fd

YATALAK HASTA VE
AİLELERİNE
PSİKOLOJİK DESTEK
Sevgili Hemşehrilerim,
İstanbul Büyükşehir Belediyesi olarak bünyemize
bağlı kurum ve kuruluşlarımızla birlikte “Engelsiz
bir İstanbul” için çalışıyoruz. Engelli vatandaşlarımızın
daha iyi, daha konforlu ve daha güvenli bir şehirde
yaşaması için yatırımlar yapıyoruz. Merkezlerimizde;
bilinçlendirme, yönlendirme, danışmanlık, sosyal
ve mesleki iyileştirme hizmetleri veriyoruz.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Engelliler Müdürlüğü

ile birlikte engelli bireylere yönelik sağlıktan
manevi bakıma, spordan kültüre, ulaşımdan
istihdama kadar pek çok alanda hizmet sunuyoruz.
Yaptığımız her yatırımda engelli vatandaşlarımızın
refahını göz önünde bulunduruyor; yatırım ve
hizmetlerimizi bu yönde gerçekleştiriyoruz. Engelleri
birlikte aşarak, engelli vatandaşlarımızın geleceğe
umutla bakmasını ve onların toplumsal hayata
katılımını artırmayı hedefliyoruz.

Hayatınızı güzelleştirmek ve sizlere hizmet

etmek için bütün gücümüzle, bütün enerjimizle
çalışmaya ve üretmeye devam edeceğiz. El ele
verdiğimizde aşılmayacak hiçbir engel yoktur…
 Bilgi ve birikimleriyle bu çalışmanın
oluşturulmasına büyük katkı sağlayan
Sayın Prof. Dr. Işın Baral Kulaksızoğ-
lu’na teşekkürlerimizi sunarız.
YATALAK HASTA VE
AİLELERİNE
PSİKOLOJİK DESTEK
 YATALAK HASTA VE AİLELERİNE
PSİKOLOJİK DESTEK
İçindekiler

GENEL BİLGİLER
Yatalak Hasta ve Engellilik

EĞİTİM
Evde Eğitim

AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER

Yarı Bağımlı Yatalak Hastalar İçin Öneriler
Tam Bağımlı Yatalak Hastalar İçin Öneriler
Yetişkin Hastalarla İletişim Önerileri
Çocuk Hastalarla İletişim Önerileri
Tam Bağımlı ve Yarı Bağımlı Yatalak Hasta ve
Aileleri İçin Stresle Baş Etme Yöntemleri

EK BİLGİLER
Evde Bakım Hizmeti Uygulaması
Deprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapılması
Gerekenler
Engellinin Hakları
Yatalak Hasta ve Engellilere Hizmet Veren Kurumlar

Yatalak Hasta İle İlgili Web Siteleri

Yatalak Hasta Konulu Filmler
Yatalak Hasta Konulu Kitaplar

KAYNAKÇA

6
GENEL BİLGİLER

Yatalak Hasta ve Engellilik

Kısmi Bağımlı: Bir kas veya kas grubunu uyaran

sinir merkezlerinin veya sinir liflerinin tahrip olması
sonucu iskelet kaslarının kısmen işlevini yitirmesi
durumudur. Bu hastalar kısmi olarak hareket
edebilirler ve ihtiyaçlarını kısmen karşılayabilirler.
Tam Bağımlı: Bir kas veya kas grubunu uyaran
sinir merkezlerinin veya sinir liflerinin tahrip
olması sonucu iskelet kaslarının tamamen işlevini
yitirmesi durumudur. Bu tür hastalar neredeyse
hiçbir ihtiyaçlarını kendi başlarına karşılayamazlar.

Beslenme

Vücuda ısı ve enerji sağlamak, dokuların yapımı

ve yenilenmesini sağlamak, tüm metabolik
süreçleri düzenlemek, bağışıklık sisteminin
sağlıklı çalışmasını sağlamak ve diğer yaşamsal
işlevlerin sürdürülebilmesi için zorunludur. Aksi
halde enerji ihtiyacı karşılanamayacağından kilo
kaybı, kaslarda ve dokularda yetersizlik veya
kayıp yaşanmakta; ileri aşamada ise bilinç yitimine
varan tablolar oluşabilmektedir.

Beslenmede protein, yağ ve karbonhidrat

dengesi kadar sıvı ve mineral dengesi de
gözetilmelidir. Bilinçli ve yutma işlevi bozuk
olmayan hastalarda beslenme normal
insanlardakinden farklılık göstermez.

