Συστήματα Κινητών Και Προσωπικών Επικοινωνιών Νικόλαος Πασσάς ΕΚΠΑ

Συστήματα Κινητών και
Προσωπικών Επικοινωνιών
Νικόλαος Πασσάς
Σχολή Θετικών Επιστημών
Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών
Ενότητα 1: Εισαγωγή
Περιγραφή ενότητας
• Βασικές έννοιες
– Κινητικότητα
– Φορητότητα υπηρεσιών
• Ασύρματα συστήματα κινητών επικοινωνιών
• Επίδραση της κινητικότητας στην εξέλιξη των
τηλεπικοινωνιακών δικτύων
• Γενικές τάσεις στην εξέλιξη των δικτύων επικοινωνιών
• Εξέλιξη των ψηφιακών συστημάτων κινητών
επικοινωνιών
Εισαγωγή 2
Σκοπός του μαθήματος

• Μελέτη της αρχιτεκτονικής και της λειτουργίας των δικτύων κινητών και
προσωπικών επικοινωνιών.
• Το αντικείμενο είναι τεράστιο και δεν μπορεί να καλυφθεί μόνο με το
μάθημα αυτό.
• Το βιβλίο που προτείνεται για το μάθημα καλύπτει πολύ μεγαλύτερη ύλη
από τις ανάγκες του μαθήματος. Μην τρομάξετε από τον όγκο του!
• Θα καλυφθούν κυρίως οι περιοχές που αφορούν:
– Βασικές έννοιες
– Τη χωρητικότητα των κυψελωτών συστημάτων
– Τις παρεμβολές στα κυψελωτά συστήματα
– Τη διαχείριση ασυρμάτων πόρων
– Τις λειτουργίες υποστήριξης κινητικότητας
– Τη διαχείριση επικοινωνιών
– Ασύρματα τοπικά δίκτυα
Εισαγωγή 4
Περίληψη του εισαγωγικού μέρους
• Βασικές έννοιες
– Κινητικότητα
– Φορητότητα υπηρεσιών
• Ασύρματα συστήματα κινητών επικοινωνιών
• Επίδραση της κινητικότητας στην εξέλιξη των
τηλεπικοινωνιακών δικτύων
• Γενικές τάσεις στην εξέλιξη των δικτύων επικοινωνιών
• Εξέλιξη των ψηφιακών συστημάτων κινητών
επικοινωνιών
Εισαγωγή 5
Κινητές Επικοινωνίες στις αρχές του

20ου αιώνα (1/2)
Εικόνα 1.
Εικόνα 3. Εικόνα 4.
Εικόνα 2.
Εισαγωγή 6
Κινητές Επικοινωνίες στις αρχές του
20ου αιώνα (2/2)
Εικόνα 5. 1910: Ericsson & wife Hilda
Εικόνα 6. 1924: First mobile radio

telephone, Courtesy of Rich Howard
Εισαγωγή 7
Γενιές κινητών επικοινωνιών

• 0G: Briefcase-size mobile radio telephones
• 1G: Analog cellular telephony (end ‘70s)
• 2G: Digital cellular telephony (beg ’90’s)
• 3G: High-speed digital cellular telephony (including
video telephony) (beg ’00)
• 4G: IP-based “anytime, anywhere” voice, data, and
multimedia telephony at faster data rates than 3G (beg
’10)
• 5G: 10-times faster data rates, much more flexible in
mobility, Internet of Things (IoT) support (cheap, low
energy, massive number of devices) (beg ’20)
Εισαγωγή 8
Εξέλιξη κινητών επικοινωνιών
Κινητά δίκτυα το 2014 (1/2)

• Η παγκόσμια διακινούμενη πληροφορία μέσω κινητών
αυξήθηκε κατά 69% το 2014.
• Η περυσινή κίνηση μέσω κινητών ήταν 30 φορές
μεγαλύτερη από την παγκόσμια κίνηση όλου του
Διαδικτύου το 2000.
• Η κίνηση μέσω κινητών που αφορά σε βίντεο ξεπέρασε για
πρώτη φορά το 50% της συνολικής κίνησης το 2012.
• Σχεδόν μισό δισεκατομμύριο κινητές συσκευές
προστέθηκαν παγκοσμίως το 2014.
• Το 2014, κατά μέσο όρο, μια έξυπνη συσκευή παρήγαγε 22
φορές μεγαλύτερη κίνηση από μια μη έξυπνη.
Εισαγωγή 10
Κινητά δίκτυα το 2014 (2/2)
• Οι ταχύτητες των συνδέσεων κινητών
επικοινωνιών αυξήθηκαν κατά 20% μέσα στο
2014.
• Η μέση χρήση ενός smartphone αυξήθηκε κατά
45% το 2014.
• Τα smartphones αντιπροσωπεύουν το 29% των
συσκευών παγκοσμίως αλλά παράγουν το 69%
της παγκόσμιας κίνησης.
• Το 46% της κίνησης από κινητά διοχετεύθηκε στο
σταθερό δίκτυο μέσω Wi-Fi ή φεμτοκυψέλες.
Εισαγωγή 11
Κινητά δίκτυα μέχρι το 2019 (1/2)

• Η παγκόσμια κίνηση από κινητά θα αυξηθεί 10 φορές
μέχρι το 2019.
• Στο τέλος του 2014, οι κινητές συσκευές ξεπέρασαν
τον πληθυσμό της γης και το 2019 θα είναι σχεδόν 1,5
φορές περισσότερες.
• Οι ταχύτητες των κινητών συνδέσεων θα
διπλασιαστούν μέχρι το 2019.
• Το 2019, μια σύνδεση 4G θα παράγει 10 φορές
περισσότερη κίνηση από μια μη-4G.
• Μέχρι το 2019, περισσότερες από τις μισές κινητές
συσκευές παγκοσμίως θα είναι «έξυπνες».
Εισαγωγή 12
Κινητά δίκτυα μέχρι το 2019 (2/2)
• Σχεδόν 3/4 της παγκόσμιας κίνησης κινητών θα είναι
βίντεο μέχρι το 2019.
• Μέχρι το 2019, τα tablets θα παράγουν σχεδόν τη
διπλάσια κίνηση από τη συνολική παγκόσμια κίνηση
από κινητά το 2014.
• Το μέσο smartphone θα παράγει 4.0 GB κίνησης το
μήνα το 2019, πέντε φορές περισσότερη από τα
819ΜΒ το 2014.
• Μέχρι το 2016, πάνω από τη μισή κίνηση κινητών
συσκευών θα εισάγεται στο σταθερό δίκτυο μέσω Wi-
Fi και φεμτοκυψέλες.
Εισαγωγή 13
Exabytes per Month of Mobile Data

Traffic
Πίνακας 1.
Εισαγωγή 14
Global mobile devices
Πίνακας 2.
Εισαγωγή 15
Growth of smart devices
Πίνακας 3.
Εισαγωγή 16
Growth of smart traffic
Πίνακας 4.
Εισαγωγή 17
Global mobile traffic
Πίνακας 5.
Εισαγωγή 18
Internet of Things (IoT) (1/2)
Εικόνα 7.
Εισαγωγή 19
Internet of Things (IoT) (2/2)
Εικόνα 8.
Εισαγωγή 20
Smart Energy
Smart energy
Εικόνα 10.
Εικόνα 9.
Εικόνα 11.
Εισαγωγή 22
Reference architecture
ZigBee / IEEE Wireless Mesh with

Cellular Network With Relays and NC Electric Utility Substation
802.15.4 Relay and NC
Residential / Industrial / Commercial

Community - Microgrid
Εικόνα 12. “Smart NRG logo”. Πηγή: http://gain.di.uoa.gr/smart-nrg/
Εισαγωγή 23
Dense urban scenario
Εικόνα 13.
Εισαγωγή 24
Dense rural scenario
Εικόνα 14.
Εισαγωγή 25
Industrial scenario
Εικόνα 15.
Εισαγωγή 26
Ηλεκτρομαγνητικό φάσμα
Εικόνα 16.
Εισαγωγή 27
Υψηλός αριθμός λαθών (1/3)

• Εξασθένηση
σήματος λόγω
– Απόστασης
– Φυσικών
εμποδίων Εικόνα 17.
Εισαγωγή 28
• Παρεμβολές από άλλες πηγές
– Πολλές συσκευές στην ίδια συχνότητα
– π.χ., 2.4 GHz ασύρματο τηλέφωνο αλληλο-
παρεμβάλεται με το WiFi
– Η/Μ θόρυβος (π.χ., φούρνος μικροκυμάτων)
Εικόνα 18.
Εισαγωγή 29

• Πολλαπλές διαδρομές
– Αντανάκλαση σε εμπόδια
– Πολλαπλά μονοπάτια
– Σύγχυση του δέκτη
Εικόνα 19.
Εισαγωγή 30
Πως χειριζόμαστε τα λάθη
• Σταθερά vs. κινητά
– Σταθερά: Λάθη εξαιτίας συμφόρησης
– Ασύρματα: περισσότερα και με διαφορετικά αίτια
• Τι κάνουμε
– Αύξηση της ισχύος μετάδοσης
• Περισσότερη κατανάλωση ενέργειας (κακό για τη μπαταρία)
• Δημιουργεί παρεμβολές σε άλλους δέκτες
– Έλεγχος και διόρθωση λαθών
• Πιο ισχυροί κώδικες (επεξεργασία, κατανάλωση καναλιού)
• Επαναμεταδόσεις (κατανάλωση καναλιού)
Εισαγωγή 31
Περιορισμοί στη μετάδοση (1/2)

• Σταθερά δίκτυα: Όλοι οι κόμβοι ακούνε τις
μεταδόσεις
• Ασύρματα: Κρυμμένα τερματικά
C • A και B ακούνε
• B και C ακούνε
• Αλλά, ο A και ο C δεν ακούνε
B
Άρα, οι A και C μπορεί να
A
δημιουργήσουν παρεμβολή στο Β
Εικόνα 20.
Εισαγωγή 32
Περιορισμοί στη μετάδοση (2/2)
• Σταθερά δίκτυα: Όλοι οι κόμβοι ακούνε τις
μεταδόσεις
• Ασύρματα: Εξασθένηση σήματος
A B • A και B ακούνε
C
• B και C ακούνε
• Αλλά, ο A και ο C δεν ακούνε
A’s signal C’s signal
strength strength
Άρα, οι A και C μπορεί να
δημιουργήσουν παρεμβολή στο Β
space
Εικόνα 21.
Εισαγωγή 33
Δίκτυα
Δίκτυα με δικτυακή υποδομή
Δικτυακή υποδομή
Εικόνα 22.
Εισαγωγή 35
Δίκτυα χωρίς υποδομή (Ad Hoc)
Εικόνα 23.
Εισαγωγή 36
Με και χωρίς υποδομή
• Με υποδομή
– Οι ασύρματοι κόμβοι συνδέονται μόνο με το σταθμό
βάσης
– Υπηρεσίες ανάλογες με τα σταθερά δίκτυα (address
assignment, routing, DNS resolution)
• Ad hoc
– Δεν υπάρχει υποδομή για να συνδεθούν
– Οι δικτυακές υπηρεσίες παρέχονται από τους ίδιους τους
κόμβους
– Δυσκολότερη η δικτύωση αλλά χωρίς της απαίτηση
ύπαρξης σταθμού βάσης
Εισαγωγή 37
Επανάληψη Τεχνικών Δικτύων

• Βασικές Τοπολογίες Δικτύων
• Αρτηρία (Bus)
• Δέντρο (Tree)
• Δακτύλιος (Ring)
• Αστέρας (Star)
• Το μοντέλο Αναφοράς OSI
• Μετάδοση Δεδομένων στο Μοντέλο OSI
• Το Μοντέλο Αναφοράς TCP/IP
• Τα Πρωτόκολλα στο Μοντέλο OSI
• Σύγκριση: Μεταγωγή Κυκλώματος-Μηνύματος-Πακέτου
Εισαγωγή 38
Βασικές Τοπολογίες Δικτύων
Αρτηρία
Τ Τ
Αστέρας
Δακτύλιος
Δέντρο
Εικόνα 24.
Εισαγωγή 39
Αρτηρία (Bus)
• Όλα τα τερματικά συνδέονται σε ένα αγωγό (αρτηρία)
• Μπορούμε να συνδέσουμε/αποσυνδέσουμε ένα τερματικό
χωρίς να επηρεάσουμε τη λειτουργία του δικτύου
• Η αρτηρία πρέπει να τερματίζεται
• Μόνο ένα μήνυμα μπορεί να βρίσκεται στην αρτηρία σε μια
δεδομένη στιγμή
• Χαμηλό κόστος καλωδίωσης
Εικόνα 25.
Εισαγωγή 40
Δέντρο (Tree)
• Αν ο γονικός κόμβος επιφορτίζεται με όλες τις εργασίες τότε
δημιουργείται «μποτιλιάρισμα» (bottleneck)
• Αν ο γονικός κόμβος τεθεί εκτός λειτουργίας, όλο το δίκτυο τίθεται
εκτός λειτουργίας
• Μπορούμε να προσθέσουμε επιπλέον κόμβους στη βάση του
δέντρου
Εικόνα 26.
Εισαγωγή 41
Δακτύλιος (Ring)
• Μετάδοση δεδομένων από τον
ένα σταθμό στον άλλο μέχρι την
άφιξη τους στο σταθμό-
προορισμό
• Όταν ένας σταθμός λαμβάνει ένα
πακέτο, ελέγχει τη διεύθυνση
προτού κάνει αναμετάδοση στον
επόμενό του
• Ο σταθμός-παραλήπτης
σημαδεύει το πακέτο
• Οι σταθμοί συνδέονται στο
δίκτυο μέσω ενός επαναλήπτη
(repeater)
• Το δίκτυο συνεχίζει να λειτουργεί
ακόμη κι όταν σταθμός/σταθμοί
τίθενται εκτός λειτουργίας Εικόνα 27.
Εισαγωγή 42
Αστέρας (Star)
• Τοπολογία διαδεδομένη
στα δίκτυα WAN
• Στον κεντρικό κόμβο
συνδέονται όλοι οι
περιφερειακοί πόροι
• Όλη η κυκλοφορία
διέρχεται από τον
κεντρικό κόμβο
• Αν ο κεντρικός κόμβος
τεθεί εκτός λειτουργίας
τότε το δίκτυο τίθεται και Εικόνα 28.
αυτό εκτός λειτουργίας
Εισαγωγή 43
Τοπολογίες κινητών επικοινωνιών

• Κυψελωτές ή Ad-hoc
• Κοινό μέσο μετάδοσης (αρτηρία)
• Όλη η κυκλοφορία διέρχεται από τον κεντρικό κόμβο (αστέρας)
• Μετάδοση δεδομένων από ένα σταθμό σε άλλο (δακτύλιος)
• Έλεγχος πολλαπλής μετάδοσης
• Έλεγχος λαθών
• Κινητικότητα
Εικόνα 29.
Εισαγωγή 44
To Μοντέλο αναφοράς OSI (1/2)
Εισαγωγή 45
To Μοντέλο αναφοράς OSI (2/2)

Επίπεδο
1 Εφαρμογής
Εφαρμογής
2 Παρουσίασης Κρυπτογράφηση, συμπίεση, μετατροπή δεδομένων
3 Συνόδου Αρχικοποίηση και έλεγχος διαφορετικών ροών ανά εφαρμογή
4 Μεταφοράς Έλεγχος ροής, έλεγχος λαθών, επαναμεταδόσεις από άκρο σε άκρο
5 Δικτύου Διευθυνσιοδότηση, δρομολόγηση πακέτων
6 Σύνδ. Δεδομέν. Έλεγχος πολλαπλής πρόσβασης, διόρθωση λαθών, …
7 Φυσικό Μετάδοση στο φυσικό μέσο, διαμόρφωση σήματος, επεξεργασία
Εισαγωγή 46
Μετάδοση Δεδομένων στο Μοντέλο
OSI
Αποστέλλουσα Λαμβάνουσα
Διεργασία Δεδομένα Διεργασία
Επίπεδο Επίπεδο
ΑΗ Δεδομένα
Εφαρμογής Εφαρμογής
PΗ Δεδομένα
Παρουσίασης Παρουσίασης
Συνόδου SΗ Δεδομένα Συνόδου
TH Δεδομένα
Μεταφοράς Μεταφοράς
NΗ Δεδομένα
Δικτύου Δικτύου
Επίπεδο DΗ Δεδομένα DT Επίπεδο
Σύνδ. Δεδομ. Σύνδ. Δεδομ.
Φυσικό Φυσικό
Bits
Πραγματικό μονοπάτι μετάδοσης δεδομένων
Εισαγωγή 47
Το μοντέλο αναφοράς TCP/IP

OSI TCP/IP
7 Application
Application
(Εφαρμογής)
6 Presentation
(Παρουσίασης) Δεν υπάρχει
5 Session Δεν υπάρχει

(Συνόδου)
4 Transport
Transport
(Μεταφοράς)
3 Network
Network
(Δικτύου)
2 Data Link
(Σύνδεσης Δεδομένων)
Host-To-Network
1 Physical
(Φυσικό)
Εισαγωγή 48
Tα πρωτόκολλα στο μοντέλο OSI (1/3)
Επίπεδα OSI TCP/IP
Application HTTP, S-HTTP,SMPTE,
(Εφαρμογής) FTP, TELNET, POP3, IMAP4
Presentation
(Παρουσίασης)
Session
(Συνόδου)
Transport
TCP,UDP, RUDP, XOT
(Μεταφοράς)
Network
IP/IPv6
(Δικτύου)
Data Link Ethernet, Token Ring, ARCnet, StarLAN, LocalTalk, FDDI, ATM
(Σύνδεσης Δεδ.) ODI, NDIS
Physical
TP, Coaxial, Fiber-Optic, Wireless
(Φυσικό)
Εισαγωγή 49
Εικόνα 30.
Εισαγωγή 50
A E
HTTP HTTP
C D
B
TCP TCP
IP IP IP IP
IP
802.11 MAC
Ethernet Ethernet ATM ATM Ethernet Ethernet 802.11 MAC
Coaxial Coaxial Fiber-Optic Fiber-Optic Coaxial Coaxial 802.11 PHY 802.11 PHY
Εισαγωγή 51
Βασικά Προβλήματα του IP σε

Ασύρματα/Κινητά Δίκτυα
1. Χαμηλή απόδοση σε ασύρματα περιβάλλοντα
– Περιορισμένοι αλγόριθμοι αποφυγής και διόρθωσης
λαθών
2. “Best Effort” (καμία εγγύηση ποιότητας
υπηρεσίας – QoS)
– Έλλειψη μηχανισμού προτεραιοτήτων της κίνησης
3. Έλλειψη υποστήριξης κινητικότητας
– Η δρομολόγηση γίνεται αποκλειστικά με βάση την IP
διεύθυνση η οποία καθορίζει και τη θέση του
τερματικού
Εισαγωγή 52
1. Τι σημαίνει «χαμηλή απόδοση σε
ασύρματα περιβάλλοντα»;
• Το IP δεν περιλαμβάνει μηχανισμούς διόρθωσής λαθών
• Στηρίζεται ουσιαστικά στα ανώτερα επίπεδα TCP και UDP
TCP
• Σχεδιασμένο για εφαρμογές «μη-πραγματικού χρόνου»
• Διορθώνει τα λάθη μέσω επανα-μεταδόσεων end-to-end
• Για το TCP o μόνος λόγος απώλειας πακέτου είναι η συμφόρηση
• σε κάποιο σημείο της διαδρομής
UDP
• Σχεδιασμένο για εφαρμογές «πραγματικού χρόνου»
• Δεν έχει μηχανισμό διόρθωσης λαθών
Εισαγωγή 53
Λειτουργία TCP (1/6)

Source Destination Source Destination
Packet 1 Packet 1
Packet 2
Ack 1 Packet 3 Ack 1
Packet 4 x Ack 2
Packet 2
Packet 3 Packet 5 Ack 4
Ack 2 Packet 6
Ack 3
Packet 4 Ack 5
Packet 5 Ack 6
Packet 6 Ack 4
Ack 5
Packet 7 Ack 6 Packet 3
Packet 8
Packet 9 Ack 4
Packet 10
Packet 7
Packet 8
… …
Εικόνα 31.
Εισαγωγή 54
cwnd Εικόνα 32.

Εισαγωγή 55
cwnd
Εισαγωγή 56
Απώλεια πακέτου λόγω συμφόρησης
Μείωση του cwnd
Μείωση του φόρτου στο δίκτυο
cwnd
Εισαγωγή 57
cwnd
Εισαγωγή 58
Απώλεια πακέτου λόγω λάθους στο ασύρματο κανάλι
Λαμβάνεται από το TCP ως δείγμα συμφόρησης
Λανθασμένη μείωση του cwnd
Μείωση του φόρτου = χαμηλή χρησιμοποίηση δικτύου
cwnd
Εισαγωγή 59
2. Τι σημαίνει «Best Effort»;

• Όλα τα είδη πληροφορίας, ανεξαρτήτως προτεραιότητας, γίνονται
IP πακέτα και ρίχνονται στο δίκτυο.
• Από εκεί και πέρα το IP δεν έχει μηχανισμούς να διασφαλίσει
βασικά χαρακτηριστικά ποιότητας όπως είναι η καθυστέρηση και η
απώλεια πακέτων.
• Ο μόνος διαχωρισμός είναι μεταξύ UDP και TCP πακέτων
(πραγματικού και μη-πραγματικού χρόνου) όμως αυτό δεν αρκεί.
• Η ανάγκη για ποιότητα υπηρεσίας είναι ακόμα μεγαλύτερη στα
ασύρματα δίκτυα καθώς πρόκειται για δίκτυα σχετικά μικρής
ταχύτητας μετάδοσης και με μεγάλη πιθανότητα λαθών.
• Συμπέρασμα: Τα κλασικά απλά πρωτόκολλα τύπου Ethernet δεν
αρκούν και απαιτούνται πιο εξελιγμένα.
Εισαγωγή 60
3. Γιατί το IP δεν υποστηρίζει
κινητικότητα;
• Οφείλεται στο μηχανισμό δρομολόγησης πακέτων με βάση
τη στατική διεύθυνση προορισμού (ΙP address).
• Η στατική διεύθυνση προορισμού έχει άμεση σχέση από το
σημείο σύνδεσης στο δίκτυο.
• Αν το σημείο σύνδεσης αλλάξει και δεν αλλάξει η
διεύθυνση του τερματικού τότε τα πακέτα δρομολογούνται
στο παλιό σημείο.
• Όμως η διεύθυνση του τερματικού δε μπορεί να αλλάξει
γιατί με αυτή είναι γνωστός σε όλο το δίκτυο.
• Ενημέρωση όλου του δικτύου κάθε φορά που ο χρήστης
αλλάξει σημείο σύνδεσης είναι πρακτικά αδύνατη.
Εισαγωγή 61
IP Header (1/2)
ver. TOS total length
IP ID offset
TTL protocol checksum

IP
32 bit Source IP address
32 bit Destination IP address
Options
Source Port Destination Port TCP/UDP
Εισαγωγή 62
IP Header (2/2)
.50 .52 .53
router
137.30.2.*
.200
router
139.20.3.*
Εισαγωγή 63
IP δρομολόγηση
out1
in1
in2 out2
in3 out3
Routing table
137.30.2.x out1
137.30.3.x out2
default out3
Εισαγωγή 64
Βασικές έννοιες
Σταθερές επικοινωνίες (1/2)

• Το σημείο πρόσβασης υπηρεσίας είναι
σταθερό.
+30 210 7722532
+30 210 7722530
Τηλεφωνικό
δίκτυο
Εικόνα 33.
Εισαγωγή 66
Σταθερές επικοινωνίες (2/2)
• Το σημείο πρόσβασης υπηρεσίας είναι, ως επί
το πλείστον, σταθερό.
Τοπικός ISP
147.102.7.209
δίκτυο
εταιρίας
Εισαγωγή 67
Κινητές επικοινωνίες
• Το σημείο πρόσβασης
υπηρεσίας δεν είναι
σταθερό. 1 2
Μονοσήμαντη σχέση χρήστη με συγκεκριμένο τερματικό.
Εισαγωγή 68
Προσωπικές επικοινωνίες
• Το σημείο πρόσβασης υπηρεσίας δεν είναι σταθερό.
Δίκτυο
•ενσύρματο
•ασύρματο
Εικόνα 34.
Όχι μονοσήμαντη σχέση χρήστη με συγκεκριμένο τερματικό.

Εισαγωγή 69
Κινητές και προσωπικές επικοινωνίες

(1/3)
Σκοπός
• Οποιασδήποτε μορφής επικοινωνία, με
οποιοδήποτε πρόσωπο ή τερματικό,
οπουδήποτε.
Εισαγωγή 70
(2/3)
Επίλεξε τον προσωπικό
Να είναι σε αριθμό του κ. Χ
οποιοδήποτε μέρος: Να χρησιμοποιεί
οποιαδήποτε συσκευή:
Σπίτι Κινητό τηλέφωνο
Τηλέφωνο γραφείου
Γραφείο ενσύρματο
Τηλέφωνο γραφείου
ασύρματο
Δημόσιος Ο κ. Χ
χώρος Τηλέφωνο σπιτιού
μπορεί:
Τηλεειδοποιητής
Μετακίνηση
Fax
Εικόνα 35.
Εισαγωγή 71

(3/3)
Βασικοί παράγοντες για την παροχή
κινητών και προσωπικών επικοινωνιών:
• Κινητικότητα του τερματικού (terminal
mobility) ασύρματη πρόσβαση
• Προσωπική κινητικότητα (personal
mobility) προσωπικός αριθμός
• Φορητότητα των υπηρεσιών (service
portability) προφίλ εξυπηρέτησης
Εισαγωγή 72
Κινητικότητα
Κινητικότητα τερματικού Προσωπική κινητικότητα
Δίκτυο
ενσύρματο
ασύρματο
Ασύρματο
δίκτυο
 Ανάγκη μεταφοράς
του τερματικού.
 Όχι απαραίτητα μεταφορά
 Να υπάρχει ραδιο-
κάλυψη. του τερματικού.
 Χρήση προσωπικού αριθμού.
Εικόνα 36.
Εισαγωγή 73
Φορητότητα υπηρεσιών
• Αναφέρεται στη δυνατότητα του δικτύου να
παρέχει υπηρεσίες σε τερματικό / θέση που
επιλέγεται από τον χρήστη.
• Οι ακριβείς υπηρεσίες που μπορεί να δεχτεί ο
χρήστης εξαρτώνται από τις δυνατότητες του
τερματικού αλλά και του δικτύου που εξυπηρετεί
το τερματικό.
• Πραγματοποιείται με την ενημέρωση του προφίλ
εξυπηρέτησης κάθε χρήστη και την αναζήτησή
του, όταν χρειάζεται.
Εισαγωγή 74
Οικουμενική κινητικότητα (1/2)
Τα πρότυπα για τα μελλοντικά συστήματα
κινητών επικοινωνιών έχουν ως στόχο να
εξασφαλίσουν:
• Διαλειτουργικότητα μεταξύ των διάφορων
συστημάτων ασύρματης πρόσβασης.
• Κινητικότητα σε οικουμενική κλίμακα.
• Παροχή υπηρεσιών μεγάλου εύρους ζώνης.
Εισαγωγή 75
Οικουμενική κινητικότητα (2/2)
Εικόνα 37.
Εισαγωγή 76
Ασύρματα συστήματα κινητών και
προσωπικών επικοινωνιών
Περιοχές εφαρμογής (1/2)

Τρεις κύριες περιοχές εφαρμογής:
• Ασύρματη πρόσβαση σε μεγάλα δίκτυα, για
κινητές και προσωπικές επικοινωνίες φωνής και
δεδομένων, με χαμηλές απαιτήσεις
κινητικότητας.
• Ασύρματα Συστήματα επικοινωνιών, για κινητές
και προσωπικές επικοινωνίες φωνής και
δεδομένων, με υψηλές απαιτήσεις
κινητικότητας.
• Ασύρματα τοπικά δίκτυα.
Εισαγωγή 78
Περιοχές εφαρμογής (2/2)
• Υπάρχει επικάλυψη των τριών περιοχών
εφαρμογής στα προβλήματα που εμφανίζουν και
στους τρόπους αντιμετώπισής τους.
• Οι σχεδιαστικές επιλογές για την κάθε περιοχή
εφαρμογής θέτουν διαφορετική έμφαση σε
συγκεκριμένες παραμέτρους και οδηγούν σε
διαφορετικές τεχνικές προσεγγίσεις.
• Αποτέλεσμα: Διαφορετικές αρχιτεκτονικές και
διαδικασίες ελέγχου.
Εισαγωγή 79
Ασύρματη πρόσβαση σε μεγάλα

δίκτυα (1/3)
• Στόχος: Παροχή κινητών
υπηρεσιών φωνής και
δεδομένων, με μικρές φορητές
συσκευές, σε πεζούς και
σχεδόν στάσιμους χρήστες,
μέσα σε σπίτια και κτίρια ή
γύρω από αυτά.
Δημόσιο τηλεφωνικό
δίκτυο
PΑΒΧ
wireless local loop
Εικόνα 38.
Εισαγωγή 80
δίκτυα (2/3)
Βήματα εξέλιξης
• Ψηφιακή λειτουργία των ασύρματων
τηλεφώνων.
• Ολοκλήρωσή τους με μικρά συστήματα
μεταγωγής για την παροχή ασύρματης
πρόσβασης σε κτίριο γραφείων.
• Παγκοσμίως διατίθενται ζώνες συχνοτήτων
κοντά στα 1 GHz και 2 GHz.
Εισαγωγή 81

δίκτυα (3/3)
Σχεδιαστικοί στόχοι
• Μικρό βάρος τερματικού
• Μικρό μέγεθος τερματικού
• Μικρή κατανάλωση ισχύος τερματικού
Επιπτώσεις
• Μικρή ισχύς εκπομπής (εμβέλεια)
• Μικρή πολυπλοκότητα των τερματικών
• Πυκνή διάταξη σταθμών βάσης
• Φθηνοί σταθμοί βάσης, που δεν υποστηρίζουν πολύπλοκες
λειτουργίες
Εισαγωγή 82
Κυψελωτά Συστήματα επικοινωνιών
(1/3)
• Στόχος: Παροχή υπηρεσιών φωνής και δεδομένων σε
κινητά τερματικά, που εμφανίζουν μεγάλη διασπορά
σε δρόμους και λεωφόρους αστικών, ημιαστικών και
αγροτικών περιοχών (κινητά τερματικά μεγάλης
ταχύτητας).
Κυψέλη
Σταθμόςβάσης
Σταθμός βάσης
Εικόνα 39.
Εισαγωγή 83

(2/3)
Προβλήματα
• Μεγάλοι ιστοί κεραιών των σταθμών βάσης.
• Δυσκολία εξεύρεσης χώρων σε αστικές περιοχές.
• Μεγάλος αριθμός ξεχωριστών συσκευών
μετάδοσης για κάθε κύκλωμα βασικής ζώνης.
Βήματα εξέλιξης
• Μετάβαση σε ψηφιακή μετάδοση.
• Βελτίωση των διαδικασιών ελέγχου.
• Χρησιμοποίηση μικροκυψελών.
Εισαγωγή 84
(3/3)
Σχεδιαστικοί στόχοι
• Μεγιστοποίηση αριθμού χρηστών ανά MHz και ανά
κυψέλη.
• Οι σταθμοί βάσης να παρέχουν ευρεία ραδιοκάλυψη
σε αραιοκατοικημένες περιοχές.
Επιπτώσεις
• Υψηλή πολυπλοκότητα τερματικών.
• Υψηλή κατανάλωση ισχύος εκπομπής και
επεξεργασίας σήματος.
• Χαμηλή ποιότητα κυκλωμάτων.
Εισαγωγή 85
Ασύρματα τοπικά δίκτυα (1/3)

Στόχος
• Παροχή υψηλότερων ρυθμών μετάδοσης
(αρκετά Mbps) σε φορητά τερματικά, που
μετακινούνται σε περιορισμένες περιοχές,
όπως π.χ. μέσα σε μεγάλα κτίρια ή σε
πανεπιστημιουπόλεις, νοσοκομειακούς
χώρους, εμπορικά κέντρα.
• Ενδιαφέρει περισσότερο η φορητότητα της
υπηρεσίας παρά η κινητικότητα.
Εισαγωγή 86
Εικόνα 40.
Εισαγωγή 87

• Ρυθμοί μετάδοσης από μερικές δεκάδες kbps
μέχρι αρκετές δεκάδες Mbps.
• Περιοχή ISM (900 MHz και 2.4 GHz), 5 GHz,
18 GHz, υπέρυθρες ακτίνες.
• Δύο φιλοσοφίες ανάπτυξης
– Δίκτυα με υποδομή
– Δίκτυα ad hoc
Εισαγωγή 88
Θέματα σχεδίασης
• Ραδιοδίαυλος
– Θόρυβος
– Διαλείψεις
• Πολυπλεξία, πολλαπλή πρόσβαση.
• Παρεμβολές, επαναχρησιμοποίηση φάσματος
• Διασύνδεση σταθμών βάσης, κινητικότητα χρηστών.
• Ασφάλεια επικοινωνιών.
Εισαγωγή 89
Επίδραση της κινητικότητας στην εξέλιξη

των τηλεπικοινωνιακών δικτύων
Εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών
δικτύων (1/2)
• Η εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών δικτύων
εστιάζει:
–Στη βελτίωση της ποιότητας και της ποικιλίας των
υπηρεσιών που προσφέρονται.
–Στην υποστήριξη της κινητικότητας (mobility)
επικοινωνίας, σε όποια μορφή και αν εμφανίζεται
αυτή.
Εισαγωγή 91
Εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών

δικτύων (2/2)
• Συνδυασμός των δύο προηγουμένων στόχων
είναι οι κινητές επικοινωνίες πολυμέσων
(mobile multimedia).
• Το παγκόσμιο σύστημα κινητών
τηλεπικοινωνιών (UMTS) και επόμενες γενιές
συστημάτων κινητών επικοινωνιών
υποστηρίζουν την παροχή υπηρεσιών υψηλής
ποιότητας, υψηλών ρυθμών μετάδοσης, με
απεριόριστη δυνατότητα κίνησης και
οικουμενική χρησιμοποίηση.
Εισαγωγή 92
Ενοποίηση των τηλεπικοινωνιακών
δικτύων
• Τα Συστήματα ενοποιημένων υπηρεσιών μπορεί να
προέλθουν είτε από ενσύρματα με ασύρματες διεπαφές,
είτε από κυψελωτά με βελτίωση των προσφερόμενων
υπηρεσιών.
Internet PSTN CT Cellular
ISO/OSI ISDN GSM

DECT
WLANs B-ISDN UPT
Mobile IP
UMTS
MBS
...
Κινητικότητα Εικόνα 41. Κινητικότητα
Εισαγωγή 93
Ενσύρματα δίκτυα
• Προσωπική κινητικότητα
• Παγκόσμιες προσωπικές τηλεπικοινωνίες (UPT)
– Προτυποποιούνται
– Έχουν στενή σχέση με τα ευφυή δίκτυα (ΙΝ)
• PTN (Personal Telecommunications number)

• PIN (Personal Identity Number)
• Χρέωση στον προσωπικό λογαριασμό
Εισαγωγή 94
• Χρήση ασύρματων στοιχείων ως interface των
LAN προς τα ενσύρματα δίκτυα κορμού σε
δύσκολα περιβάλλοντα γραφείου.
• Εγκατάσταση περιστασιακών (ad hoc)
δικτύων.
• Δημιουργία hot spots.
• Μέσο για νέες εφαρμογές.
Εισαγωγή 95

Ad hoc WLAN
Basic service set (BSS)

WLAN με υποδομή
BSS 1
Distribution Access
Portal system Point 1
AP
2
Extended service set (ESS)
BSS 2
802.3 LAN
Εικόνα 42.
Εισαγωγή 96
Σημείο πρόσβασης WLAN
(α) Hot spot
(β)
Εικόνα 43.
Εισαγωγή 97
DECT
Ελεγκτής
και γέφυρα διασύνδεσης
Μετατροπή
Μετατροπή/Προσαρμογή
/Προσαρμογή
Σηματοδοσία
Σηματοδοσ Δεδομένα
Δεδομέν
διασύνδεση
Διαχείρισ
Δικτύου
Δικτύου
διασύνδεσης
Διαχείριση
Δίκτυο
Ζεύξης
Ζεύξης
Δίκτυο
δεδομέν
δεδομένων
MAC
Φυσικό
Φυσικόστρώμα
στρώμα
Δημόσιο
Δίκτυο Τηλεφωνίας
(PSTN)
Ιδιωτικό συνδρομητικό κέντρο Ασύρματος τοπικός βρόχος

Εικόνα 44.
Εισαγωγή 98
Κυψελωτά συστήματα επικοινωνιών
Κύρια χαρακτηριστικά
• Διαρκής παρακολούθηση της τρέχουσας
περιοχής που περιφέρεται ο χρήστης.
• Διαπομπή μεταξύ κυψελών για αδιάλειπτη
επικοινωνία.
• Περιαγωγή των χρηστών χωρίς να χάνεται η
εξυπηρέτηση.
Εισαγωγή 99
Ένα κυψελωτό δίκτυο
Εικόνα 45.
Εισαγωγή 100
GSM
Δημόσιο επίγειο δίκτυο κινητών επικοινωνιών (PLMN)
GSM
GSM
HLR Network
Network AA
VLR
VLR PSTN
PSTN
Gateway PSTN
MSC
MSC
BSC
GSM
GSM
Network
Network BB
BTS
BTS
BTS
BSS
Εικόνα 46.
UMTS
Εικόνα 47.
Κινητικότητα στο Διαδίκτυο
Βασικά θέματα προς επίλυση:
• Πώς αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της
αλλαγής θέσης των κόμβων;
• Πώς διατηρείται η επικοινωνία παρά τη
μετακίνηση του κόμβου, αφού αλλαγή των
διευθύνσεων συνεπάγεται διακοπή των
συνδέσεων στο στρώμα μεταφοράς;
Mobile IP – Απαιτήσεις
• Ο κινητός κόμβος πρέπει να μπορεί να συνεχίσει
την επικοινωνία του αφού έχει αλλάξει το σημείο
πρόσβασης του επιπέδου σύνδεσης (Link Layer),
χωρίς να αλλάξει την IP διεύθυνση του
• Ο κινητός κόμβος πρέπει να μπορεί να
επικοινωνεί με άλλους κόμβους που δεν έχουν
υλοποιήσει μηχανισμούς υποστήριξης
κινητικότητας
• Τα μηνύματα ενημέρωσης θέσης πρέπει να
πιστοποιούνται ως προς τη γνησιότητα τους
Mobile IP – ορολογία
Ανταποκριτής κόμβος
Correspondent Node (CN)
Οικείος Αντιπρόσωπος Ξένος Αντιπρόσωπος

Home Agent (HA) Foreign Agent (FA)
Προσωρινή διεύθυνση
home address care-of address
Κινητός κόμβος
Mobile Node (MN)
Οικείο δίκτυο Ξένο δίκτυο
home network foreign network
Mobile IP – Λειτουργία (1/3)

