺪﻳﻢ‬
‫ارﮔﻴﻨﭻ )‪ (Urgench‬ﺳﺎن ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻐﻠﻦ ﺟﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﻨﺪڙن ﺣﻤﻠﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﻫﻮ ﭘﻨﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺗﻼش ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﻮ ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻲ زال ﮐﻲ ﻫﻚ‬
‫‪276‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭔﺎر ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ‪ ،‬ان ﭔﺎر ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻣﺤﻤﻮد رﮐﻴﻮ‪ .‬ﻣﺤﻤﻮد ﻫﻚ ﻣﻀﺒﻮط‪ ،‬ﻫﻮﺷﻴﺎر ۽ ﻛﺎﻣﻞ‬
‫اﻧﺴﺎن ﺑﮣﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻫﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺑﻬﺎدري‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ‪ ،‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺸﺮﻗﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻛﺸﺘﻲ ﭨﻮرﻧﺎﻣﻴﻨﭧ ۾ ﺣﺼﻮ ورﺗﻮ‪ .‬ان ﮐﻲ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ‬
‫ﻧﻪ ﻣﻠﻲ‪ ،‬ﺳﻮا‪ ‬ﻫﻚ دﻓﻌﻲ ﺟﮇﻫﻦ ان ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻮ ﻫﺎرﺟﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ‬
‫ان ﺳﺎن وڙﻫﮡ وارو ﻗﺘﻞ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ۽ ان ﮐﻲ آزادي‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ اﻧﻌﺎم ﻣﻠﻨﺪو‪ .‬ﻫﻮ‬
‫ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﻧﻤﺒﺮ ﺟﻮ ﭼﻴﻤﭙﺌﻦ ۽ ﭘﻬﻠﻮاﻧﻦ ﺟﻮ رﻫﻨﻤﺎ ﻫﻮ ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻫﻦ ان ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ‬
‫ﭘﻴﺸﻮ ﻧﻪ ﺑﮣﺎﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺳﺘﺎدن ﺟﻲ رواﻳﺘﻦ ﮐﻲ ﺟﺎري رﮐﻴﻮ‪ .‬ﭼﻮﻏﻪ ﺳﺎزي‪ ،‬ﮐﻞ‬
‫ﺟﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺟﺎري رﮐﻴﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ دوﻟﺖ ﻏﺮﻳﺒﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮي‬
‫ﮀﮇي ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ ﻏﺮﻳﺒﻦ ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭨﻜﺮو ﺑﻪ ورﻫﺎﺋﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪو‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻮ ﺑﻴﻤﺎرن ﺟﻮ ﻋﻼج ﺑﻪ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ‪1326‬ع ۾ ﭤﻴﻮ‪ ،‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﻲ ‪1322‬ع ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻬﻠﻮان ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وري ﺳﺎﮘﻴﻮﺋﻲ رﺳﺘﻮ ورﺗﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫اﻫﻢ ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ ﻣﺎن ورﺗﻮ ﻫﻮ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﺎن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ ﭤﻜﺠﻲ ﺑﻪ‬
‫ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ۽ رات ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ واﭘﺲ ورﻧﺪي وري ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رات ﺟﻲ ﻛﺮي ﺑﺘﻴﻮن ﺑﻪ ﭔﺮي ﭼﻜﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻫﺮ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺑﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﭔﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻮ ﭤﻲ‬
‫ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ ﻫﺮ ﻋﻤﺎرت ﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻮن رﻧﮓ ﺑﺮﻧﮕﻲ ﺑﺘﻴﻮن ﭔﺎرﻳﻮن‬
‫وﻳﻮن ﻫﻴﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﺟﻴﻜﻲ ﻧﻨﮃڙا دﻛﺎن ﺳﺠﺎﻳﻞ ﻫﺌﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﺑﺘﻴﻮن ﺑﻪ‬
‫ﭔﺮﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮف ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﺋﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﺎ ﻗﺎﻓﻼ‬
‫ان وﻗﺖ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﮀﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ‪ Bynight‬ﻧﻈﺎرو‬
‫ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺑﺘﻴﻦ ﺟﻲ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ روﻧﻖ ﺑﻪ وڌﻧﺪي رﻫﻲ ۽ ﻫﺮ ﻃﺮف‬
‫آواز اﻳﻨﺪا رﻫﻴﺎ اوﻫﻪ‪ ،‬آﻫﺎ‪ ،‬واﺋﻮ‪ ،Beautiful ،‬ﺗﻪ اﻫﻲ آواز ﭔﮅي اﺳﺎن ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﺳﻨﮅي ﻟﻬﺠﻲ ۾ ﮐﻠﻲ ﭼﻮڻ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ “واﻫﻪ واﻫﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻈﺎرو آﻫﻲ‪ ”.‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ واﭘﺲ وﭸﮡ ﺟﻲ ﺗﻴﺎرﻳﻦ ۾ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﭘﺮ دﻛﺎن وارا اﭸﺎ اﺗﻲ‬
‫ﺋﻲ دﻛﺎﻧﻦ ﺗﻲ وﻳﭡﺎ ﻫﺌﺎ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻮﺷﺶ ۾ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ اﭼﮡ ۽ وﭸﮡ وارن ﮐﻲ ﻛﻴﺌﻦ‬
‫ﺷﻜﺎر ﻛﺠﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﺟﻴﻜﻲ ﮔﺮوﭘﻦ ۾ ﻫﺌﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺑﻴﻬﮡ ﺟﻮ ﺳﻮال ﺋﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﻪ ﭘﻴﻮ‬
‫ﭤﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺑﻴﻬﻦ ﻫﺎ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﮔﺮوپ ﺟﻮ ﺳﺎٿ ڏﻳﮡ ﺟﻮ ﺳﻮال ﺋﻲ ﻧﻪ‬
‫ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺑﻪ ‪ Bynight‬ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﻨﺪا ۽ ان ﮐﻲ ﻛﻴﻤﺮا ۾ ﻗﻴﺪ‬
‫ﻛﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻠﻨﺪا ﺑﻪ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ آﺧﺮﻛﺎر ﮔﻴﭧ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﭔﺎﻫﺮ اﭼﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﺎﻣﻬﻮن وﭸﮡ ﻣﻬﻞ ﮐﻮڙ‪ ،‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ ﺳﻮ اﻧﻬﻦ ڏاﻧﻬﻦ‬
‫وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺗﻪ ﺑﻨﺪ ﭤﻲ ﭼﻜﺎ آﻫﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪9‬‬
‫‪277‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺑﺠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ آﻫﻲ ﭘﺮ ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ اﺋﻴﻦ ﻟﮙﻮ ﺗﻪ ﭴﮡ ﮐﻠﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻴﺮا ﺑﻪ‬
‫ﺑﻴﭡﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮﺳﻴﻦ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ ﭴﻤﺎﻳﻮﺳﻴﻦ وﻳﭩﺮ ﻣﻴﻨﻮﻛﺎرڊ آﮢﻲ‬
‫ڏﻧﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺑﻪ آرڊ ڏﻳﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﭼﻮي ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬رﻓﻴﻊ ﮐﻠﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺳﻼد ۽ ﻧﺎن ﺗﻪ آﻫﻲ ﻳﺎ اﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﻳﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ‬
‫ورﻧﺪي ڏﻧﻲ ﺗﻪ اﻫﻲ آﻫﻦ ۽ ﻛﺒﺎب آﻫﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﭤﻴﻮ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫اﻧﺪر وارا رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا ﺳﻮ اﺗﺎن اﭤﻲ وري اﻧﺪر آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭤﻮرو ﻫﻠﮡ‬
‫ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ اﺗﻲ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن وڏو‬
‫ﻣﻴﺪان ﻫﻮ ﺟﺘﻲ ﻧﻨﮃڙا ﭔﺎر ﮐﻴﮇي رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺷﻬﺮ ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﭘﺮاﮢﺎ‬
‫ﮔﻬﺮ ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ آﺑﺎد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺧﻴﺮ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻣﭥﻲ‬
‫ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﮣﻲ ﭘﺌﻲ‪ .‬ﻣﭥﻲ اﺗﻲ ﻫﻚ وڏو ﻫﺎل ﻫﻮ ۽ ﭔﺎﻫﺮان ﮔﻴﻠﺮي ﺑﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﺮﺳﻴﻮن ۽ ﻣﻴﺰون ﻛﺠﻬﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﻫﻚ‬
‫ﭨﻴﺒﻞ ﺧﺎﻟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻮ دور ﻫﻮ ﺳﻮ‬
‫اﺳﺎن ﻛﻤﺮي ﺟﻲ ﺑﺠﺎ‪ ‬ﮐﻠﻴﻞ آﺳﻤﺎن ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن وﻳﻬﮡ ﮐﻲ ﺗﺮﺟﻴﺢ ڏﻧﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫وﻗﺖ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻫﻠﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﺳﺮدي ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﻮٽ ۽ ﻣﻔﻠﺮ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﺎ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﺎ ﻓﻜﺮ ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻛﺎﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻧﻬﻦ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ آﮢﻲ ڏﻧﻮ ﻣﺎن ﺗﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮي ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ‬
‫۾ ﻫﭣ ﮔﻬﭧ وﺟﻬﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾‬
‫ﺳﭛ ﮐﺎن ﮔﺪﻟﻲ ۽ ﺧﺮاب ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻮ ان ۾ ﻫﺮ ﻛﻮ ﺋﻲ ﻫﭣ‬
‫ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﻟﮑﻴﻦ ﺟﺮاﺛﻴﻢ ان ۾ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﻮ‪‬‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻛﻴﮇو ﺑﻪ ﺻﺎف ﺳﭥﺮو ﮀﻮ ﻧﻪ ﻫﺠﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﭴﻜﻠﻬﻪ اﻧﭩﺮﻧﻴﭧ ﺟﻮ دور آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ ﻣﺎڊرن رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﺟﻮ رواج ﺧﺘﻢ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ آﻫﻲ ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻣﻮﺑﺎﺋﻴﻞ ﻛﮃو‪ ،‬ﻣﻴﻨﻮ ﭼﻴﻚ ﻛﺮي آرڊر ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﺳﻮ رﻓﻴﻊ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﻮپ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ۽ ان ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮن ُاﻫﻮ ﺗﻴﺎر ﻛﺮا‪ ‬ﺗﻪ ﺑﺎﻗﻲ‬
‫ﮐﺎڌي ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﺮي ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻮﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ ﺑﭽﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻋﻤﻞ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﮐﺎڌي ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻪ ﺗﻤﺎم ﺳﭡﻮ ﻫﻮ ﻫﺮ‬
‫ﺷﻲ‪ ‬اﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭔﻮڙ‪ ،‬ﻛﺒﺎب‪ ،‬ﻧﺎن‪ ،‬ﭘﺮاﭠﺎ‪ ،‬ﭘﻼ‪ ،‬ﻧﻮڊل‪ ،‬اﺳﭩﻴﻜﺲ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺳﻴﻨﮉوﭼﺰ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺮ‪ ،‬ﻓﻼﭨﻴﻨﮓ ﺳﺎﺳﺮ وﻏﻴﺮه ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮن ﻗﺴﻤﻦ ﺟﻲ ﮐﺎڌي ﺟﺎ‬
‫ﻣﺰا ﻣﺎﮢﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ اﭼﮡ ﺳﺎن ﺋﻲ رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻦ ﮐﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ﺳﻮال ﻛﻴﻮ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﺟﻲ ﺑﻨﺪ ﭤﻴﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﻛﻬﮍو آﻫﻲ؟ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪ 11‬آﻫﻲ ﭘﺮ ﮔﺮاﻫﻜﻦ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ آﻫﻲ ﮔﻬﮣﺎ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﻳﺎ دﻳﺮ ﺳﺎن اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ اوﺳﻴﺘﺎﺋﻴﻦ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪو ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻫﻚ ﺋﻲ ﮀﻮ ﻧﻪ ﭤﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻲ ﻓﻜﺮ ﭤﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻫﻮﭨﻞ ﺑﻪ ﭨﻦ‬
‫‪278‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﭘﻨﮅ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﻴﺮن ﺳﺎن ﭘﻬﭽﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺳﻮ رﻓﻴﻊ آرڊر‬
‫ڏﻳﮡ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ﭘﻴﻮ ﻛﺮي ﻣﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺮس ﻣﺎن ڊاﺋﺮي ۽ ﭘﻴﻦ ﻛﮃي اڄ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﮔﻬﻤﻴﻮ اﻫﻮ ڊاﺋﺮي ۾ ﻧﻮٽ ﻛﺮڻ ﻟﮙﺲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﻮن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ وﭸﻲ‬
‫ﻟﮑﻨﺪس ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻬﻞ ﻧﻨﮉ ﺟﻲ ﻛﺮي اﮐﻴﻮن ﺋﻲ ﻧﻪ ﮐﻠﻨﺪﻳﻮن ۽ دﻳﺮ ﺑﻪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪي‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ وﺳﺮي ﺑﻪ وﭸﻲ ﺳﻮ ﻟﮑﻲ ﺋﻲ رﻫﻲ ﻫﻴﺲ ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾ ﺳﻮپ ﺑﻪ ﭨﻴﺒﻞ‬
‫ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﮔﺮم ﺳﻮپ ﭘﻲ ذﻫﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﺠﺎڳ ﻛﺮﮢﻮ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻣﻴﻦ ﻛﻮرس‬
‫ﺟﻮ آرڊر ﺑﻪ ڏﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ ۽ اﺳﺎن ﺳﻮپ ﺟﺎ ﭼﺴﻜﺎ وﭠﮡ ﻟﮙﺎﺳﻴﻦ ۽ ﮔﻴﻠﺮي‪ ‬ﻣﺎن ﻗﻠﻌﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺳﭝﻨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ روﺷﻨﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮڻ ﻟﮙﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭼﺎﻧﮉوﻛﻲ رات‬
‫۾ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻣﻴﺪان ۾ ﮐﻴﮇڻ وارن ﭔﺎرن ﺟﻲ آوازن ۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‬
‫ﺟﻲ ﻣﻴﻮزڪ ﻣﺎن ﺑﻪ ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭘﺌﻲ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﭼﻲ وﺋﻲ آرام ﺳﺎن ﮐﺎڌي‬
‫ﻣﻌﻴﺎري ﻣﺎﻧﻲ ۽ ﻣﻘﺪار ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻲ ﺗﺒﺼﺮو ﺑﻪ ﻛﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺧﺒﺮ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﺎﺋﻲ ﺑﺲ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ ﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﻳﺘﺮي ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﺎﺿﻤﻲ ﺟﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ﭘﻲ ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﺑﻞ ادا ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ وﻳﭩﺮ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻛﭥﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ڏاڍي ﺧﻮﺷﻲ ﭤﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺮادر‪.‬‬
‫ﺷﻜﺮﻳﻮ ان ﺑﻪ ادا ﻛﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﺑﻪ ۽ ﭘﻮ‪ ‬واﭘﺲ ورﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اوڏي ﻣﻬﻞ ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫دﻛﺎن ﮐﻠﻴﻞ ﻫﺌﺎ ﮔﻴﭧ وٽ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮔﻴﭧ ﮀﮇڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭤﻮرو اﮘﺘﻲ‬
‫ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﮔﻬﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﻣﮍد ﮐﭩﻦ ﺗﻲ وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﻛﭽﻬﺮي‪ ‬۾‬
‫ﻣﺼﺮوف ﻫﺌﺎ ﺑﻠﻜﻞ ﮘﻮٺ وارو ﻣﺎﺣﻮل ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮘﻮﭠﻦ ۾ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ ﻏﺮﻳﺐ ﻣﺰدور ﭘﻨﻬﻨﺠﻦ ﻛﻤﻦ ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﻛﭽﻬﺮي ﭘﻴﺎ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﻓﺮق‬
‫ﺻﺮف اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ زﺑﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﺋﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﭤﻴﻮ ﺗﻪ رﺳﺘﻮ ﺳﻨﺴﺎن آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺰي ﺳﺎن آرام ﺳﺎن ﻗﺪم وڌاﺋﻴﻨﺪا اﭼﻲ‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻠﺪي ﺳﻤﻬﻲ ﭘﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﭘﺮﺳﻜﻮن ﻧﻨﮉ آﺋﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻜﮍي ﺗﻪ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﻫﺌﻲ ۽ ﭔﻴﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ ﭤﻜﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﻧﻨﮉ ﻣﺎن اﭤﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺑﺮﻳﻚ ﻓﺎﺳﭧ روم ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺗﻲ ﮔﻬﮣﻲ رش ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ‪ 4-3‬ﺧﺎﻧﺪان ﻧﺎﺷﺘﻲ ﺗﻲ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﻫﻚ ﺑﺲ ﺑﻴﭡﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ ﮔﺮوپ ﻛﺎڏي وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﺲ ۾ ﺳﻮار ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن‬
‫اﻧﺪازو ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮﭨﻞ ۾ رﻫﻴﻞ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﺎﺷﺘﻮ ﻛﺮي ﻧﻜﺮي ﭼﻜﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻧﺎﺷﺘﻲ‬
‫۾ ﻫﺮ ﺷﻲ‪ ‬ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻮس‪ ،‬ﺳﻼد‪ ،‬ﺳﻴﺮﻳﻞ‪ ،‬ﻣﻴﻦ ﻛﻮرس ﺟﺎ ﮐﺎڌا‪ ،‬ﭼﺎﻧﻬﻴﻮن‪،‬‬
‫ﻛﺎﻓﻴﻮن وﻏﻴﺮه‪ .‬رش ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﺎ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭤﻲ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻓﺎرغ ﭤﻲ وري‬
‫‪ Ichan Kala‬ﺟﻲ ﻃﺮف رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ اﭸﺎ ﻛﺠﻬﻪ اﻫﮍﻳﻮن ﺟﮙﻬﻴﻮن‬
‫‪279‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ ﻛﻮﻧﻪ ڏﭠﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬اﺳﺎن ﺳﻮﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﻫﻲ ﭘﻮرﻳﻮن ﻛﺮي‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻃﺮف ﺟﻴﻜﻲ ﺑﺎﻗﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن آﻫﻦ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ڏﺋﻲ اﭼﻮن‪ .‬ﺳﻮ اﭼﻲ ﺳﺎﮘﻲ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮔﻴﭧ ﻣﺎن‬
‫داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ اڳ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﻫﺎ ﺋﻲ دروازي ﺗﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻲ ﮔﻬﻤﺎﮔﻬﻤﻲ ﻫﺌﻲ ﺑﻠﻚ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ﮐﺎن ﺑﻪ وڌﻳﻚ رش ﻫﺌﻲ ﮀﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﻲ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﮙﻬﻴﻦ ﺗﺎن‬
‫اﭼﻲ وري ﺷﺎم ﺟﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ ﻣﻨﺰﻟﻦ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻲ اﺳﺎن‬
‫اﻫﻮﺋﻲ ﻣﺮﻛﺰ وارو روڊ ورﺗﻮ ﺳﮅو وﭸﻲ وري ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﺎن ﺑﻪ اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻨﺪا‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ آﺧﺮ اﭼﻲ ﻛﭩﻠﮓ ﻣﺮاداﻳﻚ ‪ Kutlug Muradink‬۽ ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻲ ‪ Palvan Darvaza‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫ر‬ ‫۽ ﺑ ا‬ ‫اد ا‬
‫)‪(Kutlug Murad Inak & Abdullah Khan Madrasah‬‬
‫ﻛﭩﻠﮓ ﻣﺮاد اﻧﻖ ۽ ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻲ‪ ‬دﻳﻨﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺟﻮڙو‬
‫آﻫﻲ ۽ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺧﺎن ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻮ ﻃﺎﻗﺘﻮر رﻛﻦ ﻛﭩﻠﮓ‬
‫ﻣﺮاد اﻧﻖ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﭜﺎ‪ ‬۽ ﺣﻜﻤﺮان ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ ﭼﺎﭼﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1812-1804‬ع ۾ ان ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺗﺠﺎرﺗﻲ‬
‫ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ﻃﺮف ﻫﻚ ﺟﺒﻞ ﺗﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ ﺧﻴﺎل ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪‬‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﭔﻪ ﻣﺎڙ ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ‪ 18 ،17‬ﺻﺪي‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻦ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻋﺎم ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﮐﻠﻴﻞ اﮜﮡ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺣﺠﺮا آﻫﻦ ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻤﻮﻋﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ‪81‬‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﮐﻮﻫﻪ ﺑﻪ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬۾‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻲ آﺑﺎدي ﮐﻲ ﻫﻦ ﮐﻮﻫﻪ‪ ،‬ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﭘﻬﭽﺎﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﺿﺮورﺗﻮن ﭘﻮرﻳﻮن‬
‫ﻛﻴﻮن وﻳﻨﺪﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻛﻨﮉن ۾ ﺑﻪ ﻣﻴﻨﺎر ﻧﻤﺎ ﭨﺎور ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭼﻤﻜﻴﻠﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻛﭩﻠﮓ ﺟﻲ ذاﺗﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻦ ﮐﻲ ﻓﻮت ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﺘﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ‬
‫وﭸﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺗﻔﺎق ﺳﺎن ﻫﻮ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ‪ Dishan Kala‬۾ ﻓﻮت ﭤﻲ وﻳﻮ ۽ اﻫﮍي‬
‫ﻃﺮح ﻫﻦ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ دﻓﻦ ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ۾ ﺷﺪﻳﺪ رﻛﺎوٽ ﭘﻴﺪا ﭤﻲ ﭘﺌﻲ ﮀﻮ‬
‫ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ دروازي ﮐﺎن ﻻش ﮐﮣﻲ وﭸﮡ ﮐﻲ ﺧﺮاب ﺳﻨﻮڻ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪‬‬
‫ﻫﻚ ﺗﺨﻠﻴﻘﻲ ﺳﻤﺠﻬﻮﺗﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﺗﻪ ‪ Ichan Kala‬دروازي ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﭜﺖ ﮐﻲ‬
‫ﭜﭹﻲ اﺗﺎن ﻻش ﮐﻲ ﮔﺬارﻳﻮ وﭸﻲ ۽ اﻫﮍي ﻃﺮح ان ﮐﻲ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻻﺑﻲ‪ ‬۾ دﻓﻦ‬
‫‪280‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻛﻠﭩﮓ ﻣﺮاد اﻧﻖ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ڏﮐﮡ ۾ ﻋﺒﺪا� ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ‬
‫‪1855‬ع ۾ ﻛﭩﻠﮓ ﻣﺮاد اﻧﻖ ﺟﻲ زال ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﭧ ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﻛﺮاﻳﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺮﻛﻤﺎن ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش ﻗﺒﻴﻠﻲ ﺳﺎن ﺟﻬﮍپ ۾ ‪ 17‬ﺳﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺮ ۾‬
‫ﻣﺮي وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ۾ ﭤﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬ﻫﻦ ۾ ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻧﻨﮃا ﺣﺠﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﻮﺟﻮد وﻗﺖ ۾ ﻫﻦ ۾‬
‫ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ آف ﻧﻴﭽﺮ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻧﻤﺎﺋﺶ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Aq-Mosque‬‬ ‫آق‬
‫آق ﻣﺴﺠﺪ )ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺴﺠﺪ( ‪17‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي‪ ‬ﺟﻲ وچ ۾ اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن )‪1663‬ع‪-‬‬
‫‪1687‬ع( ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﺿﻠﻌﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﭘﻠﻮان دروازي ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ )‪1838‬ع‬
‫‪1842-‬ع( ۾ ﭤﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﮔﻮل ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﮔﻨﺒﺬ واري ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺎري ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ‪ 9x13‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﭨﻦ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﻛﺎﭠﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ وارا اﻳﻮان ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﮔﺮﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺴﺠﺪﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “آق ﺳﻔﻴﺪ” ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻪ ﺻﺮف رﻧﮓ ﭘﺮ ﻫﻚ اﻫﻢ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺑﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ‪ Ichan Kala‬ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن ﺟﺎ ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻞ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬آﺛﺎر ﻗﺪﻳﻤﻪ ﺟﻲ ﺳﺮوي ﺟﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮن ﺑﻨﻴﺎدون زﻣﻴﻦ‬
‫۾ ﭼﺎر ﻣﻴﭩﺮن ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﮑﮍﻳﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﭤﺌﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ان‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ اﺣﺘﻴﺎط ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰي ﻧﻤﺎز ﮔﺎه ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻴﺎري‬
‫ﺟﻲ ﻧﻤﺎز وارو ﺣﺼﻮ ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﮔﻨﺒﺬ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻛﺎٺ ﺟﻮ ﻛﻢ ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن اﻋﻠﻰ‬
‫ﻣﻬﺎرت ﺟﻲ ﻣﻈﺎﻫﺮي ﺟﻲ ﺟﻬﻠﻚ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﭴﺎري‪ ‬ﺳﺎن‬
‫ﭠﻬﻴﻞ درﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﻣﺎن روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﮔﺬر ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺎٺ ﺟﻲ دورازي ﺗﻲ‬
‫ﻧﻮر ﻣﺤﻤﺪ ۽ ﻗﻠﻨﺪر ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﻣﺎن اﻧﺪازو ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺎٺ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻤﻦ ﺟﺎ ﻣﺎﻫﺮ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻨﮃي ﻫﺌﻲ ﭘﺮ اﮀﻲ رﻧﮓ ۽ ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ‬
‫ﺟﻲ ﺳﻬﮣﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻟﮙﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Anush-Khan Bathhouses‬‬ ‫ﺌن ﺐﺌٿ ﺌﺊ‬ ‫ا‬

‫ﻣﺴﺠﺪ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻲ وﻗﺖ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻧﻨﮃڙي ﻫﺌﻲ ﺳﻮ اﺗﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﻈﺮ اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن ﺑﺎٿ ﻫﺎﺋﻮﺳﺰ ﺗﻲ‬
‫‪281‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﺌﻲ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮان ان ﻋﻤﺎرت ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ آﺳﻤﺎﻧﻲ روﺷﻨﻴﻦ وارا ﮔﻨﺒﺬ ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫اﻫﻲ ﺑﺎٿ ﻫﺎﺋﻮﺳﺰ ﺑﻠﻜﻞ آق ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻃﺮف‬
‫آﻳﺎ ﺑﻪ آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻮن‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻧﻘﺸﻲ ﺟﻲ ﻟﺴﭧ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫ﭔﻴﻮن ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ وري‬
‫واﭘﺲ اﭼﻮن ﺗﻨﻬﻦ ﮐﺎن ڏﺳﻨﺪا ﻫﻠﻮن‪ .‬اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن ﺟﺎ ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻪ اﺑﻮاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﭧ اﻧﻮﺷﻪ ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ )‪1644‬ع‪1664-‬ع( ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ‬
‫آق ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺗﻲ وﻗﻒ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﻛﻔﺎﻟﺖ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ان‬
‫ﺟﻲ آﻣﺪﻧﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻮﺷﻪ ﺧﺎن ﺣﻤﺎم ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺣﺮارﺗﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻓﺮاﻫﻤﻲ ۽ ﺳﻴﻮرﻳﺞ ﺟﻲ ﻧﻈﺎم ۾ ﺳﭛ ﮐﺎن وڌﻳﻚ دﻟﭽﺴﭗ آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻦ ﻣﺸﺮﻗﻲ‬
‫ﺣﻤﺎﻣﻦ واﻧﮕﺮ ﻧﻴﻢ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ ڍاﻧﭽﻮ‪ ،‬ﻫﻚ داﺧﻠﻲ ﻫﺎل‪ ،‬ﻛﭙﮍا ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﺮڻ ﺟﺎ‬
‫ﻛﻤﺮا ۽ واﺷﻨﮓ روم آﻫﻦ‪ .‬ان ۾ ﻓﺮش ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﺣﺮارﺗﻲ ﻧﻈﺎم ۽ ﻧﻴﻢ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ‬
‫۾ ﻛﻤﭙﺎرﭨﻤﻴﻨﭩﺲ آﻫﻦ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮔﻬﮣﻲ دﻳﺮ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﮔﺮﻣﻲ ﺑﺮﻗﺮار رﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﻮن ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ اﺑﻮاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﭘﭧ ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﭠﻬﺮاﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﭡﻴﺎن ﺑﻪ ﻫﻚ دﻟﭽﺴﭗ ﻛﻬﺎﮢﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﺎ‬
‫اﺋﻴﻦ آﻫﻲ ﺗﻪ‪“:‬اﺑﻮاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن ﻧﻮن )‪ (9‬ﭘﭩﻦ ﺟﻮ ﺧﻮش ﻧﺼﻴﺐ ﭘﻲ‪ ‬ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ وري ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ ﺧﻮاﻫﺶ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ڌي‪ ‬ﭴﻤﻲ‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ڏﻫﻴﻦ ﭘﭧ ﺟﻲ ﭘﻴﺪاﺋﺶ ﭤﻲ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ان ﮐﻲ ﮀﻮﻛﺮي ﭼﺌﻲ ﻛﻮڙ ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮐﻲ ڌي‪ ‬ﭴﺎﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ﭘﭧ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﭔﺎﻧﻬﻲ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻧﻮﺷﻪ رﮐﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﺑﻮاﻟﻐﺎري ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮﻳﻦ ﺋﻲ ﻣﻬﻤﻦ ۾ ﺣﺼﻮ وﭠﻨﺪو رﻫﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻚ دﻓﻌﻮ ان ﮐﻲ ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ اﻣﻴﺮ‬
‫ﭘﻜﮍي ورﺗﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻗﻴﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﻗﻴﺪ ﻣﺎن ﮀﮇاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﭘﭧ ﻛﻮﺷﺶ ﻧﻪ ﻛﺌﻲ ﭘﺮ ان ﺟﻲ ڌي‪ ‬اﻧﻮﺷﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﺑﺨﺎرا ﺟﻲ‬
‫اﻣﻴﺮ ﺳﺎن ﻣﻠﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﻣﻴﺮ ان ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺣﻴﺮان ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭘﭩﻦ ﻣﺎن ﻛﻮ ان ﮐﻲ ﮀﮇاﺋﮡ ﻻ‪ ‬اﻳﻨﺪو ﭘﺮ اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻮﺷﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﻨﺪي‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﻴﻮ ۽ اﻣﻴﺮ ﮐﻲ ﻫﻚ ﻣﻌﺎﻫﺪي ﺟﻲ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻫﻮ ان ﮐﻲ ﺣﻴﺮان ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ ﺗﻪ ﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ آزاد ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪو‪”.‬‬
‫اﻣﻴﺮ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻗﺒﻮل ﻛﺮي ورﺗﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ اﻧﻮﺷﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻛﭙﮍا ﻻﻫﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﺎ ۽ اﻣﻴﺮ ﮐﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻚ ﺟﻮان ﻣﮍد ﺟﻮ ﺟﺴﻢ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ ﺣﻴﺮان‬
‫رﻫﺠﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻋﺪي ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ان ﺟﻲ ﭘﻲ‪ ‬ﮐﻲ آزاد ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ‬
‫اﺑﻮاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﮔﻬﺮ واﭘﺲ ﭘﻬﺘﻮ ﻫﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ‪“ :‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﺠﻲ وﺋﻲ‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮐﻲ ڏﻫﻪ ﭘﭧ ﻧﻪ آﻫﻦ‪ ،‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻚ ﺋﻲ ﭘﭧ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ “اﻧﻮش”‬
‫‪282‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫آﻫﻲ‪ ”.‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي اﺑﻮاﻟﻐﺎزي‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ڏﻫﻴﻦ ﭘﭧ ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻏﺴﻞ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﭠﻬﺮاﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ دﻓﻌﺎ ﻣﺮﻣﺖ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Arab Khan Madrasah‬‬ ‫ب ﺌن ر‬

‫ً‬
‫ﻏﺴﻞ ﺧﺎﻧﻦ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي وري ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ان رﺳﺘﻲ ﺟﻮ ﭼﻮﭤﻮن‬
‫ﺣﺼﻮ ﮐﻦ اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺳﺎﭴﻲ ﻫﭣ ﺗﻲ ﻋﺮب ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ اﻳﺘﺮو وڏو ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ ﻧﻨﮃو ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ وڌﻳﻚ ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﻫﻚ ﻣﺸﻬﻮر ﺧﻴﻮا ﻋﻮرت ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻋﺮب ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن ان ﺳﺎن ﮔﮇ زﻣﻴﻦ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ ۽ ‪1616‬ع ۾ ﺟﮇﻫﻦ ‪ Kuya Urgench‬ﻛﻴﺎ ارﮔﻴﻨﭻ ﺟﻲ ﺑﺪﻟﻲ ۾‬
‫ﺧﻴﻮا ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﮔﺎدي‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻨﮅ ﭠﻬﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻳﺎدﮔﻴﺮي ﮐﻲ ﺑﺮﻗﺮار رﮐﮡ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺟﻮ ﻫﻚ ﻣﻨﺰﻻ ﻣﺪرﺳﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬وري ﺟﮇﻫﻦ ﻫﻦ‬
‫ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺮاب ﭤﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ‪1838‬ع ۾ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾‬
‫ان ﮐﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ اﻫﺎ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﺳﺎدي ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺮاب واﻧﮕﺮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬آڏو ﻫﻚ اﮜﮡ آﻫﻲ ۽ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﮉن ﺗﻲ ﭨﺎور ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺧﻴﺎل ﺑﻪ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ اﺗﻲ ﭔﻪ‬
‫ﻣﺴﺠﺪون ﺳﺮدي‪ ‬ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﻗﺪﻳﻢ ﻣﺪرﺳﻦ ۾ ﺷﻤﺎر‬
‫ﻛﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪.‬‬

