1. Zasady przewodnie statusu jednostki. Pojęcie istoty praw i wolności.

a. GODNOŚĆ –jako prawo pochodzenia naturalnego wynikające z samego faktu bycia człowiekiem,
stanowi źródło wolności i praw człowieka oraz obywatela, jest to prawo nienaruszalne oraz musi być
zawsze respektowane przez władzę i innych ludzi.

b. WOLNOŚĆ – nie pochodzi od prawa naturalnego, oznacza zakaz zmuszania kogokolwiek do

robienia czegoś co nie jest nakazane przez prawo (aspekt pozytywny: swoboda czynienia wszystkiego
czego prawo nie zakazuje, aspekt negatywny: nałożenie nakazu gdy wskazuje na to prawo)

c. RÓWNOŚĆ – równość wobec prawa, równe traktowanie przez władzę oraz zakaz dyskryminacji
społecznej, gospodarczej czyli min. równość płci, religii etc.

Prawa i wolności człowieka podlegają ochronie prawnej, każdy człowiek jest zobowiązany do
szacunku wolności i praw innych ludzi. Ograniczenie tych rzeczy nastąpić może jedynie w drodze
ustawy i tylko gdy wymaga tego bezpieczeństwo, porządek publiczny ochrona zdrowia etc.

2. Klauzula ograniczająca z art. 31. ust. 3 Konstytucji RP a ograniczenia praw

i wolności jednostki w stanach nadzwyczajnych.

Art. 31 Konstytucji dopuszcza ograniczenia w zakresie zagwarantowanych przez konstytucję

wolnościach tylko wtedy gdy są one konieczne w demokratycznym państwie dla jego
bezpieczeństwa, porządku publicznego, ochrony środowiska, zdrowia, moralności publicznej albo
wolności i praw innych osób. OGRANICZENIA TE NIE MOGĄ NARUSZAĆ ISTOTY WOLNOŚCI I PRAW.

Ograniczenia te muszą zostać ustanowione w ustawie.

Szczególnym rodzajem ograniczenia wolności są stany nadzwyczajne.

3. Konstytucyjne przesłanki wprowadzenia stanów nadzwyczajnych.

Stany nadzwyczajne wprowadzane są, gdy zwykłe środki konstytucyjne nie wystarczają

Konstytucja wyróżnia 3 stany nadzwyczajne:

● Stan wojenny (zewnętrzne zagrożenie, napaść, zobowiązania NATO)
● Stan wyjątkowy (zagrożenie ustroju, obywateli, porządku publicznego)
● Stan klęski żywiołowej (potrzeba usunięcia skutków, katastrof naturalnych, awarii
technicznych lub zarazy)

4. Tryb wprowadzenia stanu wojennego, stanu wyjątkowego oraz stanu

klęski żywiołowej.
● STAN WOJENNY
o Wprowadza prezydent na wniosek RM
 ▪ Wniosek zostaje przekazany do sejmu i w ciągu 48h istnieje możliwość jego
odrzucenia
o Wprowadzany na podstawie ustawy w drodze rozporządzenia
o Podawany do publicznej wiadomości
o Obowiązuje do odwołania na całym lub na części terytorium RP
● STAN NADZWYCZAJNY
o Wprowadza prezydent na wniosek RM
o Obejmuje całość lub część terytorium RP
o Nie trwa dłużej niż 90 dni
● STAN KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
o Wprowadza Rada Ministrów
o Obejmuje całość lub część terytorium RP
o Nie trwa dłużej niż 30 dni

5. Stan wojenny a stan wojny.

Stan wojenny skierowany jest na wewnętrzne terytorium Rzeczypospolitej, Stan wojny natomiast
przewiduje wypowiedzenie wojny (w wypadku napaści na Polskę) a więc zewnętrzny środek
skutkujący min. możliwością rozpoczęcia działań zbrojnych.

6. Zasady charakterystyczne dla stanów nadzwyczajnych wg. prof. L.

Garlickiego.
1. Subsydiarności (gdy zwykłe środki nie wystarczają)
2. Legalności (na podstawie ustawy w formie rozporządzenia)
3. Proporcjonalności (działania organów państwowych mają odpowiadać stopniowi zagrożenia)
4. Celowości (państwo zdąża do jak najszybszego zakończenia stanu nadzwyczajnego)
5. Ochrony podstaw systemu prawnego (zakaz zmian Konstytucji, ustaw wyborczych, ustaw o stanach
nadzwyczajnych etc.)
6. Ochrony organów przedstawicielskich (w ciągu 90 dni po zakończeniu stanu nadzwyczajnego nie
można: skrócić kadencji Sejmu, przeprowadzić referendum ogólnokrajowego, przeprowadzić
wyborów Sejm/Senat/Prezydent/samorząd terytorialny

7. Rozporządzenia z mocą ustawy.

Prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy ma jedynie Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na
wniosek Rady Ministrów, tylko w czasie trwania stanu wojennego, jeżeli Sejm nie może zebrać się na
posiedzenie. Rozporządzenia te mają charakter źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

Rozporządzenie takie może według konstytucji dotyczyć jedynie:

● zasad działania organów władzy publicznej podczas trwania stanu wojennego

● zakresu w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w trakcie
trwania stanu wojennego
● zakresu, trybu i podstaw wyrównywania strat majątkowych wynikających z tych ograniczeń

8. Skrócenie kadencji parlamentu.

● Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością 2/3 ustawowej liczby
posłów, skracając jednocześnie kadencje senatu (prezydent zarządza wybory do 45 dni)
 ● Prezydent RP po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i senatu może zarządzić skrócenie
kadencji sejmu i senatu
● Gdy w 2 procedurze rezerwowej nie uda się uchwalić wotum zaufania do rządu

9. Zasada dyskontynuacji prac parlamentu i jej wyjątki.

Zasada ta oznacza przerwanie wszelkich prac nad którymi pracował parlament w momencie
zakończenia kadencji, wyjątki to:
● projektów ustaw z inicjatywy obywatelskiej
● sprawozdań sejmowej komisji śledczej
● postępowań w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej
● postępowań w Komisji do Spraw Unii Europejskiej
● postępowań w sprawach petycji

10. Funkcja kontrolna Sejmu.

Sejm ma prawo do samodzielnego oceniania stanu spraw dotyczących RM oraz podległej jej
administracji oraz podstawowych spraw życia codziennego.

W ramach swych uprawnień Sejm (klub/grupa 15 posłów) może żądać informacji w danej sprawie od
członka rządu w formie pisemnej lub ustnej na posiedzeniu Sejmu lub komisji.

Wynikiem tej kontroli są wyrażane przez Sejm oceny postępowania, opinie, dezyderaty i sugestie,
które nie są prawnie wiążące.

Konsekwencją ocen mogą być jednak takie działania, jak odwołanie danej osoby ze stanowiska
państwowego, np. ministra na skutek wyrażenia w stosunku do niego wotum nieufności.

W ramach realizowania funkcji kontrolnej Sejm debatuje corocznie nad wykonaniem przez rząd
ustawy budżetowej, opierając się na opinii Najwyższej Izby Kontroli, a efektem dokonanej oceny jest
udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium (stwierdzenie prawidłowości działania pod kątem
finansowym) dla rządu.

11. Czy Senat ma funkcję kontrolną? Jakie są ewentualnie jej przejawy?

● Domaganie się od przedstawicieli rządu obecności i udzielania informacji w związku z

senackimi pracami ustawodawczymi i związanymi z członkostwem UE
● Znaczącą rolę kontrolną odgrywają oświadczenia senatorów związane z wykonywaniem
przez nich mandatu i pisemne odpowiedzi na te oświadczenia, udzielane przez członków Rady
Ministrów
● Konstytucja powierza Marszałkowi Senatu i grupie 30 senatorów obowiązek czuwania nad
przestrzeganiem jej postanowień, dając im możliwość występowania do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskami w sprawach dotyczących zgodności prawa z ustawą zasadniczą,
a także zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych

12. Wymień i scharakteryzuj organy Sejmu i Senatu.

Sejm:
● Marszałek Sejmu
o Przewodniczy i zwołuje obrady Sejmu i stoi na ich straży
▪ Kieruje pracami Prezydium i Konwentu Seniorów
o Przekazuje Senatowi oraz przedstawia Prezydentowi ustawę do podpisu
o Zastępuje prezydenta, gdy ten nie został wybrany, zarządza jego wybory i
przewodniczy odebraniu przysięgi
o Czuwa nad zasadami nietykalności poselskiej
o Kierowanie wniosków do TK oraz inicjowanie spraw przed TS
● Prezydium Sejmu (Marszałek + Wicemarszałkowie)
o Ustalanie planów pracy sejmu
o Organizowanie pracy komisji
o Ma prawo dokonywania wykładni regulaminu Sejmu
● Komisje Sejmowe
o Zajmują się rozpatrywaniem i przygotowaniem spraw prowadzonych przez Sejmu
o Opiniują sprawy wskazane im przez Sejm
o Sprawują kontrolę nad działalnością poszczególnych organów państwowych w
zakresie wprowadzania w życie ustaw
● Konwent Seniorów (organ opiniodawczy)
o Opiniuje projekty planów prac, porządek dzienny obrad, wniosków o tryby etc.

Senat:
● Marszałek Senatu:
o Reprezentuje Senat, stoi na straży jego praw i godności oraz przewodniczy obradom
o Ustala plan pracy Senatu, zwołuje jego posiedzenia i ustala projekt porządku
dziennego obrad
o Kieruje pracami Prezydium Senatu, przewodniczy obradom Konwentu Seniorów,
sprawuje nadzór nad pracami komisji senackich
● Prezydium Senatu
o Zleca komisjom senackim rozpatrzenie określonych spraw
o Czuwa nad wykonywaniem przez senatorów ich obowiązków, rozpatruje sprawy
organizacyjne, ustala zasady doradztwa
● Komisje Senackie
o Zajmują się rozpatrywaniem i przygotowaniem prac stanowiących zadania senatu
13. Porównaj tryb wyboru i odwołania Marszałka Sejmu i Marszałka Senatu
oraz ich kompetencje.

A. Marszałek Sejmu (POWOŁANIE/ODWOŁANIE):

Wybierany na pierwszym posiedzeniu większością bezwzględną, na wniosek grupy 15 posłów.

Odwołanie następuje bezwzględną większością głosów na wniosek 46 posłów ze wskazaniem

kandydata na Marszałka.

● Przewodniczy i zwołuje obrady Sejmu i stoi na ich straży

o Kieruje pracami Prezydium i Konwentu Seniorów
● Przekazuje Senatowi oraz przedstawia Prezydentowi ustawę do podpisu
● Zastępuje prezydenta, gdy ten nie został wybrany, zarządza jego wybory i przewodniczy
odebraniu przysięgi
● Czuwa nad zasadami nietykalności poselskiej
● Kierowanie wniosków do TK oraz inicjowanie spraw przed TS

B. Marszałek Senatu (POWOŁANIE/ODWOŁANIE):

Wybierany większością bezwzględną, na wniosek grupy 10 senatorów. (GŁOSOWANIE TAJNE)

Odwołanie następuje bezwzględną większością głosów na wniosek 34 senatorów. (GŁOSOWANIE

TAJNE)

● Reprezentuje Senat, stoi na straży jego praw i godności oraz przewodniczy obradom
● Ustala plan pracy Senatu, zwołuje jego posiedzenia i ustala projekt porządku dziennego obrad
● Kieruje pracami Prezydium Senatu, przewodniczy obradom Konwentu Seniorów, sprawuje
nadzór nad pracami komisji senackich

14. Rodzaje, tryb działania oraz kompetencje komisji sejmowych.

Zgodnie z art. 110 Konstytucji można wyróżnić dwa rodzaje komisji sejmowych:
● komisje stałe utworzenie ich przewiduje regulamin Sejmu, rozdział zadań ma w nich charakter
problemowy a zakres działania wiąże się z realizowanymi przez Sejm poszczególnymi
funkcjami

● komisje nadzwyczajne (powoływane przez Sejm i mają dokładnie określone: cel, zasady i tryb
działania)

Do kompetencji komisji należy: rozpatrywanie i przygotowywanie spraw stanowiących przedmiot

prac Sejmu, wyrażanie opinii w sprawach przekazanych pod ich obrady przez Sejm, Marszałka Sejmu
lub Prezydium Sejmu oraz kontrola sejmowa w zakresie Konstytucji i ustaw.
15. Specyfika śledczej komisji sejmowej oraz jej uprawnienia.