• Κάθε κινητός κόμβος είναι πάντα αναγνωρίσιμος από την
οικεία διεύθυνση (home address), ανεξάρτητα από το
σημείο πρόσβασης στο Internet.
• Όταν βρίσκεται μακριά από το οικείο του δίκτυο,
συσχετίζεται με μία προσωρινή διεύθυνση (care-of
address), που παρέχει πληροφορίες σχετικά με την
τρέχουσα πρόσβασή του στο Internet.
• Η προσωρινή διεύθυνση και η αντιστοιχία της με την
οικεία διεύθυνση εγγράφεται στον οικείο αντιπρόσωπο
(home agent) που βρίσκεται στο οικείο δίκτυο.
• Ο οικείος αντιπρόσωπος «αναχαιτίζει» τα πακέτα που
προορίζονται για την οικεία διεύθυνση και τα
αναδρομολογεί προς την προσωρινή διεύθυνση.
• Ο οικείος αντιπρόσωπος χρησιμοποιεί την τεχνική του
τούνελ (tunneling) για να στείλει τα πακέτα που
προορίζονται για την οικεία διεύθυνση προς την
προσωρινή διεύθυνση
• Στην άλλη άκρη του τούνελ, ο ξένος αντιπρόσωπος
(foreign agent) “βγάζει” τα αρχικά πακέτα από το
τούνελ και τα προωθεί στον κινητό κόμβο
Εικόνα 48.
Mobile IP – Ανακάλυψη
αντιπροσώπων
Εικόνα 49.
Διαφημίσεις Αντιπρόσωπου
(Agent Advertisements)
Ξένος
Αντιπρόσωπος
Mobile IP – Εγγραφή (1/2)
Εικόνα 50.
Mobile IP – Εγγραφή (2/2)
Εικόνα 51.
Εικόνα 52.
IP-in-IP Tunneling
• To IP πακέτο που πρόκειται να προωθηθεί
«ενθυλακώνεται» σε ένα νέο IP πακέτο
• Στο νέο πακέτο:
– Destination = care-of-address
– Source = address of home agent
– Data = original IP packet
IP header IP header
data IP header
data
Εικόνα 53.
Προβλήματα του Mobile IP
Προβλήματα
• Υποβέλτιστη δρομολόγηση (triangular routing)
– Λύση: Βελτιστοποίηση δρομολόγησης (route optimization)
• Firewalls: Χρήση της προσωρινής διεύθυνσης για αποστολή
στον ανταποκριτή
– Λύση: Υλοποίηση αντίστροφου tunnel από το ξένο δίκτυο
προς τον οικείο αντιπρόσωπο.
Mobile IP – Αντίστροφο τούνελ (1/2)
Εικόνα 54.
Mobile IP – Αντίστροφο τούνελ (2/2)
Εικόνα 55.
Mobile IP – Route Optimization
Εικόνα 56.
Mobile IP – Μεταπομπή
Εικόνα 57.
Mobile IP – Mobile IPv6

Βελτιώσεις σε σχέση με Mobile IPv4
• Ενσωματωμένη βελτιστοποίηση δρομολόγησης (route
optimization).
• Ενσωματωμένη λύση του προβλήματος με τα firewalls.
• Απλοποίηση δρομολόγησης multicast πακέτων.
• Κατάργηση των ξένων ανταποκριτών (Foreign Agents).
• Χρησιμοποιείται IPsec (εγγενές στο IPv6) αντί για
ανεξάρτητο πρωτόκολλο για κρυπτογράφηση.
• Περιγράφεται στο RFC3775.
Mobile IPv6 – Εγγραφή
Εικόνα 58.
Mobile IP – Mobile IPv6
Δεν έγινε έτσι στο IPv4 γιατί απαιτεί αλλαγές στην IP υλοποίηση σε κάθε κόμβο.
Εικόνα 59.
Mobile IP and Cellular IP
Hierarchical Mobility
Management
Εικόνα 60.
Γιατί χρειαζόμαστε το Cellular IP όταν

έχουμε το Mobile IP?
Γιατί το Mobile IP:
– είναι αργό
– επιβαρύνει μεγάλο μέρος του δικτύου με
σηματοδοσία
Καλό μόνο για:
– Κινητικότητα σε μεγάλες περιοχές
– Κινητά τερματικά που δεν κινούνται συχνά
Micro-mobility
• Micro-mobility
– Κινητικότητα σε περιορισμένη γεωγραφική
περιοχή
– Πιθανότατα συχνές μεταπομπές
– Ανάγκη για τοπική σηματοδοσία
• Macro-mobility
– Κινητικότητα σε μεγάλες γεωγραφικές περιοχές
– Όχι συχνές μετακινήσεις
Macro- and Micro- mobility (1/2)
Εικόνα 61.
Macro- and Micro- mobility (2/2)
Εικόνα 62.
Cellular IP (1/3)
Εικόνα 63.
Cellular IP (2/3)
Base Station
Paging To other BSs

Routing
Cache Cache
To Gateway (optional)
Local coverage
area
Εικόνα 64.
• Routing Cache έχουν όλοι οι κόμβοι

• Paging Cache έχουν κάποιοι ανάλογα με το
σχεδιασμό
Cellular IP (3/3)
Εικόνα 65.
Δύο παράλληλοι μηχανισμοί
εντοπισμού ενός κινητού τερματικού
Routing Cache (RC)
• Χρησιμοποιείται για τη δρομολόγηση καθοδικής κίνησης σε ενεργά
τερματικά.
• Η ενημέρωση γίνεται:
– Αυτόματα αν το τερματικό έχει ανοδική κίνηση.
– Μέσω περιοδικών routing updates αν το τερματικό δεν έχει ανοδική κίνηση.
• Αν για κάποιο χρονικό διάστημα δε ληφθεί routing update η πληροφορία
διαγράφεται.
Paging Cache (PC)
• Χρησιμοποιείται για το γρήγορο εντοπισμό ανενεργών τερματικών.
• Τα τερματικά οφείλουν να στέλνουν περιοδικά paging updates για να
διατηρούν την πληροφορία στις PCs.
• Αν για κάποιο χρονικό διάστημα δε ληφθεί paging update η πληροφορία
χάνεται.
Βασικές Λειτουργίες Cellular IP

• Registration: Εγγραφή του χρήστη στο δίκτυο και
ενημέρωση των PC και RC.
• Paging Update: Ενημέρωση των PC σχετικά με
την paging area που βρίσκεται ένα ανενεργό
τερματικό.
• Paging: Διαδικασία αναζήτησης ανενεργού
τερματικού σε συγκεκριμένη paging area.
• Routing Update: Ενημέρωση των RC σχετικά με
την ακριβή θέση ενεργού τερματικού.
Cellular IP - Registration
Correspondent Node
Home Agent
(mobile) IP
signaling
Internet
Gateway Cellular IP
Network
BS
BS BS
Cellular IP CIP signaling
Signaling
MIP signaling
BS Mobile
Station
Care-of-address = Gateway address
Εικόνα 66.
Paging Update
• Διαδικασία ενημέρωσης θέσης ανενεργών τερματικών.
• Ένα ανενεργό τερματικό στέλνει paging-update μηνύματα:
1. περιοδικά
2. όταν αλλάζει paging area
• Τα paging-update μηνύματα κατευθύνονται προς το
Gateway.
• Οι ενδιάμεσοι κόμβοι με PC ενημερώνουν τη βάση τους για
το συγκεκριμένο τερματικό.
• Η πληροφορία αυτή χρησιμοποιείται για τον εντοπισμό του
τερματικού όταν υπάρχουν δεδομένα γι’ αυτό.
Περιοδικό Paging Update
Εικόνα 67.
Αλλαγή Paging Area
Εικόνα 68.
Paging
• Διαδικασία αναζήτησης ανενεργού τερματικού.
• Η διαδικασία ξεκινάει από το Gateway μόλις αυτό
λάβει το πρώτο πακέτο δεδομένων για ένα
ανενεργό τερματικό.
• Καθώς δε γνωρίζει ποια είναι η ακριβής θέση του
τερματικού, πρέπει να το αναζητήσει.
• Η αναζήτηση γίνεται στην paging area που
«εμφανίστηκε» την τελευταία φορά το τερματικό, με
βάση τα δεδομένα των PC.
• Η απάντηση του χρήστη γίνεται με routing-update,
ώστε να ενημερωθούν όλες οι ενδιάμεσες RCs, και
να μπορέσουν να δρομολογηθούν σωστά τα πακέτα.
Cellular IP – Paging Request
Εικόνα 69.
Cellular IP – Paging Response
Εικόνα 70.
Cellular IP – Data Delivery
Εικόνα 71.
Routing Update
• Διαδικασία ενημέρωσης των RCs για την ακριβή
θέση ενός ενεργού τερματικού.
• Η διαδικασία ενεργοποιείται σε δύο περιπτώσεις:
1. Σαν απάντηση σε paging request, ώστε να γίνει γνωστή
η θέση του τερματικού και να αρχίσουν να
δρομολογούνται δεδομένα.
2. Όταν ένα ενεργό τερματικό χωρίς ανοδική κίνηση
αλλάζει σημείο πρόσβασης και πρέπει να αλλάξει η
δρομολόγηση των πακέτων.
• Τα μηνύματα κατευθύνονται προς το Gateway και
ενημερώνουν τις ενδιάμεσες RCs όπου χρειάζεται.
Routing Update (handover)
Εικόνα 72.
Πλεονεκτήματα Σχεδιασμού
• Τα ενεργά τερματικά είναι συνήθως πολύ λιγότερα από τα
ανενεργά.
• Αυτό οδηγεί σε:
– Route caches πολλές, μικρές και γρήγορες
– Paging caches λίγες, μεγάλες και αργές
• Περιορίζεται ο αριθμός των μηνυμάτων που απαιτούνται για τη
λειτουργία του πρωτοκόλλου, καθώς τα ανενεργά τερματικά
στέλνουν μόνο paging updates.
• Ο περιορισμός αυτός είναι σημαντικός αφού
1. πρόκειται για μηνύματα που περνάνε πάνω από τη ραδιο-επαφή
2. επιτρέπει στα ανενεργά τερματικά να κάνουν power-saving
Κάποιες απώλειες πακέτων μπορεί να

συμβούν
• Μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία routing-update,
τα πακέτα θα κατευθύνονται στο παλιό BS
Εικόνα 73.
Γενικές τάσεις στην εξέλιξη των
δικτύων επικοινωνιών
• Μετατόπιση της τηλεπ. κίνησης από τα σταθερά δίκτυα προς
τα συστήματα κινητών επικοινωνιών.
• Η δημοτικότητα των υπηρεσιών δεδομένων αυξάνει διαρκώς.
• Η τηλεπικοινωνιακή βιομηχανία προχωρά προσθέτοντας το
Internet και πολλαπλές υπηρεσίες στην ασύρματη
επικοινωνία και στην κινητικότητα.
– 1.2 δις συνδρομές mobile-broadband το 2011
• Εισαγωγή νέων υπηρεσιών:
– Κοινωνικές υπηρεσίες και ασφάλεια
– Εξοικονόμηση χρόνου και εξουσιοδότηση
– Διασκέδαση
Γενικές τάσεις στην εξέλιξη των

δικτύων επικοινωνιών
Εξέλιξη των εφαρμογών προς 4G
Δίκτυο Ασύρματες/κινητές
ειδικές εφαρμογές
ευρείας ζώνης
Εφαρμογές 3ης
γενιάς
Κινητό 2G 2.5G 4G και άνω

3G 3.5G
Εφαρμογές ευρείας
ζώνης σταθερού
δικτύου
Σταθερό
Ευρεία ζώνη, πολύ
υψηλοί ρυθμοί μετάδοσης
NB WB BB
Εικόνα 74.
0.384 2 20
Ταυτόχρονη πρόσβαση σε διάφορα

δίκτυα
Γραφείο
Ειδικές λύσεις
WLAN εσωτερικών χώρων Κάλυψη ευρείας
περιοχής
WΡΑΝ
Bluetooth
Hiperlan2 WCDMA,GSM,
Bluetooth GPRS, EDGE
Μικρό γραφείο,
σπίτι
Multimedia mobile terminal
Εικόνα 75.
Εξέλιξη των ψηφιακών συστημάτων

κινητών επικοινωνιών
Εξέλιξη από 2G σε 4G
Εικόνα 76.
Εξέλιξη υπηρεσιών
Εικόνα 77.
Εξέλιξη του GSM σε 3G
High Speed Circuit Switched Data
Εκχώρηση μέχρι 4 χρονοσχισμών για σύνδεση δεδομένων
μέχρι ~ 50 kbps
Καλό για εφαρμογές real-time αντί για GPRS
Αναποτελεσματικό -> δεσμεύει πόρους, ακόμη και αν δεν
υπάρχει μετάδοση
Όχι τόσο δημοφιλές όσο το GPRS
GSM HSCSD Enhanced Data Rates for Global Evolution
9.6kbps (μία χρονοσχισμή) Χρησιμοποιεί διαμόρφωση 8PSK
GSM Data 3x ρυθμός μετάδοσης σε μικρές αποστάσεις
Ονομαζόμενο επίσης CSD Μπορεί να μεταπέσει σε GMSK για μεγαλύτερες
Μπορεί να συνδυάζεται με HSCSD
GSM EGPRS ~ 384 kbps
GPRS WCDMA
General Packet Radio Services
Ρυθμοί μετάδοσης μέχρι ~ 115 kbps EDGE
Max: 8 χρονοσχισμές μπορεί να χρησιμοποιηθούν
Μεταγωγή πακέτου
Βασίζεται στον ανταγωνισμό. Αποτελεσματικό, αλλά
μεταβαλλόμενες καθυστερήσεις
GSM / GPRS core network επαναχρησιμοποιήθηκε από το
WCDMA (3G)
UMTS (1/6)
• Universal Mobile Telecommunications System (UMTS)
• Το UMTS είναι μια αναβάθμιση από το GSM μέσω του
GPRS ή EDGE.
• Η προτυποποίηση για το UMTS γίνεται από το 3GPP
(Third Generation Partnership Project).
• Οι ρυθμοί μετάδοσης για το UMTS είναι:
– 144 kbps για rural
– 384 kbps για urban outdoor
– 2048 kbps για indoor και low range outdoor
• Virtual Home Environment (VHE)
UMTS (2/6)
Φάσμα συχνοτήτων
• 1900-2025 MHz και 2110-2200 MHz για μετάδοση 3G.
• Στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνται οι περιοχές 1710 –
1755 MHz and 2110–2155 MHz.
Εικόνα 78.
UMTS (3/6)
Αρχιτεκτονική δικτύου
Base Station
Network Subsystem
Mobile Station Subsystem Other Networks
MSC/ GMSC
BSC VLR PSTN
BTS
ME
SIM
EIR HLR AUC PLMN
RNS
GGSN
SGSN
Node RNC Internet
ME B
USIM
UTRAN
+
SD
Note: Interfaces have been omitted for clarity purposes.
Εικόνα 79.
UMTS (4/6)
Η αρχιτεκτονική δικτύου του UMTS αποτελείται
από τρεις τομείς:
– Core Network (CN): Παρέχει μεταγωγή, δρομολόγηση
και διέλευση της κίνησης των χρηστών.
– UMTS Terrestrial Radio Access Network (UTRAN):
Παρέχει την ασύρματη διεπαφή για τα κινητά τερματικά.
– User Equipment (UE): Τα τερματικά λειτουργούν ως οι
αντίστοιχες προς τους σταθμούς βάσης ασύρματες
διεπαφές. Οι διάφορες ταυτότητες είναι: IMSI, TMSI, P-
TMSI, TLLI, MSISDN, IMEI, IMEISV.
UMTS (5/6)
UTRAN
• Τεχνολογία wide band CDMA
– WCDMA
– TD-SCDMA
UMTS (6/6)
• Οι σταθμοί βάσης αναφέρονται ως Node-B και η συσκευή ελέγχου
των Node-B ονομάζεται Radio Network Controller (RNC).
– Λειτουργίες του Node-B:
• Εκπομπή/ λήψη στην ασύρματη διεπαφή
• Διαμόρφωση/ Αποδιαμόρφωση
– Λειτουργίες του RNC:
• Έλεγχος των ασύρματων πόρων
• Εκχώρηση διαύλων
• Έλεγχος ισχύος
• Έλεγχος διαπομπής
• Κρυπτογράφηση
• Κατάτμηση και επανασυναρμολόγηση
3.5G (HSPA)
High Speed Packet Access (HSPA): είναι ένα κράμα δύο
πρωτοκόλλων των κινητών επικοινωνιών, του High Speed
Downlink Packet Access (HSDPA) και του High Speed Uplink
Packet Access (HSUPA), που επεκτείνει και βελτιώνει την
επίδοση των υφιστάμενων πρωτοκόλλων WCDMA.
Το 3.5G εισάγει πολλά νέα χαρακτηριστικά που ενισχύουν την
τεχνολογία UMTS. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται:
• Προσαρμοστική διαμόρφωση και κωδικοποίηση.
• Ταχύς προγραμματισμός πρόσβασης.
• Προς τα πίσω συμβατότητα με το 3G.
• Βελτιωμένη ασύρματη διεπαφή.
4G (LTE)
• LTE σημαίνει Long Term Evolution.
• Η επόμενη γενιά της ευρυζωνικής τεχνολογίας
κινητών επικοινωνιών.
• Υπόσχεται ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων
100 Mbps.
• Βασίζεται στην τεχνολογία UMTS 3G.
• Είναι βελτιστοποιημένο για κίνηση all-IP.
4G (LTE) - Πλεονεκτήματα
• Υψηλή διέλευση • Απλοποιημένη
δικτύου αναβάθμιση από τα
• Μικρές καθυστερήσεις δίκτυα 3G
• Αρχιτεκτονική plug & • Ταχύτερο download και
play upload για δεδομένα.
• Μικρό λειτουργικό • Βελτιωμένη απόκριση
κόστος για τις εφαρμογές.
• All-IP δίκτυο • Βελτιωμένη εμπειρία
για τους χρήστες.
Για τους παρόχους δικτύου Για τους χρήστες
4G (LTE) - Ασύρματες τεχνολογίες
• Χρησιμοποιεί Orthogonal Frequency Division
Multiplexing (OFDM) στη ζεύξη καθόδου.
• Χρησιμοποιεί Single Carrier Frequency Division
Multiple Access (SC-FDMA) στη ζεύξη ανόδου.
• Χρησιμοποιεί Multi-input Multi-output(MIMO)
για βελτιωμένη διέλευση.
• Περιορισμένη κατανάλωση ισχύος.
• Υψηλότερη απόδοση του ενισχυτή RF (μικρότερη
κατανάλωση στη μπαταρία των κινητών).
4G (LTE) - Αρχιτεκτονική
Εικόνα 80.
Από UMTS σε LTE
• UTRAN στο 3G, E-
UTRAN στο 4G
• CN στο 3G, EPC στο 4G
• NodeB στο 3G, E-
NodeB στο 4G
• Όχι RNC όπως στο3G
• Οι λειτουργίες του RNC
εκτελούνται από το
eNodeB και το EPC
Εικόνα 81.
International Mobile
Telecommunications
Εκδόσεις των προδιαγραφών της 3GPP
Rel. 8 LTE EPC/SAE
Multi-
Location
Rel.9 Services
MBMS Standard
BS
Rel.10 LTE - A
Carrier
Aggregation
Relays
Enhanced Intra Band

Rel.11 Carrier
Aggregation
Carrier
Aggregation
5G (1/2)
• Οι Οργανισμοί προτυποποίησης και η βιομηχανία
οργανώνουν τώρα την προτυποποίηση της τεχνολογίας 5G,
η οποία προβλέπεται να παγιωθεί μεταξύ του 2016 και
2018 και να ακολουθήσουν οι πρώτες υλοποιήσεις γύρω
στο 2020.
• Η ανάπτυξη της τεχνολογίας 3G και 4G οδηγήθηκε κυρίως
από τη ζήτηση για υπηρεσίες δεδομένων πάνω από το
Internet.
• Τα κίνητρα για τα συστήματα 5G αναμένεται να είναι πολύ
πιο ποικίλα.
• Εμφανίζονται νέες μορφές κίνησης υπηρεσιών δεδομένων,
ειδικότερα, επικοινωνίες Μ2Μ για την υποστήριξη ιδεών
όπως smart grid, smart homes, smart cities και e-health.
5G (2/2)
• Οι εφαρμογές αυτές έχουν ποικίλες τηλεπικοινωνιακές
απαιτήσεις και ο κύριος στόχος θα είναι να υπάρξει
μια μοναδική ενοποιημένη ασύρματη τεχνολογία που
να τις υποστηρίζει μαζί με τις υπηρεσίες φωνής και
Internet.
• Επιπρόσθετα, τα μελλοντικά δίκτυα θα πρέπει να είναι
ενεργειακά πιο αποδοτικά, ώστε η τεχνολογία 5G να
είναι βιώσιμη διαχρονικά.
• Τέλος, αν η τεχνολογία 5G δεν μπορεί να προσφέρει
νέο πρότυπο ανώτερο και με περισσότερες
δυνατότητες από το LTE-Advanced δεν θα μπορέσει να
εισαχθεί επιτυχώς στην αγορά.
5G – Κύριες κατευθύνσεις (1/2)
• Cell-centric  device-centric με εστίαση στις ανάγκες
των τερματικών των χρηστών.
• Υψηλότερες ζώνες συχνοτήτων (millimeter wave),
όπου υπάρχει πολύ περισσότερο εύρος ζώνης,
μολονότι η διάδοση είναι χειρότερη.
• Antenna arrays ή massive MIMO
• Πιο ευφυή τερματικά, που μπορούν να μετριάζουν τις
παρεμβολές και να επικοινωνούν απευθείας με άλλες
συσκευές χωρίς την παρέμβαση του δικτύου.
• Machine-to-machine επικοινωνίες με αποτελεσματικό
και ενοποιημένο τρόπο.
5G – Κύριες κατευθύνσεις (2/2)

• Χωρικά πυκνότερα δίκτυα: πιο ετερογενή δίκτυα με
macrocells, picocells, relays και small cells, καθώς και
άμεση D2D επικοινωνία.
• Φασματική συσσωμάτωση: οι μελλοντικές συσκευές
να μπορούν να επικοινωνούν σε πολλές συχνότητες
ταυτόχρονα, συμπεριλαμβανομένων και των ζωνών
χιλιοστομετρικών μηκών κύματος.
• Πυκνότερο δίκτυο κορμού: η σύνδεση από τις
διάφορες κυψέλες στο δίκτυο κορμού να βελτιωθεί
για ανταποκρίνεται στις αυξημένες ανάγκες των
δικτύων 5G.
Ενότητα 2: Βασικές αρχές των κυψελωτών
συστημάτων κινητών επικοινωνιών
• Κυψελωτή δομή
• Επαναχρησιμοποίηση συχνοτήτων
– Μονοδιάστατα κυψελωτά συστήματα
– Κυψελωτά συστήματα δύο διαστάσεων
• Τηλεπικοινωνιακή κίνηση στα κυψελωτά συστήματα
– Ένταση κίνησης
– Συγκέντρωση – Βαθμός εξυπηρέτησης
– Συστήματα Erlang-B και Erlang-C
• Φασματική απόδοση κυψελωτών συστημάτων
• Κυψελωτά συστήματα απλωμένου φάσματος
Βασικές αρχές των κυψελωτών συστημάτων κινητών επικοινωνιών 2
Συμβατικά συστήματα
ραδιοεπικοινωνιών
* : Εγκατάσταση νέας κλήσης
{F1}
*
{F2}
• Αυτόνομες περιοχές
• Όσο το δυνατό μεγαλύτερη περιοχή κάλυψης
• Μεγάλη ισχύς εκπομπής
• Όχι διαπομπές
Εικόνα 1.
Χαρακτηριστικά των συμβατικών

συστημάτων
• Πολύ καλή ραδιοκάλυψη.
• Λειτουργία σε χαμηλές συχνότητες.
• Δυσκολία στην επαναχρησιμοποίηση των
ίδιων συχνοτήτων στην περιοχή
εξυπηρέτησης.
• Περιορισμένος αριθμός ταυτόχρονα
εξυπηρετούμενων χρηστών.
• Μη αποδοτική χρησιμοποίηση του φάσματος.

Διάδοση Ραδιοκυμάτων (1)
• Τα ραδιοκύματα χαμηλής συχνότητας (VLF, LF, and MF)
– ακολουθούν την καμπύλη της γης και μεταδίδονται
επίγεια (π.χ. AM)
– διαπερνούν φυσικά εμπόδια
– η ισχύς του μειώνεται γρήγορα
• Τα ραδιοκύματα υψηλής συχνότητας (HF and VHF)
– απορροφώνται από τη γη, αλλά ανακλώνται από την
ιονόσφαιρα (π.χ. FM)
– δεν διαπερνούν φυσικά εμπόδια
– η ισχύς τους διατηρείται σε μεγάλη απόσταση
Διάδοση Ραδιοκυμάτων (2)
Εικόνα 2.

Προβλήματα Ραδιοκυμάτων
• θόρυβος από εξωτερικές ηλεκτρομαγνητικές
πηγές (noise)
• εξασθένιση σήματος (path loss)
• πολυοδική διάθλαση σήματος (multipath
fading)
• παρεμβολές μεταξύ γειτονικών καναλιών
(inter-channel interference)
Τεχνικές Μετάδοσης Σήματος

Δf
f
0
f0
• Narrow Band: Δf << f0

– most transmission techniques
• Spread Spectrum
– Frequency Hopping (FH)
– Direct Sequence (DS)

Στενής Ζώνης (Narrowband)
• Το τερματικό μεταδίδει και λαμβάνει σε
συγκεκριμένη συχνότητα
• Χρησιμοποιεί όσο το δυνατόν μικρότερο
εύρος συχνότητας
• Οι παρεμβολές αποφεύγονται μόνο με
προσεκτική επιλογή συχνοτήτων μετάδοσης
• Χαμηλό κόστος
• Χαμηλή αξιοπιστία και ασφάλεια
Φασματικής Εξάπλωσης (Spread

Spectrum) (1)
• Ακριβότερο σύστημα το οποίο χρησιμοποιεί
μεγαλύτερο εύρος ζώνης
• Μεγαλύτερη αξιοπιστία και ασφάλεια
• Αν ο δέκτης δε γνωρίζει τον αλγόριθμο
μετάδοσης λαμβάνει τα
• δεδομένα σα θόρυβο
Δύο βασικές κατηγορίες:
– Frequency-Hopping Spread Spectrum (FHSS)
– Direct-Sequence Spread Spectrum (DSSS)

Φασματικής Εξάπλωσης (Spread
Spectrum) (2)
Frequenc
y
Slots
Απαιτεί:
• Μεγάλο εύρος φάσματος
Time • Γνώση του αλγορίθμου
FHSS μετάβασης
• Πλήρη συγχρονισμό
πομπού και δέκτη
• Πιθανές συγκρούσεις
Εικόνα 3.
FHSS
Εικόνα 4.
DSSS (1)
Εικόνα 5.
DSSS (2)
Εικόνα 6.

Διαμόρφωση Σήματος
• Baseband: Μετάδοση αδιαμόρφωτου σήματος
– Μεγάλο εύρος σχετικά χαμηλών συχνοτήτων
– Μεγάλη εξασθένιση και περιορισμένη μετάδοση
– Καλό μόνο για μικρές αποστάσεις και χαμηλές ταχύτητες
• Διαμόρφωση: η ελεγχόμενη αλλαγή ενός παράγοντα του φέροντος
σήματος (carrier) με βάση την πληροφορία που επιθυμούμε να
μεταδώσουμε
– Εύρος
– Συχνότητα
– Φάση
• Modem: Συσκευή διαμόρφωσης/αποδιαμόρφωσης
(modulator/demodulator)
(Modulation) (1)
1. μη διαμορφωμένο
(ψηφιακό) σήμα
2. διαμόρφωση εύρους
(AM)
3. διαμόρφωση
συχνότητας (FM) FSK
(frequency shift keying)
τεχνική για ψηφιακά
σήματα
4. διαμόρφωση φάσης
(PM) PSK (phase shift
keying) τεχνική για
ψηφιακά σήματα
• f : φέρουσα συχνότητα
Εικόνα 7.

(Modulation) (2)
• Sample. Sample Rate = Samples/sec (Baud Rate)
– Κατά τη διάρκεια ενός Sample στέλνεται ένα “symbol”
• Symbol = ελάχιστο τμήμα πληροφορίας
– Στην απλούστερη περίπτωση ΑΜ με : 1 symbol = 1 bit (0/1) =
voltage/no voltage
• Για να αυξήσουμε την ταχύτητα μετάδοσης δε μπορούμε
να μειώνουμε το sample επ’ άπειρον.
• Μπορούμε όμως να αυξάνουμε τον αριθμό των πιθανών
symbols (επιπέδων έντασης μετάδοσης, δηλαδή εύρους
σήματος) του ΑΜ
• Συνηθέστερος συνδυασμός της τεχνικής αυτής με PSK.
(Modulation) (3)
Εικόνα 7.
Multiple modulations
• QPSK (Quadrature Phase Shift Keying) = 4 phase shifts, 1
amplitude level, 2 bits/symbol
• QAM-16 = 4 phase shifts, 4 amplitude levels, 4 bits/symbol
Εικόνα 8.
QPSK QAM-16 QAM-64
Κυψελωτή δομή
Το ιδανικό σύστημα κινητών επικοινωνιών θα πρέπει:
• Nα λειτουργεί σε μια περιορισμένη και
προκαθορισμένη ζώνη (υψηλών) συχνοτήτων.
• Nα εξυπηρετεί σχεδόν απεριόριστο αριθμό χρηστών
σε απεριόριστες, όσο αφορά την έκτασή τους,
γεωγραφικές περιοχές.
• Κυψελωτό σύστημα.
• Όχι πολύ μεγάλες τεχνολογικές αλλαγές.

Επαναχρησιμοποίηση συχνοτήτων (1)
• Αντικατάσταση ενός πομπού μεγάλης ισχύος από
πολλούς πομπούς μικρής ισχύος, ο καθένας από τους
οποίους καλύπτει μικρό τμήμα της περιοχής
εξυπηρέτησης του συστήματος (κυψέλη-cell).
• Σε κάθε σταθμό βάσης κατανέμεται ένα μέρος του
συνόλου των διαύλων που διατίθενται για το
σύστημα.
• Σε γειτονικούς σταθμούς κατανέμονται διαφορετικές
ομάδες διαύλων.
• Όλοι οι διαθέσιμοι δίαυλοι κατανέμονται σε σχετικά
μικρό αριθμό γειτονικών σταθμών βάσης.

System 1 System 2
Low cost base-stations covering High cost base-stations covering

a small area a large area
Εικόνα 9.

H Βασική ιδέα
• Σύνδεση στο ενσύρματο δίκτυο με μια μόνο ασύρματη ζεύξη
(Single hop)
– Ο χώρος διαιρείται σε κελιά – κύτταρα (cells)
– Ένας σταθμός βάσης (base station) αναλαμβάνει την ασύρματη
επικοινωνία με τους χρήστες μέσα σε ένα κελί (cell)
– Οι κινούμενοι χρήστες μπορούν να αλλάζουν κελιά ενώ επικοινωνούν
– Μεταπομπή (Hand-off) λαμβάνει χώρα όταν ένας κινούμενος
χρήστης αρχίζει να επικοινωνεί μέσω ενός νέου σταθμού βάσης
Εικόνα 10.
H Βασική ιδέα, συνέχεια

• Παράγοντες που ρυθμίζουν το μέγεθος των κελιών
– Αριθμός χρηστών που πρέπει να υποστηριχθούν
– Τεχνολογίες πολυπλεξίας και εκπομπής (διαμόρφωσης,
κωδικοποίησης κ.λπ.)
–…

Κυψελωτή δομή -
• Μια ομάδα ραδιοδιαύλων χρησιμοποιείται για
την εξυπηρέτηση περισσοτέρων της μιας
γεωγραφικών περιοχών (επαναχρησιμοποίηση
συχνοτήτων).
• Οι παρεμβολές στη λήψη για χρήστες
(τερματικά) που βρίσκονται σε διαφορετικές
κυψέλες πρέπει να είναι αμελητέες ή κάτω από
μια αποδεκτή στάθμη.
• Διαισθητικά, δύο γεωγραφικές περιοχές που
χρησιμοποιούν τις ίδιες ομάδες συχνοτήτων
πρέπει να απέχουν επαρκώς μεταξύ τους.
Εικόνα 11.

Εικόνα 12.
• Κάθε κυψέλη έχει μια μονάδα εκπομπής λήψης, τον σταθμό βάσης
(Base Station, BS) που αποτελεί και σημείο πρόσβασης (Access
Point, ΑΡ) στο σύστημα.
ζεύξη ανόδου (uplink)

MT ζεύξη καθόδου (downlink) BS
• Η περιοχή εξυπηρέτησης του συστήματος απαρτίζεται από ένα

σύνολο κυψελών.
• Μια ομάδα κυψελών που χρησιμοποιεί διαφορετικές συχνότητες
σε κάθε κυψέλη ονομάζεται ομάδα επαναχρησιμοποίησης (reuse
cluster).
• Κυψέλες που χρησιμοποιούν τις ίδιες συχνότητες ονομάζονται
ομοδιαυλικές (co-channel cells).
• Έστω:
– Μ: ο συνολικός αριθμός των διαύλων του συστήματος χωρίς
επαναχρησιμοποίηση, Μ = Bs/W.
– Κ: ο αριθμός των κυψελών σε κάθε ομάδα
επαναχρησιμοποίησης.
– Cc: ο αριθμός των διαύλων κάθε κυψέλης.
1
M  K C ή C  M  c c
K
– Η επαναχρησιμοποίηση ανά Κ κυψέλες προσφέρει
χρήση 1/Κ του φάσματος σε κάθε κυψέλη.
• Αν Nc είναι ο συνολικός αριθμός των κυψελών του συστήματος και
C ο συνολικός αριθμός των διαύλων στην περιοχή εξυπηρέτησης
του συστήματος
M
C  N C  N  c c c
K
Για δοθέν φάσμα (δοθέν Μ) και τον ίδιο αριθμό κυψελών, όταν Κ  C,
διότι Cc.
Επίσης, όταν Κ  J, όπου J=Nc/K είναι το πλήθος των ομάδων
επαναχρησιμοποίησης φάσματος.
Το Κ όμως εξαρτάται από την επιτρεπόμενη στάθμη ομοδιαυλικής
παρεμβολής.
• Παράδειγμα
Κυψελωτό σύστημα χρησιμοποιεί φάσμα με συνολικό αριθμό
διαύλων Μ=300. Το εμβαδό κάθε κυψέλης είναι 6 km2 και η
περιοχή εξυπηρέτησης του συστήματος είναι 2100 km2.
α. Ποιος είναι ο συνολικός αριθμός διαύλων C στην περιοχή
εξυπηρέτησης για Κ=7;
β. Πόσες φορές επαναχρησιμοποιείται το φάσμα για να
καλυφθεί η ίδια περιοχή εξυπηρέτησης, όταν Κ=7;
γ. Πόσο αυξάνει η χωρητικότητα του συστήματος με τη
μείωση του Κ από 7 σε 4;
Κυψελωτή δομή - Χωρητικότητα

• Βασικοί παράγοντες που επηρεάζουν τη
χωρητικότητα:
– Το διατιθέμενο εύρος ζώνης.
– Το μέγεθος των κυψελών.
– Η στάθμη της παρεμβολής που μπορεί να είναι ανεκτή
σε έναν ραδιοδίαυλο, η οποία καθορίζει το Κ.
– Η κοινή ασύρματη διεπαφή, πάνω από την οποία
επικοινωνούν οι χρήστες.
– Οι δυνατότητες διαμόρφωσης των διαύλων

Περιορισμοί στην
επαναχρησιμοποίηση
• Η αμοιβαία παρεμβολή διαύλων της ίδιας
συχνότητας, οι οποίοι λειτουργούν σε
διαφορετικές κυψέλες ονομάζεται ομοδιαυλική
παρεμβολή (co-channel interference).
• Ο καθορισμός της επαρκούς απόστασης D
μεταξύ των ομοδιαυλικών κυψελών και της
επιτρεπόμενης παρεμβολής είναι έργο της
σχεδίασης των κυψελωτών συστημάτων.
• D: απόσταση επαναχρησιμοποίησης συχνότητας
(frequency reuse distance)
Πραγματική κυψελωτή δομή

Ένα ενδιαφέρον
σχεδιαστικό πρόβλημα
είναι η τοποθέτηση των
σταθμών βάσης κατά
τέτοιον τρόπο, ώστε οι
περιοχές χωρίς κάλυψη να
μην υπερβαίνουν κάποιο
αποδεκτό όριο και οι
ομοδιαυλικές παρεμβολές
να μειώνονται στο
ελάχιστο.
Εικόνα 13.

Network Planning
Εικόνα 14.
Ιδανική κυψελωτή δομή (1)

Θεωρούμε ότι:
• Έχουμε ιδανική ραδιοδιάδοση και στη ζεύξη
καθόδου και στη ζεύξη ανόδου.
• Η ισχύς του σήματος μειώνεται ανάλογα με το
d –n.
• Για τις ασύρματες ζεύξεις του συστήματος
ισχύει η αρχή της αντιστροφής.

Σε ένα ιδανικό κυψελωτό σύστημα:
• Οι κυψέλες θα είναι κυκλικές.
• Η περιοχή εξυπηρέτησης μπορεί να καλυφθεί
με σταθμούς βάσης διατεταγμένους σε
τετραγωνικά, τριγωνικά ή εξαγωνικά
πλέγματα.
Εικόνα 15.
• Για να αποφευχθούν οι επικαλυπτόμενες
περιοχές και για να έχουμε καλύτερη προσέγγιση
στη μελέτη των κυψελωτών συστημάτων.
• Κυψέλες με σχήμα κανονικού πολυγώνου.

– Τρίγωνο, τετράγωνο και εξάγωνο
• Οι ιδανικές αναπαραστάσεις των κυψελών είναι
χρήσιμες, όταν ασχολείται κάποιος με θέματα
επίδοσης των συστημάτων.
Εικόνα 16.
2R
...
D
Εικόνα 17.
D D  (2 R) SK
K K 
2R (2 R) 2 Sc
Συστήματα δύο διαστάσεων -

Τετραγωνικές κυψέλες (1)
D 2  ( 2 Ri ) 2  ( 2 Rj ) 2 D  2R  i2  j2
2R i=4, j=3
1
1
2jR
D
1
2iR
1
Εικόνα 18.
D 2  ( 2 Ri ) 2  ( 2 Rj ) 2 D  2R  i2  j2
2R i=4, j=3
1
1
2jR
D
1
2iR
1
Εικόνα 19.

Κυψέλες τετραγώνου: K  4( K / 4 )  2 K
Πλευρά τετραγώνου: D2  D2  2D2  D 2
Εμβαδόν τετραγώνου:
D 2  D 2  2D2

SD 2D 2 2(i 2  j 2 )  (2 R) 2
2K  2
 2
 2
 2(i 2
 j 2
)
Sc (2 R) (2 R)
K  i2  j2 i, j ακέραιες τιμές, άρα
Κ : 1, 2, 4, 5, 8, 9, 10, 13, 16, 17, 18, 20, 25, …
D  2R K
Τετραγωνικές κυψέλες: Κ = 25 (i=4,

j=3)
Εικόνα 21.

Εξαγωνικές κυψέλες (1)
1 d: διάκεντρος
i=2
y j=1
1
1
D jd
1 id
1
1
o
60
O x
Εικόνα 22.

y
D
jd
θ
id
d
o
60
O x
D 2  (i  d ) 2  ( j  d ) 2  2  (i  d )  ( j  d )  cos
Για θ=120ο cosθ=1/2 D 2  (i 2  j 2  i  j )  d 2
D 2  (i 2  i  j  j 2 )  d 2
SD D2
K  6( K / 3)  3K 3K   2
Sc R
d
d  3R  R 
3
K  (i 2  i  j  j 2 ) D  R 3K

4
3 1
4 2 4
1 3
2 4 2
3 1
4 2 4
1 3
4 K=4
(i=2, j=0)
Εικόνα 23.
9
8 10
11 2
7 3
12 1
6 4
5
Κ=12
(i=2, j=2)
Εικόνα 24.
4 3
5 1 2
6 7
K=7
(i=2, j=1)
Εικόνα 25.
A
A B
A
B
A B
A B
B A
A B
B
K=7
i=2, j=1
Εικόνα 26.
Συστήματα δύο διαστάσεων

• Παράδειγμα 3.1
• Εύρος ζώνης 33ΜΗz διατίθεται σε κυψελωτό σύστημα.
Κάθε δίαυλος έχει W = 25kΗz ανά κατεύθυνση και
χρησιμοποιείται για τηλεφωνία και έλεγχο.
• Να υπολογιστεί ο αριθμός των διαύλων που θα
κατανεμηθούν ανά κυψέλη, αν το σύστημα
χρησιμοποιεί Κ = 7.
• Αν διατίθεται 1ΜΗz από το φάσμα για διαύλους
ελέγχου, καθορίστε μια ομοιόμορφη κατανομή των
διαύλων ελέγχου και φωνής.

Τηλεπικοινωνιακή κίνηση στα
κυψελωτά συστήματα (1)
• Βασικός παράγοντας στη σχεδίαση των
κυψελωτών συστημάτων είναι η δυνατότητα
εξυπηρέτησης της τηλεπικοινωνιακής κίνησης.
• Μετά τη διαστασιολόγηση του συστήματος, οι
ραδιοδίαυλοι κατανέμονται στις κυψέλες
λαμβάνοντας υπόψη:
– την πυκνότητα των χρηστών σε κάθε κυψέλη,
– την απόσταση επαναχρησιμοποίησης συχνοτήτων,
– το διαθέσιμο φάσμα.