• Ağızdan besleme; sık aralıklarla, azar azar,

çiğnemesi ve yutması kolay olan yiyeceklerle
yapılmalıdır. Sakıncası yoksa hastaya günde 1,5-2
litre sıvı vermeye çalışın.
• Beslenme için özel mamalar da bulunmaktadır.
Bununla ilgili doktorunuzdan mutlaka yardım
alınız.
• Akdeniz tipi beslenme hakkında da çeşitli
kaynaklardan bilgi edininiz.
• Hasta hareket etmediği için metabolizma
hızı azalacaktır, yani yiyecekleri yakma hızı
7
 azalacaktır. Hastanın eski günlerinde yediği kadar
verirsek hızla kilo alacaktır. Bunun için mutlaka
hastanın günlük ne kadar kalori ihtiyacının
olduğunu bilmek gerekir. Bu da diyet uzmanı
yardımı ile hesaplanmalıdır. Hastanın yemek
listesi hazırlanırken mutlaka bir diyetisyenden
yardım alınmalıdır.
• Yiyeceklerin yumuşaması için her lokmasında
küçük bir yudum su verebilirsiniz.
• Hasta yarı katı yiyecekleri yiyemiyorsa bu
yiyecekleri mutfak robotunuzdan geçirip püre
haline getirerek yedirebilirsiniz.

Eğer hastada yutma güçlüğü varsa:

• Yutma güçlüğü inatçı ise ve nedeni bilinmiyorsa

bir kulak burun boğaz uzmanıyla görüşülmelidir.
Eğer yutma güçlüğü felç ve ilerleyici nörolojik
hastalıklara bağlı ise bir nörolog tarafından
değerlendirilmelidir.
• Hasta hazmı kolay olan yiyeceklerle sık
aralıklarla az miktarda beslenmelidir.
• Uyku vaktinden önceki üç saat boyunca yemek
yemekten kaçınılmalıdır.
• Geceleri hastanın yattığı yatağın başı
yükseltilmelidir.
• Eğer bunlar yardımcı olmazsa yemekler
arasında ve uyku vaktinden önce asit giderici
kullanmak hastanın rahatlamasına yardımcı
olabilir.

Oda Düzeni Kişisel Bakım ve Hijyen

• Kişinin rahat hareket edebileceği düzenli bir

odasının olmasına özen gösterin.
• Odada gece lambası bulundurun.
• Hastanın odasına sizi çağırabileceği bir zil
koyunuz.
• Hasta yatağının bir tarafını duvara dayamaya
veya iki tarafına da korkuluk koymaya dikkat ediniz.
• Yatakta sık çarşaf değişimi yapınız ve sık sık
yatağı havalandırınız.
• Çevresi ile ilişkilerini sürdürebilecek bir oda
düzeni oluşturunuz.
8
• Hastanın yattığı odanın duvarlarının aydınlık
bir renk olması ve güneş almasına dikkat ediniz.
• Hastanın odasında eğer takip edebiliyorsa
radyo, televizyon vb. koyunuz. Sosyalleşmesi
için hastayı; TV, gazete, radyo gibi iletişim
kanallarına yönlendiriniz. Eğer takip edemiyorsa,
odasında saat ve takvim bulundurunuz. Gün, ay,
yıl gibi çeşitli vakitleri hastaya hatırlatınız.
• Özellikle de kısmi yatalak hastalar için gece ya
da gündüz hastanın düşmesini engellemek için
odada halı bulundurmayınız.
• Eğer hasta yarı bağımlı ise hastadan izin alarak
koşulları oluşturup düzenli bir şekilde banyo yapması
sağlayınız.
• Ağız bakımına özen gösteriniz. Yemeklerden
sonra dişlerini fırçalamasını sağlayınız.
• Dudaklarında kuruma varsa vazelin sürebilirsiniz.
• Hastaların derisine kesinlikle alkol veya kolonya
sürmeyiniz ve bunlarla hastaya masaj yapılmayınız.
Islak sabunlu bezle silebilirsiniz, ancak masaj
yapılacaksa nemlendiricili krem tercih ediniz.
• Tırnakların düzenli kesilmesi ve ellerin sık
silinmesini sağlayınız.
• Vücut ve saç banyosu yaptırın ve günlük bakım
ihtiyaçlarını karşılayın.
• Hastanın derisini daima temiz ve kuru tutmaya
özen gösteriniz.
• Hastada alışılmadık bir kokuyla karşılaşırsanız
mutlaka bir doktora başvurunuz.

Ağız ve diş temizliği:

• Ağız bakımında amaç ağız içi bütünlüğünü

korumak olmalıdır.
• Ağız bakımında kullanabileceğiniz solüsyonları
hazır alabilir veya evde kendiniz hazırlayabilirsiniz.

Hazır alınan solüsyonlar:

• Ucunda sünger olan çubuklar ve temizleme

solüsyonundan oluşan setler
• Antimikrobiyal gargara solüsyonları ( mikrop
kırıcı solüsyonlar)
Evde hazırlanabilecek solüsyonlar:
9
 • Ağız temizleme solüsyonları
• 500 ml suya yarım çay kaşığı tuz
• 500 ml suya yarım çay kaşığı karbonat
• Ağız temizliği için küçük bir kaşığın üzerine
temiz, yumuşak gazlı bir bez sarılır veya hazır
temizleme çubukları hazırlanan solüsyona batırılır.
• Önce dişler, sonra sırayla diş etleri, yanak içleri,
dil, dilin altı fazla bastırmadan silinir.
• Ağız temizliği için ağzı günde 4 defa karbonatlı
suyla veya tuzlu suyla temizlenir.