‫)‪(Amir Tora Madrasah‬‬ ‫را ر‬ ‫ا‬

‫ﻫﺎﮢﻲ ﻋﺮب ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻲ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻋﺮب ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﺎن ﺟﻴﻜﻮ رﺳﺘﻮ ‪ Bogeha Darvaza‬ڏاﻧﻬﻦ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ان دروازي ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﺗﺮ ﻃﺮف ﻫﻮ‪ ،‬۽‬
‫رﻫﺎﺋﺸﻲ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ وچ ۾ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﮔﻬﺮ ﻫﺌﺎ ﺟﺘﻲ اﭸﺎ ﺑﻪ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫رﻫﺎﺋﺶ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭤﻮرو ﭘﺮي ۽ اﻟﮗ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن رﮘﻮ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﮔﻬﺮ‬
‫ﻫﺌﺎ ﭘﺮ ﭔﻲ ﻛﺎ ﻋﻤﺎرت ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ‪1864‬ع‪1910-‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺣﻜﻤﺮان ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ‬
‫ﺳﺎن ﺧﺪﻣﺘﻮن ﺳﺮاﻧﺠﺎم ڏﻧﻴﻮن ان ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‬
‫ﺗﻪ ﻫﻮ ﻫﻚ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻋﻮام ﺟﻲ ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ ﺗﺮﻗﻲ ۽ روﺷﻦ‬
‫ﺧﻴﺎل ﮐﻲ ﻓﺮوغ ڏﻧﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ دور ۾ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ۽ ﻣﺴﺠﺪون ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﺎﻟﻲ ﻣﺪد ﺑﺎدﺷﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﭜﺎ‪‬‬
‫اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﻛﺌﻲ ۽ ‪1870‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻴﻮ‪ .‬اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﮐﻲ اﻣﻴﺮ اﻟﻌﻠﻤﺎ‪ ‬ﺟﻮ اﻋﻠﻰ ﻣﻘﺎم‬
‫‪283‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻋﻄﺎ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻮ ﻗﺎﺋﺪ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﺳﺎدي ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫۾ ﺣﺠﺮن ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻛﻼﺳﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻟﻴﻜﭽﺮ ﻫﺎل ۽ ﺳﺮدي‪ ‬ﻻ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺳﺠﺎوٽ ﺑﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ آﻫﻲ رﺳﺘﻲ ﮐﺎن داﺧﻠﻲ ﮔﺬر ﮔﺎﻫﻪ ﻣﭥﺎن اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ‬
‫ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻴﭡﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ اﮀﻲ ۽ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻮن ﭨﺎﺋﻠﻮن ﻟﮙﻞ‬
‫آﻫﻦ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻨﮉ ۾ ﭨﺎور آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺳﺠﺎوٽ ﺟﻲ ﺑﺎﺟﻮد ﻫﻚ‬
‫ﻗﻴﻤﺘﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﺎدﮔﺎر ۽ ﻣﺎﺿﻲ‪ ‬ﺳﺎن ان ﺟﻮ اﻫﻢ راﺑﻄﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن اﺗﻲ‬
‫وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﭤﻮرو ﭘﺮي ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي‪.‬‬

‫)‪(Dost Alam Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ﺌ‬ ‫دو‬

‫ﺟﮇﻫﻦ اﻣﻴﺮ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻪ ﻣﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ واﭘﺲ اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻗﺪم ﮐﻨﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ﮐﺎن ﭤﻮرو اڳ ۾ ﻫﻲ دوﺳﺖ‬
‫ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺪرﺳﻮ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1882‬ع ۾ دوﺳﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﺟﻲ ﭘﺌﺴﻦ ﻣﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻴﻮا ۾ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﻋﺪاﻟﺖ ۾ وﻛﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ اﺻﻮل‬
‫ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ وﻛﻴﻠﻦ ۽ ﻓﻘﻬﻪ ﺟﻲ ﻋﺎﻟﻤﻦ ﺟﻲ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﭤﻴﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Allah Quli Khan Madrasah‬‬ ‫ﺌن ر‬ ‫ا‬

‫ﻫﺘﻲ ﭨﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن آﻫﻦ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻛﺎروان ﺳﺮا‪ ‬۽ ﭨﻢ ﭨﺮﻳﮉﻧﮓ ﺑﺎزار‬
‫ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ‪1830‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭨﺌﻲ ﺷﻴﻮن ان‬
‫ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺳﺎن ﻣﻨﺴﻮب آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اوﭜﺮ واري‬
‫دروازي ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻠﻮان دروازي وٽ ﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ‬
‫اﺳﺎن ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ ﺗﻲ آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺗﻪ اﻫﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻮن اﺳﺎن ﮐﻲ ان رﺳﺘﻲ ﺟﻲ آﺧﺮ ۾‬
‫ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪﻳﻮن‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﺪرﺳﻦ واﻧﮕﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻫﻚ ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﻳﻮان ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺤﺮاب ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ اﮀﻮ ﻓﺎرﺳﻲ رﺳﻢ اﻟﺨﻂ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﻨﻬﻦ زﻣﺎﻧﻲ ۾ ﻫﺘﻲ ﺷﻬﺮ‬
‫ﺟﻲ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭨﻢ ﺑﺎزار ۽ ﻛﺎروان ﺳﺮا‪ ‬ﻣﺎن ﺟﻴﻜﺎ آﻣﺪﻧﻲ اﻳﻨﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ اﻫﺎ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي‪ ‬ﺗﻲ ﺧﺮچ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ان وﻗﺖ ﻻﺋﺒﺮﻳﺮي ۾ ﻛﺘﺎﺑﻦ ﺟﻮ‬
‫وﺳﻴﻊ ذﺧﻴﺮو ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﺎ ﺳﭛ ﺷﺎﮔﺮد اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫)‪(Tash Khauli/Hauli Palace‬‬ ‫‪ /‬ﺌش‬ ‫ﺌش‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ اوﭜﺮ واري ﺣﺼﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﺘﻲ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻛﺎروان ﺳﺮا‪ ‬۽ ﭨﻢ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﺑﺎزار آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ‪1830-1838‬ع ﮐﺎن ﺧﻴﻮا‬
‫‪284‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺟﻮ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻋﻮاﻣﻲ ۽ ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ‪ Ichan-Kala ،‬ﺟﻲ اوﭜﺮ واري ﺣﺼﻲ ۾ ا�‬
‫ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻠﻮان دروازي ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن‬
‫۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ا� ﻗﻠﻲ ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺎش ﺧﻮﻟﻲ ﻳﻌﻨﻲ “ﭘﭥﺮ ﺟﻮ ﮔﻬﺮ” رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ‬
‫ﻣﺎن واﻧﺪا ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ڏﺳﮡ ۾ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻗﻠﻌﻲ واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺟﻨﮓ ۾ ﺣﻤﻠﻲ ﮐﺎن ﺑﭽﮡ‬
‫ﻻ‪ ‬ﻗﻠﻌﻪ ﺑﻨﺪي ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﻀﺒﻮط ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮرﭼﺎ‪ ،‬ﻣﻀﺒﻮط دروازا ۽ ﭼﻮڌاري ﻛﻮٽ‬
‫اوﭼﻮ ۽ ﻣﻀﺒﻮط ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻮارزم ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ رواﻳﺘﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ‪ 9‬اﮜﮡ ۽ ‪ 150‬ﮐﺎن ﻣﭥﻲ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﮀﺖ اﻳﺘﺮي ﻣﭥﺎﻫﻴﻦ‪ ‬ﺗﻲ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﺟﻮ ﻫﻮ ﻫﺮ ﻃﺮف ﮐﺎن اﻳﻨﺪڙ ﻫﻮا ﮐﻲ ﭘﺎڻ ڏاﻧﻬﻦ ﮀﻜﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﻃﺮﻓﺎن اﻫﻮ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﺷﺎﻫﻲ ﻣﻌﻤﺎر اوﺳﺘﻮ ﻧﻮر‬
‫ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺎن ﮐﻲ ڊﭴﻨﺪي اﻫﺎ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﭘﻴﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﻘﺮر ﭔﻦ ﺳﺎﻟﻦ ۾ اﻳﺘﺮا ﻛﻤﺮا ۽‬
‫اﮜﮡ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻪ ﻧﻪ ﭠﻬﻲ ﺳﮕﻬﻨﺪا ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭰﺎﺳﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭼﺎڙﻫﮡ ﺟﻮ ﺣﻜﻢ ڏﻧﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺟﮙﻬﻪ ﻛﻴﻠﻴﻨﺪر ﺧﻴﻮا ﻛﻲ )‪ (Kalender Khivaki‬۽ ﻣﺸﻬﻮر ﭨﺎﺋﻴﻞ‬
‫ﺳﺠﺎﺋﮡ ﺟﻲ ﻣﺎﻫﺮ ﻋﺒﺪا� ﺟﻦ ورﺗﻲ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 8‬ﺳﺎﻟﻦ ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻴﻮ‪ ،‬ان ﺟﻲ‬
‫ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﻫﻚ ﻫﺰار ﻏﻼﻣﻦ ﺣﺼﻮ ورﺗﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﮐﻲ ﭨﻦ ﺣﺼﻦ ۾ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﭘﻬﺮﻳﻮن ﺣﺼﻮ ‪-32‬‬
‫‪1830‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺧﺎن ﺟﻮ ﮔﻬﺮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﺣﺮم وارو ﺣﺼﻮ ﺑﻪ ﭼﻮن‬
‫ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻚ ﻟﻨﮕﻬﻪ ﺗﺎش )ﺣﺮم( ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪاﻧﻲ اﮜﮡ ﮐﻲ ﺳﺮﻛﺎري ﺣﺼﻲ ﮐﺎن ﺟﺪا‬
‫ﻛﺮي ﭤﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ اوﻟﻬﻪ ﮐﺎن‬
‫اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ڊﮔﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ڏﮐﮡ واري ﭘﺎﺳﻲ ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا اﻳﻮان‪ ،‬وﻳﻬﮡ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا‬
‫۽ اوﻧﺪاﻫﻲ وارا ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺼﻲ ﺗﻲ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ۽ ﺳﻨﺪن زاﻟﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻗﺒﻀﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻦ ﻣﺎن ﭼﺎر ان ﺟﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ زاﻟﻦ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺼﻮص ﻫﺌﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﻼم‬
‫ﻣﺬﻫﺐ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭼﺎر زاﻟﻦ رﮐﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻚ اﻳﻮان ﺧﻮد ﺧﺎن‪،‬‬
‫رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﺗﻤﺎم ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺮ‬
‫اﻳﻮان ۾ ﻫﻚ ﺳﺮا‪ ‬ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﻮﻛﺮن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮو رﮐﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﮜﮡ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري ﺟﻴﻜﻲ ﭔﻪ ﻣﺎڙ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻧﻮﻛﺮن‪ ،‬ﻣﺎﺋﭩﻦ ۽ ﭔﺎﻧﻬﻴﻦ ﻻ‪ ‬آﻫﻦ اﮜﮡ ﺟﻲ وچ‬
‫واري ﺣﺼﻲ ۾ ﻫﻚ ڍﻛﻴﻞ ﮐﻮﻫﻪ ۽ ﺧﻴﻤﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﭘﻠﻴﭧ ﻓﺎرم آﻫﻲ‪ ،‬ا� ﻗﻠﻲ‬
‫ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﺮم ﺟﻲ ﻣﺎپ ‪ 42x80‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ﻛﻨﻴﺎ آرڪ ۾ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﺮم ﮐﺎن ڏﻳﮃوﮢﻲ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪285‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﮀﺖ ﺟﻴﻜﺎ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﻻ‪ ‬اﻧﺘﻬﺎﺋﻲ ﭘﺮﻛﺸﺶ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺜﺎل ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ وال ﭘﻴﻨﻞ ۽ رواﻳﺘﻲ ﻫﻠﻜﺎ ﻧﻴﺮا رﻧﮓ آﻫﻦ‪،‬‬
‫ﮀﺖ ﮐﻲ آﺗﺸﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ ۽ ﻧﺎﺳﻲ رﻧﮕﻦ ﺳﺎن رﮜﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬درﻳﻮن ﭨﺎﻣﻲ ﺳﺎن ﺗﻴﺎر‬
‫ﻛﻴﻞ ﭴﺎرﻳﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺗﺎش ﺧﻮﻟﻲ ﺟﻲ ﻣﺤﻠﻦ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮن‬
‫ﺳﭝﺌﻲ ﺳﻄﺤﻮن ﮐﻠﻴﻞ اﺧﻼﻗﻲ درﺳﻲ ﻛﺘﺎب ﻣﺜﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﺧﺎن ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎﺋﺶ ﺗﻲ ﻋﻈﻴﻢ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ آﮔﺎﺧﻲ )‪1809‬ع‪1874-‬ع( ﺟﻲ ﺷﺎﻋﺮي ﻛﻨﻴﺎ آرڪ ۾ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺮﻣﺮ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﺑﻨﻴﺎدن ﺗﻲ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﺎ ﺷﺎﻋﺮي‬
‫ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻦ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﻗﺴﻄﻦ ﮐﻲ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﺮي ﭤﻲ‪ .‬آﮔﺎﺧﻲ‪ ،‬ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ‬
‫آﺑﭙﺎﺷﻲ واﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﻨﭝﺎﻟﻴﻨﺪڙ ﺟﻲ ﺣﻴﺜﻴﺖ ﺳﺎن ۽ ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻲ ﺟﻲ ﻫﺪاﻳﺘﻦ واري‬
‫ﺗﺎرﻳﺦ ﻟﮑﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ آراﺋﺶ ﺟﻮ ﺷﺎﻧﺪار ﻧﻤﻮﻧﻮ ﭘﭥﺮ ﺟﻲ ﺑﻨﻴﺎدن ﺗﻲ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ۾ وڏﻳﻮن ﺷﻜﻠﻴﻮن آراﺋﺸﻲ اﻧﺪاز ۾ ڏﻳﮑﺎرﻳﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ ﺳﻠﻨﮉري ﺟﺴﻢ ﮐﻲ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ زﻳﻮرن ﺳﺎن ڍﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻦ ﺗﻲ ﻗﺮآﻧﻲ‬
‫ﺣﻮاﻻ ۽ ﻧﻴﻚ ﺧﻮاﻫﺸﻦ ﺟﺎ اﺳﻼﻣﻲ اﻗﻮال درج آﻫﻦ‪ ،‬ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﺧﺖ ﮔﻬﺮ ﻻ‪‬‬
‫ﻫﻚ ﺟﺎدوﺋﻲ ﺗﺤﻔﻆ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ‪20‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﭘﮡ ﮀﺖ ﮐﻲ ﺳﻬﺎرو ڏﻳﻦ ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﭼﻤﻜﺪار رﻧﮕﻦ ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ وراﻧﮉا ﺑﻪ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻮري ﺗﻌﻤﻴﺮ اﻋﻠﻰ ﻣﻌﻴﺎر ﺟﻲ ﺳﺮن ﺳﺎن ﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺣﺮم ﮐﺎن ﻫﻚ ﺧﻔﻴﻪ راﻫﺪاري‬
‫ﺑﻪ رﮐﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﭥﺎن ﺻﺮف ﺧﺎن ﮔﺬرﻧﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﭔﺌﻲ ﻛﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬راﻫﺪاري ﺣﺮم ﺟﻲ ﻧﺠﻲ دﻧﻴﺎ ﮐﺎن درﭔﺎر ﺟﻲ ﺳﺮﻛﺎري دﻓﺘﺮ ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﭤﻲ وﭸﻲ‬
‫ﭤﻲ‪ .‬اﭸﺎ ﺑﻪ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ ﻫﻦ ﺣﺮم ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ڏﮐﮡ ۽ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻃﺮف ﻫﻚ اﻟﮗ دروازي ﮐﺎن ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ داﺧﻞ ﭤﻴﮣﻮ ﭘﻮي ﭤﻮ‪.‬‬
‫ﭔﺌﻲ ﺣﺼﻲ‪ ،‬اوﭜﺮ ﺟﻲ اﮜﮡ ۾ ﻋﺸﺮت ﻫﻮﻟﻲ )‪ (Ishrat-Hauli‬آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻫﻚ درﭔﺎري اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ درﺑﺎر ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻛﻢ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺟﺘﻲ ﺳﺮدﻳﻦ ۾‬
‫ﺗﺮﻛﻤﺎن‪ ،‬ازﺑﻚ‪ ،‬ﻳﺎ ﻗﺎزق ﻗﺒﻴﻠﻦ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ رﻫﻨﻤﺎﺋﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻘﺒﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭨﻴﻮن ﺣﺼﻮ اوﻟﻬﻪ ڏﮐﮡ اﮜﮡ ۾ آرز ﻫﻮﻟﻲ )‪ (Arz-Hauli‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻮرٽ ﺟﻲ‬
‫آﻓﻴﺲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ‪1837-38‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﭤﻲ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﺧﺎن ﻫﻚ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً‬
‫ﭼﺎر ﻛﻼڪ اﻧﺼﺎف ﻛﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﭨﺌﻲ اﮜﮡ اﻟﮗ اﻟﮗ وﻗﺖ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﺟﺎ ﮔﻴﭧ ﻫﺎﺋﻮس‪ ،‬اﻟﮗ اﻟﮗ آﻫﻦ‪ .‬ﭘﺮ آرز‪ -‬ﻫﻮﻟﻲ ۾ ﭔﻪ ﺳﺨﺖ ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫۽ ڏﮐﻴﺎ رﺳﺘﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﺑﺮي ﭤﻴﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬۽ ﭔﻴﻮ ﭰﺎﺳﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻦ ﻣﺤﻞ‬
‫ﺟﻲ ﮀﺖ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ۽ رﻧﮕﻴﻦ ۽ ﭼﻤﻜﻨﺪڙ ﺳﻴﺮاﻣﻚ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻻزوال آﻫﻲ‪ ،‬ﻗﺪﻳﻢ‬
‫ﻣﺎﻫﺮﻳﻦ وٽ رﻧﮕﻴﻦ ﺳﻴﺮاﻣﻜﺲ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري‪ ‬ﺟﺎ راز ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫‪286‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﺻﺪﻳﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻴﻨﭧ ﺧﺮاب ﻧﻪ ﭤﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ دور ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﻀﺒﻮط‬
‫ﻃﺎﻗﺖ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻴﺎب ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ ﭘﺎﻟﻴﺴﻲ ۽ روس ﺳﺎن ﺗﺠﺎرت ۾ اﻫﻢ ﻛﺮدار ادا‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﮐﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﺳﺠﺎﺋﮡ ﻣﻤﻜﻦ ﭤﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻴﻮ‪ .‬ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ا� ﻗﻠﻲ ﺟﻮ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻣﺤﻞ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺳﭛ‬
‫ﮐﺎن ﻧﻤﺎﻳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺷﻲ‪ ‬آﻫﻲ ۽ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﭧ ﺑﺤﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ان ﺟﻲ ﻣﺨﺼﻮص‬
‫ﻛﺮدار ﮐﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ۽ ﻫﻦ ﺟﻲ ﮐﻠﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ‪ 9:00‬ﺑﺠﻲ ﮐﺎن‬
‫ﺷﺎم ‪ 6:00‬ﺗﺎﺋﻴﻦ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ‪ V.I.P‬۽ ‪ Standard‬ﭨﻜﻴﭧ ۾ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﭔﻲ ﭨﻜﻴﭧ ﻧﻪ وﭠﮣﻲ ﭘﻮﻧﺪي‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ‪ Ichan-Kala‬ﮐﺎن ﮐﺎن ﭘﻨﺠﻦ ﻣﻨﭩﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﮔﺎﺋﻴﮉ وﭠﻮ ﺗﻪ ﺑﻬﺘﺮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺌر )‪(Murad Tura Minaret‬‬ ‫اد را‬

‫اﺗﺎن ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺮاد ﻃﻮرا ﻣﻴﻨﺎر ڏﺳﮡ ﻻ‪ ‬رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺮاد ﻃﻮرا ﻣﻴﻨﺎر ‪1888‬ع‬
‫۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ‪ 9‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ ۽ ﻓﺮش ﮐﺎن ﻗﻄﺮ ‪ 3.2‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ ﻣﻴﻨﺎر ۽‬
‫ان ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ۾ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﺧﺎن ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﭜﺎ‪ ‬ﻣﺮاد ﻃﻮرا ﺟﻲ‬
‫ﻧﺎﻟﻲ ﺗﻲ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻧﻨﮃن ﻣﻴﻨﺎرن ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻜﻴﻦ‬
‫ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﮐﻲ ﻣﺠﻮﻟﻴﻜﺎ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ آراﺋﺸﻲ‬
‫ﺑﻴﻨﮉ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺳﺞ ﺟﻲ ﻛﺎﻓﻲ روﺷﻨﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ان ﻣﻴﻨﺎر ﺗﻲ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ‪.‬‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح اﻧﻬﻲ‪ ‬روﺷﻨﻲ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﻴﻨﺎر ﭼﻤﻜﻲ ﭘﻴﻮ ﭘﺮ ان روﺷﻨﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ اﻫﻮ‬
‫اﺣﺴﺎس ﭤﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺋﻲ ان ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻜﻤﻞ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺴﺠﺪ ﻃﻮرا ﺟﻴﻜﺎ ان ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﺎ ﻣﺤﻔﻮظ ﻧﻪ رﻫﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﻴﻨﺎر ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻣﺴﺎﻓﺮن ﺗﻲ ﻧﻈﺮ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬وچ اﻳﺸﻴﺎ ۾ اﺳﻼم ﺟﻲ‬
‫اﭼﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻣﻴﻨﺎرن ﮐﻲ ﭔﺎﻧﮓ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺷﻬﺮ‬
‫ﺟﻲ ﻫﺮ ﻣﺴﺠﺪ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻣﻴﻨﺎر ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‪ .‬ﻗﺪﻳﻢ دور ۾ ﺧﻴﻮا ۾ ان ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪100‬‬
‫ﺟﻲ ﻟﮗ ﭜﮗ ﻫﻮ ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ اﻳﺘﺮو ﺗﻌﺪاد ﻣﻮﺟﻮد ﻧﻪ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ض )‪(Ata-Houz‬‬ ‫ا ﺌ‪ /‬ﺌ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ دور ۾ ﺧﻴﻮا ۾ آﺑﭙﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﻧﻬﺮن ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺗﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﺗﻮﺟﻪ ڏﻧﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺗﻲ زرﻋﻲ ﻋﻼﺋﻘﺎ ﻧﻬﺮن ﺟﻲ ﭘﺎﮢﻲ ﺳﺎن ﺳﻴﺮاب ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح‬
‫آﻣﻮ درﻳﺎﻫﻪ ﮐﺎن ﻧﻬﺮ ﮐﻮﭨﻲ وﺋﻲ ۽ ﭘﺎﮢﻲ ﺟﺎ ذﺧﻴﺮه ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﺣﻮض ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ‪.‬‬
‫اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ ﺣﻮض ﻋﺒﺪاﻟﻐﺎزي ﺧﺎن ﺟﻲ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾ اﺗﺎ‪/‬ﻋﻄﺎ دروازي ﺟﻲ‬
‫‪287‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﺎﻣﻬﻮن ‪ Ichan-Kala‬ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪1940 .‬ع ﮐﺎن ‪1950‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺣﻮض ﭘﻴﺌﮡ ﺟﻲ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﺗﻲ ﭘﺎﮢﻲ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ڏﺳﮡ وﭨﺎن آﻫﻲ‪.‬‬

‫ر‬ ‫ﺌ ﺑ د ﺑ‬
‫)‪(Khojam Berdiboy/Hojashbordbiya Madrasah‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ اوﭜﺮ دروازي )ﭘﻠﻮان دروازي( ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪1688‬ع‬
‫۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪1834 .‬ع ۾ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﻫﻚ ﻧﺌﻮن وڏو ﻣﺪرﺳﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ‬
‫۽ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﺟﺰوي ﻃﻮرﺗﻲ ڊاﻫﻲ وري ﭔﻴﻮ دﻓﻌﻮ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ﭔﻪ ﻧﻨﮃا اﮜﮡ ﭠﻬﻲ وﻳﺎ ۽ ﻧﺠﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﮐﻲ ﻫﻚ ﭔﻴﻮ ﻧﺎﻟﻮ ‪ Hurjun‬ﭼﻮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﺨﺘﻠﻒ اﮜﮡ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ ۽ اﻟﮗ ﻛﺮڻ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ دروازو آﻫﻲ‪ ،‬ان ۾‬
‫‪ 16‬ﺣﺠﺮه ۽ ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ وارو ﭼﻮﻛﻨﮉو ﻛﻤﺮو درس ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻲ ﻣﺒﻨﻲ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫دروازي ﺗﻲ اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Hojash Marama Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ا‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ ﺟﻲ ﻫﻜﮍي ﭘﺎﺳﻲ ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ۽‬
‫ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ‪ Qazi Kalon‬ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻣﺸﻴﺮن ﻣﺎن ﻫﻚ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﺎون ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﻫﻚ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ڊزاﺋﻴﻦ‬
‫ﻛﻴﻞ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ اﺗﺮ اوﭜﺮ ﻛﻨﮉ ۾ روﺷﻦ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﻫﻚ‬
‫اﮜﮡ آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﺌﻨﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن ﺣﺠﺮه‪ ،‬درس ﺧﺎﻧﺎ‪ ،‬ﺳﺮدي ۽ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻮن‬
‫ﻣﺴﺠﺪون آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Yaqubboy Khoja Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ب ﺐ اﺊ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ ﻣﺰار ﺟﻲ ﻣﻐﺮﺑﻲ ﺣﺼﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ۽‬
‫ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺗﻮﻫﺎن ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن وﭸﻮ ﭤﺎ ﺗﻪ ﺣﺠﺶ ﻣﺮاﻣﻪ ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻫﻚ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺗﺎﺟﺮ ﻳﻌﻘﻮب ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻮ دروازو ﻣﺤﺮاب واري ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﮔﺬري ﻫﻚ‬
‫ﮔﻨﺒﺬ واري ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﻟﻨﮕﻬﻲ اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻣﺪرﺳﻲ ۾ اﺗﺮ‪ ،‬اوﭜﺮ ﻛﻨﮉ ۾‬
‫ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﮔﻨﺒﺬ واري ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ﺟﻮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Atajanbay Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ﺌ ﺑ‬

‫ﻳﻌﻘﻮب ﺧﻮاﺟﻪ ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺰار ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫‪288‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻲ ۽ روﺳﻲ اﺳﻜﻮل ﺟﻲ وچ ۾ واﻗﻊ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﻫﻚ ﺧﻮﺷﺤﺎل ﺧﻴﻮا ﺟﻲ زﻣﻴﻨﺪار ‪ Atajanbay‬ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ‬
‫ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﺌﻦ ﭔﻴﻦ ﺟﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﺎن ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻛﭥﺎن ڏﺳﮡ ۾ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ۾ ﭘﺌﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬اوﭜﺮ ۽ اوﻟﻬﻪ ﻃﺮف ڏﺳﮡ‬
‫ﺳﺎن وري ڊﮔﻬﻮ ﭘﺌﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازو ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ‬
‫اﺗﺮ‪ ،‬اوﻟﻬﻪ ﭜﺖ ﺳﺎن ﻣﻠﻴﻞ ﻣﺰار ﺷﺮﻳﻒ ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ وچ ۾ اﻧﺪروﻧﻲ رﺳﺘﻮ‬
‫ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﺌﻲ ﻣﺪرﺳﻪ ﻫﻚ ﺋﻲ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ واﻧﮕﺮ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫)‪(Yusuf Yasaulboshi Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ﺑﺌ‬ ‫ﺌ‬

‫اﺳﺎن اﺳﻼم ﺧﻮاﺟﻪ رﺳﺘﻮ وﭠﻲ ﻣﺮﻛﺰي روڊ ﻛﺮاس ﻛﺮي اﭼﻲ ﻳﻮﺳﻒ‬
‫ﻳﺎﺳﻮﻟﺒﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﻣﺪرﺳﻲ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن واﻗﻊ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﻣﺎﺳﺘﺮ )‪ (Kalandar Kochum‬ﺧﺎن ﺟﻲ ﭘﻮﻟﻴﺲ ﺟﻲ ﺳﺮﺑﺮاﻫﻪ ﻳﻮﺳﻒ‬
‫ﻳﺎﺳﻮ ﻟﺒﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﭘﻴﺴﻦ ﻣﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺟﻴﻠﻦ ﮐﻲ ﻗﺎﺑﻮ ۾ رﮐﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ اﻧﻬﻦ‬
‫ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻫﻼﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﺧﻔﻴﻪ دﺳﺘﺎوﻳﺰن ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻨﺪو ﻫﻮ ۽ ﻛﺮاﺋﻲ ﺟﻲ‬
‫ﺧﺎﻧﻪ ﺑﺪوش ﻗﺒﺎﺋﻞ ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﻓﻮﺟﻲ ﻳﻮﻧﭩﻦ ﺟﻮ ﻛﻤﺎﻧﮉر ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ دﻓﺘﺮ ﺗﺎش‬
‫ﺧﻮﻟﻲ )‪ (Tash Khauli‬ﻣﺤﻞ ۾ ﺋﻲ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻋﺎم ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺋﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ‬
‫ﺷﻜﻞ ﺟﻮ آﻫﻲ ۽ ﻛﻨﮉن ﺗﻲ اﻫﻲ ﺋﻲ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻦ ﻫﻦ وﻗﺖ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾‬
‫‪ Makhallya Council‬ﺟﻮ دﻓﺘﺮ آﻫﻲ‪.‬‬

‫ﺑ و )‪(Yunus Khan Mausoleum‬‬ ‫ﺌن‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ‪1559-1558‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻘﺒﺮو ﺣﺠﺶ ﻣﺤﺮﻣﻪ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ڏﮐﮡ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ﻫﻲ ﭔﺌﻲ ﻛﻤﺮا ﻣﺨﺮوﻃﻲ ﻛﻨﮉن ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﻳﻮﺳﻒ ﺧﺎن ﺧﻮارزم ﺧﺎن ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﮐﻲ ﺳﻨﭝﺎﻟﮡ وارن ﻣﺎن ﻫﻚ ﻫﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ‬
‫ﻫﻚ ﻛﻤﺮي ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭔﺌﻲ ﻛﻤﺮي ۾ ﻛﻴﺮ دﻓﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﺟﻲ‬
‫ﺧﺒﺮ اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﭘﺌﺠﻲ ﺳﮕﻬﻲ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Shaikh Mukhtar Ata Mosque‬‬ ‫ﺌر ﺌ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ‪1810‬ع‪1835-‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﭘﻬﻠﻮان ﻣﺤﻤﻮد ﺟﻲ‬
‫ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ اﺗﺮ ﻃﺮف آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺳﺮدﻳﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﻻ‪ ‬ڊﮔﻬﻮ واﺣﺪ ﭤﻨﭛ اﻳﻮان ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ‪1997‬ع ۾ وري ﻣﺮﻣﺖ‬
‫ﻛﺮاﺋﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺘﻲ ُﻣﮍدن ﮐﻲ ﻏﺴﻞ ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮو ﺑﻪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫‪289‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
 ‫ﺑ و )‪(Tugan Turak Mausoleum‬‬ ‫اڪ‬
‫ﻫﻲ ﻣﻘﺒﺮو ﺗﮕﻦ ﺗﺮاڪ ﺟﻲ اﻋﺰاز ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﻠﻖ ﺗﺮڪ‬
‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻦ ﺳﺎن ﻫﻮ ۽ ﻫﻮ ﻗﺘﻴﺒﻪ اﺑﻦ ﻣﺴﻠﻢ ﺟﻲ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺳﻔﺎرﺗﻲ ﻧﻤﺎﺋﻨﺪن ﻣﺎن ﻫﻚ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ‪712‬ع ۾ ﺧﻮارزم ﮐﻲ ﻓﺘﺢ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻘﺒﺮي ﮐﻲ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ وري‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬

‫ﺑ و )‪(Payanda Mausoleum‬‬ ‫ﺌ ﺌ و‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﻬﻪ ﺧﺎﻧﻲ ۾ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻤﻌﻪ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ڏﮐﮡ ﻃﺮف واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ‬
‫اوﭜﺮ ﻃﺮف آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﻨﮓ ﺗﺮاﺷﻲ ﻛﺮي ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﭨﻲ ﻣﻴﭩﺮ زﻳﺮ زﻣﻴﻦ رﺳﺘﻮ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ﻫﻴﭟ اﻧﺪر ﻧﻪ وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻫﻠﻲ ﻫﻠﻲ ڏاڍو ﭤﻜﺠﻲ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪‬‬
‫ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺑﮏ ﺑﻪ ڏاڍو ﺳﺘﺎﻳﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ وري ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ ﻗﺪم ‪Kuriya Ark‬‬
‫‪ Palace‬ﺟﻲ ﻃﺮف وڌاﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﮐﺎن ﭤﻮرو ﭘﺮي ﻫﻮ ۽ اﺳﺎن اﺗﻲ‬
‫ﺋﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺳﺎن ﮐﻲ ‪ Terrassa Cape & Restaurant‬ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻦ‬
‫ﻣﺤﻞ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭩﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ ،‬ﭨﻴﺮس ﺗﻲ وﻳﻬﻲ‬
‫اﺗﺎن ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﻮ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﻪ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﺗﻲ ﺋﻲ ﮐﺎڌي‬
‫ﻫﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﺧﺎص ﻃﻮر رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﻣﻬﻞ اﭼﻲ ﮐﺎﺋﺠﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﺳﺞ‬
‫ﻟﻬﮡ ﺟﻲ ﻣﻨﻈﺮ ﺳﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻣﺰﻳﺪار ﮐﺎڌن ﮐﻲ ﻣﻼﺋﺠﻲ ﺗﻪ ان وﻗﺖ اﻫﮍي ﻛﺎﺑﻪ‬
‫ﻛﺴﺮ رﻫﺠﻲ ﻧﭥﻲ وﭸﻲ ﺟﻮ ﺗﻮﻫﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎﺣﻮل ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﻧﻪ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻮ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﺗﻮﻫﺎن ازﺑﻜﺴﺘﺎن ﺟﻲ ﮐﺎڌن ﺟﻮ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺗﺠﺮﺑﻮ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎن ﮔﮇ اﺳﺎن ﺟﻲ وﻃﻦ ﺟﻲ ﮐﺎڌن ﺳﺎن ﻣﻠﻨﺪڙ ﺟﻠﻨﺪڙ ﮐﺎڌا ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ‬
‫ﺑﺎرﺑﻲ ﻛﻴﻮ ﺟﺎ ﮐﺎڌا ۽ ﻧﺎن ۽ ﭼﺎﻧﻮر‪ ،‬ﺳﻼد وﻏﻴﺮه‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭜﺎﭴﻴﻦ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ اﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﺳﺎن ڏاﻛﮡ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻲ ﻣﭥﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻫﺎ‬
‫ﺋﻲ وﻳﭩﺮ ﻫﺌﻲ ﺟﻨﻬﻦ رات ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﭘﻴﺶ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﺋﻴﻦ ﺧﻮش ﭤﻲ‬
‫ﭴﮡ ﻛﻲ وﮀﮍﻳﻞ ﻣﺎﺋﭧ ﺳﺎﻟﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﻠﻴﺎ ﻫﺠﻦ ﭘﺮ اﻫﺎ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺧﻮش‬
‫ﻧﻈﺮ آﺋﻲ ﺟﻮ ﻫﻦ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ اﺳﺎن ﺟﻮ ﮐﺎڌو ﭘﺴﻨﺪ اﭼﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ ۽ ﻫﺎﮢﻲ‬
‫ﺟﻴﺴﺘﺎﺋﻴﻦ ﻫﺘﻲ ﻫﻮﻧﺪا ﺗﻪ اﺳﺎن وٽ ﺋﻲ اﻳﻨﺪا‪ ،‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﻛﭥﻲ وﻳﻬﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا ﻫﺎل ۾ ﻳﺎ ﭔﺎﻫﺮ ﭨﻴﺮس ﺗﻲ؟ اﺳﺎن ان ﮐﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻮ اﺷﺎرو‬
‫‪290‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻮ دور ﻫﻮ ﺳﻮ اﺣﺘﻴﺎط ﺿﺮوري ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﭔﺎﻫﺮ ﺟﻲ‬
‫ﮔﻬﻤﺎﮔﻬﻤﻲ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو رات ﺟﻮ ﺗﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﺑﻪ‬
‫ڏﺳﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﭔﺎﻫﺮ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ان ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرد آﮢﻲ ڏﻧﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ان ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﮡ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﻨﻬﻦ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻳﺎن ﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ ﭨﻮﺋﺮ ﺟﻲ وﻗﺖ ﺑﻠﻜﻞ‬
‫ﺗﻮﺟﻬﻪ ﻧﻪ ڏﻳﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ رﻓﻴﻊ ﺗﻲ ﮀﮇي ڏﻳﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ .‬ﻛﮇﻫﻦ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﭔﮅاﺋﻴﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﺑﺎﻗﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي رﻓﻴﻊ آرڊر ڏﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﺎن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻮﻧﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﮔﻬﺮ ۾ ﻣﺎن ﭘﮁﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﮀﺎ‬
‫ﮐﺎﺋﻴﻨﺪو؟ ﺗﻪ ﺟﻮاب ڏﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﻮ وﮢﺌﻲ اﻫﻮ ﭘﭽﺮا‪ ‬اﻫﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﺮڻ ڏاڍو‬
‫ڏﮐﻴﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﺑﻮرﭼﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻮﻧﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺗﻮﮐﻲ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﺳﻮﻟﻮ ﭤﺌﻲ اﻫﻮ ﭘﭽﺎﺋﻲ ﮀﮇ‪ .‬ﺳﻮ رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻮﻧﺪي آﻫﻴﺎن ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭨﻮﺋﺮ ﺗﻲ‬
‫اﭼﻮن ﺗﻪ ان ﻣﻌﺎﻣﻠﻲ ۾ ﻣﺎن ﻣﻮﻛﻞ ﺗﻲ آﻫﻴﺎن‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ﻫﺘﻲ اﻫﻮ ﻫﻚ ﭔﻪ ﻣﻬﻴﻨﻮ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﺟﻲ ذﻣﻴﺪاري آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ رﻓﻴﻊ ﺟﻮن ﻧﻈﺮون ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﺗﻲ ﻫﻴﻮن ۽ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮن ﻧﻈﺮون‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﭘﻮري ﻣﺎﺣﻮل ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻲ رﻫﻴﻮن ﻫﻴﻮن ﻫﻲ‪ ‬اﻫﮍو وﻗﺖ ﻫﻮ ﺟﻮ ﭔﺎﻫﺮان‬
‫ﭘﻮرﻳﻮن ﭘﻮرﻳﻮن ﺑﺴﻮن ﭜﺮي ﺳﻴﺎﺣﻦ ﺟﺎ ﮔﺮوپ ‪ Ata Darvaza‬۾ داﺧﻞ ﭤﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﺳﻴﺎح ﺻﺒﺢ ﺟﻮ اﭼﻲ ﺷﺎم ﺟﻮ واﭘﺲ ﭤﻴﻨﺪا آﻫﻦ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻬﺎزن ﺟﺎ وﻗﺖ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ رﮐﻴﻞ آﻫﻦ ۽ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ وﻳﺠﻬﻦ ﺷﻬﺮن ﻣﺎن اﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ‬
‫اﻫﻲ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ ﻛﻲ وري ﻛﺠﻬﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﺘﻲ اﭼﻲ رﻫﻨﺪا آﻫﻦ ۽‬
‫ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺳﺎن ﮔﻬﻤﻲ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪا آﻫﻦ‪.‬‬
‫ان وﻗﺖ ﻛﺠﻬﻪ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ۾ ﺑﻪ ﭔﺎرڙا ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﺷﺎﻳﺪ ان وﻗﺖ‬
‫ﻣﻮﻛﻞ ﻣﻠﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﺎ ﮔﻬﺮ اﺗﻲ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻧﻨﮃﭘﮡ ﭘﺌﻲ ﻳﺎد آﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ ﻳﻮﻧﻴﻔﺎرم ﭘﺎﺗﻞ ﭤﻴﻠﻮ ﮘﭽﻲ‪ ‬۾ ﻟﭩﻜﻴﻞ ﮔﻬﺮ ﭘﻬﭽﮡ ﮐﺎن اڳ راﻧﺪ‬
‫ﻛﻨﺪا وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺑﻠﻜﻞ اﻫﺎ ﺻﻮرﺗﺤﺎل ﻫﺌﻲ ۽ اﻫﻮ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﭔﺎر‬
‫ﻛﻬﮍي ﻣﻠﻚ ﺟﺎ ﺑﻪ ﻫﺠﻦ ﻫﻚ ﭔﺌﻲ ﮐﺎن ﻛﻴﺘﺮو ﭘﺮي ﮀﻮ ﻧﻪ ﻫﺠﻦ ﭘﺮ اﻧﻬﻦ ﺟﻮن‬
‫ﺣﺮﻛﺘﻮن ﻫﻚ ﺟﻬﮍﻳﻮن ﭤﻴﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬اﻫﻮ ﺳﻮﭼﻴﻢ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻚ وﻳﭩﺮ ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ڏﻧﻞ آرڊر ﮐﮣﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ﮔﺬرﻳﻮ ۽ ﭨﻴﺒﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﺳﺮ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ ﺷﻴﺸﻠﻚ ﺗﻴﺎر آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ ان ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ وات ۾ ﺑﻪ‬
‫ﭘﺎﮢﻲ اﭼﻲ وﻳﻮ ان ﺳﺠﺎﻳﻞ ڊش ﮐﻲ ڏﺳﻲ اﺳﺎن ﺑﻪ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺑﻪ اﻫﻮ‬
‫ﮔﻬﺮاﻳﻮن ﮀﻮ ﺗﻪ ﻣﻘﺪار ۾ ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ ۽ اﺳﺎن ﭔﺌﻲ آرام ﺳﺎن ﮐﺎﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬ﭔﻴﻦ‬
‫ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﮇﻫﻦ اﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻨﻬﻦ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ ذﻫﻦ ۾‬
‫رﮐﻲ آرڊر ڏﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ اﻫﻮ ﺳﺎﻣﻬﻮن اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﺮﺿﻲ‪‬‬
‫‪291‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﻴﺎر ﻳﺎ ﻣﻘﺪار ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﺟﻦ ﻣﻠﻜﻦ ۾ ﺳﻴﺎﺣﺖ‬
‫ﮔﻬﮣﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﺑﻮرڊ ﻟﮙﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﻣﻴﻨﻮﻛﺎرڊ ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺿﺮور ﮀﭙﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪي‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮐﺎﺋﮡ واري ﮐﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ وﭸﻲ ۽ اﻫﻮ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ان ﺳﺎن ﻫﻚ ﺳﺎﺋﻴﮉ ڊش ﺟﻮ آرڊر ﺑﻪ ڏﻧﻮ‪ .‬ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﮐﺎﻧﺴﻮا‪‬‬
‫ﺗﻪ ﮔﺬارو ﻧﻪ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﺎ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﺮم ﮐﺎڌا ﮐﺎﺋﺒﺎ آﻫﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻮ‪ ‬ﭤﮅاڻ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح اﺗﻲ ﭤﻮري ﺳﺎﻫﻲ ﭘﭩﻲ‬
‫وري ﮔﻬﻤﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Yar Muhammad Devan Mosque‬‬ ‫د ان‬ ‫ﺌر‬

‫ﭘﻮ‪ ‬ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮان ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮان‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ﻳﺎر ﻣﺤﻤﺪ دﻳﻮان ﭠﻬﺮاﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺳﻴﺪ ﻋﻼؤ اﻟﺪﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﻘﺒﺮي ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ اوﭜﺮ واري ﭜﺖ ﺳﺎن ﻣﻠﻴﻞ ﻋﺒﺪاﻟﺮﺳﻮل ﺑﺎﺋﻲ ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﻫﻚ ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻫﺎل ۽ ﻫﻚ اﻳﻮان آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻋﻤﺎرت ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﺎ ﭔﺌﻲ ﻛﻨﺎرا ﻣﻐﺮب ﺟﻲ ﻃﺮف آﻫﻦ‪.‬‬

‫ر‬ ‫زا ﺐ‬ ‫ل‬ ‫ر‬

‫)‪(Muhammad Rasul Mirza Boshi Madrasah‬‬
‫ﺷﻴﺮ ﻏﺎزي ﺧﺎن ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ واري ﭜﺖ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ‬
‫ﺷﺎﻋﺮ ۽ ﻣﻮﺳﻴﻘﺎر ﻣﺤﻤﺪ ﻧﻴﺎز ﻣﺮزا ﺑﺎﺷﻲ ﺟﻲ ﭘﭧ ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﻣﺮزا ﺑﺎﺷﻲ‪ ‬ﭠﻬﺮاﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ رﺳﻮل ﻣﺮزا ﺑﺎﺷﻲ ‪1839‬ع ۾ ﭘﻴﺪا ﭤﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان اﺑﺘﺪاﺋﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫واﻟﺪ ﮐﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻲ ۽ روﺳﻲ اﺳﻜﻮل ﻣﺎن ﮔﺮﻳﺠﻮﻳﺸﻦ‬
‫ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻗﺎﺿﻲ ﻋﺒﺪا� ان ﮐﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ زﺑﺎﻧﻮن ﺳﻴﮑﺎرﻳﻮن ﺟﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﻫﻮ ﻓﺎرﺳﻲ‬
‫۽ ﻋﺮﺑﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺻﺤﻴﺢ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪1906 .‬ع ۾ ان ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ واﻟﺪ ﺟﻲ ﻣﺪد ﺳﺎن‬
‫اوﭜﺮ اﻳﺸﻴﺎ ۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ ﻃﻨﺒﻮر ﺟﻲ وﺿﺎﺣﺖ ﻛﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Hasan Murad Qushbegi‬‬ ‫ﺑ‬ ‫اد‬

‫ﺣﺴﻦ ﻣﺮاد ﻛﺸﺒﻴﮕﻲ ﻣﺴﺠﺪ ‪18‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ آﺧﺮ ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻲ ﻣﻮﺳﻰ ﻃﻮرا ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ان ﮐﻲ ﺧﺎص ﻣﺮاد ﻛﺸﺒﻴﮕﻲ ۽‬
‫ان ﺟﻲ ﻣﺎﺋﭧ ﺷﺎه ﻧﻴﺎز ﮔﮇﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﻣﺴﺠﺪ ۾ ﺻﺮف ﺣﺴﻦ ﻣﺮاد‬
‫ﻛﺸﺒﻴﮕﻲ ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃي ﭼﻮﻛﻨﮉي ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ‬
‫‪292‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫رﻫﺎﺋﺸﻲ ﻛﻮارﭨﺮ واﻧﮕﺮ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﻪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ آﻫﻲ ﻫﻚ ﻧﻨﮃو‬
‫اﮜﮡ‪ ،‬ﮔﺮﻣﻴﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬اﻳﻮان ۽ ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬اﺗﺮ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻛﻨﮉ ۾ وﺿﻮ ﺧﺎﻧﻲ ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻚ ﺣﺼﻲ ۾ اﻧﺪر ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻦ ﺟﻲ ‪1997‬ع ۾ وري ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪.‬‬

‫)‪(Musa Tura Madrasah‬‬ ‫را ر‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ وچ ۾ ﻳﻮﺳﻒ ﻳﺼﻠﺒﺸﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ان ﮐﻲ ‪1841‬ع ۾ رﺣﻤﺎن ﻗﻠﻲ اﻧﺎق ﺟﻲ ﭘﭧ ﻣﻮﺳﻰ ﻃﻮرا ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ا�‬
‫ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﺟﻮ ﭜﺎﺋﭩﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﺧﺎن ﺟﻲ ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ اوﻻد ﺟﻮ ﻟﻘﺐ ﻃﻮرا ﻫﻮ‪1855 .‬ع ۾‬
‫ﻣﻮﺳﻰ ﻃﻮرا ﺗﺮﻛﻤﻦ ﻳﻮﻣﻮد ﺳﺎن ﮔﮇ ﺟﻨﮓ ۾ ﻣﺮي وﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬۽ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭔﻦ ﮔﻨﺒﺬن‪ ،‬ﺣﺠﺮه‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬درس ﺧﺎﻧﻪ وﻏﻴﺮه ﺗﻲ ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺎﮢﻲ ان ۾ دﺳﺘﻜﺎري‪ ‬ﺟﺎ دﻛﺎن آﻫﻦ‪.‬‬

‫)‪(Matpanobay Madrasah‬‬ ‫ر‬ ‫ﺐ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻪ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ وچ ۾ آﻫﻲ ۽ ﺟﻤﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺮﻛﺰي رﺳﺘﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ‪1905‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ‬
‫ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ “ﺧﺎن ﻣﺘﭙﻨﺎﺑﻲ” ﺟﻲ ﻫﻚ ﻋﻬﺪﻳﺪار ﺟﻲ ﭘﺌﺴﻦ ﺳﺎن ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻧﮕﺮاﻧﻲ ﺧﺪا ﺑﺮﮔﻴﻦ ﺧﻮدﺟﺎ ۽ ﻗﻠﻨﺪر ﻛﻮﭼﻴﻢ ﻛﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮوﻳﺖ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾ ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ﮐﻲ ﻣﺪرﺳﻲ ﻣﺎن ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮ ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻧﻤﺎﺋﺶ ‪2001‬ع ۾ ﮐﻮﻟﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﻣﺪرﺳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﺻﺮف ڏﻫﻪ ﺣﺠﺮه ۽ ﻫﻚ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Bogbanli Mosque‬‬ ‫ﺐﺌ ﺑﺌ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ڏﮐﮡ‪ ،‬اوﭜﺮ ﺣﺼﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫‪1809‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﭜﺖ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﻫﻚ ﺗﺨﺘﻲ ۾ درج ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎﺳﭩﺮ ﻟﮑﻼوان ﻗﻠﻲ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﺟﻲ ﺑﻪ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺌﻲ ﭤﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﻛﺎٺ‬
‫ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮ روز ﻣﺤﻤﺪ وﻟﺪ ﻋﺪﻳﻦ ﻣﺤﻤﺪ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﻛﻢ دروازن ﮐﻲ ﺳﺠﺎﺋﮡ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﺟﺎ ﻧﺎﻻ ﺑﻪ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬رواﻳﺖ اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻠﻲ ﺟﻲ ﭔﻦ ﭜﺎﺋﺮن ﺟﻲ‬
‫ﺧﺮچ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﺟﻲ اﻳﻮان ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻛﺎٺ ﺟﺎ ﭤﻨﭝﺎ ﻓﻨﻜﺎراﻧﻪ اﻫﻤﻴﺖ‬
‫رﮐﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ۾ ﻫﻚ اﮜﮡ ۽ ﻫﻚ ﭼﻮﻛﻨﮉو‬
‫ﻫﺎل آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﮐﻲ ﻣﮁﻴﻦ ۽ ﭘﮑﻴﻦ ﺟﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮن ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫‪293‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ۾ ‪ 14‬۽ ‪15‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ﺟﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻲ ﭤﻨﭝﻦ ﺳﺎن ﺑﺮاﺑﺮي‬
‫ﺣﻴﺮت اﻧﮕﻴﺰ آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Islam Xoja Complex‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ا م‬

‫ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﻫﻚ ﻣﺪرﺳﻮ ۽ ﭔﻴﻮ ﻣﻴﻨﺎر ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﭔﺌﻲ ‪1910‬ع ۾‬
‫ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ اﺳﻔﻨﺪ ﻳﺎر ﺧﺎن ﺟﻲ وزﻳﺮ‬
‫اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﺟﻲ ﭘﻴﺴﻦ ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﭼﻤﻜﺪار ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ‪ 42‬ﺣﺠﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ وڏي ﮔﻨﺒﺬ وارو ﻫﺎل ۽ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﺷﺎﻣﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻌﻤﺎر ﺟﻲ ﻣﻬﺎرﺗﻦ ﮐﻲ ان ﺟﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ۾ ڏﺳﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ﭤﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان ﻛﻴﺌﻦ‬
‫ﻣﺤﺪود ﻋﻼﺋﻘﻲ ﮐﻲ اﺣﺘﻴﺎط ﺳﺎن اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻛﺮي ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ‬
‫ﺟﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﺳﻨﻬﺎ آﻫﻦ ۽ اﮜﮡ ﺟﻲ اﻳﺮاﺿﻲ ﺑﻪ ﻧﻨﮃي ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻴﻨﺎر ﺧﻴﻮا ﺟﻲ‬
‫ﻋﻼﻣﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﻴﻦ ﻣﻴﻨﺎرن واﻧﮕﺮ ﻫﻴﭡﺎن وﻳﻜﺮو ﭘﺮ آﺧﺮ ۾ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺳﻮڙﻫﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ 56.6m ‬ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬۽ ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎدي ﻗﻄﺮ ‪ 9.5m‬آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﻲ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﭨﻜﻴﭧ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﺘﺎن ﭘﻮرو ﻧﻈﺎرو ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺟﻴﻜﻮ‬
‫ﻛﻤﺮو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﺗﻤﺎم ﻧﻨﮃو ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ ﺟﻮ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﺎن ﭤﻮرا ﻣﺎﮢﻬﻮ وﭸﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ اﮀﻲ ۽ ﻧﻴﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن‬
‫ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﻛﭥﺎن ﺑﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﻴﻨﺎر ﺟﻲ ﭼﻮﭨﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن ﭘﺮﻳﻦ ﺟﻲ ﻛﻬﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﺷﻬﺮ ﺧﻴﻮا ﺟﻮ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﻧﻈﺎرو ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ ﻣﻨﻔﺮد ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ان وﻗﺖ ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﺟﻲ ﺗﺨﻠﻴﻘﻲ ﺟﺬﺑﻲ ﺟﻲ‬
‫ﻋﻜﺎﺳﻲ ﻛﺮي ﭤﻮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﻓﺨﺮ ۽ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺳﭛ ﮐﺎن ﻗﺎﺑﻞ اﺣﺘـﺮام‬
‫ﺟﺎﻳﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﻣﭥﻲ ﻧﻪ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪(Muhammad Amin Inaq Madrasah‬‬ ‫ا ﺌق ر‬ ‫ا‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﺗﺎش ﺧﻮﻟﻲ ﺟﻲ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﻛﻨﮉ ۾ ﺳﺎﻣﻬﻮن واﻗﻊ آﻫﻲ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻣﺤﻤﺪ‬
‫اﻧﺎق ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻮ ﻧﻨﮃو ﭘﭧ ﻗﻠﻲ ﻣﺮاد ﺟﻴﻜﻮ ﺗﺨﺖ ﺟﻲ ﺟﺪوﺟﻬﺪ ۾ ﻗﺘﻞ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻮ‪ ،‬ان ﮐﻲ ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري رﻫﺎﺋﺸﻲ‬
‫ﺣﺠﺮه آﻫﻲ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي ۾ ﻫﺎل آﻫﻲ‪.‬‬

‫ل )‪(New Method School‬‬ ‫ا‬ ‫ﺋ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬روﺳﻲ اﺳﻜﻮل ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ﻫﻲ‪1912 ‬ع ۾ ﺧﻴﻮا‬
‫‪294‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫۾ ﺟﺪﻳﺪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺗﺤﺖ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ رﻗﻢ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﺟﻲ وزﻳﺮاﻋﻈﻢ‬
‫اﺳﻼم ﺧﻮﺟﺎ ﻟﮙﺎﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﻋﻤﺎرت ﻣﻨﻔﺮد اﻧﺪاز ۾ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ‬
‫ﺗﻪ ﭘﺮاﮢﻲ ﺷﻬﺮ ۾ ﺻﺮف ﭔﻪ ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﻳﻮرﭘﻲ ﻃﺮز ﺟﻮن ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ ﭘﻠﻮان ﻛﻮري‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۽ ﭔﻲ ﻫﻦ اﺳﻜﻮل ﺟﻲ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻋﻤﺎرت آﻫﻲ‬
‫۽ ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ درﻳﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻫﻚ ﺧﺎص ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت‬
‫ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﭔﻴﻦ ﻋﻤﺎرﺗﻦ واﻧﮕﺮ ﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ۽‬
‫ﭔﻲ ﻣﻨﺰل ﺟﻲ درﻳﻦ ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﻧﻴﺮي ۽ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮن ﺳﻨﻬﻴﻮن ﻗﻄﺎرون‬
‫ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ رﺑﻦ ﭠﻬﻴﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭤﻨﭝﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﭥﺎن ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﺑﻠﻨﺪي‬
‫‪ 21‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ان ۾ اٺ ﻛﻤﺮا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻋﻤﺎرت ۾ اﮜﮡ ﺑﻠﻜﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ ﺷﻴﺸﻲ‬
‫ﺟﻮن وڏﻳﻮن وڏﻳﻮن درﻳﻮن ﻟﮙﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻴﻜﺎ ڊزاﺋﻴﻦ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﺻﺤﺮا ﺋﻲ آﺑﻬﻮا‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻲ اس ۽ روﺷﻨﻲ ﺟﻲ وﻗﺖ ۾‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﮔﺮﻣﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻨﺪي ﻫﻮﻧﺪي‪.‬‬
‫ﻫﻦ اﺳﻜﻮل ۾ روﺳﻲ اﺳﺘﺎد زﺑﺎن‪ ،‬ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺗﺎرﻳﺦ‪ ،‬ﺟﺎﮔﺮاﻓﻲ ۽ رﻳﺎﺿﻲ‬
‫ﭘﮍﻫﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻘﺼﺪ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ‪ ،‬رﺳﻢ رواج ۽ ﻣﻌﺎﺷﻲ ﺗﺮﻗﻲ ﮐﻲ‬
‫ﻣﻌﺮوف ﻛﺮڻ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ رواﻳﺖ ﭘﺴﻨﺪ ان روﺳﻲ اﺳﻜﻮل ﺟﻲ ﺧﻼف ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ﻛﺮي اﺳﻼم ﺧﻮاﺟﻪ ﮐﻲ ﻗﺘﻞ ﺑﻪ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﺮ ان ﺟﻲ ﻗﺘﻞ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﺳﻜﻮل‬
‫‪1920‬ع ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو رﻫﻴﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﻫﻚ اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺳﻮوﻳﺖ اﺳﻜﻮل‬
‫۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ وﻗﺖ اﺗﻲ ﻫﻚ ﻣﻴﻮزﻳﻢ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ اﺑﺘﺪاﺋﻲ‬
‫ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﺮ ﺧﺪا ﺑﺮﮔﻦ دﻳﻮاﻧﻮف ﺟﻲ ﻻ‪ ‬وﻗﻒ آﻫﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺤﻜﻤﻦ ﺟﻮ ﻛﻢ آﻫﻲ‬
‫ﺗﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻮﺟﻮان ﻧﺴﻞ ﮐﻲ ﻋﺠﺎﺋﺐ ﮔﻬﺮن ۾ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺮڻ‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺣﺐ اﻟﻮﻃﻨﻲ‬
‫ﺟﻲ ﺟﺬﺑﻦ ﮐﺎن روﺷﻨﺎس ﻛﺮاﺋﮡ ۽ ﺗﺎرﻳﺦ ﭴﺎﮢﮡ ﺟﻲ دﻋﻮت ڏﻳﮡ‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ وري‬
‫ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻪ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﭵﻮ ﺗﻪ ﮔﻬﻤﻲ ورﺗﻮ‬
‫ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ ﺑﺎﻗﻲ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺖ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﮐﮣﻲ ﭼﺌﺠﻲ ﺗﻪ ﭘﻮرو ﻛﻮٽ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ دروازن‬
‫ﮐﻲ ڏﺳﮡ رﻫﺠﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬

‫ﺌ دروازو )‪(Atta Darvaza‬‬ ‫ا ﺌ‪/‬‬

‫داﺧﻠﻲ دروازو ﺗﻪ ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ ڏﺳﻲ ورﺗﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ اوﻟﻬﻪ ﺟﻲ ﺣﺼﻲ‬
‫۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ اﻧﺪر ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺋﻲ ﺑﺎزار ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 42‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ اﺳﭩﺎل ﻫﺌﺎ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻣﻨﻲ اﻳﻜﺴﭽﻴﻨﺞ‪ ،‬ﻛﻤﺮا‬
‫۽ ﭨﻴﻜﺲ ﺟﻤﻊ ﻛﺮڻ ﺟﺎ ﻛﻤﺮا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻫﻲ ﻋﻄﺎ دروازو ﺗﺒﺎﻫﻪ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫‪295‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻛﺮي ‪1920‬ع ۾ ان ﮐﻲ ﺧﺘﻢ ﻛﺮي وري ‪1975‬ع ۾ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺻﻞ ﺷﻜﻞ ۾ ﺑﺤﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺤﻤﺪ اﻣﻴﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭔﮅاﻳﻮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻲ‬
‫ﻋﻄﺎ دروازو ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭘﺮاﮢﻮ ﻗﻠﻌﻮ ﻳﺎ ﻣﺤﻞ ‪Kunya‬‬
‫‪ Ark Palace‬واﻗﻊ آﻫﻲ ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ ‪ 10‬ﻣﻴﭩﺮ ۽ وﻳﻜﺮ ‪ 4‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ دروازي ﮐﺎن داﺧﻞ ﭤﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﭩﺎﻟﺰ ﺋﻲ‬
‫اﺳﭩﺎﻟﺰ ﺷﺎﻧﺪار ۽ ﻻﺟﻮاب! ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﺳﺎﭴﻲ ۽ ﮐﺎﭔﻲ ﻧﻈﺮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻣﻨﻬﻨﺠﻦ‬
‫ﮐﭙﺎﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﻄﻠﺐ ﺗﻪ اﺳﭩﺎل ﺷﻴﻦ ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪،‬‬
‫ﺟﻦ ﮐﻲ دﻛﺎﻧﺪار وﻛﮣﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ۾ ﻟﮙﺎ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭜﺎﻧﺖ ﭜﺎﻧﺖ ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻲ‬
‫ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﮔﻬﻤﮡ آﻳﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻫﻠﻨﺪي ﻫﻠﻨﺪي اﻧﻬﻦ ﺟﻮن ﻧﻈﺮون ﺷﻴﻦ ڏاﻧﻬﻦ ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﻟﻘﺎ‪ ‬اﻫﮍو ﻫﻮ ﺟﻮ ﻟﻔﻈﻦ ۾ ذﻛﺮ ﻛﺮڻ ﻣﺸﻜﻞ آﻫﻲ‪ ،‬وﻛﺮي ﻛﺮڻ وارن ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ﻣﺎن ﻋﻴﺎري ﭨﻤﻲ ﭘﺌﻲ‪ ،‬اﺋﻴﻦ ﭘﻴﻮ ﻟﮙﻲ ﭴﮡ ﺳﭝﻨﻲ ﮐﻲ ﭼﺮﻳﻮ ﭠﺎﻫﻲ ﺷﻜﺎر‬
‫ﻛﺮي وﻳﻨﺪا‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﮐﭙﺎﺋﮡ وارن ﻟﺒﺎﺳﻦ ﻳﺎ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻦ ﻣﺎن اﺋﻴﻦ رﻧﮕﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺟﻬﺮﻣﺮ ﺟﻮ اﺣﺴﺎس ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺟﻮ ﭴﮡ ﻧﻈﺮون ﭨﻜﻦ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﻴﻮن ۽ ﻣﭥﻦ ﭼﻜﺮاﺋﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻣﭥﻲ ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻧﻈﺮ ﭘﻮي ﺗﻪ ﭴﮡ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﮉﻟﭟ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎ‬
‫رﻧﮓ ﭴﻤﺎﺋﻲ ﻫﻴﭟ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ آﺳﻤﺎن ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ ﭘﻮي ﺗﻪ‬
‫ﻛﻜﺮن ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﺸﺎن ﺋﻲ ﻛﻮﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬اﮐﻴﻦ ﮐﻲ ﮐﻴﺮو ﻛﻨﺪڙ روﺷﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﮔﻮڙ ﮔﻬﻤﺴﺎن ۽ ﺷﻮرو ﻏﻞ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﭴﮡ ﻛﻨﻬﻦ ﻣﻴﻠﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎ آﻫﻴﻮن‪ .‬اﺗﻲ‬
‫وﻛﮣﮡ وارﻳﻮن ﺷﻴﻮن ﺗﻪ ﻻﺟﻮاب ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭘﺮ وﻛﮣﮡ وارﻳﻦ ﻋﻮرﺗﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﻪ‬
‫دﻟﭽﺴﭗ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﻲ ﻓﻞ ﻣﻴﻚ اپ ۾ ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﻜﻠﻴﻦ ۾ ﻏﻀﺐ‬
‫ﺟﻲ ﭼﻤﻚ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ اﻧﻬﻦ اﺳﭩﺎﻟﻦ ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ وﭸﻲ ﻫﻚ ﻧﻈﺮ وﺟﻬﻲ ﭘﻴﻮ ۽ ﻏﻠﻄﻲ‪‬‬
‫ﺳﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﺷﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﻫﭣ رﮐﻲ ﻗﻴﻤﺖ ﭘﮁﮡ ﺟﻲ ﻏﻠﻄﻲ ﻛﺮي ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻪ ان وﻗﺖ‬
‫وﻛﮣﮡ وارن دﻛﺎﻧﺪارن ﺟﻮن ﺷﻜﻠﻴﻮن ﺑﺎﻗﺎﻋﺪي ﭔﻬﻜﮡ ﻟﮙﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻮ ﺧﻮﺷﺎﻣﺪ ﻛﻨﺪي ﺳﻮال ﻛﻦ ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻛﭥﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮ ﺟﻲ ﻣﺴﻠﻢ ﻣﻠﻚ ﻣﺎن آﻳﺎ‬
‫آﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺑﺮادر ﺟﻲ ﭼﻜﻤﻲ ۾ ﭰﺎﺳﺎﺋﻲ وﭠﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﺟﻲ ﻫﻨﺪﺳﺘﺎن ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ وﭠﻮ ﺗﻪ‬
‫ﻧﻤﺴﺘﻲ ﭼﺌﻲ ﮔﻬﻴﺮي ۾ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﭘﺌﻲ وﭸﻲ ۽ ﻛﻴﺮ اﻧﮕﺮﻳﺰي‬
‫ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ‪ Good Evening Sir Or Madam‬ﺟﻲ ﻟﻔﻈﻦ ﺳﺎن ﻧﺸﺎﻧﻮ ﭠﺎﻫﻦ ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻳﺎ‬
‫ﻫﭣ ﻣﻼﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﺎﺋﭗ ﺟﻮ اﻇﻬﺎر ﻛﻦ ﭘﻴﺎ ﭘﻮ‪ ‬وري ﺷﺎﻃﺮاﻧﻪ اﻧﺪاز ۾ ﻗﻴﻤﺖ ﭔﮅاﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻗﺴﻤﺖ ﭰﭩﻲ ﭘﺌﻲ ۽ ﺷﻜﺎر ﭤﻲ ﭘﺌﻲ وﻳﺎ‪ .‬ﻣﺎن‪ ،‬رﻓﻴﻊ اﮘﺘﻲ‬
‫ﻫﻠﻨﺪا ﺑﻪ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ‪ .‬اﻳﮇو ﮔﻮڙ ۽ رﻧﮕﺎ رﻧﮕﻲ ﺷﻴﻮن اﻳﺘﺮي ﺗﻌﺪاد ۾ ڏﺳﮡ ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫‪296‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﺮﻳﺎ ﭤﻲ ﭘﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ ﺗﻪ ﮔﻬﻤﮣﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ﺟﻠﺪي ﺳﻴﺎﮢﭗ ﺟﻮ ﻛﻢ‬
‫ﻛﺮي اﺗﺎن ﻧﻈﺮون ﻫﭩﺎﺋﻲ اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﻫﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫دروازو )‪(Bagcha Darvaza‬‬ ‫ﺐﺌ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻪ ﺟﻮ اﺗﺮﻳﻮن دروازو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻮ ‪19‬ﻫﻴﻦ ﺻﺪي ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺘﻘﻞ رﺳﺘﻲ ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ ڊﻳﮕﻬﻪ‬
‫‪ 5.8‬ﻣﻴﭩﺮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮔﻮل ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ‬
‫۾ رﻧﮕﻴﻦ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺳﺎن ﺳﺠﺎﻳﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻫﻚ ﺗﺨﺘﻲ ﻟﮙﻞ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﺗﺎرﻳﺦ ﺟﻲ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻲ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ‬
‫ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬واﺣﺪ دروازو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ اﺻﻞ ﺳﺎل ﻏﻴﺮ ﻳﻘﻴﻨﻲ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻦ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﺠﺎوٽ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻲ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ دروازي‬
‫ﺟﻲ ﺳﺎﺋﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﻨﮃي آﻫﻲ ۽ ﻫﻦ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﻴﺎح ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫ان دروازو )‪(Palvan Darvaza‬‬

