Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

Một số bài toán về phân số tối giản và phân số có giá

trị nguyên

1 Bài tập minh hoạ

3n + 1
Ví dụ minh hoạ. Cho phân số A = trong đó n ∈ Z.
n+2

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2023 sao cho A là phân số tối giản.

m
Lời giải. Điều kiện n 6= −2. Viết

Lâ
3n + 6 − 5 3(n + 2) − 5 5
A= = = 3− .
n+2 n+2 n+2
5
a) A nguyên khi và chỉ khi nguyên, tức là n + 2 là ước của 5. Suy ra n + 2 ∈
ến
n+2
{−5; −1; 1; 5}. Từ đó, các giá trị của n là
Ti

5
b) A đạt giá trị lớn nhất nếu đạt giá trị nhỏ nhất. Vì ta quan tâm tới giá trị nhỏ
n+2
5
nhất nên chỉ cần quan tâm tới giá trị âm của . Khi đó chỉ cần xét n + 2 < 0.
n+2
ễn

5
Để phân số nhỏ nhất thì n + 2 phải lớn nhất và khi đó n + 2 = ...
n+2
uy

Giá trị lớn nhất của A là

5
Ng

c) A đạt giá trị nhỏ nhất nếu đạt giá trị lớn nhất. Vì ta quan tâm tới giá trị lớn
n+2
5
nhất nên chỉ cần quan tâm tới giá trị dương của . Khi đó chỉ cần xét n + 2 > 0.
n+2
5
Để phân số lớn nhất thì n + 2 phải nhỏ nhất và khi đó n + 2 = ...
n+2
Giá trị lớn nhỏ của A là

d) Gọi d là ước chung lớn nhất của 3n + 1 và n + 2. Suy ra 3(n + 2) − (3n + 1) = 5 chia
hết cho d, tức là d ∈ {1, 5}.
d = 5 khi và chỉ khi n + 2 chia hết cho 5, tức là n = 5k + 3. Vì n là số tự nhiên không
2023 − 3
vượt quá 2023 nên n ∈ {3, 8, 13, ..., 2023}. Có + 1 = 405 giá trị của n để
5
d = 5. Suy ra có 2024 − 505 = 1619 giá trị của n để d = 1, tức là có 1619 giá trị của
n để phân số tối giản.
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

2 Bài tập tại lớp

n+7
Bài 1. Cho phân số A = , với n ∈ Z.
n+2

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2020 sao cho A là phân số tối giản.

3n + 1
Bài 2. Cho phân số A = , với n ∈ Z.
n−2

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

m
b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

Lâ
c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2020 sao cho A là phân số tối giản.

ến
3n + 1
Bài 3. Cho phân số A = , với n ∈ Z.
2n − 1
Ti

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

ễn

c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

uy

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2020 sao cho A là phân số tối giản.

Ng

Bài 4. Tìm số nguyên dương n nhỏ nhất để tất cả các phân số dưới đây là phân số tối giản
3 4 10
, ,··· , .
n+8 n+9 n + 15
Bài 5. Tìm số nguyên dương n nhỏ nhất để tất cả các phân số dưới đây là phân số tối giản
3 4 18
, ,··· , .
3n + 8 3n + 9 3n + 23
a
Bài 6. Có bao nhiêu phân số tối giản trong đó a, b là các số nguyên dương có tích bằng
b
1!2!3! · · · 9!.
1 2 3 1000
Bài 7. Trong dãy số dưới đây có bao nhiêu phân số tối giản , , ,··· , .
1000 1000 1000 1000
Bài 8. Cho các số nguyên dương a, b nguyên tố cùng nhau. Chứng minh rằng các phân số
3a + 4b a(a + b)
, là các phân số tối giản.
4a + 5b b(2a + b)
Bài 9. Cho các số nguyên dương a, b, c, d thỏa mãn ad − bc = 1. Chứng minh phân số
a+b
là phân số tối giản.
c+d
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

3 Bài tập về nhà

5n + 2
Bài 10. Cho phân số A = , với n ∈ Z.
n−1

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2020 sao cho A là phân số tối giản.

3n + 2
Bài 11. Cho phân số A = , với n ∈ Z.
4n + 1

a) Tìm các số nguyên n để A có giá trị là số nguyên.

m
b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

Lâ
c) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị nhỏ nhất.

d) Có bao nhiêu số tự nhiên n ≤ 2020 sao cho A là phân số tối giản.

ến
Bài 12. Tìm số nguyên dương n nhỏ nhất để tất cả các phân số dưới đây là phân số tối
Ti

giản
3 4 12
, ,··· , .
n+7 n+8 n + 16
a
ễn

Bài 13. Có bao nhiêu phân số tối giản trong đó a, b là các số nguyên dương có tích
b
bằng 20!.
uy

Bài 14. Trong dãy số dưới đây có bao nhiêu phân số tối giản
Ng

1 2 3 499
, , ,··· , .
999 998 997 501

Bài 15. Cho hai số nguyên dương a, b thỏa mãn (a − 1, b + 1) = 1. Chứng minh rằng phân
3a + 5b + 2
số là phân số tối giản.
5a + 8b + 3
Bài 16. Cho các số nguyên dương a, b nguyên tố cùng nhau. Chứng minh rằng phân số
a(2019a + b)
là phân số tối giản.
2020a + b
a c a c
Bài 17. Cho hai phân số tối giản và với a, b, c, d ∈ N∗ thỏa mãn + ∈ Z. Chứng
b d b d
minh rằng b = d.
x3 + 1 y3 + 1
Bài 18. Cho các số nguyên dương x, y thoả mãn + là số nguyên. Chứng minh
y+1 x+1
rằng x3 + 1 chia hết cho y + 1.
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

2 22 23 2n pn
Bài 19. The number + + + ... + is represented as a non-reducible fraction
1 2 3 n qn
("non-reducible" means that the numbers pn and qn are coprime).

a) Prove that pn is an even number.

b) Prove that if n > 3, then pn is divisible by 8.

m
Lâ
ến
Ti
ễn
uy
Ng
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

Họ và tên:

Luyện tập tổng hợp

4 Bài tập tại lớp

7n − 1
Bài 1. Cho A = với n là số nguyên khác 1.
n−1
a) Tìm các số nguyên n để A là số nguyên.

b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.

7n − 7 + 6 7(n − 1) + 6 6
Lời giải. Viết A = = = 7+ .
n−1 n−1 n−1
6
a) A nguyên khi và chỉ khi nguyên và khi đó 6 chia hết cho n − 1. Từ đó n − 1 ∈
n−1

m
{−6; −3; −2; −1; 1; 2; 3; 6} và ta tìm được n ∈ {−5; −2; −1; 0; 2; 3; 4; 7}.

Lâ
6
b) A lớn nhất khi và chỉ khi lớn nhất. Vì xét giá trị lớn nhất nên ta chỉ quan tâm
n−1
6 6
tới giá trị dương của . Phân số dương khi và chỉ khi n − 1 > 0. Khi đó
n−1 n−1
ến
6
lớn nhất khi và chỉ khi n − 1 nhỏ nhất. Do n nguyên nên n − 1 = 1 hay n = 2
n−1
và giá trị lớn nhất của A tương ứng là 13.
Ti

1 1 1 1 1 1
ễn

Bài 2. Cho A = + +···+ và B = + +···+ .

1 2 30 1.30 2.29 15.16
A
uy

a) Tính .
B
m
b) Viết A dưới dạng phân số tối giản . Chứng minh rằng m chia hết cho 31 và n chia
Ng

n
hết cho 29.
     