Sejmowa komisja śledcza jest powoływana przez Sejm w celu zbadania określonej sprawy, składa się
ona z 11 posłów. Jej skład musi odzwierciedlać układ polityczny Sejmu, nie może być zatem tak, że
posłów opozycji będzie w komisji więcej niż posłów partii rządzącej.

W imieniu komisji działa jej przewodniczący, lub z jego upoważnienia wiceprzewodniczący, do nich
należy także reprezentowanie komisji na zewnątrz, przez np. wydawanie oświadczeń prasowych.

Poseł nie może zostać członkiem komisji, przede wszystkim, jeżeli sprawa dotyczy go bezpośrednio, a
także kiedy istnieje prawdopodobieństwo, że nie jest bezstronny.

Komisja badająca sprawę nie jest związana opiniami lub wnioskami innych komisji sejmowych.

Komisja może wzywać w charakterze świadków wszystkie osoby, które jej zdaniem mają związek ze
sprawą. Każde przesłuchanie jest nagrywane. Ważne jest, że nawet ustanowienie pełnomocnika nie
zwalnia wezwanej osoby od osobistego stawiennictwa.

Jeżeli w wyniku choroby, kalectwa czy innego złego stanu zdrowia nie ma możliwości osobistego
stawiennictwa, wtedy komisja może dokonać przesłuchania w miejscu dogodnym dla świadka.

16. Interpelacje, informacje bieżące, zapytania poselskie i pytania w

sprawach bieżących.

A. INTERPELACJA:

Polega na wystosowaniu pisemnego pytania przez posła na Sejm RP (poprzez Marszałka Sejmu RP) do
Prezesa Rady Ministrów lub konkretnego ministra. Interpelacja daje członkom parlamentu prawo do
składania zapytania w każdej sprawie, prawo żądania odpowiedzi i prawo wyciągania z nich
wniosków. Pytanie powinno zawierać także krótkie przedstawienie stanu faktycznego sytuacji, do
której się odnosi. Na interpelację odpowiedź musi być udzielona w określonym terminie 21 dni.

B. INFORMACJE BIEŻĄCE

Klub poselski lub grupa co najmniej 15 posłów może zwrócić się o przedstawienie przez członka Rady
Ministrów na posiedzeniu Sejmu informacji w określonej sprawie. O uwzględnieniu wniosku
rozstrzyga Prezydium Sejmu po uzyskaniu opinii Konwentu Seniorów lub gdy w Prezydium nie uzyska
się jednomyślności- rozstrzygnięcia dokonuje Sejm

C. ZAPYTANIE POSELSKIE

Zapytania poselskie składa się „w sprawach o charakterze jednostkowym, dotyczących prowadzonej

przez Radę Ministrów polityki wewnętrznej i zagranicznej oraz zadań publicznych realizowanych przez
administrację rządową” odpowiedź udzielana jest w ciągu 21 dni.
D. PYTANIA W SPRAWACH BIEŻĄCYCH
Formułowane ustnie na każdym posiedzeniu Sejmu i wymagają bezpośredniej odpowiedzi. O
zamiarze zgłoszenia pytania poseł informuje Prezydium Sejmu do godziny 21.00 w dniu przed
rozpoczęciem posiedzenia.

17. Immunitet parlamentarny.

Instytucja prawna, mocą której osoba z niej korzystająca nie podlega określonym przepisom, do
przestrzegania których inne osoby są zobowiązane. Immunitet może też oznaczać ograniczenie
odpowiedzialności prawnej danej osoby z tytułu pełnienia przez nią określonej funkcji. Istotą
immunitetu jest więc wyłączenie spod określonego obowiązku. Jego funkcją jest ochrona
niezależności członków oraz autonomii parlamentu.

Wyróżnia się dwa rodzaje immunitetu:

● Materialny
o Oznacza trwałe wyłączenie spod przepisów sankcjonujących określone zachowanie
(czyn będący przestępstwem, jeśli popełni go zwykły obywatel, przestaje być
przestępstwem, gdy popełni go poseł lub senator)
▪ ma charakter częściowy, bo obejmuje tylko działalność wchodzącą w zakres
sprawowania mandatu poselskiego, pod warunkiem jednak że nie dochodzi
do naruszenia praw osób trzecich.
▪ ma charakter bezwzględny (niewzruszalny), bo nie ma żadnej procedury, w
której możliwe byłoby jego uchylenie
▪ ma charakter trwały, bo działa także po wygaśnięciu mandatu (dotyczy czasu
sprawowania mandatu)
● Formalny
o Oznacza on ograniczenie odpowiedzialności prawnej (w szczególności
odpowiedzialności karnej) danej osoby ze względu na pełnioną funkcję na czas
pełnienia tejże funkcji (czyn popełniony przez posła lub senatora jest
przestępstwem, ale ograniczeniu lub wyłączeniu ulega możliwość prowadzenia
postępowania karnego)
▪ ma charakter zupełny, bo odnosi się do wszelkich czynów, które mogłyby
podlegać odpowiedzialności karnej, popełnionych przez posła, niezależnie od
ich związku z wykonywaniem mandatu
▪ ma charakter względny, bo może zostać uchylony
1. wyrażenie zgody przez zainteresowanego posła
2. uchylenie na mocy uchwały Sejmu
▪ ma charakter nietrwały, bo wygasa wraz z wygaśnięciem mandatu
18. Dezyderaty i opnie komisji sejmowych.

Dezyderaty to postulaty komisji w określonych sprawach. Adresat dezyderatu nie ma prawnego

obowiązku (nie jest wiążący) do wypełnienia postulatów dezyderatu ale musi się do nich w ciągu 30
dni ustosunkować. Skierować dezyderat można do Rady Ministrów, Prezesa NIK, Prezesa NBP,
Prokuratora Generalnego lub Głównego Inspektora Pracy.

Opinia zawiera stanowisko komisji w określonej sprawie. Na wniosek komisji adresat opinii musi
ustosunkować się doń w ciągu 30 dni.

Zarówno dezyderaty jak i opinie kierowane są na ręce Marszałka Sejmu.

19. Prawo posła (senatora) do interwencji.

Poseł lub senator ma prawo podjąć - interwencję w organie administracji rządowej i samorządu
terytorialnego, zakładzie lub przedsiębiorstwie państwowym oraz organizacji społecznej, a także w
jednostkach gospodarki niepaństwowej dla załatwienia sprawy, którą wnosi w imieniu
własnym/wyborców jak również zaznajamiać się z tokiem jej rozpatrywania.

Organ któremu poddana jest interwencja musi przyjąć posła oraz udzielić mu niezbędnych informacji
a także w ciągu 14 powiadomić posła/senatora o stanie rozpatrywania sprawy.

20. Przesłanki wygaśnięcia mandatu posła i senatora.

Wygaśnięcie mandatu posła i senatora:

1) śmierć
2) utraty prawa wybieralności lub jego brak
3) pozbawienia mandatu orzeczeniem Trybunału Stanu
4) zrzeczenia się mandatu
5) zajmowania w dniu wyborów stanowiska lub funkcji, których nie można łączyć z mandatem posła
6) powołania w toku kadencji na stanowisko, którego nie można łączyć ze sprawowaniem mandatu
posła
7) wyboru na posła do Parlamentu Europejskiego.
21. Uprawnienia Marszałka Sejmu związane z nadawaniem biegu projektom
ustaw skierowanym do „laski marszałkowskiej”. W jakich sytuacjach
Marszałkowi Sejmu wolno odmówić nadania biegu projektowi? Jaką rolę
może odgrywać Komisja Ustawodawcza na etapie nadawania biegu
projektowi ustawy?

Projekty ustaw składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu (w praktyce parlamentarnej
przyjęło się określenie „wnieść do laski marszałkowskiej”), który zarządza ich drukowanie i
doręczenie posłom.

Każdy projekt musi zawierać uzasadnienie (potrzeba, cel, skutki, finanse). Marszałek Sejmu może
zwrócić wnioskodawcy projekt ustawy, jeżeli dołączone do niego uzasadnienie nie odpowiada
wymogom prawnym.

Jeżeli istnieje wątpliwość, czy projekt nie jest sprzeczny z prawem, Marszałek Sejmu, po zasięgnięciu
opinii Prezydium, może skierować dany projekt do Komisji Ustawodawczej celem wyrażenia opinii.
Jeśli Komisja większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy członków zaopiniuje projekt
jako niedopuszczalny, Marszałek może nie nadać projektowi dalszego biegu.

22. Jaka jest specyfika postępowania ustawodawczego mającego za

przedmiot obywatelski projekt ustawy?

Obywatelska inicjatywa ustawodawcza to procedura umożliwiająca wniesienie projektu ustawy przez

grupę co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wyborcze do Sejmu.

W celu przygotowania projektu ustawy i zgromadzenia niezbędnej liczby podpisów tworzy się komitet
inicjatywy ustawodawczej (co najmniej 15 obywateli). Po zebraniu pierwszego tysiąca podpisów
przewodniczący komitetu informuje Marszałka Sejmu o utworzeniu komitetu, od tego momentu treść
projektu nie może ulec zmianie.
Po zgromadzeniu podpisów projekt jest przekazywany Marszałkowi Sejmu i jeżeli Sąd Najwyższy nie
rozstrzygnie o nieprawidłowości złożonych podpisów to pierwsze czytanie projektu jest
przeprowadzone w terminie 3 miesięcy.

Istotne jest, że inicjatywa obywatelska, nie może dotyczyć spraw zastrzeżonych przez Konstytucję dla
innych podmiotów takich jak RM.
23. Scharakteryzuj 3 czytania projektu ustaw.

I CZYTANIE:

Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym Sejmu lub na posiedzeniu komisji sejmowej
właściwej dla danej problematyki wynikającej z projektu, obejmuje ono uzasadnienie projektu przez
wnioskodawcę, debatę w sprawie ogólnych zasad projektu oraz pytania posłów i odpowiedzi
wnioskodawcy.

Jeżeli pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu Sejmu, kończy się ono podjęciem uchwały o
skierowaniu projektu do właściwej – ze względu na tematykę projektu - komisji, bądź kilku komisji,
jeżeli tematyka projektu obejmuje zakres ich działania. Na tym etapie może jednak już zostać złożony
wniosek o odrzucenie projektu w całości.

Komisje pracując nad przepisami projektu mogą poprawiać i zmieniać ich treść. Mogą one powołać
podkomisję i korzystać z opinii zewnętrznych ekspertów. Po zakończeniu prac komisja ustala wspólne
stanowisko w sprawie danego projektu ustawy i przedstawia go w formie sprawozdania, a w nim
wniosek o przyjęcie projektu bez poprawek, przyjęcie projektu z określonymi poprawkami lub
odrzucenie projektu.

II CZYTANIE:

Przeprowadzane na posiedzeniu Sejmu i obejmuje przedstawienie Sejmowi sprawozdania komisji o

projekcie ustawy, a w dalszej kolejności przeprowadzenie debaty, w czasie której mogą być zgłaszane
kolejne poprawki i wnioski. Prawo wnoszenia poprawek w czasie drugiego czytania przysługuje
wnioskodawcy, a także grupie co najmniej 15 posłów, przewodniczącemu klubu lub koła poselskiego
oraz Radzie Ministrów. Poprawki mogą być zgłaszane do czasu zakończenia drugiego czytania. Jest to
termin ostateczny jeśli wnioskodawca chce wycofać projekt

Jeśli na skutek cofnięcia poparcia jednego z posłów liczba podpisów będzie mniejsza niż 15, projekt
ten będzie uznany za wycofany.