• Τηλεπικοινωνιακή κίνηση ή απλά κίνηση στα
κυψελωτά συστήματα, ορίζεται το σύνολο, όσο
αφορά το πλήθος, το είδος και τη διάρκεια, των
κλήσεων από και προς τα κινητά τερματικά, οι οποίες
πραγματοποιούνται μέσω ενός αριθμού διαύλων.
• Η θεωρία της τηλεπικοινωνιακής κίνησης είναι ένα
θέμα που έχει μελετηθεί εκτενώς στα τηλεφωνικά
συστήματα, όπου χρησιμοποιείται η μεταγωγή
κυκλώματος.
• Ονομάζουμε κίνηση το σύνολο των τηλεφωνικών
κλήσεων ή κλήσεων μετάδοσης δεδομένων με
μεταγωγή κυκλώματος προς και από κάποιον σταθμό
βάσης.

• Θεωρούμε έναν σταθμό βάσης που διαθέτει
συγκεκριμένο αριθμό διαύλων για εξυπηρέτηση
μεγάλου αριθμού χρηστών.
• Η φορά της πρόσβασης δεν επηρεάζει την
ανάλυση της κίνησης με βάση τη θεωρία
αναμονής.
• Η θεώρηση της κίνησης δεν εξαρτάται από τον
τύπο της ασύρματης πρόσβασης ή τον τύπο της
πολυπλεξίας που χρησιμοποιείται στον δίαυλο.

Οι σημαντικότεροι παράγοντες για την εξυπηρέτηση της κίνησης
είναι:
• Ο ρυθμός άφιξης κλήσεων (ποικίλει ανά ώρα, περιοχή, κτλ).
• Οι διάρκειες κατάληψης των διαύλων για τις επιτυχείς
κλήσεις (πιθανοτική διάρκεια).
• Ο συνολικός αριθμός των διαθεσίμων διαύλων (μπορεί να
ποικίλει αν έχουμε δυναμική αναδιάταξή τους).
• Η πιθανότητα αποκλεισμού (μη διαθέσιμοι δίαυλοι).
• Ο τρόπος αντιμετώπισης των αποκλειομένων κλήσεων:
– Απόρριψη και επανα-προσπάθεια
– Αναμονή σε ουρά
• Η θεωρία της τηλεπικοινωνιακής κίνησης
ασχολείται με τα προβλήματα αναμονής ή/και
απωλειών κλήσεων στα τηλεπικοινωνιακά
συστήματα.
• Η ανάλυση των προβλημάτων αυτών εξαρτάται
τόσο από τις διαδικασίες εισόδου και εξόδου,
όσο και από τη δομή του συστήματος.
• Οι απαντήσεις στα προβλήματα δεν μπορεί να
είναι ακριβείς. Μπορεί να βρεθούν μόνο
πιθανότητες ή μέσες τιμές για τα εξεταζόμενα
μεγέθη.
Μεταφερόμενη κίνηση (1)

Υποθέτουμε ότι:
• Ο αριθμός των χρηστών είναι πολύ μεγάλος
και ο ρυθμός κλήσεων από κάθε χρήστη είναι
μικρός, οπότε οι αφίξεις κλήσεων μπορεί να
θεωρηθεί ότι είναι τυχαίες και ανεξάρτητες
και μπορεί να περιγραφούν ως διαδικασίες
Poisson.
• Οι διάρκειες κατάληψης των διαύλων είναι
τυχαίες και ανεξάρτητες.

• C : ο συνολικός αριθμός των διαύλων.
• tn : το άθροισμα των χρονικών διαστημάτων C
(slots), όπου οι n από τους C διαύλους είναι T 
κατειλημμένοι κατά τη διάρκεια μιας n 0
tn 
μακράς χρονικής περιόδου Τ.
C
Όγκος κίνησης  n  tn 
άθροισμα όλων των
χρόνων κατάληψης
n 0
1 C C
Μεταφερόμενη κίνηση ή   n  t n   n  (t n / T )
ένταση της κίνησης T n 0 n 0

• Αν οι ποσότητες tn και Τ εκφράζονται με τις ίδιες
μονάδες, η μεταφερόμενη κίνηση είναι αδιάστατη
ποσότητα και εκφράζεται σε erlang.
• Στην πράξη, λαμβάνεται συνήθως Τ = 1 h.
• Η ποσότητα tn / Τ είναι το κλάσμα της χρονικής
περιόδου Τ κατά τη διάρκεια του οποίου είναι
κατειλημμένοι n δίαυλοι.
• Συνεπώς, μεταφερόμενη κίνηση είναι ο μέσος
αριθμός των διαύλων που είναι κατειλημμένοι κατά
τη διάρκεια μιας καθορισμένης χρονικής περιόδου Τ.

• 1 erlang αντιπροσωπεύει την κίνηση που
μεταφέρεται από έναν δίαυλο, ο οποίος είναι
πλήρως κατειλημμένος ( π.χ. 1 ώρα κατάληψης
του διαύλου ανά ώρα ή 1 λεπτό κατάληψης ανά
λεπτό).
• Το erlang είναι αδιάστατη μονάδα.
• Ένας ραδιοδίαυλος, ο οποίος π.χ. είναι
κατειλημμένος 30 λεπτά κατά τη διάρκεια μιας
ώρας, μεταφέρει 0.5 erlang κίνησης.
Agner Krarup Erlang

Agner Krarup Erlang (1 January 1878 – 3 February
1929) was
a Danish mathematician, statistician and engineer,
who invented the fields of traffic
engineering and queueing theory.
By the time of his relatively early death at the age
of 51, Erlang created the field of telephone
networks analysis. His early work in scrutinizing
the use of local, exchange and trunk telephone
line usage in a small community to understand the
Theoretical requirements of an efficient network
led to the creation of the Erlang formula, which
became a foundational element of present
day telecommunication network studies.
Εικόνα 27.

Προσφερόμενη κίνηση (1)
• Οι υπολογισμοί που γίνονται στη θεωρία
τηλεπικοινωνιακής κίνησης βασίζονται στη γνώση της
προσφερόμενης κίνησης.
• Η προσφερόμενη κίνηση (offered traffic) δημιουργείται
από τις κλήσεις που φθάνουν στο σύστημα, άσχετα από τη
μετέπειτα τύχη τους.
• Η προσφερόμενη κίνηση ορίζεται ως ο μέσος αριθμός
αφίξεων στο σύστημα κατά τη διάρκεια του μέσου χρόνου
κατάληψης.
Προσφερόμενη κίνηση A  H
λ: μέσος ρυθμός αφίξεων κλήσεων Η: μέση διάρκεια κλήσεων

Παράδειγμα 3.2
Τα παρακάτω στοιχεία αντιπροσωπεύουν έρευνα αγοράς
και αφορούν τη διάρκεια των κλήσεων την ώρα αιχμής
και το ποσοστό των χρηστών στο οποίο αντιστοιχεί η
διάρκεια αυτή. Υπολογίστε την προσφερόμενη κίνηση
ανά χρήστη, αν κατά μέσο όρο κάθε χρήστης κάνει μία
κλήση/ώρα.
– 0 - 1 min, 40% των χρηστών
– 3 - 10 min, 5% των χρηστών.

Η έρευνα αγοράς για ένα κυψελωτό σύστημα
έδωσε την παρακάτω κατανομή του αριθμού
κλήσεων την ώρα αιχμής συναρτήσει του
ποσοστού των χρηστών που πραγματοποιούν
αυτές τις κλήσεις. Βρείτε τον αριθμό των κλήσεων
ανά χρήστη.
– 0 - 1 κλήσεις την ώρα αιχμής , 50% των χρηστών
– πάνω από 10 κλήσεις την ώρα αιχμής, 3% των
χρηστών.
Συγκέντρωση (1)
• Ιδανικά θα έπρεπε κάθε κυψέλη να μπορεί να καλύψει
όλους τους ενεργούς χρήστες του δικτύου (worst case –
αδύνατο).
• Τα κυψελωτά συστήματα βασίζονται στη συγκέντρωση
(trunking), για να είναι δυνατό να εξυπηρετείται μεγάλος
αριθμός χρηστών με το περιορισμένο φάσμα
ραδιοσυχνοτήτων που διατίθεται σε κάθε σύστημα.
• Η συγκέντρωση εκμεταλλεύεται τη στατιστική
συμπεριφορά των χρηστών, γεγονός που έχει ως συνέπεια
ένας σταθερός αριθμός διαύλων ή κυκλωμάτων να μπορεί
να εξυπηρετεί έναν μεγάλο αριθμό συνδρομητών με
τυχαία συμπεριφορά.

Εικόνα 28.
Εικόνα 29.

Βαθμός εξυπηρέτησης (1)
Εικόνα 30.
Εικόνα 31.

• Η μέγιστη μεταφερόμενη κίνηση είναι ίση με τον
αριθμό των διαύλων C, σε erlangs.
• Υπάρχουν δύο κατηγορίες συστημάτων με
συγκέντρωση, που χρησιμοποιούνται στην πράξη.
• Όχι αναμονή στις κλήσεις που αποκλείονται.
– GOS = η πιθανότητα να αποκλειστεί μια κλήση.
• Ουρά αναμονής για τις κλήσεις που αποκλείονται.

– GOS = η πιθανότητα να αποκλειστεί μια κλήση, αφού
παραμείνει στη ουρά για ένα προκαθορισμένο διάστημα
Υπολογισμός βαθμού εξυπηρέτησης

(1)
• Ανάλογα με τον τρόπο που το κάθε σύστημα
θεωρείται ότι αντιμετωπίζει τις κλήσεις που βρίσκουν
κατειλημμένους όλους τους διαύλους, προκύπτουν και
διαφορετικοί μαθηματικοί τύποι.
• Η μαθηματική ανάλυση διευκολύνεται πολύ με την
εφαρμογή της διαδικασίας γεννήσεων - θανάτων.
• Η διαδικασία γεννήσεων - θανάτων περιγράφει τη
μεταβολή του αριθμού των κατειλημμένων διαύλων
συναρτήσει του χρόνου.

Υπολογισμός βαθμού εξυπηρέτησης
(2)
Το διάγραμμα ρυθμού μετάβασης καταστάσεων της
διαδικασίας γεννήσεων-θανάτων.
λ0 λ1 λ2 λ k-2 λ k-1 λk λ k+1
0 1 2 k-1 k k+1
μ1 μ2 μ3 μ k-1 μk μ k+1 μ k+2
Εικόνα 32.
Στη μόνιμη κατάσταση, δηλαδή, στατιστική ισορροπία,
οι ροές μεταξύ των καταστάσεων πρέπει να είναι ίσες.
 P   P ,  0  k  C  1
k 1 k 1
k k 1...0
k k

P  P k
Pk 1  P0
  k 1 k ...1
k 1 k
k 1
Erlang B (1)
• Υποθέσεις:
– Είναι διαθέσιμοι C δίαυλοι.
– Η κατανομή άφιξης των κλήσεων είναι Poisson με ρυθμό
λ.
– Οι κλήσεις που βρίσκουν ελεύθερο δίαυλο
εξυπηρετούνται αμέσως. Οι κλήσεις που βρίσκουν
όλους τους διαύλους κατειλημμένους αποκλείονται και
εγκαταλείπουν το σύστημα.
– Οι χρόνοι κατάληψης των διαύλων είναι ανεξάρτητοι με
εκθετική κατανομή και μέση διάρκεια Η = 1/μ.
– Το σύστημα είναι σε στατιστική ισορροπία.

Erlang B (2)
λ λ λ λ λ λ λ
0 1 2 k-1 k k+1
μ 2μ 3μ (k-1)μ kμ (k+1)μ (k+2)μ
μ=1/Η Α=λ/μ
Pk  (k  1) Pk 1 ,  0  k  C  1

A Ak 1
Pk 1  Pk Pk 1  P0
k 1 (k  1)!
Erlang B (3)
Ak 1
C C
Ak
Pk 1 
(k  1)!
P0  Pk  1  k! P0  1
k 0 k 0
P0 
1 Pr[blocking ]  PC
C
Ak
 k! AC
k 0
Pr[blocking ]  C C! k
A

k  0 k!
GOS

Erlang B (4)
• Η απόδοση συγκέντρωσης (trunking efficiency) είναι
ένα μέτρο για τον αριθμό των χρηστών στους οποίους
μπορεί να προσφερθεί ένας συγκεκριμένος GOS, με
δεδομένη διάταξη των σταθερών διαύλων C.
• Στην πράξη ισούται με Α εκφρασμένο σε erlang και
ονομάζεται χωρητικότητα συστήματος
• Αριθμός εξυπηρετούμενων χρηστών
• Ο τρόπος ομαδοποίησης των διαύλων μπορεί να
αλλάξει ουσιαστικά τον αριθμό των χρηστών που
μπορεί να εξυπηρετήσει το σύστημα με συγκέντρωση.
Erlang B (5)
Χωρητικότητα συστήματος (Α) Erlang B
Αριθμός GOS
Διαύλων = 0.01 = 0.005 = 0.002 = 0.001
2 0.153 0.105 0.065 0.046

4 0.869 0.701 0.535 0.439
5 1.36 1.13 0.900 0.762
10 4.46 3.96 3.43 3.09
20 12.0 11.1 10.1 9.41
24 15.3 14.2 13.0 12.2
40 29.0 27.3 25.7 24.5
70 56.1 53.7 51.0 49.2
100 84.1 80.9 77.4 75.2
Erlang B (5)
Εικόνα 33.
Erlang B - Απόδοση συγκέντρωσης
Εικόνα 34.

Erlang C (1)
• Παρόμοιες υποθέσεις με Erlang B.
• Είναι διαθέσιμοι C δίαυλοι.
• Η κατανομή άφιξης των κλήσεων είναι Poisson
με ρυθμό λ.
• Αν μια εισερχόμενη κλήση δεν βρίσκει ελεύθερο
δίαυλο, τοποθετείται σε ουρά αναμονής με
άπειρο μήκος.
• Κάθε κλήση εξυπηρετείται με τη σειρά άφιξής
της.
Erlang C (2)
λ λ λ λ λ λ
(0,0) (1,0) (2,0) (C-1,0) (C,0) (C,1) (C,2)
μ 2μ 3μ Cμ Cμ Cμ
Pk  (k  1) Pk 1 ,  0  k  C  1

Pk  CPk 1 ,  k  C
Ak
Pk  P0 ,  0  k  C
k! k C
   Ak
Pk     PC  P0  k  C
 C  C k C C!
Erlang C (3)
C 1 

Ak Ak
P
k 0
k  1, ό   C  k! P0   C k C C! P0  1
k 0 k C
1
P 
Pr[delay  0]   Pk
k C
0
A
C 1 A
 
k! C!(1  A )
k 0
k C
C
AC
Pr[ delay  0] 
 A  C 1 Ak
A  C! 1  
C
 C  k  0 k!
Erlang C (4)
Pr[delay  t ]  Pr[delay  0] Pr[delay  t delay  0]
( C  A ) t
Η συνάρτηση κατανομής της
 Pr[delay  0]  e H
καθυστέρησης για συστήματα
FIFO είναι εκθετική
Η μέση καθυστέρηση για όλες τις κλήσεις σε ένα σύστημα με
αναμονή
H
d  Pr[delay  0] 
CA
H/(C-A) : η μέση καθυστέρηση για τις κλήσεις που μπαίνουν
στην ουρά
Erlang C (5)
Εικόνα 35.
Διάγραμμα Erlang Β (1)
Εικόνα 36.
Διάγραμμα Erlang Β (2)
Εικόνα 37.
• Πόλη έκτασης 2000km2, Κ = 7, R = 3km, Bs= 28ΜΗz,
W= 200KHz, 8 δίαυλοι/ραδιοδίαυλο.
• Υποθέτουμε GOS = 0.02 για σύστημα Erlang B. Αν η Au
= 0.1 erlang, υπολογίστε,
(α) Nc, (β) Cc, (γ) Ac,
(δ) τη μέγιστη προσφερόμενη κίνηση,
(ε) Nu για GOS = 0.02,
(στ) τον θεωρητικό μέγιστο αριθμό χρηστών που μπορεί
να εξυπηρετηθεί από το σύστημα κάποια στιγμή.

• Κ = 7 εξαγωνικές κυψέλες R = 2.31 km, Cολ = 84.
Αν Au=0.06 erlang και λ = 2 κλήσεις / ώρα,
υπολογίστε τα παρακάτω για σύστημα Erlang C
με GOS = 0.05.
α) Πόσοι χρήστες ανά km2 θα υποστηρίζονται από
το σύστημα;
β) Ποια είναι η πιθανότητα μια καθυστερημένη
κλήση να περιμένει περισσότερο από 12 sec;
γ) Ποια είναι η πιθανότητα να καθυστερήσει μια
κλήση περισσότερο από 12 sec;
Φασματική απόδοση κυψελωτών

συστημάτων (1)
Ολικό αξιοποιούμενο εύρος ζώνης:
BS  CC  K  W
Δίαυλοι ανά κυψέλη Αριθμός επαναχρησιμοποίησης Εύρος ανά δίαυλο

• Έστω ένα σύστημα S που περιέχει ένα σύνολο
κυψελών οργανωμένες σε ομάδες
επαναχρησιμοποίησης με Κ κυψέλες η κάθε μία.
• Φασματική απόδοση συστήματος
AC AC
S  
BS  SC CC  K  W  SC
AC = μέση μεταφερόμενη κίνηση ανά κυψέλη
Sc = μέσο εμβαδό κυψέλης συστήματος
Η φασματική απόδοση εκφράζεται σε

erlang/MHz/km2 (όχι σε erlang/ Hz/ m2 ).

Παράδειγμα 3.8: e) πυκνότητα χρηστών ανά km2
Κυψέλες ανά ομάδα Κ=7 f) πυκνότητα κλήσεων ανά km2
Ολικός αριθμός διαύλων C=395 g) Μέση ακτίνα κυψέλης σε km
Κίνηση ανά χρήστη Au=0,003 erlang h) Χρησιμοποίηση διαύλων σε κάθε
Μέση διάρκεια κλήσεων H=120 sec κυψέλη
Έκταση εξυπηρέτησης 1200km2
GOS = 0,02 Κατανομή κίνησης ανά κυψέλη
Υπολογίστε: (2)
66,7
a) Αριθμό διαύλων για κάθε κυψέλη
(3)
b) αριθμό εξυπηρετούμενων 30,8
(7)
συνδρομητών 38,2
(1)
c) Μέσο αριθμό χρηστών ανά δίαυλο 33,2
d) μέσο εξυπηρετούμενο αριθμό (4) (1)
κλήσεων/ώρα 48,6 32,6
(5)
37,7

CDMA (1)
CDMA - Βασικές αρχές

Θεωρητική χωρητικότητα διαύλου χωρίς σφάλματα:
S C S
C  BT log2 [1  ]  1.44 ln[1  ]
N BT N
2 3 4
S S 1 S  1 S  1 S 
ln[1  ]              
N N 2  N  3 N  4  N 
Αν S/N < 1
C 1
B T

1.44 ( S / N )
π.χ. C=24kbps, S/N=0.01 (-20dB)  BT = 1.67 MHz

Πομπός συστήματος DSSS
Κωδικοποίηση/ αποκωδικοποίηση
Εικόνα 38.

Παρεμβολή από διπλή μετάδοση
Εικόνα 39.
Πλεονεκτήματα
• Δυνατότητα πολλαπλής πρόσβασης.
• Προστασία πληροφορίας.
• Απόρριψη παρεμβολών.
• Προστασία από παρεμβολές λόγω πολλαπλών
διαδρομών.
• Δεν υπάρχει ανάγκη συγχρονισμού των χρηστών.
• Δεν υπάρχει όριο στη χωρητικότητα της κυψέλης.
• Όλες οι κυψέλες μπορεί να χρησιμοποιήσουν
όλες τις συχνότητες.

CDMA (2)
1
1
1&2
1
1&2
1
1
2
2 1
2 2
2 2
CDMA - Απόρριψη παρεμβολών

Μειονεκτήματα
• Πολυπλοκότητα εφαρμογής.
• Ανάγκη ελέγχου ισχύος.
• Ανάγκη ύπαρξης ενιαίας ζώνης συχνοτήτων
(για άμεση ακολουθία).
CDMA (3)
Εικόνα 40.

CDMA (4)
• Η ισχύς του σήματος δεν μεταβάλλεται από την εξάπλωση.
• Η ισχύς του σήματος είναι στην ουσία η επιφάνεια που ορίζεται
από τη φασματική πυκνότητα ισχύος.
• Η πυκνότητα ισχύος του σήματος προς εκείνη του απλωμένου
φάσματος του σήματος, θεωρούμενη στο εύρος ζώνης του
σήματος, ισούται με Ws/W=Tb/Tch=Bw.
• Οι ακολουθίες των κωδίκων έχουν πολύ μικρή συσχέτιση.
• Με την επανασυμπίεση παίρνουμε ενισχυμένο το σήμα που μας
ενδιαφέρει και τα υπόλοιπα παραμένουν ως λευκός θόρυβος
(αφού είναι ασυσχέτιστα).
• Για να γίνει η αποδιαμόρφωση, αρκεί ο λόγος σήματος προς
παρεμβολή, στο εύρος ζώνης του σήματος, να είναι μεγαλύτερος
του επιθυμητού.
Περιθώριο παρεμβολής
I o I t  Ws Ws / Rb
 
Pr Eb  Rb Eb / I t
Αν τεθεί Eb/It = (Eb/It)0 : κέρδος επεξεργασίας
Ws / Rb Gs
ώ ή  
( Eb / I t ) 0 ( Eb / I t ) 0
E 
ώ ή ( dB )  Gs ( dB )   b  ( dB )
 I t 0
Χωρητικότητα για σύστημα με μία
κυψέλη (1)
Io Gs I o ( M  1) Pr
   M 1
Pr ( Eb / I t )0 Pr Pr
G
( M  1)  s
(E / I ) b t 0
Gs Gs Gs 1
M  1 M M 
Eb / I t Eb / I t Eb / I t 
Χωρητικότητα για σύστημα με μία

κυψέλη (2)
• Αν έχουμε κυψέλες με τρεις τομείς, η παρεμβολή
μειώνεται στο 1/3, αλλά λόγω μη τέλειας απόδοσης
του χωρισμού σε τομείς (0.85) έχουμε ενίσχυση
G=3x0.85=2.55. Σ’ αυτή την περίπτωση:
Gs 1
M  G
Eb / I t 
• Επίσης, λόγω επαναχρησιμοποίησης, η απόδοση, όσο

αφορά τη χωρητικότητα χρηστών ανά κυψέλη,
μειώνεται γιατί παρεμβάλλουν και οι χρήστες από τις
άλλες κυψέλες.
Παράμετροι επαναχρησιμοποίησης (1)
• Με τέλειο έλεγχο ισχύος για τα Μ ενεργά ΜΤ μιας κυψέλης και
στάθμη ισχύος από κάθε ΜΤ στον δέκτη του σταθμού βάσης ίση
με Ρr , η συνολική παρεμβολή Ιc που οφείλεται στα υπόλοιπα
τερματικά της ίδιας κυψέλης είναι:
I c  ( M  1)  Pr   r
• Η μέση ισχύς παρεμβολής Ιcn από τις άλλες κυψέλες, ως κάποιο
κλάσμα ξ της συνολικής ισχύος που λαμβάνεται από τον δέκτη του
σταθμού βάσης της κυψέλης, είναι
I cn    M  Pr   r
ξ : κλάσμα επαναχρησιμοποίησης (reuse fraction)
κr : η μέση τιμή του συντελεστή δραστικότητας ομιλίας στη ζεύξη
ανόδου
Παράμετροι επαναχρησιμοποίησης (2)

M M M’
r r
A d A d
B B
R R
Ζεύξη καθόδου Ζεύξη ανόδου
• Η συνολική ισχύς παρεμβολής Ιο στη ζεύξη ανόδου είναι:

M 
I o  I c  I cn  [(1   )  M  1]  Pr   r    1  Pr   r
 
1
 : απόδοση επαναχρησιμοποίησης (reuse efficiency)
1 
K = 1+ξ : συντελεστής επαναχρησιμοποίησης (reuse factor)
Δίκτυα CDMA με πολλές κυψέλες (1)
• Για να επιτευχθεί ικανοποιητική επίδοση σε μια ζεύξη CDMA
πρέπει πρώτα να ορισθεί ο επιθυμητός λόγος FER (Frame
Error Ratio).
• Στη συνέχεια προσδιορίζονται πειραματικά οι λόγοι Eb/It, στις
ζεύξεις ανόδου και καθόδου.
– Eb: ενέργεια ανά bit μεταδιδόμενης πληροφορίας
– It: φασματική πυκνότητα παρεμβολής και θορύβου
• Ο μέγιστος υποστηριζόμενος αριθμός ΜΤ στη ζεύξη ανόδου
είναι διαφορετικός από εκείνον της ζεύξης καθόδου.
• Κανονικά, η χωρητικότητα ενός συστήματος CDMA εξαρτάται
από τη χωρητικότητα στη ζεύξη ανόδου.

• Προτεινόμενες τιμές Eb/It , με βάση τα πειράματα.
Ταχύτητα ΜΤ Eb/It Παρατηρήσεις
(dB)
Μικρή
(≤8 km/h) 5 Η διάρκεια των διαλείψεων είναι μεγαλύτερη
από την περίοδο των ενημερώσεων ελέγχου
ισχύος στο τερματικό.
Μεσαία
( 50 km/h) 7 Δεν ισχύουν τα πλεονεκτήματα της χαμηλής ή της
υψηλής ταχύτητας, οπότε απαιτείται ελαφρώς
υψηλότερη τιμή Eb/It .
Υψηλή 6 - 6.5 Η διάρκεια των διαλείψεων είναι μικρή και

συγκρίσιμη με τη διάρκεια του chip. Συνεπώς,
(≥ 80 km/h) απαιτείται μικρή τιμή Eb/It .

• Τιμές του ξ, για διάφορες τιμές της τυπικής απόκλισης σ
και για n = 4.
ξ
σ (dB) 2-way SHO 3-way SHO
0 0.44 0.44
2 0.43 0.43
4 0.47 0.45
6 0.56 0.49
8 0.77 0.57
10 1.28 0.75
12 2.62 1.17
Φορτίο κυψέλης
• Είναι ένα μέτρο για τη ολική ισχύ παρεμβολής Ιο που

επιτρέπεται σε ένα σύστημα, με αναφορά τον θερμικό
θόρυβο Νt
Μ

Μ max
Μ: ενεργά ΜΤ που εξυπηρετούνται από μια κυψέλη
Μmax : μέγιστος δυνατός αριθμός ΜΤ που μπορεί να εξυπηρετηθούν από
την κυψέλη
• Αποδεικνύεται ότι: ρ  Ιο / (Ιο + Νt)

Χωρητικότητα ζεύξης ανόδου (1)
Αν αγνοήσουμε τον θόρυβο σε σύστημα CDMA με πολλές
κυψέλες.
 S   Eb  Rb  Eb  1
         
 I 0  I t 0 Ws  I t 0 Gs
 Eb  P G Pr  Gs
   r s 
 I t 0 I c  I cn ( M  1)  Pr   r    M  Pr   r
Σε σύστημα CDMA με μία  Eb  Pr  Gs
  
κυψέλη  I t 0 ( M   1)  Pr   r
Η χωρητικότητα ανά κυψέλη σε σύστημα CDMA με μία

M κυψέλη είναι μεγαλύτερη από εκείνη του συστήματος
 1   K
M με πολλές κυψέλες.
Αν λάβουμε υπόψη τον θόρυβο και έχουμε σύστημα με μία

κυψέλη:
M 1
1
Eb  Pri / Rb N t  N 0Ws I c0 
Ws

i 1
r  Pri
Για τέλειο έλεγχο ισχύος στη ζεύξη ανόδου και Pr για όλα τα ΜΤ:
( M  1)   r  Pr
It   N 0  I c0  N 0
Ws

( Eb / I t )  N 0
 1  N 0Ws Pr 
M  1  Gs    P 1 ( M  1)  ( Eb / I t )   r
 ( E b / I t )   r  r r

Rb Ws
Αν λάβουμε υπόψη την παρεμβολή από τις άλλες

κυψέλες:
Eb Pr
 Gs 
It N 0Ws  ( M  1)   r  Pr  K

Αν ο έλεγχος ισχύος δεν είναι τέλειος και τον λάβουμε
υπόψη με έναν παράγοντα ηc:
Eb Pr
 Gs 
It N 0Ws  ( M  1)   r  ( Pr /c )  K
 c  N 0 Ws c ( Eb / I t )  N 0
M  1  Gs     P K Pr 
 b t
( E / I )    K  1 ( M  1)  ( Eb / I t )  K   r
r r r

Rb Ws  c
Ασυμπτωτική χωρητικότητα
 c   c 
M max  1  Gs    M max  Gs   
 ( Eb / I t )   r  K   ( Eb / I t )   r  K 
Σε σύστημα CDMA Ws = 1.23 ΜHz, Rb = 9.6 kbps και
(Eb/It)0 = 7 dB. Θεωρούμε ότι ξ = 0.55, κ = 0.5, ηc =
0.8 και το κέρδος λόγω χωρισμού των κυψελών σε
τομείς είναι ίσο με 2.55.
1. Να υπολογισθεί η ασυμπτωτική χωρητικότητα.
2. Ποιος είναι ο μέσος αριθμός ΜΤ που μπορεί να
υποστηριχθεί από έναν τομέα κυψέλης, σε
κυψέλη με τρεις τομείς;
3. Κατά πόσο θα μειωθεί η χωρητικότητα τομέα,
αν Rb = 14.4 kbps;
Συστήματα CDMA
• CDMA ευθείας ακολουθίας (Direct Sequence
CDMA, DS/CDMA)
• CDMA με μεταπήδηση συχνότητας
(Frequency Hopping CDMA, FH/CDMA)
• CDMA με μεταπήδηση χρόνου (Time Hopping
CDMA, TH/CDMA)
• Υβριδικά συστήματα CDMA

Μηχανισμός διαπομπής
C1 C2 C3 C4 C1 C2
F1 F2 F3 F4 F1 F2
D
F1 F2
R
α=D/R F2 F3
F3 F4
(α) F4 F1
(β) F1 F2
Εικόνα 41.
Ασύρματη πρόσβαση

Άσκηση 3.9
R’=R7
4 3
5 1 2
6 7
Εικόνα 42.
Χωρητικότητα τηλεπικοινωνιακού
διαύλου (1)
Κανονικοποιημένη χωρητικότητα χωρίς σφάλματα:
C S E R
 log 2 [1  ]  log 2 [1  ( )] b
BT N o BT N o BT
Ιδανικός δίαυλος, R = C:
C
Eb 2  1
BT
C C E 
 log 2 [1  ( )] b
No C
BT N o BT
BT
Χωρητικότητα τηλεπικοινωνιακού
διαύλου (2)
Eb /No (dB)
15
10
Περιοχή περιορισμένης
ισχύος
Περιοχή περιορισμένου
5 εύρους ζώνης
1/16 1/8 1/4 1/2
-1.6
1 2 3 4
C/BT
-5
Ενότητα 3: Κατανομή και εκχώρηση ασύρματων

πόρων - Πολλαπλή πρόσβαση
• Σχήματα κατανομής διαύλων ανά κυψέλη
– Σταθερή κατανομή
– Δυναμική κατανομή
– Υβριδική κατανομή
• Δανεισμός διαύλων
• Τεχνικές πολλαπλής πρόσβασης
– FDMA
– TDMA
– CDMA
• Ασύρματη χωρητικότητα κυψελωτών συστημάτων
Κατανομή και εκχώρηση ασύρματων πόρων - Πολλαπλή πρόσβαση 2
Κατανομή και εκχώρηση

ασύρματων πόρων - Πολλαπλή
πρόσβαση
Εισαγωγή
Κατανομή διαύλων Πολλαπλή πρόσβαση Εκχώρηση
Απόδοση φάσματος Αποτελεσματική

χρησιμοποίηση του φάσματος
(βελτίωση χωρητικότητας)
Στόχοι: Ευελιξία, ποιότητα, χωρητικότητα
Κατανομή διαύλων - Διαίρεση

φάσματος σε διαύλους
• Διαίρεση συχνότητας (FD)
• Διαίρεση χρόνου (TD)
• Διαίρεση κώδικα (CD)
• Συνδυασμός TD, FD, CD

Κατανομή διαύλων - Σχήματα
κατανομής διαύλων ανά κυψέλη
• Σταθερή κατανομή (Fixed Channel Allocation,
FCA)
• Δυναμική κατανομή (Dynamic Channel
Allocation, DCA)
• Υβριδική κατανομή (Hybrid Channel
Allocation, HCA)
Κατανομή διαύλων – FCA (1)

• Ο ίδιος αριθμός διαύλων σε κάθε κυψέλη.
• Ομοιόμορφη κίνηση:
– Πολύ καλή απόδοση
– Ολική πιθανότητα αποκλεισμού = πιθανότητα ανά κυψέλη
• Μη ομοιόμορφη κίνηση:
– Υψηλή πιθανότητα αποκλεισμού σε μερικές κυψέλες
– Υποχρησιμοποίηση διαύλων σε άλλες κυψέλες
• Ακατάλληλη για μοντέρνα συστήματα μικροκυψελών
(απρόβλεπτη κίνηση, πολλές μεταπομπές)
• Καλύτερη σε μεγάλες κυψέλες

Κατανομή διαύλων
FCA – Ακατάλληλη στα σύγχρονα δίκτυα
Εικόνα 1.
Κατανομή διαύλων – FCA (2)

• Με μικροκυψέλες και πικοκυψέλες η FCA
καταλήγει να είναι ακατάλληλη:
– Δύσκολος προγραμματισμός
– Δεν υπάρχει ευελιξία για αναδιάταξη
– Δεν μπορεί να χειρίζεται απρόβλεπτη κίνηση
– Δεν παρέχει εύρος ζώνης σύμφωνα με τη ζήτηση
(πολυμέσα)

Κατανομή διαύλων – DCA (1)
• Όχι σταθερή σχέση μεταξύ διαύλων και
κυψελών.
• Ένας δίαυλος μπορεί να επιλεγεί να
χρησιμοποιηθεί σε οποιαδήποτε κυψέλη,
εφόσον ικανοποιούνται οι περιορισμοί των
παρεμβολών.
• Μεγαλύτερο κόστος και μεγαλύτερη
πολυπλοκότητα.
• Επειδή μπορεί να υπάρχουν περισσότεροι του
ενός ελεύθεροι δίαυλοι  εφαρμογή κάποιας
στρατηγικής για την επιλογή του διαύλου που θα
εκχωρηθεί.

• Κύρια ιδέα στα σχήματα DCA
– Ο υπολογισμός του κόστους χρησιμοποίησης κάθε
υποψήφιου διαύλου και η επιλογή εκείνου με το
μικρότερο κόστος, εφόσον ικανοποιούνται οι
περιορισμοί για τις παρεμβολές.
• Η επιλογή της συνάρτησης κόστους είναι εκείνη
που διαφοροποιεί τα διάφορα σχήματα DCA
– Πιθανότητα αποκλεισμού κλήσης
– Χρησιμοποίηση διαύλου
– Απόσταση επαναχρησιμοποίησης

• Ανάλογα με τον βαθμό προγραμματισμού και την επικοινωνία
μεταξύ των σταθμών βάσης, διακρίνουμε:
• Κεντρική DCA
– Απαιτείται κεντρικός έλεγχος με πληροφορίες που φθάνουν από όλο το
σύστημα.
– Αποδοτική αλλά ανέφικτη πρακτικά (σηματοδοσία, επεξεργασία)
• Αποκεντρωμένη DCA
– Δεν απαιτείται προγραμματισμός ή επικοινωνία με όλους τους
σταθμούς βάσης.
– Μειονεκτήματα: διακοπή εξυπηρέτησης, αδιέξοδα, αστάθεια.
Κεντρική DCA (1)

Μέγιστη ομαδοποίηση
• Μια κλήση αποκλείεται μόνο όταν δεν μπορεί να γίνει
ανακατανομή των κλήσεων σε όλους τους διαύλους
του συστήματος, ώστε να εξυπηρετηθεί.
1 2 3 4 5
G1=(1,2,3), G2=(2,3,4), G3= (3,4,5) Κ=3

Κεντρική DCA (2)
Αλγόριθμος MAXMIN
• Εκχωρείται στο κινητό τερματικό ο δίαυλος που
μεγιστοποιεί τον ελάχιστο λόγο S/I, ο οποίος
εμφανίζεται σε οποιοδήποτε κινητό τερματικό του
συστήματος που χρησιμοποιεί τον υπόψη δίαυλο
την ώρα της εκχώρησης.
S
d i ( dB )  Pr (d i )( dB )  10 log10 10Pr ( dk )( dB ) /10
I kI
S 
max min  d 
i 
jC iS I 
Αποκεντρωμένη DCA (1)

• Ανταλλαγή πληροφοριών στη γειτονιά
παρεμβολής κάθε σταθμού βάσης.
• Επιτρέπεται σε κάποιον σταθμό βάσης να
χρησιμοποιήσει κάποιον δίαυλο που είναι
διαθέσιμος και δεν χρησιμοποιείται στη
γειτονιά παρεμβολής του σταθμού βάσης.

Αποκεντρωμένη DCA (2)
• Τέσσερις βασικοί αλγόριθμοι:
– Πρώτος διαθέσιμος δίαυλος(First Available, FA)
– Πλησιέστερος γειτονικός (Nearest Neighbor, NN)*
– Πλησιέστερος γειτονικός + 1 (NN+1)
– Μέσου τετραγώνου (Mean Square, MSQ)
* αποδοτικότερος
Αποκεντρωμένη DCA - Δυναμική

απόκτηση πόρων
Συνάρτηση κόστους
Ραδιοδίαυλος 1: 2
Ραδιοδίαυλος 3: αποκλείεται
2
Συνάρτηση ανταμοιβής
1,3 Ραδιοδίαυλος 1: 2
3
Δοθείσα κυψέλη
1,2 Γειτονιά παρεμβολής
Γειτονιά DRA

Πλήρως αποκεντρωμένη DCA
• Αυτοπροσαρμοζόμενη κατανομή διαύλων
• Ο αλγόριθμος εκχώρησης εκτελείται κλήση
προς κλήση.
• Επιλογή διαύλου με τις λιγοτερες παρεμβολές
για κάθε νέα κλήση
– Απαιτούνται εξελιγμένοι μηχανισμοί ελέγχου ισχύος
για μείωση των ομοδιαυλικών παρελβολών
Παράδειγμα 5.2 (1)

• Σε γραμμικό κυψελωτό σύστημα με πλήρως
αποκεντρωμένη DCA, ο δίαυλος που
χρησιμοποιείται σε μια κυψέλη δεν μπορεί να
χρησιμοποιηθεί σε Κ διαδοχικές κυψέλες
εκατέρωθεν της υπόψη κυψέλης. Υπάρχει
κορεσμός για κάποιον δίαυλο, όταν δεν
υπάρχουν επιπλέον κυψέλες που μπορούν να
τον χρησιμοποιήσουν χωρίς να καταστρατηγείται
ο περιορισμός της ομοδιαυλικής παρεμβολής.
• Να βρεθεί η μέγιστη και ελάχιστη πυκνότητα
κορεσμού των χρησιμοποιουμένων διαύλων.

Παράδειγμα 5.2 (2)
K κυψέλες
1
 max 
K 1
K κυψέλες 2K κυψέλες
Υβριδική κατανομή διαύλων

• Μίγμα FCA και DCA.
• Ο συνολικός αριθμός διαύλων διαιρείται σε
σταθερό και σε δυναμικό σύνολο.
• Η εκχώρηση διαύλου από το δυναμικό σύνολο
ακολουθεί οποιαδήποτε από τις στρατηγικές
DCA.
• Παράμετρος επίδοσης είναι ο λόγος σταθερών
προς τους δυναμικούς διαύλους.
– Βέλτιστος λόγος για μεγιστοποίηση απόδοσης.
– Εξαρτάται από τη μεταβλητότητα της αναμενόμενης
κίνησης.

