5.

Planimetria
5.4. Układ współrzędnych na płaszczyźnie – rozwiązania
Ćwiczenia
1
1. Z treści zadania wynika, że odcinek AP stanowi 4
odcinka AB. Należy więc najpierw znaleźć punkt S,
który jest środkiem odcinka AB. Punkt P jest środkiem
odcinka SB.
Obliczamy współrzędne środka odcinka AB:
−2+6 5+(−1)
= 2, = 2, więc S = (2, 2).
2 2
Obliczamy współrzędne środka odcinka SB:
6+2 −1+2 1 1
= 4, = 2, wobec tego 𝑃 = (4, 2).
2 2

2.
2 2
|𝐶𝐴| = √(2 − (−1)) + (2 − (−2)) = √25 = 5
2 2
|𝐴𝐵| = √(3 − (−1)) + (1 − (−2)) = √25 = 5

|CA| = |AB|, więc trójkąt ABC jest równoramienny, a stąd

wynika, że |∢ABC| = |∢ACB|.

3. Droga z punktu A = (–1, –2) do punktu B = (1, 3) to 2 jednostki w prawo i 5 jednostek

w górę.
Kolejne punkty znajdujemy, odmierzając takie kroki:
C = (1 + 2, 3 + 5), więc C = (3, 8)
D = (3 + 2, 8 + 5), więc D = (5, 13)
E = (5 + 2, 13 + 5), więc E = (7, 18)
F = (7 + 2, 18 + 5), więc F = (9, 23)
G = (9 + 2, 23 + 5), więc G = (11, 28)

Zadania
1. A = (–3, –4), B = (4, –2), C = (1, 4), D = (–4, 2)
Poprawna odpowiedź: B.

2. Obliczamy wartość wyrażenia x2 + y2 dla każdego z punktów.

A. (–3)2 + (–4)2 = 25 B. 42 + (–2)2 = 20 C. 12 + 42 = 17 D. (–4)2 + 22 = 20
Poprawna odpowiedź: A.
3. |𝑃𝑄| = √(0 + 4)2 + (0 − 1)2 = √16 + 1 = √17
|𝑄𝑅| = √(1 − 0)2 + (4 − 0)2 = √1 + 16 = √17
|PQ| = |QR|, więc trójkąt jest równoramienny.
Poprawna odpowiedź: TC.

4.

Poprawna odpowiedź: D.

5. |AB| = |AH| i |BG| = |GH|, więc ABGH – deltoid

BC || GD i CD || BG, więc BCDG – równoległobok
DG || EF i |DE| = |FG|, więc GDEF – trapez
równoramienny

6. Podzielmy tę figurę na dwa trapezy: AKDE i KBCD

(patrz rysunek).
|𝐴𝐾|+|𝐷𝐸| 4+3
𝑃𝐴𝐾𝐷𝐸 = ⋅ |𝐷𝐾| = ⋅ 3 = 10,5
2 2
|𝐵𝐶|+|𝐾𝐷| 5+3
𝑃𝐾𝐵𝐶𝐷 = ⋅ |𝐾𝐵| = ⋅2=8
2 2
Pole figury ABCDE jest równe 10,5 + 8 = 18,5.

4+12 7−15
7. 𝐾 = ( , ) = (8, −4)
2 2
Punkt L leży na prostej AB, za punktem A. Krok, który robimy, idąc z B do A, powtarzamy
z punktu A. Ten krok to 8 w lewo, 22 w górę.
Wobec tego L = (–4, 29).
 Punkt M leży na tej samej prostej, za punktem B. Krok z A do B powtarzamy z punktu B.
Ten krok to 8 w prawo, 22 w dół.
Wobec tego M = (20, –37).

8. Znajdźmy współrzędne punktów K, L, M, N.

12+9 −3+8 9+6 8+7 6−4 7+3 −4+12 3−3
𝐾=( , ) 𝐿=( , ) 𝑀=( , ) 𝑁=( , )
2 2 2 2 2 2 2 2
1 1 1 1
𝐾 = (10 2 , 2 2) 𝐿 = (7 2 , 7 2) 𝑀 = (1, 5) 𝑁 = (4, 0)
Środek odcinka KM nazwijmy S, a środek odcinka LN niech się nazywa T.
1 1 1 1
10 +1 2 +5 7 +4 7 +0
2 2 2 2
𝑆=( , ) 𝑇=( , )
2 2 2 2
3 3 3 3
𝑆 = (5 4 , 3 4) 𝑇 = (5 4 , 3 4)

9.

