RAMAZAN VE ORUÇ İBADETİ
*Sünnet Oruçlar: Hz. Peygamber Ramazan
Vahiy: Yüce Allah'ın peygamberlerine
gönderdiği emirler, yasaklar, bilgiler.
Oruç: Allah rızası için tan yerinin
ağarmasından başlayarak güneş batıncaya
kadar gün boyu yemekten ve içmekten uzak
durarak yapılan bir ibadettir.
*İslam’a göre akıllı ve ergenlik çağına gelmiş
ve oruç tutabilecek kadar sağlıklı olan her
Müslümanın yapmakla yükümlü olduğu
ibadetlerden biri de oruç tutmaktır.
RAMAZAN ORUCU VE ÖNEMİ
* Dinimizde Ramazan ayının önemli bir yeri
vardır.
* Ramazan ayı, on bir ayın sultanı olarak
nitelendirilir.
*Bu ayda Allah'ın rahmeti, bereketi kullarına
her zamankinden daha fazladır.
*Bu ayda yapılan ibadetler, dualar, hayırlar
sahibine her zamankinden daha fazla sevap
kazandırır.
*Ramazan; Kur'an, oruç, merhamet,
dayanışma, bağışlanma ve yardımlaşma ayıdır.
*Ramazan hicri takvimin dokuzuncu ayıdır.
*Toplumumuzda Recep ve Şaban’labirlikte
“üç aylar” olarak bilinen aylardandır.
**NOT: Hicri Takvim Hz. Peygamberin
Mekke’den Medine’ye hicretini tarih
başlangıcı olarak kabul eden ve ayın yörüngesi
üzerinde dönüşüne göre düzenlenen ay
takvimidir. Hicri takvime göre bir ay bazen
yirmi dokuz bazen otuz olur. Hicri takvimin
esas alındığı kamerî yıl 354 gündür. Miladi
takvime göre hicri takvim her yıl 11 gün önce
gelir.
Ramazan Ayını Önemli Kılan Nedenler:
1. Kur'an-ı Kerim'in İndirilmesi: Kutsal
kitabımız Kur'an-ı Kerim'in ilk ayetleri
Peygamberimize 610 yılı Ramazan ayının
Kadir gecesinde indirilmeye başlanmıştır. Bu
nedenle Ramazan'a "Kur'an ayı" da denir.
2. Oruç İbadetinin Yerine Getirilmesi:
Ramazan’ın diğer adı "oruç ayı"dır. Çünkü bu
ayda 30 gün farz olan oruç tutulur. Geceleri de
yatsı namazı ile birlikte kılınan teravih
namazları ile süslenir.
*Ramazan ayında oruç tutmak bütün
Müslümanlara farzdır. Bununla birlikte
Ramazan ayı dışında da oruç tutulabilir.
dışında da bazı günlerde oruç tutardı.
*Muharrem ayının dokuz, on ve on birinci
gününü genellikle oruçlu olarak geçirirdi.
*Şevval ayında da genellikle altı gün oruç
tutardı. Müslümanlara da bu oruçları tutmayı
tavsiye ederdi. Bu günlerde tutulan oruçlara
sünnet oruçlar denir.
*Adak Orucu: Bazı kimseler bir dileklerinin
gerçekleşmesi ya da bir işlerinin olması
durumunda oruç tutacaklarına söz verirler.
Dilekleri gerçekleştiğinde, bu kimselerin söz
verdikleri orucu tutmaları gerekir. Buna adak
orucu denir.
Bu oruçları tutmak vaciptir.
*Müstehab Oruçlar: Pazartesi ve Perşembe
günleri, her ayın 13, 14 ve 15. günleri oruç
tutmak da müstehab kabul edilir.
NOT: Ramazan ayında olduğu gibi bu
oruçlarda da orucu bozan ve sevabını azaltan
davranışlardan aynı şekilde uzak durulması
gerekir.
Bir Müslümanın orucunu bozacak şu
davranışlardan sakınması gerekir:
*Bilerek bir şey yiyip içmek.
*Ağza giren yağmur, kar veya doluyu bilerek
yutmak.
*Dişler arasında sahurdan kalan nohut tanesi
büyüklüğündeki bir yiyecek artığını yutmak.
NOT: Bir kimse oruçlu olduğunu unutarak
yiyip içerse orucu bozulmaz. Fakat oruçlu
