Havo 5 Hoofdstuk 11 Toets C

Opgave 1
Lees onderstaande tekst afkomstig van nu.nl.

Een radioactieve pluim van de kernramp in Fukushima deed er twee jaar over om via de Stille
Oceaan de kust van Noord-Amerika te bereiken, zo blijkt uit nieuw wetenschappelijk onderzoek.
De radioactieve isotopen cesium-137 en cesium-134 die vrijkwamen bij de kernramp, waren in juni
2013 voor het eerst meetbaar voor de kust van de Canadese provincie British Columbia.
Het ging om een zeer kleine activiteit: 1 becquerel per kubieke meter.
Canadese wetenschappers melden deze bevindingen in het wetenschappelijk tijdschrift PNAS.

1 3p Geef de vervalreactie van cesium-137.

De activiteit A is een maat voor het aantal radioactieve kernen N. Er geldt:

Hierin is A de activiteit en de halveringstijd.

De activiteit door Cs-134 is verwaarloosbaar in vergelijking met de activiteit van Cs-137.
2 2p Leg uit of de halveringstijd van Cs-134 zeer groot of zeer klein is.
3 3p Bereken het aantal radioactieve kernen Cs-137 per kubieke meter water.
Uit metingen blijkt dat de radioactiviteit van het water waarschijnlijk pas in 2015 of 2016 zijn piek zal
bereiken. Het zeewater voor de kust van British Columbia zal dan hooguit 5 becquerel per kubieke
meter bevatten. Het niveau van het cesium zal ook dan nog onder het natuurlijke maximum blijven.
Joyce zegt: ‘Ik zou daar niet willen zwemmen’. Dylan reageert hierop: ‘Ik zou vooral oppassen met
het eten van vis die daar vandaan komt.’
4 2p Leg uit wie er gelijk heeft.

Opgave 2
De isotoop Thallium-201 wordt gebruikt in de nucleaire geneeskunde, onder andere bij de
diagnose van problemen aan het hart. Tl-201 wordt in het bloed geïnjecteerd en bereikt de
gezonde delen van het hart. Met een camera die gevoelig is voor de uitgezonden straling wordt
dan een foto van het hart gemaakt. Zieke delen van het hart en omliggende weefsels nemen geen
Tl-201 op en zijn niet zichtbaar op een dergelijke opname.
In de literatuur staat dat bij verval van Tl-201 gammastraling vrijkomt met energieën van 135 keV
en 167 keV.
5 4p Bereken de kleinste golflengte van de uitgezonden straling.
Tl-201 ontstaat door verval van Pb-201, dat kunstmatig wordt gemaakt. Het Tl-201 vervalt verder,
waarbij het onder andere γ-straling uitzendt. Op het tijdstip t = 0 zijn er alleen kernen van Pb-201.
In figuur 1 staat het aantal kernen Pb-201 en Tl-201 als functie van de tijd.

Figuur 1

© ThiemeMeulenhoff bv Pagina 1 van 2

Havo 5 Hoofdstuk 11 Toets C

Op tijdstip t = 1,9·103 minuten is het aantal deeltjes thallium maximaal. Op dat tijdstip is de activiteit
van het Tl-201 gelijk aan de activiteit van Pb-201.
6 2p Leg dit uit.
7 4p Bepaal in figuur 1 de maximale activiteit van Tl-201 met behulp van de activiteit van
Pb-201.
De massa van het hart van een patiënt is 300 gram. Tijdens de behandeling ontvangt het hart een
dosisequivalent van 5,0∙10−2 mSv.
8 3p Bereken de hoeveelheid stralingsenergie die het hart heeft ontvangen.
Tijdens het onderzoek staat de radioloog achter een scherm van loodglas. In tabel 1 staat het
verband tussen de halveringsdikte van dit glas en de halveringsdikte van lood.
Zo geeft de eerste rij aan dat 7,0 mm glas even veel straling tegenhoudt als 1,5 mm lood.

dikte glas (mm) dikte lood (mm)

7,0 1,5
8,0 1,8
9,0 2,0
10,0 2,2
11,0 2,5
Tabel 1

9 5p Bereken hoeveel mm glas nodig is om 75 % van gammastraling met een energie van
0,1 MeV tegen te houden.

© ThiemeMeulenhoff bv Pagina 2 van 2