Δανεισμός διαύλων
• Βασική ιδέα: η κυψέλη που εμφανίζει συμφόρηση
μπορεί να δανειστεί ελεύθερους διαύλους από τις
γειτονικές κυψέλες, με την προϋπόθεση ότι ο
δανεισμός θα επιφέρει την ελάχιστη ζημιά στις
γειτονικές κυψέλες.
• Ποιο εύκολη και οικονομική λύση από το DCA.
• Αλγόριθμοι
– Απλού δανεισμού
• Υβριδική εκχώρηση
– Δανεισμού με διάταξη διαύλων
• Διάταξη διαύλων και επανεκχώρηση
– Δανεισμού με κατευθυντικό κλείδωμα
Απλός δανεισμός
• Η κυψέλη που εμφανίζει συμφόρηση δανείζεται ένα
δίαυλο από τις γειτονικές κυψέλες, δημιουργώντας
ελάχιστη παρεμβολή στις εξυπηρετούμενες κλήσεις.
• Ο δίαυλος «κλειδώνεται» και δε μπορεί να
χρησιμοποιηθεί σε απόσταση μικρότερη από την
απόσταση ομοδιαυλικής παρεμβολής.
• Αποδοτικό σε συνθήκες μέτριας ανομοιόμορφης κίνησης
• Σε υψηλή κίνηση λιγότερο αποδοτικό από την FCA λόγω
μεγαλύτερης απόστασης ομοδιαυλικής παρεμβoλής.
• Υβριδική εκχώρηση: Περιορισμός δανειζόμενων διαύλων.

Δανεισμός με διάταξη διαύλων
• Οι δίαυλοι κάθε κυψέλης είναι διατεταγμένοι με βάση
την πιθανότητα δανεισμού τους.
• Μια τοπική κλήση λαμβάνει το δίαυλο με την
μικρότερη πιθανότητα δανεισμού
• Εάν σε μια κυψέλη δεν υπάρχει διαθέσιμος δίαυλος,
δανείζεται από τις γειτονικές το δίαυλο με τη
μεγαλύτερη πιθανότητα δανεισμού.
• Οι πιθανότητες μπορούν να προσδιορίζονται με
διάφορες τεχνικές (π.χ. ομοδιαυλικής παρεμβολής).
• Όμοια με τον απλό δανεισμό κάθε δίαυλος που
δανείζεται κλειδώνεται.
Δανεισμός με διάταξη διαύλων και

επανεκχώρηση
Επανεκχώρηση
Δίαυλοι της θεωρούμενης κυψέλης
Τέλος κλήσης
Τέλος κλήσης
Κατειλημμένοι δίαυλοι της

θεωρούμενης κυψέλης
Δίαυλοι γειτονικής κυψέλης
Κατειλημμένοι Δανεισμένοι
Κατειλημμένοιδίαυλοι της
θεωρούμενης κυψέλης
Δίαυλοι γειτονικής κυψέλης
Κατειλημμένοι Δανεισμένοι Τέλος κλήσης
Δανεισμός με κατευθυντικό κλείδωμα
Εικόνα 2.
Αλγόριθμοι δανεισμού
• Πολύπλοκη διαχείριση του συστήματος.
– Απαιτείται κατανεμημένη διαχείριση του
συστήματος.
• Αυξημένο φορτίο σηματοδοσίας.
• Διάδοση του δανεισμού.

Δ C  332
(58)
Α Γ
(67) Β
(67) K 4
Δ1 Δ3
(58) (76.6) (58)
Γ1
(65) (65)
GOS  1%
Δ2
(60) (67) Δανεισμός με κλείδωμα
Γ2 Α) Πόσοι δίαυλοι ΔΒ
Β) Ποιες ομοδιαυλικές της Δ
επηρεάζονται
Εικόνα 3.
Υπολογισμός βαθμού εξυπηρέτησης –

Erlang B
Εικόνα 4.
Αλγόριθμος δανεισμού χωρίς
κλείδωμα
B A
A1
A
B
A6 A1
B A
A5 A1
B A
A1
A4 A2
A
A3
B
A1
B A
A1
A
Εικόνα 5.
Ανακεφαλαίωση κατανομής διαύλων

Κατανομή διαύλων
Σταθερή Δυναμική
Υβριδική
Πλήρως
σταθερή Δανεισμός
Προγραμματισμένη Με πρόβλεψη

Πολλαπλή πρόσβαση
• Παρέχει τα μέσα για την αποτελεσματική χρήση των
πόρων που αντιστοιχούν σε κάθε κυψέλη.
• Μια καλή τεχνική πολλαπλής πρόσβασης μπορεί:
– να βελτιώσει τη χωρητικότητα του συστήματος,
– να ελαττώσει το κόστος του συστήματος,
– να κάνει τις υπηρεσίες περισσότερο ελκυστικές προς τους
χρήστες.
• Η εξασφάλιση ποιότητας υπηρεσίας (QoS) βασίζεται σε
μεγάλο βαθμό στο πρωτόκολλο πολλαπλής πρόσβασης
Εξασφάλιση ποιότητας υπηρεσίας (1)

• Ποιότητα Υπηρεσίας (Quality of Service – QoS): Η
«αποδοτική» μετάδοση πληροφορίας που έχει σαν
αποτέλεσμα την «ικανοποιητική» λειτουργία μιας
δικτυακής εφαρμογής έτσι όπως την αντιλαμβάνεται ο
χρήστης
• Τι σημαίνει «ικανοποιητική» λειτουργία; Είναι συχνά
υποκειμενική και εξαρτάται από τις προτιμήσεις του
χρήστη, αλλά και τις συγκεκριμένες ανάγκες του
• Συχνά αναφέρεται ως Ποιότητα εμπειρίας - QoE:
Quality of Experience

Ποιότητα εμπειρίας – QoE (1)
Εικόνα 6.
Ποιότητα εμπειρίας – QoE (2)
Εικόνα 7.
• Τι σημαίνει «αποδοτική» μετάδοση; Είναι η μετάδοση της
κίνησης που ικανοποιεί συγκεκριμένα χαρακτηριστικά
(παραμέτρους ποιότητας υπηρεσίας), τα οποία εξάγονται
με βάση την «ικανοποιητική» λειτουργία της δικτυακής
εφαρμογής
• Τυπικές παράμετροι ποιότητας υπηρεσίας:
• μέση καθυστέρηση από άκρο σε άκρο (mean delay),
• μέγιστη καθυστέρηση από άκρο σε άκρο (maximum delay)
• μέγιστη επιτρεπτή διαφορά στην καθυστέρηση (delay
jitter)
• μέσος ρυθμός απώλειας πακέτων (mean packet error rate)

• Ανάλογα με το είδος της κίνησης και τις ανάγκες ή
προτιμήσεις του χρήστη προκύπτουν οι συγκεκριμένες
παράμετροι ποιότητας υπηρεσίας (QoS parameters)
• Οι εφαρμογές πραγματικού χρόνου (φωνή, βίντεο)
έχουν απαίτηση για μικρή μέση και μέγιστη
καθυστέρηση (100-200msec end-to-end), αλλά έχουν
κάποια ανοχή σε απώλειες πακέτων (π.χ., 10-2)
• Οι εφαρμογές μη πραγματικού χρόνου (email, file
transfer) έχουν απαίτηση για απολύτως σωστά
δεδομένα (ρυθμός απώλειας πακέτων ουσιαστικά
μηδέν), αλλά έχουν μεγάλη ανοχή στην καθυστέρηση
(π.χ., αρκετά δευτερόλεπτα).

• Οι τιμές των παραμέτρων «διαμοιράζονται»
από τα ανώτερα επίπεδα σε τιμές ανά ζεύξη
(link)
• Στόχος κάθε πρωτοκόλλου στο επίπεδο-2
(Data-Link) είναι να εξασφαλίζει τις τιμές των
παραμέτρων αυτών για τη ζεύξη που αυτό
ελέγχει.
Πολλαπλή πρόσβαση - Επίλυση του

προβλήματος
• Αρχικά, επιλέγουμε μια βασική τεχνολογία για
να διαχωρίσουμε την κίνηση που προέρχεται
από διαφορετικούς χρήστες (τερματικά).
– Μπορεί να είναι στο πεδίο του χρόνου ή στο πεδίο της
συχνότητας.
• Στη συνέχεια, επιλέγουμε πώς να κατανέμουμε
έναν περιορισμένο αριθμό πόρων μετάδοσης σε
μεγαλύτερο σύνολο ανταγωνιζόμενων χρηστών.
• Η ύπαρξη σταθμού βάσης διευκολύνει την
πολλαπλή πρόσβαση.
Πολλαπλή πρόσβαση - Βασικοί στόχοι
στη σχεδίαση
• Ευελιξία: δυνατότητα εξυπηρέτησης
ολοκληρωμένης κίνησης φωνής, δεδομένων και
video και δυνατότητα αντιμετώπισης της
μετακίνησης του τερματικού.
• Ποιότητα: ικανοποίηση των απαιτήσεων
υπηρεσίας, όπως π.χ. είναι οι περιορισμοί
καθυστέρησης και απώλειας πακέτων.
• Χωρητικότητα: μεγιστοποίηση του αριθμού των
χρηστών που εξυπηρετούνται για το διατιθέμενο
εύρος ζώνης συχνοτήτων.
Πολλαπλή πρόσβαση – Περιορισμοί

(1)
• Έλλειψη φάσματος:
– Δύσκολα βρίσκεται διαθέσιμο φάσμα,
– Λίγες συχνότητες διατίθενται για επικοινωνίες
μεγάλων αποστάσεων,
– Τα σχήματα πολλαπλής πρόσβασης πρέπει να μην
σπαταλούν εύρος ζώνης.

Πολλαπλή πρόσβαση – Περιορισμοί
(2)
• Χαρακτηριστικά των ραδιοζεύξεων:
– Δεκτικές σε σφάλματα
• Διαλείψεις
• Παρεμβολές
– Φαινόμενο σύλληψης
• Το τερματικό με τη μεγαλύτερη ισχύ καλύπτει το άλλο.
• Το τερματικό χαμηλής ισχύος μπορεί να μην έχει ποτέ τη
δυνατότητα να ακουστεί.
Πολλαπλή πρόσβαση – Αμφιδρόμηση

FDD
Δίαυλος Δίαυλος
ανόδου καθόδου
Απόσταση συχνοτήτων f
TDD
Δίαυλος Δίαυλος
ανόδου καθόδου
Χρονική απόσταση t

Τεχνικές πολλαπλής πρόσβασης (1)
• Διαχωρισμός των δεδομένων των διαφόρων πηγών.
• Τέσσερις βασικές επιλογές:
– Πολλαπλή πρόσβαση διαίρεσης συχνότητας
(Frequency division multiple access, FDMA)
– Πολλαπλή πρόσβαση διαίρεσης χρόνου (Time division
multiple access, TDMA)
– Πολλαπλή πρόσβαση διαίρεσης κώδικα (Code division
multiple access, CDMA)
– Πολλαπλή πρόσβαση διαίρεσης χώρου (Space Division
Multiple Access, SDMΑ)
Τεχνικές πολλαπλής πρόσβασης (2)

Τεχνική πολλαπλής
Κυψελωτό σύστημα πρόσβασης
Advanced Mobile Phone System (AMPS) FDMA/FDD
Global System for Mobile (GSM) TDMA/FDD
U.S. Digital Cellular (USDC) TDMA/FDD
Japanese Digital Cellular (JDC) TDMA/FDD
Cordless Telephone 2 (CT2) FDMA/TDD
Digital European Cordless Telephone (DECT) TDMA/TDD
U.S. Narrowband Spread Spectrum (IS-95) CDMA/FDD
cdma2000 CDMA/FDD
UMTS (UTRA-FDD) WCDMA/FDD
UMTS (UTRA-TDD) WCDMA/TDD
Τεχνικές πολλαπλής πρόσβασης –
FDMA (1)
• Όλοι οι σταθμοί μεταδίδουν ταυτόχρονα, αλλά σε
διαφορετικές συχνότητες.
• Ο αριθμός συχνοτήτων είναι περιορισμένος.
– Κυψελωτή δομή, επαναχρησιμοποίηση συχνοτήτων
• Είναι πολύ απλή.
• Μειονεκτήματα:
– Χαμηλή απόδοση φάσματος,
– Ακατάλληλη για υπηρεσίες πολυμέσων,
– Ακριβότεροι σταθμοί βάσης σε σχέση με την TDMA

FDMA (2)
Συχνότητα
Bs
W
Ts Χρόνος

TDMA (1)
• λοι οι σταθμοί μεταδίδουν δεδομένα στην ίδια συχνότητα,
αλλά σε διαφορετικούς χρόνους.
• Ανάγκη συγχρονισμού.
• Πλεονεκτήματα:
– Μπορεί να δοθεί διαφορετικό εύρος ζώνης σε διαφορετικούς χρήστες,
– Τα κινητά μπορεί να χρησιμοποιούν τους νεκρούς χρόνους για να
καθορίσουν τον καλύτερο σταθμό βάσης,
– Μπορεί να παραμείνουν κλειστά όταν δεν εκπέμπουν.
– Πλεονάζουσα πληροφορία για συγχρονισμό,
– Κενά διαστήματα μεταξύ μεταδόσεων

TDMA (2)
Συχνότητα
Ts 2Ts NTs Χρόνος

Δομή πλαισίου TDMA
Πλαίσιο TDMA
Προοίμιο Μήνυμα πληροφορίας Επίλογος
Σχισμή 1 Σχισμή 2 Σχισμή 3 Σχισμή Ν
Bits
Προοίμιο Sync. bits Δεδομένα πληροφορίας σφάλειας
Πολλαπλή πρόσβαση στο GSM
Εικόνα 8.
GSM resource allocation
Εικόνα 9.
GSM System – Multiple Access

• Time Division Multiple Access (TDMA)
992 voice channels/cell
Time (8 slots/frame)
Frequency
(124 channels)

TDMA - Παράδειγμα 5.4
• GSM, TDMA με 8 slots και κάθε slot περιέχει 156.25
bit. Κάθε slot αποτελείται από 6 bit προοιμίου, 26 bit
συγχρονισμού, 8.25 bit χάριτος και δύο ριπές
δεδομένων κίνησης των 58 bit. Τα δεδομένα στον
δίαυλο μεταδίδονται με ρυθμό 270.833 kbps. Να
βρεθούν:
• α) Τbit, β) Τslot , γ) Tframe , δ) πόσο χρόνο πρέπει να
περιμένει ένας χρήστης, μεταξύ δύο διαδοχικών
μεταδόσεων; ε) η απόδοση πλαισίου, στ) ο αριθμός
των χρηστών που εξυπηρετούνται ταυτόχρονα στο
GSM. Αγνοείστε την ύπαρξη εύρους ζώνης ασφαλείας.
Ιεραρχία πλαισίων στο GSM (1)

Hyperframe = 2048 superframes
3h 28min 53sec 760ms
Superframe = 26x51 multiframes

(6.12 sec)
“26 multiframe” “51 multiframe”

(120 ms) (#235 ms)
0 1 2 24 25 0 1 2 3 48 49 50
TDMA frame
4.615 ms
0 7
Ιεραρχία πλαισίων στο GSM (2)
Εικόνα 10.

CDMA (1)
Εικόνα 11.

CDMA (2)
Εικόνα 12.
Μεταφορική Παρουσίαση του CDMA

• Έστω ότι σ’ ένα μεγάλο δωμάτιο, πολλά ζευγάρια ανθρώπων
συνομιλούν:
– με το TDMΑ όλα τα άτομα βρίσκονται οπουδήποτε στο δωμάτιο, αλλά
ο καθένας περιμένει τη σειρά του για να μιλήσει (πρώτα μιλάει ο
ένας, μετά ο άλλος κ.ο.κ.)
– με το FDMΑ οι άνθρωποι στο δωμάτιο χωρίζονται σε ομάδες, όπου
κάθε ομάδα βρίσκεται σε αρκετή απόσταση από την άλλη ώστε οι
ομάδες να συνομιλούν ταυτόχρονα αλλά ανεπηρέαστα η μία από την
άλλη
– με το CDMA όλα τα άτομα βρίσκονται οπουδήποτε στο δωμάτιο και
μιλάνε ταυτόχρονα, αλλά σε διαφορετική γλώσσα ώστε αυτοί που
μιλάνε την ίδια γλώσσα επικοινωνούν, ενώ απορρίπτουν τις άλλες
συνομιλίες σαν θόρυβο

CDMA (3)
• CDMA ευθείας ακολουθίας (Direct Sequence
CDMA, DS/CDMA)
• CDMA με μεταπήδηση συχνότητας
(Frequency Hopping CDMA, FH/CDMA)
• CDMA με μεταπήδηση χρόνου (Time Hopping
CDMA, TH/CDMA)
• Υβριδικά συστήματα CDMA

DS/CDMA
• Eπιτρέπει σε πολλούς χρήστες να μοιραστούν το ίδιο εύρος
ζώνης.
• Τα σήματα των χρηστών διαχωρίζονται στον δέκτη
χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες του κώδικα.
• Η παρεμβολή μεταξύ των χρηστών περιορίζεται από την
ετεροσυσχέτιση των κωδικών.
• Στην κάθοδο, το σήμα και η παρεμβολή έχουν την ίδια
ισχύ.
• Στην άνοδο, “κοντινοί” χρήστες εξαφανίζουν “μακρινούς”
χρήστες (near-far πρόβλημα)
• Ομαλή υποβάθμιση (Graceful degradation) – το σύστημα
υποβαθμίζεται ομαλά καθώς αυξάνεται ο αριθμός των
χρηστών

DS/CDMA
• Κάθε σταθμός μετάδοσης παίρνει ένα κωδικό (chip sequence) που
αντιπροσωπεύει τη μετάδοση του 1 (το συμπληρωματικό
αντιπροσωπεύει το 0)
• Π.χ. 1=00011011 0=11100100 (8-chip code)
• To μετάδοση του 0 σηματοδοτείται με –1 και το 1 με +1 (π.χ. τάση σε
volts)
DS/CDMA Encode/Decode
Εικόνα 13.
DS/CDMA: two-sender interference
Εικόνα 14.

FH/CDMA (1)

FH/CDMA (2)
• Χρησιμοποιεί μέρος του εύρους ζώνης αλλά η θέση του
μέρους αυτού μεταβάλλεται χρονικά.
– Οι διάφορες ζώνες συχνοτήτων δεν χρειάζεται να είναι γειτονικές στο
φάσμα,
– Η πιθανότητα να μεταδίδουν πολλοί χρήστες ταυτόχρονα στην ίδια
περιοχή συχνοτήτων είναι μικρή.
– Απαιτείται πολύπλοκος συνθέτης συχνοτήτων
– Απότομη μεταβολή του σήματος κατά τη μεταπήδηση
– Δύσκολη η αποδιαμόρφωση.

TH/CDMA (1)

TH/CDMA (2)
• Ο χρόνος διαιρείται σε πλαίσια και κάθε πλαίσιο σε Μ
χρονοσχισμές.
• Κατά τη διάρκεια ενός πλαισίου ο χρήστης μεταδίδει σε μία
από τις χρονοσχισμές σύμφωνα με κάποιον κώδικα.
– Ευκολότερη υλοποίηση από την FH/CDMA,
– Χρήσιμη όταν υπάρχει περιορισμός ως προς το μέσο ρυθμό και όχι ως
προς τη μέγιστη (μετάδοση με ριπές),
– Το φαινόμενο near-far είναι λιγότερο σημαντικό, γιατί κάθε τερματικό
μεταδίδει μόνο του.
– Απαιτείται πολύς χρόνος για τον συγχρονισμό.
Πολλαπλή πρόσβαση διαίρεσης

χώρου
Εικόνα 15.
ΑLOHA (Καθαρό)
• Συνεχής χρόνος, μετάδοση οποιαδήποτε χρονική στιγμή.
• Δεν υπάρχει συγχρονισμός και ο κάθε κόμβος ξεκινά τη μετάδοση
αμέσως μόλις δεχτεί το πακέτο στην ουρά του (άφιξη πακέτου).
• Εάν υπάρξει σύγκρουση το πακέτο επαναμεταδίδεται μετά από
τυχαίο χρονικό διάστημα.
Εικόνα 16.
Τεμαχισμένο ALOHA (Slotted Aloha)

• Σταθερό μέγεθος πακέτων
• χρόνος μετάδοσης πακέτου =1 μονάδα
χρόνου=μέγεθος χρονοθυρίδας (slot)
• Κάθε πακέτο μεταδίδεται στην πρώτη
χρονοθυρίδα μετά την άφιξη του
• Απαιτείται συγχρονισμός της μετάδοσης με την
αρχή κάθε χρονοθυρίδας
• Σε περίπτωση σύγκρουσης η μετάδοση
επαναλαμβάνεται μετά από τυχαίο αριθμό
χρονοθυρίδων

Ρυθμοαπόδοση
Εικόνα 17.
Πολλαπλή Προσπέλαση Ανίχνευσης

Φέροντος (CSMA)
• Ένας κόμβος μπορεί να ακούσει αν άλλοι κόμβοι
μεταδίδουν ύστερα από ένα χρονικό διάστημα
• Εφόσον οι κόμβοι μπορούν να ακούσουν
μεταδόσεις άλλων, μπορούν να αναβάλουν τη
μετάδοσή τους, ώστε να αποφύγουν μια βέβαιη
σύγκρουση
• Δεν αποφεύγονται όλες οι συγκρούσεις εξαιτίας
της αργοπορημένης ανίχνευσης μετάδοσης
(καθυστέρηση διάδοσης σήματος)
CSMA πρωτόκολλα (1)
Μη-επίμονο (Non-persistent) CSMA
• Πακέτα που φθάνουν σε μια ανεκμετάλλευτη
χρονοθυρίδα, μεταδίδονται στην επόμενη χρονοθυρίδα
• Εάν η χρονοθυρίδα άφιξης του πακέτου είναι
απασχολημένη, ξανασχεδιάζουμε τη μετάδοση μετά από
τυχαίο χρόνο (προσποιούμαστε ότι υπήρξε σύγκρουση)
• Καλή ρυθμαπόδοση
• Καλό μοίρασμα της κίνησης στο χρόνο
• Η καθυστέρηση αυξάνεται εξαιτίας του μη-επίμονου

1-επίμονο (1-persistent) CSMA
• Εάν υπάρχει ανεκμετάλλευτη χρονοθυρίδα μεταδίδονται
τα πακέτα στην επόμενη
• Εάν η χρονοθυρίδα είναι απασχολημένη περίμενε μέχρι
να γίνει αδρανής και μετάδωσε στην επόμενη
• Καλή καθυστέρηση σε χαμηλή κίνηση
• Όχι και τόσο καλή μέγιστη Ρυθμαπόδοση
• Στο τέλος της τρέχουσας μετάδοσης μπορεί να
συγκεντρωθεί μεγάλη κίνηση

P-επίμονο (p-persistent) CSMA
• Εφαρμόζεται σε κανάλια χρονοθυρίδων.
• Όταν ένας κόμβος επιθυμεί να εκπέμψει ένα πακέτο,
ελέγχει αν η τρέχουσα θυρίδα είναι διαθέσιμη.
• Αν είναι, εκπέμπει στην επόμενη με πιθανότητα p , ενώ
με πιθανότητα 1-p επαναλαμβάνει τη διαδικασία στην
επόμενη χρονοθυρίδα
• Αν εν τω μεταξύ κάποιος άλλος μεταδώσει, λειτουργεί
σα να συνέβει σύγκρουση (περιμένει τυχαίο αριθμό
χρονοθυρίδων και ξαναπροσπαθεί)
Εικόνα 18.

Πολλαπλή Προσπέλαση Ανίχνευσης Φέροντος
Mε Ανίχνευση Σύγκρουσης (CSMA/CD)
• Κάθε κόμβος μπορεί να ακούσει πριν μεταδώσει και οι φυσικές ιδιότητες
του καναλιού επιτρέπουν σε ένα κόμβο να ακούει το κανάλι ενώ
μεταδίδει
• Δύσκολο να εφαρμοστεί σε ασύρματες μεταδόσεις
• Αμέσως μόλις ο κόμβος ανιχνεύσει την σύγκρουση:
• Εγκαταλείπει τη μετάδοση
• Περιμένει τυχαίο χρονικό διάστημα πριν ξαναπροσπαθήσει
• Χρησιμοποιείται στο Ethernet
Εικόνα 19.
Ασύρματα Τοπικά Δίκτυα

Τύπου ΙΕΕΕ 802.11
Εισαγωγή
• Το 1997 η IEEE υιοθέτησε το πρότυπο IEEE Std. 802.11-1997.
• Το πρότυπο ορίζει τα επίπεδα MAC και PHY για ασύρματα τοπικά
περιβάλλοντα.
• Το βασικό 802.11 λειτουργεί στα 2Mbps στην ISM μπάντα των
2,4GHz (’97).
• H επέκταση 802.11b λειτουργεί στα 11Mbps στην ISM μπάντα των
2,4GHz (’99).
• Η επέκταση 802.11a λειτουργεί στα 54Mbps στην ISM μπάντα των
5GHz (’99) μέσω χρήσης OFDM.
• Η επέκταση 802.11g λειτουργεί στα 54Mbps στην ISM μπάντα των
2,4GHz (’02) μέσω χρήσης OFDM.
Η οικογένεια προτύπων 802.x
IEEE 802.2 Logical Link Control (LLC)

OSI Layer 2
(Data Link)
MAC
IEEE 802.3 IEEE 802.4 IEEE 802.5 IEEE 802.11
CSMA/CD Token Token ... Wireless OSI Layer 1
Bus Ring PHY (Physical)
Εικόνα 20.

Το 802.11 στη στοίβα OSI
Εικόνα 21.
Δύο Τρόποι Λειτουργίας
Εικόνα 22.

802.11 Με Υποδομή
Station (STA) – Σταθμός: τερματικό με
μηχανισμούς πρόσβασης στο ασύρματο
μέσο και δυνατότητα επικοινωνίας με 802.11 LAN
ESS
το Access Point BSS 1
STA 2
Basic Service Set (BSS): ομάδα σταθμών STA 1 802.x LAN
που χρησιμοποιούν την ίδια ραδιο-
συχνότητα Access
Portal
Point
Access Point – Σημείο Πρόσβασης :
σταθμός ο οποίος επικοινωνεί τόσο με Distribution System
το ασύρματο τοπικό δίκτυο, όσο και με
το σύστημα διανομής (distribution Access
system) Point
STA 3
Portal: γέφυρα μεταξύ του συστήματος
διανομής και εξωτερικών δικτύων BSS 2 STA 4
Distribution System – Σύστημα 802.11 LAN

Διανομής: δίκτυο διασύνδεσης πολλών
BSS σε ένα ESS (Extended Service Set) Εικόνα 23.
802.11 Χωρίς Υποδομή (Ad-Hoc)

Station (STA): τερματικό 802.11 LAN
με μηχανισμούς STA 1
πρόσβασης στο
STA 2
ασύρματο μέσο IBSS 1
Independent Basic
Service Set (IBSS): ομάδα STA 3
σταθμών που
χρησιμοποιούν την ίδια STA 1
ραδιο-συχνότητα, χωρίς STA 2
την παρεμβολή σημείου IBSS 2

πρόσβασης
802.11 LAN
Εικόνα 24.

Στοίβα Πρωτοκόλλων 802.11
Εικόνα 25.
ISM Band (Industrial Scientific

Medical)
Εικόνα 26.
• Ελεύθερη προς χρήση χωρίς άδεια

• Χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο από τα WLANs

802.11 WiFi Channels
Εικόνα 27.
• Συσκευές WiFi πρέπει να χρησιμοποιούν το ίδιο

κανάλι για να επικοινωνούν μεταξύ τους. Μόνο μία
συσκευή μπορεί να μεταδίδει σε κάθε κανάλι κάθε
χρονική στιγμή (half duplex).
Μη επικαλυπτόμενα κανάλια: 1, 6, 11
Εικόνα 28.

Επαναχρησιμοποίηση καναλιών
Εικόνα 29.
802.11 – Ασύρματη Επέκταση του

Ethernet
Application Level Data
Applications Application
Διάφανη υποστήριξη
IP εφαρμογών
Network addressing, routing
TCP/IP
TCP/IP
stack
Bridge control IP routing
802.11 802.11
Ethernet Ethernet
WLAN WLAN Ethernet
radio radio

Το ΜAC είναι υπεύθυνο για
• δέσμευση του καναλιού
• διευθυνσιοδότηση (addressing)
• δομή των πλαισίων μετάδοσης
• έλεγχο λαθών (επαναμεταδόσεις)
• fragmentation/reassembly
• Τρία είδη πλαισίων:
– management (association, synchronization,
authentication)
– control (acks, end of contention-free period)
– data
Μέθοδοι Πρόσβασης (1)

Distributed Coordination Function (DCF)
• υποχρεωτική
• η βασική μέθοδος πρόσβασης
• βασίζεται στον ανταγωνισμό
• για το μέσο (contention)
Point Coordination Function (PCF)
• προαιρετική
• χωρίς ανταγωνισμό
• μειώνει τις μεταβολές στις
• καθυστερήσεις μετάδοσης
Εικόνα 30.
• μόνο στη δομημένη διάρθρωση
• (infrastructure mode)
Μέθοδοι Πρόσβασης (2)
Beacon TBTT
PCF DCF
Super Frame
• DCF - Distributed Coordinated Function

(Contention Period - Ad-hoc Mode)
• PCF - Point Coordinated Function (Contention Free Period –
Infrastructure BSS)
• Beacon - Management Frame
– Synchronization of Local timers
– Delivers protocol related parameters (e.g., version)
– TBTT (Target Beacon Transition Time)
Distributed Coordination Function (1)

• CSMA/CA based protocol
– Listen before talk
– Collision Avoidance αντί για Collision Detection
– Διαφορετικό από τα CSMA/CD που χρησιμοποιούνται σε ενσύρματα
• Χρησιμοποιεί Acknowledgment για κάθε μετάδοση

• Διόρθωση λαθών μέσω επαναμεταδόσεων
• Χρησιμοποιεί 4-way handshake (μέσω μηνυμάτων RTS/CTS)
για «Virtual Carrier Sensing»
• Αντιμετωπίζει το πρόβλημα του κρυμμένου τερματικού

Distributed Coordination Function (2)
Sense the medium
No
medium free for t > DIFS ?
Yes
Backoff and Send RTS

Yes
Collision ?
No
Backoff
Receive CTS
Send data
Yes (Retransmission)
Error ?
No
Receive ACK DIFS: DCF Interframe Space

Αποφυγή σύγκρουσης στον κόμβο Β (1)
RTS CTS
B C
A
CTS
CTS
Εικόνα 31.
Αποφυγή σύγκρουσης στον κόμβο Β (2)
Εικόνα 32.
• Ισχύει πάντα SIFS<DIFS

• Πολύ σημαντική η ενημέρωση των NAVs (Network Allocation
Vectors) με τη χρήση των RTS/CTS/data MPDUs για την εφαρμογή
power saving μηχανισμών και την αποφυγή συγκρούσεων
Παράδειγμα Μετάδοσης με DCF
Εικόνα 33.
• Το CW διπλασιάζεται μετά από • CW after Collision 2  15 (τιμές

κάθε σύγκρουση backoff 0-15)
• Initial CW  3 (τιμές backoff 0-3) • CW after Collision 3  31 (τιμές
backoff 0-31)
• CW after Collision 1  7 (τιμές • CW after Collision 4  63 (τιμές
backoff 0-7) backoff 0-63)
Βασικά Μειονεκτήματα DCF
• Απρόβλεπτος αριθμός συγκρούσεων
• Απρόβλεπτες καθυστερήσεις επιτυχούς
μετάδοσης
• Απρόβλεπτη ρυθμαπόδοση (throughput)
• Μη ελεγχόμενη επιλογή σταθμού προς
μετάδοση
Και ένα πλεονέκτημα:
• Χαμηλή καθυστέρηση μετάδοσης και καλή
απόδοση σε χαμηλό φόρτο
Point Coordination Function (I)

• Ενεργοποιείται από το ΑΡ όποτε αυτό κρίνει ότι πρέπει
να περάσει σε contention-free period (π.χ. όταν
διακρίνει μεγάλο αριθμό συγκρούσεων)
• Γενικά, όταν η κίνηση είναι χαμηλή συμφέρει το DCF,
ενώ όταν είναι υψηλή συμφέρει το PCF
• Σε αυτή τη λειτουργία το ΑΡ ονομάζεται και Point
Coordinator
• Έχει προτεραιότητα σε σχέση με την DCF γιατί
ενεργοποιείται μετά από ανενεργό χρόνο PIFS<DIFS

Point Coordination Function (II)
Εικόνα 34.
Synchronization beacon Variable duration of

Contention Free Period
Point Coordination Function (III)

• Στην περίπτωση που ένα STA θέλει να μιλήσει σε ένα άλλο STA κατά τη διάρκεια
της CFP
Εικόνα 35.
• Μόλις έρθει η σειρά του, ένα STA επιλέγει να μεταδώσει σε ένα άλλο STA στο ίδιο
BSS
• Mόλις το άλλο STA λάβει τα δεδομένα, απαντά με ένα DCF Ack στο πρώτο STA
• To AP περιμένει χρόνο ίσο με PIFS πριν συνεχίσει με το επόμενο STA
Βασικά μειονεκτήματα του PCF
• Τα τερματικά δεν έχουν τρόπο να μεταδώσουν τις
απαιτήσεις τους στο ΑP
• To AP δεν έχει τρόπο να διακόψει μια μετάδοση σε
εξέλιξη για να στείλει το synchronization beacon *
• To Poll δεν καθορίζει χρόνο για τον οποίο δίνεται το
κανάλι με αποτέλεσμα ένας σταθμός να μπορεί να το
κρατήσει όσο έχει δεδομένα προς μετάδοση *
* Maximum packet (MPDU) allowed 4095 bytes = 32760

bits = 32,76 msec (για κανάλι 1Mbps)
Επεκτάσεις του Προτύπου

ΙΕΕΕ 802.11
Εξέλιξη του φυσικού επιπέδου του
802.11 (1)
IEEE 802.11b
• συμβατό MAC με το 802.11
• μεγαλύτερες ταχύτητες στα 2.4 GHz (11Mbps)
• Direct Sequence Spread Specrtum (Complemendary Code Keying)
IEEE 802.11a
• 5 GHz band
• OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing)
• ταχύτητες μετάδοσης μέχρι 54 Mbps
• συνεργασία με BRAN (ETSI Broadband Radio Access Network) για
συνύπαρξη με το HIPERLAN/2

802.11 (2)
IEEE 802.11g
• ακόμη μεγαλύτερες ταχύτητες στα 2.4 GHz (μέχρι 54Mbps)
• OFDM (Orthogonal Frequency Division Multiplexing)
• λύσεις από συγκεκριμένες εταιρίες προσφέρουν ταχύτητες
μέχρι και 100Mbps

802.11 (3)
Characteristics 802.11 802.11b 802.11a 802.11g
Modulation FH/DSSS DSSS OFDM OFDM
Carrier 2.4 GHz 2.4 GHz 5 GHz 2.4 GHz

Frequency
Max Physical 2 Mb/s 11 Mb/s 54 Mb/s 54 Mb/s
Rate
Max Data Rate, 1.2 Mb/s 5 Mb/s 32 Mb/s 32 Mb/s

Layer 3
Medium CSMA/CA CSMA/CA CSMA/CA CSMA/CA

Access Control
/ Media
Sharing
Connectivity Conn.-less Conn.-less Conn.-less Conn.-less
Multicast Yes Yes Yes Yes
Άλλες επεκτάσεις του προτύπου

802.11
• 802.11f
Δυνατότητα επικοινωνίας μεταξύ γειτονικών APs για τη
μείωση της καθυστέρησης μεταπομπής
• 802.11e
Yποστήριξη ποιότητας υπηρεσίας στα πρότυπα 802.11
• 802.11h
Υποστήριξη συνύπαρξης με άλλα πρότυπα στα 5GHz (π.χ.,
HiperLAN/2) (Dynamic Frequency Selection – DFS)
• 802.11i
Επεκτάσεις ασφάλειας μετάδοσης στα δίκτυα 802.11

IEEE 802.11e
Εξασφάλιση Ποιότητας Υπηρεσίας
στα Ασύρματα Τοπικά Δίκτυα
Περιορισμοί του 802.11 σε QoS (1)

• To DCF βασίζεται στον ανταγωνισμό και γι’ αυτό το λόγο
δεν παρέχει διαφοροποίηση της κίνησης και εγγυημένες
καθυστερήσεις ή απώλειες πακέτων.
Εικόνα 36.

Περιορισμοί του 802.11 σε QoS (2)
• Στο PCF το Beacon μπορεί να καθυστερήσει αν το κανάλι
χρησιμοποιείται για μετάδοση, καθυστερώντας τη μετάβαση σε
contention-free περίοδο.
• Στο PCF είναι άγνωστη η περίοδος μετάδοσης ενός τερματικού
στο οποίο δίνεται η άδεια μετάδοσης (polling).
Εικόνα 37.
Επεκτάσεις που εισάγει το 802.11e

• EDCF (Enhanced Distributed Coordination
Function): Εισαγωγή διαφορετικών κλάσεων
κίνησης στο DCF με διαφορετική
συμπεριφορά και πιθανότητες πρόσβασης
στο μέσο
• HCF (Hybrid Coordination Function): Βελτίωση
των αδυναμιών του PCF (άμεση μετάδοση του
beacon, ανεξέλεγκτος χρόνος δέσμευσης του
καναλιού από τους σταθμούς)

EDCF (Enhanced Distributed
Coordination Function)
• CSMA/CA and Exponential Backoff
• Eight Traffic Categories (TCs) within one station
Εικόνα 38.
Inter Frame Space and Contention

Window
Εικόνα 39.
newCW [TC]>=((oldCW[TC]+1)*PF)-1
HCF
(Hybrid Coordination Function)
Εικόνα 40.
Περιέχει και το χρόνο για το

επόμενο Beacon
Περιέχει και το χρόνο για τον οποίο Transmission
δίνεται το κανάλι Opportunity
"Air Interface for Fixed Broadband Wireless Access Systems"
IEEE 802.16
Wireless MAN
Wireless MAN
Εικόνα 41.
Εισαγωγή
• Στόχος: Να παρέχει υψηλής ταχύτητας πρόσβαση στο
Internet σε σπίτια και επιχειρήσεις, χωρίς ανάγκη
καλωδίωσης.
• Οι σταθμοί βάσης μπορούν να χειρισθούν χιλιάδες
συνδρομητές ταυτόχρονα.
• Η μέθοδος πρόσβασης αποτρέπει τις συγκρούσεις.
• Υποστηρίζει
– Κλασσικά συστήματα φωνής
– Voice over IP
– TCP/IP
– Εφαρμογές με διαφορετικές απαιτήσεις QoS.