olduğunu hatırladığı anda yiyip içmeyi
bırakması gerekir. Aynı şekilde ağza giren
yağmur, kar veya doluyu fark etmeden yutmak
da orucu bozmaz.
Oruç Tutarken Nelere Dikkat Etmeliyiz
1*Öncelikle ibadet ettiğimizin bilincinde
olmalı, Allah rızası için samimi, şuurlu(bilinçli)
bir şekilde orucumuzu tutmaya özen
göstermeliyiz.
2*Ramazan ayı Kur'an ayı olduğu için bu ayda
Kuran’ı okumaya ve anlamaya daha fazla çaba
harcamalıyız.
3*Yeme-içme gibi orucumuzu bozacak
davranışlardan kaçınmaya özen göstermeliyiz.
4*Oruç demek, sabır demektir. Bu nedenle
kötü söz ve davranışlardan; yalandan,
dedikodudan, kavgadan, şiddetten vb kötü
davranışlardan uzak durmalı, arkadaşlarımızı,
insanları incitmemeye ve kırmamaya özen
göstermeliyiz.
5*İnsanlara karşı güler yüzlü, hoşgörülü ve
anlayışlı olmalıyız. Yoksullara, yaşlılara,
kimsesizlere yardım etmeliyiz.
6*İbadetlerimizi aksatmamalı, orucun sevabını
diğer ibadetlerle artırmalıyız.
7*Ramazan, paylaşma ve yardımlaşma ayıdır.
Bu nedenle zekât, sadaka, fitre, teravih namazı,
iftar daveti vb yardımlaşma ve dayanışma ile
ilgili ibadet ve davranışlara daha çok
yönelmeliyiz.
8*Temizliğimize her zamankinden daha fazla
özen göstermeliyiz.
*Farz: Allah'ın bizlerden kesinlikle yapmamızı
istediği ve bunu Kuran’da emrettiği iş ve
davranışlardır. Örneğin beş vakit namaz, oruç,
zekât, hac gibi.
Farz ikiye ayrılır.
*Farz-ı ayn: Her Müslümanın kendisinin
yapmak zorunda olduğu ibadetlerdir. Örneğin
Beş vakit namaz ve oruç gibi.
*Farz-ı kifaye: Bir grup Müslümanın yerine
getirmesiyle diğer Müslümanlardan
yükümlülüğün kalktığı ibadetlerdir. Örneğin
Cenaze namazı kılmak, selam almak gibi.
*Vacib: Farz kadar kesin olmamakla birlikte
Allah'ın yapmamızı istediği ibadetlerdir.
Örneğin Kurban kesmek, vitir namazı kılmak,
bayram namazı kılmak, fitre vermek gibi.
*Sünnet: Peygamber Efendimizin söylediği
sözler, yaptığı ve yapılmasını tavsiye ettiği iş ve
davranışlar sünnettir. Örneğin Nafile ibadet
yapmak, cemaatle namaz kılmak, sadaka
vermek, diş fırçalamak, güzel koku sürünmek
gibi.
*Müstehab: Peygamber Efendimizin bazen
işlediği, yapıldığı zaman sevap kazandıran,
yapılmadığında ise günah olmayan
davranışlardır.
RAMAZAN VE ORUÇLA İLGİLİ
KAVRAMLAR
*Sahur: Oruç tutmak için geceleyin imsak
vaktinden önce kalkıp yemek yenen vakit.
*İmsak: Sahur vaktinde yeme içmenin sona
erip niyet edilerek oruca başlanılan vakit.
Ayrıca sabah namazının vakti de imsak ile
beraber başlar.
*İftar: Akşam ezanının okunması ile birlikte
yeme-içmenin serbest olduğu, orucun açıldığı
zaman dilimi.
*Hatim: Kur'an-ı Kerim'i ister ezbere, ister
yüzünden olsun baştan sona okuyup bitirmek
demektir. Hatimi kolaylaştırmak için Kur'an
cüzlere ayrılır(bir cüz 20 sayfa) dır. Kur'an 30
cüz vardır.
*Teravih: Sadece Ramazan ayında kılınır.
Yatsı namazı ile vitir namazı arasında kılınan
20 rekâtlık namazdır. Teravih namazı kılmak
sünnettir. Kılınışı iki veya dört rekâtlı sünnet
namazları gibidir. Her dört rekâtta bir salâvat
okunur.
*Fitre (Fıtır Sadakası): Şartları tutan,