Jeżeli podczas drugiego czytania zostały zgłoszone kolejne poprawki i wnioski, projekt zostaje
ponownie skierowany do komisji, która je rozpatruje, ocenia i przedstawia Sejmowi dodatkowe
sprawozdanie, w którym wnosi o ich przyjęcie lub odrzucenie.

Natomiast, jeśli projekt nie został skierowany powtórnie do komisji, może odbyć się niezwłocznie
trzecie czytanie.

III CZYTANIE:

Na posiedzeniu Sejmu poseł sprawozdawca przedstawia dodatkowe sprawozdanie komisji lub, jeżeli
projekt nie został skierowany do komisji, poprawki zgłoszone podczas drugiego czytania. Następnie
posłowie głosują w odpowiednim porządku nad zgłoszonymi wnioskami i poprawkami, przyjmując je
lub odrzucając. Na początku odbywa się głosowanie nad ewentualnym wnioskiem o odrzucenie
projektu w całości, potem nad poprawkami do poszczególnych artykułów, a w końcu nad projektem w
całości, w brzmieniu zaproponowanym przez komisje, wraz ze zmianami wynikającymi z
przegłosowanych poprawek.
Sejm uchwala ustawę zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów. Następnie Marszałek Sejmu przekazuje uchwaloną przez Sejm ustawę (ustawa, ale jeszcze nie
obowiązujący akt prawny) do Senatu.

24. Poprawki do projektu ustawy (Sejm) i poprawki do ustawy (Senat). Na

jakich etapach postępowania ustawodawczego można je zgłaszać? Kto
dysponuje takim uprawnieniem?

I CZYTANIE:

● SEJM:
o Komisje pracujące nad przepisami projektu

II CZYTANIE:

● SEJM:
o Wnioskodawca
o Grupa co najmniej 15 posłów
o Przewodniczący klubu lub koła poselskiego
o Rada Ministrów

III CZYTANIE:

● SEJM:
o –

SENAT:

● Po przeanalizowaniu projektu przez komisje, podczas debaty i głosowania przedstawia się i

głosuje wniosek o poprawki (ustawa wraca w takim wypadku do sejmu)

25. Jakie standardy musi spełniać uzasadnienie do projektu ustawy (co musi
zawierać)?

Uzasadnienie wyjaśnia m.in. potrzebę i cel wydania ustawy, przedstawia przewidywane skutki
społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne, wskazuje źródła finansowania (jeśli projekt pociąga
pieniądze z budżetu), czy też zawiera oświadczenie o zgodności projektu ustawy z prawem Unii
Europejskiej.
26. Pilny projekt ustawy. Jakie materie nie mogą być przedmiotem takiego
projektu?

Pilne projekty ustaw może wnieść do Sejmu tylko Rząd. Status pilnego projektu zapewnia
pierwszeństwo przed innymi projektami i szybkie uchwalenie ustawy, tzw. szybka ścieżka legislacyjna,
co zapewnia rządowi możliwość realizowania najważniejszych zadań dla państwa. Różnica polega tu
m.in. na tym, że Senat ma na rozpatrzenie ustawy tylko 14 dni, a Prezydent – 7 dni.

W ustawie z klauzulą pilności NIE mogą być regulowane:

● ustawy podatkowe,
● ustawy dotyczące wyboru Prezydenta, Sejmu, Senatu oraz organów samorządu
terytorialnego
● ustawy regulujące ustrój i właściwość władz publicznych, a także kodeksów

Jest to wyliczenie wyczerpujące więc klauzula pilności może dotyczyć każdej innej materii.

27. Podstawowe odmienności postępowania ustawodawczego w

przedmiocie projektu ustawy budżetowej w porównaniu ze „zwykłym”
postępowaniem ustawodawczym.

Podstawowe różnice to przede wszystkim:

● przy ustawie budżetowej możliwość inicjatywy ustawodawczej ma JEDYNIE RADA

MINISTRÓW, musi to zrobić najpóźniej 3 miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego,
jeśli tego nie zrobi to ma obowiązek wnieść projekt ustawy o prowizorium budżetowym więc
akt regulujący tymczasowo gospodarkę, brak tego kroku powoduje dymisję RM
● Pierwsze czytanie odbywa się na posiedzeniu plenarnym Sejmu. Ten moment odróżnia tryb
uchwalania ustawy budżetowej od innych ustaw, których pierwsze czytanie jest na
posiedzeniu komisji sejmowych. Pierwsze czytanie na posiedzeniu plenarnym Sejmu kończy
się skierowaniem projektu ustawy do komisji sejmowych. Projekt tej ustawy przekazywany
jest do Komisji Finansów Publicznych, która analizuje całość projektu oraz koordynuje dalsze
prace nad nim.
● Senat ma 20 dni na rozpatrzenie ustawy (normalnie 30), brak stanowiska w terminie oznacza
brak sprzeciwu, senat w uchwale może wnosić o: Przyjęcie ustawy bez poprawek lub
wniesienie poprawek do ustawy
● Po przedstawieniu ustawy budżetowej przez Marszałka Sejmu, Prezydent w ciągu 7 dni może
podpisać ustawę budżetową lub zwrócić się do TK z wnioskiem w sprawie zbadania
zgodności ustawy budżetowej z Konstytucją RP, NIE MOŻE SKORZYSTAĆ Z PRAWA WETA
USTAWODAWCZEGO
28. Charakterystyka postępowania ustawodawczego w sprawie ustawy o
zmianie Konstytucji RP.

Konstytucja z 1997 r. określa tryb swej zmiany, Szczególny tryb zmiany konstytucji jest jedną z
podstawowych przesłanek jej sztywności – procedura jej zmiany jest odrębna (trudniejsza) od
procedury uchwalania (zmiany) ustaw zwykłych. Uchwalenie poprawki konstytucyjnej następuje w
formie ustawy o zmianie Konstytucji, art. 235 ustanawia dwa warianty proceduralne:

Pierwszy (o charakterze podstawowym):

1) projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć Prezydent, Senat lub grupa posłów licząca
co najmniej 1/5 składu Sejmu (92 posłów)

2) Konstytucja przewiduje, iż pierwsze czytanie projektu ustawy może odbyć się nie wcześniej niż 30
dnia od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy

3)Ustawę taką uchwala Sejm większością co najmniej 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów oraz Senat bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej
połowy ustawowej liczby senatorów

Ponadto, wymagane jest by zmiana Konstytucji nastąpiła w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym
brzmieniu przez Sejm i następnie w terminie nie dłuższym niż 60 dni przez Senat.

4) Prezydent ma obowiązek podpisania ustawy zmieniającej Konstytucję, nie przysługuje mu w tym

zakresie prawo weta, może ją jednak skierować do TK

5) Konstytucja nie może być zmieniona w czasie trwania stanu nadzwyczajnego co oznacza, że nie
można w tym okresie wnosić projektów ustaw o zmianie Konstytucji, a prace nad projektami już
wniesionymi należy zawiesić.

Drugi W przypadku zaś, gdy ustawa ma zmienić przepisy rozdziałów I, II lub XII Konstytucji

1) dokonuje rozciągnięcia procedury w czasie, bo przewiduje, że uchwalenie przez Sejm ustawy

zmieniającej przepisy rozdziału I, II i XII może odbyć się nie wcześniej niż 60 dnia po pierwszym
czytaniu projektu tej ustawy;

2) uzupełnia procedurę parlamentarną o możliwość przeprowadzenia referendum (wnosi je grupa co

najmniej 1/5 posłów, Senat lub Prezydent Rzeczypospolitej), żądanie takie musi być zgłoszone nie
później niż w ciągu 45 dni po uchwaleniu ustawy przez Senat.
29. Charakterystyka postępowania ustawodawczego w przypadku
projektów kodeksów projektów ustaw wykonujących prawo UE.

Do postępowania z projektami ustaw mających na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej, stosuje
się przepisy działu II rozdziału 1-3 i 14 (proces ustawodawczy).

Rada Ministrów, wnosząc projekt ustawy, deklaruje, czy jest to projekt ustawy wykonującej prawo
Unii Europejskiej a Marszałek Sejmu przed skierowaniem projektu do pierwszego czytania rozstrzyga,
czy jest to projekt ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Do uzasadnienia projektu ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej, wniesionego przez Radę
Ministrów, dołącza się projekty aktów wykonawczych, których obowiązek wydania przewiduje projekt
ustawy, a także tabelę zgodności projektowanych przepisów z przepisami prawa Unii Europejskiej.

30. Procedura uchwalania budżetu państwa (problem roczności i

wieloletniości planu dochodów i wydatków państwa).

WIOSNA

● Rozporządzenie Ministra Finansów o sposobie, trybie i terminach opracowania materiałów do

projekt ustawy budżetowej (nota budżetowa)
● Przygotowanie przez Ministra Finansów założeń projektu budżetu państwa i ich akceptacja
przez członków Rady Ministrów

LATO

● Ustalanie kwot limitów wydatków dla poszczególnych części budżetowych na rok (n+1)
● Opracowanie przez Ministerstwo Finansów wstępnego projektu budżetu państwa i
przekazanie go Radzie Ministrów

JESIEŃ

● Pierwsze czytanie w Sejmie - prezentacja projektu ustawy budżetowej przez Ministra

Finansów
● Skierowanie projektu ustawy budżetowej do komisji branżowych
● Drugie czytanie - zgłoszenie poprawek do projektu ustawy budżetowej rozpatrzonego przez
Komisję Finansów Publicznych
● Trzecie czytanie - uchwalenie ustawy budżetowej i przekazanie do Senatu
● Podjęcie uchwały przez Senat w sprawie ustawy budżetowej (20 dni od daty jej otrzymania)
● Rozpatrzenie przez Sejm poprawek senackich wraz z rekomendacją Komisji Finansów
Publicznych

ZIMA
 ● Przesłanie ustawy budżetowej do podpisu Prezydentowi RP.
● Podpisanie przez Prezydenta ustawy budżetowej lub złożenie wniosku do Trybunału
Konstytucyjnego
● Ogłoszenie podpisanej ustawy w Dzienniku Ustaw RP

Planowanie wieloletnie uznawane jest przez współczesną naukę za niezbędny instrument

nowoczesnego zarządzania finansami publicznymi. Początkowo polegało ono na wzmacnianiu
rocznego budżetu fragmentarycznymi, wieloletnimi planami finansowymi, potem zaś na
opracowywaniu całościowych, wieloletnich planów finansowych.

Zalety tego rozwiązania to:

● bardziej racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi
● zwiększenie wiarygodności, przejrzystości i przewidywalności polityki fiskalnej
● dopasowanie do planowania na szczeblu UE
Wady to:
● duże koszty związane z wprowadzeniem procesu planowania wieloletniego
● możliwości zmniejszania elastyczności polityki fiskalnej
● problem z horyzontem planowania im dłuższy tym większe ryzyko błędu

Wieloletniość w planowaniu finansowym ma charakter trwały, wzmacniający, a nie konkurencyjny

wobec zasady jednoroczności budżetu

31. Zasada powszechności (czynne i bierne prawo wyborcze do Sejmu,

Senatu, w wyborach na Prezydenta RP oraz w wyborach do Parlamentu
Europejskiego

Zasada ta oznacza, że obywatel ma prawo do korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego.

CZYNNE PRAWO WYBORCZE zapewnia możliwość udziału w głosowaniu i oddania głosu na swojego
kandydata:

● wiek (18 lat)

● pełnia władz umysłowych
● posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych

BIERNE PRAWO WYBORCZE jest to prawo do kandydowania:

● Organy stanowiące samorządu - 18 lat

● Sejm - 21 lat
● Parlament Europejski - 21 lat
● Wójt, Burmistrz, Prezydent miasta - 25 lat
● Senat - 30 lat
● Prezydent - 35 lat

32. Zasada równości wyborów (aspekt formalny i materialny).

Równość w znaczeniu formalnym powinna realizować się przez zapewnienie wyborcom oddania
jednakowej ilości głosów w wyborach oraz umożliwienie uczestnictwa w głosowaniu na takich
samych zasadach.