Εισαγωγή, συνέχεια
• Καλύπτει αυτό που λέμε «τελευταίο μίλι» (last mile)
• Ανταγωνιστική τεχνολογία του ADSL
• Στόχος να είναι οικονομικότερη λύση, καθώς δεν απαιτεί
καλωδίωση
• Ορολογία:
– Base Station (BS): Σταθμός Βάσης (ΣΒ)
– Subscriber Station (SS): Σταθμός Συνδρομητή (ΣΣ) (σπίτι,
επιχείρηση)
• Χρησιμοποιεί τις ελεύθερες περιοχές συχνοτήτων (2.4, 5, 11,
60GHz)
• Επικεντρώνεται στις υψηλότερες συχνότητες, γι’ αυτό
συνήθως απαιτεί line-of-site
Η οικογένεια 802
802.2 Logical Link
Data
802.1 Bridging
Link
Layer
802.3 802.4 802.5 802.6 802.11 802.12 802.16
Medium Medium Medium Medium Medium Medium Medium
Access Access Access Access Access Access Access
802.3 802.4 802.5 802.6 802.11 802.12 802.16 Physical
Physical Physical Physical Physical Physical Physical Physical Layer

Σύγκριση με το 802.11 (1)
• Το 802.11 σχεδιάστηκε για να λύσει διαφορετικά προβλήματα σε
διαφορετικά περιβάλλοντα
• Το 802.11 σχεδιάστηκε για κινητούς χρήστες και το 802.16 για
(στατικά) κτήρια
• Βασικός στόχος του 802.11 ήταν να είναι φτηνό και προσιτό στον
καθένα, με αποτέλεσμα να γίνουν πολλές απλουστεύσεις στο
σχεδιασμό (π.χ., half-duplex, ανταγωνισμό)
• Τα κτήρια έχουν περισσότερους του ενός υπολογιστές με
αποτέλεσμα να απαιτείται υψηλότερη ταχύτητα μετάδοσης
• Αναγκαστικά, το 802.16 θα πρέπει να λειτουργήσει σε
υψηλότερες συχνότητες για να καλύψει τις αυξημένες απαιτήσεις
σε ταχύτητα μετάδοσης

• Οι μόνες διαθέσιμες στην ISM band είναι στα 11 και 60GHz τα οποία δεν
καλύπτονται από το 802.11.
• Το σήμα σε αυτές τις συχνότητες έχει εντελώς διαφορετική
συμπεριφορά, με αποτέλεσμα να απαιτείται εντελώς διαφορετικό PHY
• H αποστάσεις που πρέπει να καλυφθούν έχουν μεγάλη διακύμανση,
από μερικά μέτρα έως αρκετά χιλιόμετρα. Το γεγονός αυτό
– Απαιτεί διακύμανση στην ισχύ μετάδοσης.
– Εισάγει πιθανά θόρυβο στο σήμα (βροχή, ομίχλη, κτλ.)
– Απαιτεί λοιπόν ειδικούς μηχανισμούς στο PHY, όπως προσαρμογή
διαμόρφωσης και ισχύος ανάλογα με απόσταση και SNR
• Έλεγχος λαθών πολύ σημαντικός στο 802.16, λόγω μεγάλης πιθανότητας
λάθους

• Πολύ σημαντική η διαφορά στις απαιτήσεις σε ποιότητα
υπηρεσίας.
• Το 802.11 φτιάχτηκε για να παρέχει ουσιαστικά ασύρματη
επέκταση στο Ethernet, χωρίς QoS.
• Ακόμα και το PCF στο 802.11 έχει αρκετά προβλήματα, όπως
είδαμε.
• Το 802.16 καλείται να καλύψει απαιτήσεις σταθερών χρηστών,
που μπορεί να περιλαμβάνουν τηλεφωνία, βίντεο-κλήσεις, και
άλλες απαιτητικές εφαρμογές.
• Οι απαιτήσεις αυτές θα πρέπει να καλυφθούν από ένα πολύ πιο
εξελιγμένο πρωτόκολλο πολλαπλής πρόσβασης, ικανό να
διαφοροποιεί την εξυπηρέτηση, ανάλογα με τις διαφορετικές
απαιτήσεις.

• To 802.16 λειτουργεί σε εξωτερικούς χώρους, άρα απαιτεί
εξελιγμένους μηχανισμούς για: ασφάλεια (encryption,
authentication), αντιμετώπιση παρεμβολών.

Σύγκριση με τα κινητά
• Το 802.16 δεν είναι WLAN, αλλά δεν είναι και σύστημα
κινητής επικοινωνίας
• Τα συστήματα αυτά επικεντρώνονται σε κινητούς
χρήστες που ο καθένας δημιουργεί περιορισμένη
κίνηση
• Η υποστήριξη κινητικότητας στο 802.16 δεν υπάρχει
στη βασική έκδοση και καλύπτεται από τις επεκτάσεις
του
• Ουσιαστικά το 802.16 ξεπεράστηκε από την ταχεία
εξέλιξη των κινητών επικοινωνιών, αν και έδωσε
πολλές σχεδιαστικές ιδέες σε αυτά.
802.16 Τρεις Μέθοδοι Λειτουργίας

• Point-to-Multipoint
(PMP) SS09
SS23
SS11
• Centralized Mesh SS24

NbHd.05
• Distributed Mesh SS32
SS07 NbHd.07
SS01
NbHd.08
SS37
SS30
NbHd.03
SS15
SS02
Mesh BS
SS14
SS06
SS04
SS07
NbHd.02
SS10
NbHd.01
SS05 SS17 SS08
Εικόνα 42.

Υποστηριζόμενα επίπεδα
Εικόνα 43.
Δυνατές διαμορφώσεις
• QPSK (Quadrature Phase Shift Keying) = 4 phase shifts, 1
amplitude level, 2 bits/symbol
Εικόνα 44.
QPSK QAM-16 QAM-64

Adaptive Modulation
Εικόνα 45.
Μετάδοση σε υψηλές συχνότητες

• Σε τόσο υψηλές συχνότητες (11-60GHz), το σήμα
διαδίδεται σε σχεδόν ευθείες γραμμές (όπως το φως).
• Αποτέλεσμα να απαιτούνται περισσότερες τις μιας
κεραίες για να καλύψουν μια κυψέλη (π.χ., 4 για 4
διαφορετικούς τομείς).
• Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό, γιατί έτσι
μπορούν να υποστηριχθούν περισσότεροι χρήστες.
• Κάθε τομέας έχει τους δικούς του χρήστες που είναι
ανεξάρτητοι από τους άλλους και έτσι αποτρέπονται
οι παρεμβολές.

WiMAX – PHY Layer (1)
• Χρήση OFDM (Orthogonal Frequency Division
Multiplexing).
• Χρήση Προσαρμοστικής Διαμόρφωσης
(Adaptive Modulation).
• Χρήση FEC (Forward Error Correction) ή
αλλιώς Coding.
• Χρήση CRC (Cyclic Redundancy Check).

OFDM:
• Σε ένα κλασικό σύστημα παράλληλης μετάδοσης δεδομένων η συνολικά
διαθέσιμη μπάντα συχνοτήτων διαιρείται σε N μη επικαλυπτόμενα υποκανάλια.
• Στο OFDM τα κανάλια είναι επικαλυπτόμενα.
Εικόνα 46.
Adaptive Modulation and Coding:
• Προσαρμόζει τη διαμόρφωση και την
κωδικοποίηση (FEC) της ζεύξης ανάλογα με την
ποιότητα του σήματος με στόχο να προσφέρει το
μέγιστο ρυθμό μετάδοσης.
• Χρησιμοποιούνται 8 διαφορετικοί τύποι
συνδυασμού διαμόρφωσης και κωδικοποίησης.

Adaptive Modulation and Coding:
Εικόνα 47.
Για κάθε 3 bits data στέλνεις 4 bit (data+code)
• Συνοψίζοντας
Εικόνα 48.
Media Access Control (MAC) (1)

• Στηρίζεται στην αρχή ότι η καθοδική
(downlink) και ανοδική (uplink) κίνηση δεν
είναι απαραίτητα συμμετρικές (όπως π.χ. στο
GSM).
• Συνήθως η καθοδική κίνηση είναι μεγαλύτερη
(π.χ., downloading, video-on-demand).
• Έτσι το MAC του 802.16 είναι πιο ευέλικτο
στη διαχείριση του εύρους ζώνης παρέχοντας
τόσο FDD όσο και TDD μετάδοση.

• Connection oriented μετάδοση
– Connection ID (CID)
– Uni-directional
• Channel access:
– UL-MAP
• Ορίζει τη δέσμευση στην ανοδική (uplink) κατεύθυνση
• Ποιος μεταδίδει (στο σταθμό βάσης) και πότε
– DL-MAP
• Ορίζει τη δέσμευση στην καθοδική (downlink) κατεύθυνση
• Ποιος λαμβάνει (από το σταθμό βάσης) και πότε
– UL-MAP και DL-MAP μεταδίδονται στην αρχή της
καθοδικής περιοχής (τόσο στο FDD όσο και στο TDD).
Μηχανισμοί QoS
• Κατηγοριοποίηση κίνησης (Classification)
– Αντιστοίχιση χαρακτηριστικών κίνησης ανωτέρων
επιπέδων (π.χ., destination IP address ή TοS field) σε CID.
• Χρονοδρομολόγηση (scheduling)
– Για καθοδική κίνηση
• Απλή, όλες οι ουρές είναι στο ΣΒ
– Για ανοδική κίνηση
• Οι ουρές είναι μοιρασμένες στα τερματικά
• Οι καταστάσεις των ουρών και οι απαιτήσεις μεταφέρονται στο
ΣΒ μέσω αιτήσεων
– Αλγόριθμοι χρονοδρομολόγησης δεν περιλαμβάνονται
στο πρότυπο του 802.16.

WiMAX connection
Service
flow
Εικόνα 49.
Παράμετροι Ποιότητας Υπηρεσίας

• Παράμετροι ποιότητας υπηρεσίας κατά την
αρχικοποίηση μιας σύνδεσης – connection admission
control:
• Minimum Reserved Traffic Rate (in bits/sec)
• Maximum Sustained Traffic Rate (in bits/sec)
• Maximum Latency (in ms)
• Max SDU Size (in bytes, default=49)
• Tolerated Jitter (maximum delay variation in ms)
• Traffic Priority (values 0-7, with 7 the highest)
• …

Ορίζονται 5 διαφορετικά είδη κίνησης
(services)
Εικόνα 50.
Time Division Duplexing (TDD) (1)
MAC Frame MAC Frame MAC Frame
Movable boundaries
Broadcast Phase Downlink Phase Uplink Phase Random Access
Broadcast Reserved Random

Time Division Duplexing (TDD) (2)
Εικόνα 51.
Frequency Division Duplexing (FDD)
MAC Frame MAC Frame MAC Frame
Movable boundary
Downlink Broadcast Phase Downlink Phase
Carrier
Broadcast Reserved
Movable boundary
Uplink
Uplink Phase Random Access Phase
Carrier
Reserved Contention

Δήλωση δεσμεύσεων πόρων (FDD)
Frame n-1 Frame n
DL-MAP n-1
UL-MAP n-1
Downlink
Subframe
Uplink
Subframe
Bandwidth request slots

(με ή χωρίς ανταγωνισμό)
OFDM Frame Structure with TDD

Time
Frame n-1 Frame n Frame n+1
DL Subframe UL Subframe
T R
DL DL DL UL-Trans. UL-Trans.
Premble FCH T T
Burst#1 Burst#2 Burst#3 from SS #1 from SS #2
G G
RNG-REQ BW-REQ
Slots Slots
DLFP MPDU ... MPDU Pad Preamble UL burst
DL-MAP, UL-MAP,
DCD, UCD
MPDUs
MPDU ... MPDU Pad
DLFP: Downlink Frame Prefix

FCH: Frame Control Header MAC
Payload CRC-32
header
TTG: Transmission Transition Gap
RTG: Receive Transition Gap
Εικόνα 52.

OFDM frame structure with FDD
(downlink)
Εικόνα 53.
OFDM frame structure with FDD

(uplink)
Εικόνα 54.

MPDU format
6 octets MAC PDU formats
HT=0 Generic
HT=1
Bandwidth Request
Connections are identified by a 16-bit CID.

Εικόνα 55.
Bandwidth request and allocation

Downlink
implicit requests Scheduling
(queues) ?
QoS parameters
per connection
Uplink
direct requests
Εικόνα 56.
Δέσμευση πόρων
• Κάθε σύνδεση (connection) όταν αρχικοποιείται δηλώνει το είδος κίνησης
που θα μεταφέρει και τις πιο συγκεκριμένες απαιτήσεις της
(requirements)
– Service type
– Packet delay
– Packet loss
– Mean/max rate
• H δέσμευση πόρων από το πρωτόκολλο γίνεται ανάλογα με το είδος της
κίνησης που μεταφέρει η σύνδεση και τις δηλωμένες (γενικές) και τις
τρέχουσες (συγκεκριμένες) απαιτήσεις της
• Βασικό κριτήριο για τη δέσμευση είναι οι αιτήσεις (requests) που κάνει
κάθε σύνδεση κάθε φορά για δέσμευση πόρων σε κάθε πλαίσιο
• Προσοχή: Το τι θα μεταδώσει τελικά το τερματικό δεν είναι δεσμευτικό
(μεταδίδει ότι θέλει γιατί οι ανάγκες μπορεί να έχουν αλλάξει λόγω
καθυστέρησης)
Καθυστέρηση μετάδοσης
• Καθυστέρηση από τι στιγμή που ένα ανοδικό πακέτο
θα φτάσει στην ουρά μετάδοσης μέχρι να μπορέσει να
μεταδοθεί τελικά
QSi (x)=5 QSi (x+1)=3 QSi (x+2)=6
TXOP i (x) TXOP i (x+1) TXOP i (x+2)
TD i (x)=4 TD i (x+1)=5 TD i (x+2)=3 t
t i (x) t i (x+1) t i (x+2)
Καθυστέρηση μετάδοσης
: packet arrivals

4 διαφορετικοί τρόποι αιτήσεων
• Έμμεσες αιτήσεις: Για τις συνδέσεις σταθερού ρυθμού μετάδοσης
(unsolicited grant service - UGS) δεν απαιτούνται αιτήσεις. Ο ΣΒ γνωρίζει
τις απαιτήσεις, οι οποίες δεν αλλάζουν με το χρόνο
• Μέσω του poll-me bit στα μεταδιδόμενα UGS πακέτα. Όταν ένας
σταθμός θέσει αυτό το bit, ζητά από το ΣΒ να του δεσμεύσει ένα request
slot για να περάσει τις αιτήσεις του.
• Μέσω ενός ειδικού request πακέτου, σε οποιαδήποτε δέσμευση έχει ο

σταθμός (ακόμα και αν ήταν για άλλη σύνδεση)
• Σε ειδικό χρονικό διάστημα που ο ΣΒ διαθέτει για τις αιτήσεις, όποτε

αυτός κρίνει σκόπιμο (μέσω ανταγωνισμού)
Δεσμεύσεις από το Σταθμό Βάσης

• Ο ΣΒ δεσμεύει εύρος ζώνης με δύο διαφορετικούς
τρόπους:
– Grant Per Subscriber Station (GPSS)
– Grant Per Connection (GPC)
• Η απόφαση δέσμευσης βασίζεται
– Στο αιτούμενο εύρος ζώνης
– Στα χαρακτηριστικά κάθε σύνδεσης
– Στους διαθέσιμους πόρους
• Οι δεσμεύσεις γίνονται γνωστές στους σταθμούς μέσω
των UL-MAP και DL-MAP

Δομή πακέτου 802.16 (1)
Εικόνα 57.
Δομή πακέτου 802.16 (2)

• EC: καθορίζει αν χρησιμοποιείται κρυπτογράφιση ή όχι
• Type: τύπος πακέτου
• CI: καθορίζει αν υπάρχει ή όχι checksum στο τέλος του πακέτου
• EK: καθορίζει το συγκεκριμένο κλειδί κρυπτογράφισης (αν
χρησιμοποιείται κρυπτογράφιση)
• Length: το συνολικό μήκος του πακέτου
• Connection ID: καθορίζει τη σύνδεση στην οποία ανήκει το πακέτο
• Header CRC: Checksum μόνο για το header
• CRC: Checksum για όλο το πακέτο
• Bytes needed: Στα πακέτα αιτήσεων καθορίζει τα bytes που η
σύνδεση θέλει να μεταδώσει

Επεκτάσεις στο 802.16a
• Mesh topology για τους ΣΒ
• 2-11 GHz
• Line-of-sight όχι απαραίτητο
• Υποστήριξη ARQ (Automatic Repeat reQuest)
• Περισσότερη σηματοδοσία για QoS
• Δυναμική επιλογή συχνοτήτων, για
αντιμετώπιση παρεμβολών από τα WLAN.
Επεκτάσεις στο 802.16e

• Υποστήριξη κινητικότητας των ΣΣ
• OFDMA
• Πολύ σημαντικό για χρήση του 802.16 σε 4G
σενάρια

OFDMA/TDD structure (1)
Εικόνα 58.
OFDMA/TDD structure (2)
Εικόνα 59.
Πλεονεκτήματα OFDMA
• Πιο ευέλικτη δέσμευση του διαθέσιμου φάσματος
• Περιορισμός των μεταδόσεων σε φέρουσες χαμηλής
ποιότητας για κάθε σταθμό
• Καλύτερη συνολική ρυθμαπόδοση
• Μεγαλύτερος αριθμός υποστηριζόμενων σταθμών
• Μειονέκτημα
• Αρκετά πιο πολύπλοκο στο σχεδιασμό και την
υλοποίηση

Τι είναι το Bluetooth
• Διεθνές πρότυπο το οποίο
– υποστηρίζει φθηνή, μικρής σχετικά ταχύτητας
ασύρματη επικοινωνία
– καταργεί τα καλώδια μεταξύ συσκευών (τόσο
σταθερών όσο και κινητών) και περιφερειακών
συσκευών
– υποστηρίζει φωνή και δεδομένα
– δυνατότητα για δομημένη και ad-hoc διασύνδεση
Πρακτικές Εφαρμογές του Bluetooth
Εικόνα 61.
Συχνότητες Διαθέσιμες για WLAN
Εικόνα 63.

Επικοινωνία στα 2,4GHz (I)
• Διεθνώς ελεύθερη μπάντα για μετάδοση
χωρίς άδεια
• Χωρίζεται σε 79 κανάλια μεγέθους 1MHz το
καθένα
• Παρεμβολές πρέπει να είναι αναμενόμενες
και να χειρίζονται κατάλληλα
• Frequency Ηopping Spread Spectrum (FHSS)
σχήματα
Frequency Ηopping Spread Spectrum

Frequency
time
slot duration=625μsec • Short slot = small collision probability
(very short) • On collision, transmission to the next slot in another frequency
Εικόνα 64.
Επικοινωνία στα 2,4GHz (II)
• Το Bluetooth χρησιμοποιεί ένα FHSS σχήμα
υλοποιώντας 1600hops/sec
• Ο παραλήπτης πρέπει να γνωρίζει τον
αλγόριθμο αλλαγής συχνότητας
• Παρέχει
– μειωμένη πιθανότητα συγκρούσεων πακέτων
– γρηγορότερη επίλυση συγκρούσεων
– ασφάλεια από υποκλοπές
Αρχιτεκτονική Δικτύου
• Μονάδες Bluetooth σε ικανή απόσταση μεταξύ τους
μπορούν να επικοινωνήσουν διαμορφώνοντας ένα
piconet.
• Point-to-point και point-to-multipoint.
• Δύο ή περισσότερα piconets διαμορφώνουν ένα
scatternet.
• Piconets στον ίδιο χώρο δεν παρεμβάλλονται αν
χρησιμοποιούν διαφορετικό frequency-hopping κανάλι
(αλγόριθμο).
• Για τη διευθέτηση της κίνησης σε ένα piconet, μία μονάδα
ορίζεται σα master και οι υπόλοιπες σα slaves (μέχρι 7).

Master
• Καθορίζει τη σειρά και την ταχύτητα αλλαγής
συχνοτήτων.
• Καθορίζει τον αλγόριθμο Μεταπήδησης
Συχνότητας (Frequency Hopping).
• Αποφασίζει ποιος θα μεταδώσει και πότε.
• Master καθορίζεται συνήθως όποιος αρχίζει μια
επικοινωνία.
• Στα υψηλότερα επίπεδα ο ρόλος του master ή
slave δεν υφίσταται.
Παράδειγμα Αρχιτεκτονικής (Ι)
master parked slave

active slave standby
Εικόνα 65.
Παράδειγμα Αρχιτεκτονικής (ΙΙ)
Εικόνα 66.
Καταστάσεις Slave
• Active: Ακούει πάντα μεταδόσεις από το master
• άμεση ανταπόκριση, μεγάλη κατανάλωση
• Sniff: Ακούει περιοδικά το master, ο οποίος τότε μόνο
μεταδίδει για το συγκεκριμένο slave
• μέτρια ανταπόκριση, μέτρια κατανάλωση
• Hold: Σταματά να ακούει για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα
• μέτρια ανταπόκριση, μέτρια κατανάλωση
• Park: Διατηρεί το συγχρονισμό αλλά δε θεωρείται ενεργός
• αργή ανταπόκριση, μικρή κατανάλωση
• Standby: Δεν είναι συνδεδεμένος με κανένα master

Προσαρμογή Ισχύος Μετάδοσης
• Μέθοδος εξοικονόμησης ισχύος.
• Οι slaves ενημερώνουν το master όταν η ισχύς
που μεταδίδει δεν είναι η κατάλληλη (πολύ
μεγάλη ή πολύ μικρή).
• Received Signal Strength Indicator (RSSI).
Ποιότητα Υπηρεσίας
• Οι συνδέσεις που υποστηρίζει το Bluetooth χωρίζονται σε δύο
κατηγορίες:
– Σύγχρονες (Synchronous - SCO): με σταθερό ρυθμό γέννησης κίνησης
(τέτοιες είναι συνήθως οι συνδέσεις φωνής).
– Ασύγχρονες (Asynchronous - ACL): με μεταβλητό ρυθμό γέννησης
.κίνησης
SCO mode: optional
ACL mode: mandatory
• Τα πακέτα SCO έχουν προτεραιότητα απέναντι στα ACL
• Για τις ACL ορίζεται η παράμετρος:
• maximum polling interval = minimum guaranteed bandwidth

Παράδειγμα μετάδοσης
SCO ACL ACL SCO ACL SCO SCO ACL
MASTER
SLAVE 1
SLAVE 2
SLAVE 3
* Για το πότε γίνονται αποστολές/λήψεις σε/από slaves απαιτείται ειδικός αλγόριθμος (scheduling) που δεν ορίζεται στο πρότυπο του Bluetooth
Εικόνα 67.
Πολλαπλή πρόσβαση - Συμπεράσματα

• Εξαιρετικά σημαντική για τη λειτουργία και την απόδοση ενός
συστήματος
• Πολύ-παραγοντικό πρόβλημα, δύσκολο στην προσέγγισή του
– Μεταβαλλόμενες απαιτήσεις χρηστών
– Μεταβαλλόμενη κατάσταση καναλιού
• Ο σχεδιασμός εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ισορροπία
μεταξύ κόστους και απόδοσης
• Απλή σχεδίαση = μικρό κόστος και περιορισμένη απόδοση
• Πολύπλοκη σχεδίαση = μεγαλύτερο κόστος και καλύτερη απόδοση
• Σημαντικό τόσο το κόστος κατασκευής όσο και λειτουργίας (CAPEX
/ OPEX)

Ενότητα 4: Αρχιτεκτονική των κυψελωτών
συστημάτων
• Βασικές απαιτήσεις και λειτουργίες
• Ραδιοκάλυψη – Ασύρματη πρόσβαση
• Υποστήριξη κινητικότητας χρηστών
• Λειτουργική αρχιτεκτονική
• Φυσική αρχιτεκτονική
• Ορολογία στα κυψελωτά δίκτυα
• Κυψελωτή δικτύωση
• Μοντέλα κινητικότητας
Αρχιτεκτονική των κυψελωτών συστημάτων 2
Κυψελωτά συστήματα –
Αντικειμενικός σκοπός (1)
• Η υποστήριξη των επικοινωνιών μεταξύ
χρηστών κυψελωτών συστημάτων, αλλά και
μεταξύ χρηστών κυψελωτών συστημάτων και
χρηστών σταθερών δικτύων, οπουδήποτε και
οποτεδήποτε.
• Η εξασφάλιση της ολοκλήρωσης των
επικοινωνιών (κλήσεων) που βρίσκονται σε
εξέλιξη ανεξάρτητα από το αν κινούνται οι
χρήστες, ή όχι, κατά τη διάρκεια της
επικοινωνίας.
Κυψελωτά συστήματα –
Αντικειμενικός σκοπός (2)

Κυψελωτά συστήματα (1)
• Παρακολουθείται διαρκώς η θέση του κινητού
τερματικού (χρήστη), ώστε να είναι εύκολο να
εντοπισθεί, όταν δέχεται κλήση.
• Κατά τη διάρκεια της κλήσης, αν η ποιότητα της
επικοινωνίας πέσει κάτω από ένα αποδεκτό
κατώφλι, λαμβάνει χώρα αυτόματα η μεταπομπή:
– Επιλογή του καλύτερου σταθμού βάσης για την κάλυψη
του τερματικού,
– Εκχώρηση νέων ασύρματων πόρων από τον καλύτερο
σταθμό βάσης,
– Μεταφορά της επικοινωνίας στον νέο σταθμό βάσης (νέα
κυψέλη).

• Οι διαδικασίες αυτές πρέπει να
πραγματοποιούνται:
– Όταν οι διαδοχικές κυψέλες από τις οποίες
διέρχεται το κινητό βρίσκονται υπό τον έλεγχο του
ίδιου συστήματος,
– Όταν βρίσκονται υπό τον έλεγχο διαφορετικών
συστημάτων.
• Κατά τη μεταπομπή πρέπει να εξασφαλίζεται
και η ίδια ποιότητα υπηρεσίας (επιπλέον
επικοινωνία μεταξύ συστημάτων).

• Αντικειμενικός σκοπός των παρόχων:
– Εξυπηρέτηση των χρηστών του δικτύου τους
κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο
– Παγκόσμια κάλυψη ώστε να επιτυγχάνεται
ανεμπόδιστη κίνηση
– Μεγιστοποίηση του κέρδους τους

• Ο αντικειμενικός σκοπός των παρόχων
επιτυγχάνεται:
– Με αύξηση του χρόνου χρησιμοποίησης της
ασύρματης διεπαφής
– Με περιορισμό της χρήσης του δικτύου από μη
εξουσιοδοτημένους χρήστες
– Με συμφωνίες περιαγωγής με άλλους παρόχους
– Με ελεύθερο ανταγωνισμό
• Τιμολογιακή πολιτική
• Ελκυστικές υπηρεσίες

Κυψελωτή διαδικτύωση
– Παράδοση κλήσεων από ένα σύστημα σε άλλο, το
οποίο μπορεί να βρίσκεται και σε πολύ μεγάλη,
γεωγραφικά, απόσταση (περιαγωγή).
– Είναι μια αρχιτεκτονική κυψελωτών συστημάτων
που παρέχει, σε ξεχωριστές ή επικαλυπτόμενες
περιοχές εξυπηρέτησης, ένα περιβάλλον όπου οι
κλήσεις αντιμετωπίζονται με συναφή τρόπο.

• Βασική ιδέα:
– Ο χρήστης μπορεί να πραγματοποιεί και να δέχεται
κλήσεις εύκολα και με τους ίδιους κωδικούς αριθμούς
πρόσβασης, ανεξάρτητα από τη θέση του.
– Εκείνοι που προσπαθούν να επικοινωνήσουν με τον
συγκεκριμένο χρήστη δεν χρειάζεται να θυμούνται
μακριές ακολουθίες πληκτρολογήσεων, κωδικών
πρόσβασης, κλπ.
– Τα διάφορα χαρακτηριστικά της υπηρεσίας
συνοδεύουν τον χρήστη, όταν αυτός μετακινείται σε
άλλα συστήματα και σε άλλες χώρες.

• Άποψη παρόχων
– Το εμπορικό πλεονέκτημα της μεγάλης περιοχής
εξυπηρέτησης.
– Η αύξηση των κερδών με τη βελτίωση του
ποσοστού των κλήσεων που περατώνονται
επιτυχώς και τη βελτιωμένη ποιότητα
εξυπηρέτησης μεταξύ δύο ανεξάρτητων αλλά
διαδικτυωμένων συστημάτων.

• Εμπόδια για τη δικτύωση στα λειτουργούντα
κυψελωτά συστήματα
– Η διαδικασία περιαγωγής ποικίλει από σύστημα
σε σύστημα.
– Τα διάφορα χαρακτηριστικά υπηρεσίας δεν
συνοδεύουν τον χρήστη καθώς αυτός μετακινείται
σε άλλα συστήματα και σε άλλες πόλεις ή χώρες.

Βασικές απαιτήσεις και λειτουργίες
Ραδιοκάλυψη
Μετάδοση
Υποστήριξη
Διαλειτουργία
κινητικότητα
ς
Ασφάλεια
Μεταγωγή
Διαχείριση ασύρματων πόρων
Ραδιοκάλυψη (1)
• Κατάλληλη τοποθέτηση σταθμών βάσης σε
όλη την περιοχή κάλυψης του συστήματος.
• Βελτίωση της φασματικής απόδοσης.
– Κυψέλες διαφορετικού μεγέθους και σχήματος
– Διάσπαση κυψελών
– Χωρισμός κυψελών σε τομείς
– Μικροκυψελικά συστήματα
– Ιεραρχικές αρχιτεκτονικές κάλυψης

• Μακροκυψέλες
– Ακτίνα κάλυψης μεγαλύτερη του 1km με ήπια
χαρακτηριστικά και λίγα φυσικά εμπόδια
– Μεγάλη ισχύ από κεραία σε ψηλό σημείο
– Καλύπτει κενά μικροκυψελών ως ομπρέλα
– Απορροφά μέρος της κίνησής τους
– Ικανοποιεί μεταπομπές που δεν καλύπτονται από
μικροκυψέλες
– Μειώνει τις μεταπομπές χρηστών που κινούνται
γρήγορα
• Μικροκυψέλες
– Καλύπτουν περιοχές με μεγάλη συγκέντρωση ή κακή κάλυψη
(πχ ανάμεσα σε δύο ψηλά κτίρια)
– Αυξάνουν τη χωρητικότητα αλλά δυσκολεύουν τη διαχείριση
του συστήματος
– Μικρή ισχύ από κεραίες σε μικρό ύψος (πχ ταράτσες, στύλους
φωτισμού)
– Κάλυψη 100-200μ
– Απαιτούν υποστήριξη πολλών και απότομων μεταπομπών (πχ
γωνία δρόμου)
– Εξοικονόμηση ισχύος και μεγαλύτερη ταχύτητα μετάδοσης

• Η επιλογή μεγέθους και θέσης κυψελών είναι πολύ σημαντική
σχεδιαστική απόφαση που επηρεάζει την απόδοση (πρέπει να
ελέγχεται και να αναθεωρείται τακτικά)
Εικόνα 1.
Εικόνα 2.

Ασύρματη πρόσβαση (1)
Μικροκυψελικά
συστήματα
• 2 τύποι μεταπομπής
– Οπτικής επαφής
– Μη-οπτικής επαφής
– Το σήμα χάνεται
άμεσα
– Απαιτεί ταχύτατη Εικόνα 3.
μεταπομπή

Μικροκυψελικά συστήματα
Σταυροειδείς μικροκυψέλες μισού και πλήρους τετραγώνου
Ευθύγραμμες μικροκυψέλες
Φαινόμενο γωνίας
Μεταπομπές όλες δρόμου
οπτικής επαφής
Πολύ καλή χωρητικότητα Σταθμοί μπορούν να
Μεγάλος αριθμός κυψελών προστίθενται όσο αυξάνεται η
κίνηση
Πολύπλοκο σχήμα μεταπομπής

Ιεραρχικές αρχιτεκτονικές κάλυψης
Μικροκυψέλη
Μακροκυψέλη
Κτίριο
Δρόμος

Ιεραρχικές αρχιτεκτονικές κάλυψης
• Πλεονεκτήματα
– Μικροκυψέλες μόνο σε περιοχές με μεγάλο
φορτίο (εμπορικά κέντρα, αθλητικοί χώροι, κτλ)
– Μικρότερος αριθμός μεταπομπών
– Η επιπλέον κίνηση απορροφάται από τις
μακροκυψέλες

Ιεραρχικές αρχιτεκτονικές
Επιμερισμός επαναχρησιμοποίησης
Κεσωτ=3 D D
  4.6 D
Κεξωτ=7 A2 R R R 4. 6
B2

A3 A3 D 3
D
B7 B3 3 R
A1 A1 R
B4 A2 B1 A2
R
A3 B5 A3
B4  0.65 E
3
R
R 2
B2 B6
A1
E
A2 B3  (0.65) 2  0.43
E
B1

Ιεραρχικές αρχιτεκτονικές
Επιμερισμός επαναχρησιμοποίησης
A2 7  0.57  CC  3  0.43  CC  C

A3 B2 A3
CC  C / 5.28  0.189  C / 7  0.143
B7 A1 B3
A1
B4 A2 B1 A2 Άρα έχουμε βελτίωση της
B5 B4 φασματικής
A3 A3
απόδοσης κατά 1,32 φορές (32%)
B2
A1
B6 Αρνητικό:
Μεγαλύτερος αριθμός μεταπομπών
A2 B3
B1

Στρωματωμένη αρχιτεκτονική
κ1 κ2 κ3
κ4 κ5 κ6 κ 10 κ 11 κ 12
κ7 κ8 κ9 κ 13κ 2 κ 15
α17 α18 1 14 3
κ 16 κ 11 κ 18
10 17 12 κ 419 κ 520 κ 621 1 επίπεδο,
α13 α14
μόνο μακροκυψέλες:
κ 22κ 2 κ 24 κ 25 κ 8 κ 27
1 23 3
α21 α22 7 26 9
κ 28 κ 11 κ 30
κ 31 κ 5 κ 33
4 32 6
α15 α16
10 29 12 Κ=12
κ 34 κ 8 κ 36 Cολ=36
7 35 9
Cc=3

α1
κ 1κ κ1 2κ 2κ 3
α2 α3
κ 4κ 3κ 5κ 4κ 6 κ 10κ 5κ 11κ 6κ 12
α4 α5
κκ7 κκ8 κ 9 κ 91 κ 10κ 2 επίπεδα,
α6 7 8 α17α 7α18
2 3
κ 10
κ 11κ 11
κ 12κ 12 Μακρο- και μικρο- κυψέλες:
κκ4 13κκ5 14κ 6
αα13 α14 α9
8
α 10
κ 115κ 216κ 3
αα2111α22
κκ717κκ818κ 9 Κ=12
κ 19κ5 κ 6 κ 10
κ 21κ 11
κ 22κ 12 Cολ=36
4 20
α12 Cmacro=1
κ23 κ 24
Cmicro=2
α 1 α2
2 επίπεδα,
κ1 κ2 κ3 Μακρο- και μικρο- κυψέλες:
α3 α4 α5 α6
κ4 κ5 κ6 κ 10 κ 11 κ 12
α7 α8 α19 α20 Κmacro=12
κ7 κ8 κ9 κ1 κ2 κ3 Kmicro=4
α9 α10 α17 α18
κ 10 κ 11 κ 12 κ4 κ5 κ6
Cολ=36
α13 α14 α23 α24 Cmacro=2
κ1 κ2 κ3 κ7 κ8 κ9
α11 α12 α21 α22 Cmicro=3
κ4 κ5 κ6 κ 10 κ 11 κ 12
α15 α16
Αποτέλεσμα:
κ7 κ8 κ9 5 δίαυλοι/κυψέλη
Μεγαλύτερη χωρητικότητα

Ζώνη Α
• Ένας σταθμός βάσης και

περισσότερες κεραίες
• Όλες οι κεραίες λαμβάνουν το
σήμα από το κινητό στην άνοδο
• Μόνο αυτή που λαμβάνει το
ισχυρότερο S/I εκπέμπει στην
κάθοδο
Ζώνη B Ζώνη C • Δεν απαιτείται μεταπομπή
• Πιο πολύπλοκη διαχείριση
κεραιών
Ζώνη Α
• Ένας σταθμός βάσης και
περισσότερες κεραίες
• Όλες οι κεραίες λαμβάνουν το
σήμα από το κινητό στην άνοδο
Ζώνη B Ζώνη C • Μόνο αυτή που λαμβάνει το
ισχυρότερο S/I εκπέμπει στην
κάθοδο
• Δεν απαιτείται μεταπομπή
• Πιο πολύπλοκη διαχείριση
κεραιών
Υποστήριξη κινητικότητας χρηστών (1)

• Περιοχές εντοπισμού
• Πληροφορία θέσης
• Ενημέρωση θέσης
• Εντοπισμός δεδομένων
• Αναζήτηση

Διαχείριση κινητικότητας
• Κινητικότητα τερματικού
• Κινητικότητα χρήστη
• Κινητικότητα με SIM

Λειτουργίες που δεν σχετίζονται με τις κλήσεις
• Στόχος των λειτουργιών αυτών είναι να
κρατούν ενήμερο το δίκτυο σχετικά με:
– Τη θέση των τερματικών που βρίσκονται σε
λειτουργία,
– Την παρούσα κατάσταση των τερματικών,
– Την κατάσταση εγγραφής των χρηστών

• Αφορούν διαδικασίες που
πραγματοποιούνται ανεξάρτητα από το αν
υπάρχει κλήση σε εξέλιξη ή όχι.
– Διαδικασία ενημέρωσης θέσης
– Διαδικασία ενεργοποίησης τερματικού
– Διαδικασία απενεργοποίησης τερματικού
– Διαδικασία εγγραφής χρήστη
– Διαδικασία διαγραφής χρήστη

Ενημέρωση θέσης – Το πρόβλημα

Ενημέρωση θέσης – Η λύση

Ενημέρωση θέσης
Εικόνα 3.
LA2
LA1 LA2
LA1
Ενημέρωση θέσης θα γίνει εδώ



• Αφορούν διαδικασίες που ενεργοποιούνται μόνο σε
περίπτωση εισερχόμενης κλήσης προς κάποιο κινητό
τερματικό/χρήστη καθώς και κατά τη διάρκεια της κλήσης.
– Διαδικασία εντοπισμού δεδομένων
• Περιοχή αναζήτησης
• Τερματικό χρήστη
• Δυνατότητες τερματικού
• Είδος συνδρομής
– Διαδικασία αναζήτησης τερματικού
– Μεταπομπή

Αναζήτηση
• Αναζήτηση σταθμού βάσης
• Εγκατάσταση ασύρματου διαύλου σηματοδοσίας
LA1
LA2

Μεταπομπή
BTS Β
BTS Α Στάθμη λήψης Στάθμη λήψης

από BTS A από BTS B
BTS A BTS Β
R 3 d
2
Όριο μεταξύ κυψελών Α και Β
Εικόνα 4.
Μεταπομπή (Handoff) (1)

• Μεταπομπή (HANDOFF): η διαδικασία μεταφοράς μιας
κλήσης από την δικαιοδοσία ενός σταθμού βάσης σε ενός
άλλου.
• Η Μεταπομπή πρέπει να εκτελείται όσο το δυνατόν πιο
σπάνια.
• Η Μεταπομπή ξεκινά όταν η ισχύς του λαμβανόμενου
σήματος πλησιάσει σε μια προκαθορισμένη τιμή πάνω από
το ελάχιστο εκμεταλλεύσιμο σήμα λήψης.
• Ισχύς μεταπομπής = ισχύς εκμεταλλεύσιμη +Δ
• Αν το Δ είναι πολυ μεγάλο  κίνδυνος μη απαραίτητης
μεταπομπής
• Αν το Δ είναι πολυ μικρό  κίνδυνος απώλειας της κλήσης

Ισχύς λαμβανομένου σήματος
handoff
Κατωφλι μεταπομπης
threshold
Δ
D
BS1 BS2 Min. usable
Ελαχιστο χρησιμο σημα
signal
Κίνηση κινητού
Εικόνα 5.
Handover or Handoff
• Handover basically means changing the point of
connection while communicating.
Old Concept
Whenever Mobile Station is connected to 1 Base
Station and there is a need to change to another
Base Station, it is known as HANDOVER.
Εικόνα 6.
New Concept
• When mobile station switches from one set of
radio resources to another set, HANDOVER is said
to have taken place.
Radio resources Radio resources

Set I Set II
HANDOVER

Inter-cell and Intra-cell Handover
• The inter-cell handover switches a call in
progress from one cell to another cell, and
the intra-cell handover switches a call in
progress from one physical channel of a cell
to another physical channel of the same cell.
Handoff decisions
• There are numerous methods for performing
handoff. From the decision process point of
view, one can find at least three different
kinds of handoff decisions.
 Network-Controlled Handoff
 Mobile-Assisted Handoff
 Mobile-Controlled Handoff

Network-Controlled Handoff
• In a network-controlled handoff protocol, the
network makes a handoff decision based on the
measurements at a number of BSs.
• In general, the handoff process takes 100–200
ms.
• Network-controlled handoff is used in first-
generation analog systems such as AMPS
(Advanced Mobile Phone System), TACS(Total
Access Communication System), and NMT
(Nordic Mobile Telephone
Mobile-Assisted Handoff
• In a mobile-assisted handoff process, the MS
makes measurements and the network makes
the decision.
• In the circuit-switched GSM (global system
mobile), the BS controller (BSC) is in charge of the
radio interface management. This mainly means
allocation and release of radio channels and
handoff management.
• The handoff time between handoff decision and
execution in a circuit-switched GSM is
approximately 1 second.

