TEORYANG HUMANISMO -Nagpapahalaga sa aghan at talino sa pagtuklas

ng natatagong kaalaman
Ang teoryang Humanismo ay tradisyong
pampanitikan na nagmula sa Europa sa -Naglalayong tugunan ang mga pundamental na
panahon ng Renaissance o Muling Pagsilang. Sa pangangailangan ng tao at sagutinang mga
panahong ito, nagtuon ang mga pilosopo at problemang kinahaharap nila
intelektwal sapagpapahalaga sa tao.
-Nagpapahalaga sa "Kasalukuyan" at "Ngayon"
Sa panunuring pampanitikan, ang teoryang
Sa Pagsusurri ng Panitikan, Mainam na Tingnan
HUMANISMO ay kumukilala sa kakayahanngtao
para mag-isipat magpasya sa ang mga Sumusunod
kanyangsarilingtadhana. -Pagkatao
Ang pangunahing pasksa ay TAO, ang kanyang
mga saloobin at damdamin. -Temang Kwento

Pinahahalagahan ang kalayaan ng isipan, ang -Mga pagpapahalagang Pantao: -Moral

mga natatanging talino, kakayahan, at kalikasan atetikalba?
ng tao
-Mga bagay na nakaiimpluwensiya sapagkatao
Ayon sa ipinahayag ni Potagoras, "Ang tao ang ng tauhan
sentro ng daigdig, ang sukatan ng lahat ng
-Pamamaraan ng pagbibigay solusyon sa
bagay at ang panginoon ng kanyang kapalaran."
Problema
Ninais ng tao na sa kanyang pakikiaan sa daigdig
na ito ay may bukas siyang maiiwan upang ang Halimbawa: Ang Pamana, Si Pinkaw
kanyang buhay ay magkaoon ng kabuluhan at
malinaw na pagkilala sa isang di maikukubling
kasaysayan.

Prinsipyo ng Humanismo

-Binibigyang pansin ang magagandang saloobin

ng taong nakapaloob sa isang akdang
pampanitikan
-Binibigyan din ng pansin ang magagandang
damdaming taglay ng isang tao
-Itinataas din ang karangalan ng tao bilang
sentro ng akda
TEORYANG IMAHISMO

Pormulasyon ng palilinawing mga simulain ng

Pangkalahatang Katangian
mga tiyak na kaisipan upang makalikha ng
-Nag-uudyok sa tao a isipinang kanyang malinaw at sistematikong paraan ng
kaganapan sa ano mang uri nito. paglalarawan o pagpapaliwanag ukol dito
TEORYANG PAMPANITIKAN - Liberty (Kalayaan)
Isang sistema ng mga kaisipan at kahalagahan
ng pag-aaral na naglalarawan sa tungkulin ng - Equality (Pagkakapantay –pantay)
panitikan, kabilang ang layunin ng may akda sa - Fraternity (Kapatiran)
pagsulat at layunin ng tekstong panitikan na
ating binabasa. ❑ Napoleon Bonaferte

- Nagpapahayag ng kalinawan sa mga imaheng Halimbawa: Ang Riles sa tiyan ni tatay,

biswa. Nagbibigay ito ng eksaktong Panambitan, Ang Guryon
paglalarawan at maging sa mga ideya ay
makikita rin
- Sa halip na gumamit ng gasgas o lumang TEORYANG ROMANTISISMO
imahe , bago ang ginagamit . Luma ang - huling bahagi ng siglo1800- pagpasok ng siglo
karanasan ngunit nagiging bago ito, at kaaya- 1900
ayang baasahin ang tula dahilsa imahe.
MGA KATANGIAN - "maromantiko": malafantasyang katangian ng
- Malaya ang manunulat/ makata na pumili ng midyeval na romansa
anumang nais na paksa sa kanyang akda.
- Jean Rousseau at Johan Wolfgang Van Goethe
- Gumagamit ng salitang pangkaraniwan o tiyak
- kahalagahan ng damdami ng isang tao
ang mga salita.
- kabaliktaran ng klasismo at neoklasismo
- Malinaw ang mga epekto o tema nito.
- makatao, demokratiko at patuloy na pag-unlad
TUON NG IMAHISMO
° Ang tuon ng teoryang Imahismo ay imahen
dahil sa paniniwalang ito ang nagsasabi ng
kahulugan ng akda.

