Adı :

Soyadı:

OLASILIK VE İSTATİSTİK DERSİ FORMÜLLERİ

Sturgess kuralı: SS=1+3.2*log(n)
MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ
𝐧 𝐧
𝐗 +𝐗 +⋯+𝐗𝐧 𝐗 𝐢=𝟏 𝐖𝐢 𝐗 𝐢
Aritmetik Ortalama: 𝐗 = 𝟏 𝟏𝐧 = 𝐢=𝟏 𝐢
𝐧
Ağırlıklı Ortalama: 𝐗 = 𝐧 𝐖
𝐢=𝟏 𝐢
𝐧 𝐧 𝟏
Geometrik Ortalama: 𝐆𝐎 = 𝐗𝟏 ∗ 𝐗𝟏 ∗ 𝐗𝟏 ∗ … ∗ 𝐗𝐧 Harmonik Ortalama: 𝐇𝐎 = 𝟏 𝟏 𝟏 =𝟏 𝐧 𝟏
+ +⋯+ 𝐢=𝟏𝐗
𝐗𝟏 𝐗𝟏 𝐗𝐧 𝐧 𝐢
𝐍 𝐝𝟏
−𝐅𝐛 Gruplandırılmış Verilerde:𝐌𝐨𝐝 = 𝐋 + 𝐝 ∗𝐜
Gruplandırılmış Verilerde: 𝐌𝐞𝐝𝐲𝐚𝐧 = 𝐋 + 𝐅 𝟐
∗𝐜 𝟏 +𝐝𝟐
𝐦𝐞𝐝

Anakütle varyansı ve standart sapması: Örnek varyansı ve standart sapması:

𝐍 𝟐 𝐍 𝐗 −𝛍 𝟐 𝐧 𝟐 𝐧 𝟐
𝐢=𝟏 𝐗 𝐢 −𝛍 𝐢=𝟏 𝐗 𝐢 −𝐗 𝐢=𝟏 𝐗 𝐢 −𝐗
𝛔𝟐 = 𝝈= 𝐢=𝟏 𝐢
𝐒𝟐 = 𝑺=
𝐍 𝐍 𝐧−𝟏 𝐧−𝟏
𝛔 𝐒
Anakütle değişim katsayısı: 𝐃𝐊 = 𝛑 ∗ 𝟏𝟎𝟎 Örnek değişim katsayısı: 𝐃𝐊 = 𝐗 ∗ 𝟏𝟎𝟎
𝐧 𝐗 −𝛍 𝟑 𝐧 𝐗 −𝛍 𝟒
𝐢=𝟏 𝐢 𝐢=𝟏 𝐢
𝐦𝟑 𝐦𝟒
Çarpıklık: 𝛄𝟑 = 𝐧
= 𝟑
𝛔𝟑𝛔
Basıklık: 𝛄𝟑 = 𝐧
𝛔𝟒
=
𝛔𝟒
OLASILIK
𝐏 𝐀 𝐯𝐞 𝐁 𝐏 𝐀∩𝐁 𝐏 𝐄𝐤 𝐏(𝐀|𝐄𝐤 )
Koşullu olasılık: 𝐏 𝐁 𝐀 = 𝐏(𝐀) = 𝐏(𝐀) Bayes Teoremi: 𝐏 𝐄𝐤 𝐀 = 𝐧 𝐏 𝐄 𝐏(𝐀|𝐄 )
𝐢=𝟏 𝐢 𝐢