Materialna równość to jednakowa dla każdego wyborcy siła głosu. Oznacza to, że głos każdego
wyborcy powinien przynosić tożsamy skutek dla wyników wyborów.

33. Zasada bezpośredniości wyborów.

Zasada ta polega na tym, że wyborcy w drodze osobistego głosowania (bez żadnego pośrednictwa)
wybierają konkretnego kandydata.

Wyborcy nie oddają głosu np. na elektorów, którzy dokonywali by właściwego wyboru, jak to ma
miejsce w USA.

34. Zasada tajności głosowania i jej gwarancje.

Zasada ta polega na tym, że głosowanie odbywa się w sposób anonimowy i żadna z osób trzecich nie
ma prawa poznać głosu wyborcy.

W wyborach powszechnych zasada ta odnosi się do sposobu, w jaki każdy obywatel wypełnia kartę
do głosowania. W każdym lokalu wyborczym powinny znajdować się specjalne stanowiska do
głosowania, osłonięte przed wzrokiem osób postronnych.

Jej gwarancje sprowadzają się do zapewnienia w lokalach wyborczych odpowiednich elementów:

● Wszystkie karty do głosowania muszą być jednakowe

● W każdym lokalu wyborczym muszą zostać urządzone (w odpowiedniej liczbie) kabiny do
głosowania
● Wyborca musi wejść do kabiny sam
● W lokalach muszą znajdować się przybory do pisania
● Wypełnioną kartę do głosowania wyborca osobiście wrzuca do urny
● Urna powinna być przezroczysta
35. Wady oraz zalety proporcjonalnych i większościowych metod podziału
mandatów na przykładzie wyborów do Sejmu i Senatu (wytłumacz metodę
d’Hondta oraz St. Laguë)

Zasada większości stanowi najprostszy sposób ustalania wyników, gdyż wybrany zostaje ten
kandydat, który uzyska największą liczbę głosów. Wyróżniamy dwa rodzaje większości:

Względna – gdy wystarczy po prostu większość głosów

● Zaletą jest to że głosowanie zawsze przyniesie wynik

● Istotną wadą jest to, że różnica nawet 1% powoduje wygraną więc powstaje pewnego
rodzaju niesprawiedliwość

Bezwzględna – gdy wybór popiera co najmniej połowa oddanych głosów

● Zaletą jest to że wybrany kandydat jest reprezentantem najliczniejszej grupy

● Większość ta jest niekorzystna dla małych i średnich partii

Wybory przeprowadzane w oparciu o zasadę większości ułatwiają wyłonienie parlamentu, który

będzie zdolny do efektywnego działania (brak bardzo wielu kierunków polityki)

System proporcjonalny polega na dokonywaniu rozdziału mandatów w okręgu wyborczym (a później

w skali kraju) proporcjonalnie do odsetka głosów, który uzyskały poszczególne partie, jest
jednoznaczny z przeprowadzeniem jednej tury głosowania. Jego zaleta to osiągnięcie znacznie
większej reprezentatywności parlamentu.

Za wadę systemu proporcjonalnego można uznać fakt, że w zależności od zastosowanego systemu,

wyniki poszczególnych partii są różne, mimo że nie zmieniła się liczba uzyskanych głosów..

● System d’Hondta preferuje partie silne: polega na tym, że liczby głosów oddanych na
poszczególne listy w okręgu wyborczym porządkuje się w ciąg liczb od największej do
najmniejszej, a następnie dzieli przez kolejne liczby całkowite. Z powstałej tabeli ilorazów
wybiera się tyle największych liczb, ile jest mandatów do obsadzenia.
● System St. Lague daje więcej szans ugrupowaniom małym i średnim: polega na budowie
ciągu ilorazów, ale jako kolejne dzielniki stosuje się liczby nieparzyste. W polskiej modyfikacji
za pierwszy dzielnik przyjęto 1,4 a nie 1,0.
36. Zarządzenie wyborów do Sejmu i Senatu i na urząd Prezydenta RP (rola
kalendarza wyborczego).

Wybory prezydenckie:

Zarządzenia wyborów dokonuje Marszałek Sejmu.

Wybory (pierwsza tura) muszą się odbyć w dniu przypadającym nie wcześniej niż 100 dni i nie
później niż 75 dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta. Wybory zawsze muszą się
więc zakończyć przed upływem kadencji i – co ważniejsze – pozostanie jeszcze wystarczający
margines czasu dla rozstrzygnięcia ich ważności przez Sąd Najwyższy.

Wyjątkowo w razie wprowadzenia jednego ze stanów nadzwyczajnych wybory mogą się odbyć
dopiero po upływie 90 dni od jego zakończenia, a kadencja urzędującego Prezydenta ulega
odpowiedniemu przedłużeniu.

Wybory do Sejmu i Senatu:

Wybory do Sejmu i Senatu zawsze odbywają się łącznie. Zarządza je Prezydent nie później niż na 90
dni przed upływem czterech lat od rozpoczęcia kadencji izb, wyznaczając wybory na dzień wolny od
pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed upływem czterech lat od rozpoczęcia kadencji izb.

37. Procedura zgłaszania kandydatów w wyborach do Sejmu i Senatu.

NIE MOŻNA JEDNOCZEŚNIE KANDYDOWAĆ NA POSŁA I SENATORA!

Kandydatów zgłaszają:

1) komitety wyborcze partii politycznych (SEJM /SENAT)

2) koalicyjne komitety wyborcze (SEJM)
3) komitety wyborcze wyborców (SEJM/SENAT)

Senat:
Każda kandydatura musi być poparta podpisami co najmniej 2 tys. wyborców. Kandydować można
tylko w 1 okręgu wyborczym.

Sejm:
Konieczne jest zgłoszenie listy kandydatów. Prawo zgłaszania list przysługuje komitetom wyborczym,
partii, koalicjom partyjnym (8%) oraz wyborcom (muszą najpierw utworzyć komitet wyborczy, a
następnie zebrać 1000 podpisów wyborców). W wyborach do Sejmu zgłoszenie listy okręgowej musi
być poparte podpisami co najmniej 5000 wyborców.

W odniesieniu do Sejmu występuje zasada parytetu: na każdej liście kandydatów musi znajdować się
minimum po 35% kandydatów każdej z płci.
38. Procedura składania i rozpatrzenia protestów wyborczych.

Protest wyborczy to wniosek skierowany do sądu, w którym wskazuje się na nieprawidłowości

formalne związane z przeprowadzeniem wyborów, domagając się ich unieważnienia.

Prawo wniesienia protestu ma każdy wyborca, a także przewodniczący właściwej komisji wyborczej
oraz pełnomocnik każdego komitetu wyborczego.

Protesty przeciwko ważności wyborów do Sejmu i do Senatu wnosi się na piśmie do Sądu
Najwyższego w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez PKW. Sąd Najwyższy
rozpatruje protesty w składzie 3 sędziów, w postępowaniu nieprocesowym, i wydaje (w terminie do
90 dni) opinię w formie postanowienia w sprawie protestu.

W wyborach prezydenckich stosuje się analogiczną procedurę - z tym, że Sąd Najwyższy ma tylko 30
dni na rozstrzygnięcie kwestii ważności wyborów.

W wyborach lokalnych protesty wyborcze wnosi się do terytorialnie właściwych sądów okręgowych.
Rozstrzygnięcie powinno zapaść w ciągu 30 dni, przysługuje od niego zażalenie do sądu
apelacyjnego.

39. Zasady prowadzenia kampanii wyborczej (pojęcie agitacji i materiału

wyborczego).

Materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony

przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami.

Agitacją wyborczą jest publiczne nakłanianie lub zachęcanie do głosowania w określony sposób, w
tym w szczególności do głosowania na kandydata określonego komitetu wyborczego.

1. Zapewnienie swobody poszczególnym komitetom wyborczym w prowadzeniu kampanii

2. Nałożenie dodatkowych obowiązków na podmioty prowadzące kampanię wyborczą. Wszelkie

materiały wyborcze muszą być wyraźnie oznakowane, aby było wiadomo, do kogo należą

3. Zabrania się prowadzenia kampanii wyborczej na terenie zakładów pracy (jeśli zakłóca jej pracę)
jednostek wojskowych, administracyjnych oraz szkół (wobec uczniów nieposiadających prawa
wybierania)

4. Ustanowienie szczególnych zasad dostępu komitetów wyborczych do publicznego radia i telewizji.

Każdemu komitetowi wyborczemu zapewnia się bezpłatny i równy dostęp do czasu antenowego.

(TVP ma obowiązek przeprowadzania debat między przedstawicielami tych komitetów wyborczych,

które zarejestrowały swoje listy we wszystkich okręgach wyborczych)
5. Ustanowienie szczególnych regulacji dotyczących finansowania kampanii wyborczej. Wydatki na
kampanię są pokrywane ze źródeł własnych poszczególnych komitetów wyborczych.

Każdy komitet wyborczy ma obowiązek złożenia Państwowej Komisji Wyborczej sprawozdania o

przychodach, wydatkach i zobowiązaniach komitetu.

40. Finansowanie kampanii wyborczej.

Prawo jasno wskazuje, że finansowanie kampanii wyborczej jest jawne a wszelkie wydatki ponoszone
przez komitety wyborcze w związku z zarządzonymi wyborami są pokrywane z ich ŹRÓDEŁ
WŁASNYCH.

Komitet może pozyskiwać i wydawać pieniądze jedynie na cele związane z wyborami i jedynie w
ograniczonym przedziale czasowym, bowiem zabronione jest pozyskiwanie jakichkolwiek środków
finansowych przez komitety po dniu wyborów oraz ich wydatkowania po dniu złożenia sprawozdania
z działalności wyborczej dla Państwowej Komisji Wyborczej.

41. Pozycja ustrojowa, funkcje i zadania PKW a problem wyborów

prezydenckich 2020 r.

Państwowa Komisja Wyborcza (PKW) to stały i najwyższy organ wyborczy właściwy w sprawach
przeprowadzania wyborów

● do Sejmu i Senatu
● na Prezydenta
● do organów samorządu terytorialnego
● do Parlamentu Europejskiego

PKW zajmuje się również organizacją referendów (ogólnokrajowych i lokalnych) w Polsce.

Zadania Państwowej Komisji Wyborczej określa Kodeks wyborczy.

Do zadań komisji należy funkcja nadzorczo-organizacyjna wobec niższych komisji wyborczych oraz
zadania (czynności wyborcze) dokonywane przez samą PKW lub przez komisarzy wyborczych,
będących jej pełnomocnikami.

Zakres tych zadań zależy od rodzaju wyborów.

W skład PKW wchodzi 9 osób (9 letnia kadencja):

● sędzia Trybunału Konstytucyjnego, wskazany przez Prezesa TK

● sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazany przez Prezesa NSA
● 7 osób mających kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego, wskazanych przez Sejm.

Zasadniczy problem PKW w sprawie wyborów związany był z brakiem zorganizowania wyborów oraz z
decyzją wedle, której część zadań PKW miała wykonać Poczta Polska, co wykraczało ponad jej
obowiązki.
42. Głosowania korespondencyjnego a tzw. „głosowanie kopertowe”. Jakie
zarzuty były/są formułowane w stosunku do przeprowadzenia wyborów
prezydenckich w maju 2020?

1. Wybory nie mogą odbyć się w czasie stanu nadzwyczajnego.

Choć oficjalnie nie został wprowadzony to konstytucja wyraźnie wskazuje że powinien być
wprowadzony już jakiś czas temu, jeśli pójdziemy zatem tokiem rozumowania zgodnym z konstytucją
to wybory nie mogą się odbyć w czasie stanu nadzwyczajnego.