° Kinilala ng teoryang ito ang kabuluhang Katangian ng Teoryang Romantisismo

pangkaisipan at pandamdamin
- Pinapahalagahan ang kagandahan ng
kalikasan.
ng mga imaheng nakapaloob sa isang akda.
- Mas pinapahalagahan ang damdamin kaysa sa
MAIKLING KASAYSAYAN NG IMAHISMO ANG kaisipan.
PAGLAGANAP NG TEORYANG IMAHISMO SA - Pagpapahalaga sa kalayaan at sa lupang
PANITIKAN AT KASAYSAYAN sinilangan.
- Naniniwala sa kabutihang taglay ng tao.
❑ French Revolution 1789 – 1799
- Mas pinapahalagahan ang espiritwalidad kaysa
❑ Monarkiya sa mga materyal na bagay.

- Haring Louis XVI at Reyna Antonette - Pagpapahalaga sa dignidad.

❑ Motto
Dalawang Uri - Maihahambing sa Modernismo at
Romantisimong Tradisyunal Romantisismo
- Maikukumpara sa Realismo at Moralismo
- makasaysayan
- pagpapanatili o pagbalik sa mga katutubo

Romantisismong Rebolusyonaryo Halimbawa: Ako ang daigdig, Sa bagong

- pagtatatag ng bagong kultura na may paraiso,
pagpupumiglas, kapusukan, at pagkamakasa

Halimbawa: Pag-ibig, Pagtatapat at Aloha TEORYANG DEKONSTRUKSYON

Ang teoryang dekonstruksyon ay isang uri ng

teoryang pampanitikan kung saan ang
karaniwang istraktura ng kwento ay hindi
sinusunod. Natural nitong pinapadaloy ang
kamalayan at kaisipan ng tao at gayon din ang
mga pangyayari sa kanyang paligid. Pinapaksa
nito ang mga pangyayaring hindi karaniwang
pinag-uusapan.