Mobile-Controlled Handoff
• In mobile-controlled handoff, each MS is
completely in control of the handoff process.
• This type of handoff has a short reaction time (in
the order of 0.1 second).
• MS measures the signal strengths from
surrounding BSs and interference levels on all
channels.
• A handoff can be initiated if the signal strength of
the serving BS is lower than that of another BS by
a certain threshold.
Types of Handover
• Hard Handover
• Soft Handover
• Horizontal Handover
• Vertical Handover
Εικόνα 7.
Hard Handover
• “Break Before Make”
• Old connection is broken before a new
connection is activated
• Primarily used in FDMA and TDMA systems
(e.g. GSM)
• Different frequency ranges used in adjacent
cells to minimize the interference
Mechanism of Hard Handover
Εικόνα 8.
• The base station BS1 on one cell site hands off the mobile
station(MS)’s call to another cell BS2.
• The link to the prior base station, BS1 is terminated before
the user is transferred to the new cell’s base station, BS2.
The MS is linked to no more than one BS at any given time.
Characteristics
• A Hard handover is relatively cheaper and easier
to implement in comparison to other types of
Handover.
• It is primarily used in FDMA (frequency division
multiple access) and TDMA (time division
multiple access), where different frequency
ranges are used in adjacent channels in order to
minimize channel interference.
• It is simpler as MT's hardware does not need to
be capable of receiving two or more channels in
parallel.
Soft Handover
• “Make Before Break”
• New connection is activated before the old is broken
• Used in UMTS to improve the signal quality
– Uplink and downlink signals may be combined for better signal
– A mobile may in UMTS spend a large part of the connection time in
soft handover
– Better connection reliability
• More seamless handover.

Mechanism of Soft Handover
Εικόνα 9.
• The call is first connected to the new base station BS2 and then it is
dropped by the previous base station BS1.
• The call will be established only when a reliable connection to the target
cell is obtained. The MS is linked to two BS for a brief interval of time. Thus
soft handover involves connection to more than one cell.
Characteristics
• It offers more reliable access continuity in network
connection and less chances of a call termination during
switching of base stations in comparison to a Hard handoff.
• It is commonly used in CDMA (Code-division multiple access)
systems that enables the overlapping of the repeater
coverage zones, so that every cell phone set is always well
within range of at least one of the base stations.
• Technical implementation of a Soft handoff is more
expensive and complex in comparison to a Hard handoff.
• It is used in sensitive communication services such as
videoconferencing.

Softer Handover (1)
• Softer handover is the situation where one base
station receives two user signals from two
adjacent sectors it serves.
• In the case of softer handover the base station
receives 2 separated signals through multi-path
propagation.
• Due to reflections on buildings or natural barriers
the signal sent from the mobile stations reaches
the base station from two different sectors.
Softer Handover (2)
Εικόνα 10.

Horizontal Handover (1)
• Horizontal handover is when a mobile terminal
changes its point of connection within the same
type of network
– E.g. from one operator to another in GSM
– E.g. from an access point to another in WiFi
• Reasons for handover
– Worse signal quality or loss of signal
– Traffic load balancing
– Cost
Horizontal Handover (2)
Εικόνα 11.

Vertical Handover (1)
• Vertical handover or vertical handoff refers to
a network node changing the type of
connectivity it uses to access a supporting
infrastructure, usually to support node
mobility
• Vertical handovers refer to the automatic fall
over from one technology to another in
order to maintain communication.
Vertical Handover (2)
Εικόνα 12.

Capabilities of vertical handover as
compared to horizontal handover
• Usage of different access technologies
• Usage of multiple network interfaces
• Usage of multiple IP addresses
• Usage of multiple (changeable) QoS
parameters
• Usage of multiple network connections (multi-
homing features)
Handoff Failures
• Because frequencies cannot be reused in
adjacent cells, when a user moves from one cell
to another, a new frequency must be allocated
for the call.
• If a user moves into a cell when all available
channels are in use, the user’s call must be
terminated.
• Problem of signal interference where adjacent
cells overpower each other resulting in receiver
desensitization is also there.
Λειτουργική αρχιτεκτονική
• Ομαδοποίηση των λειτουργιών των δικτύων
κινητών επικοινωνιών ανάλογα με την
ομοιότητα του σκοπού τους.
• Μπορούμε να τις εντάξουμε σε ομάδες, αν
απαντήσουμε στο ερώτημα, ποιες λειτουργίες
για ποιο σκοπό.
• Ένας αποτελεσματικός τρόπος για την
ομαδοποίηση των λειτουργιών του δικτύου
είναι το μοντέλο αναφοράς.
Μοντέλο αναφοράς (1)

• Οι λειτουργίες ομαδοποιούνται σε λειτουργικά
στρώματα, που παριστάνονται τοποθετημένα το
ένα πάνω στο άλλο.
• Το κατώτερο στρώμα αναφέρεται στη φυσική
μετάδοση της πληροφορίας μεταξύ λειτουργικών
οντοτήτων και βασίζεται σε φυσικά μέσα
μετάδοσης, ενώ το ανώτερο στρώμα παριστάνει
την άποψη των εξωτερικών χρηστών.
• Πέρα από αυτήν την ιεραρχική δομή, υπάρχει
έμμεσα και χρονική ιεράρχηση.
• Σε κάθε στρώμα, οι ομότιμες οντότητες
συνεργάζονται για να παράσχουν την
απαιτούμενη υπηρεσία, ανταλλάσσοντας
μεταξύ τους πληροφορίες.
• Οι κανόνες ανταλλαγής των πληροφοριών
καθορίζονται στα σημεία αναφοράς, όπου η
ροή πληροφοριών διέρχεται από μια διεπαφή
μεταξύ διαφορετικών οντοτήτων.
• Οι κανόνες αυτοί ονομάζονται πρωτόκολλα
σηματοδοσίας.

Στρώμα μετάδοσης
• Οι λειτουργίες του εξαρτώνται από:
– τα διάφορα είδη πληροφορίας που μεταδίδονται
– τους ειδικούς περιορισμούς στις διάφορες διεπαφές.
• Λειτουργίες διασύνδεσης
• Λειτουργίες μετατροπής
• Μεταφορά πληροφορίας χρήστη και μηνυμάτων
σηματοδοσίας
• Διαμόρφωση, κωδικοποίηση, πολυπλεξία, πρωτόκολλα
επικοινωνίας, διαμόρφωση δεδομένων, σειρά μετάδοσης,
διόρθωση λαθών, δρομολόγηση
Μετάδοση
Στρώμα διαχείρισης ραδιοδιαύλων

• Εξασφαλίζει ευσταθείς συνδέσεις μεταξύ κινητών τερματικών και
κέντρου μεταγωγής κινητών επικοινωνιών.
• Η διαχείριση των πόρων πρόσβασης στα συστήματα κινητών
επικοινωνιών απαιτεί λειτουργίες, οι οποίες δεν υπάρχουν στα
σταθερά δίκτυα.
• Οι δυνατότητες σηματοδοσίας, που διατίθενται σε ΜΤ που δεν
πραγματοποιει κλήση, περιορίζονται στις απόλυτα ελάχιστες.
• Παρέχεται ασύρματος δίαυλος σε ΜΤ, όταν τούτο ζητηθεί, μόνο
κατά τη διάρκεια της κλήσης και υπό τον διαρκή έλεγχο του
δικτύου.
Διαχείριση ραδιοδιαύλων
Μετάδοση
Στρώμα διαχείρισης κινητικότητας
• Λειτουργίες λόγω κίνησης των τερματικών:
• Τρόπος που το ΜΤ (χρήστης) αντιμετωπίζει την αλλαγή
περιβάλλοντος,
• Τρόπος με τον οποίο το δίκτυο διαχειρίζεται την
πληροφορία θέσης των ΜΤ, ώστε να καθιστά δυνατή την
αποτελεσματική εγκατάσταση των εισερχόμενων κλήσεων
προς τα ΜΤ.
• Διαχείριση θεμάτων πιστοποίησης αυθεντικότητας.
Μετάδοση
Στρώμα διαχείρισης επικοινωνίας

• Οι λειτουργίες του αφορούν:
• Εγκατάσταση κλήσεων μεταξύ των χρηστών, ύστερα από
αίτησή τους,
• Διατήρηση των κλήσεων, Χρήστης
• Κατάργηση των κλήσεων.
• Το στρώμα περιλαμβάνει
επίσης τις λειτουργίες
διαχείρισης Διαχείριση επικοινωνίας
συμπληρωματικών υπηρεσιών Διαχείριση κινητικότητας
(supplementary services) από
τον χρήστη. Διαχείριση ραδιοδιαύλων
Μετάδοση
Στρώμα λειτουργίας, διαχείρισης και
συντήρησης (1)
Διαχειριστής δικτύου
Χρήστης
Λειτουργία,
Διαχείριση και
Συντήρηση Διαχείριση επικοινωνίας
Δικτύου Διαχείριση κινητικότητας
Μετάδοση
Στρώμα λειτουργίας, διαχείρισης και

συντήρησης (2)
• Παρέχει τα μέσα για τη ροή των πληροφοριών
επιτήρησης από τα μηχανήματα προς τον διαχειριστή
δικτύου.
• Επιτρέπει στον διαχειριστή δικτύου να τροποποιήσει
τη διάταξη των μηχανημάτων και των λειτουργιών του
δικτύου.
• Βρίσκεται πάνω από τα άλλα στρώματα (δεν
χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τους, αλλά μόνο τις
βασικές λειτουργίες μετάδοσης για την ανταλλαγή των
πληροφοριών διαχείρισης).
• Οι λειτουργίες του στρώματος αυτού χαρακτηρίζονται
από μεγαλύτερη χρονική κλίμακα (ώρες ή μέρες έως
μερικά χρόνια).

Λειτουργικό μοντέλο (1)
• Το λειτουργικό μοντέλο δικτύου προσδιορίζει:
– Τις λειτουργικές οντότητες του συστήματος,
– Τα κοινά χαρακτηριστικά μεταξύ αυτών των
οντοτήτων,
– Τις πληροφορίες που ανταλλάσσονται μεταξύ τους.
• Μια λειτουργική οντότητα αποτελεί ομάδα
λειτουργιών που βρίσκονται στο ίδιο σημείο του
συστήματος και συνιστούν ένα υποσύνολο του
συνόλου των λειτουργιών

Λειτουργίες Λειτουργικές οντότητες
Τερματικό Ασύρματη Διαχείριση Έλεγχος Διαχείριση

χρήστη πρόσβαση ασύρματων επικοινωνίας κινητικότητας/
πόρων αυθεντικότητα
CM
MM
RRΜ
Μετάδοση
Εικόνα 13.
Λειτουργίες Λειτουργικές οντότητες
Τερματικό Ασύρματη Διαχείριση Έλεγχος Διαχείριση

χρήστη πρόσβαση ασύρματων επικοινωνίας κινητικότητας/
πόρων αυθεντικότητα
CM
MM
RRΜ
Μετάδοση
Εικόνα 14.
Φυσική αρχιτεκτονική
• Πού πραγματοποιείται η κάθε λειτουργία;
Φυσικές οντότητες Ελεγκτής
Κινητό Σταθμός Κέντρο Βάση
σταθμών
Τερματικό βάσης μεταγωγής δεδομένων
βάσης
CM
MM
RRΜ
Μετάδοση
Εικόνα 15.
GSM architecture
BTS
GMSC
BSC
BTS MSC
BSC
BTS EIR AUC HLR VLR
GSM main components

• Base Transceiver Station (BTS): Encodes, encrypts, multiplexes,
modulates and feeds the RF signals to the antenna.
• Base Station Controller (BSC): Manages Radio resources for BTSs,
assigns frequency and time slots for all mobile terminals in its area.
• Mobile Switching Center (MSC): Heart of the network, call setup
function and basic switching, call routing , billing information and
collection, mobility management.
• Home/Visiting Location Registers (HLR/VLR):
permanent/temporary database about mobile subscribers in a
large service area.
• Authentication Center (AUC): Protects against intruders in air
interface, maintains authentication keys and algorithms.
• Equipment Identity Register (EIR): Database that is used to track
handsets using the IMEI (International Mobile Equipment Identity).

Φυσική αρχιτεκτονική GSM
Um A
BSS NSS
VLR
MS ISDN
BSC Gateway
MSC MSC PSTN
BTS
HLR
Εικόνα 16.
Διεπαφή - Πρωτόκολλα
Ασύρματη διεπαφή
Πρωτόκολλο για συμπληρωματικές υπηρεσίες

DB
ΜΤ Πρωτόκολλα διαχείρισης
κινητικότητας και κλήσεων
MSC
MSC
Πρωτόκολλα διαχείρισης
ραδιοδιαύλων
BSC
BSC
• Η διεπαφή αναλύεται ως στοίβα
πρωτοκόλλων.
Μετάδοση • Κάθε στοιχείο της στοίβας σχετίζεται
με την τομή ενός λειτουργικού
στρώματος και της διεπαφής.
BTS
GPRS (General Packet Radio Service)
• GSM upgrade that provides IP-based packet
data transmission up to 171 kbps (never
allowed)
• Users can “simultaneously” make calls and
send data
• GPRS provides “always on” Internet access
and the Multimedia Messaging Service
(MMS)
• Performance degrades as number of users
increase
• GPRS is an example of 2.5G telephony
Φυσική αρχιτεκτονική GSM-GPRS

Um A
BSS NSS
VLR
MS ISDN
BSC MSC GMSC
PSTN
BTS
HLR
Gb
Αλλαγές στο HW & SW
για GPRS & EDGE GPRS Packet Core
SGSN GGSN Internet
Εικόνα 17.
GPRS Architecture
Other
Packet data networks
Gp
BTS
GGSN
BSC
BTS SGSN
Gs Gr
Gb
BSC
Gn
BTS EIR VLR HLR
Gf D
GGSN
PDN Gc
Gi
Main difference with GSM

• SGSN (Serving GPRS Support Node): Packet
switching with mobility management capabilities.
Responsible for the delivery of data packets from
and to the mobile stations within its
geographical service area.
• GGSN (Gateway GPRS Support Node): Packet
switch interworking with other data networks
(Internet). Converts the GPRS packets coming
from the SGSN into the appropriate packet data
protocol format (e.g., IP)

Routing in GPRS
Εικόνα 18.
3GPP Releases
Εικόνα 19.
3G
• 3G refers to a set of standards that comply to
IMT-2000 specifications by ITU
• The following standards are typically branded
3G:
– the UMTS system, first offered in 2001,
standardized by 3GPP, used primarily in Europe
– the CDMA2000 system, first offered in 2002,
standardized by 3GPP2, used especially in North
America
UMTS (Universal Mobile

Telecommunications System)
• Voice quality comparable to the public switched
telephone network
• 144 Kbps/user in high-speed motor vehicles
• 384 Kbps/pedestrian standing or moving slowly
over small areas
• Up to 2 Mbps for fixed applications like office use
• Symmetrical/asymmetrical data transmission
rates
• Support for both packet switched and circuit
switched data services like Internet Protocol (IP)
traffic and real time video

UMTS Architecture (1)
Εικόνα 20.
UMTS Architecture (2)

• UMTS network architecture consists of three
domains
– Core Network (CN): Provide switching, routing
and transit for user traffic
– UMTS Terrestrial Radio Access Network (UTRAN):
Provides the air interface access method for user
equipment.
– User Equipment (UE): Terminals work as air
interface counterpart for base stations.
UMTS Bearer Services
UMTS
CN Iu CN
TE MT UTRAN EDGE Gateway TE
NODE
End-to-End Service
TE/MT Local External Bearer

UMTS Bearer Service
Bearer Sevice Service
Radio Access Bearer CN Bearer

Service Service
Radio Bearer Iu Bearer Backbone

Service Service Network Service
UTRA
Physical Bearer
FDD/TDD
Service
Service
Εικόνα 21.
UMTS QoS Classes

Traffic class Conversational Streaming class Interactive class Background
class
Fundamental Preserve time Preserve time Request Destination is

characteristics relation between relation between response pattern not expecting
information information the data within
entities of the entities of the Preserve data a certain time
stream stream integrity
Preserve data
Conversational integrity
pattern (stringent
and low delay)
Example of the Voice, Streaming Web browsing, Background

application videotelephony, multimedia network games download of
video games emails
Εικόνα 22.
Φυσική αρχιτεκτονική 3G
3GPP Release 99
Um A
GERAN CN CS Domain
VLR
MS ISDN
BSC 3G MSC 3G GMSC
PSTN
BTS
Gb
Uu HLR
UTRAN Iu
CN PS Domain
UE
Iu
RNC SGSN GGSN Internet
NodeB
Εικόνα 23.
Από 3G σε 4G… (1)

• UTRAN στο 3G  E-UTRAN στο 4G
• CN στο 3G  EPC (Evolved Packet Core)στο
4G
• NodeB στο 3G  E-NodeB στο 4G
• Όχι RNC όπως στο3G
• Οι λειτουργίες του RNC εκτελούνται από το
eNodeB και το EPC

Από 3G σε 4G… (2)
3GPP Release 8
Um
GERAN
MS
BSC Gb CN PS Domain
BTS SGSN GGSN ISDN
Uu
Iu PSTN
UTRAN
UE HSS
RNC Internet
Node
B MME
Uu
eUTRAN LTE
UE AGW
EPC
eNode
B Εικόνα 24.
Φυσική αρχιτεκτονική 4G
3GPP Release 10
HSS
Uu MME PCRF
eUTRAN
UE
Internet
S-GW P-GW
eNodeB
EPC
• S-GW: serving gateway

• P-GW: packet data network gateway
• MME: mobility management entity
• HSS: home subscriber server
• PCRF: policy charging and rule function
Εικόνα 25.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Εικόνα 26.
Key parameters of LTE
Εικόνα 27.

LTE / LTE-A comparison
Εικόνα 28.
LTE-A main features (1)

Support of Wider Bandwidth (Carrier Aggregation)
– Use of multiple component carriers(CC) to extend
bandwidth up to 100 MHz
– Common physical layer parameters between 100 MHz
component carrier and LTE Rel-8 carrier
f
 Improvement of peak data rate, backward CC
compatibility with LTE Rel-8
Advanced MIMO techniques
– Extension to up to 8-layer transmission in
downlink
– Introduction of single-user MIMO up to 4-layer
transmission in uplink
– Enhancements of multi-user MIMO
 Improvement of peak data rate and capacity
LTE-A main features (2)
Heterogeneous network and eICIC (enhanced Inter-Cell
Interference Coordination)
– Interference coordination for overlaid deployment of
cells with different Tx power
 Improvement of cell-edge throughput and coverage
Relay
– Supports radio backhaul and creates a separate cell and
appear as Rel. 8 LTE eNB to Rel. 8 LTE UEs
 Improvement of coverage and flexibility of service area
extension
Coordinated Multi-Point transmission and reception
(CoMP)
– Support of multi-cell transmission and reception
 Improvement of cell-edge throughput and coverage
Carrier aggregation
Εικόνα 29.
3 different MIMO capabilities
Εικόνα 30.
enhanced Inter-Cell Interference

Coordination (eICIC)
• Coordination between eNBs at different tiers (e.g.
femto-marco) to mitigate interference
• Three categories
– Time-domain: Almost Blank Subframes (ABSFs) at
macrocells, where no control or data signals are
transmitted.
– Frequency-domain: Select different frequency
channels for victim users in macro and femto
– Power-domain: Reduce power in femtocell to mitigate
interference to macrocell

Almost Blank Subframes
Εικόνα 31.
Relaying in LTE-A
Εικόνα 32.
Co-ordinated Multipoint
Εικόνα 33.
CoMP – Joint processing
Εικόνα 34.
CoMP – CS/CB
Εικόνα 35.
LTE – Advanced Improvements
Εικόνα 36.
Ορολογία κυψελωτών δικτύων
• Οικείο σύστημα (Home system)
• Φιλοξενούν σύστημα (Visited system)
• Απερχόμενη κλήση
• Εισερχόμενη κλήση
• Ελέγχον κέντρο μεταγωγής (κέντρο
μεταγωγής πρόσδεσης, anchor MSC)
LE
Σύστημα 2
Σύστημα 1
C2
C1
MSC1 MSC2
BSC1 BSC2 MT
BSC MSC MSC BSC
MT
DB
HLR
DB
HLR BTS2
BTS1
Εικόνα 37.
Κυψελωτή διαδικτύωση - Φαινόμενο
«κορδόνι παπουτσιών»
LΕ
Σύστημα 1
Σύστημα 2
MSC1 BSC1 BSC2 MSC2

MSC MSC
DB
HLR DB
HLR
Εικόνα 38.

«τρομπόνι» (1)
Σύστημα 2 Σύστημα 1
Σύστημα 3
MSC MSC MSC

Τελικό MSC
MSC πρόσδεσης
LE

«τρομπόνι» (2)
Σύστημα 2 Σύστημα 1
Σύστημα 3
MSC MSC
MSC
Τελικό MSC
MSC πρόσδεσης
LE
Μοντέλα κινητικότητας (1)

Υπάρχουν δύο κατηγορίες μοντέλων κινητικότητας που
χρησιμοποιούνται στις προσομοιώσεις των δικτύων: τα
μοντέλα ιχνών και τα συνθετικά.
• Τα ίχνη (traces) είναι τα σχέδια κινητικότητας που
παρατηρούνται σε πραγματικά συστήματα. Τα ίχνη
παρέχουν ακριβείς πληροφορίες, ειδικά όταν εμπλέκουν
μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων για μια κατάλληλα μεγάλη
περίοδο.
• Τα συνθετικά μοντέλα προσπαθούν να αναπαραστήσουν
ρεαλιστικά την κίνηση των κινητών τερματικών χωρίς τη
χρήση ιχνών.
– Είναι λιγότερο ρεαλιστικά και υπάρχει ανάγκη κατανόησης των
μοντέλων πριν τα χρησιμοποιήσουμε.

Μοντέλα κινητικότητας (2)
Μοντέλα
κινητικότητας
Ατομικής Ομαδικής
κινητικότητας κινητικότητας
Βασισμένο στις
Gauss συνήθειες του Ρευστών Βαρυτικό
χρήστη
Τυχαίου
Markov περιπάτου με
προϊστορία Ιχνών Άλλα
κινητικότητας μοντέλα
Τυχαίου
περιπάτου Βασισμένο στη
δραστηριότητα
Μοντέλο ρευστών (1)

• Υπολογίζει τον μέσο ρυθμό διελεύσεων κινητών
τερματικών από τα όρια μιας γενικευμένης
περιοχής.
• Η περιοχή χαρακτηρίζεται από:
– Την πυκνότητα των τερματικών σε κάθε σημείο, σ =
σ (x,y),
– Τη μέση τιμή της συνιστώσας της ταχύτητας, που
είναι κάθετη στην περιβάλλουσα της περιοχής με
κατεύθυνση προς τα έξω και ορίζεται σε κάθε σημείο
(x,y) από τη συνάρτηση Vn = Vn(x,y).
– Vn = 0, όταν το κινητό κατευθύνεται προς τα μέσα.

N out     Vn  dl
L
ΜΤ με τυχαία κατεύθυνση, ομοιόμορφα κατανεμημένη και ίδια μέση
ταχύτητα προς όλες τις κατευθύνσεις.
2
1 cos  ,  cos   0
Vn  
2π 0
  f (  )  d f ( )  
 0,  cos   0
Vn
υ 
β
Vn 
π
   
N out    dl N out  P
L
π π
N   P
N out 
πA N out   P
 
N πA
Ρυθμός διέλευσης κινητού τερματικού από τα
όρια της περιοχής, προς τα μέσα ή προς τα έξω
Ενότητα 5: Διαχείριση ραδιοδιαύλων
• Λειτουργίες διαχείρισης ραδιοδιαύλων
– διαχείριση διάταξης
– διαχείριση εκχώρησης
– έναρξη δραστηριότητας ΜΤ
– διαχείριση μετάδοσης
• Μεταπομπή
– παράμετροι επίδοσης
– προετοιμασία
– εκτέλεση
– πρωτόκολλα
Διαχείριση ραδιοδιαύλων 2
Διαχείριση ραδιοδιαύλων (1/7)
• Αφορά λειτουργίες και διαδικασίες που έχουν σχέση με την:
• Εγκατάσταση και απελευθέρωση συνδέσεων μεταξύ κινητών
τερματικών και MSC,
• Διατήρηση αυτών των συνδέσεων ανεξάρτητα από τις κινήσεις των
κινητών τερματικών.
• Χορηγείται δίαυλος για όσον χρόνο διαρκεί η κλήση και υπό τον
διαρκή έλεγχο του συστήματος.
• Επιπρόσθετες λειτουργίες που δεν υπάρχουν στα σταθερά δίκτυα.

• Σηματοδοσία

• Μεταπομπή
• Μετρήσεις
• Απόφαση
• Εκτέλεση
• Ο κύριος ρόλος για τις λειτουργίες διαχείρισης
ραδιοδιαύλων πέφτει στο σύστημα πρόσβασης
(BSS για 2G ή UTRAN για 3G)
• Μικρή εμπλοκή και του MSC (ή SGSN για 3G)
Σύστημα πρόσβασης Δίκτυο κορμού
Σταθερό
MSC MSC δίκτυο
MT αναμετάδοσης πρόσδεσης
BSC MSC MSC

MSC
BTS
Εικόνα 1.
• Η διαρκής παρακολούθηση των παρεχόμενων διαύλων

απαιτεί σηματοδοσία:
– μεταξύ των ΜΤ και του δικτύου κορμού.
– μεταξύ των διαφόρων διατάξεων του δικτύου

• Μια σύνοδος ΜΤ παρέχει κατ’ ελάχιστον:
– Τα μέσα για τη σηματοδοσία ΜΤ – MSC πρόσδεσης.
– Αναφορές για τον ραδιοδίαυλο στις διεπαφές
BTS - BSC και BSC – MSC.
– Τα μέσα στο BSS να παρακολουθεί την ασύρματη σύνδεση
και να λαμβάνει αποφάσεις για τη μεταπομπή.
• Όταν μεταδίδονται δεδομένα χρήστη απαιτείται
πλήρης σύνδεση μεταξύ ΜΤ – MSC πρόσδεσης.
• Μια σύνοδος ΜΤ μπορεί να χρησιμοποιηθεί για
αρκετές διαδοχικές ή παράλληλες κλήσεις.
• Λίγα τα σταθερά
χαρακτηριστικά της
συνόδου ΜΤ.
• Είναι υπό τον
διαχειριστικό έλεγχο
πολλών οντοτήτων του
δικτύου.
Εικόνα 2.

• Οι σύνοδοι των ΜΤ είναι ανεξάρτητες, αλλά
μοιράζονται το ίδιο σύνολο ασύρματων πόρων.
• Η διαχείριση των ασύρματων πόρων που θα
χρησιμοποιηθούν σε μια κυψέλη περιλαμβάνει
δύο κύρια θέματα:
– διαχείριση διάταξης διαύλων: καθορισμός των
διαύλων και διάρθρωση των μηχανημάτων.
– διαχείριση εκχώρησης διαύλων: συμμετοχή των
διαύλων σε κύκλους εκχώρησης – απελευθέρωσης.
• Η διαχείριση διάταξης και η διαχείριση
εκχώρησης διαύλων είναι αρμοδιότητα του
BSC.
• Το MSC παρεμβαίνει για να καθορίσει τον
τύπο του διαύλου.
• Ο BTS εκτελεί τις εργασίες υπό τον έλεγχο του
BSC.
Διαχείριση ραδιοδιαύλων - Λογικοί

δίαυλοι GSM
GSM Logical
Channels
CCH - Control Channel

CBCH - Cell Broadcast Channel
TCH CCH CBCH
TCH/F TCH/H BCH CCCH DCCH
FCCH PCH
ACCH SDCCH
SCH AGCH DCCH - Dedicated Control Channels

SDCCH - Stand-alone Dedicated
Control Channel
BCCH RACH ACCH - Associated Control Channels
SACCH - Slow Associated Control
SACCH FACCH Channel
TCH - Traffic Channel
FACCH - Fast Associated Control
TCH/F - Traffic Channel (Full Rate) Channel
TCH/H - Traffic Channel (Half Rate)
BCH - Broadcast Channels CCCH - Common Control Channels
FCCH - Frequency Correction Channel PCH - Paging Channel

SCH - Synchronization Channel AGCH - Access Grant Channel
BCCH - Broadcast Control Channel RACH - Random Access Channel
Εικόνα 3.
Διαχείριση ραδιοδιαύλων - Τύποι
διαύλων στο WCDMA
NodeB
UE RNC
Λογικοί δίαυλοι
Δίαυλοι μεταφοράς
Φυσικοί δίαυλοι
Διαχείριση ραδιοδιαύλων - Φυσικοί

δίαυλοι στο WCDMA
P-CCPCH Primary Common Control Physical Channel
S-CCPCH Secondary Common Control Physical Channel
DPDCH Dedicated Physical Data Channel
DPCCH Dedicated Physical Control Channel
UE PDSCH NodeB Physical Downlink Shared Channel
PCPCH Physical Common Packet Channel
PRACH Physical Random Access Channel
AICH Acquisition Indicator Channel

P-SCH Primary-Synchronization Channel
S-SCH Secondary-Synchronization Channel
CSICH CPCH Status Indication Channel
CPICH Common Pilot Channel
PICH Paging Indicator Channel
CD/CA-ICH CPCH Collision Det./Ch. Assignment-Indicator CH
Εικόνα 4.
Διαχείριση ραδιοδιαύλων - Αντιστοίχιση
διαύλων WCDMA: downlink
BCCH PCCH CTCH CCCH DCCH DTCH

Λογικοί
δίαυλοι
BCH PCH FACH DCH DSCH Δίαυλοι

μεταφοράς
P-CCPCH S-CCPCH DPDCH DPCCH PDSCH

Φυσικοί
δίαυλοι
Διαχείριση ραδιοδιαύλων - Αντιστοίχιση

διαύλων WCDMA: uplink
CCCH DTCH DCCH

Λογικοί
δίαυλοι
RACH DCH CPCH Δίαυλοι

μεταφοράς
PRACH DPDCH DPCCH PCPCH

Φυσικοί
δίαυλοι
Λειτουργίες διαχείρισης
ραδιοδιαύλων (1/14)
Λειτουργίες διαχείρισης διάταξης
• Η διάταξη διαύλων μιας κυψέλης είναι η
λίστα διαύλων που ορίστηκε να
χρησιμοποιούνται στην κυψέλη.
• Περιλαμβάνει διαύλους κίνησης και ελέγχου.
• Η διάταξη διαύλων μιας κυψέλης μπορεί να
μεταβάλλεται χρονικά.
• Οι μεταβολές μπορεί να έχουν διαφορετικό
βαθμό επίδρασης στη διαχείριση της κίνησης.
ραδιοδιαύλων (2/14)
Λειτουργίες διαχείρισης διάταξης
• Αναδιάταξη των διαύλων (αρχικής) πρόσβασης.
• Αναδιοργάνωση του διαύλου αναζήτησης και
παροχής πρόσβασης (ελέγχεται από BSC).
• Αναδιάταξη διαύλων κίνησης (HO, new call).
• Αλλαγές στη διάταξη συχνοτήτων (FH).
– για το ΜΤ, αλλαγές συχνοτήτων
– για το BSS, συγχρονισμός μεταξύ ΜΤs και BTS με
σηματοδοσία που από τη φύση της είναι ασύγχρονη.
ραδιοδιαύλων (3/ 14)
Λειτουργίες εκχώρησης διαύλων
• Αφορούν τον τρόπο που επιλέγονται οι δίαυλοι
συγκεκριμένης χρήσης.
• Από πλευράς MT:
– Απλές εντολές για έναρξη εκπομπής και λήψης σε
προκαθορισμένους διαύλους.
• Από πλευράς δικτύου:
– Επιλογή διαύλου και έναρξη χρησιμοποίησής του.
– Η επιλογή διαύλου πρέπει να λάβει υπόψη τη
βελτιστοποίηση της επίδοσης μετάδοσης.
– Εκ των προτέρων γνώση της επίδοσης κάθε δίαυλου.
Λειτουργίες έναρξης δραστηριότητας ΜΤ
• Ενεργοποιημένο (switched-on) ΜΤ
– κατάσταση ηρεμίας (idle state)
– κατάσταση δραστηριότητας (active state)
• Οι λειτουργίες πρόσβασης αφορούν τη μετάβαση του
ΜΤ από κατάσταση ηρεμίας σε κατάσταση
δραστηριότητας.
– Η διαδικασία της πρόσβασης ξεκινά πάντα από το ΜΤ.
– Οι λειτουργίες αναζήτησης χρησιμοποιούνται από το
δίκτυο για να ειδοποιήσουν το ΜΤ να ζητήσει
εγκατάσταση συνόδου
Πρόσβαση
BTS
MT
BSC
MSC
Έναρξη κλήσης
Δίαυλος τυχαίας πρόσβασης
Το κινητό τερματικό Μήνυμα έναρξης πρόσβασης
σαρώνει τους διαύλους
ελέγχου και “κλειδώνει” Δίαυλος αναζήτησης και
στον ισχυρότερο παροχής πρόσβασης
Μήνυμα αρχικής εκχώρησης
διαύλου ελέγχου
Εικόνα 5.
Πρόσβαση
• Η διαδικασία της πρόσβασης αποτελεί έναρξη
μιας συνόδου.
• Δραστηριοποιεί όλες τις οντότητες που
συμμετέχουν και όλες τις επαναλαμβανόμενες
λειτουργίες που αποτελούν μέρος της συνόδου.
• Πρόσβαση μπορεί να ζητηθεί:
– από το ΜΤ (έναρξη κλήσης, ενημέρωση θέσης),
– από το δίκτυο (εισερχόμενη κλήση).
Αναζήτηση
• Η διαδικασία της αναζήτησης είναι πλησιέστερη προς τη
Διαχείριση Κινητικότητας.
• Κατατάσσεται και στη διαχείριση ραδιοδιαύλων λόγω της
σχέσης της με λειτουργίες που είναι αμιγείς λειτουργίες
διαχείρισης ραδιοδιαύλων.
– Κοινός δίαυλος αναζήτησης και αρχικής πρόσβασης που τον
διαχειρίζεται ο BSC.
• Ομαδοποίηση των μηνυμάτων αναζήτησης
• Ομαδοποίηση των μηνυμάτων αρχικής πρόσβασης
– Ο BSC κάνει το κυρίως έργο της αναζήτησης.
– Ασυνεχής λήψη.
Λειτουργίες διαχείρισης μετάδοσης
• Χρησιμοποιούνται για τη διατήρηση των
χαρακτηριστικών μιας συνόδου ΜΤ.
• Τα χαρακτηριστικά της συνόδου εξαρτώνται από την
υπηρεσία και αποφασίζονται από το MSC πρόσδεσης.
• Ο BSC επιλέγει τον δίαυλο του απαιτούμενου τύπου
και ελέγχει τις διάφορες οντότητες,
συμπεριλαμβανομένου και του ΜΤ.
• Το κύκλωμα μεταξύ MSC - BSC ελέγχεται από το MSC.
• Η κρυπτογράφηση αποφασίζεται από το MSC και ο
BSC συντονίζει την αλλαγή.
Λειτουργίες διαχείρισης μετάδοσης
Έλεγχος ισχύος
• Αναφέρεται στη δυνατότητα να τροποποιείται η ισχύς
εκπομπής, μέσα σε κάποια περιοχή μεταβολής, τόσο
από το MT όσο και από τον BTS.
• Υπόκειται σε διαχείριση από το BSS. Η κατανομή των
λειτουργιών μεταξύ του BTS και του BSC διαφέρει από
κατασκευαστή σε κατασκευαστή.
– Αποστολή μετρήσεων
– Αποστολή εντολών
• BSC  MT
• BSC  BTS
Διαδικασία πρόσβασης και αρχικής εκχώρησης:
GSM/ DCS
MT BSS
Δίαυλος
τυχαίας Channel Request
πρόσβασης
(RACH)
Immediate Assignment Δίαυλος αναζήτησης και
παροχής πρόσβασης
(AGCH)
Διαδικασία πρόσβασης και αρχικής εκχώρησης:
UMTS
UE UTRAN
Initial Access
(No
PRACH
answer)
Increase Tx
power
Initial Access
AICH: Acquisition
Indicator CHannel
Access Detected
PRACH
RRC Connection Req.
Διαδικασία πρόσβασης
και αρχικής εκχώρησης:
UMTS
Εικόνα 6.
Διαδικασία αναζήτησης: GSM/ DCS
MT BSS MSC DB
Paging Request
Paging Message
Channel Request
Immediate Assignment
Paging Response
Paging Response
Paging Response
Διαδικασία αναζήτησης: UMTS
UE UTRAN SGSN DB
Paging Request
Paging Message
Initial Access
Access Detected
RRC Connection Req.

…
Paging Response
Paging Response
Paging Response
Διαχείριση ασυρμάτων πόρων στο
UMTS (1/10)
• Ο κύριος ρόλος για τις λειτουργίες
διαχείρισης ανήκει στο UTRAN.
• H διαχείριση ασυρμάτων πόρων χρησιμοποιεί
διάφορες διαδικασίες για την εξασφάλιση της
ποιότητας της ασύρματης ζεύξης.
• Η ανταλλαγή πληροφοριών για την
υλοποίηση των διαδικασιών αυτών γίνεται με
το πρωτόκολλο ελέγχου ασυρμάτων πόρων
(radio resource control, RRC).

UMTS (2/10)
NodeB
UE RNC
RRC protocol RRC protocol

RRM RRM RRM
Έλεγχος ισχύος Έλεγχος ισχύος Έλεγχος ισχύος

Έλεγχος μεταπομπής Παραγωγή κωδίκων Έλεγχος μεταπομπής
Μετρήσεις Μετρήσεις Έλεγχος αποδοχής
Διαχείριση κωδίκων
UMTS (3/10)
Έλεγχος ισχύος
• Εφαρμόζεται και στη ζεύξη ανόδου και στη ζεύξη καθόδου.
• Στη ζεύξη καθόδου έχει ως βασικό στόχο να
ελαχιστοποιήσει την παρεμβολή προς τις άλλες κυψέλες,
να αντισταθμίσει την παρεμβολή από τις άλλες κυψέλες
και να επιτύχει αποδεκτό λόγο S/I.
• Στη ζεύξη ανόδου μετριάζει το φαινόμενο near-far για να
μειώσει την ενδοκυψελική παρεμβολή.
• Χρησιμοποιούνται δύο μηχανισμοί:
– Ανοιχτού βρόχου (Open Loop Power Control, OLPC)
– Κλειστού βρόχου (Closed Loop Power Control, CLPC)

UMTS (4/10)
Έλεγχος ισχύος ανοιχτού βρόχου
• Ο μηχανισμός OLPC χρησιμοποιείται βασικά στη ζεύξη
ανόδου και μέσω αυτού o UE ρυθμίζει την ισχύ
εκπομπής του, όταν είναι σε κατάσταση ηρεμίας,
βάσει μιας εκτίμησης της στάθμης του λαμβανόμενου
σήματος στο CPICH, πριν μεταδώσει στο PRACH.
• Επιπρόσθετα, η UE λαμβάνει πληροφορίες από το
BCCH για τις επιτρεπόμενες στάθμες, όταν είναι σε
κατάσταση ηρεμίας. Το UE υπολογίζει τις απώλειες
διαδρομής και με βάση τις τιμές που λαμβάνει από το
BCCH εκτιμά τη στάθμη ισχύος με την οποία θα
επιχειρήσει την αρχική πρόσβαση.
UMTS (5/10)
Έλεγχος ισχύος ανοιχτού βρόχου
NodeB
UE
CPICH strength
+
BCCH information
Initiate Connection Initial Access

Request:
Estimate TX Power

UMTS (6/10)
Έλεγχος ισχύος κλειστού βρόχου
• Ο μηχανισμός CLPC χρησιμοποιείται όταν έχει ήδη
εγκατασταθεί η σύνδεση.
• Aντισταθμίzει την επίδραση των απότομων μεταβολών της
έντασης του σήματος και, συνεπώς, πρέπει να είναι αρκετά
γρήγορος.
• Εφαρμόζεται τόσο στη ζεύξη ανόδου όσο και στη ζεύξη
καθόδου.
• Στη ζεύξη ανόδου, ανάλογα με το SIR στο λαμβανόμενο
σήμα, ο NodeB δίνει εντολή στην UE, με ρυθμό 1500 φορές
ανά sec, να μεταβάλει την ισχύ εκπομπής της με βήματα
μεταβολής 1, 2, ή 3 dB.
• Στη ζεύξη καθόδου, εφαρμόζεται η αντίστροφη διαδικασία.
UMTS (7/10)
Έλεγχος ισχύος κλειστού βρόχου
NodeB RNC
UE
Εσωτερικός βρόχος Εξωτερικός βρόχος
Quality target (SIR) for the channel
store target
UL transmission SIR
Actual quality (SIR) of the channel
Quality target (SIR) for the channel
store target
SIR
Transmit Power Command
modify [1500 Hz (0.667ms)]

TX power UL transmission

UMTS (8/10)
Έλεγχος αποδοχής κλήσεων
• Το κύριο έργο του είναι να εκτιμήσει κατά πόσο
μια νέα κλήση μπορεί να έχει πρόσβαση στο
σύστημα χωρίς να υποβαθμίζονται οι
εξυπηρετούμενες κλήσεις.
• Ο αλγόριθμος ελέγχου αποδοχής θα πρέπει να
προβλέπει το φορτίο της κυψέλης, όταν
πρόκειται να γίνει αποδεκτή μια κλήση. Βάσει
του αλγορίθμου ελέγχου αποδοχής, ο RNC είτε
αποδέχεται είτε απορρίπτει την πρόσβαση.
UMTS (9/10)
Διαχείριση κωδίκων
• Ο RNC διαχειρίζεται τους κώδικες διαύλων και τους
κώδικες ανάδευσης (scrambling) στις ασύρματες
συνδέσεις.
• Η παραγωγή των κωδίκων γίνεται κυρίως στον σταθμό
βάσης.
• Κάθε κυψέλη χρησιμοποιεί έναν κώδικα ανάδευσης. Η
UE μπορεί να διακρίνει τις κυψέλες από τους
διαφορετικούς κώδικες ανάδευσης.
• Κάτω από τον ίδιο κώδικα ανάδευσης ο RNC
χρησιμοποιεί μια ομάδα κωδίκων διαύλων, που είναι
η ίδια για κάθε κώδικα ανάδευσης.