EĞİTİM

Evde Eğitim

Zorunlu öğrenim çağındaki özel eğitime ihtiyacı

olan bireyler sağlık problemleri nedeniyle kayıtlı
oldukları örgün eğitim kurumuna devam
edemeyebilirler. Bu koşullarda öğrenciler
bağlı bulundukları eğitim kurumu tarafından
görevlendirilen öğretmenler aracılığıyla
bireysel eğitim programıyla desteklenen ders
müfredatlarını evlerinde veya bulundukları
hastanede alabilirler. Bireyin eğitim hizmetinde bir
örgün eğitim kurumundan doğrudan yararlanıp
yararlanamayacağı fiziksel, sosyal ve ekonomik
yönden değerlendirilerek karar verilir.
Evde veya hastanede eğitim hizmetinden
yararlanan bireylere, kayıtlı bulunduğu okulda
uygulanan öğretim programları uygulanır. Ancak
Bireysel Eğitim Programı (BEP) geliştirme
birimince, bu programlara dayalı olarak
bireyin eğitim performansına göre, ihtiyaç
duyduğu alanlarda Bireysel Eğitim Programı
(BEP) hazırlanır ve bu program görevlendirilen
öğretmen tarafından verilir.

Bireyin sağlık durumu, gelişimi ve yeterlilikleri

sürekli değerlendirilir ve buna göre eğitim
sürecinde değişiklik ve düzenleme yapılır.
Bireylerin başarılarının değerlendirilmesi, kayıtlı
bulunduğu okuldaki diğer öğrenciler gibi
yapılır. Ancak başarının değerlendirilmesinde
bireyin özelliği, engel durumu ve sağlık durumu
10
dikkate alınarak değerlendirme şekli, yöntem
ve tekniklerinde öğretmen tarafından gerekli
değişiklikler yapılır. Öğrenciler okutulmayan
derslerden muaf tutulurlar. Bireylerin başarı
değerlendirme sonuçları öğretmenler tarafından,
öğrencinin kayıtlı bulunduğu okul idaresine not
çizelgeleri esas alınarak bildirilir. Sınıf geçme
ve diğer işlemler, kayıtlı olunan okul idaresi
tarafından yürütülür. Evde eğitim süresince
öğrenciler okulunda devamsız sayılmaz.

AİLE VE SOSYAL ÇEVREYE ÖNERİLER

Yarı Bağımlı Yatalak Hastalar İçin Öneriler

Egzersizler

• Egzersiz kişiyi hareketsizliğin olumsuz

etkilerinden korumak ve egzersizin tedavi edici
özelliğini ortaya çıkarmak için yapılır.
• Yarı bağımlı hastada ise kaslar ve eklemler aktif
olarak da çalıştırılmalıdır. Aktif hareket ve pasif
esnetme kas ve kemik erimesini engelleyecek,
eklem açıklığının kaybı ve kireçlenme ile ilgili
gidişi durduracaktır.
• Bir başkasının yardımı olmaksızın kişinin kendi
kendine yaptığı hareketlere aktif egzersiz denir.
Amaç hareketliliği korumaktır.
• Hareketsizliğe bağlı olarak kuvvetsizlik, sırt
ağrıları, kas zayıflığı, kemik erimesi, kemiklerde
kolayca kırıklar oluşabilir.
Fizyoterapistlerle görüşüp uygun egzersiz
programı alınarak uygulanmalıdır.

11
 Tam Bağımlı Yatalak Hastalar İçin Öneriler

Günlük Bakım

Göz bakımı ve Temizliği:

• Hastanın yüzü ıslak bir havlu ile sabah ve akşamları

mutlaka silinmelidir.
• Önceden kaynatılıp soğutulmuş suyla, temiz
pamuklu bezi ıslatarak fazla bastırmadan göz içten
dış kısma doğru silinmelidir.
• Diğer göz için de bu işlem aynı şekilde
uygulanmalıdır.

Kulak temizliği:

• Kulak, işitme yolunun gözle görünen bölümüne

kadar yağlı pamuklu kulak temizleme çubuğu ile
temizlenmelidir.
• Aynı işlem diğer kulak için de uygulanmalıdır.
• Kulak kepçesi içten dışarı doğru temizlenmelidir.
• Son olarak tampon ile kulağın arkasını
temizlenmelidir.

Yatak Yaralarının Önlenmesi

Deri ve deri altı kemikte bulunan bölgelerde

aşırı ve uzun süreli bası sonucu dokularda tahriş
oluşmasına bağlı oluşan yaraya dekübit (yatak
yarası ) denir. Yatağa bağımlı hastalarda, özellikle
fazla kilolu (obez) olanlarda, sürekli yatmaya bağlı
olarak yatak yarası daha çabuk oluşur.