‫ﭘﻠﻮان دروازو ﺧﻴﻮا ۾ واﻗﻊ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻬﺮ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اوﭜﺮ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫دروازي ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ُاﻫﻮ ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﭘﻮﻟﻮن ﻳﺎ ﻣﺸﻬﻮر ﭘﻬﻠﻮان ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ ﻏﻼم ﮔﻴﭧ ﺑﻪ ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ان ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ‬
‫ﻏﻼﻣﻦ ﺟﻲ وڏي ﺑﺎزار ﻟﮙﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻦ دروازي ﮐﻲ ﭰﺎﺳﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬
‫دروازو ﺑﻪ ﭼﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺧﺎن ﺟﻲ ﻓﺮﻣﺎن ﺗﻲ ﻫﺘﻲ ﭜﭵﮡ وارن ﻏﻼﻣﻦ ۽‬
‫ﺑﺎﻏﻴﻦ ﮐﻲ ﭰﺎﺳﻲ ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ اﮘﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ۾ ﺑﻠﻜﻞ ﭘﻮﻳﺎن‬
‫ﮀﻬﻦ ﮔﻨﺒﺬن ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﮔﻴﻠﺮي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮاﺗﻲ ﺷﻜﻞ‬
‫ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭔﻴﻦ دروازن ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ اﮘﻴﺎن‬
‫واري ﺣﺼﻲ ﺟﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﮐﻲ ﻣﺤﺮاﺑﻦ واري ﺷﻜﻞ ۾ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﻣﻮﺟﻮده‬
‫دروازو ‪1830‬ع ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﻫﻦ دروازي ۾ ﻛﺎﻓﻲ ﺗﺒﺪﻳﻠﻴﻮن‬
‫ﻛﺮاﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﮇﻫﻦ ان ﻫﺘﻲ ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬ﻛﺎرواﻧﺴﺮا‪ ‬۽ ﭨﻢ ﺑﺎزار ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪.‬‬
‫ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﭤﻨﭝﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻬﺮي ﻧﻴﺮي رﻧﮓ‬
‫ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻲ ﭨﻮﭘﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﻞ آﻫﻲ ۽ اﺗﻲ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﺟﻮ ﺑﻨﺪوﺑﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﻴﻞ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‬
‫۽ ان ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻧﻴﺮي‪ ،‬اﮀﻲ ۽ ﻛﺎري رﻧﮓ ﺟﻲ ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﭤﻨﭝﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ ﭘﺎﺳﻲ وچ ۾ ﻣﺤﺮاب ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭔﻴﻦ اﻧﺪرﻳﻦ دروازن ﺟﻲ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻫﻲ‪ ‬دروازو ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭜﺖ‬
‫‪297‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﺎن ﮘﻨﮃﻳﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ ﮀﻮ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ﭔﻴﻮن ﻋﻤﺎرﺗﻮن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﻳﻮن ﺗﻪ‬
‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﻦ ﮔﻴﭧ ﮐﻲ ﭔﻴﻦ ڍاﻧﭽﻦ ﺳﺎن ﻣﻼﺋﻲ وڌﻳﻚ اوﭜﺮ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻣﻨﺘﻘﻞ‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﺷﻜﻞ ‪ 52‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ ۽ ‪ 7‬ﻣﻴﭩﺮ وﻳﻜﺮي‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ ﭔﻴﺎ دروازه ﭼﻮﻛﻨﮉا آﻫﻦ ﺟﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﮔﻨﺒﺬ آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازو‬
‫ﺗﺠﺎرﺗﻲ اﺳﭩﺎﻟﺰ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ۽ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ اﺗﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫اﺳﭩﺎﻟﺰ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫ﺌش دروازه )‪(Tash Darvaza‬‬

‫ﻫﻲ‪ ‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮ ڏاﮐﮣﻮ دروازو آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ‪ 30-40‬ﺻﺪي‪ ‬ﺟﻲ‬
‫دور ۾ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﮀﻬﻦ ﺣﺠﺮن وارو ڍاﻧﭽﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺤﻮر ﺳﺎن ﮔﮇ ﭔﻦ‬
‫ﮔﻨﺒﺬن ﺟﻲ ﻫﻴﭡﺎن ﮔﺬرڻ ﺟﻮ رﺳﺘﻮ آﻫﻲ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻫﺮ ﻃﺮف ﭼﺌﻦ ﮔﻨﺒﺬن وارا‬
‫ﻛﺴﭩﻢ ۽ ﮔﺎرڊن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬دروازه ﺑﺤﻴﺮه ﻛﻴﺴﭙﻴﻦ ﻣﺎن اﭼﮡ‬
‫وارن ﻗﺎﻓﻠﻦ ﻻ‪ ‬اﺳﺘﻌﻤﺎل ﭤﻴﻨﺪو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ دروازي ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﭤﻨﭝﺎ آﻫﻦ ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬

‫)‪(Wall of City‬‬ ‫ٽ‪/‬‬

‫اﻫﮍي ﻃﺮح ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن دروازا ﮔﻬﻤﻴﺎ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﭼﻮڌاري ڏﻧﻞ ﻛﻮٽ‬
‫ﻳﺎ ﭜﺖ ﺟﻮ ﺑﻪ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪا وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﻋﻄﺎ دروازي ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭔﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻲ ﭘﻨﮅ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬وري ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﻴﺎﺳﻴﻦ ﻳﺎ اﺋﻴﻦ ﭼﺌﺠﻲ‬
‫ﺗﻪ ﭜﺖ ﻣﮍﻧﺪي وﺋﻲ‪ ،‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺋﻲ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ ﺳﺎن ﮔﮇ‬
‫ﭨﺮﻳﻔﻚ ﻻ‪ ‬ﭘﻜﻮ روڊ ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﺎﺳﻲ ﭨﺮﻳﻔﻚ ﺑﻠﻜﻞ ﻧﻪ ﻫﺌﮡ ﺟﻲ‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺗﻲ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ان روڊ ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻓﭧ ﭘﺎٿ ﺑﻪ‬
‫ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻓﭧ ﭘﺎٿ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻲ ﭜﺖ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﻮي ﭘﺌﻲ ۽ اﺗﺎن ﭘﻮرو ﻛﻮٽ ڏاڍو ﺳﻬﮣﻮ‬
‫ﻧﻈﺮ اﭼﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ان ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﭜﺖ ﺗﻲ ﻛﺠﻬﻪ ﻗﺒﺮون ﺑﻪ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﻻ‪ ‬اﻫﻮ ﺑﻪ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺑﻬﺎدر روح ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻛﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﻫﺎ ﭔﻦ ﻃﺮﻳﻘﻦ ﺳﺎن ﭤﺌﻲ ﭤﻲ‪.‬‬
‫ﻫﻚ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻛﻮٽ ﺗﻲ دﻓﻦ ﭤﻴﮡ ﻫﻚ اﻋﺰاز ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ وﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬۽ اﻫﻮ‬
‫ﻋﻘﻴﺪو ﻫﻮ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ دروازي ﮐﺎن ﻛﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻻش ﮐﻲ اﻧﺪر ﻧﻪ ﮐﮣﻲ وﭸﮡ ﮔﻬﺮﺟﻲ‬
‫ﮀﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺧﺮاب ﺳﻨﻮڻ ﻫﻮ‪ .‬ﭔﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﻢ ﭘﺮﺳﺖ ﻗﺒﺎﺋﻠﻲ ﺣﻤﻠﻪ آورن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻗﺒﺮن‬
‫ﮐﻲ ﺗﺒﺎﻫﻪ ﻛﺮڻ ﻗﺒﻮل ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو ﻫﻮ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻗﺒﺮن ﺟﻮ ﻛﻢ ﺷﻬﺮن ﺟﻲ ﭜﺘﻴﻦ ﮐﻲ‬
‫ﺗﺒﺎﻫﻲ ﮐﺎن ﺑﭽﺎﺋﮡ ﺑﻪ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭜﺖ ﻫﻴﭡﺎن ﭤﻠﻬﻲ ﺗﻪ ﻣﭥﻲ ﺣﺼﻲ ﮐﺎن ﺳﻨﻬﻲ ﭤﻴﻨﺪي وﭸﻲ ﭘﺌﻲ ﭘﺮ ﻗﺒﺮن ﺟﻲ‬
‫‪298‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﺮي ﺑﻪ ﻛﻮٽ ﺟﻲ ﺣﺴﻦ ۾ اﺿﺎﻓﻲ وارو ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻠﻨﺪا ﺑﻪ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ ﭘﺮ ﻧﻈﺮون‬
‫ﭜﺖ ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻴﻮن ۽ ڊپ ﭘﻴﻮ ﻟﮙﻲ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ ﭤﺎﭔﻮ ﻧﻪ اﭼﻲ وﭸﻲ ﻛﺮي ﻧﻪ ﭘﺌﻮن‪ ،‬ﭘﺮ‬
‫ﻓﭧ ﭘﺎٿ ۽ روڊ ڏاڍا ﺳﭡﺎ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻫﺎﮢﻲ ﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭠﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﻛﭥﺎن ﺑﻪ ﭨﭩﻞ ﻳﺎ ﻧﺎﻫﻤﻮار ﻧﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺗﻲ ﻟﭥﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ڊراﺋﻴﻮر ﺑﻪ ﭼﻴﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻃﺮف روڊ ﭠﻬﻲ ﭤﻮ ﺳﻮ ﭰﺮي وﭸﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ‬
‫ﻛﺮي ﻣﺎن ﭘﺌﺴﺎ وڌﻳﻚ ﮔﻬﺮان ﭤﻮ‪ .‬ان ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻛﺮي‬
‫ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬ﺳﻮ واﻗﻌﻲ ﺑﻪ روڊ اﭸﺎ ﭠﻬﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﮇﻫﻦ ﭘﻠﻮان‬
‫دروازي ﺟﻲ ﻃﺮف ﻣﮍﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ روڊ ﭠﻬﻴﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ روڊ ﭠﺎﻫﮡ ﺟﻮ ﺳﺎﻣﺎن رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن اﻧﺪازو ﭤﺌﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ﻧﺎﻣﻜﻤﻞ آﻫﻲ‪ .‬اﺗﺎن اﻫﻮ ﺳﮅو روڊ اﺳﭩﻴﺸﻦ ڏاﻧﻬﻦ‬
‫وﭸﻲ رﻫﻲ ﻫﻮ ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺑﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺋﻲ ﭠﺎﻫﻴﻮ ﭘﻴﻮ وﭸﻲ‪.‬‬
‫ﻣﻴﻮﻧﺴﭙﻞ ﺟﻮن ﻫﻲ‪ ‬ﭜﺘﻴﻮن وﭼﻴﻦ دور ﺟﻲ ﻗﻠﻌﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﻣﺜﺎل آﻫﻦ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﻣﻮﺟﻮده دور ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻗﺎﺋﻢ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻋﻈﻤﺖ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻦ ﭤﻴﻮن‪.‬‬
‫ﺧﻴﻮا ﺷﻬﺮ ﺑﻪ ﭔﻦ ﭜﺘﻴﻦ ۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ آﻫﻲ ﻫﻚ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻮ ۽ دﺷﻦ ﻗﻠﻌﻮ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﭜﺘﻴﻮن ان ﺷﻬﺮ ﮐﻲ ﭔﻴﻦ ﺷﻬﺮن ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻇﺎﻫﺮ ﻛﻦ ﭤﻴﻮن‪ .‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد‬
‫‪ 4‬۽ ‪ 5‬ﺻﺪي ﻗﺒﻞ ﻣﺴﻴﺢ ﺟﻲ وچ ۾ ‪ Dishan-Kala‬ﺟﻲ ﺳﻄﺢ ﮐﺎن ﻣﭥﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭜﺖ ﻛﭽﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺟﻲ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫دﻓﻌﺎ ﻣﺮﻣﺖ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭜﺖ ‪ 8‬ﮐﺎن ‪ 10‬ﻣﻴﭩﺮ ﺑﻠﻨﺪ‪ 6 ،‬ﮐﺎن ‪ 8‬ﻣﻴﭩﺮ‬
‫وﻳﻜﺮي ۽ ‪ 2250‬ﻣﻴﭩﺮ ڊﮔﻬﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﺮ ‪ 30‬ﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭜﺖ ﮐﺎن ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺘﻞ وڏا ﮔﻮل دﻓﺎﻋﻲ ﭨﺎور آﻫﻦ‪ .‬ﭜﺖ ﺟﻲ ﻣﭥﺌﻴﻦ ﺣﺼﻲ ﺗﻲ ﻛﻨﮕﺮا ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻦ‪.‬‬
‫ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﭔﺎﻫﺮان ﺣﻤﻠﻲ ﻛﺮڻ واري دﺷﻤﻦ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ رﮐﻲ ﺳﮕﻬﺠﻲ ۽ دﻓﺎﻋﻲ ﻃﻮر‬
‫ﺗﻲ ان ﺟﻮ ﺑﭽﺎ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬دﻓﺎﻋﻲ ﻗﻠﻌﻪ ﺑﻨﺪي‪ ‬ﺟﻲ ﻧﻈﺎم ۾ ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﭜﺮﻳﻞ‬
‫وڏا ﮐﮇا ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﭸﺎ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ ﻫﻦ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ ‪ 200‬ﮔﻬﺮ آﺑﺎد آﻫﻦ‪.‬‬
‫دﺷﻦ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ا� ﻗﻠﻲ ﺧﺎن ‪1842‬ع ۾ ﭠﻬﺮاﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺳﻮﭼﻲ‬
‫ﺋﻲ ﻧﻪ ﺳﮕﻬﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﮇي وڏي ﭜﺖ ﭠﺎﻫﮡ ﻻ‪ ‬ﻫﻦ ﻣﭩﻲ ﻛﭥﺎن آﻧﺪي ﻫﻮﻧﺪي‪ .‬ﭘﺮ ﭼﻮن‬
‫ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ اﺗﺮ ۾ ﭔﻪ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ۾ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﮐﮇ‬
‫ﮐﻮﭨﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻫﺎﮢﻲ ‪ Ghovuk Kul‬ﭼﻴﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎن‬
‫ﻇﺎﻫﺮ ﭤﺌﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ اﺗﻲ ڍﻧﮃ آﻫﻲ‪ .‬ان ﭘﺮاﮢﻲ زﻣﺎﻧﻲ ۾ اﺗﺎن ﺟﻲ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﻣﭩﻲ‬
‫ﺳﭡﻲ ۽ ﻣﻌﻴﺎري ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ ﺑﻪ اﻫﺎﺋﻲ ﺻﻮرﺗﺤﺎل آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻨﻦ ﺟﺎ‬
‫دروازا ﺑﻪ ﺷﻬﺮي ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ ﻧﻈﺎم ﻣﻄﺎﺑﻖ ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ڊزاﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﻧﻬﻦ‬
‫ﻣﺤﺎﻓﻄﻦ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻣﻮزون آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﺣﻔﺎﻇﺖ ﻻ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻓﺮض ﻧﭝﺎﺋﮡ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺑﻴﭡﺎ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ان ﺟﻮ ﺑﻪ واﺿﺢ اﻇﻬﺎر ان ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﺎن ﭤﺌﻲ ﭤﻮ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازي‬
‫‪299‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﻃﺮﻓﻦ ﮐﺎن “ﺧﻮف ﻫﺮاس ﭘﮑﻴﮍﻳﻨﺪڙ ﭨﺎور آﻫﻦ‪ ”.‬ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ڏﺳﮡ‬
‫واري ﻫﻚ ﮔﻴﻠﺮي ﺑﻪ ﭠﺎﻫﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬داﺧﻠﻲ دروازو ﻳﺎ ﺗﻪ ﻣﺤﺮاب واري ﮀﺖ ﺳﺎن‬
‫ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ ﻳﺎ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺗﻤﺎم ڊﮔﻬﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﮔﻨﺒﺬن ﺳﺎن‬
‫ڍﻛﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﮔﺬرﮔﺎﻫﻪ ﺟﻲ ﻫﺮ ﻃﺮف ﻛﻤﺮا آﻫﻦ ﺟﻦ ۾ ﻛﺴﭩﻢ‪ ،‬ﻛﻮرٽ ﻫﺎﺋﻮس‪ ،‬ﺟﻴﻞ‬
‫۽ ﻧﮕﺮان ﺷﺨﺺ ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﻤﺮا ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺸﺮﻗﻲ ﺷﻬﺮن ۾ ان وﻗﺖ ﺳﺮﻛﺎري‬
‫ﻋﻤﺎرﺗﻦ ۽ ﻧﺠﻲ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ دروازن ﻳﺎ داﺧﻠﻲ رﺳﺘﻦ ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻲ اﻫﻤﻴﺖ ڏﻧﻲ وﻳﻨﺪي‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺘﺮو ﮔﻬﮣﻮ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻛﻦ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪو ﻫﻮ‪ ،‬ﺷﻬﺮ‪ ،‬ﻋﻤﺎرت ﻳﺎ ان ﺟﻲ ﺧﺎﻟﻖ ﺟﻲ‬
‫اﻳﺘﺮي ﺋﻲ ﺷﺎن ﺷﻮﻛﺖ ۽ ﻋﺰت ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ وﻗﺖ ﮔﺬرڻ ﺳﺎن‬
‫ﮔﮇوﮔﮇ‪ ،‬دروازن ﺟﻲ دﻓﺎﻋﻲ ﻛﻢ ﮐﻲ اﻫﻤﻴﺖ ﮔﻬﭧ ڏﻧﻲ وﺋﻲ ۽ دورازا ﺷﻬﺮ ﺟﻲ‬
‫ڊزاﺋﻴﻦ ﺟﻮ ﻫﻚ ﺣﺼﻮ ﺑﮣﺠﻲ وﻳﺎ‪ .‬دروازن ﮐﻲ ﺧﻮﺑﺼﻮرت رﻧﮓ ﺑﺮﻧﮕﻲ ﭼﻤﻜﺪار‬
‫ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ۽ ﻗﺮآن ﭘﺎڪ ﺟﻲ آﻳﺘﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ﻛﺠﻬﻪ دروازن ﺗﻲ ﺧﺎﻧﻦ ﺟﻲ‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮڻ وارﻳﻮن ﺗﺤﺮﻳﺮون ۽ ﻛﭥﻲ وري اﻧﻬﻦ ﺟﺎ ﻧﻈﻢ ﻟﮑﻴﻞ آﻫﻦ‪ .‬ﻛﺠﻬﻪ‬
‫دروازا وﻗﺖ ﺳﺎن ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻫﺎﻟﻦ ۾ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﭼﺎر دروازا‬
‫آﻫﻦ ﺟﻦ ﺟﻮ ﺗﻔﺼﻴﻠﻲ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن‪ .‬دﺷﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ڏﻫﻪ دروازا‬
‫ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ان ۾ ﻫﺎﮢﻲ ﭼﻨﺪ رﻫﺠﻲ وﻳﺎ آﻫﻦ‪ .‬ان دور ۾ رات ﺟﻮ ﺳﭛ دروازا ﺣﻔﺎﻇﺘﻲ‬
‫ﻃﻮر ﺗﻲ ﺑﻨﺪ ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ ﺻﺒﺢ ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﮐﻮﻟﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ ۽‬
‫ﻣﻐﺮب ﺟﻲ ﻧﻤﺎز ﺟﻲ وﻗﺖ ﺑﻨﺪ ﻛﻴﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻫﺮ ﺷﻬﺮ ﻳﺎ ﮘﻮٺ ﺟﻲ‬
‫زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬۾ ﻫﻨﻦ دروازن ۽ ﭜﺘﻴﻦ اﻫﻢ ﻛﺮدار ادا ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻪ ۾ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭔﻪ ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﮀﻬﻪ ﻣﺴﺠﺪون‪ ،‬ﭼﻮوﻳﻬﻪ ﻣﺪرﺳﺎ‪ ،‬ﭼﺎر‬
‫ﻣﻴﻨﺎر‪ ،‬ﮀﻬﻪ ﻣﻘﺒﺮه‪ ،‬ﭔﻪ ﻛﺎرواﻧﺴﺮا‪ ‬۽ ﻫﻚ ﭨﻢ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً رات ﺟﺎ اٺ ﭤﻲ‬
‫ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎ ﺳﻮ وري اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻣﺎن ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﻳﻌﻨﻲ ﭨﻴﺮﺳﺎ ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ آﻫﻲ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ان ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺳﺞ ﻟﻬﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ڏﺳﮡ ﺟﻬﮍو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‪ ،‬وﻳﭩﺮ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﻣﺎﭘﻲ ﺟﻮ اﻫﻮ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭨﻴﻮن‬
‫ﭼﻜﺮ ﻫﻮ ۽ اﻫﺎ ﺳﻤﺠﻬﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺟﻴﺘﺮا ﺑﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﺘﻲ آﻫﻦ‪ ،‬اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ اﻳﻨﺪا‪ .‬ﺳﻮ ﻣﺮﻛﻨﺪڙ ﭼﻬﺮي ﺳﺎن ﻫﺮ اﻫﺎ ﺿﺮورت ﭘﻮري ﻛﺮي ﭘﺌﻲ‬
‫ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ان ﮐﺎن ﮔﻬﺮون ﭘﻴﺎ‪ .‬ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ ورﺗﻲ ﺳﻴﻦ ﺗﻪ آﺧﺮ ۾ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫وٽ اﻧﮉﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺤﺎ ﭼﺎﻧﻬﻦ ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺑﺮﺻﻐﻴﺮ ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﻫﺎ ﭘﻴﺌﻨﺪو؟ رﻓﻴﻊ ﺗﻪ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬۾ ﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﻣﺎﭘﻴﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﺎ ان ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻴﺌﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﻛﺎﻓﻲ دﻳﺮ ﭤﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﮀﺎﺋﻨﺠﻲ وﺋﻲ‬
‫‪300‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﺌﻲ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻮ ﺷﻬﺮ ﺷﺎﻧﺪار ﭼﻨﮉ ﺟﻲ ﭼﺎﻧﮉوﻛﻲ ۾ وﻫﻨﺠﻲ رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﺤﻠﻦ ۾‬
‫ﺷﻮرو ﻏﻞ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ڊﮔﻬﺎ ڊﮔﻬﺎ ﻣﻴﻨﺎر ﻏﻴﺮ واﺿﺢ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬ﺷﻬﺮ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻫﻠﻜﻲ ﭼﺎﻧﮉوﻛﻲ‪ ‬۾ آﺳﻤﺎن ﺟﻲ ﻃﺮف ۽ اﻓﻖ واﻧﮕﺮ ﭘﺮي ﻧﻈﺮ اﭼﻦ ﭘﻴﻮن‪ .‬اﺋﻴﻦ‬
‫ﭘﺌﻲ ﻟﮙﻮ ﭴﮡ ﻫﻲ‪ ‬ﻫﺎﮢﻲ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺷﻬﺮ ﻧﻪ رﻫﻴﻮ ﻫﺠﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪.‬‬