UMTS (10/10)
Διαχείριση κωδίκων
• Η πληροφορία που εκπέμπεται στο BCCH κωδικοποιείται
με έναν κώδικα ανάδευσης. Η UE πρέπει πρώτα να βρει
την τιμή του κώδικα ανάδευσης για να κάνει πρόσβαση
στην κυψέλη.
• Μετά τη σύνδεση μεταξύ της UE και του δικτύου, οι
χρησιμοποιούμενοι δίαυλοι διαχωρίζονται μεταξύ τους με
κώδικες διαύλων.
• Η πληροφορία που μεταδίδεται μέσω της ασύρματης
διεπαφής απλώνεται με τη χρήση ενός κώδικα εξάπλωσης
ανά δίαυλο και ο χρησιμοποιούμενος κώδικας εξάπλωσης
είναι ο κώδικας ανάδευσης × κώδικας διαύλου.
Μεταπομπή (1/22)
Βασικές απαιτήσεις
• Να μην γίνεται αντιληπτή από τον χρήστη
– Ταχύτητα εκτέλεσης
– Αξιοπιστία και διαφάνεια ως προς τον χρήστη
– Να λαμβάνεται υπόψη η υπηρεσία
• Να μην αυξάνει το φορτίο σηματοδοσίας
– Περιορισμένη κατανομή της λειτουργικότητας της
Μεταπομπή
Αρχιτεκτονικές ΗΟ Αλγόριθμοι απόφασης
Διαδικασίες Αλγόριθμοι
ΗΟ ΗΟ
 Εμπλεκόμενε Κριτήρια Μοντέλα Μετρήσεις

Έλεγχος Μέθοδος
ς οντότητες έναρξης Κλασσικά
επίδοσης
Με νευρωνικά
 Επικοινωνία
δίκτυα
μεταξύ οντοτ. RSS Με Call blocking
Ενέργειες •Hard SINR συστήματα HO blocking
NC-HO Σύνδεση •Seamless fuzzy logic HO rate
BER Delay
MA-HO Αποσύνδεση Δυν. Προγρ.
•Soft Path loss Call dropping
MC-HO HO margin
Φάσεις της μεταπομπής
Κριτήρια μετρήσεων
Αναφορές μετρήσεων
ΜΕΤΡΗΣΕΙΣ
Παράμετροι αλγορίθμων
Κριτήρια έναρξης
ΑΠΟΦΑΣΗ
Σηματοδοσία μεταπομπής
 Εκχώρηση ασυρμάτων πόρων
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Μετρήσεις
• Η φάση των μετρήσεων είναι ζωτικής σημασίας για
την καλή επίδοση του δικτύου, για δύο λόγους:
– Παρατηρείται συχνά δραστική μεταβολή της στάθμης του
σήματος στον ραδιοδίαυλο, λόγω απωλειών διαδρομής
και διαλείψεων, που οφείλονται στο περιβάλλον της
κυψέλης και στην κίνηση του ΜΤ.
– Περίσσεια αναφορών μετρήσεων από το ΜΤ ή εκτέλεση
της διαπομπής από το δίκτυο, αυξάνει το συνολικό φορτίο
σηματοδοσίας, γεγονός που δεν είναι επιθυμητό
Μετρήσεις
• Για τους σκοπούς της μεταπομπής το ΜΤ
μετρά διαρκώς τη στάθμη ισχύος του σήματος
από τις γειτονικές κυψέλες και αναφέρει τα
αποτελέσματα στο δίκτυο
– Ποιες μετρήσεις;
– Πώς γίνονται από το ΜΤ;
– Πώς μεταφέρονται στο δίκτυο;
Απόφαση
• Η μεταπομπή μπορεί να αρχίσει κάτω από τρεις
συνθήκες:
– Όταν υποβιβάζεται η ποιότητα του λαμβανόμενου
σήματος.
– Όταν ο χρήστης (τερματικό) διασχίζει τα όρια της
κυψέλης.
– Όταν γίνεται αναδιάταξη των διαύλων από το σύστημα.
• Υπάρχουν δύο τύποι μεταπομπής:
– Ενδοκυψελική (intra-cell)
– Διακυψελική (inter-cell)
Κριτήρια έναρξης
• Στην πράξη χρησιμοποιούνται τέσσερα
κριτήρια έναρξης της μεταπομπής:
– Ισχύς του λαμβανόμενου σήματος (Received
Signal strength, RSS)
– Λόγος σήματος προς παρεμβολή και θόρυβο
(SINR)
– Απόσταση μεταξύ ΜΤ και BTS
– Κριτήρια σχετικά με το δίκτυο
• Το κριτήριο του RSS χρησιμοποιείται
περισσότερο από τα άλλα.
• Για την αποφυγή πρόωρων μεταπομπών
χρησιμοποιούνται:
– Το παράθυρο μέσης τιμής
– Το περιθώριο υστέρησης
Στάθμη λαμβανόμενου σήματος + σκίαση
BTS1 BTS2
Απόσταση μεταξύ των σταθμών βάσης

Εικόνα 7.
BTS1 BTS2
Ισχύς λαμβανόμενου σήματος από
A : RSS (Received Signal Strength)

Β : RSS + κατώφλι (Τ2)
Γ : RSS + υστέρηση
Δ : RSS + υστέρηση + κατώφλι (Τ3)
το ΜΤ
Τ1 Α
Τ2 Β Η
Τ3 Γ Δ
Απόσταση μεταξύ των BΤS

Εικόνα 8.
Εκτέλεση
• Η απόφαση για να επιχειρηθεί μεταπομπή για δοθέν
ΜΤ λαμβάνεται από τον BSC
• Με κριτήριο το ασύρματο interface MT-BSC:
– Σύγχρονη μεταπομπή (συγχρονισμένοι BTS)
– Ασύγχρονη μεταπομπή
• Με κριτήριο τη θέση του κόμβου μεταγωγής:
– Εσωτερική μεταπομπή (intra-BSC)
– Εξωτερική μεταπομπή
• Intra-MSC
• Inter-MSC
MSC
Εκτέλεση πρόσδεσης
MSC
MSC
MSC
MSC MSC
BSC BSC
BSC
BTS BTS 3
BTS BTS
1 2 4
MT
Εικόνα 9.
Εξωτερική: intra-MSC
Εξωτερική: intra-MSC
Εκτέλεση
• Προτεραιότητες για την εκτέλεση της
μεταπομπής:
– Κράτηση διαύλων
– Ν-πλή προσπάθεια
– Ουρά αναμονής
• FIFO
• Ρυθμός υποβάθμισης στον ραδιοδίαυλο
• Υποβιβασμός ρυθμού μετάδοσης
Πρωτόκολλα ελέγχου
Ανάλογα με το ποιος αρχίζει και εκτελεί τη
μεταπομπή:
• μεταπομπή ελεγχόμενη από το δίκτυο (Network
controlled HO, NCHO)
• μεταπομπή υποβοηθούμενη από το ΜΤ (Mobile
Assisted HO, MAHO)
• μεταπομπή ελεγχόμενη από το ΜΤ (Mobile
Controlled HO, MCHO)
• Ήπια μεταπομπή (Soft HO, SHO)
Μεταπομπή στο UMTS – Soft Handover
Εικόνα 10.
Αδιάλειπτη (seamless)
Εικόνα 11.
Τύποι ήπιας μεταπομπής
Ηπιότερη Ήπια
Ήπια-ηπιότερη
μεταπομπή μεταπομπή
μεταπομπή
ΗΟ σε πολυεπίπεδη αρχιτεκτονική
Μικροκυψέλη
δρόμου -πόλης
Μικροκυψέλη δρόμου
ταχείαςκυκλοφορίας
Εικόνα 12.
ΗΟ μεταξύ συστημάτων GSM  UMTS
ΗΟ μεταξύ συστημάτων UMTS  GSM
Επίδοση της διαδικασίας μεταπομπής
(1/8)
Παράμετροι
• Πιθανότητα μεταπομπής (handover
probability), Ph
• Ρυθμός μεταπομπών (handover rate), λh
• Πιθανότητα αποκλεισμού μεταπομπών
(handover blocking probability), Phf
• Πιθανότητα απόρριψης κλήσεων (call
dropping probability), Pf

(2/8)
Υπολογισμός παραμέτρων
Μια κλήση αποτελείται από διαδοχικές συνόδους τ1, τ2, τ3, … σε
κυψέλες από τις οποίες διέρχεται το ΜΤ.
τ1
τ2
τ3
τ1
τ2
τ1
Εικόνα 13.
τc : ο χρόνος κατάληψης διαύλου σε μια κυψέλη από κάποιο ΜΤ
που βρίσκεται σε επικοινωνία. Η τυχαία μεταβλητή τc
μπορεί να μοντελοποιηθεί με εκθετική κατανομή.
(3/8)
τh : χρόνος παραμονής (residence time ή dwell time) ενός ΜΤ σε
μια κυψέλη. Υποθέτουμε επίσης ότι η τυχαία μεταβλητή τh
έχει εκθετική κατανομή.
1 P
h  
N out

 N πA
τc = min{τ, τh} μc = μ +
η
c 
1

1 
Ph  Pr[  h ] 
c    

(4/8)
• Κυψελωτό σύστημα με εξαγωνικές κυψέλες
ακτίνας R = 2 km. Μέση ταχύτητα των ΜΤ, υ
= 20 km/h με κατεύθυνση ομοιόμορφα
κατανεμημένη από 0 έως 2π. Μέση κίνηση
ανά ΜΤ, ΑΜΤ = 0.1 erlang και ρυθμός
κλήσεων ανά ΜΤ, λ = 2 κλήσεις / ώρα.
• Να υπολογιστεί ο μέσος χρόνος παραμονής
των κινητών στην κυψέλη, η πιθανότητα
μεταπομπής και ο μέσος χρόνος κατάληψης
διαύλου.
(5/8)
Υπολογισμός παραμέτρων λi λiPb μέσος ρυθμός άφιξης
νέων κλήσεων που
εξυπηρετούνται από την
κυψέλη
λi(1-Pb)
λh
λh(1-Phf)
λh
λhPhf μέσος ρυθμός άφιξης διαπομπών

μέσος ρυθμός άφιξης διαπομπών στην που εξυπηρετούνται από την
κυψέλη από ΜΤ που μπαίνουν στην κυψέλη κυψέλη
από όλες της γειτονικές της κυψέλες
Εικόνα 14.

(6/8)
Στην κατάσταση ισορροπίας, ο μέσος ρυθμός των κλήσεων που
εγκαταλείπουν την κυψέλη θα πρέπει να ισούται με τον μέσο ρυθμό των
κλήσεων που ζητούν μεταπομπή λόγω και νέων κλήσεων και διαπομπών
που εισέρχονται στην κυψέλη.
h  Ph [(1  Pb )i  (1  Phf )h ]

Ph (1  Pb )
h  i
[1  Ph (1  Phf )]
Ph 
για Pb <<1 και Phf <<1 h  i  i
(1  Ph ) 
(7/8)
 Σε συστήματα με μικρές κυψέλες, μας ενδιαφέρει πολύ η
πιθανότητα απόρριψης κλήσεων Pf .
 Η Pf μπορεί να βρεθεί, αν λάβουμε υπόψη ότι είναι η
πιθανότητα να αποκλεισθεί μια ήδη διαπεμφθείσα κλήση σε
κάποια από τις επόμενες διαπομπές.
 Η πιθανότητα να απορριφθεί στην πρώτη επόμενη
μεταπομπή είναι PhPhf , στη δεύτερη Ph (1- Phf)PhPhf , κλπ.
Αθροίζοντας τις πιθανότητες αυτές, βρίσκουμε:
Ph Phf
Pf 
[1  Ph (1  Phf )]
Ph
Για Phf <<1 Pf  Phf
(1  Ph )

(8/8)
Για το κυψελωτό σύστημα του
παραδείγματος 9.5, να υπολογισθεί ο
μέσος ρυθμός διαπομπών ανά ΜΤ.
Ποια θα είναι η αντίστοιχη τιμή, αν γίνει
διάσπαση κυψελών και οι κυψέλες του
συστήματος αντικατασταθούν με
μικρότερες ακτίνας R = 1 km;
Ενότητα 6: Διαχείριση κινητικότητας
• Διαχείριση εντοπισμού
– Ενημέρωση θέσης
– Παράδοση κλήσης
• Διαχείριση εντοπισμού στα επίγεια Συστήματα Κινητών επικοινωνιών
• Ενημέρωση θέσης και εντοπισμός δεδομένων
– Κεντρικές βάσεις δεδομένων
– Κατανεμημένες βάσεις δεδομένων
• Ενημέρωση θέσης και Αναζήτηση
– Δυναμικές μέθοδοι ενημέρωσης θέσης
– Μέθοδοι αναζήτησης
• Διαχείριση εντοπισμού στο UMTS
• Διαχείριση ασφάλειας στο GSM και στο UMTS
Διαχείριση κινητικότητας 2
Διαχείριση κινητικότητας (1/3)
Χρήστης
Διαχείριση και
Συντήρηση Διαχείριση επικοινωνίας
Δικτύου
Μετάδοση

• Λειτουργίες και διαδικασίες που έχουν σχέση με την
κίνηση των χρηστών και των τερματικών
Εντοπισμού
Κινητικότητας
Περιλαμβάνει το σύνολο των διαδικασιών που
αφορούν:
• Τη διαχείριση εντοπισμού
– Ενημέρωση του δικτύου για τη θέση και την
κατάσταση των κινητών τερματικών (χρηστών).
– Προσδιορισμός της θέσης του καλούμενου για
προώθηση της εισερχόμενης κλήσης.
• Τη διαδικασία της μεταπομπής
Διαχείριση εντοπισμού (1/2)

Η διαχείριση εντοπισμού έχει δύο όψεις:
1) Πώς ο κινούμενος χρήστης ή το κινούμενο
τερματικό αντιμετωπίζει την αλλαγή
περιβάλλοντος (της θέσης του).
2) Πώς η υποδομή του συστήματος
διαχειρίζεται τα δεδομένα που αφορούν τη
θέση των τερματικών (χρηστών), ώστε να
καθιστά δυνατή την εγκατάσταση κλήσεων
προς κινούμενα τερματικά (χρήστες).
Διαχείριση εντοπισμού (2/2)
Πιστοποίηση
αυθεντικότητας
Ενημέρωση
Ενημέρωση βάσης δεδομένων
θέσης
Ενεργ./απενεργ.
Διαχείριση Εγγρ./διαγραφή
Εντοπισμού χρήστη
Εντοπισμός
δεδομένων
Παράδοση
κλήσης
Αναζήτηση
Διαδικασία ενημέρωσης θέσης

• Οι λειτουργίες που απαρτίζουν τη διαδικασία
ενημέρωσης θέσης δεν σχετίζονται με τις
κλήσεις.
• Έχουν ως σκοπό να ενημερώνουν το δίκτυο
για:
– Τη θέση των τερματικών που βρίσκονται σε
λειτουργία
– Την παρούσα κατάσταση των τερματικών
– Την κατάσταση εγγραφής των χρηστών
Διαδικασία παράδοσης της κλήσης
• Οι λειτουργίες που απαρτίζουν τη διαδικασία
παράδοσης της κλήσης ενεργοποιούνται
μόνο όταν υπάρχει εισερχόμενη κλήση για
κινητό τερματικό.
– Εντοπισμός δεδομένων
– Αναζήτηση τερματικού
Διαχείριση εντοπισμού στα επίγεια

συστήματα κινητών επικοινωνιών
• Οι τρέχουσες τεχνικές βασίζονται σε ιεραρχική
βάση δεδομένων δύο επιπέδων.
• Οι πληροφορίες που αφορούν χρήστες
(τερματικά) αποθηκεύονται σε δύο τύπους
καταχωρητών.
– Καταχωρητής θέσης οικείων (Home Location Register,
HLR)
– Καταχωρητής θέσης επισκεπτών (Visitors Location
Register, VLR)
HLR (1/2)
• Η στατική (μόνιμη) πληροφορία του HLR
είναι:
– Ο αριθμός κλήσης του κινητού συνδρομητή
(Mobile Subscriber Number, MSN).
– Η διεθνής ταυτότητα του συνδρομητή
(International Mobile Subscriber Identity, IMSI).
– Το κλειδί ελέγχου αυθεντικότητας.
– Οι πληροφορίες για τις βασικές και
συμπληρωματικές υπηρεσίες (profile).
HLR (2/2)
• Η δυναμική πληροφορία του HLR περιλαμβάνει:
– Τις παραμέτρους ελέγχου αυθεντικότητας και
κρυπτογράφησης.
– Τον αριθμό περιαγωγής κινητού σταθμού (Mobile Station
Roaming Number, MSRN), ή
– Τη διεύθυνση του MSC/VLR ή αντίστοιχα την ταυτότητα της
LA.
– Την κατάσταση του κινητού τερματικού (attached /
detached).
– Προσωρινές πληροφορίες σχετικές με τις υπηρεσίες που
χρησιμοποιεί.
VLR
• Ο VLR περιέχει στατική και δυναμική
πληροφορία ανάλογη με εκείνη του HLR.
• Περιέχει επιπλέον και την προσωρινή
ταυτότητα κινητού συνδρομητή (Temporary
Mobile Subscriber Identity, TMSI).
Διαδικασία ενημέρωσης θέσης

HLR
(6)
(4)
(5) (3)
STP STP
SS7
VLR VLR
STP STP
ΜSC MSC
(2)
(1)
LAi LAj
• Διακρίνουμε δύο κυρίως βήματα:
1) Προσδιορισμός του MSC/VLR που εξυπηρετεί το
καλούμενο κινητό τερματικό (interrogation).
2) Εντοπισμός της τρέχουσας κυψέλης στην οποία
περιφέρεται το καλούμενο κινητό τερματικό
(paging).

GSM
HLR
(2) STP STP
(5) (3)
SS7 (4)
STP STP
VLR VLR
(6)
MSC MSC
Mobile Station
Roaming Number
Προβληματική τεχνική
για δίκτυα >3G
(1) Paging (πολλαπλά επίπεδα
Μέγεθος LA σημαντικό
κυψελών)
A
B
• Ο σχεδιασμός των LA (σχήμα, θέση, διάταξη) και
η στρατηγική αναζήτησης στην LA είναι μεγάλης
σημασίας, διότι:
– Καθορίζουν τις απαιτήσεις σε σηματοδοσία
(διαδικασία ενημέρωσης θέσης, αναζήτηση),
– Επηρεάζουν σημαντικά τον ρυθμό προσβάσεων στη
βάση δεδομένων (διαδικασία ενημέρωσης θέσης).
• Ο εντοπισμός δεδομένων και η αναζήτηση είναι
συμπληρωματικές διαδικασίες.
Ενημέρωση θέσης και εντοπισμός

δεδομένων (1/3)
STP STP
SS7
STP STP
HLR HLR
(6) (2)
(4)
(5) (3) (5) (3)
(4)
VLR ΜSC VLR VLR MSC (6) MSC VLR

MSC
(2)
(1)
A
B
(1)
LAi LAj
Δ B
A Γ Ε
LA1 LA2 LA3
U=120km/h
R=3km
Συνδιάλεξη α) 7min b) 11 min
Περιγράψτε τις διαδικασίες σε κάθε περίπτωση

• Οι διαδικασίες αυτές μπορεί να έχουν μεγάλο κόστος
όταν το ΜΤ βρίσκεται μακριά από τον HLR.
• Όσο αυξάνει ο αριθμός των χρηστών, το φορτίο
σηματοδοσίας που οφείλεται στη διαδικασία
εντοπισμού δεδομένων είναι υπερβολικά μεγάλο.
Αναζήτηση μεθόδων για τον περιορισμό του φορτίου

σηματοδοσίας για τον εντοπισμό των δεδομένων.
Η έρευνα στην περιοχή αυτή μπορεί γενικά να
χωριστεί σε δύο κατηγορίες:
1) Επεκτάσεις της στρατηγικής εντοπισμού
δεδομένων που εφαρμόζεται στα υπάρχοντα
συστήματα
2) Εντελώς νέες αρχιτεκτονικές, οι οποίες απαιτούν
νέα σχήματα για τις διαδικασίες ενημέρωσης
θέσης και παράδοσης κλήσης.
Αρχιτεκτονικές κεντρικών βάσεων

• Αναφέρονται στη δομή δυο επιπέδων που
εφαρμόζεται στα δίκτυα 2ης γενιάς και στις βελτιώσεις
της δομής αυτής, με στόχο τη μείωση του κόστους
διαχείρισης εντοπισμού
HLR
VLR1 VLRn
VLRi
LA
Προσθήκη νέου ιεραρχικού επιπέδου:
Καταχωρητές καταλόγου (DR)
Ο Directory Register (DR) υπολογίζει και HLR
αποθηκεύει μια μορφή δείκτη θέσης για

κάθε τερματικό που εξυπηρετεί. DR 1 DR i DR n
• Τοπικός δείκτης DRMSC)
• Άμεσος απόμακρος δείκτης (DR 
VLR 1 VLR j VLR m
MSC) MSC MSC
MSC 1 j
• Έμμεσος απόμακρος δείκτης (DR 
m
DR)
Ο HLR μπορεί να τροποποιηθεί, ώστε να φυλάσσει έναν δείκτη είτε προς τον
τρέχοντα DR είτε προς το τρέχον MSC.
Παράδειγμα: Κλήση τερματικού εγγεγραμμένου στην Ελλάδα που είναι
προσωρινά στη Γερμανία από γερμανικό κινητό

Προσωρινή αποθήκευση
της θέσης του ΜΤ
• Διατήρηση
προσωρινής
πληροφορίας θέσης
του ΜΤ στο
πλησιέστερο STP.
• Προσπαθούμε να
αποφύγουμε την
ερώτηση προς τον
HLR, όποτε είναι
δυνατό.
Επανάληψη του προφίλ του χρήστη σε επιλεγμένες
τοπικές βάσεις δεδομένων.
• Ελέγχεται πρώτα αν υπάρχει διαθέσιμο τοπικό
αντίγραφο, αν όχι ερωτάται ο HLR.
• Σε μετακίνηση του ΜΤ ενημερώνονται όλα τα
αντίγραφα.
• Μεγαλύτερη σηματοδοσία ενημέρωσης θέσης.

• Μέθοδος καθορισμού επανάληψης προφίλ.

Προώθηση του δείκτη για αναζήτηση δεδομένων
HLR
VLR 1 VLR 2 VLR 3 VLR 4

MSC MSC MSC 3 MSC4
1 2
Τοπική πρόσδεση HLR
VLR 1 VLR 2 VLR

3
MSC 1 MSC 2 MSC 3
MT 1
Σημείο τοπικής πρόσδεσης

για το ΜΤ 1
Στατικό και δυναμικό σημείο πρόσδεσης

Αρχιτεκτονικές κατανεμημένων
βάσεων δεδομένων (1/2)
• Η κατανεμημένη βάση δεδομένων (Distributed
Data Base, DDB) προσφέρει λύσεις:
– Στην συγχρονη πολυεπίπεδη αρχιτεκτονική κινητών
επικοινωνιών.
– Στην ταχεία πρόσβαση στα δεδομένα.
– Στον υψηλό αριθμό επικοινωνιών, με εκμετάλλευση
της τοπικότητας της ζητούμενης πληροφορίας.
– Στη σταδιακή απορρόφηση νέων συνδρομητών.
– Στην αξιοπιστία του συστήματος και στη
διαθεσιμότητα της πληροφορίας (αντίγραφα σε
περισσότερους από έναν κόμβους).
• Τα μειονεκτήματα προέρχονται από την
πολυπλοκότητα διαχείρισης των δεδομένων.
– Η αναγνώριση της πληροφορίας που ακολουθεί τον
χρήστη / συνδρομητή, ώστε να εξασφαλίζεται η
τοπικότητα της πληροφορίας.
– Η συνέπεια (consistency) της πληροφορίας.
– Η διαχείριση κατανεμημένων λειτουργιών
(συγχρονισμός).
– Η ασφάλεια της πληροφορίας και η προστασία του
ιδιωτικού απόρρητου.
Πλήρως κατανεμημένη βάση

Κάθε ενδιάμεση βάση Δ
περιέχει πληροφορίες
για το υποδέντρο της
αναζήτηση
Γ
Εγγραφή σε κάθε A
βάση κατά μήκος της
διαδρομής μέχρι τη
ρίζα του δέντρου Έναρξη κλήσης από
τον MT2 στον ΜΤ1 MT2
MT1
LA1 LA 2
Ομαδοποίηση
Κ1 Κ2 Κ3
Ενημέρωση
μόνο κατά την
είσοδο ΜΤ σε
ομάδα
Ο1 Ο2 Ο3
Ιεραρχικά κατανεμημένη DB
Διεθνής
Χώρα Α Χώρα Β
Η θέση υποδεικνύεται από

τον αριθμό Χώρα
Πόλη Α Πόλη Β
Ενημέρωση μόνο όταν ο
χρήστης δεν κινείται στην Πόλη
περιοχή του
Θέση Θέση
Χώρα Πόλη Θέση Μορφή αριθμού

Ιεραρχική DB με τρία επίπεδα
DB0
DB11 DB1i DB1n
DB21 DB2j DB2m
LA
κυψέλη
Στρατηγικές εντοπισμού δεδομένων

στην DDB (1/8)
• Η υιοθέτηση μιας συγκεκριμένης στρατηγικής
επηρεάζεται σημαντικά από τον τρόπο
κατανομής της πληροφορίας της DDB στους
κόμβους της.
• Η βασική παραδοχή είναι, ότι πληροφορία που
αφορά χρήστες και τερματικά χρειάζεται σε δύο
περιοχές της βάσης δεδομένων:
– Στην οικεία περιοχή (Resident Data Storage Node).
– Στην περιοχή που επισκέπτεται ο χρήστης (Visitors
Data Storage Node).
στην DDB (2/8)
Όσον αφορά τη συνολική επίδοση του συστήματος, η
στρατηγική εντοπισμού δεδομένων επηρεάζει:
• Την καθυστέρηση εντοπισμού δεδομένων (interrogation
delay).
• Την επίδοση της DDB
– Επηρεάζει τον αριθμό των κατανεμημένων κόμβων της DDB, που θα
ερωτηθούν.
– Καθορίζει τον μηχανισμό ενημέρωσης της πληροφορίας στους
κατάλληλους κόμβους.
– Επηρεάζει τον χώρο αποθήκευσης που χρειάζεται για τη σωστή
λειτουργία της.

στην DDB (3/8)
Από την πλευρά του παρόχου δικτύου, μια
αποτελεσματική στρατηγική εντοπισμού
δεδομένων πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
• Να ελαχιστοποιεί, όσο είναι δυνατό, τον απαιτούμενο χώρο
αποθήκευσης.
– Να ελαχιστοποιεί τον ρυθμό άφιξης ερωτήσεων, κατά τη
διάρκεια του εντοπισμού της ζητούμενης πληροφορίας.
– Να ελαχιστοποιεί τον ρυθμό άφιξης αιτήσεων που αφορούν
την ενημέρωση της πληροφορίας παραπομπών.
στην DDB (4/8)
Στρατηγική R
Network
Node
Data
Storage
Nodes
Visited (A) Visited (B) Resident (B)

εναλλακτικός δρόμος αν ο κόμβος παρέχει άμεση αναφορά για τον Resident (B)
+ απλοί κανόνες Εικόνα 1.

- μεγάλοι βρόχοι
- οικείος κόμβος εκτός  οικείοι χρήστες εκτός

στην DDB (5/8)
Στρατηγική R - Παραδείγματα
•Ακολουθείται η λογική του GSM (αναζήτηση του χρήστη στο οικείο δίκτυο πρώτα)
•Δεν ευνοούνται οι τοπικές κλήσεις
στην DDB (6/8)
Στρατηγική V Network
Node
Data
Storage
Nodes
Visited (A) Visited (B)
εναλλακτικός δρόμος αν ο κόμβος παρέχει άμεση αναφορά για τον Visited(B)
+ υποστηρίζει τοπικότητα, όχι μεγάλοι βρόχοι

- καθυστέρηση για κλήσεις μεγάλων αποστάσεων
- Περισσότερες ενημερώσεις

στην DDB (7/8)
Στρατηγική V - Παραδείγματα
στην DDB (8/8)
Στρατηγική RV
Visited (B) Visited (A) Resident (B)

Αυτοί οι κόμβοι παρέχουν άμεση αναφορά για τονResident (B)
Αυτοί οι κόμβοι παρέχουν άμεση αναφορά για τον Visited (B)
Αυτοί οι κόμβοι παρέχουν άμεση αναφορά για τον Resident (B) και για τον Visited (B)
+ υποστηρίζει τοπικότητα
+ λιγότερες ανεπιτυχείς αναζητήσεις στους ενδιάμεσους
- μεγαλύτερος χώρος αποθήκευσης
Ενημέρωση θέσης και αναζήτηση (1/3)

• Υπάρχουν μερικά μειονεκτήματα, όσον αφορά
την επίδοση των διαδικασιών ενημέρωσης θέσης
και αναζήτησης που βασίζονται στις LA.
– Υπερβολικές ενημερώσεις θέσης από MT που
μετακινούνται κατά μήκος των συνόρων δύο LA.
– Η αναζήτηση ενός ΜΤ σε όλη την LA, μπορεί να έχει
ως αποτέλεσμα υπερβολικό όγκο κίνησης.
– Η κινητικότητα και ο ρυθμός άφιξης των κλήσεων των
ΜΤ μεταβάλλονται και δεν υπάρχει ένα μέγεθος LA,
το οποίο να είναι βέλτιστο για όλους τους χρήστες ή
ακόμα και για τον ίδιο χρήστη.
Αντιμετώπιση προβλήματα ζιγκ-ζαγκ:
Επικαλυπτόμενες LAs
LA2
LA1 LA2 LA1

Τι πληρώνουμε: Απαιτούνται μεγαλύτερες ή περισσότερες LAs
Επιβάρυνση κυψελών στα σύνορα με

μεγάλη σηματοδοσία
• Διαφορετικές Las για διαφορετικές ομάδες
χρηστών: Οι χρήστες μοιράζονται
LA ομάδας 1
LA ομάδας 2
• Το κόστος λειτουργίας του συστήματος για την ενημέρωση θέσης
και για την αναζήτηση εξαρτάται από δύο παράγοντες:
1. Το φορτίο σηματοδοσίας, που προκαλείται από τις ανταλλαγές
μηνυμάτων κατά τη διάρκεια των διαδικασιών ενημέρωσης θέσης και
αναζήτησης.
Κατάλληλος σχεδιασμός των περιοχών εντοπισμού και αναζήτησης,

περίτεχνες τεχνικές ενημέρωσης θέσης και αναζήτησης.
2. Το πλήθος διεργασιών με τη βάση δεδομένων, που πραγματοποιείται
κατά την ενημέρωση θέσης και την αναζήτηση.
Κατανεμημένες βάσεις δεδομένων.


• Ο σχεδιασμός των LAs 2. Μία μόνο LA ίση με όλο το
πολυ σημαντικός για τον δίκτυο: Καμιά ενημέρωση,
μεγάλη καθυστέρηση
όγκο σηματοδοσίας και αναζήτησης
την καθυστέρηση • Γενικά
ενημέρωσης και 1. Μικρή κινητικότητα =
αναζήτησης μικρές LAs
• 2 ακραίες λύσεις: 2. Μεγάλη κινητικότητα =
1. Κάθε κυψέλη είναι και μεγάλες LΑs
διαφορετική LA: Πολλές • Ομαδοποίηση χρηστών
ενημερώσεις, ταχύτατη ανά προφίλ κινητικότητας
αναζήτηση και διαφορετικές LΑs ανά
ομάδα
Δυναμικές μέθοδοι ενημέρωσης
θέσης (1/2)
• Δυναμική ρύθμιση των παραμέτρων
διαχείρισης εντοπισμού των επιμέρους
χρηστών, ώστε να βελτιστοποιηθεί η επίδοση
του συστήματος.
– Μέθοδοι που βασίζονται στον χρόνο
– Μέθοδοι που βασίζονται στην κίνηση
– Μέθοδοι που βασίζονται στην απόσταση
– Μέθοδοι πρόβλεψης
Δυναμικές μέθοδοι ενημέρωσης

θέσης (2/2)
Δυναμικές μέθοδοι
ενημέρωσης θέσης
βασισμένη βασισμένη
σε χρονομετρητή στην κίνηση
βασισμένη στην
επιλεκτική βασισμένη πρόβλεψη
στο προφίλ
βασισμένη σε
δεδομένη κατάσταση
βασισμένη βασισμένη
στην απόσταση στην κατεύθυνση
Μέθοδοι αναζήτησης
Μέθοδοι
αναζήτησης
Χωρίς χρονικούς Με χρονικούς

περιορισμούς περιορισμούς
Αναζήτηση Πιθανοτική
Ταυτόχρονη
Διαδοχική πρώτα στην πρόβλεψη της
αναζήτηση
αναζήτηση εγγύτερη τρέχουσας
στην LA
περιοχή θέσης του ΜΤ
Ευφυής αναζήτηση
Όρια LA
PA: Κλήση που τερματίζει στον χρήστη Α

Κυψέλη PA: Κλήση που τερματίζει στον χρήστη Β
Διαφορετικά LΑs ανά χρήστη, ανάλογα με: κινητικότητα, πρόσφατη επικοινωνία,

ώρα ημερας, δημοφιλή σημεία, κτλ.
Διαχείριση εντοπισμού στο UMTS
(1/2)
UTRAN
MT Core Network PS Domain
GGSN Data
(TCP/IP)
SGSN
network
Node B
RNC
MT
Node B: Base station GGSN: Gateway GPRS Support Node

RNC: Radio Network Controller SGSN: Serving GPRS Support Node
MT: Mobile Terminal UTRAN: UMTS Terrestrial Radio Access Network
Εικόνα 2.
Διαχείριση εντοπισμού στο UMTS

(2/2)
SGSN1 SGSN2
RNC1 RNC2 RNC3 RNC4
URA1 URA2 URA3 URA4 URA5 URA6 URA7 URA8

RA1 RA2 RA3 RA4 RA5 RA6
RA: Routing Area
URA: UTRAN Registration Area
Εικόνα 3.
Διαχείριση εντοπισμού στο UMTS για
μετάδοση δεδομένων
Διάγραμμα καταστάσεων PMM Διάγραμμα καταστάσεων RRC
Κατάσταση PMM RRC

ηρεμίας idle idle
Εγκατάσταση Απόλυση Εγκατάσταση Απόλυση

σηματοδοσίας PS σηματοδοσίας PS σύνδεσης RRC σύνδεσης RRC
Κατάσταση Cell SGSN  RNC
PMM RNC  MT
σύνδεσης connected
connected
(α)
URA
connected RNC  URA
(β)
Διαχείριση ασφάλειας
Ασφάλεια στα ψηφιακά δίκτυα: ορολογία
Αυθεντικότητα:
• Αυθεντικότητα SIM
• Αυθεντικότητα χρήστη
• Αυθεντικότητα δικτύου
Ακεραιότητα:
• Ακεραιότητα δεδομένων σηματοδοσίας και χρήστη
Εμπιστευτικότητα ( privacy):
• Κρυπτογράφηση των σημάτων στην ασύρματη διεπαφή.
• Απόκρυψη των αναγνωριστικών χρήστη στην ασύρματη διεπαφή.
• Απόκρυψη απ’ άκρη σ’ άκρη (από τον πάροχο υπηρεσίας).
Πιστοποίηση Αυθεντικότητας
Διαδικασία διακρίβωσης της αυθεντικότητας μιας οντότητας
(χρήστης, τερματικό, δίκτυο, στοιχείο δικτύου). Είναι η οντότητα
εκείνη που ισχυρίζεται ότι είναι;
• Η πιστοποίηση αυθεντικότητας SIM είναι τοπική (το δίκτυο δεν
παρεμβαίνει).
• Στο GSM, πιστοποιείται μόνο η αυθεντικότητα του χρήστη
(τερματικού).
• Στο UMTS, πιστοποιείται η αυθεντικότητα και του χρήστη
(τερματικού) και του δικτύου.
• Η πιστοποίηση της αυθεντικότητας χρήστη/δικτύου γίνεται στην
αρχή κάθε διεργασίας μεταξύ χρήστη-δικτύου (π.χ. ενημέρωση
θέσης ή εγκατάσταση σύνδεσης) και πάντα πριν αρχίσει η
κρυπτογράφηση.
Ακεραιότητα δεδομένων
Η ιδιότητα ότι τα δεδομένα δεν έχουν αλλαχθεί κατά μη
εγκεκριμένο τρόπο.
• Επίθεση ασφάλειας, π.χ. παραπλανητικός BS.
• Έλεγχος ακεραιότητας σηματοδοσίας δεν γίνεται στο
GSM.
• Στο UMTS, επισυνάπτεται στα μηνύματα
σηματοδοσίας ένα πεδίο ασφαλείας 32 bit (MAC-I) στο
τερματικό ή στο RNC, πριν τη μετάδοσή τους και
ελέγχονται στη πλευρά της λήψης.
• Στο UMTS, προστατεύεται ο όγκος των δεδομένων
χρήστη (όχι τα δεδομένα αυτά καθαυτά).
Ακεραιότητα δεδομένων
σηματοδοσίας στο UMTS
Και στο UE και Αλγόριθμος f 9
στο RNC
Integrity Key (IK) και άλλα
κλειδιά/παράμετροι
Μήνυμα σηματοδοσίας MAC-I
Δημιουργία MAC-I Έλεγχος MAC-I
UE RNC
Έλεγχος MAC-I Δημιουργία MAC-I
Εμπιστευτικότητα
• Η ιδιότητα ότι η πληροφορία δεν γίνεται προσιτή σε
μη εξουσιοδοτημένα άτομα, οντότητες ή διαδικασίες.
• Παράδειγμα 1: Κρυπτογράφηση στην ασύρματη
διεπαφή.
• Παράδειγμα 2: Παρεμπόδιση μη κρυπτογραφημένης
μετάδοσης πληροφορίας που αφορά την ταυτότητα
του χρήστη, όπως π.χ. μετάδοση του IMSI στην
ασύρματη διεπαφή.
• Παράγεται η Temporary Mobile Subscriber Identity
(TMSI) στο τέλος κάθε διεργασίας MM και
χρησιμοποιείται στην έναρξη της επόμενης διεργασίας
αντί του IMSI.
Κρυπτογράφηση: Παραδείγματα
GSM
MS BTS BSC Core Network
GPRS
MS BTS BSC SGSN
UMTS Signalling integrity protection
UE BS RNC Core Network
Ασύρματη διεπαφή Πληροφορία CS και PS
Διαχείριση ασφάλειας στο GSM (1/2)