Yatak yarası oluşabilecek yerler:

• Kulaklar
• Başın arka kemik kısmı
• Omuzlar ve dirsekler
• Kürek kemiği
• Kuyruk sokumu ve kalça kemiği
• Topuklar

Yatak yarasının oluşum evreleri:

12
 • Deride cilt bütünlüğünün bozulması, kızarıklık,
ağrı, hassasiyet,
• Deride yüzeysel yaralar, ağrı, hassasiyet,
• Deri altı yağ dokusu, kas veya kemiğe ilerleyen
derin yaralar ve ateş,
• Kemik, eklem veya vücut boşluklarına ilerleyen
yara ve ateş,
• Eklemlere kadar yayılan yara; enfeksiyon, ateş,
akıntı, koku yapar.
Yatak yarasının bakımı:
• Havalı yatak kullanınız. Yatan hastanın
vücudunda yatak yaralarının oluşmasını
engelleyen yardımcı ürün, hastanın rahat etmesini
sağlar ve alt kısımlarında oluşacak olan yatak
yaralarını engeller.
• 2 saatte bir pozisyon değiştirmesine yardımcı
olunuz.
• Yatak çarşaflarının kırışıksız olmasına dikkat
ediniz.
• Yatak çarşafları sık sık değiştiriniz.
• Cildin kuru ve temiz olmasına dikkat ediniz.
• Oda sıcaklığını dengede tutunuz. Aşırı sıcak ya
da soğuk bir oda hastaya zarar verebilir.
• Yaraları alkol veya kolonya ile silmeyiniz.
• Hassas ve kuru cilde masaj yapmayınız.

Egzersizler

Bir başkasının yardımı ile yapılan hareketlere

pasif egzersiz denir. Amaç, eklemin hareketliliğini
korumaktır.

13
 Egzersiz yaparken:

• Ekstremiteleri (kol ve bacaklar) destekleyin ve

eklemlerden tutunuz.
• Tüm hareketleri hastayı yormayacak şekilde
yavaş ve düzgün bir şekilde yaptırınız.
• Eklemleri zorlamayın ve ağrı olduğunda
egzersize son veriniz.
• Eklem hareketlerini, ekstremiteleri
(kol ve bacakları) açma-kapama, vücuda
yaklaştırma –uzaklaştırma şeklinde yaptırınız.
Sıklıkla Kullanılan Yatak İçi Pozisyonlar

Tüm pozisyonlarda amaç vücut bölümlerini

anatomik pozisyonda tutmaktır. Bunun için
verilen pozisyona göre boyun, bel, diz, kol
ve bileklerin altı yastık, havlu gibi araçlarla
desteklenmelidir.

Sırt üstü yatış pozisyonu:

• Hastayı sırtüstü yatırınız.

• Boyun ve bel omurları ile dizlerinin altını yastık
veya havlu ile destekleyiniz.
• Baldır altına bir yastık koyarak, topukları yatak
yarası riskinden koruyunuz.
• Yüzükoyun pozisyon rahat uyku pozisyonudur.
Genellikle kalça kemiği yaralarında bu pozisyonu
uygulayınız. Diz altı ve kadınlarda göğsün altı
yastıkla destekleyiniz.

Dik oturur pozisyon: Beslenme için uygun bir

pozisyondur.

• Yatak başucunu 45 -70 derece arasında

kaldırınız.
• Yastıkla destekleyerek vücudun üst kısmını
oturur hale getiriniz.

Yan yatış pozisyonu:

• Hastayı yan olarak yatırınız.

• Alttaki bacak ve kalçayı dizden hafif bükünüz
(20 derece).
14
 • Üstteki bacağı biraz daha fazla büküp (35
derece), sırtı yastıkla destekleyiniz.

Dışkı Kontrolü:

• Devamlı yatan hastalarda dışkılama alışkanlığı

değişebilir; hastanın dışkısının
rengine, kıvamına ve sıklığına dikkat ediniz.
• Her sabah verilecek bir bardak ılık su, kuru erik
veya kayısı suyu kabızlığı önlemede etkili olacaktır.

İdrar Problemleri Önleme:

• Makat ve çevresi üzerine sıcak termofor

koyunuz.
• Musluk açılıp hastaya su sesi dinletebilirsiniz.
• Hasta hala idrarını yapamıyorsa doktora
başvurunuz.

Böbrek Taşı Oluşumunu Önleme:

• Hastanın düzenli sıvı alımını takip ediniz.

• Yatakta aktif ve pasif egzersizler yaptırınız.
• Enfeksiyon riskine karşı, mümkün olduğu kadar,
hastaya idrar sondası taktırmaktan kaçınınız.
• Diyet ve ilaçlar kullanılabilirsiniz. Hastalığı özel
diyet gerektiriyorsa ( diyabet, kalp hastalığı vb.)
titizlikle uygulayınız; ilaçları düzenli ve gerektiği
gibi veriniz.