2. Brak możliwości prowadzenia normalnej kampanii wyborczej w czasie epidemii.

Ograniczenia wolności i swobody obywateli wprowadzone celem przeciwdziałania COVID-19

skutkowały niemożliwością prowadzenia normalnej kampanii wyborczej, nastąpiła wręcz nieuczciwa
kampania bowiem upolityczniona TVP wciąż prowadziła agitację urzędującego prezydenta.

3. Proceduralna recydywa: „kopertowy” sposób głosowania dla wszystkich uchwalono w Sejmie z

naruszeniem prawa.

Nastąpiło tym samym jawne złamanie konstytucji gdyż ustawa trafiła w zbyt szybkim tempie przepisy
o całkowitej zmianie wyborów postanowiono wprowadzić nie tylko na krócej niż na 6 miesięcy, ale
wręcz na kilka dni przed samymi wyborami.

5. Spisy wyborców – do kogo trafią „pakiety wyborcze”?

Nie wiadomo, do kogo i pod jaki adres trafią „pakiety wyborcze”, co podważa powszechność
głosowania. Wymuszają też one konieczność podania numeru PESEL oraz nazwiska a tym samym
wykluczają tajność głosowania.

6. Utrudnione lub niemożliwe głosowanie za granicą.

Organizowanie wyborów w czasie pandemii COVID-19, kiedy w wielu krajach obowiązują restrykcje
m.in. w poruszaniu się i ograniczenia działalności pocztowej, utrudni lub uniemożliwi realizację
czynnego prawa wyborczego obywateli polskich przebywających poza granicami.

7. Przygotowania do głosowania „kopertowego” bez podstawy prawnej.

Przygotowania do głosowania trwały zanim nawet było wiadomo czy wybory się odbędą, więc
ostatecznie sprowadziło się to do tego, że w skrócie: „Gdyby Jezus nie umarł na krzyżu tylko
zapierniczał w stolarni za 2900 ziko netto to dzisiaj mniej więcej zarobiłby tyle co Sasin przewalił na
wybory które nawet się nie odbyły”
43. Referendum konstytucyjne.

Jeżeli ustawa o zmianie Konstytucji dotyczy przepisów rozdziału I, II lub XII, podmioty mające prawo
takiej inicjatywy ustawodawczej (tj. 1/5 ustawowej liczby posłów, Senat lub Prezydent) mogą
zażądać, w terminie 45 dni od dnia uchwalenia ustawy przez Senat, przeprowadzenia referendum
zatwierdzającego.

Z wnioskiem w tej sprawie zwracają się do Marszałka Sejmu, który zarządza niezwłocznie
przeprowadzenie referendum w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku. Zmiana Konstytucji zostaje
przyjęta, jeżeli za tą zmianą opowiedziała się większość głosujących. Ważność referendum
stwierdza Sąd Najwyższy.

44. Referendum „ratyfikacyjne”.

Rzeczpospolita może na podstawie umowy międzynarodowej przekazać organizacji

międzynarodowej lub organowi międzynarodowemu kompetencje organów władzy państwowej w
określonych sprawach.

Wyrażenie zgody na ratyfikację takiej umowy może być uchwalone w referendum ogólnokrajowym
zarządzanym przez lub Prezydent za zgodą Senatu (bezwzględna większość, obecność połowy
Posłów/Senatorów).

Wynik referendum jest wiążący, jeśli weźmie w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do
głosowania. Ważność referendum stwierdza Sąd Najwyższy.

45. Referendum z art. 125 Konstytucji.

W ramach tego rodzaju głosowania może wyróżnić 3 podkategorie:

● referendum konstytucyjne (dotyczy zmiany konstytucji);

● referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej;
● referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa.

Referendum ma prawo zarządzić Sejm (bezwzględna większość, połowa obecnych) lub Prezydent za
zgodą Senatu (bezwzględna większość, połowa obecnych). Wynik referendum jest wiążący, jeśli
weźmie w nim udział więcej niż połowa osób uprawnionych do głosowania. Ważność referendum
stwierdza Sąd Najwyższy.
46. Zadania w świetle art. 126 Konstytucji RP a kompetencje Prezydenta RP.

Kompetencja organu państwowego jest konkretnym środkiem działania przyznanym danemu

podmiotowi przez prawo i określonym w normach prawnych.

Zadanie jest natomiast kierunkiem działania tego organu - celem do którego ma obowiązek dążyć.

Wniosek: organ państwowy ma obowiązek wykonywać swoje zadania, wykorzystując do tego swoje
kompetencje, może realizować zadania wyłącznie za pomocą tych kompetencji.

Art. 126 Konstytucji wylicza jedynie część zadań Prezydenta i należy przyjąć, że obok zadań
określonych w przepisie istnieją także zadania wynikające z innych przepisów konstytucyjnych.

47. Tryb wyboru Prezydenta RP wg Konstytucji RP.

Prezydent jest wybierany przez Naród na pięcioletnią kadencję (może być ponownie wybrany tylko
jeden raz) w wyborach powszechnych, równych i bezpośrednich w głosowaniu tajnym.

Czynne prawo wyborcze posiadają obywatele polscy, którzy najpóźniej w dniu głosowania mają
ukończone 18 lat.

Na prezydenta może zostać wybrany obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów ukończył 35
lat i korzysta z pełni praw wyborczych do sejmu. Kandydata zgłasza co najmniej 100tys. Obywateli
mających prawo wybierania do Sejmu.

Wybory zarządza Marszałek Sejmu, I tura wyborów musi się odbyć nie wcześniej niż na 7 i nie
później niż na 6 miesięcy przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta. Marszałek wyznacza
datę wyborów na dzień wolny od pracy, przypadający nie wcześniej niż na 100 i nie później niż na 75
dni przed upływem kadencji urzędującego Prezydenta.

Na Prezydenta zostaje wybrany kandydat, który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów.
Jeżeli żaden z kandydatów tej większości nie uzyska, musi być przeprowadzona II tura głosowania,14
dni po I turze. W II turze pozostaje dwóch kandydatów, którzy uzyskali największą liczbę głosów, a
wybrany zostaje ten, który uzyska więcej głosów.
48. Pojęcie aktów urzędowych Prezydenta RP.

Akty urzędowe Prezydenta dzielą się na prawotwórcze oraz nie mające takiego charakteru.

Do aktów prawotwórczych należą

● rozporządzenia z mocą (stan wyjątkowy) art. 234 Konstytucji

● rozporządzenia jako objęte kontrasygnatą akty prawa powszechnie obowiązującego,
wykonawcze w stosunku do ustaw
● zarządzenia wydawane na podstawie ustaw, jest to uprawnienie wyłączone spod
kontrasygnaty, a więc będące prerogatywą Prezydenta

Wszelkie akty urzędowe nie mające charakteru prawotwórczego zostały zaliczone do grupy
postanowień, należą do niej powołanie premiera czy skrócenie kadencji parlamentu.

Konstytucja wprowadza jako ogólną regułę wymóg kontrasygnaty aktów urzędowych Prezydenta.
Jednocześnie 30 aktów urzędowych (art. 144 ust 3 Konstytucji) zostało wyłączonych z obowiązku
kontrasygnaty jako kompetencje osobiste Prezydenta.

Ewentualne akty urzędowe to jeszcze podróże, przyjmowanie przedstawicieli i delegacji innych

krajów, przemówienia etc.

49. Odpowiedzialność Prezydenta RP i tryb jej realizacji.

Prezydent ponosi za swoje działania odpowiedzialność konstytucyjną: za naruszenie Konstytucji,

ustawy lub za popełnienie przestępstwa może być pociągnięty do odpowiedzialności przed
Trybunałem Stanu.

Postawienie Prezydenta Rzeczypospolitej w stan oskarżenia może nastąpić uchwałą Zgromadzenia

Narodowego, podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby członków Zgromadzenia
Narodowego na wniosek co najmniej 140 jego członków. Urząd zostaje wtedy zawieszony a funkcje
prezydenta przejmuje Marszałek Sejmu.

Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem. Prowadzona przez niego
polityka nie jest więc przedmiotem obrad obu izb. Nie może też być pozbawiony sprawowanego
urzędu z politycznych przyczyn. Jedynie istnienie wymogu kontrasygnaty daje pewną konieczność
odpowiedzialności Prezydenta przed Radą Ministrów.
50. Udział Prezydenta RP w procedurze ustawodawczej. Jakimi środkami
prawnymi dysponuje Prezydent RP w stosunku do przedłożonej mu do
podpisu ustawy?

Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 21 dni (7 dni dla ustaw budżetowej i pilnej) od dnia jej
przedstawienia przez Marszałka Sejmu i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.

Przed podpisaniem ustawy Prezydent może zwrócić się do TK w trybie prewencyjnej kontroli
konstytucyjności, a więc wystąpić z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z Konstytucją.

Jeśli TK nie stwierdzi błędów to prezydent ma obowiązek podpisać ustawę, jeśli natomiast błędy
obejmują część aktu to prezydent (po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu) podpisuje ustawę z
pominięciem przepisów niezgodnych z Konstytucją lub zwraca ustawę Sejmowi celem usunięcia
niezgodności.

Prezydent może również zastosować weto prezydenckie i przekazać ustawę Sejmowi do

ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez Sejm większością 3/5 głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów Prezydent podpisuje ustawę w ciągu 7 dni i
zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP.

W sytuacji ponownego uchwalenia ustawy przez Sejm, Prezydentowi nie przysługuje już prawo
wystąpienia do TK w trybie prewencyjnej kontroli konstytucyjności.

51. Tryb postępowania w sprawie weta ustawodawczego Prezydenta RP

Prezydent może odmówić podpisania ustawy i z umotywowanym wnioskiem przekazać ją Sejmowi

do ponownego rozpatrzenia (tzw. weto ustawodawcze), co powoduje, że zajmie się nią ponownie
Sejm. Nie ma on jednak na tym etapie możliwości wnoszenia nowych poprawek.

Jeżeli, większością 3/5 głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, Sejm
odrzuci weto Prezydenta, to nie ma on innej możliwości, jak tylko podpisać ponownie uchwaloną
ustawę i zarządzić jej ogłoszenie. Jeżeli taki większości nie będzie, proces ustawodawczy kończy się i
ustawa nie nabierze mocy prawnej.
52. Prerogatywy Prezydenta RP, czy podlegają kontroli sądowej?
Prerogatywy to uprawnienia osobiste zwolnione z obowiązku uzyskania kontrasygnaty (katalog ten
nie jest zamknięty).

1. stosunek Prezydenta do Parlamentu:

a. zarządzania wyborów do Sejmu i Senatu
b. zwoływania pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu
c. skracania kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji
d. inicjatywy ustawodawczej
e. zarządzania referendum ogólnokrajowego
f. podpisywania albo odmowy podpisania ustawy
g. zarządzania ogłoszenia ustawy oraz umowy międzynarodowej w Dzienniku Ustaw
h. zwracania się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego
2. sprawy związane z powoływaniem i odpowiedzialnością rządu oraz ministrów
a. desygnowania i powoływania Prezesa Rady Ministrów
b. przyjmowania dymisji Rady Ministrów i powierzania jej tymczasowego pełnienia
obowiązków
c. wniosku do Sejmu o pociągnięcie do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
członka Rady Ministrów
d. odwoływania ministra, któremu Sejm wyraził wotum nieufności
e. zwoływania Rady Gabinetowej
3. tradycyjne uprawnienia głowy państwa
a. nadawania orderów i odznaczeń
b. powoływania sędziów
c. stosowania prawa łaski
d. nadawania obywatelstwa polskiego i wyrażania zgody na zrzeczenie się obywatelstwa
polskiego
4. sprawy związane z powoływaniem innych organów państwowych
a. powoływania Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego
b. powoływania Prezesa i Wiceprezesa TK
c. powoływania Prezesa i wiceprezesów NSA
d. powoływania prezesów Sądu Najwyższego
e. wniosku do Sejmu o powołanie Prezesa NBP
f. powoływania członków Rady Polityki Pieniężnej
g. powoływania i odwoływania członków Rady Bezpieczeństwa Narodowego
h. powoływania członków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji

Prerogatywy podlegają kontroli konstytucyjnej, jeśli te wydane są przez Prezydenta z naruszeniem

konstytucji lub ustaw tj. jeśli doszło do deliktu konstytucyjnego. W takiej sytuacji Prezydent na
wniosek 240 członków Zgromadzenia Narodowego może zostać postawiony przed Trybunałem Stanu,
który może odwołać Prezydenta ze stanowiska.