‫)‪(Nurullabay Palace‬‬ ‫را ﺐﺌﺊ ‪ /‬را ﺑﺌﺊ‬

‫ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻮ ﮔﻬﻤﻲ ﭘﻮرو ﻛﺮي ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﻫﺎﮢﻲ اﭼﺎن‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﮐﺎن ﻋﻼوه ﭔﻴﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﺟﻴﻜﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ دﺷﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﻛﺠﻬﻪ‬
‫ﺟﻮاﻫﺮات ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺟﻦ ۾ ﻧﻮر اﻟﺒﺎﺋﻲ ﻳﺎ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﻳﻘﻴﻨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﻧﻬﻦ‬
‫ﻣﺎن ﻫﻚ ﻫﻮ‪ .‬اوڏاﻧﻬﻦ وﭸﮡ ﻻ‪ ‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﮐﺎن ﭘﻨﮅ وﭸﮡ‬
‫ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 20‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ وﭸﻮن ﻫﺎ ﺗﻪ ﺑﻪ وﭸﻲ‬
‫ﺳﮕﻬﻮن ﭘﻴﺎ ﭘﺮ اﺳﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ وﻗﺖ ﺑﭽﺎﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻮ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ‬
‫اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﻟﻬﻲ ﺟﮇﻫﻦ ﮔﻴﭧ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﻫﻮ ﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪،‬‬
‫ﻫﻴﮇاﻧﻬﻦ ﻫﻮڏاﻧﻬﻦ ﻧﻈﺮ وڌي ﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻣﻦ ﻛﻮ ﮔﺎرڊ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ وﭸﻲ ان ﮐﺎن ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﻛﻴﻮن ﺗﻪ ﮀﻮ ﺑﻨﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ آﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬روڊ ﺟﻲ ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻜﮍو‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ زﺑﺎن ۾ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺑﻨﺪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ زﺑﺎن ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ اﭼﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺳﻤﺠﻬﻮن ﻧﻪ آﺧﺮﻛﺎر ان اﺷﺎرن ﺟﻲ زﺑﺎن اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ ﻫﻚ ﭔﺎﻧﻬﻦ ﮐﮣﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﭔﻲ ﭔﺎﻧﻬﻦ رﮐﻴﺎﺋﻴﻦ ﺟﻨﻬﻦ ﻣﺎن ﺳﻤﺠﻬﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭼﻮي ﭤﻮ ﺗﻪ اڄ ﺑﻨﺪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺗﻪ ﮀﮇي ڏﻧﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺋﻲ روڊ ﺗﻲ ﺳﮅو ﭼﺆﻧﻚ‬
‫ﺟﻲ ﻃﺮف ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﭼﺆﻧﻚ وٽ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ‬
‫ان ﭘﺎﺳﻲ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﭔﻴﻮ ﺑﻪ دروازو آﻫﻲ ۽ ﻣﻴﻦ دروازو اﻫﻮ ﺋﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﺷﺎﻳﺪ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪‬‬
‫واري ﻏﻠﻂ دروازي ﺗﻲ ﻻﭤﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﻫﻮ ﺑﻪ اﻫﻢ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﭘﻮ‪ ‬اوڏاﻧﻬﻦ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻮ ﮐﻠﻴﻞ ﻣﻠﻴﻮ ۽ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ ﺗﻲ ﭨﻜﻴﭧ ڏﻳﮡ‬
‫وارا ﺑﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﻲ ﻧﻨﮃا اﺳﭩﺎﻟﺰ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻴﻮن وﻛﺮي ﻻ‪ ‬رﮐﻴﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ ﮐﻠﮡ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﺟﻲ ‪ 9‬ﺑﺠﻲ ﮐﺎن ‪ 6‬ﺑﺠﻲ ﺷﺎم ﺗﺎﺋﻴﻦ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ داﺧﻼ ﭨﻜﻴﭧ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ‪ 5USD‬۾ ﻣﻠﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن‬
‫ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺰار روﭘﻴﻦ ۾ ﭘﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻜﮍي ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺑﻪ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻠﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﺷﻬﺮ دﺷﻦ ﻗﻠﻌﻲ ۾ واﻗﻊ آﻫﻲ ۽‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﺷﺎن‪ ،‬ﺧﻮﺑﺼﻮرﺗﻲ ۽ دﻟﻜﺸﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﭔﻴﻦ ﺧﺎﻧﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ دورن ۾ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻞ ﻣﺤﻼﺗﻦ ﮐﺎن ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﻣﻐﺮﺑﻲ‬
‫ﻣﺤﻼﺗﻦ ﺟﻬﮍو ﻟﮙﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ﺟﻲ دور ۾ ﭘﺮاﮢﻮ ﺷﻬﺮ “اﭼﺎن‬
‫‪301‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻗﻠﻌﻮ” ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻦ ﮔﻬﺮن ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭜﺮﺟﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ‬
‫ﺑﺎﻏﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ وڏا ﻣﺤﻼ ﭠﺎﻫﮡ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﻴﻮ‬
‫)ﻓﻴﺮوز ‪1910-1864‬ع( ۾ ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺗﺨﺖ ﺗﺸﻴﻦ ﭤﻴﻮ‪ .‬ﺗﮇﻫﻦ ﻫﻚ ﺳﻮداﮔﺮ‪ ،‬ﻧﻮراﻟﺒﺎﺋﻲ‬
‫ﮐﻲ ﺑﺎغ وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬اﻫﺎ ﺷﺮط وڌي ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ ان ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ ﻧﻮراﻟﺒﺎﺋﻲ‬
‫رﮐﻴﻮ وﭸﻲ ﺗﻪ ﻣﺎن وﻛﮣﮡ ﻻ‪ ‬ﺗﻴﺎر آﻫﻴﺎن‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﻣﺎﮢﻬﻦ ۾ اﻫﺎ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﻪ ﺧﺎن اﻫﺎ ﺷﺮط ﻗﺒﻮل ﻛﺌﻲ ۽ ﺑﺎغ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎﺋﻴﻦ ۽ ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ “ﻧﻮرا� ﺟﻮ ﺑﺎغ” ﺋﻲ رﻫﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺳﺎن اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺣﺮم ﺟﻲ ﻃﺮف‬
‫وﭠﻲ وﺋﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺤﻠﻦ ۾ ﺧﺎص ﺧﺎن ﺧﺎﻧﺪان ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺶ ﺟﻮ ﺣﺼﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺟﺘﻲ ﻏﻴﺮ ﺿﺮوري ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ اﭼﮡ ﺟﻲ اﺟﺎزت ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ‬
‫ﭼﻮڌاري ﻫﻚ ﺑﻠﻨﺪ ﭜﺖ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮔﺎﺋﻴﮉ ﭔﮅاﻳﻮ ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﺎ ﭼﺎر ﺣﺼﻪ آﻫﻦ‪ ،‬ﺳﻮ‬
‫ﮐﺎن وڌﻳﻚ ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻚ وڏي راﻫﺪاري آﻫﻲ ﭘﻬﺮي ڏﻳﮡ ﻻ‪ ‬ﺟﮙﻬﻪ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺻﻄﺒﻞ ۽ ﻧﻮﻛﺮن ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻛﻤﺮا ﺑﻪ آﻫﻦ‪ ،‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺗﺎن ﻫﻚ اﮜﮡ ۾ داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ ﺣﺮم ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﮜﮡ ۾ ﻻن ۽ ﮔﻠﻜﺎري ﻣﻮﺟﻮد ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭨﻦ‬
‫ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن وراﻧﮉا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻲ ﮀﺖ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﭤﻨﭝﻦ ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﭤﻨﭝﻦ‬
‫ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﭥﺮ ﺟﻮ ﺑﻨﻴﺎد ﺗﺮاﺷﻴﻮ وﻳﻮ ﻫﻴﻮ‪ .‬ﻣﺮﻛﺰي ﻋﻤﺎرت اﻳﻮاﻧﻦ ﺟﻲ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﮔﻴﻠﺮﻳﻦ‬
‫ﺳﺎن ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻣﺤﻞ ﺟﻮن ﭜﺘﻴﻮن ﺧﻴﻮا ﺟﻲ ﻣﻌﻤﺎرن ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﻫﻲ‬
‫ﭼﻤﻜﺪار ﺳﺮن ﺟﻲ ﻧﻤﻮﻧﻦ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ ﺳﻬﮣﻮ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ۽ ﭘﻴﻨﭧ‬
‫ﺑﻪ ﻛﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﻼﺳﭩﺮ ﺟﻲ دﻳﻮار ﺗﻲ ﺷﺎﻧﺪار ۽ ﻋﺠﻴﺐ رﻧﮓ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﺳﻮن‬
‫ﺟﻮ ﭘﺎﮢﻲ ﭼﮍﻫﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﮘﺎڙﻫﻲ ۽ ﮔﻬﺮي ﺳﺎﺋﻲ ﺟﻲ ﭼﭩﻦ ﺳﺎن ﮔﮇ‪ ،‬ﻣﺤﻞ‬
‫ﺟﻲ ﭔﻴﻦ ﻛﻤﺮن ۾ ﻧﻴﺮي‪ ،‬اﮀﻲ ۽ ﻫﻠﻜﻲ رﻧﮓ ۾ ﺧﻴﻮا ﺟﻲ رواﻳﺘﻲ ﺳﺎدﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮن‬
‫ﭘﻴﻨﭩﻨﮕﺰ ﮐﺎن واﺿﺢ ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﮔﺎﺋﻴﮉ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺟﻲ اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ ﻃﺮف وﭠﻲ آﺋﻲ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‪:‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﻓﻮت ﭤﻴﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ آﺧﺮي ﺷﻜﻞ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻛﺌﻲ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ان ﺟﻮ ﭘﭧ اﺳﻔﻨﺪﻳﺎر ﺧﺎن ﺗﺨﺖ ﺗﻲ وﻳﭡﻮ‪ ،‬ﺧﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻢ ﺗﻲ ﻣﺤﻞ‬
‫ﮐﻲ وري ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﻴﻮ وﻳﻮ‪ .‬ﺧﺎص ﻃﻮر ﺗﻲ ﻣﻌﺰزﻳﻦ ﺟﻲ اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻫﺎل ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻻ‪‬‬
‫ﺧﻴﻮا ﺟﻮ وزﻳﺮاﻋﻠﻰ ﻣﻌﺮوف ﻣﻌﻤﺎرن ﺳﺎن ﻣﺸﻮرو ﻛﺮڻ ﻣﺎﺳﻜﻮ وﻳﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺸﻬﻮر‬
‫روﺳﻲ اﻧﺠﻨﻴﺌﺮ اي‪ .‬اﻳﻢ روپ ﺟﻲ ﻗﻴﺎدت ۾ آرﻛﻴﭩﻴﻜﭩﺲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﭘﻮﺳﭧ‬
‫آﻓﻴﺲ‪ ،‬اﺳﭙﺘﺎل ۽ ﻣﺤﻞ ﺟﻲ اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﺧﻴﻮا آﻳﻮ‪ .‬اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺟﻲ‬
‫ﻻ‪ ‬ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﭘﻜﻴﻮن ﺳﺮون ﭠﺎﻫﻴﻮن وﻳﻮن‪ ،‬ﺧﻴﻮا ﺧﺎﻧﺘﻲ ﺟﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ‬
‫ﻛﺎرﻳﮕﺮ ﺳﺮن ﮐﻲ ﭠﺎﻫﮡ ۾ ﻣﺼﺮوف ﭤﻲ وﻳﺎ‪.‬‬
‫‪302‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻫﻲ‪ ‬اﺳﺘﻘﺒﺎﻟﻴﻪ ﺣﺮم واري ﺣﺼﻲ ﮐﺎن ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ ﭔﺌﻲ ﺣﺼﻲ ۾ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﻫﻚ وڏو ﺑﺎغ ﻫﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﮔﻠﻦ ۽ ﭔﻮﭨﻦ ﺳﺎن ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ آڏو ﭤﻮرو اﮜﮡ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬اﮜﮡ ﻣﺎن ﺑﻪ ﻫﻚ ﮔﻴﭧ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ رﺳﺘﻮ ﭔﺎﻫﺮ ﻣﻴﻦ روڊ ﺗﻲ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺟﭥﺎن اﺳﺎن ﺑﻨﺪ ﺳﻤﺠﻬﻲ واﭘﺲ وﻳﺎ‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﮜﮡ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ وراﻧﮉو ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ ،‬اﻫﻮ ﺑﻪ اڌ ﮔﻮل ﻣﻴﻨﺎرن ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﭤﻮري ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ان ﺗﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﻛﻴﻞ ﻫﺌﺎ ۽ ﻣﭥﺎن‬
‫ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻦ‪ .‬ﮔﺎﺋﻴﮉ ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﻛﻤﺮي ۾ وﭠﻲ وﺋﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ آﻛﭩﻮﻧﻞ‬
‫ﭼﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﺎل ‪ 10‬ﻣﻴﭩﺮ وﻳﻜﺮو ۽ ﺳﺖ ﻣﻴﭩﺮ اوﭼﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ان ۾ آﺋﻴﻨﺎ ﺑﻪ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ ۽‬
‫ﮀﺖ ﻛﺎٺ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺋﻴﻦ ﻫﻜﮍي ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﭔﺌﻲ ﻛﻤﺮي ۾‬
‫ﻫﻠﻨﺪي رﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﻟﻦ ۾ ﻛﺎﭠﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻓﺮش ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﻫﻦ ﺟﺎ دروازا‬
‫۽ درﻳﻮن ﺟﺮﻣﻦ ﻣﺎﻫﺮن ﮐﺎن ﭠﻬﺮاﻳﻮن وﻳﻮن ﻫﻴﻮن‪.‬‬
‫ﭜﺘﻴﻮن آﺋﻞ ﭘﻴﻨﭧ ۽ ﻧﻘﺶ ﻧﮕﺎر ﺳﺎن ڍﻛﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﮀﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﮔﻠﻦ ﺟﻲ‬
‫ڊراﺋﻴﻨﮓ ۽ ﻓﺮﺷﺘﻦ ﮐﻲ ﺳﺠﺎﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﮔﺎﺋﻴﮉ ﺟﻮ ﭼﻮڻ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻ‪ ‬روﺳﻲ‬
‫ﻣﺎﻫﺮن ﮐﻲ ﮔﻬﺮاﻳﻮ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻚ ﻛﻤﺮي ۾ ان ﺟﻲ ﮀﺖ ﻗﻴﻤﺘﻲ ﭘﭥﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ‬
‫ﻫﺌﻲ ۽ ﻣﻮر ﺟﻲ ﭘﺮن ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻤﺮن ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ڊزاﺋﻴﻦ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾ ﻛﻤﺮي ﮐﻲ ﮔﺮم ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬روس‬
‫ﻣﺎن ﺳﺖ ‪) Fuience‬ﻣﭩﻲ ﺟﺎ ﭤﺎﻧﻮ ﺟﻴﻜﻲ ﺳﺮﺧﻲ ﻳﺎ ﺑﺎداﻣﻲ رﻧﮓ ﺟﻲ ﻣﭩﻲ‪ ‬ﻣﺎن‬
‫ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ( ﺟﺎ ﭼﻠﻬﺎ آﻧﺪا وﻳﺎ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭼﻠﻬﺎ اﻧﻔﺮادي ﭨﺎﺋﻴﻠﻦ ﻣﺎن ﭠﺎﻫﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﺑﺮﻗﻲ ﻓﺎﻧﻮس ﺳﺘﻦ ﻫﺎﻟﻦ ۾ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻫﻚ ﺋﻲ وﻗﺖ ۾ ﺑﻠﺒﻦ ﮐﻲ‬
‫روﺷﻦ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃي اﻧﺠﮡ ﻟﮙﺎﺋﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ۾ ‪ 9‬ﻧﻨﮃا وڏا‬
‫ﻛﻤﺮا آﻫﻦ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﻣﻴﺮن ﺟﻲ ﻋﻴﺶ ۽ آرام ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻴﻦ ﺟﺎ ﻗﺼﻪ ﮔﻬﮣﺎ ﺋﻲ‬
‫ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻦ ۽ ﻫﺮ ﺣﻜﻤﺮان ﺟﻲ اﻫﺎ ﻛﻮﺷﺶ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺷﺎﻧﺪار ﺷﺎﻫﻲ ﻫﺎل‪،‬‬
‫ﺷﺎﻧﺪار اﻳﻮان‪ ،‬ﺷﺎﻧﺪار ﺑﺎغ وﻏﻴﺮه ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻘﺼﺪ ﻻ‪ ‬ﻫﺘﻲ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﻬﮣﺎ ﻣﺎﻫﺮ ﻓﻦ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻻ‪ ‬ﻣﻠﻚ ﺟﻲ اﻧﺪران ۽ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﺟﻤﻊ ﻛﻴﺎ وﻳﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺑﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻫﺌﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﻃﺮز ﺟﻮ ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ‪1896‬ع‪1904-‬ع ۾ ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ‪.‬‬
‫ان ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ ﭘﺎﺳﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺳﺎن‬
‫ﻣﻠﻴﻞ ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﺋﻲ ﺣﺼﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ داﺧﻠﻲ دروازو ﺗﻪ ﮐﻠﻴﻞ‬
‫ﻫﻮ ﭘﺮ ﻣﺪرﺳﻮ ﺑﻨﺪ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﭠﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫اﻧﻬﻦ ﻣﺪرﺳﻮ ﮐﻮﻟﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﮔﻬﻤﻲ ورﺗﻮ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اڄ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻮﻛﻞ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ﺗﻮﻫﺎن آﻳﺎ آﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﮐﻮﻟﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮن ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ‪ 14‬ﻛﻤﺮا‪،‬‬
‫‪303‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻫﻚ ﻫﺎل ۽ ﻫﻚ وراﻧﮉو ﻫﻮ‪ ،‬ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ وراﻧﮉي ۾ اﭸﺎ ﺑﻪ ﻟﻴﻜﭽﺮ ڏﻳﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﻲ‪‬‬
‫ﻣﺪرﺳﻮ ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﭤﻨﭛ ﺑﻪ ﺳﺮن ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﭥﻲ ﻛﭥﻲ ﻛﺎٺ‬
‫ﺟﺎ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﭼﺆﻧﻚ ﺗﻲ اﭼﻲ ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻧﻘﺸﻲ ﺟﻮ‬
‫اﻫﮍو ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪو آﻫﻲ ﺟﻮ ان ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﺠﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﭥﻲ اﺳﺎن ﺑﻴﭡﺎ‬
‫آﻫﻴﻮن ۽ ﻛﭥﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ وﭸﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺗﻪ ﭼﺆﻧﻚ ﺟﻲ ﻛﻬﮍي رﺳﺘﻲ ﺗﻲ‬
‫ﺑﻴﻬﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ اوڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻲ ﭤﻴﻨﺪي ۽ اﺳﺎن ﺟﻠﺪي ۽ ﭤﻮرن ﭘﺌﺴﻦ ۾‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ وڏو ﭼﻜﺮ ﻧﻪ ﻛﺎﭨﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬ﺳﻮ ﭼﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ ﻫِﻦ ﻧﻪ ُﻫ ِﻦ روڊ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﮡ ﮐﭙﻲ ۽ اﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺒﺮ ﭘﻮﻧﺪي اﭤﺲ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺧﺎﻟﻲ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻴﻮن ﮔﻬﮣﻴﻮن ﮔﺬرﻧﺪﻳﻮن‪ ،‬ان وﻗﺖ ﺑﻪ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﻧﻪ ﺑﻴﻬﮡ‬
‫ﮔﻬﺮﺟﻲ‪ ،‬ﺳﺎﻣﻬﻮن واري روڊ ﺗﻲ ﺑﻴﻬﻮن ﺗﻪ اﻫﻮ ﺻﺤﻴﺢ رﻫﻨﺪو‪ .‬ﺳﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﭨﺮﻳﻔﻚ‬
‫رﻛﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﭔﺌﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ روڊ ﻛﺮاس‬
‫ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻜﮍو ﭨﻴﻜﺴﻲ وارو اﺳﺎن ﮐﻲ ڏﺳﻲ ﺑﻴﻬﻲ رﻫﻴﻮ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﻜﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﻛﻢ ﻛﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻮ ﺗﺠﺮﺑﻮ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺮي ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻢ ۾ ﻣﺎﻫﺮ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﻫﻦ ﺑﻪ ﺷﺎﻳﺪ اﺳﺎن ﺟﻲ‬
‫ﺷﻜﻞ ڏﺳﻲ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻨﻦ ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﺟﻲ ﺿﺮورت آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻦ ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ‪ Kibla Tozebog Palace‬ڏاﻧﻬﻦ وﭸﮣﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ ﺑﻪ ﺣﺎﻣﻲ‬
‫ﭜﺮي اﺳﺎن ﺳﻮار ﭤﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫)‪:(Kibla Tozebog Palace‬‬ ‫ز ﺐﺌغ‬ ‫ﺑ‬

‫ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ڏﮐﮡ اوﻟﻬﻪ ۾ ﺷﻬﺮ ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﮐﺎن‬
‫ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڍاﺋﻲ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﭨﻦ رﻫﺎﺋﺸﻲ اﮜﮣﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻣﺸﺘﻤﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ رﻫﺎﺋﺸﻲ ﺟﮙﻬﻪ ڊﮔﻬﻦ ڊﮔﻬﻦ اﻳﻮاﻧﻦ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ۾ ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ‪ ‬ﺳﺮدي‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻣﺴﺠﺪون ﭠﻬﻴﻞ‬
‫آﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ‪ ،‬اﺳﻜﻮل‪ ،‬اﺻﻄﺒﻞ ۽ ﭼﻜﻲ ﺷﺎﻣﻞ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اﭠﻦ ڏﻫﻦ ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ داﺧﻠﻲ دروازي ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪،‬‬
‫ﭘﺮ ڊراﺋﻴﻮر اﺳﺎن ﮐﻲ اﺗﻲ ﻧﻪ ﻻﭤﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻣﺤﻞ ﺟﻮ ﺑﺎغ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ اﻳﺮاﺿﻲ‬
‫۾ ﭘﮑﮍﻳﻞ ﻫﻮ ۽ اﻳﺘﺮو ﻫﻮ ﺟﻮ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ ﭘﻬﭽﻲ ﺗﻪ وﭸﻮن ﻫﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ‬
‫ﺳﻴﺎﺣﺖ ﺟﻲ ﻛﺮي ﻫﻠﮡ ﺟﻲ ﻋﺎدت ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ وﻗﺖ ﺿﺎﻳﻊ ﭤﺌﻲ ﻫﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﻛﺮي ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬واري اﭼﻲ ان اﻫﻢ اﮜﮡ ۾ ﻻﭤﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﺑﺎغ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻚ‬
‫ﺣﻮض ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ۽ اﺗﻲ ﺋﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ رﻫﺎﺋﺸﮕﺎﻫﻪ ﻛﻤﺮا ۽ ﻫﺎل ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ‬
‫ﻫﻚ ﺑﺎغ ۾ ﮔﻬﻴﺮﻳﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﻟﻬﻲ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭤﻮري ﻓﻮﭨﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺑﻪ ﻛﺌﻲ‪ .‬اﺗﻲ‬
‫‪304‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻜﮍو ﺑﻮرﭼﻲ ﺧﺎﻧﻮ ﺑﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻛﺠﻬﻪ رڌي ﭘﻜﻲ ﺟﻲ ﺗﻴﺎري ﺑﻪ‬
‫ﭤﻴﻨﺪي ﻧﻈﺮ آﺋﻲ‪ .‬ﻫﻚ ﻧﻨﮃو ﺣﻮص ﺑﻪ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﮁﻴﻮن ﺑﻪ ﺗﺮن ﭘﻴﻮن‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ‬
‫اﺗﺎن ﺗﺎزﻳﻮن ﻣﮁﻴﻮن ﻛﮃي ﻣﺎﮢﻬﻦ ﮐﻲ ﮐﺎراﺋﮡ ﺟﻮ اﻫﺘﻤﺎم ﭤﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬اﺻﻞ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬
‫اﻫﺎ آﻫﻲ ﺗﻪ اﭴﻜﻠﻬﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺟﺎ ﻫﺎل رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﻴﺎ‬
‫وﭸﻦ ﭤﺎ‪ .‬اﺳﺎن ﺗﻪ ﻣﺤﻞ ﮔﻬﻤﮡ ﺟﻲ ﺳﻠﺴﻠﻲ ۾ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ اﺗﻲ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ان‬
‫ﮐﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻛﺮي ﻫﻼﻳﻮ وﭸﻲ ﭤﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﻫﺎﻟﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف وڌڻ ﺷﺮوع‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﭤﻮري ڏاﻛﮡ ﭼﮍﻫﻲ وراﻧﮉي ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﻲ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ‪ Welcome‬ﻛﻴﻮ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺤﻞ ﺑﻪ ﭔﺎﻫﺮان‬
‫ﭘﻜﻴﻦ ﺳﺮن ﺳﺎن ﻳﻮرﭘﻲ ﻃﺮز ﺟﻮ ﭠﻬﻴﻞ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﮐﻲ ﺳﻨﻬﺮي ۽ ﭘﻴﻨﭧ ﭤﻴﻞ ﮔﺎﻧﭻ‬
‫ﺟﻲ ﻛﻢ ﺳﺎن ﺳﻴﻨﮕﺎرﻳﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪.‬‬
‫دروازا وڏا ۽ وﻳﻜﺮا اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ وچ ﺗﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي ﭘﻴﻨﭩﻨﮓ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ ﺟﺮﻣﻦ ‪ Mennonites‬ﺟﻲ ﻛﺎرﻳﮕﺮن ﭠﺎﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻦ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﻮڻ اﻫﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ روس ﮐﺎن ﺧﻴﻮا ﭘﻬﺘﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﻜﻤﻞ اﻳﺮاﺿﻲ )‪(50x123m‬‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻴﻨﺌﺮ اﺗﻲ ڊاﺋﻴﻨﻨﮓ ﻫﺎل واﻧﮕﺮ ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ رﮐﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭜﺘﻴﻦ ﺗﻲ ﺳﻬﮣﻲ‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻲ ﭼﭩﺴﺎﻟﻲ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﻣﺤﻠﻦ ۾ ﻛﺌﻲ وﻳﻨﺪي آﻫﻲ ۽ ﺳﻮﻧﻬﺮي‬
‫رﻧﮓ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮف ﺳﻮﻧﻬﺮي ﺋﻲ ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻧﮓ ﻫﻮ ﭜﺖ‪ ،‬ﮀﺖ ﭘﺮ‬
‫ﻓﺮﻧﻴﭽﺮ ﺗﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﻧﻬﺮي رﻧﮓ ﺟﻲ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻲ ﺟﻬﻠﻚ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ ﺟﻮ ﮔﻬﮍﻳﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‬
‫ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا‪ ،‬ﺳﻮ اﻧﻬﻦ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ اﭼﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن رﮐﻴﻮ اﺳﺎن ﮐﻲ اﭸﺎ ﮐﺎﺋﮣﻮ ﻧﻪ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻴﭧ‬
‫ﭜﺮﻳﻞ ﻫﻮ‪ ،‬ﺳﻮ ﺟﺎن ﮀﮇاﺋﮡ ﻻ‪ ‬ﺻﺮف ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾‬
‫وﻳﭩﺮ ڏﻳﮃ ﻟﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻫﻚ وڏي ﺑﻮﺗﻞ اﭼﻲ رﮐﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﭨﻦ ﻳﺎ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﺑﻮﺗﻠﻮن‬
‫ﻛﻮﻧﻬﻦ ﺗﻪ ان ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﻫﺎ ﺋﻲ ﭘﻴﺶ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﻣﺠﺒﻮرن اﺳﺎن اڌ اڌ‬
‫ﮔﻼس ﭘﻴﺘﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ڏﻳﻮ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ روڊ ﺗﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ وﭠﮡ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو اﻧﻬﻦ ﮔﻬﺮاﺋﻲ ڏﻧﻲ‪.‬‬

‫ﺐﺌﺊ‬ ‫ﺌز ﺌ‬
‫)‪(Sayid Niyaz Shalikerbai Complex‬‬
‫ﮔﺎڏي‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻲ وري اﺳﺎن اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﻃﺮف ڊراﺋﻴﻮر ﮐﻲ ﻫﻠﮡ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﻠﻮان دروازي ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﺳﻴﺪ ﻧﻴﺎز ﺷﺎﻟﻴﻜﺮﺑﺎﺋﻲ‬
‫ﻣﺴﺠﺪ ۽ ﻣﺪرﺳﻮ ڏﺳﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﻫﻮ اﺗﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 4-3‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮن ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﺷﻬﺮ ﻣﺎن ﮔﺬرڻ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 15‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﻲ وﻳﺎ ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن اﭼﺎن‬
‫‪305‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭘﻠﻮان دروازي ﻣﺎن ﻧﻜﺮون ﻫﺎ ﺗﻪ ﺳﺘﻦ‪ ،‬اﭠﻦ ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻓﺎﺻﻠﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺧﻴﺮ‬
‫اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ‪1830-40‬ع ۾ ﻫﻚ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﺗﺎﺟﺮ ﭠﻬﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﻧﺎﻟﻮ ﺗﺎﺟﺮ ﺳﻴﺪ ﻧﻴﺎز ﺷﺎﻟﻴﻜﺮ ﺑﺎﺋﻲ ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ ﻧﺎﻟﻲ ﻣﺎن ﻇﺎﻫﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫ﺷﺎﻟﻴﻜﺮ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﻄﻠﺐ آﻫﻲ‪ :‬ﭼﺎﻧﻮرن ﺟﻲ ﭘﻮک ﻛﺮڻ وارو‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭼﺎﻧﻮر ﺟﻲ‬
‫ﭘﻮک ۽ وﻛﺮي ۾ ﻣﻬﺎرت رﮐﻨﺪڙ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ دﺷﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ آﻫﻲ ۽‬
‫ﻫﺎﮢﻲ ﻣﺎن ان ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﻋﻤﺎرﺗﻦ ﺟﻮ ذﻛﺮ ﻛﻨﺪي ﻫﻼن ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﺟﻤﻊ‬
‫ﻧﻤﺎز ﺟﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ اﭸﺎ ﻛﻢ ﺑﻪ ﻛﺮي رﻫﻲ آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﺟﻤﻊ ﻧﻤﺎز‬
‫ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭔﺌﻲ ﻧﻤﺒﺮ ﺗﻲ اﭼﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺴﺠﺪ ﻧﻮ )‪ (9‬ﮔﻨﺒﺬ واري ﺳﺮدﻳﻦ ﺟﻲ ﻣﺴﺠﺪ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اﺗﻲ ﻫﻚ ﭼﺎر ﭤﻨﭝﻦ وارو اﻳﻮان‪ ،‬ﻫﻚ ﭔﻪ ﻣﻨﺰﻻ ﻧﻮﻛﺪار ﻣﺪرﺳﻮ ۽ وچ ۾ ﻫﻚ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﻣﻴﻨﺎر آﻫﻲ‪.‬‬

‫)‪(Bikajan Bika Madrasah‬‬ ‫ﺐ ﺌ ﺐ ﺌ ر‬

‫ﻫﺎﮢﻲ وري ﭘﻨﮅ ﭘﻨﮅ ﭘﻠﻮان دروازي ﻣﺎن اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﮔﻬﮍي وري ان ﺟﻲ اﺗﺎ‪/‬‬
‫ﻋﻄﺎ دروازي ﮐﺎن ﻧﻜﺮي ﭼﺆﻧﻚ ﻃﺮف وڌﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﻲ ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﺟﻮ آﻏﺎز ﺧﻴﻮا ﺧﺎن ﺟﻲ ﭘﭩﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ ﻛﺮاﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ اﭸﺎ‬
‫ﺑﻨﻴﺎد ﻣﺲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ ان ﺟﻮ اﻧﺘﻘﺎل ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭼﺌﻦ ﺳﺎﻟﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻦ‬
‫ﻣﺪرﺳﻲ ﺟﻮ ﻛﻢ رﻛﻴﻞ رﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬وري ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ ﺟﻲ ﭜﻴﮡ ﺑﻜﺎ ﺟﻦ‬
‫ﺑﻴﻜﺎ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻣﻜﻤﻞ ﻛﺮڻ ﺟﻮ ﻓﻴﺼﻠﻮ ﻛﻴﻮ‪ .‬ﭘﺮ ان ﺧﺎن ﮐﺎن اﺟﺎزت ﻧﻪ ورﺗﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺗﻌﻤﻴﺮات ﺗﻲ ﭘﺎﺑﻨﺪي ﻟﮙﺎﺋﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻫﮍي ﻃﺮح ﺳﺖ ﺳﺎل‬
‫ﭔﻴﺎ ﻛﻢ رﻛﻴﻞ رﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬ﺟﮇﻫﻦ ﻋﺪاﻟﺖ ﺧﺎن ﮐﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻌﻤﻴﺮ ﻛﺮاﺋﮡ واري‬
‫ان ﺟﻲ ﭜﻴﮡ آﻫﻲ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬اﺟﺎزت ﻣﻠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﻣﺪرﺳﻮ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﺪرﺳﻮ‬
‫ﭠﺎﻫﮡ واري ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ اوﺳﺘﻮ ‪ Avul‬ﻫﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﻣﺪرﺳﻲ ۾ ﺑﻪ ﻫﻚ ﻣﻴﻨﺎر ﻫﻮ‪.‬‬

‫)‪(Tort Shavvaz Complex‬‬ ‫از‬ ‫رت‬

‫ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﺟﻲ ﺗﻌﻤﻴﺮ ‪1875‬ع ۾ ﺷﺮوع ﭤﻲ ۽ ﻣﺤﻤﺪ رﺣﻴﻢ ﺧﺎن ﭔﺌﻲ‬
‫ﺟﻲ دور ﺣﻜﻮﻣﺖ ۾ ‪1885‬ع ۾ ﻣﻜﻤﻞ ﭤﻲ‪ .‬ﻫﻦ وﻗﺖ اﺗﻲ ﭨﻲ ﻣﺪرﺳﺎ‪ ،‬ﻣﺴﺠﺪ‬
‫ﺣﻮض‪ ،‬ﻣﻴﻨﺎر ۽ ﻣﻘﺒﺮو آﻫﻲ‪ .‬ﻋﻤﺎرت ﭼﻮﻛﻨﮉي اﮜﮡ ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﺗﺮﺗﻴﺐ ڏﻧﻲ‬
‫وﺋﻲ آﻫﻲ‪ ،‬اﺗﻲ وﮢﻦ ﺟﻮ ﺗﻌﺪاد ﮔﻬﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﭘﻮري ﻋﻤﺎرت ﺟﻲ ﻣﺮﻛﺰ ۾ ﻣﺴﺠﺪ آﻫﻲ‪.‬‬
‫اﺗﻲ ﭼﺎر ﺻﻔﻦ وارو اﻳﻮان ﺑﻪ آﻫﻲ‪ ،‬ﭨﻲ ﻣﺪرﺳﺎ ﺟﻴﻜﻲ ﮔﻬﮣﻲ ﺣﺪﺗﺎﺋﻴﻦ ڊﭠﻞ ﻫﺌﺎ‪.‬‬
‫ﻫﺘﻲ ﻳﺎﻓﻨﺪ ﻳﺎرج ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ ‪ Yafandiyarj‬۽ ان ﺟﻲ ﭨﻦ ﻓﻮﺟﻲ رﻫﻨﻤﺎﺋﻦ ﮐﻲ دﻓﻦ ﻛﻴﻮ‬
‫‪306‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻫﻦ ﻛﻤﭙﻠﻴﻜﺲ ﮐﻲ ‪) Tort Shavvaz‬ﭼﺎر ﺑﻬﺎدر(‬
‫ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪.‬‬