Yetişkin Hastalarla İletişim Önerileri

• Hastanızla sürekli iletişim halinde bulunmaya

çalışın.
• Gülümseyerek, dokunarak hastaya duyduğunuz
sevgiyi ve ilgiyi gösteriniz.
• Hastaya dokunmadan önce mutlaka ondan izin
isteyin ve onun yapabileceği hareketlerde ona
destek olun.
• Ona zaman ayırın. Belli aralıklarla ya da
mümkünse sıkça bir arada olmaya çalışın.
• Hastada anormal davranışlar gözlemlediğinizde
(aşırı durgunluk, saldırgan tutumlar vb.) psikiyatrist
veya nöroloji uzmanlarından yardım alınız.
15
 Çocuk Hastalarla İletişim Önerileri

• Ona zaman ayırın ve yatalak olarak kendini

geliştirebileceği faaliyetler üretmeye çalışın.
• Çocuğu yatağında yalnız bırakmamaya çalışın.
• Çocuğun oynayabileceği türden oyunlar
oynayın.
Tam Bağımlı ve Yarı Bağımlı Yatalak Hasta ve
Aileleri İçin Stresle Baş Etme Yöntemleri

Stres, İnsanların çeşitli sıkıntılı durumlar karşısında

hem bedensel hem de ruhsal dengesinin
bozulmasıdır. Stresin başlangıcında bireyler
kendilerinde bedensel ve psikolojik birtakım
değişimler gözlemler. Bedensel olarak baş ağrısı,
terleme, kalp atışlarının hızlanması, nefes darlığı
gibi; psikolojik olarak yapılan işe konsantre
olamama, aşırı tedirginlik hissi, sürekli olumsuz
şeyler düşünme gibi değişimler yaşanır.
Yaşam içerisinde insanların stres yaşamasını
etkileyen çok fazla faktör bulunmaktadır. Bunlar;
sevdiğimiz insanlardan ayrılma, istenilen
başarıların elde edilememesi, bireyin kendisine
karşı güvensizliği, iş ortamında insanlar arası
ilişkilerde yaşanılan olumsuz deneyimler olabilir.
Yatan hasta olmak ya da bakım veren olmak
da beraberinde birçok stres yaşantısını getirir.
Bunlarlabaş edebilmek için birtakım ipuçları şöyle
sıralanabilir:

• Stresle başa çıkmada öncelikle kişinin bir

stres altında olduğunu hissetmesi ve bununla
mücadele etmesi gerektiğinin farkında olması
gerekir.
• Stresle beraber insan vücudundaki kaslarda
bir gerilim baş gösterir. Bu gerilimi ortadan
kaldırabilme sürecinde düzenli olarak egzersiz
ve spor yapmak faydalı olacaktır.
• Stres uyandıran durumları hiç kimseyle
paylaşmamak mevcut stresimizi bir kat daha
artıracaktır. Bu nedenle çevremizde bulunan,
kendimize yakın hissettiğimiz kişilerle
yaşadıklarımızı paylaşmak fayda sağlayacaktır.
• Stresle baş etme sürecinde düzenli gece
16
uykusu uyumak sizi yenileyecek, güne enerjik bir
şekilde başlamanızı sağlayacaktır.
• Kendinize yeni yeni hobiler edinin. Kitap
okuyabilir, müzik dinleyebilirsiniz (Bu müziklerin
içinizi karartmayan türden olmasına özen
gösterin.).
• Olumlu ve güzel şeyler düşünmeye çalışın. Şunu
unutmayın ki, nasıl düşünürseniz öyle
hisseder ve öyle davranırsınız.
• Kendinize vakit ayırın. Kendinizi ne kadar iyi
hissederseniz, hastanıza da o ölçüde iyi bakım
sağlayabilirsiniz.
• Hasta bakımı sizi yorabilir. Diğer aile
fertlerinden destek isteyin. Aile fertlerinden
destek alamıyorsanız gündüz bakım evlerinden
ya da evde bakım hizmeti veren servislerden
faydalanabilirsiniz.
• Kendinizi yorgun ve çökkün hissettiğiniz, bu
duygularla baş edemediğiniz dönemler olabilir.
Bu dönemlerde mutlaka profesyonel destek alın.

17
 EK BİLGİLER

Evde Bakım Hizmeti Uygulaması

• Sağlık ve Sosyal Ön Değerlendirme

• Doktor Değerlendirmesi
• Evde Fizyoterapi Uygulaması
• Evde Psikolojik Danışmanlık Hizmeti
• Ev Destek Hizmetleri

Daha fazla bilgi için inceleyebilirsiniz: http://www.

ibb.gov.tr/sites/SaglikVeSosyalHizmetler

Evde bakım aylığına hak kazanmak için başlıca

şu
3 şart aranmaktadır:

1.Ağır engelli olduğunu belirten sağlık kurulu

raporu
2.Bakıma muhtaçlık kriterinin olması
3.Gelir kriterlerinin uygun olması

Daha fazla bilgi için inceleyebilirsiniz:

http://www.istanbulsaglik.gov.tr

Deprem ve Benzeri Acil Durumlarda Yapıl-

ması Gerekenler

Yatan hastaların kendi kendilerine hareket imkânı

kısıtlı olduğu için kendisinin ne yapacağından
ziyade ona bakım verenlerin ve çevresinde
olanların ne yapacağı önemlidir.
Depremden önce yapılması gereken en önemli
şey hastanın bulunduğu oda içerisinde
yapı ünitelerinin duvara sabitlenmesidir. Bu
şekilde bu yapıların hastanın üzerine düşmesi
engellenecektir.