Natomiast, mówiąc o kontroli sądowej TK powiedział że nie ma możliwości, by prerogatywy jej

podlegały, lecz sądy powszechne powiedziały że taka możliwość istnieje. Chodzi tu o kwestie
nominacji sędziowskich przy udziale neo KRSu.
53. Obsadzanie przez Prezydenta RP prezesów organów władzy
sądowniczej.

Prezydent powołuje prezesa i wiceprezesa TK, Pierwszego Prezesa SN, Prezesa NSA. W tych decyzjach
może dokonać powołania spośród kandydatów przedstawionych mu przez zgromadzenia ogólne TK,
SN i NSA.

Trybunał Konstytucyjny:

● kandydaci muszą uzyskać minimalnie 5 głosów na Zgromadzeniu Ogólnym TK (więc

maksymalna liczba kandydatów nie może przekroczyć 3)
o jeżeli jeden kandydat ma przeważającą większość głosów to drugim zostaje ten
który miał kolejno mniej
● każdy sędzia może oddać tylko jeden głos
● kadencja Prezesa trwa 6 lat
● Prezydent może wybrać tylko osoby wskazane przez Zgromadzenie Ogólne TK

Sąd Najwyższy:

● powoływany spośród 5 kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne SN

● każdy sędzia może oddać tylko jeden głos, co oznacza, że Prezydent może wybrać
kandydata, który nie ma poparcia większości Sądu
● kadencja Pierwszego Prezesa trwa 6 lat
● Prezydent powołuje również Prezesów SN (po zasięgnięciu opinii Pierwszego Prezesa SN),
którzy stoją na czele Izb na 3 letnią kadencję, spośród 3 kandydatów wytypowanych przez
daną Izbę

Naczelny Sąd Administracyjny:

● powoływany spośród 2 kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne NSA

● kadencja Prezesa trwa 6 lat
54. Skład i procedura powoływania Rady Ministrów.

Skład Rady Ministrów:

1. OBLIGATORYJNY:
a. Prezes Rady Ministrów
b. Ministrowie
2. FAKULTATYWNY:
a. Prezes Rady Ministrów
b. Wiceprezesi
c. Ministrowie
d. Przewodniczący określonych w ustawach komitetów

Procedura powoływania Rady Ministrów:

● Na pierwszym posiedzeniu sejmu

● W przypadku nieuchwalenia przez Sejm wotum zaufania do RM
● W przypadku wotum nieufności
● W przypadku rezygnacji premiera

Wyróżniamy trzy procedury z czego 2 i 3 służą jedynie do przeprowadzenia w przypadku

niepowodzenia 1.

PROCEDURA 1:

PROCEDURA 2:

PROCEDURA 3:

Jeżeli nie uda się udzielić wotum zaufania w 3 procedurze to rząd z 3 procedury rządzi do zebrania
się Sejmu na pierwsze posiedzenie, jako rząd prezydencki.
55. Zmiany w składzie Rady Ministrów. Z czyjej inicjatywy się dokonują?
Jaka jest rola Prezydenta w tej procedurze?

Rada Ministrów ponosi odpowiedzialność polityczną przed Sejmem, który może złożyć wniosek o
konstruktywne wotum nieufności wobec premiera czyli solidarnie wobec całego rządu lub
absolutorium czyli wotum nieufności wobec poszczególnego ministra.

Prezes RM ma prawo do pociągania ministrów do odpowiedzialności politycznej, co realizowane

jest przez zażądanie od członka rządu rezygnacji ze stanowiska.

Prezydent dokonuje zmian w składzie rządu tj. może odwołać ministra na wniosek premiera, np.
gdy minister nie chce złożyć rezygnacji ze stanowiska.

Ponadto, premier i ministrowie ponoszą odpowiedzialność konstytucyjną, jeśli naruszą konstytucją

lub ustawę bądź popełnią przestępstwo w związku z zajmowanym stanowiskiem. O pociągnięciu do
odpowiedzialności rozstrzyga Sejm, wniosek może złożyć grupa 115 posłów lub Prezydent. Uchwała
Sejmu musi zapaść większością ⅗ głosów, czyli 276 posłów. Wtedy oskarżony staje przed Trybunałem
Stanu.

56. Postaci wotum nieufności i wotum zaufania w świetle Konstytucji RP.

Wotum zaufania - podjęta w specjalnym głosowaniu uchwała parlamentu w systemie rządów

parlamentarno-gabinetowych, wyrażająca zaufanie do działalności rządu, kończąca proces
powoływania rządu lub aprobująca jego bieżącą działalność

art. 154 ust. 1,2,3 Konstytucji RP, wotum zaufania rządowi udziela Sejm w „1 korku konstytucyjnym”
(bezwzględna większość, połowa obecnych), jeżeli nie dojdzie do uchwalenia wotum zaufania
premier podaje rząd do dymisji, a Sejm ma 14 dni na znalezienie nowego kandydata. Musi on
uzyskać wotum zaufania dla siebie i swoich ministrów w „2 kroku konstytucyjnym”(bezwzględna
większość, połowa obecnych). Jeśli nadal nie można uzyskać wotum zaufania to inicjatywa trafia do
prezydenta, który powołuje premiera a ten musi uzyskać wotum zaufania w „3 kroku
konstytucyjnym” (zwykła większość, połowa obecnych)

Wotum nieufności - podjęta w specjalnym głosowaniu uchwała parlamentu w systemie rządów

parlamentarno-gabinetowych, wyrażająca brak zaufania do działalności ministra albo rządu,
prowadząca do ich dymisji

Wniosek o Wotum nieufności składa co najmniej 46 posłów, jednocześnie wskazując kandydata na

Premiera. Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm, Prezydent Rzeczypospolitej przyjmuje dymisję
Rady Ministrów i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady Ministrów, a na jego wniosek
pozostałych członków Rady Ministrów oraz odbiera od nich przysięgę.
57. Konstytucyjne zadania i kompetencje Prezesa Rady Ministrów.

1) reprezentuje Radę Ministrów

2) kieruje pracami Rady Ministrów
3) wydaje rozporządzenia
4) zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania
5) koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów
6) sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym (weryfikacyjny)
7) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej

58. Ministrowie kierujący działem administracji rządowej (tzw. ministrowie

resortowi) a ministrowie wykonujący zadania powierzone im przez Prezesa
Rady Ministrów (tzw. ministrowie bez teki). Podobieństwa i różnice.

Minister resortowy - kierujący działem administracji rządowej mogą oni wydawać rozporządzenia.
Jest on jednoosobowym organem administracji.

Minister „bez teki” - członkowie Rady Ministrów nie mający pod sobą żadnego działu administracji.
Nie są organem, najczęściej mają do zrealizowania konkretne zadania powierzone im rzez premiera.
Ministrowie ci nie mogą wydawać rozporządzeń.

59. Organy pomocnicze i wewnętrzne Rady Ministrów. Proszę wymienić 3

przykładowe.

Organy pomocnicze są tworzone przez Premiera w drodze zarządzenia z własnej inicjatywy lub na
wniosek członka Rady, mogą być to:

● stały komitet lub komitet Rady Ministrów

● komitety do rozpatrywania określonych kategorii spraw lub określonych spraw
● rady i zespoły opiniodawcze lub doradcze

Premier tworząc organy pomocnicze, określa ich nazwę, skład, zakres działania oraz tryb
postępowania.

60. Tryb podejmowania decyzji przez Radę Ministrów.

Tryb pracy Rady Ministrów nie wynika z konstytucji ale z ustawy oraz z regulaminu RM.

Rada działa na zasadzie kolegialności, rozpatrując sprawy i podejmując rozstrzygnięcia na

posiedzeniach, może również rozstrzygać sprawy w drodze korespondencyjnego uzgodnienia
stanowisk (tryb obiegowy).
61. Na czym polega konstytucyjna rola sądów (wykład z 30 marca)?

Rola sądów jako odrębnej władzy sprowadza się do zasadniczych funkcji:

1. sprawowanie wymiaru sprawiedliwości (główna rola)

2. kontrola władzy wykonawczej i administracji publicznej
a. rozpatrywanie skarg
▪ na akty administracyjne

▪ na uchwały organów stanowiących

b. rozpatrywanie aktów nadzorczych
3. kontrola władzy ustawodawczej
a. sądownictwo konstytucyjne
4. bezpośrednie stosowanie konstytucji
a. samoistne - gdy przepis jest podstawą rozstrzygnięcia
b. współstosowanie
▪ ornamentacyjne (wzmocnienie wyroku, cel „ozdobnikowy”)

▪ interpelacyjne (sędzia interpretuje przepis w świetle konstytucji, odrzuca

pozostałe)
▪ modyfikacyjne (sędzia interpretuje przepis i celem zachowania zgodności z
konstytucją zmienia jego treść)
c. stwierdzenie konfliktu norm z konstytucją (sędziego nie wiążą akty prawne niższego
rzędu więc może je bezpośrednio odrzucić w przypadku ustawy powinien skierować
pytanie prawne do Trybunału Konstytucyjnego)
▪ ALE TERAZ SĄD POWINIEN SAM WSZYSTKO ROBIĆ BO W POLSCE
TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO NIE MA xDDD !!! ~by. Mikuli
62. Pozycja ustrojowa Krajowej Rady Sądownictwa.

Krajowa Rada Sądownictwa to konstytucyjny organ, którego podstawowym zadaniem jest kontrola
polskiego orzecznictwa.

KRS zobowiązana jest stać na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, posiada też wiele
uprawnień i kompetencji mających na celu właściwy dobór sędziów w poszczególnych sądach.

Rada składa się z 25 członków powoływanych na 4-letnią kadencję. Zgodnie z Konstytucją RP w KRS
mają zasiadać osoby powołane przez organy władz ustawodawczej, wykonawczej oraz sądowniczej.

Sędzia może pełnić funkcję wybieranego członka Rady tylko dwie kadencje.

63. Sposób kształtowania składu Krajowej Rady Sądownictwa: regulacja

konstytucyjna a regulacja ustawowa. Jakie zarzuty formułuje się w stosunku
do obecnie działającej KRS?

● (3) Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego i Minister
Sprawiedliwości są członkami Rady przez okres pełnienia tych funkcji
● (1) Osoba powołana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej pełni swoje funkcje w Radzie
bez oznaczania okresu kadencji (tyle ile Prezydent pozwoli) i może być odwołana w każdym
czasie
● (6) Sejm wybiera spośród posłów czterech członków a Senat dwóch. Pełnią swoje funkcje do
czasu wyboru nowych członków
● (15) Spośród Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, sądów administracyjnych i sądów
wojskowych wybieranych jest 15 członków Rady

Nowela z 2017 r. przekształciła sposób wybierania “sędziowskich” członków rady. Aktualnie

wybierani są przez Sejm, a nie przez zgromadzenie przedstawicieli sądów.

Zniesiono parytet miejsc przyznawanych sędziom reprezentującym poszczególne rodzaje sądów,

dopuszczono zgłaszanie kandydatów przez grupy 2000 obywateli, wprowadzono system wyboru
przez Sejm większością ⅗ głosów (co dawałoby pewne gwarancje opozycji ale w razie nieuzyskania
tej większości, w ponownym głosowaniu wystarczy bezwzględna większość głosów).

Budzi to kontrowersje z punktu widzenia podziału władzy, jak i niezależności sądów od innych władz.
64. Jakie wymogi należy spełnić, aby zostać sędziom sądu powszechnego,
Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego?