‫ﮬ )‪(State Puppet Theater‬‬ ‫ﺌ‬

‫اﻫﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺟﺎﻳﻮن ﮔﻬﻤﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﺳﺎن ارادو ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن ﺟﻮ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‬
‫ﺗﻤﺎﺷﻮ ڏاڍو ﻣﺸﻬﻮر آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﭤﻮرو ان ﺟﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻮن ۽ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺷﻮ ﻫﻠﻨﺪڙ‬
‫ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﭨﻜﻴﭧ وﭠﻲ اﭼﻮن ﺳﻮ ﭘﻨﮅ اوڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي‬
‫ﻧﻪ ﻫﻮ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻜﮍو ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻠﻴﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﭔﮅاﻳﻮ اڄ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‪ ‬ﺷﻮ ﺟﻮ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ﻧﺎﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻣﺨﺼﻮص ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺑﺎﻗﻲ اﻫﻮ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي اﭼﺎن ﻗﻠﻌﻲ ۾ ﺋﻲ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ داﺧﻼ ﻓﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ‪ 5-6$‬آﻫﻲ ۽‬
‫درﺧﻮاﺳﺖ ﻛﺮڻ ﺗﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬اﺗﻲ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻣﻴﻮزﻳﻢ ۾ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻴﻮن ﺑﻪ‬
‫رﮐﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ اﺳﺎن ڏﺳﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﻮ ﺑﻪ اﺳﺎن ﺳﺎن ﮔﮇ ﻫﻮ ۽ ﺗﺎرﻳﺦ‬
‫ﭔﮅاﺋﮡ ﺑﻪ ﺷﺮوع ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ازﺑﻜﺴﺘﺎن ۾ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺷﻮ ﺟﻮ ‪ 5‬ﺻﺪي‬
‫ق‪-‬م ۾ رواج ﭘﻴﻮ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻮ ﮔﻬﮣﻮ ﻛﺮي ﻣﻴﻠﻦ ۽ ﻣﻘﺎﻣﻲ ﻣﻮﻛﻠﻦ ﺟﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ۾‬
‫ﭼﺆﻧﻜﻦ ﺗﻲ ڏﻳﮑﺎرﻳﺎ وﻳﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﺘﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﺎ ﻫﺠﻮم ﺟﻤﻊ ﭤﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﺗﮇﻫﻦ‬
‫ﺑﻪ اﻫﻮ اﻳﺘﺮو ﻣﻘﺒﻮل ﻧﻪ ﻫﻮ‪ ،‬ﺗﻴﻤﻮر ﺟﻲ دور ۾ ﻫﻦ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺌﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ‬
‫ﻫﺘﺎن ﺟﺎ ﻣﺎﮢﻬﻮ ۽ اﭼﮡ وارا ﺳﻴﺎح ﺑﻪ ﺷﻮق ﺳﺎن ڏﺳﮡ ﭘﺴﻨﺪ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻛﭟ‬
‫ﭘﺘﻠﻲ ﻫﻚ اﻫﮍي ﻛﺎرﻛﺮدﮔﻲ‪ ‬آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ اﻛﺜﺮ اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﺟﺎﻧﻮر‪ ،‬ﻳﺎ اﻓﺴﺎﻧﻮي‬
‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﺎن ﺑﺮاﺑﺮي رﮐﻨﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﮐﻴﮇاﺋﮡ واري ﺷﺨﺺ‬
‫ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ ﭼﻮرﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﺴﻢ‪ ،‬ﻣﭥﻮ‪ ،‬ﻋﻀﻮا ۽ ﻛﺠﻬﻪ ﺻﻮرت‬
‫۾‪ ،‬ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ۽ اﮐﻴﻦ ﮐﻲ ﺣﺮﻛﺖ ڏﻳﮡ ﺟﻲ ﻻ‪ ‬ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻫﭥﻦ‪ ،‬ﭔﺎﻧﻬﻦ‪،‬‬
‫ﻳﺎ ﻗﺎﺑﻮ ﻛﺮڻ وارن اوزارن ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻴﺨﻦ ﻳﺎ ﺗﺎرن ﺟﻲ ﭼﺮﭘﺮ ﺟﻮ اﻧﺘﻈﺎم ﻛﻨﺪو‬
‫آﻫﻲ‪ .‬ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ اﻛﺜﺮ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻲ ﻛﺮدار ﺟﻲ آواز ۾ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫ان ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﮡ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻲ ﻣﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﺣﺮﻛﺘﻦ ﮐﻲ ﻫﻢ آواز ﻛﻴﻮ‬
‫وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﭤﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻫﻚ ﻗﺪﻳﻢ ﺷﻜﻞ آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻴﻜﺎ ﻗﺪﻳﻢ ﻳﻮﻧﺎن ۾‬
‫‪ 5‬ﺻﺪي ق‪-‬م ۾ ﺷﺮوع ﭤﻲ‪.‬‬
‫ً‬
‫ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‪ ‬ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﻗﺴﻢ آﻫﻦ‪ .‬ﻣﺜﻼ آﮜﺮﻳﻦ ﺟﻮن ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻴﻮن‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﻲ ﻧﻨﮃﻳﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻦ ﮐﻲ ﻫﻚ ﻳﺎ ﻫﻚ ﮐﺎن وڌﻳﻚ آﮜﺮﻳﻦ ﺳﺎن‬
‫ﻛﻨﭩﺮول ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﻮ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻲ اﻧﺪروﻧﻲ ﺣﺼﻲ ﺗﻲ ﻗﺒﻀﻮ‬
‫ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻲ‪ ‬ﭘﺘﻠﻴﻮن ﺳﺎدﻳﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﭔﻴﻮن ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻴﻮن ﺟﻮراﺑﻦ ﻣﺎن‬
‫ﭠﺎﻫﻴﻮن وﻳﻨﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻛﺠﻬﻪ وڏﻳﻮن ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﮐﻴﮇاﺋﮡ واري‬
‫‪307‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺟﻲ ﭔﺎﻧﻬﻦ ڍﻛﺠﻲ وﭸﻲ‪ .‬ﻫﻦ ۾ ﺟﻮراب ﺟﻲ اﻧﺪر ﻫﭣ وﺟﻬﻲ ﻫﻼﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻫﭣ ﮐﻲ ﮐﻮﻟﮡ ۽ ﺑﻨﺪ ﻛﺮڻ ﺳﺎن ﮔﮇ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻨﻬﻦ ﺣﺮﻛﺖ ۾ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ‬
‫۽ ﻫﭣ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﮐﻲ ﻫﻴﮇي ﻫﻮڏي ﻛﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺳﭵﻮ ﻛﻢ ﻫﭣ ﺳﺎن‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﮐﻲ دﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺑﻪ ﭼﺌﺒﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﭨﻴﻮن ﮔﻠﻮو ﻛﭟ‬
‫ﭘﺘﻠﻲ ﻫﻚ ﻗﺴﻢ ﺟﻮ اوﭘﻴﺮا آﻫﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﭙﮍي ﺟﻲ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل‬
‫ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻲ‪ ‬ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﮔﮇ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﺗﻤﺎﺷﻮ ﭘﻴﺶ ﻛﻨﺪي آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﻫﻲ‪ ‬ﺷﻮ ﭼﻴﻦ ﻣﺎن ﺷﺮوع ﭤﻴﻮ‪.‬‬
‫ﭼﻮﭤﻮن ﭘﻨﭻ ۽ ﺟﻮڊي ‪ Punch & Judy‬ﻫﻲ‪ ‬ﻫﻚ رواﻳﺘﻲ ﺑﺮﻃﺎﻧﻮي ﺛﻘﺎﻓﺘﻲ‬
‫ﺷﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻣﺴﭩﺮ ﭘﻨﭻ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ زال ﺟﻮڊي ﺷﺎﻣﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﻫﻦ ۾‬
‫ﻣﺸﻜﺮي ﻣﺬاق ﺟﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﻨﺠﻮن ﻣﻴﺮﻳﻮﻧﻴﭧ ﻛﭟ‬
‫ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﮐﻲ ﻣﻴﺮﻳﻮﻧﻴﭩﺴﭧ ﭼﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﻦ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺟﻲ ﺷﻮ ﮐﻲ‬
‫ﭤﻴﭩﺮن ﻳﺎ ﺗﻔﺮﻳﺤﻲ ﻣﻘﺎﻣﻦ ۾ ڏﻳﮑﺎرﻳﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﭘﻮري دﻧﻴﺎ ۾‬
‫ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ ﺷﻮ ﭤﻴﻦ ﭤﺎ‪ .‬ﻫﺘﻲ ﻫﺮ ﻗﺴﻢ ﺟﻲ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻲ رﮐﻴﻞ ﻫﺌﻲ ﭘﺮ ﭘﻮرا ﻛﭙﮍا‬
‫ﭘﺎﺗﻞ ﻛﭟ ﭘﺘﻠﻴﻮن ﮔﻬﮣﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ .‬ﺷﺎم ﺟﻮ وري ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ان وﻗﺖ‬
‫اﺳﺎن ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ ﻃﺮف ﺟﻮ ﻋﻼﺋﻘﻮ ڏاڍو ﻧﺌﻮن ۽ ﺳﭡﻮ ﻟﮙﻮ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ رﻳﻞ ﮔﺎڏي‪ ‬ﻣﺎن ﻟﭥﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺳﻮ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اﺗﺎن ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ﺑﻪ ڏﺋﻲ اﭼﻮن‬
‫ﺳﻮ ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﺎن ﭘﮁﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﭘﻨﮅ وﭸﻮن ﺗﻪ ﻛﻴﺘﺮو‬
‫وﻗﺖ ﻟﮙﻨﺪو اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ وڌ ۾ وڌ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ‪ 10‬ﻣﻨﭧ ﻟﮙﻨﺪا ۽ اﻫﻮ ﺑﻪ ﭔﮅاﻳﺎﺋﻮن ﺗﻪ روڊ‬
‫ﮐﻲ ڊاﻫﻲ وري ﭠﺎﻫﻴﻮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي ﻛﺠﻬﻪ ﻛﭽﻲ رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻮﻧﺪو‪ .‬ﺳﻮ ﻫﻮﭨﻞ ﻣﺎن ﻧﻜﺮي اوڏاﻧﻬﻦ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﻛﺎﻓﻲ وﻗﺖ روڊ ﺗﻲ ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮐﺎن ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﻗﻠﻌﻲ ﺟﻲ‬
‫ﭘﻠﻮان دروازي ﮐﺎن ﮔﺬرﻧﺪا اﮘﺘﻲ وڌﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﮘﻮﭠﺎﮢﺎ ﮔﻬﺮ ۽ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﺑﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺟﺎ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻴﻦ ﭘﻴﺎ‪ ،‬ﻛﻲ ﻋﻮرﺗﻮن ۽ ﻣﺮد ﮔﻬﺮ ﺟﻲ اﻧﺪر وﻳﭡﻞ ﻫﺌﺎ ﺗﻪ‬
‫ﻛﻲ ﭔﺎﻫﺮ‪ ،‬ﻧﻨﮃا ﻧﻨﮃا دﻛﺎن ﻣﺎﻧﮉﮢﻴﻦ واﻧﮕﺮ ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﮘﻮﭠﻦ ۾ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪،‬‬
‫اﻫﻲ ﺑﻪ ﻫﺌﺎ ۽ ﭔﺎر ﮔﻬﺮن ﺟﻲ ﭔﺎﻫﺮان ﮐﻴﮇن ﭘﻴﺎ اﺋﻴﻦ اﺗﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ‬
‫وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﺘﺎن ڊﭤﻞ روڊ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﻳﻮ‪ ،‬ﭘﻮ‪ ‬ﺗﻪ ﻫﻠﮡ ﺟﻲ رﻓﺘﺎر ۾ ﻛﻤﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ‪.‬‬
‫ﺑﺠﺮي‪ ‬ﺗﻲ ﻫﻠﮡ ﻛﺮي ﭔﻪ ﻗﺪم اﮘﺘﻲ ﮐﮣﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﻚ ﭘﭡﺘﻲ ﺗﻲ ﺗﺮﻛﻲ وﭸﻮن ﭘﻴﺎ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮﭘﻮ‪ ‬وري ﻧﺌﻮن ﭘﻜﻮ روڊ ﭠﻬﻴﻞ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ ،‬اﻫﻮ روڊ ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ ﻻ‪ ‬ﭠﺎﻫﻴﻮ وﻳﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻮ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮐﺎن ﻗﻠﻌﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻚ ﺧﻮﺑﺼﻮرت ﭘﻨﮅ ﻫﻠﮡ ﺟﻮ روڊ ﭠﺎﻫﻲ‬
‫رﻫﻴﺎ آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﺳﻴﺎﺣﻦ ﮐﻲ اﺗﻲ وﭸﮡ ۾ ﻛﺎ ڏﮐﻴﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﭤﺌﻲ‪ .‬روڊ ﺗﻲ ﻛﭥﻲ‬
‫وچ ۾ ﻛﭥﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻛﻴﺎرﻳﻮن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻛﻴﺘﺮن ﺋﻲ ﻗﺴﻤﻦ ﺟﺎ‬
‫‪308‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﮔﻞ‪ ،‬ﺟﻦ ﺟﺎ رﻧﮓ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﺟﻴﻜﻲ اﻧﻬﻦ ﻛﻴﺎرﻳﻦ ۾ ﻟﮙﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﺳﻮا‪‬‬
‫ﺳﻬﮣﻲ ﻛﻴﻜﭩﺲ ﺟﻲ ﻛﻤﻲ ﺑﻪ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﮔﻠﻦ ﺟﺎ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ رﻧﮓ ۽ ﻛﻴﻜﭩﺲ‬
‫ﺳﺎﺋﻲ رﻧﮓ ﺟﺎ ﺗﻤﺎم ﺳﻬﮣﻮ ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﭵﻲ روڊ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﻫﻮﭨﻠﻮن‪،‬‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ‪ ،‬دﻛﺎن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﻋﻼوه ﻛﺠﻬﻪ ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ ادارا‪ ،‬ﺟﻦ ۾ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫زﺑﺎﻧﻮن ﺳﻴﮑﺎرﻳﻮن وﭸﻦ ﭤﻴﻮن‪.‬‬
‫روڊ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﭤﻮري ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮن ﺑﻴﻨﭽﻮن ﺑﻪ ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﺟﻴﺌﻦ ﻛﻮ ﻫﻠﻨﺪي ﻫﻠﻨﺪي ﭤﻜﺠﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﺳﺎﻫﻲ ﭘﭩﻲ ﭘﻮ‪‬‬
‫اﮘﺘﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﺮي ﻳﺎ اﺗﺎن ﺟﻲ ﮔﻠﻦ ۽ ﻣﺎﺣﻮل ﻣﺎن ﻟﻄﻒ اﻧﺪوز ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ‪.‬‬
‫اﻫﻮ رﺳﺘﻮ ﻛﻮ ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ وڏو ﻧﻪ ﻫﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﻚ ﻳﺎ ڏﻳﮃ ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﻫﻮﻧﺪو‪ ،‬اﮘﺘﻲ‬
‫وڌﻧﮅا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭼﻮڌاري ﻧﻨﮃا ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ ﻟﮙﻞ‬
‫ﻫﺌﺎ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺷﺎم ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎن ﭘﺎﮢﻲ اﮀﻲ رﻧﮓ ﺟﻮ ﻧﻜﺮي رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ‬
‫ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻲ روﻧﻖ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﭘﺌﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬رﺳﺘﻲ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ‬
‫ﮐﺎن ﺳﻬﮣﻲ اﻧﺪاز ۾ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ ‪ I love Khiva‬۽ اﻧﻬﻲ ﮐﺎن ﻫﻜﺪم ﭘﻮ‪ ‬اﺳﭩﻴﺸﻦ ﻫﺌﻲ‪،‬‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﭘﺎڻ ﺳﻬﮣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻲ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ ۽ ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن وري‬
‫ﺳﺎﭴﻲ ۽ ﮐﺎﭔﻲ روڊ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﻴﺘﺮي ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﺎ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﻣﺎن ﻫﻚ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۾ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺷﺎم ﺟﻲ ﭼﺎﻧﻬﻦ ﺟﻮ وﻗﺖ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ ۽ ﭤﻚ ﺑﻪ ﻻﻫﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ اﭸﺎن ﻣﺲ‬
‫وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وﻳﭩﺮ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺎرڊ ﮐﮣﻲ آﻳﻮ‪ .‬ﻫﻦ ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﺎﻳﺪ ڊﻧﺮ ﻛﺮڻ‬
‫ﭼﺎﻫﻦ ﭤﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺟﻲ ڊﻧﺮ ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺋﻲ ‪ 7-6‬ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺻﺮف ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻴﺌﻨﺪاﺳﻴﻦ ﺳﻮ ﺟﻠﺪي ﺳﺎن ﻛﺎﻓﻲ اﭼﻲ وﺋﻲ‪ .‬اﻫﺎ‬
‫ﭘﻲ ﭤﻮري ﺳﺎﻫﻲ ﭘﭩﻲ ﭘﻮ‪ ‬روڊ ﺟﻲ ﮐﺎﭔﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻮ روڊ‬
‫اﺳﭩﻴﺸﻦ ﮐﺎن ﺳﮅو ﺷﻬﺮ ﺟﻲ رﺳﺘﻲ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮﻳﻮن ﺋﻲ ﻧﻴﻮن ﻫﻮﭨﻠﻮن‬
‫۽ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ ﺣﺪ ﺗﺎﺋﻴﻦ رﺳﺘﻮ ُﭘﺮ روﻧﻖ ﻫﻮ‪ .‬اﮘﺘﻲ ﻫﻠﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻚ ﭘﺎرڪ ﻧﻈﺮ آﻳﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﮔﻴﭧ ﺟﻲ ﻣﭥﺎن ﻟﮑﻴﻞ ﻫﻮ‪”Xivahokomotiv“ :‬‬
‫)‪ (Istrohat Bogi‬ﻫﻮن ﺗﻪ ﺧﻴﻮا ‪ Khiva‬ﻫﻴﺌﻦ ﻟﮑﺒﻮ آﻫﻲ ﭘﺮ ازﺑﻚ زﺑﺎن ۾ ان ﺟﻲ آڏو‬
‫“‪ ”X‬ﻟﮙﺎﺋﻴﻨﺪا آﻫﻦ ﻳﻌﻨﻲ “‪ ”Xiva‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ داﺧﻠﻲ دروازو ﺑﻪ آرچ واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﮐﺎن ﮔﻮل ﭤﻨﭝﺎ ۽ آﺧﺮ ۾ ﭨﻮﭘﻲ ﭘﺎﺗﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬دروازي ﮐﺎن اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﺗﻪ ﻫﻚ وڏو ﭘﺎرڪ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﭔﺎرن ﺟﻲ ﮐﻴﮇڻ ﺟﻮن ﺳﭛ‬
‫ﺷﻴﻮن ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﭼﻮڏﻳﻞ‪ ،‬ﮔﺴﻜﮣﻴﻮن‪ ،‬ﻧﻨﮃڙا ﻧﻨﮃڙا ﻣﺎڊل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﻣﺸﻬﻮر‬
‫ﺷﻴﻦ ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪ ،‬ﻧﻨﮃڙﻳﻮن ﭘﻠﻴﻮن ۽ ﻫﻚ ڍﻧﮃ ﺑﻪ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ ﻧﻨﮃڙﻳﻮن ﭔﻴﮍﻳﻮن ﺑﻪ‬
‫ﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺟﻦ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ ﭔﺎر وڏا ڍﻧﮃ ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﺟﻮ ﻣﺰو ﻣﺎﮢﻲ رﻫﻴﺎ ﻫﺌﺎ‪ .‬ﻓﺮش ﺳﭵﻮ ﺳﺮن‬
‫‪309‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﺳﺎن ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮ اﺗﻲ ﻧﻨﮃڙا ﻧﻨﮃڙا اﺳﭩﺎل ﺟﻴﺌﻦ اﺳﺎن ﺟﻲ ﻣﻠﻜﻦ ﺟﻲ ﭘﺎرﻛﻦ ۾ ﻫﻮﻧﺪا‬
‫ﻣﺜﻼ‪ :‬ﺳﻨﮓ‪ ،‬آﺋﻴﺲ ﻛﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﺴﻜﻴﭧ‪ ،‬ﻣﻜﺌﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭰﻠﻦ وﻏﻴﺮه ﺟﺎ ﻫﺌﺎ‪.‬‬ ‫آﻫﻦ‪ً ،‬‬
‫ﻫﻚ وڏو ﭼﻮڏول ﺟﻴﺌﻦ ﺳﭝﻨﻲ ﻣﻠﻜﻦ ۾ اڄ ﻛﻠﻬﻪ ﮔﻮل وڏا ﻫﻼﻳﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺟﻦ‬
‫۾ ‪ 30-25‬ﺟﻬﻮﻻ ﻟﮙﻞ ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ۾ وﻳﻬﻲ ﭼﻜﺮ ﺑﻪ ﮐﺎﺋﺠﻲ ۽ ﭘﺮي ﭘﺮي‬
‫ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﺎرڪ ۽ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﺑﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺗﺎن ﮔﻬﻤﻲ وري اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫روڊ ﺗﻲ واﭘﺲ آﻳﺎﺳﻴﻦ ﺟﻴﻜﻮ اﺳﭩﻴﺸﻦ ﺟﻲ آڏو ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺗﻪ رات ﭤﻲ ﭼﻜﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ ﺳﻮ ﻓﺎﺋﻮﻧﭩﻴﻦ ۾ رﻧﮕﻴﻦ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ وارن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ‬
‫ﻻﺋﻴﭧ ﭔﺎري ﮀﮇي ﻫﺌﻲ ۽ روڊ ﺟﻲ ﭔﻨﻬﻲ ﭘﺎﺳﻦ ﺗﻲ ﻟﮙﻞ ﺳﻬﮣﺎ ﺑﻠﺐ ﺑﻪ روﺷﻦ ﻛﻴﺎ‬
‫وﻳﺎ ﻫﺌﺎ ۽ ﻣﺎﺣﻮل ﺑﻠﻜﻞ ﺑﺪﻟﻴﻞ ﻫﻮ‪ .‬ﻫﺮ ﻃﺮف ﻻﺋﻴﭧ ﺟﻲ ﺟﻬﺮﻣﺮ‪ ،‬ﺳﻬﮣﺎ ﺳﻬﮣﺎ ﮔﻞ ۽‬
‫وڻ وﻳﻨﺪي ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻲ وﻗﺖ ﻓﻮﭨﺎﮔﺮاﻓﻲ ﻛﻨﺪا وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻫﺎﮢﻲ رات ﺟﻮ ﻣﺰو ﺑﻪ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮ ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎﺣﻮل ﮐﻲ ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻴﻤﻴﺮا ۾ ﻗﻴﺪ ﻛﺮڻ ﺿﺮوري ﻫﻮ‪ ،‬ﻧﻪ‬
‫ﺗﻪ اﻫﺎ ﺗﻪ رات ﺟﻲ ﻣﺎﺣﻮل ﺳﺎن ﻧﺎاﻧﺼﺎﻓﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﮀﻮ ﺗﻪ رات ﺟﻮ ﺑﻪ ﻗﺪر ﻛﺮڻ ﺿﺮوري‬
‫آﻫﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﻫﺎ رات ﺋﻲ آﻫﻲ ﺟﻴﻜﺎ اﺳﺎن ﮐﻲ اﻫﻮ ﻣﻮﻗﻌﻮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻛﺮي ﭤﻲ ﺗﻪ‬
‫ڏﻳﻨﻬﻦ ﺟﻮ ﻣﺤﻨﺖ ﻛﺮڻ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬رات ﺟﻮ ﺳﻜﻮن ﺟﻲ ﻧﻨﮉ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫اﺳﺎن ﺻﺒﺢ ﺟﻮ وري ﺗﺎزه ﺗﻮاﻧﺎ ﭤﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻛﻢ ۾ ﻣﺸﻐﻮل ﭤﻲ وﭸﻮن ﭤﺎ‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي وري ﻗﻠﻌﻲ ۾ داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ ﻫﻮ ﻳﺎ دﻳﺮ ﭤﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻤﺠﻬﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻧﻪ‬
‫ﺑﻨﺪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﺠﻲ ﭘﺮ ﺷﻜﺮ آﻫﻲ ﺗﻪ ﮐﻠﻴﻞ ﻫﻮ ﭘﺮ ﭔﺎﻫﺮ ﺳﭛ ﺟﮙﻬﻪ ﭜﺮﻳﻞ ﻫﺌﻲ ۽ اﺳﺎن‬
‫ﮐﻲ اﻧﺪر ﺋﻲ وﻳﻬﮣﻮ ﭘﻴﻮ‪ .‬ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ اﺳﺎن ﺟﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ واﭘﺴﻲ ﻫﺌﻲ‪.‬‬
‫ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺟﻲ رواﻧﮕﻲ ‪ 9-35‬ﺑﺠﻲ ﻫﺌﻲ‪ ،‬اﻫﺎ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺷﻬﺮ ‪ Urgench‬ﻣﺎن رواﻧﻲ‬
‫ﭤﻴﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻫﻮ ﺷﻬﺮ ﺧﻴﻮا ﮐﺎن ‪ 33‬ﻛﻠﻮﻣﻴﭩﺮ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﻮ‪ .‬اﺗﻲ ﭘﻬﭽﮡ ۾ اڌ‬
‫ﻛﻼڪ ﺟﻲ ﺿﺮورت ﻫﺌﻲ ﺳﻮ اﺳﺎن ‪ 7:00‬ﺑﺠﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﺎن رواﻧﺎ ﭤﻴﮣﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﻲ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬ﺟﻮ رات ﺋﻲ ﭼﺌﻲ ﮀﮇﻳﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻲ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﻫﺘﺎن‬
‫‪ 8:00‬ﺑﺠﻲ ﻧﻜﺮو اڌ ﻛﻼڪ ﺟﻮ ﺳﻔﺮ آﻫﻲ‪ ،‬اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺑﻪ اﻳﺘﺮو وڏو ﻧﺎﻫﻲ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫آرام ﺳﺎن ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪو‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﭤﻮري وﻗﺖ ﺟﻲ ﮔﻨﺠﺎﺋﺶ ﺿﺮور رﮐﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫ﺟﻴﺌﻦ واٽ ﺗﻲ ﻛﺎ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﭤﺌﻲ ﺗﻪ ان ﻣﺴﺌﻠﻲ ﮐﻲ آرام ﺳﺎن ﻣﻨﻬﻦ ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮن‪.‬‬
‫ﺑﻬﺮﺣﺎل ﻫﻮﭨﻞ وارن ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﺳﺎڍي ﮀﻬﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻧﺎﺷﺘﻮ ﺗﻴﺎر‬
‫ﻛﺮي ڏﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻮﻫﺎن ‪ Breakfast‬ﺟﻲ ﻛﻤﺮي ۾ اﭼﻲ وﭸﺠﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﺋﻴﻦ ﺋﻲ‬
‫ﻛﻴﻮ‪ .‬ﺻﺒﺢ ﺟﻮ اﭤﻲ ﺗﻴﺎر ﭤﻲ ﻛﻤﺮي ﻣﺎن ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ۽ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﻣﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﭔﺎﻫﺮ‬
‫ﻧﻜﺮي آﻳﺎﺳﻴﻦ ﭨﻴﻜﺴﻲ دروازي ﺗﻲ ﺑﻴﭡﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ رﮐﻴﻮﺳﻴﻦ ﭘﺮ‬
‫ﺟﮇﻫﻦ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏاڍو ﺳﻲ‪ ‬ﻫﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﮔﺮم ﺳﺎﻣﺎن ﺗﻪ ﺑﻴﮓ ۾ ﺑﻨﺪ ﻛﺮي‬
‫‪310‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﭼﻜﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺻﺒﺮ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻴﻮ اﺳﺎن روز ﭤﻮرو دﻳﺮ ﺳﺎن ﻳﻌﻨﻲ ‪ 9:00‬ﺑﺠﻲ‬
‫ﻧﻜﺮﻧﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﺷﺮوع ۾ ﭤﻮري ﻫﻠﻜﻲ ﺳﺮدي ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﮔﺮﻣﻲ ﭤﻲ‬
‫وﻳﻨﺪي ﻫﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﺞ ﺟﻲ ﮔﺮﻣﻲ ۾ ﺗﭙﺶ ﻛﺎﻓﻲ ﻫﻮﻧﺪي ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺣﺎل‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ۾ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ان ۾ ﺑﻪ ﺳﺮدي ﻟﮙﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ اڌ ﻛﻼڪ ﺟﻲ‬
‫اﻧﺪر اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﮔﻴﭧ ﺗﻲ ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ۽ ﭨﻜﻴﭧ ڏﻳﮑﺎري اﻧﺪر‬
‫داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﻴﻠﭧ ﺗﻲ رﮐﮡ ﻻ‪ ‬ﺑﻴﭡﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏاڍي رش ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن‬
‫ﮐﺎن اڳ ﻫﻚ ﻓﻼﺋﻴﭧ روس ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﻲ ﭤﻴﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ان ﺟﻲ ﻣﺎﮢﻬﻦ وٽ اﻳﮇو‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﻫﻮ‪ ،‬ﺟﻮ ﻟﮙﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻣﺎﮢﻬﻦ ﺟﻮ ﺧﻴﺎل ﻫﻮ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﺎن اڄ ﻧﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﻴﻮن ﺗﻪ‬
‫ﻛﮇﻫﻦ ﻛﻴﻮن؟ وارو ﺣﺴﺎب ﻫﻮ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﭼﻴﻨﻲ ﭼﻮﮢﻲ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﺳﻔﺮ‬
‫ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﮣﻮ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ ﭘﺎڻ ﺳﺎن ﺳﺎﻣﺎن ﮔﻬﭧ رﮐﻮ‪ ،‬زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺰو وﭠﮣﻮ ﻫﺠﻲ ﺗﻪ دل‬
‫۾ ارﻣﺎن ﮔﻬﭧ رﮐﻮ‪”.‬‬
‫ﭘﺮ ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ اﻫﻲ ﺳﭛ واﭘﺎري ﻫﺠﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﺳﺎﻣﺎن وﭠﻲ‬
‫وﻳﻨﺪا ﻫﺠﻦ‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺷﺎﻫﺮاﻫﻪ رﻳﺸﻢ ﺟﻲ ﻛﺮي ﺧﻴﻮا ﺷﻬﺮ ﺗﺠﺎرت ﺟﻲ‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﮔﻬﮣﻮ ﺋﻲ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﻮ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﺳﺎﻣﺎن ڏﺋﻲ ﺑﻮرڊﻧﮓ ﻛﺎرڊ ﺟﻲ ﻛﺎﺋﻮﻧﭩﺮ‬
‫ﺗﻲ ﺑﻪ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻪ اﻫﺎﺋﻲ رش ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺑﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﻫﺘﻲ ﻛﺮﺳﻲ‪‬‬
‫ﺗﻲ ﭤﻮرو اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭘﺎﮢﻬﻲ ﺳﮇي وﭠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺳﺎن اﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ‬
‫ﻛﻼڪ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭘﺎﮢﻬﻲ ﺳﮇي ورﺗﻮ‪ .‬اﺗﺎن ﻓﺎرغ ﭤﻲ ﭘﻮ‪ ‬ﻫﻚ وڏي ﻫﺎل‬
‫۾ اﭼﻲ وﻳﭡﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬اﺗﻲ ﺑﻪ رش ﻫﺌﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻛﺮﺳﻲ ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮڻ واري دروازي‬
‫َوٽ ﻣﻠﻲ‪ ،‬اﺗﺎن ﺟﻴﻜﻮ ﭔﺎﻫﺮ وﭸﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ دروازو ﮐﻠﻲ ﭘﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﮇي ﭤﮅي ﻫﻮا اﭼﻲ‬
‫ﭘﺌﻲ ﺟﻮ ﺻﻔﺎ ڏﻛﮣﻲ وﭠﻲ وﭸﻲ ﭘﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺗﻲ اﺗﺎن ﺋﻲ ﭘﻨﮅ وﭠﻲ وﭸﻦ‬
‫ﭘﻴﺎ‪ .‬ا� ا� ﻛﺮي اﺳﺎن ﮐﻲ ﺑﻪ ﺳﮇ ﭤﻴﻮ ۽ اﺳﺎن ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻜﺮي ﻓﻼﺋﻴﭧ ۾ ﺳﻮار‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﭤﻮري ﮔﺮﻣﻲ ﻣﻠﻲ اﮐﻴﻮن ﮐﻠﻴﻮن ۽ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ڏاﻧﻬﻦ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﻨﻲ ﻛﻼڪ ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي رﮘﻮ ﻛﻮﻟﮉ ڊرﻧﻚ‬
‫ﭘﻴﺶ ﻛﻴﺎﺋﻮن ﻣﻮن ﺗﻪ ﻧﻪ ورﺗﻲ ﺟﻮ اڳ ۾ ﺋﻲ اﻳﺘﺮي ﭤﮅ ﻟﮙﻲ ﭼﻜﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻮ‬
‫وڌﻳﻚ ﭤﮅ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﮔﻬﺮﺟﻲ ﭘﺮ رﻓﻴﻊ ﭘﻴﺘﻲ ۽ اﭼﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫اﺗﺎن ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻲ اﺗﻲ‬
‫ﺑﻜﻨﮓ ﭤﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ڏﭠﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭴﮡ ﻫﻮﭨﻞ ۾ راﻛﺎس‬
‫ﮔﻬﻤﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻛﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻧﻈﺮ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ آﻳﻮ ﻫﻮن‪ ‬ﺗﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻫﻦ ﻫﻮﭨﻞ ۾ اﺳﺎن رش‬
‫ڏﭠﻲ ﭘﺮ وري ﺑﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ اﻧﺪر داﺧﻞ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﻚ وﻳﭩﺮ ﻫﻮ ۽ رﺳﭙﻴﺸﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻫﻜﮍو ﺋﻲ ﻣﺎﮢﻬﻮ ﻣﻮﺟﻮد ﻫﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺗﻪ اﺗﻲ وﻳﻮ ﻣﺎن ﻻﺋﻮﻧﭻ ۾ ﺻﻮﻓﻲ ﺗﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺲ‪.‬‬
‫رﻓﻴﻊ ان ﺳﺎن ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻴﻨﺪو رﻫﻴﻮ ۽ ﻣﻮن ﮐﻲ اﺣﺴﺎس ﭤﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺎ ﮔﮍﭔﮍ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﺎن اﺗﻲ‬
‫‪311‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫اوڏاﻧﻬﻦ وﻳﺲ ﺗﻪ رﻓﻴﻊ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ روڊ ﺗﻲ ﮔﺮم ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻻﺋﻴﻦ ﮐﻮﻟﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﺮﻣﺖ‬
‫ﭤﻲ رﻫﻲ آﻫﻲ ﺳﻮ ﻫﻮﭨﻞ ۾ﮔﺮم ﭘﺎﮢﻲ ﻛﻮﻧﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ ﭼﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﺗﻮﻫﺎن رﻫﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﭤﺎ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﻤﺮو ڏﺋﻲ ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﭘﺮ اﻫﮍي ﺳﺮدي ۾‬
‫ﮔﺮم ﭘﺎﮢﻲ‪ ‬ﮐﺎﻧﺴﻮا‪ ‬ﻛﻴﺌﻦ ﮔﺬارو ﭤﻴﻨﺪو ‪ .‬رﻫﮡ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﻮ‪ ‬اﺗﺎن ﺋﻲ رﻓﻴﻊ‬
‫ﺳﭩﻲ ﻫﻮﭨﻞ وارن ﺳﺎن ﻓﻮن ﺗﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎ اﺳﺎن وٽ ﻛﻤﺮو ﺧﺎﻟﻲ آﻫﻲ‬
‫ﭜﻠﻲ ﺗﻮﻫﺎن اﭼﻲ وﭸﻮ اﻫﺎ ﻫﻮﭨﻞ ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﻣﻨﭧ ﺟﻲ ﻓﺎﺻﻠﻲ ﺗﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ‬
‫ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ اوڏاﻧﻬﻦ ﭘﻨﮅ ﻧﻪ وﭸﮡ‬
‫ﭼﺎﻫﻴﻮن ﭘﻴﺎ ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ اﺳﺎن وٽ ﺳﺎﻣﺎن ﺑﻪ اﻳﺘﺮو ﻧﻪ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ روڊ ﻛﺮاس‬
‫ﻛﺮڻ ﻣﻬﻞ ﭤﻮري ﺗﻜﻠﻴﻒ ﭤﻴﻨﺪي آﻫﻲ ﺳﻮ ﭨﻴﻜﺴﻲ‪ ‬۾ ﺋﻲ اﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺳﭩﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ‪ ،‬رﻓﻴﻊ رﺳﭙﻴﺸﻦ ﺗﻲ وﻳﻮ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ‬
‫ﻛﻼڪ ﮐﻦ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻮﻧﺪو ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﻤﺮو اﭸﺎن ﻫﺎﮢﻲ ﺧﺎﻟﻲ ﭤﻴﻮ آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻮ ﺻﻔﺎﺋﻲ ﭘﺌﻲ ﭤﺌﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻣﻮن ﮐﻲ اﭼﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﻫﻮن‪ ‬ﺑﻪ ﭼﻴﻚ آﺋﻮٽ ﭨﺎﺋﻴﻢ ‪12:00‬‬
‫ﮐﺎن ‪ 2:00‬ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬۽ اﻛﺜﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﺑﻪ اﺳﺎن اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭨﺎﺋﻴﻢ ﺗﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾‬
‫ﭘﻬﭽﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﻫﻮ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬اﺳﺎن ذﻫﻨﻲ ﻃﻮر ﺗﻲ ﺗﻴﺎر ﻫﻮﻧﺪا آﻫﻴﻮن‬
‫ﺗﻪ ﻛﻤﺮو ﻫﻚ ﻳﺎ ﭔﻲ ﺑﺠﻲ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﻣﻠﻨﺪو ۽ اﺳﺎن اﻫﻮ وﻗﺖ ﻻﺋﻮﻧﺞ ۾ ﺋﻲ ﮔﺬارﻳﻨﺪا‬
‫آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻛﮇﻫﻦ وري‪ ،‬ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ﺳﺘﻴﻦ ﻳﺎ اﭠﻴﻦ ﺗﺎﺋﻴﻦ ﭘﻬﭽﻨﺪا آﻫﻴﻮن‬
‫ﺗﻪ ﺳﺎﻣﺎن رﺳﻴﭙﺸﻦ وارن ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ ﻛﺮي اﺳﺎن ﮔﻬﻤﮡ ﻫﻠﻴﺎ وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻮ‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ اﺳﭩﻮر روم ۾ رﮐﻲ ﮀﮇﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺧﻴﺮ وري رﻓﻴﻊ ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫اﭤﻴﻮ ﻣﻮن ﭘﮁﻴﻮﻣﺎﻧﺲ ﺗﻪ وري ﮀﺎ ﭤﻴﻮ؟ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮاب ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻲ ﭨﻴﺴﭧ‬