Yarı bağımlı kişinin, kendini koruyup

koruyamayacağına dair önceden bir plan
hazırlaması ve bu konu üzerinde zihinsel bir
tatbikat yapması gerekir. Eğer bu kişi depremde
tek başınaysa, önceden hazırladığı plana uygun
şekilde kendini korumalıdır. Deprem anında
18
bulunduğu yerin fiziksel özelliklerine ve kendi
engellilik durumuna göre bir pozisyon alarak
vücudunu korumalıdır. Burada en önemli konu,
kişinin paniğe kapılmamasıdır.

Eğer bu kişi yaşam destek ünitesine bağlıysa ve

hiç hareket edemiyorsa çevresindeki kişilerin
yardımına ihtiyaç duyacaktır. Bu durumdaki bir
kişinin, deprem anını en az zararla geçirebilmesi
için yaşam destek cihazlarının önceden sabitlenmiş
olması gerekmektedir.

19
 Engellinin Hakları

• Engellilere tanınan hak ve hizmetlerden

yararlanabilmek için öncelikle engellilik
durumunuzun ve engel oranınızın belirtildiği
sağlık kurulu raporunu almanız gerekmektedir.
• İndirimli ya da ücretsiz şehir içi otobüs, vapur,
yolcu treni, su faturası vb. belediye hizmetlerinden
faydalanabilmek için bulunduğunuz ilin ilgili
belediye birimine başvurabilirsiniz.
• Milli parklardan, devlet tiyatrolarından, Kültür
ve Turizm Bakanlığına bağlı müzelerden ve ören
yerlerinden ücretsiz yararlanabilirsiniz.
• Başarılı ve ihtiyaç sahibi engelli üniversite
öğrencilerine Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar
Kurumu tarafından öncelikli olarak öğrenim
kredisi ve katkı kredisi verilmekte, yurt tahsisi
yapılmaktadır.
• Engellilere sağlanan vergi avantajlarından
faydalanabilirsiniz (emlak vergisi, gelir vergisi,
gümrük vergisi, özel tüketim vergisi, motorlu
taşıtlar vergisi ve katma değer vergisi).
• Haklarınız ve sunulan hizmetlerle ilgili daha detaylı
bilgi için çağrı merkezimiz olarak çalışan ALO 153’ü
arayıp ilgili servislere ulaşabilir ve ilk bilgileri bu
şekilde alabilirsiniz.
• ALO 183 Engelli Danışma Hattını kullanarak
da sizin için en doğru ve güvenilir bilgiye
ulaşabilirsiniz.

20
Yatalak Hasta ve Engellilere Hizmet Veren
Kurumlar

• Aile Ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli Ve

Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü
• İstanbul Büyükşehir Belediyesi

Yatalak Hasta Konulu Filmler

The Intouchables/ Can Dostum (2011)

Big Fish/ Büyük Balık (2003)
Lorenzonun Yağı (1992)

Yatalak Hasta Konulu Kitaplar

“Görüşler” Yazar: Zeynep Kocasinan

“Petey” Yazar: Ben Mikaelsen

21
 KAYNAKÇA

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü: http://www.

istanbulsaglik.gov.tr/index.asp adresinden alındı
(Erişim tarihi: 10.02.2017).

Engelliler İçin Depremde İlk 72 Saat. (2011).

T.C. Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi
Başkanlığı: https://www.afad.gov.tr/Dokuman/
TR/13-201209281508-ilk72saatengelliler.pdf
adresinden alındı (Erişim tarihi: 10.02.2017).

Evde Bakım Hizmeti Nedir? (tarih yok). İstanbul

Büyükşehir Belediyesi Sağlık Hizmetleri: http://
www.ibb.gov.tr/sites/SaglikVeSosyalHizmetler/
evdesaglik/Pages/AnaSayfa.aspx adresinden
alındı (Erişim tarihi: 10.02.2017).

Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetme-

lik. (tarih yok). Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel
Müdürlüğü: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx-
?MevzuatKod=7.5.7542&MevzuatIliski=0&sourceX-
mlSearch=evde%20bak%C4%B1m adresinden alındı
(Erişim tarihi: 10.02.2017).

Stres ve Stresle Başa Çıkma Yolları. (2013, 01 28).

T.C. Milli Eğitim Bakanlığı: http://mebk12.meb.
gov.tr/meb_iys_dosyalar/32/04/706061/icerikler/
stres-ve-stresle-basa-cikma-yollari_303210.html
adresinden alındı (Erişim tarihi: 10.02.2017).