ekonomik durumu yerinde olan
Müslümanların Ramazan ayında fakirlere
vermeleri gereken bir sadaka türüdür.
1*Fitre vermek vaciptir.
2* Fitre kişi başına verilir
3*Zekât verilebilecek kişilere verilir
4* Miktarı da bir kişinin bir günlük yiyecek
masrafı kadardır
5* Ramazan bayramı namazından önce
verilmesi gerekir.
6*(DİB )Diyanet işleri başkanlığı miktarını
belirler.
Fidye: Artık hiç oruç tutamayacak olan hasta
zengin insanlarda bu 30 günlük oruç yerine 30
gün boyunca bir fakiri doyururlar ya da
parasını verirler.
İftar Duası: Allahümme leke sumtü. Ve bike
âmentü. Ve aleyke tevekkeltü. Ve alârızgıke
eftartü. Ve savmelğadimin şehri ramazân
eneveytü. Fağfirlîmâgaddemtü ve mâahhartü.
İftar Duasının anlamı: "Allah'ım, senin için
oruç tuttum, sana inandım, sana güvendim.
Senin rızkınla orucumu açtım. Ramazan ayının
yarınki orucuna da niyet ettim. Benim geçmiş
ve gelecek günahlarımı bağışla’’
*Mukabele: Ramazan ayında bir kişinin
Kur'an okuması, diğerlerinin de önlerindeki
Kur'an-ı Kerim'den okuyan kişiyi takip
etmeleri şeklinde yapılır. Mukabele okuma
geleneği Peygamberimiz zamanında
başlamıştır. Kuran’ın indirildiği 23 yıl boyunca
her yıl Ramazan ayında vahiy meleği Cebrail
ve Hz. Muhammed (s.a.v.) buluşmuş, o güne
kadar indirilen ayetleri Peygamberimiz
Cebrail'e okumuş, O da kontrol etmiştir. 632
yılında, yani Peygamberimiz vefat ettiği yıl bu
uygulama karşılıklı iki kez tekrar edilmiştir.
*Mahya: Mahya Ramazan ayında, çifte
minareli camilerde, iki minare arasına gerilen
iplere kandiller veya elektrik ampulleri
asılması suretiyle yazılan yazılara verilen
isimdir.
*Hırka-i Şerif Ziyareti: Peygamber Efendimiz,
vefatı yaklaşınca hırkasını Veysel Karanî
hazretlerine gönderdi ve ona hediye etti. Veysel
Karani, bu güzel hediyeyi ömrü boyunca canı
gibi muhafaza etti. Veysel Karani'nin
vefatından sonra yine titizlikle korunan Hırka-i
Şerif, 17. yüzyılda Osmanlı sultanı II. Osman'a
hediye edildi. Sultan Abdülmecit Han Hırka-i
Şerif'in muhâfaza edilmesi için 1847 yılında
Fatih civarında Hırka-i Şerif Câmii'ni yaptırdı.
Her yıl Ramazan ayında halkın ziyaretine
açılan Hırka-i Şerif, bu camide, üzerinde âyet-i
kerîmeler yazılı altın işlemeli bir örtü içinde
korunmaktadır.
*Diş Kirası: Osmanlılar, Ramazan ayında hem
evlerinin hem de kalplerinin kapılarını sonuna
kadar açıyorlardı. İftar saati kapıyı kim
çalmışsa kesinlikle geri çevirmezlerdi. Hem
zenginler için hem de ihtiyaç sahipleri için
sofralar kurulurdu. İftarın ardından ise ev
sahibi, yemeğe gelen misafirlerine diş kirası
ismi altında hediyeler sunardı. Unutulmaya
yüz tutan bu gelenek ile ev sahibi "Misafirim
oldunuz, benim sevap kazanmam için zahmet
edip yol yürüdünüz, yemek yerken dişlerinizi
yordunuz, bu da sizin dişinizin kirası olsun."
demek isterdi.
*Tekne Orucu: Ramazan ayında eskiden
mutfaklarda büyük ekmek tekneleri
bulunurmuş. Çocuklar oruç tutarlarken
zorlandıkları durumda işte bu kocaman ekmek
teknelerinin arkasına gizlenerek karınlarını
doyurup oruçlarına kaldıkları yerden devam