Kandydat na sędziego Sądu Powszechnego:

1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich

2) jest nieskazitelnego charakteru
3) ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego
5) ukończył 29 lat
6) złożył egzamin sędziowski lub prokuratorski
7) ma 3 lata doświadczenia na stanowisku asesora sądowego

Kandydat do Naczelnego Sądu Administracyjnego:

1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich

2) jest nieskazitelnego charakteru
3) ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego
5) ukończył 35 lat życia
6) wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy w dziedzinie prawa związanych z działaniem organów
administracji publicznej;
7) ma 8 lat doświadczenia

Kandydat do Sądu Najwyższego:

1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw cywilnych i obywatelskich

2) jest nieskazitelnego charakteru
3) ukończył wyższe studia prawnicze i uzyskał tytuł magistra
4) jest zdolny, ze względu na stan zdrowia, do pełnienia obowiązków sędziego
5) ukończył 40 lat życia
6) wyróżnia się wysokim poziomem wiedzy prawniczej
7) ma 10 lat doświadczenia
8) nie był prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo z oskarżenia publicznego lub przestępstwo
skarbowe
9) złożył poprawne oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)
65. Gwarancje niezawisłości sędziowskiej.

Gwarancje niezawisłości sędziowskiej należy rozpatrywać w aspektach personalnym i

merytorycznym.

Aspekt merytoryczny oznacza, że sędzia podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom.

Aspekt personalny odnosi się do praw i obowiązków sędziego:

● stabilizacja urzędu sędziowskiego, sędziowie są powoływani na czas nieoznaczony

● nieusuwalność sędziowska, sędzia może być złożony z urzędu jedynie w sytuacjach
wyjątkowych, tylko na mocy orzeczenia sądu
● nieprzenoszalność sędziowska, sędzia nie może zostać, wbrew swej woli przeniesiony do
innego sądu
● immunitet sędziowski (odpowiedzialność tylko po uchyleniu immunitetu)
● nietykalność (nie można zatrzymać sędziego, chyba że na gorącym uczynku)
● za naruszenie obowiązków sędzia odpowiada wyłącznie przed sądami dyscyplinarnymi
● zasada Incompatibilitas
● apolityczność
● godziwe wynagrodzenie stosowne do urzędu

66. Stwierdzenie ważności wyborów do Sejmu i Senatu oraz wyboru na

urząd Prezydenta RP przez Sąd Najwyższy.

Sąd najwyższy najpierw orzeka o protestach wyborczych, a potem o ważności wyboru Prezydenta.
Jeśli nieważność wyborów zostanie stwierdzona, zostają przeprowadzone nowe wybory.

Ważność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza SN. Wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu
Najwyższego protestu przeciwko ważności wyborów na zasadach określonych w ustawie.
67. Pojęcie skargi nadzwyczajnej oraz jej zakres podmiotowy i
przedmiotowy.

Skarga nadzwyczajna to szczególny środek zaskarżenia w polskim systemie prawnym pozwalający

wzruszyć prawomocne wyroki.

Skargę nadzwyczajną do Sądu Najwyższego może wnieść: Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich oraz, w zakresie swojej właściwości, Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej
Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, Przewodniczący Komisji Nadzoru
Finansowego, Rzecznik Finansowy i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Przesłanki wniesienia skargi nadzwyczajnej:

1. Ogólne:
a. Naruszenie zasady sprawiedliwości społecznej i zasady demokratycznego państwa
prawa
2. Szczegółowe:
a. Rażące naruszenie prawa
b. Oczywista sprzeczność między wyrokiem a dowodami
c. Naruszenie w wyroku wolności i praw człowieka

Skarga nadzwyczajna nie może dotyczyć:

● Postępowania, które rozpatrywało kasację

● Wyroku stwierdzającego rozwód/nieważność małżeństwa

68. Postępowanie dyscyplinarne sędziów Sądu Najwyższego.

Sprawy dyscyplinarne sędziów Sądu Najwyższego należą do właściwości Izby Dyscyplinarnej SN.

Rzecznika dyscyplinarnego (oskarżyciel przed sądami dyscyplinarnymi) powołuje kolegium SN, ale jest
też instytucja rzecznika powoływanego tymczasowo przez Prezydenta i Ministra Sprawiedliwości.

Sądami dyscyplinarnymi w sprawach sędziów Sądu Najwyższego są:

1. W pierwszej instancji: Sąd Najwyższy w składzie 2 sędziów izby dyscyplinarnej i 1 ławnika

sądu najwyższego
2. W drugiej instancji: Sąd Najwyższy w składzie 3 sędziów izby dyscyplinarnej i 2 ławników
sądu najwyższego

75. Rodzaje sankcji, które może zastosować Trybunał Stanu.

Trybunał może orzekać kary:

 ● utraty czynnego i biernego prawa wyborczego
● utraty wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych
● zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną
odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych
● pozbawienia mandatu poselskiego
● utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed
Trybunałem Stanu
● kary przewidziane w ustawach (za przestępstwa i przestępstwa skarbowe)

76. Pojęcie deliktu konstytucyjnego.

Delikt konstytucyjny oznacza naruszenie konstytucji lub ustawy w sposób widoczny dla społeczności
poprzez czyn niewyczerpujący znamion przestępstwa.

Na gruncie odznaczonego prawa konstytucyjnego delikt konstytucyjny popełnia ten, kto swoim
czynem „nie będącym przestępstwem” umyślnie lub nieumyślnie naruszył konstytucję lub inną
ustawę obowiązującą w Polsce „w związku z zajmowanym stanowiskiem i w zakresie
urzędowania”

77. Prewencyjna kontrola konstytucyjności prawa.

Prawo zwrócenia się do Trybunału w tym trybie przysługuje tylko Prezydentowi i może się odnosić
tylko do ustaw już uchwalonych i przedstawionych Prezydentowi do podpisu oraz do umów
międzynarodowych przedstawionych Prezydentowi do ratyfikacji.

Prezydent może się zwrócić do Trybunału Konstytucyjnego, zarzucając ustawie niezgodność z

Konstytucją - może zakwestionować konstytucyjność całej ustawy lub jej poszczególnych przepisów.

Prezydent musi podpisać ustawę uznaną za zgodną z Konstytucją, a odmówić podpisania ustawy
uznanej w całości za niezgodną z Konstytucją. Jeśli część przepisów jest niezgodna to Prezydent ma
do wyboru - podpisać ustawę z wyłączeniem niekonstytucyjnych przepisów lub zwrócić całą ustawę
Sejmowi w celu usunięcia niezgodności

78. Pojęcie abstrakcyjnej kontroli następczej norm, kto jest uprawniony do

zainicjowania kontroli?

Kontrola konkretna dotyczy tzw. pytań prawnych.

Abstrakcyjna:

Co do zasady ma charakter następczy, co oznacza, że może dotyczyć aktów prawnych, które już
obowiązują bądź znajdują się jeszcze w okresie vacatio legis.

Rozróżnia tzw. inicjatywę powszechną i inicjatywę szczególną.

Inicjatywa powszechna (ogólna) oznacza prawo do kwestionowania konstytucyjności każdego aktu
normatywnego, niezależnie od tego, czy treść tego aktu jest związana z zakresem działania
wnioskodawcy. Przysługuje ona najważniejszym organom konstytucyjnym:

● Prezydentowi
● Marszałkowi Sejmu/Senatu
● Premierowi
● Pierwszemu Prezesowi Sądu Najwyższego
● Prezesowi Naczelnego Sądu Administracyjnego
● Prokuratorowi Generalnemu
● Prezesowi NIK
● RPO
● grupie 50 posłów lub 30 senatorów

Inicjatywa szczególna oznacza prawo kwestionowania tylko takich aktów czy norm, które dotyczą
spraw objętych zakresem działania wnioskodawcy. Przysługuje ona:

● Krajowej Radzie Sądownictwa

● organom stanowiącym jednostek samorządu terytorialnego
● ogólnokrajowym organom związków zawodowych
● ogólnokrajowym władzom organizacji pracodawców i organizacji zawodowych
● kościołom i związkom wyznaniowym.

79. Uprawnienia TK a rola sądów w przedmiocie kontroli konstytucyjności

ustawy. Problem związania sędziów konstytucją i ustawą. Problem odmowy
zastosowania przepisu ustawy ze względu na jego niekonstytucyjność (zob.
wykład z 30 marca)

Sędziowie są związani konstytucją i ustawami, a więc nie są związani aktami niższego rzędu.

Rola sądów sprowadza się w tym przypadku do bezpośredniego stosowania konstytucji:

1) Samoistnie gdy przepis jest podstawą rozstrzygnięcia

2) Współstosowanie w celu wzmocnienia argumentacji gdy podstawą rozstrzygnięcia jest przepis

konstytucyjny i przepis aktu prawnego

3) Konflikt norm z konstytucją Sędzia może stwierdzić że nie jest w stanie zinterpretować przepisu,
tak aby był zgodny z konstytucją dlatego powstaje konflikt, czy przepis powinien być wyeliminowany
jako niezgodny z konstytucją.

Sędzia powinien wtedy sformułować pytanie prawne do TK, jeżeli TK stwierdzi, zgodność przepisu
to sędzia może go zastosować. W OBECNEJ SYTUACJI SĘDZIOWIE POWNINNI SAMI
INTERPRETOWAĆ KONSTYTUCJĘ BO NASTĘPUJE DELEGITYMIZACJA TRYBUNAŁU
KONSTYTUCYJNEGO. To słowa Mikulego nie moje…
80. Pytanie prawne sądów do TK. Problem: czy jest fakultatywne czy
obligatoryjne?

Każdy sąd może przedstawić Trybunałowi Konstytucyjnemu pytanie prawne co do zgodności aktu
normatywnego z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od
odpowiedzi na pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy toczącej się przed sądem.

Jest ono fakultatywne od strony sądu, który ma całkowitą swobodę czy postawić pytanie prawne,
jeśli jednak to nastąpi to Trybunał Konstytucyjny ma OBOWIĄZEK udzielić na nie odpowiedzi, a sam
wyrok TK jest obligatoryjny dla sądu.

81. Pojęcie przywileju korzyści w kontroli konstytucyjności prawa.

„Przywilej korzyści” jest instrumentem wykreowanym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego w

odpowiedzi na problemy związane z aplikacją w sprawie indywidualnej, będącej podstawą
postępowania przed TK, wyroku odraczającego utratę mocy obowiązującej niekonstytucyjnego
przepisu.

Daje on skarżącemu możliwość wzruszenia w okresie odroczenia prawomocnego orzeczenia

sądowego lub ostatecznej decyzji i uzyskania rozstrzygnięcia uwzględniającego skutki
niekonstytucyjności przepisu, który znalazł zastosowanie w jego sprawie.

82. Pojęcie skargi konstytucyjnej i jej przesłanki.

Skarga konstytucyjna to środek prawny ustanowiony jako impuls do usuwania z systemu prawa norm
prawnych niezgodnych z Konstytucją.

Skargę konstytucyjną może wnieść każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone.
Skarga może dotyczyć tylko zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na
podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub
prawach albo obowiązkach określonych w Konstytucji.

Skarga może być wniesiona do Trybunału Konstytucyjnego po wyczerpaniu drogi prawnej w ciągu 3
miesięcy od doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia.

Skarżyć można jedynie regulację prawną, która była podstawą danego orzeczenia. Trybunał może
jednak wydać postanowienie tymczasowe o zawieszeniu lub wstrzymaniu wykonania orzeczenia w
sprawie, której skarga dotyczy, jeżeli mogłoby spowodować dużym uszczerbkiem dla skarżącego lub
gdy przemawia za tym ważny interes skarżącego/publiczny.
83. Skutku wyroku TK zainicjowanego złożeniem skargi konstytucyjnej.

Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego mają moc powszechnie obowiązującą i są ostateczne.