22
23
 İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ
SAĞLIK DAİRE BAŞKANLIĞI
ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜ

AVRUPA YAKASI
İLETİŞİM BİLGİLERİ

ENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜ
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah.
Yeniyol Zarif Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 449 96 61
Fax: 0212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ENGELLİLER YAZ KAMPI

Üst Giriş: Yeşilköy Mah. Halkalı Cad.
No: 69 PK: 34149 (Çiroz Halk Pazarı
Arkası) Yeşilköy / Bakırköy
Alt Giriş: Yeşilköy Mah. Kazım Silivrili Sok.
No: 36/1 PK: 34149 Yeşilköy / Bakırköy
Tel: 0 212 573 79 33 - 0 212 573 79 22 -
0 212 449 97 85 Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

BAYRAMPAŞA ENGELLİLER MERKEZİ

Muratpaşa Mah. Rami Kışla Cad.
No:161 PK: 34040 Bayrampaşa
(Topçular Haseki Polikliniği Yanı)
Tel: 0 212 449 97 11 – 0 212 449 97 12
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

BAHÇELİEVLER ENGELLİLER MERKEZİ

Kocasinan Mah. Kandil Sk. No: 9 Kat:2
Arif Emre Kültür Merkezi Bahçelievler
0 212 449 97 44 – 0212 449 96 83
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

24
 BEYLİKDÜZÜ ENGELLİLER MERKEZİ
Büyükşehir Mah. Atatürk Bul. No: 30 Beylikdüzü
(Beylikdüzü Kültür Merkezi Karşısı)
Tel: 0 212 449 97 70-0212 449 97 77
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

BEYOĞLU ENGELLİLER MERKEZİ

Hacı Mimi Mah. Karabaş Mektebi Sok.
No:24 PK: 34425 Tophane/Beyoğlu
Tel: 0 212 449 96 80
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

BÜYÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİ

Dizdariye Mah. Enver Paşa Cad. Özcan İş
Merkezi No: 24 Büyükçekmece
(Büyükçekmece Kaymakamlığı Karşısı)
Tel: 0 212 449 96 87 – 0 212 449 97 62
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ESENLER ENGELLİLER MERKEZİ

Nine Hatun Mah. İnönü Cad.
No:17/3 Dörtyol Meydanı / Esenler
Tel: 0 212 449 97 38 – 0 212 449 96 84
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ESENYURT ENGELLİLER MERKEZİ

Atatürk Mah. Adnan Kahveci Bul-
varı No:27/33 PK:34500 Esenyurt (Prof.
Dr. Necmettin ERBAKAN Parkı içinde)
Tel: 0212 449 97 17
Fax:0212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

25
 FATİH OTİZM MERKEZİ
Karagümrük Mah. Zeynel Ağa Sok.
No:14 PK: 34091 Fatih
(Fatih Mimar Sinan Stadı Üstü)
Tel: 0 212 449 96 59 – 0 212 449 97 32
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

GAZİOSMANPAŞA ENGELLİLER MERKEZİ

Merkez Mah. Cumhuriyet Meydanı
No:20 Gaziosmanpaşa
(Gaziosmanpaşa Belediyesi Nikah Salonu Arkası)
Tel: 0 212 449 97 34 – 0 212 449 96 86
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

KAĞITHANE ENGELLİLER MERKEZİ

Gürsel Mah.Eski Beşiktaş Cd. No:3
(Gürsel mah.konağı) PK:34400 Kağıthane
Tel: 0 212 449 96 81 – 0 212 449 97 41
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

KÜÇÜKÇEKMECE ENGELLİLER MERKEZİ

Tevfikbey Mah. Halkalı Cad.
No:148 PK: 34303 Küçükçekmece
Tel: 0 212 449 96 95 – 0 212 449 96 85
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

SİLİVRİ ENGELLİLER MERKEZİ

Yeni Mah. Nedim Beyazgül Sok. No: 9/A Silivri
(Silivri Devlet Hastanesi Acil Karşısı)
Tel: 0 212 449 97 63 - 0 212 449 97 04
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

26
 SULTANGAZİ ENGELLİLER MERKEZİ
Esentepe Mah. C1 Cad. NO:2
Sultangazi / İSTANBUL
(Hoca Ahmet Yesevi Kültür Merkezi)
Tel: 0 212 449 96 73 - 0 212 449 97 96
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ŞÜKRÜ SÜRMEN BAĞIMSIZ

YAŞAM AKADEMİSİ
Yeşilköy Mah. Halkalı Cad. No: 69 PK: 34149
(Çiroz Halk Pazarı Arkası) Yeşilköy / Bakırköy
Tel: 0 212 449 96 62 – 0 212 449 97 95
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

AVRUPA YAKASI
İRTİBAT BÜROSU
İLETİŞİM BİLGİLERİ

BAHÇELİEVLER ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Şirinevler Mah. Barbaros Cad. No: 9 Bahçelievler
(Bahçelievler Belediye Binası)
Tel: 0 212 484 38 00 – 2461- 2463
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

EYÜP ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Düğmeciler Mah. Düğmeciler Cad. No:19 Eyüp
(Eyüp Belediyesi Sosyal Koordinasyon Merkezi)
Tel: 0 212 615 11 90 Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

27
 ANADOLU YAKASI
İLETİŞİM BİLGİLERİ

BEYKOZ ENGELLİLER MERKEZİ

Rüzgarlıbahçe Mah. Şehit Ömer Balıkçı Sok.
No:1 PK: 34820 Beykoz
(Beykoz Belediyesi Hizmet Binası)
Tel: 0216 586 56 62 - 0 212 449 96 89
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ÇEKMEKÖY ENGELLİLER MERKEZİ

Mehmet Akif Mah. Akasya Sok. No:34 Çekmeköy
(Çekmeköy Belediyesi
Mehmet Akif Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 640 41 94 - 0 216 586 56 63
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