- Lumilikha ito ng serye ng mga pangyayaring

TEORYANG EKSTENSIYALISMO magkakaugnay subalit winawakasan naman ng
mga hindi sukat akalaing pangyayari.
Binibigyang halaga: kalayaan sa pagdedesisyon.
Nais na pamumuhay Paraan kung paano Halimbawa: Kinagisnang Balon, Tata Selo
mamuhay
Sentro: utak at isip
TEORYANG FEMINISMO
rason ng pananatili:
makapagdesisyon para sa sarili FEMINISMO
Ito ay tumutukoy sa prinsipyo o paniniwala na
dapat lahat ng mga babae at lalake ay maging
MGA KATANGIAN pantay sa pagtatamasa ng mga karapatan sa
- Walang sariling simulain lipunan. Tulad ng mga karapatang sosyal,
karapatang ekonomiko lalo na sa karapatang
- Partikular at indibidwal, Malaya,at politikal. Bilang isang teoryang pampanitikan ay
Responsable, ang tao may layunin ito na maunawaan ng mga tao o
ngmga mambabatas ng di pagkakapantay-
- May katuturan
pantay ng mga babae sa mga lalaki.
- Sentro ng panitikan: utak at isipan ng tao
Ang Feministang Ideolohiya ay laganap sa ating
- Nagpapatuloy ang pagsusuring may iba't ibang
kultura bilang isang paniniwala na may
posibilidad
kakayahan ang mga babaeng umangat sa mga
lalake. Dahil nabubuhay tayo sa patriyarkal na
ideolohiya kung saan ang lalaki lagi ang nasa
itaas.
Umusbong ang Feministang paniniwala upang
maipahatid sa mga tao na hindi lamang dapat
tignan ang kababaihan sa isang mababan lebel
kundi dapat itong ituring na may ibubug gaya ng
iniisip ng mga kalalakihan sa sarili nila.
PAANO MATUTUKOY KUNG ANG ISANG
PANITIKAN AY FEMINISMO?
- Babae o sagisag babae ang pangunahing
tauhan.
- Ipinapakita ang mabuti at magandang
katangian ng tauhan na ito.
PANANAW FEMINISMO
° Naglalayon itong mawala ang dekahong
imaheng ibinibigay sa babae.
° Sa paksa, makatotohanang inilalarawan ang
mga karanasan ng kababaihan sa matapat na
pamamaraan.
° Sa estilo, malaya ito at karaniwan ang
ginagamit na pananalita.
° Sa porma, mabisa ang monologong dramatiko
at realistiko sa tauhan, hindi na de-kahon ang
mga kababaihan kundi aktibo na
MGA AKDA
1. ‘Sa ngalan ng Ina, ng Anak ng Diwata’t
Paraluman’ ni Lilia Quindoza Santiago
2. ‘Sandaang Damit’ ni Fanny Garcia
3. ‘Sumpa’ ni Rowena Festin
TEORYANG NATURALISMO
Ito’y teoryang pampanitikan na naniniwalang
walang malayang kagustuhan ang isang tao
dahil ang kanyang buhay ay hinuhubog lamang
ng kanyang herediti at kapaligiran.
Ang mga akdang nagbibigay – diin sa teoryang
ito ay nagpapakita ng mga pangyayaring natural
at nakatutulong ang mga piling salita at mga
pahayag upang pangibabawin ito.
Ipinakikita rin ang epekto ng kapangitan ng
kalagayan, katulad ng kahirapan at kawalan ng
katarungan, sa mga tauhan nito.Ito’y isa sa mga
namamayagpag sa kasalukuyan.
Teoryang nag-uugnay ng syentifikong
pamamaraan sa pilospiya sa pamamagitan ng
paniniwalang lahat ng nilalang at pangyayari sa
sangkalawakan ay natural at ang lahat ng
karunungan ay maaaring dumaan sa masusing
pagsusuri
Pananaw na Naturalismo
- Ang buhay ay tila isang marumi, mabangis at
walang awang kagubatan.
- Ang indibidwal ay produkto ng kanyang
kapaligiran at pinanggalingan.
- Mahina ang hawak ng tauhan sa kanyang
buhay. Pesimista siya sa simula pa lamang.
- Ang akda ay nagbibigay-diin sa namamana at
pisikal na katangiang likas sa tao kaysa
katangiang moral. Ito’y may simpleng tauhan
na may di mapigil na mga damdamin.
Halimbawa Ang Mabangis na Lungsod, Walang
Panginoon
TEORYANG REALISMO
Nagpapahayag ito ng pagtanggap sa
katotohanan o realidad ng buhay.
Ang layunin ng panitikan ay ipakita ang mga
karanasan at nasaksihan ng may-akda sa
kanyang lipunan SA MAKATOTOHANANG
PAMAMARAAN.
HALIMBAWA NG MGA AKDA
1. AMBO
2.BANGKANG PAPEL
3.MGA IBONG MANDARAGAT
4.MAGANDA PA ANG DAIGDIG
5.DEKADA ‘70
IBA’T IBANG PANGKAT NG PAGSUSURING
REALISMO SA PANITIKAN
° PINONG (GENTLE) REALISMO May
pagtitimping ilahad ang kadalisayan ng bagay-
bagay at iwinawaksi ang anumang
pagmamalabis at kahindik- hindik.
° SENTIMENTAL NA REALISMO Mas optimistiko
at inilalagay ang pag- asa sa damdamin kaysa
kaisipan sa paglutas ng pang araw-araw na
suliranin
° SIKOLOHIKAL NA REALISMO Inilalarawan ang
internal na buhay o motibo ng tao sa pagkilos
° KRITIKAL NA REALISMO Inilalarawan ang
gawain ng isang lipunang burgis upang