Wchodzą w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, Monitorze Polskim lub innym publikatorze,
w którym dany akt został ogłoszony.

Konsekwencją uwzględnienia skargi przez Trybunał jest utrata przez dany przepis mocy
obowiązującej.

Trybunał Konstytucyjny może też określić późniejszą datę utraty mocy obowiązującej przez przepisy
(maksymalnie 18 miesięcy od ogłoszenia wyroku w przypadku ustaw, 12 miesięcy w przypadku innych
aktów normatywnych).

Dalszą, cywilnoprawną konsekwencją takiego rozstrzygnięcia jest powstanie roszczenia o

naprawienie szkody wyrządzonej przez wydanie aktu normatywnego.

84. Problem osób nieuprawnionych do orzekania w Trybunale

Konstytucyjnym.

Problem ten sprowadza się do obecnie trwającej delegitymizacji Trybunału konstytucyjnego, jednym z
czynników tej delegitymizacji jest obecność tzw. „sędziów dublerów” czyli osób wybranych na już
zajęte miejsca w Trybunale Konstytucyjnym (wady proceduralne przy wyborze).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, uznał, że werdykty wydane z udziałem takich

nieuprawnionych do orzekania są dotknięte wadą.

Inne błędy to:

● Wybór na wiceprezesa trybunału osoby która sędzią TK nie była

● Obsadzanie stanowisk trybunału czołowymi politykami partii rządzącej
● Wybór prezesa TK, przy użyciu mankamentów prawnych

Niech żyje Mikuli niech żyje rewolucja.

85. Kiedy Trybunał Konstytucyjny umarza postępowanie?

Trybunał umarza na posiedzeniu niejawnym postępowanie:

1. na skutek cofnięcia wniosku, pytania prawnego albo skargi konstytucyjnej

2. jeżeli wydanie orzeczenia jest niedopuszczalne
3. jeżeli wydanie orzeczenia jest zbędne
4. jeżeli akt normatywny w zakwestionowanym zakresie utracił moc obowiązującą przed wydaniem
orzeczenia przez Trybunał
5. w przypadku zakończenia kadencji Sejmu i Senatu, w niezakończonych sprawach wszczętych na
podstawie wniosku grupy posłów albo grupy senatorów
86. Rodzaje orzeczeń TK (wyroki, postanowienia).

Orzeczenia kończące postępowanie:

a) WYROKI
● „zgodny” - afirmatywny
● „niezgodny” - negatoryjny
● „nie jest niezgodny”

b) POSTANOWIENIA
● zbędność
● niedopuszczalność
● utrata mocy obowiązującej

87. Składy Trybunału Konstytucyjnego (rozdział 2 ustawy o organizacji i

trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym)

PEŁNY SKŁAD - wymaga udziału co najmniej 11 sędziów:

a) spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

b) stwierdzenie przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta oraz powierzenie Marszałkowi
Sejmu jego obowiązków
c) stwierdzanie zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych
d) stwierdzanie zgodności ustawy z Konstytucją przed jej podpisaniem lub umowy międzynarodowej
przed jej ratyfikacją
e) w sprawach o szczególnej zawiłości: z inicjatywy Prezesa TK, składu orzekającego, albo w sprawach,
w których szczególna zawiłość wiąże się z nakładami finansowymi nieprzewidzianymi w ustawie
budżetowej

5 sędziów:

a) zgodności ustaw i ratyfikowanych umów międzynarodowych z Konstytucją,

b) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi

3 sędziów:

a) zgodność innych aktów normatywnych z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami

międzynarodowymi i ustawami,
b) zażalenia na odmowę nadania dalszego biegu skargom konstytucyjnym
c) wyłączenie sędziego Trybunału

1 sędzia:

a) zażalenia na odmowę nadania dalszego biegu wnioskom o sprawdzenie zgodności z Konstytucją,

ustawami itd.
88. Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych przez TK. Kto może złożyć
wniosek i w jakim składzie TK rozpatruje spór kompetencyjny?
Spór kompetencyjny może dotyczyć tylko odmiennych stanowisk co do kompetencji centralnych
konstytucyjnych organów państwa. (działanie/decyzja, spór nie może dotyczyć ogólnych uprawnień,
obowiązków etc.)

Trybunał rozstrzyga następujące spory kompetencyjne:

● pozytywne, gdy dwa lub więcej centralne konstytucyjne organy państwa uznały się za
właściwe do rozstrzygnięcia tej samej sprawy lub wydały w niej rozstrzygnięcie
● negatywne, gdy dwa lub więcej centralne konstytucyjne organy państwa uznały się za
niewłaściwe do rozstrzygnięcia określonej sprawy.

Wniosek o rozstrzygnięcie sporu przed TK ma: Prezydent; Marszałek Sejmu; Marszałek Senatu;
Premier; Pierwszy prezes Sądu Najwyższego; Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego; Prezes
Najwyższej Izby Kontroli.

Rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa

wymaga odbywa się przy obecności PEŁNEGO SKŁADU trybunału.

89. Rola Rzecznika Praw Obywatelskich, sposób postępowania, interwencje

w postępowaniach.

Rola RPO sprowadza się do dwojakich zadań:

● Wysłuchiwanie skarg obywateli za nieprawidłowe działanie administracji i sądów oraz

podejmowanie kroków celem naprawienia tych nieprawidłowości
● Badanie legalności, słuszności i sprawiedliwości oraz badanie naruszania prawa i współżycia
społecznego

Formy działania RPO:

● Wystąpienia i interwencje w sprawach indywidualnych

● Wystąpienia, inicjatywy i wnioski dot. ogólnych problemów ochrony prawa i wolności
obywateli

Po przeprowadzeniu postępowania RPO może:

1. Nie stwierdzić winy

2. Skierować wystąpienie do „podejrzanego” organu
3. Zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką celem podjęcia odpowiednich działań wobec tej
jednostki
4. Wszcząć postępowanie cywilne i administracyjne oraz poprzez uprawnionego oskarżyciela -takie
ścigane z urzędu, może w tych postępowaniach uczestniczyć na prawach prokuratora
5. Wystąpić z wnioskiem o ukaranie
6. Wnieść kasację od prawomocnego wyroku
7. Wnieść skargę nadzwyczajną do Sądu Najwyższego
90. Funkcje Narodowego Banku Polskiego.
Narodowy Bank Polski (NBP) jest bankiem centralnym Rzeczypospolitej Polskiej. Jest to organ
niezależny od innych organów państwa.

NBP PEŁNI TRZY PODSTAWOWE FUNKCJE:

*BANKU EMISYJNEGO
*BANKU BANKÓW
*CENTRALNEGO BANKU PAŃSTWA

Główne obszary działalności NBP to:

*prowadzenie polityki pieniężnej,

*działania na rzecz stabilności krajowego systemu finansowego,
*działalność emisyjna,
*rozwój systemu płatniczego,
*zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski,
*obsługa Skarbu Państwa,
*działalność edukacyjna i informacyjna.

91. Organy NBP (skład, funkcje, zadania i kompetencje).

Organami NBP są:
● Prezes NBP
o jest przełożonym wszystkich pracowników NBP
o przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej, Zarządowi NBP, reprezentuje NBP na
zewnątrz
o reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach
bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych
instytucjach finansowych
o przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych
ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym.
● Rada Polityki Pieniężnej (Prezes NBP, 9 członków wybieranych po 3 przez sejm, senat,
prezydenta)
o ustala corocznie założenia polityki pieniężnej
o składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej
o ustala wysokość stóp procentowych NBP
o ustala rezerwy obowiązkowe banków
o określa górne granice zaciągniętych przez NBP pożyczek i kredytów
o zatwierdza i przyjmuje plan finansowy oraz sprawozdanie z działalności NBP
o ustala zasady operacji otwartego rynku
● Zarząd Narodowego Banku Polskiego (kieruje działalnością NBP, prezes NBP i 6-8 członów)
o okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego
o nadzorowanie operacji otwartego rynku
o ocena funkcjonowania systemu bankowego
o przygotowanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych
do Rady.
92. Pozycja ustrojowa i odpowiedzialność Prezesa NBP.
● Prezes NBP powoływany jest przez Sejm na wniosek Prezydenta na 6 lat, kadencja wygasa w
wypadku: upłynięcia 6 lat, śmierci, rezygnacji lub odwołania
● Maksymalnie dwie kadencje pod rząd
● Obowiązuje go zasada NIEPOŁĄCZALNOŚCI
● jest osobą APOLITYCZNĄ i obowiązuje go NIEZALEŻNOŚĆ od organów państwowych tym
samym nie ponosi odpowiedzialności politycznej
● Dualistyczny charakter ORGAN KONSTYTUCYJNY i ORGAN WEWNĘTRZNY NBP
● Nie ma immunitetu, ponosi odpowiedzialność:
o konstytucyjną
o karną
o administracyjną
o cywilną

Odwołanie Prezesa NBP może nastąpić, na skutek:

1. choroby
2. prawomocnego wyroku sądu za przestępstwa
3. nieprawdziwego oświadczenia lustracyjnego (współpraca z komuną)
4. orzeczenia TS o zakazie zajmowania stanowisk tego typu

93. Skład, kadencja i funkcje Rady Polityki Pieniężnej

W skład Rady wchodzą:
● Przewodniczący Rady (Prezes NBP)
● 9 członków, powoływanych w równej liczbie przez: Prezydenta RP, Sejm i Senat

Członkowie Rady Polityki Pieniężnej powoływani są na 6 lat.

Jej funkcje to:

1. ustala corocznie założenia polityki pieniężnej

2. składa Sejmowi sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej
3. ustala wysokość stóp procentowych NBP
4. ustala rezerwy obowiązkowe banków
5. określa górne granice zaciągniętych przez NBP pożyczek i kredytów
6. zatwierdza i przyjmuje plan finansowy oraz sprawozdanie z działalności NBP
7. ustala zasady operacji otwartego rynku

94. Możliwość wprowadzenia waluty Euro a rola NBP i konieczność

wprowadzenia wymuszonej zmiany do Konstytucji RP.

Wprowadzenie w Polsce Euro jest zobowiązaniem traktatu Ateńskiego z 2003 roku, Polska posiada
status państwa z derogacją oraz zrezygnowała z jednostronnej euroizacji, Polska zobowiązała się do
przyjęcia tej waluty, ale nie określiła terminu jej przyjęcia.

Według Art. 277 konstytucji wyłączne prawo emisji pieniądza przysługuje tylko Narodowemu Bankowi
Polskiemu, a zatem wprowadzenie Euro skutkowało by koniecznością zmiany konstytucji, gdyż w
takiej sytuacji byłyby to prerogatywy Europejskiego Banku Centralnego.
95. Pojęcie i rodzaje kontroli państwowej.
Kontrola państwowa to działalność organów powołanych do kontroli rządu, administracji i gospodarki
państwowej, głównie pod względem finansowo-gospodarczym oraz celowości i legalności działania,
w Polsce należy głównie do Najwyższej Izby Kontroli (NIK):

● Konstytucyjny organ kontroli państwowej

● Najszerszy zakres kompetencji kontrolnych
● Niezależna (nie ma jej w modelu Monteskiuszowskim)
● Podlega Sejmowi
● Rodzaje kontroli państwowej:

Kontrolę dzielimy na:

*Wewnętrzną gdy podmiot kontrolujący znajduje się poza strukturą administracji

*Zewnętrzną gdy podmiot kontrolujący znajduje się wewnątrz struktury administracji

*Z urzędu (NIK)
*Na wniosek (kontrola instancyjna/resortowa)

*Planowe uwzględnione w rocznym planie kontroli

*Doraźne prowadzone w przypadku wystąpienia konieczności

96. Zakres podmiotowy kontroli realizowanej przez NIK.

Organy administracji rządowej, NBP, państwowe osoby prawne, inne państwowe jednostki
organizacyjne: OBLIGATORYJNA KONTROLA

● Legalność
● Gospodarność
● Celowość
● