Do deklinacji III należą rzeczowniki rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego mające różne zakończenia nominatiwu, w

genetiwie singularis zakończone na –is.

 Rzeczowniki rodzaju męskiego w nominatiwie kończą się na: -or, -os, -er, -es (nierównozgłoskowe)
 Rzeczowniki rodzaju żeńskiego w nominatiwie kończą się na: -as, -aus, -is, -es (równozgłoskowe), -s z poprzedzającą
spółgłoską, -do, -go, -io, -us (gen. -utis lub -udis)
 Rzeczowniki rodzaju nijakiego w nominatiwie kończą się na: -e, -al, -ar, -men, -ma, -ur, -us (genetiwus -oris lub -eris).

W deklinacji III występują trzy typy odmiany:

 spółgłoskowa,
 samogłoskowa,
 mieszana.

Uwaga: Rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego mają taką samą odmianę.

 Typ spółgłoskowy.
Według typu spółgłoskowego odmieniamy rzeczowniki rodzaju męskiego, żeńskiego i nijakiego. Są to rzeczowniki:

 nierównozgłoskowe z tematem na jedną spółgłoskę,

 następujące wyrazy (rodzina z pieskiem): pater, patris (ojciec); mater, matris (matka); frater, fratris (brat); senex,
senis (starzec); iuvenis, iuvenis (młodzieniec); canis, canis (pies); vates, vatis (wieszcz); parens, parentis / pl. parentes,
parentum (rodzic/rodzice).

Pamiętaj:  Rzeczowniki nierównozgłoskowe to te, które w nominatiwie i genetiwie singularis mają różną ilość sylab, np.:

 nominatiwus singularis: o-ra-tor  (3 sylaby), genetiwus singularis:  o-ra-to-ris (4 sylaby),

 nominatiwus singularis: mons (1 sylaba), genetiwus singularis: mon-tis (2 sylaby).

Temat na jedną spółgłoskę oznacza, że po odrzuceniu w genetiwie singularis zakończenia -is na końcu tematu pozostaje jedna
spółgłoska, np.

 orator, oratoris (mówca): temat orator- posiada na końcu jedną spółgłoskę (-r); orator należy do typu
spółgłoskowego,
 mons, montis (góra): temat mont- na końcu ma dwie spółgłoski (-nt); mons nie należy do typu spółgłoskowego.
 Typ samogłoskowy.
Według typu samogłoskowego odmieniamy rzeczowniki rodzaju nijakiego zakończone w nominatiwie sinularis na:
-e np. mare, maris (morze),
-al np. animal, animalis (zwierzę),
-ar np. exemplar, exemplaris (przykład).

Uwaga:
Według typu samogłoskowego odmieniamy również będące rodzaju żeńskiego:
-terminy naukowe pochodzące z języka greckiego zakończone na -asis, -esis, -isis, -osis, -ysis,
-nazwy własne miast i rzek zakończone na -is, np. Neapolis, Tiberis
-rzeczowniki: turris, turris (wieża); puppis, puppis (rufa),
-rzeczownik vis (siła): nom. sing. vis, acc. sing. vim, abl. sing. vi, nom. plur. vires.
Rzeczowniki te w akuzatiwie singularis mają końcówkę -im (zakończenie -in pojawia się w wyrazach pochodzenia
greckiego), w nominatiwie, akuzatiwie i wokatiwie pluralis kończą się na -es.

Typ mieszany.
Według typu mieszanego odmieniamy rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego. Są to rzeczowniki:
-równozgłoskowe zakończone w nominatiwie singularis na -is, -es,
-nierównozgłoskowe z tematem na dwie spółgłoski.

Uwaga: Rzeczowniki równozgłoskowe mają w nominatiwie i genetiwie singularis tę samą ilość sylab, np. nominativus
singularis ci-vis (2 sylaby), genetivus singularis ci-vis (2 sylaby).

O temacie na dwie spółgłoski mówimy wtedy, gdy po odrzuceniu zakończenia -is w genetiwie singularis na końcu zostają dwie
spółgłoski, np. dens, dentis (ząb): temat dent- posiada na końcu dwie spółgłoski (-nt).

Uwaga: Według typu mieszanego odmieniamy cztery rzeczowniki rodzaju nijakiego: cor, cordis (serce), mel, mellis (miód), lac,
lactis (mleko), fel, fellis (żółć).
Rzeczowniki te akuzatiwus singularis mają równy nominatiwowi, natomiast w nominatiwie, akuzatiwie i wokatiwie pluralis
mają zakończenie -a.

Deklinacja III - przymiotniki

Według deklinacji III odmieniamy przymiotniki zakończone w nominatiwie singularis na:
-er, -is, -e, np. celeber, celebris, celebrę,
-is, -e, np. facilis, facile,
-s, np. sapiens.

Uwaga: Przymiotniki deklinacji III ze względu na formę podstawową dzielą się na:

 przymiotniki o trzech zakończeniach mianownika (-er, -is, -e),
 przymiotniki o dwóch zakończeniach (-is, -e),
 przymiotniki o jednym zakończeniu (-s).

Zakończenie -s może łączyć się z poprzedzającą głoską k lub g i być zapisywane literą -x, np. felix.
Temat przymiotnika ustalamy odrzucając zakończenia mianownika w rodzaju żeńskim. W przypadku przymiotników deklinacji
III zakończonych na -s, których forma podstawowa składa się z nominatiwu i genetiwu singularis, temat ustalamy odrzucając
zakończenie genetiwu.
Przymiotniki deklinacji III odmieniamy według typu samogłoskowego:

Pamiętaj: Przymiotniki: vetus veteris (dawny), pauper, pauperis (ubogi), dives, divitis (bogaty), princeps, principis (pierwszy)
odmienia się według typu spółgłoskowego.
Przymiotniki te w ablatiwie singularis mają zakończenie -e, w genetiwie pluralis -um, natomiast rodzaj nijaki w nominatiwie,
akuzatiwie i wokatiwie pluralis kończą się na -a.