Na podstawie rysunku wiemy, że punktu przecięcia prostych będziemy szukać na prostej

AB za punktem B, a na prostej CD za punktem C.
Na prostej AB stawiamy kolejne kroki o 3 w prawo i o 1 w dół.
Na prostej CD kolejne kroki to 2 w prawo i 2 w dół.
Z punktu B trafiamy kolejno do punktów: (9, –4), (12, –5), (15, –6), (18, –7),...
Z punktu C idziemy do punktów: (9, 0), (11, –2), (13, –4), (15, –6), (17, –8),...
Powtarza się punkt (15, –6).
Znajdźmy jeszcze wierzchołki tego trójkąta leżące na osi y.
Z punktu A idziemy o 3 w lewo i o 1 w górę i trafiamy na punkt (0, –1), ten punkt leży na
osi y.
Z punktu D idziemy o 2 w lewo i 2 w górę i trafiamy do punktów: (3, 6), (1, 8), (–1, 10).
Prosta przecina oś y w środku między dwoma ostatnimi punktami, w punkcie (0, 9).
 Odległość punktu (15, –6) od osi y uznajemy za wysokość trójkąta.
h = 15
Bok, do którego jest prostopadła, leży na osi y, jego końce to (0, –1) i (0, 9), zatem długość
tego boku jest równa 10.
10∙15
𝑃= = 75
2

Zadania egzaminacyjne
Zadanie 1.
Obliczamy współrzędne środka odcinka KL:
15+(−17) −2 −4+6 2
= = −1, =2=1
2 2 2
Środek odcinka KL ma współrzędne: (−1, 1). Ten punkt należy do II ćwiartki.
Poprawna odpowiedź: B.

Zadanie 2.
Pierwsza współrzędna punktu B: –2 + (–2 – (–8)) = –2 + 6 = 4.
Druga współrzędna punktu B: 2 + (2 – (–4)) = 2 + 6 = 8.
Poprawna odpowiedź: A.

Zadanie 3.
Żeby przejść z punktu A do punktu S, trzeba przesunąć się o 2 jednostki w lewo i 3 jednostki
w dół. Kiedy postawimy jeszcze jeden taki krok z punktu S, znajdziemy się w punkcie B.
Wobec tego B = (1, –1).
Poprawna odpowiedź: D.

Zadanie 4.
Współrzędna y prawego górnego wierzchołka pierwszego równoległoboku jest równa 2,
drugiego 4, trzeciego 6, czwartego 8.
Poprawna odpowiedź: A.

Zadanie 5.
W poprzednim zadaniu widać, że ta współrzędna jest 2 razy większa od numeru
równoległoboku.
Poprawna odpowiedź: B.

Zadanie 6.
Na rysunku widać, że współrzędna x prawego górnego wierzchołka kolejnego
równoległoboku jest o 3 większa od współrzędnej x poprzedniego. Współrzędna y prawego
górnego wierzchołka kolejnego równoległoboku jest o 2 większa od współrzędnej y
poprzedniego.
Poprawna odpowiedź: C.
Zadanie 7.
Są trzy możliwości położenia punktów P, K, M.
• Punkt P = (x, y) jest środkiem odcinka KM.
−2+4 8+6
𝑥= =1 𝑦= =7
2 2
P = (1, 7)
• Punkt K jest środkiem odcinka PM, gdzie P = (x, y).
𝑥+4 𝑦+6
−2 = 8=
2 2
x + 4 = –4 y + 6 = 16
x = –8 y = 10
P = (–8, 10)
• Punkt M jest środkiem odcinka PK, gdzie P = (x, y).
𝑥−2 𝑦+8
4= 6=
2 2
x–2=8 y + 8 = 12
x = 10 y=4
P = (10, 4)
Punkt P może mieć współrzędne: (1, 7), (–8, 10) lub (10, 4).