• Στοχεύει στην προστασία της ασύρματης διεπαφής.
• Δεν υπάρχει προστασία στο ενσύρματο μέρος του
δικτύου (ούτε για εμπιστευτικότητα ούτε για
προστασία απορρήτου).
• Το φιλοξενούν δίκτυο έχει πρόσβαση σε όλα τα
δεδομένα (εκτός από το μυστικό κλειδί του χρήστη).
• Έχουν αναφερθεί επιτυχείς επιθέσεις:
– παραπλανητικοί σταθμοί βάσης
– κλωνοποιήσεις της κάρτας SIM
Διαχείριση ασφάλειας στο GSM (2/2)
• Δύο στόχοι:
• Προστασία δικτύου από μη εξουσιοδοτημένη
πρόσβαση.
– Πιστοποίηση αυθεντικότητας
• Προστασία του απορρήτου της επικοινωνίας.
– Κρυπτογραφημένη μετάδοση στο ασύρματο τμήμα.
– Προστασία σηματοδοσίας με τον ίδιο τρόπο.
– Αντικατάσταση του IMSI με TMSI.
Λειτουργίες ασφάλειας (1/3)

• Απλή πιστοποίηση αυθεντικότητας (χρήση ΡΙΝ).
– Μικρή προστασία.
– Στο GSM το ΡΙΝ ελέγχεται από το SIM χωρίς να
μεταδίδεται στο ασύρματο τμήμα.
• Μία πιο περίτεχνη τεχνική συνίσταται στο να
γίνει κάποια ερώτηση, που μόνο ο σωστός
χρήστης (ΜΤ με το SIM) μπορεί να απαντήσει.
• Υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός ερωτήσεων και
είναι απίθανο να χρησιμοποιηθεί δύο φορές η
ίδια ερώτηση.
Ki RAND RAND
Ki RAND
A3 A3
SRES
SRES equal?
MT Δίκτυο
SRES: SignedRESult

• SRES = f (Ki, RAND ) : εύκολο
• Ki = g (SRES, RAND ) : όσο το δυνατό πιο πολύπλοκο
• Ακόμη και αν είναι γνωστά αρκετά ζεύγη (RAND,SRES)
για τον ίδιο χρήστη (δηλ. το ίδιο Ki), ο υπολογισμός
πρέπει να παραμένει πολύ πολύπλοκος.
• Ο μόνος περιορισμός είναι τα 128 bit του RAND και τα
32 bit του SRES. Το Ki μπορεί να έχει οποιοδήποτε
μήκος (αν μεταφέρεται, περιορίζεται στα 128 bit).
Κρυπτογράφηση (1/2)
• Λειτουργία exclusive OR μεταξύ:
– 114 κωδικοποιημένων bit μιας ριπής
– 114 bit της ακολουθίας κρυπτογράφησης που
παράγεται από ειδικό αλγόριθμο, τον Α5
• Η ακολουθία κρυπτογράφησης για κάθε ριπή
παράγεται από τον Α5 με υπολογισμό δύο
εισόδων:
– Αριθμός πλαισίου
– Kc (συμφωνείται μεταξύ ΜΤ και δικτύου)
Κρυπτογράφηση (2/2)
αριθμός πλαισίου αριθμός πλαισίου
(22 bit) Kc (64 bit) (22 bit) Kc (64 bit)
Α5 Α5
ΜΤ BTS
S1 S2 S1 S2
(114 bit) (114 bit) (114 bit) (114 bit)
κρυπτ/ση αποκρυπτ/ση
αποκρυπτογράφηση κρυπτογράφηση
Διαχείριση κλειδιών (1/3)
• Το Kc συμφωνείται μεταξύ ΜΤ και δικτύου
πριν αρχίσει η κρυπτογράφηση.
• Υπολογίζεται κατά τη διάρκεια της
διαδικασίας πιστοποίησης αυθεντικότητας.
• Το Kc φυλάσσεται στο SIM για να υπάρχει και
μετά το switch-off. Φυλάσσεται επίσης και στο
MSC/VLR.
• Αλγόριθμος Α8 για τον υπολογισμό του Kc
από τον RAND.
Ki RAND RAND
Ki RAND
A8 A8
Kc
Kc Δίκτυο
MT
Πιστοποίηση αυθεντικότητας και παραγωγή κλειδιών
Authentication Request
VLR
RAND
MSC
Authentication Response
SRES
Μεταφορά δεδομένων ασφαλείας
VLR Send parameters
MSC AuC
Send Parameters Result
RAND, SRES, Kc (λίγες τριάδες)
Διαχείριση ασφάλειας στο UMTS

GSM UMTS
SIM authentication USIM authentication (PIN

(PIN code) code)
User authentication User authentication
Network authentication
Ciphering (air interface) Ciphering (air interface)
Signalling data integrity
UMTS: μεγαλύτερα μήκη IP security (e.g. IPSEC)

κλειδιών απ’ ό,τι στο GSM
Βελτιώσεις ως προς το GSM
• Αμοιβαία πιστοποίηση αυθεντικότητας με επαναλαμβανόμενη
προστασία.
• Προστασία δεδομένων σηματοδοσίας.
– Ασφαλής διαπραγμάτευση των αλγορίθμων ασφαλείας.
– Προστασία ακεραιότητας και authentication πηγής.
– Εμπιστευτικότητα.
• Προστασία του payload των δεδομένων χρήστη.
– Εμπιστευτικότητα.
• Κλειδιά κρυπτογράφησης και δεδομένα αυθεντικότητας

μεταφέρονται διαφανώς μεταξύ των δικτύων.
• Επίπεδο ασφάλειας (μέγεθος κλειδιών): 128 bits
• Προστασία μέσα στο δίκτυο.
UMTS AKA
Εικόνα 4.
Παραγωγή ανυσμάτων
αυθεντικότητας
Εικόνα 5.
Επιβεβαίωση AUTN και παραγωγή

RES, CK, IK
Εικόνα 6.
Κρυπτογράφηση δεδομένων
Εικόνα 7.
Ενότητα 7: Διαχείριση επικοινωνίας

• Λειτουργίες διαχείρισης επικοινωνίας
– Δρομολόγηση κλήσης
– Εγκατάσταση κλήσης
– Απόλυση κλήσης
• Συμπληρωματικές υπηρεσίες
• Αποστολή μηνυμάτων μέσω κινητών τερματικών
– SMS
– EMS
– MMS
• Φορητότητα αριθμών κινητών τερματικών
Διαχείριση επικοινωνίας 2
Διαχείριση επικοινωνίας (1)

• Αφορά όλες τις λειτουργίες που έχουν σχέση
με τη διαχείριση των κλήσεων, δηλαδή, την
– εγκατάσταση,
– απελευθέρωση,
• των διαδρομών μετάδοσης μέσω των
διαφόρων διασυνδεδεμένων δικτύων.
Δρομολόγηση κλήσης σε σταθερό
δίκτυο
Διαβιβαστικό
Ψηφιακό
Κέντρο
Κομβικό Κομβικό
Ψηφιακό Ψηφιακό
Κέντρο Κέντρο
Αστικό Αστικό
Ψηφιακό Ψηφιακό
Κέντρο Κέντρο
210 61 3 XXXX Κατανεμητής
Κατανεμητής
Συνδρομητικός Βρόχος Αριθμός Καλούμενου Χρήστη Συνδρομητικός Βρόχος
(Local Loop) (Local Loop)
Δρομολόγηση κλήσεων με βάση τον

αριθμό του καλούμενου χρήστη. Καλούμενος
Καλών Χρήστης
Συστήματα Κινητών επικοινωνιών

• Γενικό πρόβλημα: εγκατάσταση κλήσεων από και προς
κινητά τερματικά (χρήστες) που περιφέρονται παντού.
• Διαχείριση κινητικότητας: παρακολούθηση της κίνησης
των χρηστών (τερματικών).
• Άλλη όψη του προβλήματος: δρομολόγηση κλήσεων μέσω
διαφόρων δικτύων προς ένα κινούμενο τερματικό.
• Διαβιβαστικό Κέντρο Μεταγωγής Κινητών Επικοινωνιών
(Gateway MSC, GMSC).
• Η διαχείριση της ασύρματης διεπαφής γίνεται από
κατώτερα στρώματα.
Διαχείριση επικοινωνίας (2/5)
Mobile
HLR Network A
VLR
Gateway PSTN
MSC
MSC
BSC
Mobile
BTS Network B

• Στη διαχείριση επικοινωνίας, η σύνοδος ΜΤ (διαδρομή
μεταξύ του MSC και του ΜΤ) θεωρείται ως απλή
σταθερή ζεύξη.
• Τούτο απορρέει από τη στρωματωμένη αρχιτεκτονική,
που ορίσαμε ήδη για τις λειτουργίες των δικτύων
κινητών επικοινωνιών.
Χρήστης
Διαχείριση και Διαχείριση επικοινωνίας
Συντήρηση
Δικτύου Διαχείριση κινητικότητας
Μετάδοση
• Για τους σκοπούς των κινητών επικοινωνιών,
οι κλήσεις για επικοινωνία μεταξύ δύο
χρηστών μπορεί να χωριστούν σε τρεις
κατηγορίες:
– Κλήσεις που ξεκινούν από ΜΤ (mobile originating
calls)
– Κλήσεις που καταλήγουν σε ΜΤ (mobile
terminating calls)
– Κλήσεις μεταξύ ΜΤ (mobile to mobile calls)

• Το δίκτυο κινητών επικοινωνιών θα αναφέρεται ως
δίκτυο αφετηρίας, όταν η κλήση ξεκινάει από κινητό
τερματικό, και ως δίκτυο προορισμού, όταν η κλήση
καταλήγει σε κινητό τερματικό.
• Ο τύπος της υπηρεσίας είναι ένα χαρακτηριστικό που
πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη.
– Αφορά το είδος της πληροφορίας που ανταλλάσσεται μεταξύ
των χρηστών (ομιλία, data, κλπ.).
• Τα κύρια χαρακτηριστικά της προσφερόμενης
υπηρεσίας εξαρτώνται από τις δυνατότητες της
διαδρομής μετάδοσης (υπηρεσία φορέα), που
εγκαθίσταται μεταξύ των χρηστών.
Εγκατάσταση επικοινωνίας (1/2)
Επιλογή χαρακτηριστικών της επικοινωνίας:
• Σταθερά, μεταξύ καλούντος και MSC
• Επιλεγόμενα από τον χρήστη
– Αριθμός κλήσης καλούμενου
– Τύπος υπηρεσίας
• Καθοριζόμενα από το δίκτυο (π.χ. προώθηση
κλήσης μέσα στο δίκτυο)
• Διαπραγματεύσιμα
– Τύπος διαύλου (παράμετροι κίνησης και ποιότητας)
Εγκατάσταση επικοινωνίας (2/2)

• Εγκατάσταση της διαδρομής μετάδοσης:
– Ανάλυση καλούμενου αριθμού από το MSC.
– Δέσμευση κατάλληλης ζεύξης προς το δίκτυο που
απευθύνεται η κλήση.
– Συνέχιση με κατάλληλη σηματοδοσία, σύμφωνα με
τους κανόνες του επιλεγέντος δικτύου.
– Σύνδεση βήμα προς βήμα μετά την αποδοχή της
κλήσης.
• Στην ενεργή φάση της κλήσης παρέχεται
περιορισμένος αριθμός λειτουργιών (π.χ.
διαχ. πολλαπλών κλήσεων).
Έλεγχος κλήσεων
• Η δρομολόγηση των κλήσεων σε κινητά δίκτυα
βασίζεται στον αριθμό δρομολόγησης.
• Ο αριθμός δρομολόγησης χορηγείται από το
MSC/VLR.
• Οι λειτουργίες ελέγχου των κλήσεων βοηθούν
στη σωστή και αποτελεσματική δρομολόγηση
των κλήσεων.
• Οι εμπλεκόμενες οντότητες είναι:
VLR, HLR, EIR, AUC, MSC
Δρομολόγηση κλήσεων προς ΜΤ (1/4)

• Διαίρεση της διαδρομής κλήσης σε δύο
τμήματα:
Σημείο
1 ερώτησης 2
Αριθμός κλήσης Δρομολόγηση στην

MSC πραγματική θέση
Το πρώτο μέρος της δρομολόγησης μπορεί να παραχθεί από τον

αριθμό κλήσης, ανεξάρτητα από τη θέση του καλούμενου.
Δρομολόγηση κλήσεων προς ΜΤ - Ο
ρόλος του GMSC
HLR
Αριθμός κλήσης
VLR
Αριθμός κλήσης
GMSC MSC
Το GMSC υποδεικνύει τον HLR.

Περισσότερα του ενός GMSC.
Mobile Number Lookup Service
Εικόνα 1.
• IMSI (International Mobile Subscriber Identity)
Κωδικός Χώρας Κωδικός Δικτύου Αριθμός Ταυτότητας

για κινητές
επικοινωνίες Κινητών Επικοινωνιών Κινητού Συνδρομητή
202 01 Cosmote
202 05 Vodafone
202 10 Wind
HLR
1
3 2
VLR
4
Αριθμός κλήσης MSRN

GMSC MSC
Διαδικασία εντοπισμού δεδομένων
GMSC HLR MSC/VLR
Incoming call
Routing-Info request
Roaming Number request
IMSI
Roaming Number response
Routing-Info response MSRN
Incoming call

Ο αριθμός του καλούμενου HLR
2
χρήστη οδηγεί σε έναν κόμβο HLR.

1
2
VLR
VLR 2
MSC TMSI
MSC 3
1
1
3
BSC
BSC 3 4 3
1
3
3
BTS 3
Καλών 3
Καλούμενος
Εγκατάσταση κλήσης προς ΜΤ (1/2)
MT MSC/VLR
Incoming call
Paging
Setup request
MT BSS MSC
Paging Request
Call confirmed
Page Message
Alerting Channel Request
Immediate Assignment
Connect
Page Response
Paging Response
Εγκατάσταση κλήσης από ΜΤ (2/2)

Σταθερό
MT MSC/VLR
BSS Δίκτυο
Πληκτρολόγηση
αριθμού Send
Channel Req
Imm. Assign.
Έλεγχος αποδοχής
Setup request κλήσης
Net-Setup request
Αναμονή εγκατάστασης
κλήσης
Net-Alert
Alerting
Connect
Connect
Connect-Ack
Απόλυση κλήσης από ΜΤ
Σταθερό
MT BSS MSC
Δίκτυο
Call Disconnect
Net-Release
Call Release
Release Complete
Clear
Channel Release
Clear Complete
Απόλυση κλήσης από το δίκτυο

Σταθερό
MT BSS MSC
Δίκτυο
Net-Release
Call Disconnect
Call Release
Release Complete
Net-Release Complete
Clear
Channel Release
Clear Complete
Συμπληρωματικές υπηρεσίες (1/2)
• Ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται από τον
χρήστη.
• Η σηματοδοσία για την παροχή συμπληρωματικών
υπηρεσιών λαμβάνει χώρα μεταξύ MT και HLR.
• Η ανταλλαγή των μηνυμάτων σηματοδοσίας γίνεται με
ειδικό πρωτόκολλο (ενθυλάκωση στο πρωτόκολλο MT-
MSC και προώθηση στον HLR).
• Τα μηνύματα ελέγχου συμπληρωματικών υπηρεσιών
διακρίνονται από εκείνα που αφορούν την κλήση, με
χρήση διευκρινιστών πρωτοκόλλου και, μεταξύ τους,
με κατάλληλους δείκτες.
Συμπληρωματικές υπηρεσίες (2/2)

• Τα μηνύματα ελέγχου συμπληρωματικών
υπηρεσιών αφορούν λειτουργίες διαφόρων
ειδών και μπορούν να χωριστούν σε κατηγορίες:
– Ενεργοποίηση – απενεργοποίηση
– Ερωτήσεις για την κατάσταση συμπλ. υπηρεσιών
– Χειρισμό password
Αποστολή μηνυμάτων μέσω κινητών
τερματικών (Mobile Messaging)
• Περιλαμβάνει ένα σύνολο από τεχνολογίες και
υπηρεσίες που καθιστούν δυνατή την ανταλλαγή
μηνυμάτων μεταξύ κινητών χρηστών (τερματικών).
– Short Message Service (SMS)
– Enhanced Messaging Service (EMS)
– Multimedia Messaging Service (MMS)
• Περισσότερα από 300 εκατ. SMS στέλνουν οι Έλληνες τις
μέρες των εορτών (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά).
Υπηρεσία συντόμων μηνυμάτων (1/2)

• Δεν απαιτεί σύνδεση απ’ άκρη σ’ άκρη.
• Υπάρχουν δύο τύποι SMS:
– Εκπομπή σε κυψέλη: Cell Broadcast Service (CBS)
– Σημείου προς σημείο: SMS point-to-point (SMS-PP)
• Η SMS-PP είναι ασύμμετρη υπηρεσία. Η μετάδοση
SMS από το ΜΤ θεωρείται διαφορετική από τη
μετάδοση προς το ΜΤ.
• Η μετάδοση ενός σύντομου μηνύματος υφίσταται
πάντοτε μεταγωγή από κάποιο SMSC (SMS Center), το
οποίο θεωρείται ότι δεν ανήκει στο δίκτυο κινητών
Υπηρεσία συντόμων μηνυμάτων (2/2)
• Βασικές υπηρεσίες
– SM MT (Mobile Terminated)
– SM MO (Mobile Originated)
– (3GPP2) SM MO μπορεί να ακυρωθεί
– (3GPP2) ο χρήστης μπορεί να επαληθεύει
• SM Service Center (3GPP) γνωστό επίσης ως
Message Center (3GPP2)
– Αναμεταβιβάζει και αποθηκεύει και προωθεί τα SMS
• Ωφέλιμο φορτίο μέχρι 140 byte, αλλά
– Μπορεί να συμπιεστεί (MS-to-MS)
– Και /η τα τεμαχιστεί σε αρκετά SM
Αρχιτεκτονική δικτύου SMS-PP

• Μηνύματα μέσω του δίαυλου σηματοδοσίας (MAP).
• Το SMSC αποθηκεύει και προωθεί τα SMS. Αναφορές παράδοσης.
• Το SME είναι οποιοδήποτε τερματικό data ή κινητό τερματικό.
SMS-GMSC
E PSDN
A
B SMSC
C
MS BTS BSC MSC SMS-IWMSC PC
SME VLR
SMEs
SMS — GMSC Gateway MSC HLR

SMS — IWMSC InterWorking MSC
SMSC — SMS Center
SME — Short Messaging Entity
Αρχιτεκτονική πρωτοκόλλων SMS-PP
MSC SMS-GMSC SMSC
SM-AL SM-AL
SM-TL SM-TL
SM-RL SM-RL SM-RL SM-RL
SM-LL SM-LL SM-LL SM-LL
AL: Application Layer

TL: Transport Layer
RL: Relay Layer
LL: Link Layer
Μεταφορά μηνυμάτων μεταξύ ΜΤ

(1/3)
• Στο στρώμα μεταφοράς η ανταλλαγή μηνύματος
μεταξύ δύο ΜΤ πραγματοποιείται σε 3 βήματα.
1 2
A Αποστολή μηνύματος Παράδοση μηνύματος B
SMSC
Αναφορά αποστολής Αναφορά παράδοσης
Αναφορά κατάστασης
3
• Όλες οι μεταδόσεις επαληθεύονται.
(2/3)
• Αναφορά αποστολής/ παράδοσης
– Optional στο 3GPP2
• Αναμονή-μηνύματα
– Το SMSC πληροφορεί τον HLR/VLR ότι κάποιο μήνυμα δεν
μπορεί να παραδοθεί στο ΜΤ.
• Ειδοποιήσεις προς το SMSC
– Ο HLR πληροφορεί το SMSC ότι το ΜΤ είναι πάλι
διαθέσιμο να λάβει.
• Όλα τα μηνύματα μέσω διαύλων σηματοδοσίας
– Συνήθως SS7; SMSC μπορεί να έχει IP option.

(3/3)
A B
Application
Τεμαχισμός Συναρμολόγηση
layer
Transport
layer TPDU TPDU TPDU TPDU
Μεταφορά μηνύματος
Δεν υποστηρίζουν όλα τα ΜΤ τεμαχισμό και συναρμολόγηση μηνυμάτων.
Μετάδοση μηνυμάτων
• Στρώμα αναμετάδοσης
HLR HLR
3
4
B
A 1 5
MSC / MSC /
VLR
SGMSC SGMSC VLR
2 6
BTS/BSC BTS/BSC
SMSC
Δομή της TPDU

• 140 byte: 160 χαρακτήρες των 7 bit ή 70 σύνθετοι
χαρακτήρες 16 bit.
TP-User Data Header Indicator
(1 ή 0) TP-UD length
TP-MTI ... TP-UDHI ... TP-UDL TP-User Data

UDH
User Data Header
TP-Message Type Indicator (κωδικοποίηση 8 bit)
•Delivery
•Delivery report UDHL IE1 IE2 ... IEn Data 7 bits, 8 bits or UCS2
•Submission
•Submission report
•Status report
•Command Fill bits
IEI IEDL IED
Information Element
EMS (1/2)
• Ενισχύει την υποδομή SMS
• Χαρακτηριστικά μορφοποίησης που εισάγονται στην
TPDU επιτρέπουν:
– Μορφοποίηση του κειμένου (alignment, font size, style, colour…)
– Εικόνες (π.χ. 255x255 color) ή vector-based γραφικά
– Animations
– Ήχους
• Διαλειτουργία με τα 2G SMS κινητά
– Οι προδιαγραφές 2G SMS προέβλεπαν μορφοποίηση του
περιεχομένου.
– Τα τερματικά 2G αγνοούν τις ειδικές μορφοποιήσεις.
EMS (2/2)
• Τα στοιχεία γραφικών και οι μελωδίες μπαίνουν σε
καθορισμένες θέσεις στο μήνυμα.
• Απαιτούνται συμβατές συσκευές για EMS.
• H ανταλλαγή μηνυμάτων EMS είναι διαφανής στα
SMSC.
MMS (1/2)
• Non-real-time υπηρεσία μηνυμάτων multi-media
– Κείμενο, ομιλία (AMR coding)
– Ήχος (MP3, συνθετικό MIDI)
– Εικόνα, γραφικά (JPEG, GIF, PNG)
– Video (MPEG4, H.263)
– Θα εξελίσσεται με τις τεχνολογίες πολυμέσων
• Χρησιμοποιεί IP data path & IP πρωτόκολλα (όχι SS7).
– WAP, HTTP, SMTP, etc.
• Προσαρμόζεται στις δυνατότητες του τερματικού.
– Μετατροπές μορφοποίησης του μέσου (JPEG σε GIF).
– Μετατροπές του τύπου του μέσου (fax σε εικόνα).
– Διαλειτουργία με τερματικό SMS (2G).
MMS (2/2)
• Τα MM μπορεί να προωθηθούν (χωρίς downloading) και
μπορεί να έχουν περίοδο ισχύος.
• Μία ή περισσότερες διευθύνσεις.
• Διευθυνσιοδότηση με τον αριθμό τηλεφώνου (E.164) ή με
διεύθυνση email (RFC 822).
• Εκτεταμένο σύνολο αναφορών.
– submission, storage, delivery, reading, deletion
• Υποστήριξη ενός MMBox, π.χ. ενός mail box
• Προαιρετική υποστήριξη του media streaming (RTP/RTSP).
Αρχιτεκτονική MMS
SMTP, POP/IMAP
SN SN
MMS Relay / Server
Εξωτερικοί servers
MAP SMTP MMS User (E-mail, Fax, UMS)
MM4 Databases
SN
MMS User Agent
MM3
MM6
MM5*
PLMN
SN SN PDN
UE MM7
HLR
MMS Relay / Server
MM1 (ή ProxyRelay Server)
WAP Gw
SOAP/HTTP
WSP-HTTP Value-Added Services
Application
(*) Optional
Φωνητικό ταχυδρομείο
HLR
2
3
A
1 4
MSC / Voice Mail
VLR Server
6 5
BTS/BSC
Φορητότητα Αριθμών Κινητών
Τερματικών
• Mobile Number Portability (MNP)
• Δικτυακή λειτουργία που παρέχει τη
δυνατότητα στους συνδρομητές ενός δικτύου
κινητών επικοινωνιών να γίνονται
συνδρομητές άλλων παρόχων χωρίς να
χρειάζεται να αλλάζει κάθε φορά ο αριθμός
κλήσης του τερματικού τους.
Γενικά στοιχεία
• Είναι ένας από τους πιο σημαντικούς μηχανισμούς ενίσχυσης
του θεμιτού ανταγωνισμού και της ποιότητας των
παρεχόμενων υπηρεσιών από τις εταιρείες κινητών
• Οι εταιρείες κινητών επικοινωνιών ήταν αρχικά αντίθετες
στην εφαρμογή του.
• Ωστόσο επιβλήθηκε από τις εκάστοτε Εθνικές Ρυθμιστικές
Αρχές Τηλεπικοινωνιών για δύο λόγους:
– Για τη διαφύλαξη του θεμιτού ανταγωνισμού.
– Για την ενίσχυση της εθνικής οικονομίας.
Βασικές έννοιες (1/2)
• NRH (Number Range Holder) network: Είναι το δίκτυο που
κατέχει αρχικά τον αριθμό του ΜΤ.
• Δίκτυο συνδρομής (Subscription network): Είναι το δίκτυο
με το οποίο ο συνδρομητής έχει συνάψει συμβόλαιο με
τον συγκεκριμένο αριθμό κλήσης. Αρχικά το NRH δίκτυο
είναι το δίκτυο συνδρομής του πελάτη.
• Δίκτυο Α: Δότης (donor ή release network)
• Δίκτυο Β: Αποδέκτης (recipient)
Μεταφερόμενος
Δίκτυο Α αριθμός
Δίκτυο Β
Βασικές έννοιες (2/2)

Κάθε κινητό τερματικό (mobile station, MS στο GSM) είναι
συσχετισμένο με δύο αριθμούς:
• Αριθμός καταλόγου
– GSM: MSISDN (Mobile Station ISDN)
– ANSI IS-41: MDN (Mobile Directory Number)
• Ταυτότητα προσδιορισμού
– GSM: IMSI (International Mobile Subscriber Identity)
– ANSI IS-41: MIN (Mobile Identification Number)
Κατά την εισαγωγή του ΜΝΡ πρέπει να διαχωριστούν οι δύο αυτοί αριθμοί.
Η ταυτότητα προσδιορισμού δεν χρειάζεται να μεταφερθεί.
Επιπτώσεις της ΜΝΡ στο δίκτυο
Η εισαγωγή της ΜΝΡ έχει τις εξής επιπτώσεις στις
διαδικασίες του δικτύου κινητών επικοινωνιών :
• Location update: Καμία επίπτωση, διότι
χρησιμοποιείται το IMSI.
• Mobile call origination: Το MSC χρειάζεται να
είναι εφοδιασμένο με μηχανισμούς ΜΝΡ
• Mobile call termination: Η διαδικασία
τερματισμου της κλήσης πρέπει να τροποποιηθεί
κατάλληλα για να υποδεχτεί τους μηχανισμούς
της ΜΝΡ.
GSM: τερματισμός κλήσης χωρίς ΜΝΡ
HLR IM
M SI
SR
N
MSISDN
MSRN
VLR
MSRN
LE GMSC MSC
Δίκτυο έναρξης
της κλήσης Δίκτυο
συνδρομής Δίκτυο τερματισμού
της κλήσης
Προτεινόμενες λύσεις
• Λειτουργία αναμεταβίβασης σηματοδοσίας
(Signaling Relay Function, SRF)
• Ευφυή δίκτυα (ΙΝ)
Κοινό στοιχείο μεταξύ των δύο λύσεων
αποτελεί η χρήση της NPDB (Number
Portability DataBase),στην οποία
αποθηκεύονται όλοι οι μεταφερθέντες
αριθμοί.
NPDB
• Η NPDB περιέχει την ακόλουθη πληροφορία:
– Τον MSISDN του μεταφερθέντος αριθμού.
– Την κατάστασή του (active ή pending).
– Χρονική στιγμή καταγραφής, ενεργοποίησης,
αποσύνδεσης, τροποποίησης.
– Το δίκτυο NRH και το Δίκτυο Συνδρομής.
– Πληροφορία για τη δρομολόγηση κλήσεων και
άλλων υπηρεσιών (π.χ. SMS).
Signaling Relay Function (SRF)
• Χρησιμοποιεί το πρωτόκολλο ΜΑΡ.
• Ο κόμβος SRF υλοποιείται στο STP (Signaling
Transfer Point).
• Για τη δρομολόγηση των κλήσεων μπορεί να
ισχύουν τα ακόλουθα σενάρια:
– Άμεση δρομολόγηση (Direct routing)
– Έμμεση δρομολόγηση (Indirect routing)
– Έμμεση δρομολόγηση με αναφορά στο Δίκτυο
Συνδρομής
Πρωτόκολλα σηματοδοσίας στο GSM

PLMN
Δίκτυο κορμού
MAP VLR MAP
MSC MAP HLR
MAP MAP ISDN

MAP VLR
ISUP ISUP
MSC GMSC
TUP
BSSAP PSTN
Σύστημα σταθμών βάσης
BSC
LAPD
BTS
LAPDm
MS
SS7
STP STP
SP
STP STP
SRF – Άμεση δρομολόγηση (1/2)

• AcQ: All call Query
SRF
NPDB HLR
MT1 MT2
VLR VLR
MSC MSC
GMSC GMSC
Δίκτυο έναρξης Δίκτυο Δίκτυο τερματισμού

της κλήσης συνδρομής της κλήσης
SRF – Άμεση δρομολόγηση (2/2)
• AcQ: All call Query
SRF
NPDB HLR
MT1 MT2
VLR VLR
MSC MSC
GMSC
Δίκτυο έναρξης Δίκτυο Δίκτυο τερματισμού

SRF – Έμμεση δρομολόγηση

• Η ερώτηση για τη φορητότητα του αριθμού
πραγματοποιείται στο δίκτυο NRH.
SRF
NPDB HLR
MT2
VLR
LE GMSC GMSC MSC
Δίκτυο έναρξης
HLR Δίκτυο
Δίκτυο τερματισμού
της κλήσης συνδρομής
της κλήσης
Δίκτυο NRH
SRF – Έμμεση δρομολόγηση με
αναφορά στο δίκτυο συνδρομής
• Γίνεται ερώτηση
και στο δίκτυο
συνδρομής για NPDB
συμπλήρωση
της HLR
πληροφορίας NPDB
SRF SRF
MT2
δρομολόγησης.
VLR
LE GMSC GMSC MSC
Δίκτυο έναρξης Δίκτυο NRH Δίκτυο

της κλήσης συνδρομής
της κλήσης
Σχόλια για τις λύσεις SRF (1/2)

• Η άμεση δρομολόγηση (DR) απαιτεί την ύπαρξη
ενός GMSC και ενός μηχανισμού δρομολόγησης
που οδηγεί προς το GMSC του δικτύου που
ξεκινά η κλήση  Ιδανική (ελάχιστο κόστος) για
κλήσεις από κινητό σε κινητό.
• Η έμμεση δρομολόγηση (IR-1) ενδείκνυται για
κλήσεις από σταθερό προς κινητό, αφού δεν
απαιτεί καμιά τροποποίηση του σταθερού
δικτύου.
Σχόλια για τις λύσεις SRF (2/2)
• Η έμμεση δρομολόγηση με αναφορά στο
δίκτυο συνδρομής (ΙR-2) εφαρμόζεται σε
διεθνείς κλήσεις, όπου το δίκτυο συνδρομής
βρίσκεται σε διαφορετική χώρα από το δίκτυο
κατοχής του αριθμού (NRH).
• Ενώ στην DR η βάση NPDB χρειάζεται να
κρατά δεδομένα για όλους τους
μεταφερθέντες αριθμούς, δεν συμβαίνει το
ίδιο με τις άλλες δύο.
Άμεση δρομολόγηση για SMS
SRF NPDB
SRF
NPDB
MT2
HLR
VLR
SMSC GMSC
SGMSC MSC
Δίκτυο
συνδρομής
Δίκτυο αποστολής
μηνύματος
μηνύματος
Έμμεση δρομολόγηση για SMS
Δίκτυο
συνδρομής
Δίκτυο NRH
SRF NPDB
SRF
NPDB
MT2
HLR
VLR
SMSC GMSC
SGMSC
MSC
Δίκτυο αποστολής
μηνύματος
μηνύματος
Intelligent Network (IN) (1/2)

• Παρόμοια με την λύση SRF αλλά με δύο βασικές
διαφορές:
– Κάθε κέντρο μεταγωγής είναι εφοδιασμένο με το ΙΝ
πρωτόκολλο και μπορεί να επικοινωνήσει με την
NPDB. Στην SRF, μόνο το GMSC έχει το πρωτόκολλο
ΜΑΡ C και μπορεί να το κάνει.
– Δεν υποστηρίζεται μη-σχετιζόμενη με την κλήση
σηματοδοσία (π.χ. σηματοδοσία για SMS).
• Η λύση ΙΝ υλοποιείται στο Service Control Point
(SCP).
Intelligent Network (IN) (2/2)
Εικόνα 2.
IN - Προτεινόμενα σενάρια
Για τη δρομολόγηση των κλήσεων υπάρχουν οι
ακόλουθες τρεις προτεινόμενες λύσεις:
• Originating call Query on Digit analysis (OQoD):
Παρόμοια με την άμεση δρομολόγηση του SRF. Μόνη
διαφορά είναι η άμεση προσπέλαση της NPDB από το
κέντρο μεταγωγής.
• Terminating call Query on Digit analysis (TQoD):
Παρόμοια με την έμμεση δρομολόγηση-I του SRF.
Μόνη διαφορά είναι η άμεση προσπέλαση της NPDB
από το κέντρο μεταγωγής.
• Query on HLR release (QoHR)
Χρήση ΙΝ για εγκατάσταση κλήσης
• Σενάριο QoHR, με βάση το ΙΝ
NPDB HLR
MT2
HLR
VLR
LE GMSC GMSC MSC
Δίκτυο έναρξης Δίκτυο NRH Δίκτυο Δίκτυο τερματισμού

Σχόλια για τις λύσεις ΙΝ (1/2)

• Εάν ο καλούμενος αριθμός δεν είναι
μεταφερόμενος, τότε το κόστος της λύσης
QoHR είναι χαμηλότερο από εκείνο της OQoD.
• Εάν όμως ο καλούμενος έχει μεταφερθεί, τότε
η λύση OQoD παρέχει ελάχιστο κόστος.
Σχόλια για τις λύσεις ΙΝ (2/2)
• Η λύση OQoD απαιτεί από τη βάση NPDB να
κρατά όλους τους μεταφερόμενους αριθμούς.
Αντίθετα, στις άλλες δύο προσεγγίσεις η
NPDB του NRH χρειάζεται να κρατά μόνο τους
αριθμούς που εξήχθησαν από το NRH δίκτυο.
• Στην περίπτωση που ο αριθμός των
μεταφερθέντων αριθμών είναι σχετικά μικρός
(<30%), τότε η QoHR είναι η ενδεδειγμένη
λύση.
Το κόστος του ΜΝΡ (1/2)

• Κόστος αρχικής εγκατάστασης
– Ανάπτυξη συστήματος υποστήριξης ΜΝΡ
– Διαχείριση δικτύου
– Πληροφορία χρέωσης
– Συντήρηση
• Κόστος μεταφοράς συνδρομής του πελάτη
– Κλείσιμο παλαιού λογαριασμού
– Άνοιγμα νέου λογαρισμού
Το κόστος του ΜΝΡ (2/2)
• Κόστος δρομολόγησης
• Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι το κόστος πρέπει να
επιβαρύνει τον συνδρομητή που ζητά μεταφορά.
• Άλλοι υποστηρίζουν ότι το κόστος πρέπει να
επιβαρύνει όλους τους συνδρομητές, για δύο
βασικούς λόγους:
– Σε κάθε συνδρομητή παρέχεται η δυνατότητα
μεταφοράς.
– Αν το κόστος μεταφοράς είναι μεγάλο, θα αποτρέψει
τους συνδρομητές.
Κλήση που αρχίζει από κινητό

τερματικό
PLMN
(AcQ)
Κινητό προς σταθερό Κινητό προς κινητό
PSTN ΡLMN
(QoR) (AcQ)
B number B number B number B number

Non ported Ported Non ported Ported
No prefix Prefix 5xx000 Prefix 5xx Prefix 5xx
Κλήση που αρχίζει από σταθερό
τερματικό
PSTN
(QoR)
Σταθερό προς σταθερό Σταθερό προς κινητό
PSTN ΡLMN
(QoR) (AcQ)
B number B number B number B number

Non ported Ported Non ported Ported
No prefix Prefix 5xxyyy No prefix Prefix 5xx000
μετά από QoR μετά από QoR
Αιτήσεις και μεταφερθέντες αριθμοί

κινητής τηλεφωνίας
Αιτήσεις και μεταφερθέντες αριθμοί
σταθερής τηλεφωνίας

Συστήματα Κινητών Και Προσωπικών Επικοινωνιών Νικόλαος Πασσάς ΕΚΠΑ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Συστήματα Κινητών Και Προσωπικών Επικοινωνιών Νικόλαος Πασσάς ΕΚΠΑ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Συστήματα Κινητών και

Σκοπός του μαθήματος

Κινητές Επικοινωνίες στις αρχές του

Εικόνα 5. 1910: Ericsson & wife Hilda

Εικόνα 6. 1924: First mobile radio

Γενιές κινητών επικοινωνιών

Κινητά δίκτυα το 2014 (1/2)

Κινητά δίκτυα μέχρι το 2019 (1/2)

Exabytes per Month of Mobile Data

Growth of smart devices

Global mobile traffic

Internet of Things (IoT) (2/2)

ZigBee / IEEE Wireless Mesh with

Residential / Industrial / Commercial

Εικόνα 12. “Smart NRG logo”. Πηγή: http://gain.di.uoa.gr/smart-nrg/

Dense urban scenario

Υψηλός αριθμός λαθών (1/3)

Υψηλός αριθμός λαθών (3/3)

Περιορισμοί στη μετάδοση (1/2)

Δίκτυα χωρίς υποδομή (Ad Hoc)

Επανάληψη Τεχνικών Δικτύων

Τοπολογίες κινητών επικοινωνιών

To Μοντέλο αναφοράς OSI (2/2)

2 Παρουσίασης Κρυπτογράφηση, συμπίεση, μετατροπή δεδομένων

3 Συνόδου Αρχικοποίηση και έλεγχος διαφορετικών ροών ανά εφαρμογή

4 Μεταφοράς Έλεγχος ροής, έλεγχος λαθών, επαναμεταδόσεις από άκρο σε άκρο

5 Δικτύου Διευθυνσιοδότηση, δρομολόγηση πακέτων

6 Σύνδ. Δεδομέν. Έλεγχος πολλαπλής πρόσβασης, διόρθωση λαθών, …

7 Φυσικό Μετάδοση στο φυσικό μέσο, διαμόρφωση σήματος, επεξεργασία

Πραγματικό μονοπάτι μετάδοσης δεδομένων

Το μοντέλο αναφοράς TCP/IP

5 Session Δεν υπάρχει

Tα πρωτόκολλα στο μοντέλο OSI (2/3)

Βασικά Προβλήματα του IP σε

Λειτουργία TCP (1/6)

cwnd Εικόνα 32.

Λειτουργία TCP (3/6)

Λειτουργία TCP (5/6)

2. Τι σημαίνει «Best Effort»;

TTL protocol checksum

32 bit Destination IP address

Source Port Destination Port TCP/UDP

Σταθερές επικοινωνίες (1/2)

+30 210 7722530

Μονοσήμαντη σχέση χρήστη με συγκεκριμένο τερματικό.

Όχι μονοσήμαντη σχέση χρήστη με συγκεκριμένο τερματικό.

Κινητές και προσωπικές επικοινωνίες

Κινητές και προσωπικές επικοινωνίες

Οικουμενική κινητικότητα (2/2)

Περιοχές εφαρμογής (1/2)

Ασύρματη πρόσβαση σε μεγάλα

wireless local loop

Ασύρματη πρόσβαση σε μεγάλα

Κυψελωτά Συστήματα επικοινωνιών

Ασύρματα τοπικά δίκτυα (1/3)

Ασύρματα τοπικά δίκτυα (3/3)

Επίδραση της κινητικότητας στην εξέλιξη

Εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών

ISO/OSI ISDN GSM

• PTN (Personal Telecommunications number)

Ασύρματα τοπικά δίκτυα (2/3)

Basic service set (BSS)

Extended service set (ESS)

Σημείο πρόσβασης WLAN