ederlermiş. Bunun adına da Tekne Orucu
denirmiş. Günümüzde de bütün gün oruç
tutamayan çocukların, günün sadece bir
bölümünü oruçlu geçirmesi 'Tekne Orucu'
olarak adlandırılmıştır.
Muharrem Orucu: (AŞURE AYI)
* Muharrem ayı, hicrî takvimin ilk ayıdır.
*İslam'dan önce Araplar arasında savaşmanın
yasak olduğu dört aydan birisidir.
* Peygamberimiz muharrem ayını "Allah'ın
ayı"olarak nitelendirmiş, Ramazan orucundan
sonraki en faziletli orucun bu ayda tutulan
oruç olduğunu belirtmiştir.
*Muharremin 10. günü aşure günü olarak
adlandırılır. Aşure günü ile öncesi ve
sonrasındaki günlerde, yani muharremin 9. 10.
11. günlerinde oruç tutmak sünnettir ve çok
faziletlidir.
*Peygamberimizin sevgili torunu Hz. Hüseyin
efendimiz hicrî 10 muharrem 61 tarihinde
Kerbela'da şehit edilmiştir. Bu günlerde bazı
Müslüman toplumlarında matem törenleri
düzenlenir, Hz. Hüseyin ve aile fertleri için
dualar edilir.
* Alevi-Bektaşi geleneğinde de muharrem
ayının önemi büyüktür. Aleviler muharremin
ilk on günü oruç tutarlar, Hz. Hüseyin için
mersiyeler, nefesler okurlar. Muharremin 13.
gününde de Kerbela olayından sağ kurtulan
Hz. Hüseyin'in oğlu Zeynü'l-Abidin için şükür
kurbanı keser ve aşure kaynatırlar.
Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Davud (a.s.)
*Hz. Davud (a.s.) da Allah’ın (c.c.) dinini
yayma mücadelesiyle bize tanıtılan
peygamberlerdendir.
*Hz. Davud (a.s.) İsrail oğullarına gönderilen
bir peygamberdir.
*Hz. Davut (a.s.) hem peygamber hem de
hükümdardır.
*Hz. Süleyman’ın (a.s.) babasıdır.
*Kitap verilen dört peygamberden biridir.
*Kendisine Zebur verilmiştir.
*Zebur, Tevrat’tan sonra indirilen ilahi bir
kitaptır.
*Hz. Davud (a.s.) kendi el emeğiyle geçimini
sağlardı. Mesleği demircilikti.
*Yüce Allah, Hz.Davud’a (a.s.) zırh yapmayı
öğretmişti. Bu zırhları satarak geçinirdi.
*Hz. Davud (a.s.) ibadete çok düşkündü. Güzel
sesiyle sabah akşam Yüce Allah’ı zikrederdi.
Bugün dilimizde “dâvûdî ses” deyimi bize
ondan kalan bir hatıradır.
*Hz. Peygamber de “Allah’ın en çok hoşnut
olduğu oruç, Davud’un orucudur. O, yılın
yarısını oruçlu geçirirdi. Bir gün tutar bir gün
tutmazdı. Buna visal orucu denir.
Bir Dua Tanıyorum: Rabbena Duaları ve
Anlamı
*İki duanın da “Rabbena” kelimesiyle
başlaması nedeniyle bu dualara “Rabbena
duaları” denmektedir.

*Bu duaların ilki, Bakara suresi 201. ayette,

ikincisi ise İbrahim suresi 41. ayette
geçmektedir.

*Rabbena duaları namazlarda son oturuşta

okunur.
Ancak bu iki dua her zaman okunabilir.

*Rab, yaratan, besleyip büyüten,

yarattıklarıyla ilgili kurallar koyan ve onları
terbiye eden demektir.

Okunuşu
1-Rabbenâ âtinâfid dünya hasenetenve
fi’lâhiretihaseneten ve kına azâben nâr.

2-Rabbenağfirlî ve livâlideyye ve lilmüminîne

yevme yekûmül hisâb.
Birahmetikeyâerhamerrâhimîn.

Anlamı
1-Ey Rabbimiz! Bize dünyada da ahirette de
iyilik ver. Bizi, cehennem azabından koru.

2-Ey Rabbimiz! Ahirette hesabın görüleceği

gün beni, annemi, babamı ve tüm müminleri
bağışla Rahmet et, ey merhametlilerin en
merhametlisi.