TULA

Ayon kay lope k. santos mula sa kaniyang sanaysay na palatulaang tagalog, ang tula ay isang uri ng pag
sanaysay ng tugma-tugma ,magsukat,matalinghaga, at masinig.

APAT NA ELEMENTO NG TULA

Tugma- pagkakasintunog ng mga huling salita ng mga taludtod ng isang saknong o stanza.

Sukat- pagkakasinghaba ng mga yugtuan at gayon din ng mga taludtod ng tula.

URI NG MAIKLING KWENTO

Alamat- tinatalakay kung saan nanggaling ang isang bagay.

Pabula- kwento ng na kapupulutan ng aral at ang mga tauhan ay hayop.

Parabula- hango sa bibliya.

Epiko- tungkol sa pakikibaka ng sa tauhan ang mga tauhan nito ay diyos at diyosa.

Maikling kwento- element

Tagpuan- espasyong ginagampanan ng aksyon o pangyayari kasama ang, panahon at atmospera

Banghay- pagkakasunod-sunod ng pangyayari

Anfg dula ay isang uri ng panitikan,na may mga katangiang di nakikita sa ibang uri ng panitikan

Wika at istilo- mabuting gumamit ng simple,natural at matapat na mga pahayag.

Larawan ng buhay-masining na aglalahad na gumagamit ng sariling himig ang mga akda.

Damdamin-naihahayag ang damdamin nang may kaangkupan at kawastihan sa paraang may kalawakan
ng damdamin.

Bahagi ng sanaysay

Simula(introduction)-ito ang unang sinulat sa isang sanaysay. Ito ay dapat nakakakuha ng atensiyon ng
mambabasa para basahin pa niya ang natitirang bahagi ng sanaysay.

Sanaysay-ang sanaysay ay isang uri ng sulatin na nagpapahayag ng pananaw o opinion ng nagsulat nito.
Ang sanaysay ay may pokus sa iisang diwa at paksa. Ang mga sanaysay ay may layong magbahagi ng
impormasyon manghikayat ng ibang tao at iba pa.

2 uri ng sanysay

Pormal-ang pormal na sanaysay ay may ayos na pagkakasunod-sunod at gumagamit ito ng mga saklitang
akma sa paksa.ito ay batay sa pananaliksik at pag-aaral. May seryoso o pormal na tonoi to ukol sa paksa
nito.

Di-pormal-ang di pormal na sanaysay naman ay batay sa mag opinion at pananaw ng nagsulat nito. Ito
ay maaaring galing sakaranasan o obserbasyon ng may akda.
Element at bahagi

Element at sanaysay

Tema at nilalaman- tumutukoy sa kung anoman ang nilalaman ng sanaysay ay itinuturing na paksa dahil
sa layunin sa pagkakasulat nito at kaisipang ibinahagi.

Anyo at istruktura- maayos na pagkakasunod-sunod ng ideya o pangyayari.

Kaisipan- mga ideyang nabanggit na kaugnay o panlinaw sat ema.

Sarsuwela

-dulang musical

-umunlad sa epanya noong ika-17 siglo.

-hinangoito sa palasyo ng ’la zarzuela’

-dinala ni Alejandro Cubero at elissa ragver (1880)

Teatro Fernandez

-unang grupo ng pilipinong sarsuwelista sa pilipinas

-bagaman nakilala sa panahon ng Espanyol

-namulaklak ang sarsuwela noong panahon ng himagsikan at ng amerikano

Severino reyes

-nakilala bilang “lola basyang”

-Tinaguriang ama ng sarsuwela

-mahusay na director at manunulat ng dula

-nakasulat ng 26 sarsuwela

Denotasyon-literal na kahulugan

Konotasyon- malalim ang kahulugan ng salita

Hudyat sa pag sang-ayon at pagsalungat

Isa sa layunin ng balagtasan ay ang maganyak ang madla na pumanig sa kaisipang nais palutangin ng
isang mambabalagtas.

Paglalahad- isang anyo ng pagpapahayag na naglalayong mabigyan linaw ang isang konsepto o kaisipan,
bagay o paninindigan upang lubos na maunawaan ng nakikinig o bumabasa.

Katotohanan- Ang katotohanan ay isang kalagayang namayani na mapapatunayan sa pamamagitan ng

pagsusuri at paghahambing sa mga karanasan o pangyayari sa paligid. Ginagamitan ito ng mga salita o
parirala tulad ng: batay sa, resulta ng, pinatutunayan ng, pinatutunayan ni, sang-ayon sa, mula kay.
Opinion-Ang opinyon naman ay isang kuro-kuro o haka-hakang personal. Ito ay sariling paniniwala
tungkol sa isang bagay. Maaari itong ibatay sa isang katotohanan o karanasan. Ginagamitan ito ng mga
salita o parirala tulad ng: sa aking palagay, sa nakikita ko, sa pakiwari ko, kung ako ang tatanungin, para
sa akin, sa ganang akin.

Balagtasan-Ang Balagtasan ay isang pagtatalo sa pamamagitan ng pagtula. Nakilala ito noong panahon
na ang Pilipinas ay nása ilalim ng pananakop ng Amerika, batay sa mga lumang tradisyon ng patulang
pagtatalo gaya ng Karagatan, Batutian at Duplo.

1. Tauhan

a. Lakandiwa. Siya ang tagapakilala ng paksang paglalabanan sa tulaan ng dalawang mambabalagtas.

b. Mambabalagtas. Ang tawag sa taóng nakikipagbalagtasan o makatang lumalahok dito na karaniwang

sumusulat ng piyesa ng balagtasan.

c. Manonood. Ang mga tagapakinig sa isang pagtatanghal ng balagtasan.

Paksa- Ang paksa ay bagay na pinag-uusapan o tatalakayin upang ganap na maipaliwanag at maunawaan
ang konteksto nito. Sa paksa, maaaring tema ang sumusunod: politika, pag-ibig, karaniwang bagay,
kalikasan, lipunan, at kagandahang asal.

Dula-Ang dula ay isang uri ng panitikan. Nahahati ito sa ilang yugto na maraming tagpo. Pinakalayunin
nitong maitanghal ang mga tagpo sa isang tanghalan o entablado. Mauunawaan at matutuhan ng isang
manunuri ng panitikan ang ukol sa isang dula sa pamamagitan ng panonood. Gaya ng ibang panitikan,
ang karamihan sa mga dulang itinatanghal ay hango sa totoong buhay maliban na lámang sa iilang
dulang likha ng malikhain at malayang kaisipan. Lahat ng itinatanghal na dula ay naaayon sa isang
nakasulat na dula na tinatawag na iskrip. Ang iskrip ng isang dula ay iskrip lámang at hindi dula, sapagkat
ang tunay na dula ay iyong pinanonood na sa isang tanghalan na pinaghahandaan at batay sa isang
iskrip.