ANAKÜTLE DAĞILIMLARI
Olasılık fonksiyonu: Olasılık yoğunluk fonksiyonu:
𝐱
𝐏 𝐗 = 𝐱𝐢 = 𝐏(𝐱𝐢 ) 𝐏 𝐗≤𝐱 = 𝐟 𝐭 𝐝𝐭
−∞
Dağılım fonksiyonu (kesikli): Dağılım fonksiyonu (sürekli):
𝐱
𝐅 𝐱 =𝐏 𝐗≤𝐱 = 𝐩(𝐱) 𝐅 𝐱 =𝐏 𝐗≤𝐱 = 𝐟 𝐭 𝐝𝐭
𝐗≤𝐱 −∞
𝐧! 𝐞−𝛍 𝛍𝐗
Binom Dağılımı:𝐏 𝐧, 𝐗, 𝐩 = 𝐏 𝐩𝐗 𝐪𝐧−𝐗 Poisson Dağılımı: 𝐏 𝐗 =
𝐧−𝐗 !𝐗! 𝐗!
𝐄 𝐗 = 𝛍 = 𝐧𝐩 𝐕 𝐱 = 𝛔𝟐 = 𝐧𝐩𝐪 𝛍 = 𝛔𝟐 = 𝐧𝐩
𝟏 𝟏(𝐗−𝛍)𝟐
𝐚≤𝐱≤𝐛 𝟏 −
Sürekli Düzgün Dağılım:𝐟 𝐱 = 𝐛−𝐚 Normal Dağılım: 𝐟 𝐱 = 𝐞 𝟐 𝛔𝟐
𝟐
𝟎 diğer 𝟐𝛑𝛔
𝐗−𝛍
Standart Normal Dağılım: 𝐙 = 𝛔
𝟏 𝐙𝟐
𝐟 𝐱 = 𝐞− 𝟐
𝟐𝛑
Beklenen Değer (Kesikli): Beklenen Değer (Sürekli):
∞
𝐄 𝐱 = 𝐱𝐩(𝐱)
𝐄 𝐱 = 𝐱𝐟(𝐱)
𝐱
−∞
𝐗−𝛍 Binom Dağılımına Normal Dağılım yaklaşımı:
Merkezi limit Teoremi:𝐙 =
𝛔𝟐 𝐗 ± 𝟎. 𝟓 − 𝐧𝐩
𝐧 𝐙=
𝐧𝐩𝐪

ÖRNEKLEME PLANLARI
Örnek sayısı: 𝐄 𝐗 =𝛍 𝐕 𝐗 = 𝛔𝟐 /𝐧
𝐍!
Örnekleme iadeli ise → 𝐍 𝐧 Örnekleme iadesiz ise →
𝐍−𝐧 !
İki Örnek Ortlaması: 𝐄 𝐗 𝟏 ± 𝐗 𝟐 = 𝛍𝟏 + 𝛍𝟐 𝛔𝟐𝟏 𝛔𝟐𝟐
𝐗 𝟏 ± 𝐗 𝟐 ~𝐍 𝛍𝟏 ± 𝛍𝟐 ; + →
𝛔𝟐𝟏 𝛔𝟐𝟐 𝐧𝟏 𝐧𝟐
𝑽 𝐗𝟏 ± 𝐗 𝟐 = + 𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 − (𝛍𝟏 − 𝛍𝟐
𝐧𝟏 𝐧𝟐
𝒁=
𝛔𝟐𝟏 𝛔𝟐𝟐
+
𝐧𝟏 𝐧𝟐

𝐗 𝐧𝐩 İki Oran toplamı: 𝐄 𝐩𝟏 ± 𝐩𝟐 = 𝐩𝟏 ± 𝐩𝟐

Bir Oranın Dağılımı: 𝐄 𝐩 = 𝐄 =𝐩
𝐧
=
𝐧
𝐩𝟏 𝐪𝟏 𝐩𝟐 𝐪𝟐
𝑉 𝐩𝟏 ± 𝐩𝟐 = +
𝐗 𝟏 𝐧𝐩𝐪 𝐩𝐪 𝐧𝟏 𝐧𝟐
𝐕 𝐩 =𝐕 = 𝟐𝐕 𝐱 = 𝟐 = 𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 − 𝐩𝟏 − 𝐩𝟐
𝐧 𝐧 𝐧 𝐧
𝐙=
𝐩𝟏 𝐪𝟏 𝐩𝟐 𝐪𝟐
+
𝐧𝟏 𝐧𝟐

Not: Bu formül kağıdına Adınız ve Soyadınız dışında hiçbir açıklama yazmayınız.

TAHMİNLER
Z-Dağılımı ile yapılan tahminlede güven aralığı: t-Dağılımı ile yapılan tahminlede güven aralığı:
𝐗−𝛍 𝛔𝟐 𝐗−𝛍 𝐒𝟐
𝐗 − 𝐙𝛂 . 𝝈𝑿 <𝜇< 𝐗 + 𝐙𝛂 . 𝝈𝑿 ; 𝐙 = ; 𝝈𝑿 = 𝐗 − 𝐭 𝛂,𝐧−𝟏 𝐒𝑿 < 𝜇 < 𝐗 + 𝐭 𝛂,𝐧−𝟏 𝐒𝑿 ; 𝐭 = ; 𝐒𝑿 =
𝟐 𝟐 𝛔𝟐 𝐧 𝟐 𝟐 𝐒𝑿 𝐧
𝐚𝐫𝐚𝐥ığı 𝐧 𝐚𝐥𝐭 𝐬ı𝐧ı𝐫ı 𝐚𝐫𝐚𝐥ığı 𝐧 ü𝐬𝐭 𝐬ı𝐧ı𝐫ı 𝐧
𝐚𝐫𝐚𝐥ığı 𝐧 𝐚𝐥𝐭 𝐬ı𝐧ı𝐫ı 𝐚𝐫𝐚𝐥ığı 𝐧 ü𝐬𝐭 𝐬ı𝐧ı𝐫ı

Ortalamanın güven aralığı için örnek hacmi: Bir anakütle oranı için örnek hacmi:
𝟐
𝐙𝛂/𝟐 𝛔 𝐩. 𝐪. 𝐙𝛂𝟐 𝟐
𝐧= ; 𝐝= 𝐗−𝛍 𝐧= ; 𝐝=𝐩−𝐩
𝐝 𝐝𝟐
İki ortalama farkının güven aralığı (Z-dağılımı kullanıldığında): İki ortalama farkının güven aralığı (t-dağılımı kullanıldığında):
𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 − 𝐭 𝛂,𝐧 . 𝐒𝐗𝟏−𝐗 𝟐 < 𝛍𝟏 − 𝛍𝟐
𝛔𝟐𝟏 𝛔𝟐𝟐 𝛔𝟐𝟏 𝛔𝟐𝟐 𝟐 𝟏 +𝐧𝟐 −𝟐
𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 − 𝐙𝛂 . + < 𝛍𝟏 − 𝛍𝟐 < 𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 + 𝐙𝛂 . + < 𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 + 𝐭 𝛂,𝐧 . 𝐒𝐗𝟏−𝐗 𝟐
𝟐 𝐧𝟏 𝐧𝟐 𝟐 𝐧𝟏 𝐧𝟐 𝟏 +𝐧𝟐 −𝟐
𝟐
𝛔𝐗 𝟏−𝐗 𝟐 𝛔𝐗 𝟏−𝐗 𝟐

Bir oranın güven aralığı: 𝐒𝟏𝟐 + 𝐒𝟐𝟐

𝐧𝟏 = 𝐧𝟐 = 𝐧 → 𝐒𝐗𝟏 −𝐗𝟐 =
𝐩−𝐩 𝐩𝐪 𝐧 𝐧𝟏 − 𝟏 𝐒𝟏𝟐 + 𝐧𝟐 − 𝟏 𝐒𝟐𝟐
𝐩−𝐙𝛂. 𝛔𝐩 < 𝑝 < 𝐩+𝐙𝛂. 𝛔𝐩 ; 𝐙 = ; 𝛔𝐩 = 𝐒𝟐 =
𝐧 𝟏 𝟏 𝐧𝟏 + 𝐧𝟐 − 𝟐
𝟐 𝟐 𝐩𝐪 𝐧𝟏 ≠ 𝐧𝟐 → 𝐒𝐗𝟏 −𝐗𝟐 = 𝐒𝟐 +
𝐧 𝐧𝟏 𝐧𝟏𝟐
Varyansın güven aralığı: İki oran farkının güven aralığı:
(𝐧−𝟏)𝐒 𝟐 (𝐧−𝟏)𝐒 𝟐 (𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 )−𝐙𝛂. 𝛔𝐩𝟏−𝐩𝟐 < (𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 ) < (𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 )+𝐙𝛂. 𝛔𝐩𝟏−𝐩𝟐
< 𝛔𝟐 < ; 𝛘𝟐𝐀 = 𝛘𝟐𝟏−𝛂,𝐧−𝟏 ; 𝛘𝟐𝐁 = 𝛘𝟐𝛂,𝐧−𝟏
𝛘𝟐𝐁 𝛘𝟐𝐀 𝟐 𝟐
𝟐 𝟐

𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 − (𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 ) 𝐩𝟏 𝐪𝟏 𝐩𝟐 𝐪𝟐
𝐙= ; 𝛔𝐩𝟏−𝐩𝟐 = +
𝐩𝟏 𝐪 𝟏 𝐩𝟐 𝐪 𝟐 𝐧𝟏 𝐧𝟐
+
𝐧𝟏 𝐧𝟐
Hipotez Testleri
Bir ortalamanın testi için test istatistiği: İki ortalama farkının testi için test istatistiği:
𝐗−𝛍 𝐗 𝟏 − 𝐗 𝟐 − 𝛍𝟏 − 𝛍𝟐
𝐙= 𝐙𝐡 =
𝝈𝑿 𝛔𝐗𝟏−𝐗𝟐

Bir oranın testi için test istatistiği: İki oran farkının testi için test istatistiği:
𝐩−𝐩 𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 − (𝐩𝟏 − 𝐩𝟐 )
𝐙𝐡 = 𝐙𝐡 =
𝐩𝐪 𝐩𝟏 𝐪𝟏 𝐩𝟐 𝐪𝟐
𝐧 +
𝐧𝟏 𝐧𝟐
Uyum Testi:
𝐗−𝛍 𝐤 𝟐
t- dağılım ile ilgili yapılan testler için test istatistiği:𝐭 𝐡 = 𝐢=𝟏 𝐦𝐢 − 𝐛𝐢
𝐒𝑿 𝛘𝟐𝛂𝟎,(𝐤−𝟏) = 𝒂𝟎 𝛘𝟐𝐡 =
𝐛𝐢
Varyans ile ilgili testler:
Sağ kuyruk: 𝛘𝟐𝛂𝟎 ,(𝐧−𝟏) = 𝒂𝟎 Sol kuyruk: 𝛘𝟐𝟏−𝛂𝟎 ,(𝐧−𝟏) = 𝒃𝟎 (𝐧 − 𝟏)𝐒 𝟐
𝛘𝟐𝐡 =
𝛔𝟐

Varyans Analizi
Belirlilik katsayısı:

Belirlilik katsayısı-korelasyon katsayısı ilişkisi:𝐫 = 𝐑𝟐

Korelasyon ve Regresyon Analizi

Korelasyon katsayısı: Korelasyon katsayısı için test istatistiği:
𝐧
𝐢=𝟏 𝐗𝐘 − 𝐧𝐗𝐘 Anlamlı olup olmadığı: Bir değere eşit olup olmadığı:
𝐫=
𝐧
𝐢=𝟏 𝐗
𝟐 − 𝐧𝐗 𝟐 𝐧
𝐢=𝟏 𝐘
𝟐 − 𝐧𝐘 𝟐 𝐧−𝟐 𝐧−𝟑 𝟏 + 𝐫 𝟏 + 𝛒𝟎
𝐭𝐡 = 𝐫 𝐙𝐡 = 𝐥𝐧
𝟏 − 𝐫𝟐 𝟐 𝟏 − 𝐫 𝟏 + 𝛒𝟎

Regresyon modelinini katsayıları:

Regresyon katsayısının anlamlı olup olmadığının testi:
𝐘 = 𝐧𝐚 + 𝐛 𝐗 𝐧 𝟐
𝐛−𝛃 𝐒 𝟐𝐲𝐱 𝐢=𝟏 𝐘𝐢 − 𝐘𝐢
𝐭𝐡 = 𝐒𝐛 = 𝐒 𝟐𝐲𝐱 =
𝐗𝐘 = 𝐚 𝐗+𝐛 𝐗𝟐 𝐒𝐛 𝐧
𝐗𝐢 − 𝐗𝐢 𝟐 𝐧−𝟐
𝐢=𝟏