‫‪ PCR‬ﺑﻪ ﻛﺮاﺋﮣﻲ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺑﺎري ۾ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻛﺮي اﭼﺎن‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻦ‬
‫ﭔﮅاﻳﺲ ﺗﻪ ﻛﻮ ﺑﻪ ﻣﺴﺌﻠﻮ ﻛﻮﻧﻬﻲ‪ ،‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻮﻧﺪاﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ اﭼﻲ ﭨﻴﺴﭧ‬
‫ﻛﺮي وﻳﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺗﻮﻫﺎن ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻛﮇﻫﻦ ﻛﺮاﺋﮣﻲ آﻫﻲ رﻓﻴﻊ‬
‫ﭼﻴﺲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻓﻼﺋﻲ دﺑﺌﻲ اﻳﺌﺮ ﻻﺋﻦ ۾ وﭸﮣﻮ آﻫﻲ‪ .‬ﺳﻮ اﻫﻲ ﺗﻪ ‪ 48‬ﻛﻼﻛﻦ‬
‫ﺟﻲ اڳ ۾ ﭨﻴﺴﭧ ﮔﻬﺮن ﭤﺎ‪ ،‬ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﻣﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻓﻮن ﻛﻴﺎن ﭤﻮ ﻫﻮ ﮔﻬﮣﻮ‬
‫ﻛﺮي رات ﺟﻮ ڏﻫﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﭨﻴﺴﭧ ﻛﺮڻ اﻳﻨﺪا آﻫﻦ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻓﻮن ﺗﻲ ﮘﺎﻟﻬﺎﻳﻮ ۽ اﻧﻬﻦ‬
‫اﻫﻮ ﺋﻲ ڏﻫﻪ ﺟﻮ و ﻗﺖ ﭔﮅاﻳﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﭸﺎن اﺗﻲ ﺋﻲ ﺑﻴﭡﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ وﻳﭩﺮ اﭼﻲ ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ ﻛﻤﺮو ﺗﻴﺎر ﭤﻲ وﻳﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ رﺳﻴﭙﺴﭧ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻮ‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮡ ۽ رﻓﻴﻊ ﺟﻲ ﺣﻮاﻟﻲ روم ﺟﻮ ﻛﺎرڊ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ۽ ﭔﮅاﻳﺌﻴﻨﺲ ﺗﻪ ‪ 15‬ﻓﻠﻮر ﺗﻲ‬
‫ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻮ ﻛﻤﺮو آﻫﻲ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﻣﻮن ڏي ورﻳﻮ ۽ ﻫﻠﮡ ﻻ‪ ‬ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﻣﺎن اﭤﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺳﺎن‬
‫ﻫﻠﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﻟﻔﭧ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﻟﻔﭧ ﭘﻮري ﺷﻴﺸﻲ ﺟﻲ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ‬
‫ﺳﭵﻲ ﺷﻬﺮ ﺟﻮ ﻧﻈﺎرو ﻛﻨﺪا وﭸﻲ ‪ 15‬ﻓﻠﻮر ﺗﻲ ﻛﺎرﻳﮉور ۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻮ‬
‫‪312‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﻤﺮو ﻟﻔﭧ ﺟﻲ ﺑﻠﻜﻞ ﺳﺎﻣﻬﻮن ﻫﻮ اﺗﻲ اﭼﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ ﭘﻮﻳﺎن وﻳﭩﺮ ﺑﻪ اﭼﻲ در‬
‫ﮐﮍﻛﺎﻳﻮ‪ .‬اﻫﻮ ﺳﺎﻣﺎن ﮐﮣﻲ آﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﺎﻣﺎن ﺳﻴﭧ ﻛﺮي وري ﻫﻴﭟ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‬
‫ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ ﭘﻴﭧ ﭘﻮﭴﺎ ﺟﻮ ﻛﺮﮢﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻣﺎن ذﻛﺮ ﻛﺮي ﭼﻜﻲ آﻫﻴﺎن ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﻫﻚ‬
‫ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺗﻲ اﺳﺎن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً رات ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ وﻳﻨﺪا‬
‫ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ﭔﺌﻲ دﻓﻌﻲ ﺑﻪ دل ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻮن ﺳﻮ ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﺧﻴﻮا ۾ ﺋﻲ ﭼﻴﻮ‬
‫ﻫﻮ ﺗﻪ اﺗﻲ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﺟﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﻫﻠﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﺎن اوڏاﻧﻬﻦ ﺋﻲ رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ اﻫﻮ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭘﻮﻳﺎن ﺑﻠﻜﻞ وﻳﺠﻬﻮ ﻫﻮ ﭘﺮ ﻫﺘﺎن اﺳﺎن ﮐﻲ ﭤﻮرو ﭘﺮﺗﻲ ﭘﻴﻮ ان‬
‫وﻗﺖ ﻻﻛﺎﻟﺞ ﺟﻲ ﺷﺎﮔﺮدن ﺟﻲ ﻣﻮﻛﻞ ﭤﻲ ﻫﺌﻲ ﺳﻮ رﺳﺘﻲ ۾ ﺷﺎﮔﺮد ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ‬
‫ﻣﻠﻴﺎ ﺧﻴﺮ اﺳﺎن اﺗﻲ ﻳﻌﻨﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺳﭩﺎف ﭘﻬﺮﻳﻮن وارو ﻧﻪ‬
‫ﻫﺌﻮ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ‪ .‬اﺳﺎن اﻧﻬﻦ ﮐﻲ آرڊر ڏﻧﻮ ﭘﺮ ﮐﺎڌي ڏﻳﮡ ۾ ﺑﻪ ﮔﻬﮣﻮ ﭨﺎﺋﻴﻢ‬
‫ﻟﮙﺎﻳﺌﻮن‪ .‬ﭘﻬﺮﺋﻴﻦ دﻓﻌﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﺳﺮوس ﺗﻜﮍي ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ڏﻳﮃ ﻛﻼڪ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﮐﺎڌو ڏﻧﺎﺋﻮن‪ .‬اﻫﻮ ﮐﺎﺋﻲ وري واﭘﺲ ﻫﻮﭨﻞ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺳﻮﭼﻴﻮﺳﻴﻦ ﺗﻪ اڄ ﺷﺎم‬
‫آرام ﻛﻨﺪاﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺳﻔﺮ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭤﻜﻴﻞ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﻫﻮن‪ ‬ﺳﻔﺮ ﺗﻪ ﻛﻮ‬
‫ﺧﺎص وڏو ﻧﻪ ﻫﻮ ﭘﺮ رات ﺟﻮ ﮔﻬﺮي ﻧﻨﮉ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﺻﺒﺢ‬
‫ﺟﻲ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺟﻲ ﻛﺮي ﭤﻮري ﺑﻴﻘﺮاري ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺳﻮ آرام ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﺎ ﺷﺎم‬
‫ﭔﺎﻫﺮ ﻧﻪ ﻧﻜﺘﺎﺳﻴﻦ ۽ رات ﺟﻮ ﻣﺎﻧﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺮي ﻧﻪ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ‪ 10‬ﺑﺠﻲ‬
‫ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻮ ﭨﻴﺴﭧ ﻛﺮاﺋﮣﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن ‪Gloria Jean’s‬‬
‫‪ Coffees‬ﻫﺌﻲ ۽ اﻫﺎ اﺳﺎن ﺟﻲ ﭘﺴﻨﺪﻳﺪه ﺟﮙﻬﻪ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ .‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﺑﻪ ﻫﻔﺘﻲ‬
‫۾ ﻫﻚ ﭔﻪ دﻓﻌﻮ ﮔﻠﻮرﻳﺎ ﺟﻴﻨﺰ ﺗﻲ ﺿﺮور وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن‪ .‬ﭘﺮ اﺗﺎن ﺟﻮ ﻣﻴﻨﻮ ﻛﺠﻬﻪ ﭔﻴﻮ‬
‫ﻫﺌﻮ ۽ ﭨﻴﺴﭧ ﺑﻪ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎن ﮐﺎن ﭤﻮري ﭔﺌﻲ ﻃﺮح ﺟﻲ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﺟﻴﺘﻮﮢﻴﻚ ﺑﻴﻦ اﻻﻗﻮاﻣﻲ‬
‫ﭼﻴﻦ ۾ ﮐﺎڌي ۾ ﻓﺮق ﻧﻪ رﮐﻴﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﭘﺮ ﻋﻼﺋﻘﻲ ﺟﻲ ﻟﺤﺎظ ﮐﺎن ﻣﺼﺎﻟﺤﻦ ۾‬
‫ﭤﻮري ﭰﻴﺮﭰﺎر ﺿﺮور ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬وارا ﻛﺠﻬﻪ ﻣﺮﭼﻦ ﺟﻮ‬
‫اﺳﺘﻌﻤﺎل ﮔﻬﮣﻮ ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ ،‬ﺧﻴﺮ اﺗﻲ ﮐﺎڌو ﮐﺎﺋﻲ‪ .‬ﻛﺎﻓﻲ ﭘﻲ ﻫﻮﭨﻞ ﺗﻲ اﭼﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻫﻴﭟ ﻻﺋﻮﻧﺞ ۾ ﺋﻲ وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﭼﮡ وﭸﮡ وارن ﺟﻲ روﻧﻖ ڏﺳﻨﺪا رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﭘﻮري ‪ 10‬ﺑﺠﻲ ﻛﻮروﻧﺎ ﭨﻴﺴﭧ ﻛﺮڻ وارا اﭼﻲ وﻳﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﻳﺌﺮ‬
‫ﻻﺋﻴﻦ وارا اﺳﺎن ﮐﺎن ﭨﻴﺴﭧ ‪ 48‬ﻛﻼڪ اڳ ۾ ﺟﻲ ﮔﻬﺮن ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ اﺳﺎن ﺟﻲ وﭸﮡ ۾‬
‫ﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 72‬ﻛﻼڪ ﭠﻬﻦ ﭤﺎ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻏﻠﻂ ﺗﻪ ﻧﻪ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو‪ .‬اﻧﻬﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﻓﻜﺮ ﻧﻪ ﻛﻴﻮ رﮘﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺟﻮ وﻗﺖ ﭔﮅاﺋﻲ ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬اﺳﺎن ان ﺗﻲ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﺣﺴﺎب ﺳﺎن ﻟﮑﻨﺪاﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬اﺳﺎن ﺑﻲ ﻓﻜﺮ ﭤﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ اﻧﻬﻦ ﭨﻴﺴﭧ ﻛﺌﻲ ۽‬
‫‪313‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭼﻴﺎﺋﻮن ﺗﻪ ﺻﺒﺤﺎﮢﻲ ﺷﺎم ﺟﻮ ﭼﺌﻴﻦ ﺑﺠﻲ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ رﭘﻮرٽ رﺳﻴﭙﺸﻦ ﺗﻲ ڏﺋﻲ‬
‫وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﺎﮢﻲ ﺑﺲ اﻫﻮ ﻓﻜﺮ ﻫﻮ ﺗﻪ رﭘﻮرٽ ﺻﺤﻴﺢ اﭼﻲ‪.‬‬
‫اڄ اﺳﺎن ﺟﻮ ﭘﺮوﮔﺮام ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎﻟﻦ ۾ ﮔﻬﻤﮡ ﺟﻮ ﻫﻮ ﮀﺎﻛﺎڻ اﺳﺎن ﻫﻤﻴﺸﻪ‬
‫آﺧﺮي ﭔﻪ ڏﻳﻨﻬﻦ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎﻟﻦ ۾ ﮔﻬﻤﮡ ﻻ‪ ‬رﮐﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﮀﻮ ﺗﻪ آﺧﺮي ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ ﺋﻲ‬
‫اﺳﺎن ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﻧﺌﻲ ۽ ﺳﭡﻲ ﺷﻲ‪ ‬اﺳﺎن ﮐﻲ ﻧﻈﺮ اﻳﻨﺪي‬
‫آﻫﻲ ﺗﻪ ان ﮐﻲ ﺧﺮﻳﺪ ﺿﺮور ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮ اڄ ﻧﺎﺷﺘﻲ ﮐﺎن ﭘﻮ‪ ‬ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ان‬
‫ﺟﻲ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ دروازا ﺟﻲ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ۾ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺟﮇﻫﻦ‬
‫ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﺗﮇﻫﻦ ﺑﻪ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﭔﺌﻲ دﻓﻌﻲ ﺑﻪ ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮ ﻫﺌﻮﺳﻴﻦ ﭘﺮ‬
‫آﺧﺮي ڏﻳﻨﻬﻦ ۾ اﺳﺎن ﺧﺮﻳﺪاري‪ ‬ﺟﻲ ﺣﺴﺎب ﺳﺎن وﻳﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫دوﺳﺘﻦ ﻋﺰﻳﺰن ﻻ‪ ‬ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺗﺤﻔﻪ وﭠﮣﺎ ﭘﻮﻧﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺎل ﻣﺎن ﺧﺮﻳﺪاري‬
‫ﻛﺮي وري ﭔﺌﻲ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل ‪ Mega Planet‬ﺗﻲ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ اﺗﺎن ﺑﻪ ﻛﺠﻬﻪ ﺷﻴﻮن‬
‫ﭘﺴﻨﺪ اﭼﻲ وﻳﻮن‪ ،‬اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪ ﻛﺮي وري ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ﺟﻲ ﺳﭩﻲ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎل‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﺗﻲ ﻓﮉ ﻛﻮرٽ ۾ ﻣﻨﺠﻬﻨﺪ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ واﭘﺲ اﭼﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫رات ﺟﻮ وري ﻫﻮﭨﻞ ﺟﻲ ﭘﺎﺳﻲ ﮔﻬﻤﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭜﺮﺳﺎن‬
‫ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﻫﺌﺎ ﭘﺮ اﻫﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﭘﺴﻨﺪ ﻧﻪ آﻳﺎ‪ .‬وري اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﺳﺎﭴﻲ‬
‫ﭘﺎﺳﻲ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ۽ اﻧﻬﻦ ﺗﻲ ﻛﻴﻞ ﻻﺋﻴﭩﻨﮓ ڏﺳﻲ دل ﭼﻴﻮ ﺗﻪ اﺗﺎن ﭼﻜﺮ ڏﺋﻲ‬
‫اﭼﻮن ﺳﻮ ان ﻃﺮف ﻫﻚ ﺗﺮﻛﺶ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﻧﻈﺮ ﭘﺌﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ داﺧﻞ‬
‫ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻦ ﺟﻮ ﮐﺎڌو اﺳﺎن ﮐﻲ ﮔﻬﮣﻮ ﭘﺴﻨﺪ اﻳﻨﺪو آﻫﻲ اﺳﺎن ﺟﻲ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬
‫ﭘﻬﺮﻳﻮن ﭔﺎﻫﺮﻳﻦ ﻣﻠﻚ ﺟﻲ ﺳﻔﺮن ﻣﺎن ﺗﺮﻛﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻮ‪ ،‬اﺗﻲ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻫﺮ ﮐﺎڌو اﺳﺎن‬
‫ﻣﺜﻼ ﻛﻮﻓﺘﺎ‪ ،‬ﻛﺒﺎب‪ ،‬ﭜﺎﭴﻴﻮن‪ ،‬ﻣﮁﻲ وﻏﻴﺮه‬ ‫ﺟﻲ ﮐﺎڌي واﻧﮕﺮ ﭠﻬﻴﻞ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ً ،‬‬
‫ﺳﻮ اﺗﻲ اﺳﺎن آرام ﺳﺎن وﻳﻬﻲ ﻛﺒﺎﺑﻦ‪ ،‬ﭜﺎﭴﻲ‪ ،‬ﻧﺎن ۽ ﭼﺎﻧﻮرن ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮ ﮐﺎﺋﮡ ۾‬
‫ﻣﺰو آﻳﻮ وﻳﭩﺮ ﺑﻪ ڏاڍو ﺧﻴﺎل رﮐﻲ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺳﻴﺎح آﻫﻦ ﻫﺘﺎن ﺧﻮش ﭤﻲ وﭸﻦ ﺗﻪ ﺳﭡﻮ‬
‫آﻫﻲ‪ .‬آﺧﺮ ۾ ﻣﭡﻲ ﺟﻮ آرڊر ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ۽ ﻣﭡﻲ ۾ ﻫﻨﻦ ﺟﻲ ﮐﻴﺮﮢﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ڏاڍي‬
‫وﮢﻨﺪي آﻫﻲ ﻛﺠﻬﻪ وﻗﺖ ﻻ‪ ‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ ڊاﻟﻤﻦ ﻣﺎل ۾ ﺑﻪ ﺗﺮﻛﻲ‪ ‬ﺟﻮ‬
‫رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﮐﻠﻴﻮ ﻫﻮ اﺗﻲ ﺑﻪ ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺮي اﻫﺎ ﮐﻴﺮﮢﻲ ﺿﺮور ﮐﺎﺋﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﭘﺮ اﻓﺴﻮس ﺟﻮ اﻫﻮ ﮔﻬﮣﻮ وﻗﺖ ﻧﻪ ﻫﻠﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﺧﻴﺮ ﮐﻴﺮﮢﻲ ﮐﺎﺋﻲ وﻳﭩﺮ ﮐﻲ ﺑﻞ ﻻ‪‬‬
‫ﭼﻴﻮﺳﻴﻦ‪ .‬ان ﺑﻞ ڏﻳﮡ ﻣﻬﻞ اﻫﻮ ﭘﮁﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺘﻲ ﻛﻴﺘﺮا ڏﻳﻨﻬﻦ آﻫﻴﻮ‪ .‬رﻓﻴﻊ ان ﮐﻲ ﭼﻴﻮ‬
‫ﺗﻪ ﭔﻪ ﭨﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ آﻫﻴﻮن ﺗﻪ وري ﻫﻦ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ وري ﺑﻪ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﮡ ﻫﺘﻲ اﭼﺠﻮ اﺳﺎن ﺑﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ورﻧﺪي ڏﻧﻲ ﺗﻪ اﻧﺸﺎا� اﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ ۽ ﭘﻮ‪ ‬ﺑﻪ اﺗﻲ وﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﺌﻲ ڏﻳﻨﻬﻦ‬
‫وري رﻫﻴﻞ ﺷﺎﭘﻨﮓ ﻣﺎﻟﻦ ﺟﻮ ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ آﺧﺮي ڏﻳﻨﻬﻦ ﻫﻮ ۽ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﮐﺎن اﮘﺌﻴﻦ ڏﻳﻨﻬﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﻮﭨﻞ ۾ اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﭼﻮڻ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻛﻮروﻧﺎ ﺟﻲ ‪ PCR‬ﺟﻲ‬
‫‪314‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫رﭘﻮرٽ ﺑﻪ اﭼﻲ وﺋﻲ ﻫﺌﻲ ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﭘﮡ ﭔﻨﻬﻲ ﺟﻲ ﻛﻠﻴﺌﺮ ﻫﺌﻲ ﺳﻮ اﻫﻮ ﺑﻪ ﻓﻜﺮ‬
‫ﺧﺘﻢ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻳﻘﻴﻦ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ ﺟﮇﻫﻦ ﻛﻮﺑﻪ‬
‫ﭔﺎﻧﻬﻮن ﻧﻴﻚ ﻧﻴﺘﻲ‪ ‬۽ ﺻﺎف دﻟﻲ‪ ‬ﺳﺎن ﺧﺪا ﮐﺎن دﻋﺎ ﮔﻬﺮﻧﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﺎ ﺿﺮور‬
‫ﻗﺒﻮل ﭘﻮﻧﺪي آﻫﻲ‪ ،‬ﺗﮇﻫﻦ ﺗﻪ ﺧﺪا ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺟﻮ ﻓﺮﻣﺎن آﻫﻲ ﺗﻪ‪“ :‬ﻣﻮن ﮐﻲ ﭘﻜﺎرﻳﻮ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫آ‪ ‬اوﻫﺎن ﺟﻲ ﭘﻜﺎر ﻗﺒﻮل ﻛﻴﺎن‪ ”.‬ﺳﻮ ﻣﻮن ﺑﻪ ا� ﺗﻌﺎﻟﻰ ﮐﺎن دﻋﺎ ﮔﻬﺮي ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ا�‬
‫ﺳﺎﺋﻴﻦ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ ۾ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﺸﻜﻞ ۾ ﻧﻪ وﺟﻬﺠﺎن‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﭘﻮ‪ Shopping Mall Next ‬۽ ‪ Mall Vega Centre‬ﺟﻮ ﺑﻪ ﭼﻜﺮ ڏﻧﻮﺳﻴﻦ‬
‫ﺟﻴﻜﺎ ﺑﻪ ﺧﺮﻳﺪاري ﻛﺮﮢﻲ ﻫﺌﻲ اﻫﺎ ﻛﺮي ﻫﻮﭨﻞ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﺎن ﭘﻮ‪‬‬
‫ﺳﺎﻣﺎن ﭠﺎﻫﻲ ﺑﻴﮕﻦ ﮐﻲ ﺗﺎﻻ ڏﺋﻲ وري آرام ﻛﻴﻮﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ رات ﺟﻮ ﭼﺌﻴﻦ‬
‫ﺑﺠﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻓﻼﺋﻲ دﺑﺌﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﻧﻤﺒﺮ ‪ FZ 1942‬ﺟﻲ ذرﻳﻌﻲ دﺑﺌﻲ رواﻧﻮ ﭤﻴﮣﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫وري رات ﺟﻮ ﭤﻮرو ﮔﻬﻤﻨﺪا وري ﺗﺮﻛﺶ رﻳﺴﭩﻮرﻳﻨﭧ ﺗﻲ ﻣﺎﻧﻲ ﮐﺎﺋﻲ اﭼﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺳﺘﺎﺳﻴﻦ ﭘﺮ ﻧﻨﮉ ﻧﻪ آﺋﻲ‪ .‬آﺧﺮﻛﺎر ﺳﺎڍي ‪ 12‬ﺑﺠﻲ ﻫﻴﭟ ﻟﻬﻲ آﻳﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭨﻴﻜﺴﻲ‬
‫اڳ ۾ ﺋﻲ ﻫﻮﭨﻞ وارن ﮐﺎن ﺑﻚ ﻛﺮاﺋﻲ ﮀﮇي ﻫﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬اﻫﻲ ﺑﻪ ﭼﻮن ﭘﻴﺎ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن‬
‫ﺗﻤﺎم ﮔﻬﮣﻮ ﺳﻮﻳﺮ ﭘﻴﺎ وﭸﻮن ﭘﺮ اﺳﺎن اﺗﺎن رواﻧﺎ ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‬
‫۽ ﭘﻮري وﻗﺖ ﺗﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﺌﻴﻦ )‪ (4‬ﺑﺠﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ اﺗﺎن رواﻧﻲ ﭤﻲ ۽ ﻓﻼﺋﻴﻨﮓ ﺟﻮ وﻗﺖ‬
‫ﭨﻲ ﻛﻼڪ ﭘﻨﺠﺎﻫﻪ )‪ (50‬ﻣﻨﭧ ﻫﻮ ﺳﻮ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﮀﻬﻪ ﭘﻨﺠﺎﻫﻪ ﻣﻨﭩﻦ ﺗﻲ اﭼﻲ دﺑﺌﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﻲ اﺳﺎن ﮐﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﻣﺎن ﻟﻬﮡ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺑﺲ ۾ وﻳﻬﺎرﻳﻮ وﻳﻮ ۽ اﭼﻲ ﻫﻚ ﮔﻴﭧ ﺗﻲ‬
‫ﮀﮇﻳﺎﺋﻮن‪ .‬اﺗﺎن ﭘﻮ‪ ‬ڏاڍو ﻫﻠﮣﻮ ﭘﻴﻮ‪ ،‬ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً اڌ ﻛﻼڪ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻚ ﺟﮙﻬﻪ ﺗﻲ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ﺟﺘﺎن وري ﺑﺲ ﺗﻲ ﭼﮍﻫﮣﻮ ﭘﻴﻮ ۽ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ‪ 20-15‬ﻣﻨﭩﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬اﭼﻲ دﺑﺌﻲ‪‬‬
‫ﺟﻲ ﭘﺮاﮢﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﻟﭥﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻮن ﺟﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻋﺮب ﻋﻤﺎرات ﺟﻲ ﺟﻬﺎز ﺗﻲ‬
‫ﺳﻔﺮ ﻛﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﻟﻬﻨﺪا ۽ ﭼﮍﻫﻨﺪا آﻫﻴﻮن ﭘﺮ ﻫﻲ‪ ‬ﻓﻼﺋﻴﭧ زﻧﺪﮔﻲ‪‬‬
‫۾ ﭘﻬﺮﻳﻮن دﻓﻌﻮ اﺳﺘﻌﻤﺎل ﻛﺌﻲ ﻫﺌﻲ ﺳﻴﻦ‪ .‬وري اﺗﺎن ﺻﺒﺢ ﺟﻮ ڏﻫﻪ ﻟﮙﻲ ڏﻫﻦ‬
‫ﻣﻨﭩﻦ ﺗﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﻧﻤﺒﺮ ‪ FZ-333‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﻫﻦ ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺟﻮ ﻓﻼﺋﻴﻨﮓ ﭨﺎﺋﻴﻢ‬
‫ﭔﻪ )‪ (2‬ﻛﻼڪ ڏﻫﻪ )‪ (10‬ﻣﻨﭩﻦ ﺟﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻗﺖ ﻣﻄﺎﺑﻖ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﭔﻪ )‪(2‬‬
‫ﻟﮙﻲ ڏﻫﻦ )‪ (10‬ﻣﻨﭩﻦ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﮣﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺗﻲ اﭼﻲ ﻫﭣ ۾ رﮐﮡ وارو ﺳﺎﻣﺎن‬
‫ﻣﭥﻲ رﮐﻲ آرام ﺳﺎن وﻳﻬﻲ رﻫﻴﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﭔﺎﻫﺮ ﻛﻴﺘﺮو ﺑﻪ ﮔﻬﻤﺒﻮ آﻫﻲ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﺰو‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ﻫﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﮇﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ وﻃﻦ ﺟﻲ زﻣﻴﻦ ﺗﻲ ﺟﻬﺎز ﻟﻬﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻣﻘﺎﺑﻠﻮ ﻛﻴﺮ ﺑﻪ ﻧﭥﻮ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻲ‪.‬‬
‫ﺳﻮ ان وﻗﺖ ﺧﻮﺷﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﺴﻮس ﭤﻲ رﻫﻲ ﻫﺌﻲ ﻫﻦ ﺳﻔﺮ ۾ اﺳﺎن ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ‬
‫ﺳﺌﻴﭩﺰرﻟﻴﻨﮉ وﻳﺎﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﺗﺎﺷﻘﻨﺪ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺟﮇﻫﻦ ﺟﻬﺎز ‪Take off‬‬
‫ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﺋﻴﻠﻴﭧ اﻋﻼن ﻛﻴﻮ ﺗﻪ واٽ ﺗﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺳﭡﻲ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ ﻛﺮاﭼﻲ ﭘﻬﭽﮡ‬
‫‪315‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﻣﻬﻞ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ اﺋﻴﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﭤﻮرو ﭘﺎﮢﻲ ﻣﻠﻨﺪو ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻠﻜﻲ ﺑﺎرش ﺟﻲ ﭘﻴﺸﻨﮕﻮﺋﻲ‬
‫ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ﭼﻴﻮ ﺗﻪ ﺷﻜﺮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻦ دﻓﻌﻲ ﺟﻴﻜﻮ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻛﻴﻮ اﭤﺌﻮن‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬۾ ﺟﻬﺎز ﺳﻤﻮٿ ﻫﻠﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻫﻮن ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻮن ﺳﻮن ﺟﻲ ﺑﺮﺳﺎت ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ۾‬
‫ﻧﻜﺮﻧﺪا آﻫﻴﻮن ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﭘﻴﻨﮕﻬﻲ واﻧﮕﺮ ﻟﮇﻧﺪو ﮔﻬﮣﻮ آﻫﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺗﻪ ﻫﻦ دﻓﻌﻲ‬
‫ﻣﻮن ﺳﻮن ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﻧﻪ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ آرام ﺳﺎن ﭘﻬﺘﺎ آﻫﻴﻮن‪ ،‬ﺧﻴﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺎﺋﻴﻠﻴﭧ اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫اﻋﻼن ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﺑﻴﻠﭧ ﻻﻫﮡ ﭼﺎﻫﻴﻮ ﺗﻪ ﻻﻫﻲ ﺳﮕﻬﻮ ﭤﺎ‪ .‬ﭘﺮ ﻫﻤﻴﺸﻪ اﻫﻮ ﺑﻪ‬
‫ﭼﻮﻧﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﺟﻲ ﺳﻼﻣﺘﻲ‪ ‬ﻻ‪ ‬ﺑﻴﻠﭧ ﺿﺮوري آﻫﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ ﭘﻮ‪ ‬ﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﭘﻴﺶ‬
‫ﻛﺌﻲ وﺋﻲ ۽ ﻟﻴﻨﮕﮉﻧﮓ ﺟﻮ وﻗﺖ ﺑﻪ اﭼﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ وﻳﺠﻬﻮ‬
‫ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ‪ ،‬ﭘﺎﺋﻴﻠﻴﭧ ﻛﻨﭩﺮول ﭨﺎور ﺳﺎن راﺑﻄﻮ ﻛﻴﻮ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﭼﻴﺲ ﺗﻪ اڄ ﻫﺘﻲ‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﺻﺤﻴﺢ ﻧﺎﻫﻲ ﺳﻮ ﺳﺨﺖ ﻃﻮﻓﺎن ۽ ﺑﺎرش ﻫﻠﻲ ﭘﺌﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﮐﻲ‬
‫ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺮﺿﻲ‪ ‬ﺗﻲ ﮀﮇي ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﻟﻬﮡ ﭼﺎﻫﻲ ﺗﻪ ﻟﻬﻲ ﭘﺮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻨﭩﺮول ﭨﺎور‬
‫وارا ﺑﻠﻜﻞ ﻣﻨﻊ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻨﺪا آﻫﻦ ﺗﻪ ﭘﻮ‪ ‬ﻛﻬﮍي ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ۾ ﺟﻬﺎز ﮐﻲ ﻻﻫﻲ ﻧﭥﻮ‬
‫ﺳﮕﻬﺠﻲ‪ .‬اﺳﺎن ﺳﺎن ﻫﻜﮍو دﻓﻌﻮ ﭘﻬﺮﻳﺎﺋﻴﻦ ﺑﻪ اﺋﻴﻦ ﭤﻲ ﭼﻜﻮ ﻫﻮ ﺗﻪ اﻣﻴﺮﻳﭩﺲ ﺟﻲ‬
‫ﻓﻼﺋﻴﭧ ﺗﻲ آﻳﺎ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﺳﺨﺖ ﻃﻮﻓﺎن ۽ ﺑﺎرش ﻫﺌﻲ‪ ،‬ﺳﻮ ﺟﻬﺎز ﻣﭥﻲ ﺋﻲ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ رخ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻛﻴﻮ ۽ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﮐﺎن واﭘﺲ وﻳﻮ‪ .‬اﺳﻜﺮﻳﻦ ﺗﻲ ﺳﭛ ﻛﺠﻬﻪ ﻧﻈﺮ اﭼﻲ‬
‫رﻫﻴﻮ ﻫﻮ‪ ،‬ﻣﺎن ﺗﻪ ڊﭴﻲ وﻳﺲ ﺗﻪ اﻻﺋﻲ ﺟﻬﺎز اﻏﻮا ﺗﻪ ﻧﻪ ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ‪ ،‬ﭔﻴﺎ ﺑﻪ ﻛﻴﺘﺮاﺋﻲ ﺑﺮا‬
‫ﺧﻴﺎل ذﻫﻦ ۾ ﮔﺮدش ﻛﺮڻ ﻟﮙﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺳﺎن ﺑﻪ ﮘﺎﻟﻬﺎﺋﻲ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ ﺳﮕﻬﺎن ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ‬
‫ﻫﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺑﻪ ﺳﻮاري‪ ‬ﺗﻲ ﺳﻮار ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ ﺧﺒﺮ ﻫﻮﻧﺪي آﻫﻲ ﺗﻪ ﺳﻮاري‬
‫ﺟﻮ وﻗﺖ ﭔﻪ ﻳﺎ ﭨﻲ ﻛﻼڪ آﻫﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﭘﻮرو ﻓﺎﺋﺪو وﭠﻲ ﺳﻤﻬﻲ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪،‬‬
‫ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﺗﻪ ﺧﻮﻧﮕﺮن ﺟﻮ ﭠﻜﺎ‪ ‬ﭘﻴﻮ ﭘﻮي ﻛﺠﻬﻪ دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻣﺴﺎﻓﺮن ۾ ﺑﻲ‬
‫ﭼﻴﻨﻲ ﺷﺮوع ﭤﻲ وﺋﻲ ۽ اﻧﻬﻦ ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﮐﺎن ﭘﮁﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﮀﺎ ﻣﺎﺟﺮا‬
‫آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻣﻮﻗﻌﻲ ﺗﻲ اﻫﻲ ﺑﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﻫﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ ۽ ﭼﻮﻧﺪﻳﻮن آﻫﻦ‪ ،‬ﺗﻪ‬
‫ﻛﺠﻬﻪ ﺑﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ ﺧﻴﺮﻳﺖ آﻫﻲ‪ ،‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬دﻓﻌﻲ ﺗﻪ ﻋﻤﺎن ﺟﻲ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﮐﺎن اﺟﺎزت‬
‫ﮔﻬﺮي اﻧﻬﻦ ﻣﺴﻘﻂ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﺟﻬﺎز ﻻﭤﻮ‪ .‬ﭘﺮ ﺟﻴﺌﻦ ﺋﻲ ﺟﻬﺎز ﻟﭥﻮ ﺗﻪ ﭼﻮڌاري‬
‫اﻧﻬﻦ ﺟﻲ ﻓﻮج ﭰﺮي آﺋﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺳﻤﺠﻬﻪ ۾ ﻧﻪ ﭘﺌﻲ اﭼﻲ ﺗﻪ آﺧﺮﻛﺎر ﻣﺎﺟﺮا ﮀﺎ آﻫﻲ‪.‬‬
‫ﻣﺴﺎﻓﺮن ﺟﻲ ﮔﻮڙ ﺗﻲ رﻓﻴﻊ ﺑﻪ اﮐﻴﻮن ﮐﻮﻟﻴﻮن ۽ ﭘﮁﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ ﮀﺎ ﭤﻴﻮ آﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻮن ﮐﻲ‬
‫ﭼﮍ ﺑﻪ ﻟﮙﻲ ﺗﻪ اﺳﺎن ﻛﻴﮇو ﭘﺮﻳﺸﺎن ﭤﻴﺎﺳﻴﻦ ﻫﻦ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻧﻨﮉ ﭘﻮري ﻛﺮي ورﺗﻲ ﭘﺮ‬
‫ا� ﺟﻮ ﺷﻜﺮ ﺑﻪ ادا ﻛﻴﻢ ﺗﻪ ﮔﻬﭧ ۾ ﮔﻬﭧ اﻫﻮ ﺳﻜﻮن ۾ رﻫﻴﻮ‪ .‬ﭘﻮ‪ ‬اوڏي ﻣﻬﻞ‬
‫ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ اﻋﻼن ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺧﺮاب آﻫﻲ ﺟﻨﻬﻦ ﺟﻲ ﻛﺮي اﺳﺎن‬
‫ﻣﺠﺒﻮرا ﻫﺘﻲ ﺟﻬﺎز ﮐﻲ ﻻﻫﮣﻮ ﭘﻴﻮ ﭘﻮ‪ ‬ﭤﻮرو اﻃﻤﻴﻨﺎن ﭤﻴﻮ‪ .‬ﻓﻮج ﺷﺎﻳﺪ اﻧﻬﻲ‪‬‬‫ً‬ ‫ﮐﻲ‬
‫‪316‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬
‫ﻛﺮي اﭼﻲ وﺋﻲ ﺗﻪ ﻛﺎ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻛﺎري ﺗﻪ ﻧﻪ آﻫﻲ‪ ،‬اﻫﻮ ﺷﺎﻳﺪ ﻗﺎﻧﻮن ﺟﻲ ﻣﻄﺎﺑﻖ‬
‫اﻧﻬﻦ ﮐﻲ ﻛﺮﮢﻮ ﭘﻮﻧﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ اﻫﺎ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﺟﻮ اي ﺳﻲ‬
‫ﺑﻨﺪ ﻛﺮي ﮀﮇﻳﺎﺋﻮن‪ ،‬دروازا ﺑﻪ ﻧﻪ ﮐﻮﻟﻴﺎﺋﻮن ﺳﻮ ﮔﺮﻣﻲ ڏاڍي ﭤﻲ وﺋﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻮ‬
‫ﭘﻴﭩﺮول ﺑﭽﺎﺋﮡ ﭼﺎﻫﻴﻨﺪا ﻫﺌﺎ‪ .‬ﺳﻮ ﻛﻼڪ ﮐﻦ اﺗﻲ ﺋﻲ ﻫﺌﺎﺳﻴﻦ ﭘﻮ‪ ‬ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ اﻋﻼن‬
‫ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﻫﺎﮢﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺻﺤﻴﺢ ﭤﻲ وﺋﻲ آﻫﻲ ۽ اﺳﺎن اﻧﺸﺎ‪ ‬ا� ﻛﻼڪ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪‬‬
‫ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﻗﺎﺋﺪاﻋﻈﻢ اﻧﭩﺮﻧﻴﺸﻨﻞ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪.‬‬
‫ﺧﻴﺮ ﭘﺮ ﻫﻦ وﻗﺖ ﻗﺼﻮ ﭤﻮرو ﭔﻴﻮ ﻫﻮ‪ .‬ﺟﮇﻫﻦ ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﮐﻲ ﻣﻮﺳﻢ ﺟﻮ ﺣﺎل ﭔﮅاﻳﻮ‬
‫وﻳﻮ ﺗﻪ اﻫﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﻛﻮﺷﺶ ۾ ﻫﻮ ﺗﻪ ﻛﻬﮍي ﺑﻪ ﻃﺮح ﺟﻬﺎز ﻻﻫﻴﺎن ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪‬‬
‫ﻛﻮﺷﺶ ۾ ﭔﻪ ﭨﻲ دﻓﻌﺎ ﻫﻴﭟ ﻟﭥﻮ ۽ وري ﺟﻬﺎز ﮐﻲ ﻣﭥﻲ ﮐﮣﻲ وﻳﻮ‪ .‬ﺳﻮ اﻧﻬﻲ‪ ‬دوران‬
‫ﺟﻬﺎز ﻛﻜﺮن ۾ ﭰﺎﺳﻲ ﭘﻴﻮ ۽ اﻫﮍا ﺟﻬﭩﻜﺎ ڏﻧﺎﺋﻴﻦ ﺟﻮ اﺳﺎن ﺳﻤﺠﻬﻴﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺟﻮ‬
‫آﺧﺮي ڏﻳﻨﻬﻦ آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﻮري ﺟﻬﺎز ۾ ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ ﮀﺎﺋﻨﺠﻲ وﺋﻲ‪ ،‬ﺳﭝﻨﻲ ا� ﺟﻮ ﻧﺎﻟﻮ وﭠﮡ‬
‫ﺷﺮوع ﻛﺮي ﮀﮇﻳﻮ‪ .‬ﻫﻮن‪ ‬ﭼﻴﻮ اﻫﻮ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ ﺗﻪ اﻫﮍن ﻣﻮﻗﻌﻦ ﺗﻲ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺧﺎﻣﻮش‬
‫ﭤﻲ وﻳﻨﺪا آﻫﻦ ۽ ﺟﻬﺎز ﺟﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎن ﺗﻌﺎون ﻛﻨﺪا آﻫﻦ ﭘﺮ اﻳﺸﻴﻦ اﻓﺮاﺗﻔﺮي‬
‫ﻛﻨﺪا آﻫﻦ‪ .‬ﺟﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﻛﻨﭩﺮول ﻛﺮڻ اﭸﺎن ﺑﻪ ڏﮐﻴﻮ ﭤﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪ ،‬ﭘﺮ اڄ‬
‫اﻳﺸﻴﻦ ﺟﻮ ﺣﺎل ڏﺳﻲ ﺗﻪ اﻧﻬﻦ ﻛﻴﺘﺮي ﺧﺎﻣﻮﺷﻲ‪ ‬۽ ﺑﻬﺎدري ﺟﻮ ﻣﻈﺎﻫﺮو ﻛﻴﻮ ﺟﻮ‪،‬‬
‫اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮘﺎﻟﻬﻪ ﺗﻲ ﻳﻘﻴﻦ ﭤﻲ وﻳﻮ ﺗﻪ اﻫﺎ ﻳﻮرﭘﻴﻦ ﺟﻲ اﻳﺸﻴﻦ ﺧﻼف ﺧﻮاﻣﺨﻮا ﺟﻲ‬
‫ﭘﺮوﭘﻴﮕﻴﻨﮉا آﻫﻲ‪ .‬ﭘﺮ ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﺟﻲ ﺿﺪ ذري ﮔﻬﭧ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﺎﻫﻪ ﻛﮃي ﮀﮇﻳﻮ ۽‬
‫ﭤﻮري دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﺟﻬﺎز ﻟﻴﮉﻧﮓ ﻛﺮڻ ﺷﺮوع ﻛﺌﻲ دري‪ ‬ﻣﺎن زﻣﻴﻨﻮن ۽ اﻧﻬﻲ‪ ‬۾‬
‫ﭘﻮﮐﻴﻞ ﻓﺼﻞ ﻧﻈﺮ اﭼﮡ ﻟﮙﺎ‪ .‬رﻓﻴﻊ ﺑﻪ ﺳﻮال ﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭼﺎ ﭘﻴﻮ ﭤﺌﻲ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻣﺎن دري‬
‫واري ﭘﺎﺳﻲ وﻳﻬﻨﺪي آﻫﻴﺎن ﺳﻮ ﺳﭵﻮ ﺟﺎﺋﺰو وﭠﻨﺪي آﻫﻴﺎن‪ .‬ﻣﻮن رﻓﻴﻊ ﮐﻲ ورﻧﺪي‬
‫ڏﻧﻲ ﺗﻪ ﻣﻮن ﮐﻲ ﻟﮙﻲ ﭤﻮ ﺗﻪ ﺟﻬﺎز ﻧﻮاﺑﺸﺎﻫﻪ ﺟﻲ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺗﻲ ﻟﻬﻲ ﭤﻮ ۽ ﭤﻮري دﻳﺮ ۾‬
‫ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ ﺑﻪ اﻋﻼن ﻛﻴﻮ‪ .‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺟﻬﺎز ﺟﺎ ﺳﭛ ﻣﻴﺰﺑﺎن ﺑﻪ ﭘﻨﻬﻨﺠﻴﻦ ﺳﻴﭩﻦ ﺗﻲ‬
‫ﻫﺌﺎ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻟﻴﮉﻧﮓ ﻛﺮڻ ﻣﻬﻞ ﻳﺎ اﻳﻤﺮﺟﻨﺴﻲ‪ ‬۾ اﺋﻴﻦ ﺋﻲ ﭤﻴﻨﺪو آﻫﻲ‪ .‬ﺟﻬﺎز‬
‫رﻛﻴﻮ ﺗﻪ ﭘﺎﺋﻠﻴﭧ اﺳﺎن وٽ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻮ ۽ وﻳﭽﺎرو ﻣﻌﺎﻓﻴﻮن وﭠﮡ ﻟﮙﻮ ۽ ﭼﻴﺎﺋﻴﻦ ﺗﻪ‬
‫ﻣﻮن ﺗﻪ ﭘﻮري ﻛﻮﺷﺶ ﻛﺌﻲ ﺗﻪ ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﭘﻬﭽﺎﻳﺎن ﭘﺮ اﻓﺴﻮس ﺟﻮ ﻣﺎن‬
‫اﺋﻴﻦ ﻧﻪ ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻴﺲ ﺧﻴﺮ اﺳﺎن ﺑﻪ اﻧﻬﻲ‪ ‬ﮐﻲ آﭤﺖ ڏﻧﻮ ﺗﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﻧﻪ ﭤﻲ‪ ‬اﻫﻲ‬
‫ﻧﺼﻴﺐ ﺟﻮن ﮘﺎﻟﻬﻴﻮن آﻫﻦ‪ .‬اﺳﺎن ﺟﻲ ﻧﺼﻴﺐ ۾ اﻫﺎ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﻟﮑﻴﻞ ﻫﺌﻲ‪ .‬ﭤﻮري‬
‫دﻳﺮ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ڏاﻛﮡ آﺋﻲ‪ .‬ﺟﻬﺎز ﺳﺎن ﻟﮙﺎﺋﻲ وﺋﻲ ۽ دروازو ﮐﻮﻟﻴﻮ وﻳﻮ‪ ،‬ﺳﭝﻨﻲ ﻣﺴﺎﻓﺮن‬
‫۾ ﺧﻮﺷﻲ‪ ‬ﮀﺎﺋﻨﺠﻲ وﺋﻲ‪ .‬ﺗﻪ زﻧﺪﻫﻪ ﺑﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ ﻫﺘﺎن ﺗﻪ ﭨﻴﻜﺴﻲ ﻛﺮي ﻛﺮاﭼﻲ‪‬‬
‫ﭘﻬﭽﻲ وﻳﻨﺪاﺳﻴﻦ‪ .‬ﭘﺮ ﻧﻮاﺑﺸﺎﻫﻪ اﻳﺌﺮﭘﻮرٽ ﺟﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺟﻮ ﻣﺎﮢﻬﻮ آﻳﻮ ﺟﻨﻬﻦ ﺑﺪﺧﺒﺮي‬
‫ڏﻧﻲ ﺗﻪ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ ﻫﺘﻲ ﻧﻪ ﻻﻫﻴﻨﺪاﺳﻴﻦ ﮀﺎﻛﺎڻ ﺗﻪ ﻫﻲ‪ ‬اﻧﭩﺮﻧﻴﺸﻨﻞ ﻓﻼﺋﻴﭧ آﻫﻲ‬
‫‪317‬‬ ‫ڏـ‬ ‫ـﺌڻ ـ ـ ـ‬
‫ﭘﺎﺳﭙﻮرٽ ﺗﻲ ﭠﭙﺎ ﻟﮙﻨﺪا ﺳﻮ ﺗﻮﻫﺎن ﮐﻲ واﭘﺲ ﻫﻦ ﺋﻲ ﻓﻼﺋﻴﭧ ۾ ﻛﺮاﭼﻲ وﭸﮣﻮ‬
‫ﭘﻮﻧﺪو ۽ اﺳﺎن ﺟﻮ ﺳﻔﺮ اﭸﺎن رﻫﻴﻞ آﻫﻲ‪ ،‬اﻧﻬﻲ‪ ‬وﻗﺖ ﺗﻪ وري ﭤﻮري ﭘﺮﻳﺸﺎﻧﻲ ﭤﻲ ﭘﺮ‬
‫ﺳﻮﭼﻴﻢ ﺗﻪ ﺳﻔﺮ ﮐﺎن ﻧﻪ ﮔﻬﭕﺮاﺋﺠﻲ ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺗﻪ ﺳﭡﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ‪“ .‬ﭼﻨﮉ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ‬
‫ﻛﺮڻ ﺳﺎن ﺋﻲ ﭼﻮڏﻫﻴﻦ ﺟﻮ ﭼﻨﮉ ﭠﻬﻲ وﻳﻨﺪو آﻫﻲ‪”.‬‬
‫ﺣﻀﺮت ﻳﻮﺳﻒ ﻋﻠﻴﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ﻛﺮي ﺷﺎن ۽ ﺷﻮﻛﺖ ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻬﻦ ﻛﺮي ﺳﻔﺮ ﻛﺮڻ ﺳﭡﻲ ﮘﺎﻟﻬﻪ آﻫﻲ‪ .‬ﺻﺮف ﺧﻴﺎل ۽ ﺳﻨﭝﺎل ﺟﻲ ﺿﺮورت‬
‫آﻫﻲ‪ .‬اڄ ﺑﻪ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ اﺳﺎن ﻣﺜﺒﺖ اﻧﺪاز ۾ ﺳﻮﭼﻴﻮن ﺗﻪ زﻧﺪﮔﻲ‪ ‬ﺟﻮ ﻫﻚ ﺗﺠﺮﺑﻮ‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻴﻮ ۽ ﺧﺒﺮ ﭘﺌﻲ ﺗﻪ ﺧﺮاب ﻣﻮﺳﻢ ۾ ﮀﺎ ﺻﻮرت ﺣﺎل ﭤﻲ ﺳﮕﻬﻲ ﭤﻲ‪ .‬ﺧﻴﺮ‬
‫اﺗﻲ ﭘﻮ‪ ‬رﻓﻴﻊ ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﮐﻲ ﭔﮅاﺋﮡ ﺷﺮوع ﻛﻴﻮ ۽ ﻣﻮن ﭘﻨﻬﻨﺠﻲ ﻣﺎﺋﭩﻦ ﮐﻲ‬
‫ﭔﮅاﻳﻮ ﺗﻪ اﺳﺎن ﺧﻴﺮﻳﺖ ﺳﺎن آﻫﻴﻮن‪ .‬ﮀﺎﻛﺎڻ ﺟﻮ ﺳﺎﺋﻨﺲ ﺟﻲ ﺗﺮﻗﻲ‪ ‬ﺟﻲ ﻛﺮي‬
‫اﺳﺎن اﻫﻮ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮم ﻛﺮي ﺳﮕﻬﻮن ﭤﺎ ﺗﻪ ﻫﻴﻨﺌﺮ ﺟﻬﺎز ﻛﭥﻲ آﻫﻲ ﻟﻴﻨﮉ ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ ﻧﻪ‬
‫ﻛﻴﺎﺋﻴﻦ‪ .‬ﺳﻮ ﺟﻴﻜﮇﻫﻦ ﻛﻮ ﭘﻨﻬﻨﺠﻮ ڏﺳﻨﺪو ﻫﻮﻧﺪو ﺗﻪ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﭤﻴﻨﺪو اﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺌﻲ ﺗﻪ ﻣﻨﻬﻨﺠﻮ ڏﻳﺮ وﺻﻴﻊ اﻟﺪﻳﻦ اﻫﺎ ﺣﺎﻟﺖ ڏﺳﻲ ﭘﺮﻳﺸﺎن ﺑﻪ ﭤﻲ وﻳﻮ ﻫﻮ‪.‬‬
‫ﭘﻮ‪ ‬وري ﺟﻬﺎز ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺳﺎڍن ﭨﻦ ﻛﻼﻛﻦ ﮐﺎﻧﭙﻮ‪ ‬ﻫﻠﻴﻮ ۽ ‪ 25‬ﻣﻨﭩﻦ ۾ اﭼﻲ‬
‫ﻛﺮاﭼﻲ‪ ‬۾ ﭘﻬﺘﺎﺳﻴﻦ ۽ ﺧﻴﺮ ﺧﻴﺮﻳﺖ ﺳﺎن ﮔﻬﺮ ﭘﻬﭽﻲ وﻳﺎﺳﻴﻦ‪.‬‬