maipamalas ang mga aspektong may
kapangitan at panlulupig nito
° SOSYALISTANG REALISMO Ginabayan ng
teoryang Marxismo sa paglalahad ng kalagayan
ng lipunang maaaring mabago tungo sa
pagtatayo ng mga lipunang pinamumunuan ng
mga anak pawis
° MAHIWAGANG (MAGIC) REALISMO Pinagsanib
na pantasya at katotohanan nang may
kamalayan. Higit na mahalaga ang katotohanan
kaysa kagandahan
TEORYANG MORALISTIKO
- Moral : gabay patungo sa kabutihan
- ginagamit upang mailahad ang iba't ibang
pamantanyang sumusukat sa moralidad ng
isang tao: tama at mali, mabuti at masama
- hanguan ng aral na nagsisilbing gabay sa
pagdedesisyon ng mambabasa
- ekstensyon ng pagdulog humanismo
- makapagbigay aliw, magsilbing guro, ng
lipunan
MGA LAYUNIN
- Ipakilala ang mga bagay na tinatanggap sa
lipunan
- Magbigay aral
- Mailahad ang moralidad ng isang tao
Mga Istilong Ginamit
° Inilalarawan sa teksto ang mga paksang
pagtatagumpay ng kabutihan sa kasamaan,
pagwawagi ng katarungan laban sa pang-aapi
pangingibabaw ng kalinisan ng pagkatao at
katatagan sa harap ng mga pagsubok at
kahinaan
° Nagsisilbing batayan ng mga kaisipang
magtuturo sa tamang pagpili at pagbuo ng mga
desisyon sa buhay na ayon sa pamantayang
itinakda ng moralidad
° Ipinapakita ang pagtutungali ng lakas ng
katwiran at impluwensiya ng mga elementong.
sumisira sa tao
° Ang impluwensiya ay ipinapakita sa pag-uugali
o asal at palatuntunan sa buhay na taglay ng
mga mahahahalagang tauhan.
° Nagsisilbing salamin ng mga kapintasan at
kagandahang dapat taglaying ng pagkatao.
Mga Katangian
- Sinusukat ang moralidad ng isang tao
- Inilalahad ang mga pilosopiya at proposisyon
- Kagandahang asal. pagpapahalagang ispiritwal,
at mabuting pag-uugali
- Nagbibigay aral
Mga Akda
1.Liwanag at Dilim ni Emilio Jacinto
2.Lalaki sa Dilim ni Benjamin C. Pascual
TEORYANG HISTORIKAL
°. Ang pagsusuri ay nakatuon sa impluwensiya
ng panahon o pagkakalikha ng akda kaya
mahalagang balikan ang kasaysayan o panahon
ng pagkakasulat ng akda.
• Ang teoryang ito ay patungkol sa pinagmulan
at pag-unlad ng wikang ginamit sa mga akdang
pampanitikan. Kakikitaan ang mga akda ng mga
pagbabago sa paggamit ng mga salitang
naaayon sa panahon at sa kultura na may
kinalaman sa mga pagbabagong nagaganap.
Katangian
• Ipakita ang karanasan ng isang lipi ng tao na
siyang masasalamin sa kasaysayan at bahagi ng
kanyang pagkahubog.
• Binubusisi ang pwersang panlipunan na may
malaking impluwensya sa buhay ng manunulat.
• Tinutuklas ang pagbabagong nagaganap sa
wika.
• Kumikilala sa gampanin ng isang institusyon.
Halimbawa: Noli Me Tangere, Ang Tatlong
Panahon ng Tulang Tagalog, Ang Pagkaunlad ng
Nobelang Tagalog
TEORYANG NARCISISMO
Ang narcisismo ay ang labis na admirasyon para
sa sarili — ito ay maaaring sobrang paniniwala
sa sariling kakayahan, talento, o mukha. Ang
mga taong narsisistiko ay laging nakatuon ang
pansin o atensyon sa sarili (sa Ingles, self-
centered) at kulang ang pagpansin o pag-abala
sa ibang tao.
Ang konsepto ng narcisismo ay pinasikat ng
psychoanalyst na si Sigmund Freud sa
pamamagitan ng kanyang pag-aaral sa ego at
ang kaugnayan nito sa labas ng mundo; ang
pag-aaral na ito ay naging panimulang punto
para sa marami pang iba na umuunlad mga
teorya sa narcissism. Ang Narcissism ay isang
spectrum disorder, na nangangahulugan na ito
ay umiiral sa isang continuum sumasaklaw mula
sa ilang narsisistikong katangian, hanggang
samaituturing na itong Narcissistic Personality
Disorder.
Narcissistic Personality Disorder
Ang Diperensiyang narsisistiko na
personalidad(Narcissistic personality disorder)
ay isang saykayatrikong diyagnosis kung saan
ang isang indibiduwal ay kinakikitaan ng labis na
pagkaabala sa mga isyu ng sariling kasapatan,
kapangyarihan, prestihiyo(estado sa buhay) at
banidad(sobrang paghanga sa sariling hitsura)

Pride (pagmamalaki) VS Narcisismo

Pride (pagmamalaki) - Ang pagmamataas ay
nagmumula sa mga tagumpay at
pagmamalasakit sa tagumpay, lalo na
pagkatapos ng labis na pagsusumikap.
Narcisismo - Ang Narcisismo ay tungkol sa
pagkahumaling sa sarili at pagkakaroon ng
walang batayan na pakiramdam ng kadakilaan
at karapatan.

Halimbawa: Narcissus