Test B

Rządzący i rządzeni
Test końcowy

1. Wymień nazwy dwóch urzędów republikańskich w starożytnym Rzymie oraz przypisane

do nich funkcje. 0–2 p.

• …………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………

2. Uzupełnij zdanie. 0–1 p.

Nadanie obywatelstwa na mocy decyzji administracyjnej po spełnieniu określonych

prawem warunków to ......................................... .

3. Przyporządkuj do każdego z wymienionych pojęć właściwą definicję. 0–3 p.

A. konkordat, B. hanza, C. domicyl

1. stałe zamieszkanie w danym miejscu; dawniej również urodzenie się w nim lub
pochodzenie z rodziny obywateli,
2. umowa pomiędzy państwami: świeckim i kościelnym,
3. organizacja skupiająca rzemieślników wykonujących ten sam zawód, stojąca na straży ich
interesów oraz jakości produktów,
4. związek miast założony w celu prowadzenia wspólnej polityki handlowej i eliminowania
konkurencji

A – .............., B – ............., C – ..............

4. Uzupełnij zdania. 0–3 p.

Chłopi otrzymujący ziemię od możnych zawierali z nimi umowy zwane aktami ..................... .
W zamian za dzierżawę gruntów musieli uiszczać ................................... ..................................
w postaci naturalnej, pieniężnej lub w formie pracy. Na rzecz Kościoła płacili podatek zwany
................................ .

5. Wyjaśnij, jak średniowieczny spór między władzą świecką a duchowną wpłynął na

symbolikę przedstawionej na miniaturze koronacji władcy. 0–2 p.

Koronacja Karola Wielkiego na cesarza przez papieża Leona III, miniatura,

Francja, ok. XV w.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

6. Zapisz literę „A” w kratce umieszczonej obok wydarzenia najwcześniejszego,

a literę „B” – przy zdarzeniu najpóźniejszym. 0–2 p.

□ nadanie przywileju koszyckiego,

□ rokosz Jerzego Sebastiana Lubomirskiego,
□ powstanie dokumentu Dictatus papae,
□ pierwsze obrady dwuizbowego sejmu walnego,
□ ustanowienie Artykułów henrykowskich
7. Umieść znak „x” w kratkach znajdujących się obok dwóch haseł charakterystycznych
dla demokracji szlacheckiej. 0–2 p.

□ szerokie prerogatywy królewskie,

□ prawo każdego szlachcica do udziału w sejmikach,
□ równość praw i równość wobec prawa reprezentantów wszystkich stanów,
□ dopuszczenie do współrządów z królem szlachty jako jedynego stanu,
□ funkcjonowanie samorządu ziemskiego, złożonego wyłącznie z chłopów
8. Wyjaśnij znaczenie pojęcia klientelizm. 0–1 p.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

9. Wpisz literę „P” obok zdań prawdziwych, a literę „F” – przy wypowiedzeniach
fałszywych. 0–4 p.

Zdania Prawda/Fałsz
Rządy absolutne prowadziły do zwiększenia zależności ludności od
władcy wynikającej z poddaństwa państwowego.
Zygmunt August został królem w wyniku elekcji vivente rege, czyli za
życia swojego ojca.
Sarmatyzm przyczynił się do ukształtowania religijnego i patriotycznego
wzoru polskiego szlachcica.
Skutkami konfederacji targowickiej były trzeci rozbiór i upadek
Rzeczypospolitej.

10. Uzupełnij tabelę. 0–3 p.

 Biogram Postać
Wybitny rzymski mówca, polityk i obrońca sądowy. Słynął ze
zdolności retorycznych. W I w. p.n.e. sprawował funkcje edyla,
pretora oraz konsula. Podczas walk o władzę w Rzymie
wygłosił 14 filipik – mów skierowanych przeciwko Markowi
Antoniuszowi.
Angielski filozof. Żył na przełomie XVI i XVII w. W swoim
dziele Lewiatan przedstawił proces powstawania państw na
podstawie umowy społecznej. Jego teoria władzy absolutnej
wsparła dyktaturę Olivera Cromwella.
Polski publicysta i reformator. Żył w XVIII w. W dziele O
skutecznym rad sposobie postulował przeprowadzenie zmian
ustrojowych w Rzeczypospolitej, m.in. zniesienie liberum veto
i powołanie Rady Rezydentów.

11. Umieść we właściwych przedziałach na osi czasu litery przyporządkowane do

wymienionych faktów. 0–3 p.

A. wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych,

B. zawarcie konkordatu wormackiego,
C. panowanie Ludwika XIII we Francji

12. Zaznacz właściwe zakończenia zdań. 0–2 p.

Rewizjonizm i reformizm ukształtowały się w obrębie ruchu

□ anarchistycznego.
□ socjalistycznego.
□ anarchosyndykalistycznego.
□ antyglobalnego.
Do przejęcia władzy przez bolszewików w Piotrogrodzie doszło w
□ 1903 r.
□ 1905 r.
□ 1917 r.
□ 1918 r.

13. Przyporządkuj do każdego z opisów właściwą literę, którą oznaczono na mapie

państwo lub region. 0–3 p.
 Europa w okresie Wiosny Ludów

1. Na obszarze tego państwa w lutym 1848 r. doszło do rozruchów społecznych, które

doprowadziły do obalenia władz.
2. W wyniku Wiosny Ludów nowym władcą tego kraju został Franciszek Józef I.
3. W państwie tym nie zorganizowano wystąpień rewolucyjnych.

1 – .............., 2 – ............., 3 – ..............

14. Podkreśl właściwe fragmenty zdań. 0–3 p.

Według komunistów / anarchistów przyczynami nierówności oraz niesprawiedliwości

społecznej są kapitał i władza. Zdaniem głosicieli tych poglądów tylko zapewnienie ludziom
wolności / własności umożliwia harmonijne kształtowanie stosunków społecznych. Twierdzili
oni, że rewolucja mająca na celu obalenie państwa musi rozpocząć się w wyniku wezwania
przywódców proletariatu / oddolnej samoorganizacji ludzi.

15. Oceń zakres swobód obywatelskich przedstawiony w zacytowanych przepisach

konstytucji marcowej. 0–2 p.

Art. 2. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej należy do Narodu. [...]

Art. 96. Wszyscy obywatele są równi wobec prawa. Urzędy publiczne są w równej mierze dla
wszystkich dostępne [...].
Art. 97. Ograniczenia wolności osobistej [...] dopuszczane są tylko w wypadkach prawem
przepisanych i w sposób określony ustawami na podstawie polecenia władz sądowych. [...]
Art. 109. Każdy obywatel ma prawo do zachowania swej narodowości i pielęgnowania swojej
mowy [...]. Osobne ustawy państwowe zabezpieczają mniejszościom w Państwie Polskim
pełny i swobodny rozwój ich własności narodowościowych [...].
Źródło: Wiek XX w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 2002, s. 145, 151–152.
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...

16. Połącz wydarzenia z historii Polski z właściwymi datami rocznymi. 0–3 p.

uchwalenie Konstytucji PRL • • 1926 r.

czarny czwartek w Gdyni • • 1945 r.
zamach majowy • • 1952 r.
• 1970 r.

17. Wymień dwa powody wystąpień marcowych w Polsce z 1968 r. 0–2 p.

• …………………………………………………………………………………………………
• …………………………………………………………………………………………………

18. Opisz metody sprawowania władzy w czasie powstania zamieszczonego niżej rysunku.
Odwołaj się do symbolicznego przekazu tej karykatury. 0–2 p.

Rysunek z francuskiego dziennika „Le Monde”, 1983 r.

…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………...