‫‪318‬‬ ‫ﺌ‬ ‫ﺌن‬ ‫ازﺐ‬

FROM THE EYES OF
A GLOBETROTTER
Travelogue 3
Uzbekistan's Travelogue

By: Safia Ansari

PEACOCK PUBLISHER KARACHI­SINDH
 Book No. 266

All rights reserved.® No part of this publication may be reproduced

in any form without prior permission of the publisher & author.©

PANN PASIYO PERDEH

From The Eyes of A Globetrotter
Travelogue 3
Uzbekistan's Travelogue
By: Safia Ansari
Print run: 1000 copies
Price: Rs. 1500/-
US $ 50/-
Edition: 1st: 2023
Composing: Syed Aafaq Shah
Title : Anum Junejo
anumjunejoo@gmail.com
https://www.facebook.com/Artissance

Printed by:
H & R Printers, Karachi—Sindh
Published by:
Peacock Publishers, Karachi-Sindh
peacockpublishers@gmail.com 0300 2152634

ISBN # 978-627-506-033-8
Book available at:
Karachi: Flat # 404, Rafique Centre, Near Zainab Market, A. H. Road
Saddar. Qamar Aftab. 0300-2152634
Hyderabad: Shop No. 07 Near Kalo Pakorai, Ibrat Press, Hyder Chowk,
Deedaar Shaad Gopang, 0304-3018400
Larkana: Near Bhurgri Plaza, General Post Office, Road Larkana.
Kamran Shaikh. 0315-3578801
Rabel Kitab Ghar: 0307-3471205
Khairpur: Tahzeeb News Agency Panj Gala Chowk, Khairpur Mirs.
Imran Abbasi. 0308-3475569
Sukkur: Al Fatah News Agency. Ashfaq Ahmed. 0300-3293790
Sarang Book World. Ph: 0301-3431537
Dadu: Madani Kitab Ghar. Shoukat Khokhar. 0300-3556788
 PREFACE

The travelogue in hand ‘Pan Pasio Perdeh’ is third in the series of

the author’s chronicle of her travels. During her aforementioned
adventure she, alongwith her spouse has traversed Uzbekistan, in
two separate trips, during 2018 and 2021. Uzbekistan is one of the
five Central Asian countries (former Russian Turkistan), where
during the 19th Century the Victorian Britain and Tsarist Russia tried
to outmaneuver each other. The engagement of the two super powers
has been romanticized by Rudyard Kipling, a Nobel Prize winner in
literature (1907), in Kim his magnum opus, as the ‘Great Game’. After
the breakup of the USSR in 1991; Uzbekistan, Kazakhstan,
Turkmenistan, Tajikistan and Kirghizstan became independent
sovereign states. Amongst these newly founded independent states,
Uzbekistan has the most fertile land; irrigated by the rivers Amu, Syr
Darya along with many small rivers and tributaries. It is also very
rich in natural resources. Before the Russian expansion, the cities of
Tashkent, Samarkand, Bukhara, Khiva and Shahr-e-Sabz which the
scribe has traveled, were part of once Khanates of Khiva, Bukhara
and Kokand. This part of the world flourished during medieval times
as a legendary hub of civilization; producing a number of eminent
philosophers, distinguished religious scholars, noted mathematicians
and astronomers, chemists, scientists, poets, mystics and great empire
builders such as Amir Tamerlane and Zaheer-uddin Muhammad
Babur.
During her first visit to Uzbekistan, the author and her spouse
landed at Tashkent. As her wont, the author has copiously recounted
the history and culture of Uzbekistan; traced back to 3000 BC.
Tashkent, before its occupation by Russia was part of the Kokand
Khanate. The city had survived numerous devastations due to
natural causes as well as foreign invasions. However, after the
Russian occupation in 1865 and especially following the Bolshevik
Revolution of 1917, Tashkent occupied a pivotal position in the
politics of Central Asia. During the 19th Century, the Tsar made this
city a Russian military base camp for his forays further into the other
Khanates. Marques George Nathaniel Curzon ‘Lord Curzon’,

Pann Pasiyo Perdeh 3

President of the Royal Geographical Society (1911-1914), who later
became the Viceroy of India, traversed the entirety of Central Asia.
During 1888, he journeyed by train from London to Samarkand via
Berlin, St. Petersburg, Moscow, the Caspian Sea, the Oxus and
Bokhara. By that time the Trans Caspian Railway reached only up to
Samarkand, therefore Lord Curzon had to get to Tashkent through a
horse drawn carriage which covered 200 miles in 38 hours; the author
covered the same distance by train in 2 hours. For his reminiscences
‘Tales of Travel (1923)’ Curzon was awarded a Gold Medal of Royal
Geographical Society.
Tashkent, being the centre of Russian activities grew into the 4th
largest metropolis of the USSR after Moscow, Leningrad and Kiev
(now the capital of Ukraine). According to the author, Tashkent is a
well planned metropolis, with old architectural beauty as well as
having highly developed modern infrastructure. Most of the ancient
monuments were crumbling when Lord Curzon visited Tashkent in
1888. The photographs of those crumbling memorials taken by Lord
Curzon are duly illustrated in his travelogue. However, in the times
following 1991, as per scribe the subsequent regimes have restored
the old architecture to its pristine beauty and splendor. The Metro, a
state of the art underground railway which impressed the scribe, is
one of the seven subways in the former USSR and the first ever built
in Central Asia. The Metro covers 59.5 kilometers with 13 stations,
designed around a particular theme, reflecting the name of the
station, which the author has described as a piece of modern
engineering marvel. The author found Tashkent bustling with the
most beautiful medieval and modern architecture amid gorgeous
parks, gardens and luxuriant green spaces. She has placed the
cleanliness of the metropolis and other civic facilities, even better
than that available in any western city. The photographs of the
monuments taken by the author have made the travelogue very
attention-grabbing. Besides describing other national monuments of
historical significance, the author has given detailed accounts
regarding mausoleums of renowned mystics/saints, famous
historical mosques, libraries, business malls, theaters and well-
preserved medieval palaces. She has particularly praised the 375
meter tall Tashkent Tower and State Museum of History. The modern
restaurants, world-class hotels and the Uzbek cuisine served there
also find admiration of the couple. She also visited a 16th Century
Mosque where a copy of the Holy Quran is kept. The Holy Quran
was stated to be the same which Hazrat Osman, the third pious

Uzbekistan's Travelogue 4
Caliph was reciting, when he was attacked by the mutineers. After
the annexation of Tashkent by Tsarist Russia, the Holy Quran was
taken to Leningrad and kept in the Tsar’s library.
Dr. Muhammad Hameedullah, an eminent religious scholar,
had met the courageous individual named Ali Akbar Tolchi, a
general in the Tsar’s army who singlehandedly brought the copy of
Holy Quran back to Tashkent. According to the general, after the
Tsar’s defeat, he was able to locate the copy of the holy book from the
Tsar’s library. After securing the copy of Quran, he went straight
away to the city railway station. He got hold of a train engine and
forced its driver to take locomotive to Tashkent as fast as he could;
defying the Russian commanders. As Tashkent was now part of the
USSR; the Bolshevik’s allowed the copy of the holy book to be kept in
the city mosque.
In the next leg of the journey, the couple traveled to the
fabled city of Samarkand located at the heart of Turkistan. Placed on
the Silk Road, Samarkand had experienced many vicissitudes. In fact,
the entirety of Turkestan went through upheavals from time to time;
they either faced onslaughts of foreign invaders or while in relative
peace, its rulers fought dynastic wars. During the 13th Century,
Turkistan as a whole faced the scourge of the Mongol hoards that
time after time burned and depopulated the cities. Unfortunately, the
cause of Mongol depredations into the Muslim world, , was not only
Allauddin Khwarazam Shah’s rebuff to Ganges Khan’s friendly
overtures by killing his goodwill emissaries and the traders coming
from China. According to the 13th Century historian Ibne-Athir, the
main inducement for attack was provided by the Abbasid Caliph
Nasiruddin-ullah, who was under the persistent threat of Khwarzam
Shah. The infuriated Abbasid Caliph, having no muscle to face the
indomitable foe, invited Mongol Khan to invade his enemy. As
result, Ganges Khan not only annihilated the Khwarzam Shahi
Empire and devastated other Muslim kingdoms in Central Asia but
in 1257 Hulagu Khan’s Tartar hoards destroyed in 1258, the
cosmopolitan Baghdad. In 10 days of unremitting violence and
destruction, Baghdad which was a center of learning and the hub of
what is known as the Golden Age of Islam; was completely and
utterly vanquished bringing end to Abbasid Caliphate.
It was during the 14th Century that Samarkand achieved
prominence when Tamerlane made the city his capital. He brought
riches including builders and artisans from all over the conquered
territories and transformed Samarkand into the pearl of Central Asia.

Pann Pasiyo Perdeh 5

Soon after Tamerlane’s death the city once again suffered chaos and
turmoil due to internecine fighting between his heirs. Samarkand
however lost its glory when during the 17th Century; the capital was
shifted to Bokhara. Subsequent to the takeover by the Tsarist regime,
Samarkand gained some significance but massive advancement and
development of the modern infrastructure took place when the USSR
came into existence in 1922.
The author reached Samarkand by train. The journey from
Tashkent to Tamerlane’s legendary capital took two hours which the
author found exceedingly pleasant. She is highly appreciative of the
structural design of the Samarkand Railway Station and the
amenities and services provided to the passengers. According to her,
not only the railway system is most modern and highly efficient but
the passengers were also attended to by extremely polite and
educated stewards who were impeccably attired and well mannered.
According to the author, like Tashkent, Samarkand has also been
enjoying most modern civic amenities that turned this medieval city
into one of the most beautiful metropolis in Central Asia. As pointed
out by the author, the city is bustling with lush green spaces and fine
looking parks full of beautiful plants embellished with a variety of
flowers. Having wide boulevards, most modern buildings, big
shopping malls, super markets and exquisitely furnished hotels and
restaurants side by side with old heritage edifices, the city has
become a tourist’s paradise. Her description of the restored
Tamerlane’s mausoleum, various prominent Madrassahs and
historical mosques is exhilarating. A most attractive place for tourists
is Registan Square; an enormous picturesque landscape which is
located in the city’s centre. It is not a desert or a desolate tract as the
name implies but instead in medieval times was used as a resting
place providing lodging and boarding for the caravans travelling
across the Silk Road. The Registan Square is surrounded by three
massive and impressive edifices of magnificent old seminaries, a
display of impressive and esthetically attractive piece of Uzbek
architecture. The square is now considered as the heart of
Samarkand; therefore, in the night it is illuminated by lights and is
always packed with tourists.
The couple visited the beautiful mausoleum of the Imam Bukhari,
the famous collector of Sahih Hadiths, which is 30 kms from Samarkand.
Thereafter, they drove to the legendary observatory built by Ulugh Beg,
Tamerlane’s grandson, in 1420, which is located at a 45 minutes drive
from Imam Bukhari’s mausoleum. Ulugh Beg is noted for his astronomy

Uzbekistan's Travelogue 6
related mathematics such as trigonometry and spherical geography. He
was a great patron of promoting art, culture and intellectual activities.
They also visited Shah Zindah (living king), a burial place which was
stated to be of Qasim b. Abbas, a cousin of the Prophet Muhammad
PBUH. Qasim b. Abbas was martyred in Samarkand during the reign of
Caliph Muawiya. The walls of the Catacomb are still aglow with a
pageantry of ancient tiles of different striking colors. These historical
monuments which were neglected in the past by the Tsar and USSR have
been well restored by the Uzbek authorities and are now excellent sights
for the tourist’s attraction.
The couple made journey through train from Samarkand to
Bokhara, the city famous for Imam Bokhari, and reiterated all praise for
the timekeeping and services provided at the railway station for the
comfort of the passengers. During 3rd Century BC, Bokhara remained as
the centre of Zoroastrian religion. Bokhara was conquered during
Umayyad times and annexed to the Muslim empire. After Baghdad,
Bokhara became one of the major centers of learning having one
hundred and sixty Madrassahs, where students coming from all over the
Muslim world were provided free education together with lodging and
boarding. These seminaries produced world renowned personalities in
the diverse disciplines. The Tartar hordes repeatedly sacked, burned and
depopulated Bokhara in 1220, 1273 and 1310 leaving the famous bazaars,
mosques, mausoleums and world’s renowned educational institutions in
complete wreck.
The city of Bokhara is divided into old and new quarters. At the
time of the couple’s arrival at Bokhara, the people in the old quarters
were commemorating the festival of Mulla Nasiruddin, a fictional
character who is famous for his wit and sense of humor in the folklore of
Central Asia, Caucasus, Turkey, Afghanistan and Iran. There are
frequent statements about his real life. The traditional site of his tomb is
in the town of Aksheir located in west-central Turkey where
International Nasirddin Hodja Festival is held annually from 5–10 July.
As the city remained the capital of Bokhara Khanate, it was full of
palaces, famous seminaries, including a Madrassah build by Ulugh Beg
and libraries which were attended by renowned scholars such as Imam
Bokhari, Ibne-Sina, Bahaudin Naqshbandi, al-Farabi, Omer Khayyam,
Abu Rehan Al-Brunei and Firdausi et al. Lord Curzon who visited the
area in 1888 described Bokhara as the most interesting city in the world.
He expressed that: “If a person stands atop the castle, and casts his eyes
around he shall not see anything but beautiful green and luxuriant verdure on
every side; so that he would imagine as if the green of the earth and the azure of

Pann Pasiyo Perdeh 7

the heavens were united”. Most of the old palaces and monuments of
historical significance have now been restored by the Uzbek
administration. The author visited most of the monuments and offered
for the reader very fascinating accounts of its historical significance,
architectural beauty and the ceramic tiles used, the glittering of which is
unaffected by the ravages of times. The city of Bokhara has been
declared by UNESCO as world heritage.
In the second voyage to Uzbekistan, the couple again made the city
of Tashkent their starting point. This time the couple visited the burial
place of Prophet Daniyal. He is stated to be a Hebrew Prophet who lived
in Babylon during the Captivity. However, authenticity about his place
of burial in Bokhara is doubtful; as he died much before the Jews were
freed from the captivity after Babylon was conquered by Cyrus the Great
in 539 BC. From here the couple went to Shahar-e-Sabz, known in the
olden days as Kesh, the birth place of Tamerlane. It is situated 80
kilometers from Tashkent. As the name implies, the city is full of
greenery. Though Amir Tamerlane did not make this city his capital, he
always gave full attention to its progress and prosperity. In 1404, Ruy
Gonzales D. Clavijo, the ambassador of King Henry-III of Castile to the
court of Tamerlane passed through Shahar-e-Sabz. The ambassador was
highly impressed by Auq-Serai, a grand palace built by Tamerlane. In his
reminiscence, the ambassador has given a detailed account of the
architecture and tiles of exquisite colors which were used in the walls
and ceilings of this gorgeous palace. Though this beautiful monument
was subsequently destroyed, it has since been restored and now is the
centre of tourists’ attraction. Another significant historical place is the
necropolis where most of Tamerlane’s family members are buried.
Tamerlane also kept a special catacomb in this cemetery for his resting
place, but he was buried by his heirs in Samarkand. Bahauddin
Naqshbandi, the pioneer of Naqshbandi sufi school of thought is also
buried in this graveyard. Besides, the couple has visited many other
monuments of historical significance and has given a fascinated account
of each which will obviously magnetize enthusiasm of the visitors.
The couple thereafter reached Khiva by train via Samarkand and
Bokhara. Bounded on the South by Karakorum Sahara and on the North
by Kyzyl-Kum Sahara, Khiva remained Central Asia’s important hub of
medieval civilization. The city located on the Silk Road, remained the
capital of Khwarazam and then Khanate of Khiva. Under the peace
treaty of 1873 Khiva become a vassal state of Tsarist Russia and
subsequently was overtaken by the Red Army in 1922. The city was
thereafter annexed with Uzbekistan in 1924. Like other cities of Central

Uzbekistan's Travelogue 8
Asia, Khiva also went through several upheavals; the most terrible was
on account of its devastation caused at the hands of Ganges Khan’s
armies. During the 14th Century when Ibn Battuta, the renowned traveler
visited Khiva, he found the city flourishing; bustling with socio-
economic activities. Khiva is divided into old and new quarters. The old
quarter is within the fort area where 56 historical monuments, inclusive
of 24 historical seminaries, two old palaces, and six mausoleums richly
decorated with 3D tiles of exquisite colors, and two Caravan Serais;
which the couple visited and offered for the readers enticing descriptions
of each. The Uzbek government has generously spent funds on
maintaining these old monuments of antiquity thereby attracting lots of
visitors from all over the world. The couple also came across a German
lady researcher, working as the director of Cultural Co-operation
International UNESCO.
According to her research, the 3D tiles used in the monuments
throughout Uzbekistan are in fact Multani tiles. These tiles are also
available in Hamburg and Victoria and Albert Museums. During the 19th
Century Khiva was ruled by enlightened Khans, especially one
Muhammad Rahim Khan who established many seminaries where
besides religious studies, subjects such as mathematics, astronomy and
geography were also taught. It was for these excellent centers of learning
established by the charismatic Khan that the first lithograph printing
press in Central Asia was established in Khiva during 1874. (In India, the
East India Company had established two litho printing presses much
earlier i.e. one at Calcutta in 1777 and another at the small town of
Hooghly in 1778). Sir Alexander Burns who travelled to Bokhara and
Khiva in 1831, narrated that under the stewardship of Muhammad
Rahim Khan, Khiva attained ascendency and was metamorphosed into
an entrepot of commerce and trade. The couple visited the monuments
and narrated for the curiosity of reader’s, the history and architectural
beauty of each elaborately. Every monument has been preserved so well
that the entire fort area gives a look resembling that of a grand museum
of antiquity. UNESCO has thus declared this area as world heritage.
The new quarters of Khiva also have its share of historical
monuments not any less admiring such as Nurullabay and Tozebagh
Palaces with luxuriant gardens and some old popular seminaries. Both of
the aforesaid palaces where Khans of Khiva dwell with their families
build in European style, and the old educational institutions are well
preserved. The author admired of exceptionally high-quality stones and
tiles employed in the construction and the different tiles and colors used
in the decoration of the halls and rooms Tozebagh Palace. The halls of

Pann Pasiyo Perdeh 9

palaces are also adorned with light chandeliers brought specially from
Russia. Nurullabay Palace was built during 1896-1904. For its decoration
experts and materials were imported from Europe. Though one of its
halls is now used as a restaurant where food and drinks are served to the
tourists and visitors, the beauty and splendor of the frescos on the walls
and ceiling are unaffected. Khiva also has a rich museum of musical art
which is established in the beautifully built old Qazi Kalon Madrasah
building which in the past was used for educational purposes. Here
aspirants have been taught modern music and the art of the acting since
1993. The museum, which comprises of 15 large rooms, is open to
tourists. The couple also visited the famous State Puppet Theatre. The
entertainment of puppets-shows is ubiquitous in the Uzbek society
The travelogue, illustrated with a number of photographs, carries
valued impressions and experiences of the couple about the turbulent
but culturally rich past when Tashkent, Samarkand, Bokhara, Shahr-e-
Sabz and Khiva were centers of arts, culture, science and philosophy; the
intervening era in which they were under the USSR when modern
infrastructure was built and the post independence era i.e. 1991 when
these centers of learning were made part of Uzbekistan. It is an
incontrovertible fact that the same Central Asia which during the 19th
and 20th centuries was considered by and large an underdeveloped and
inhospitable region of the world, was transformed after the takeover of
USSR into highly urbanized modern states. The Central Asian states
now enjoyed one of the world’s best social services and modern
infrastructure with highest rates of literacy and can be compared with
any developed country of the west. Moreover, all five countries in
Central Asia – Kazakhstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, and
Uzbekistan have been placed by the US Department of State among the
safest countries in the world to travel to.
The expansion of modern infrastructure, preservation of the old
Central Asian culture and civilization and offering safe and secure
ambiance to the travelers has made these places a heaven for tourists
and researchers. Nevertheless, it is the author’s amazing recollection and
command on describing architectural beauty of the monuments of
historical significance that has made the travelogue very mesmerizing
for the explorers as well as those fascinated by the history of Central
Asia. I wish the couple Godspeed.

Manzoor Hussain Kureshi

Bath Island Karachi
28th October, 2022

Uzbekistan's Travelogue 10