KADIKÖY ENGELLİLER MERKEZİ

Kozyatağı Mah. Çardak Sok.(Güven Sok.)
No: 7 Kadıköy
Tel: 0 216 586 56 25 - 0 212 449 96 45
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

KADIKÖY OKUL ÖNCESİ OTİZM MERKEZİ

Kozyatağı Mah. Çardak Sok.
(Güven Sok.) No: 7 Kat: 4 Kadıköy
Tel: 0 212 449 97 72 - 0 212 449 97 16
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

MALTEPE ENGELLİLER MERKEZİ

Cevizli Mah. Bağdat Cad. No: 436 Kat: 2 Maltepe
Tel: 0 216 586 56 65 - 0 212 449 97 26
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

28
 SULTANBEYLİ ENGELLİLER MERKEZİ
Mimar Sinan Mah.
Özgürlük Cad. No:17/1 Sultanbeyli
Tel: 0 216 586 56 69 - 0 212 449 97 06
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

SANCAKTEPE ENGELLİLER MERKEZİ

Abdurrahman Gazi Mah. Hızırbey Cad.
No:3 Yenidoğan/Sancaktepe
Tel:0 216 586 56 66 - 0 212 449 96 98
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ŞİLE ENGELLİLER MERKEZİ

Balibey Mah. 23 Nisan Cad. Öğretmen Sok.
No: 1 Şile (75. Yıl Ortaokulu Bahçesi)
Tel: 0 216 586 56 60 – 0212 449 97 23
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

TUZLA ENGELLİLER MERKEZİ

Cami Mah. İstasyon Cad.
Dr.Aladdin Yavaşça Sok. No:12 Tuzla
Tel: 0 216 586 56 67 - 0 212 449 96 94
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ÜMRANİYE ENGELLİLER MERKEZİ

Fatih Sultan Mehmet Mah. Alemdağ Cad.
No:217 Tepeüstü - Çakmak Yolu / Ümraniye
(İBB Kapalı Yüzme Havuzu Yanı)
Tel: 0 216 586 56 68 – 0 212 449 96 82
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

29
 ANADOLU YAKASI
İRTİBAT BÜROSU İLETİŞİM
BİLGİLERİ

BEYKOZ ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Gümüşsuyu Mah. Kelle İbrahim Cad.
No:43 Beykoz (Beykoz Belediye Binası)
Tel: 0 216 444 66 61/ Dahili:8740
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

KARTAL ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Kordonboyu Mah. Ankara Cad. No: 142 Kartal
(İBB Bülent Ecevit Kültür Merkezi)
Tel: 0 216 586 56 64 - 0 216 353 00 21
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

MALTEPE ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Altayçeşme Mah. Oba Çıkmazı No:8 Maltepe
(Maltepe Kaymakamlık Binası)
Tel: 0 216 449 96 42 Fax:0212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

PENDİK ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Batı Mah. 1. Gezi Boyu Cad. No: 64 Pendik
(Pendik Belediyesi Engelliler
Koordinasyon Merkezi)
Tel: 0 216 585 11 00 / Dahili:3052
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

30
 SULTANBEYLİ ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Abdurrahman Gazi Mah. Belediye Cad. No: 4
Sultanbeyli (Sultanbeyli Kaymakamlığı Giriş Katı)
Tel: 0 216 449 96 92 Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

ÜSKÜDAR ENGELLİLER
İRTİBAT BÜROSU
Selamiali Mah. Cumhuriyet Cad. No: 48 Kat:4
Üsküdar (Üsküdar Belediyesi Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon Merkezi)
Tel: 0 216 391 88 63 / Dahili:127
Fax: 0 212 449 50 34
isem@ibb.gov.tr

31
 Öğrenci
Tüm 1 Eylül
Pazartesi İSEM
Alım
Komi-
Merkezler 2014

syonu
Engel-
lilerin Avu-
AVCILAR
2 Eylül
Salı İSEM
Sosyal kat
ve Fatma
2014

Yasal Tokaç
Hakları
Engel-
Avu-
lilerin
kat
Sosyal
ÜSKÜDAR
2 Eylül
Salı İSEM Serhat
ve
2014

Ta-
Yasal
banca
Hakları
Öğrenci
Alım
MerkezlerENGELLİLER MÜDÜRLÜĞÜ
Tüm 2 Eylül
Salı İSEM
Komi-
2014
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Ek Hizmet Binası Hacı Ahmet Mah. syonu
Yeniyol
Sok. No:22 PK:34440 Beyoğlu
Tel: 0212 449 96 60 – 0212 Öğrenci
449 96 61
Tüm 3 Eylül
Fax: 0212 449 50 34 Alım
isem@ibb.gov.tr
Çarşamba İSEM
Komi-
Merkezler 2014

syonu
Öğrenci
Tüm 4 Eylül
Perşembe İSEM
Alım
Komi-
Merkezler 2014

syonu
Öğrenci
Tüm 5 Eylül
Cuma İSEM
Alım
Komi-
Merkezler 2014

syonu