1 1 1 1 1 1 31 31 31
Lời giải. Viết A = + + + +· · ·+ + = + +· · ·+ .
1 30 2 29 15 16 1.30 2.29 15.16
A
a) Từ trên thì A = 31B hay = 31.
B
k
b) Chú ý là nếu quy đồng mẫu số thì B = trong đó k là một số nguyên dương.
1.2....30
31k
Suy ra A = . Do 31 là số nguyên tố nên 1.2...30 không chia hết cho 31, nghĩa
1.2...30
là 31 không bị rút gọn ở tử số. Do đó, ta phải có m chia hết cho 31.
Lưu ý là k không chia hết cho 29 vì k là tổng của 15 số hạng trong đó có đúng một
số hạng không chia hết cho 29. Do đó 29 ở dứoi mẫu số của A không bị rút gọn, tức
là n chia hết cho 29.
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

1 1 1
Bài 3. Cho S = + +···+ .
1.2 3.4 199.200
1 1 1
a) Chứng minh rằng S = + +···+ .
101 102 200
7 5
b) Chứng minh rằng <S< .
12 6
1 1 1 1 1 1
Lời giải. a) Viết S = − + − + · · · + − . Suy ra
1 2 3 4 199 200
   
1 1 1 1 1 1 1
S = + + +···+ −2 + +···+
1 2 3 200 2 4 200
   
1 1 1 1 1 1 1
= + + +···+ − + +···+
1 2 3 200 1 2 100
1 1 1
= + +···+ .
101 102 200

m
b) Ở câu này ta sử dụng phương pháp làm trội làm giảm. Viết
   

Lâ
1 1 1 1 1 1
S= + +···+ + + +···+
101 102 150 151 152 200

thì
ến
   
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 5
S< + +···+ + + +···+ = 50. +50. = + = .
100 100 100 150 150 150 100 150 2 3 6
Ti

Hơn nữa,
   
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 7
S> + +···+ + + +···+ = 50. +50. = + = .
ễn

150 150 150 200 200 200 150 200 3 4 12

uy

Bài 4. a) Cho các số tự nhiên a, b thoả mãn (a + 2, b − 1) = 1. Chứng minh phân số

4a + 5b + 3
Ng

là phân số tối giản.

3a + 4b + 2
1 2 3 99 100 1
b) Cho S = − 2 + 3 + · · · + 99 − 100 . So sánh S và .
3 3 3 3 3 5
Lời giải. a) Gọi d = (4a + 5b + 3, 3a + 4b + 2) thì d | 4(4a + 5b + 3) − 5(3a + 4b + 2) =
a + 2. Chứng minh tương tự thì d | b − 1. Mà (a + 2, b − 1) = 1 nên d = 1 tức là phân
số tối giản.
b) Ta có
2 3 4 99 100
3S = 1 − + 2 − 3 + · · · + 98 − 199 .
3 3 3 3 3
Thế thì
1 1 1 1 100
3S + S = 1 − + 2 − 3 + · · · − 99 − 100 .
3 3 3 3 3
1 1 1 1
Suy ra 4S < 1 − + 2 − 3 + · · · − 99 kéo theo
3 3 3 3
1 1 1 1
12S < 3 − 1 + − 2 + 3 + · · · − 98 .
3 3 3 3
Câu lạc bộ Toán Văn Quán, Hotline: +358 5 11986 GV:Nguyễn Tiến Lâm

Do đó,
1
4S + 12S < 3 − < 3.
399
3 15 16 1
Vì thế S < = < = .
16 80 80 5

5 Bài tập về nhà

3n − 2
1. Cho A = với n là số nguyên khác 1.
n−1
a) Tìm các số nguyên n để A là số nguyên.
b) Tìm các số nguyên n để A đạt giá trị lớn nhất.
1 2 3 100 3
2. Chứng minh rằng + 2 + 3 + · · · + 100 < .
3 3 3 3 4

m
3. Cho hai số nguyên dương a, b thỏa mãn (a − 1, b + 1) = 1. Chứng minh rằng phân số

Lâ
3a + 5b + 2
là phân số tối giản.
5a + 8b + 3
ến
Ti
ễn
uy
Ng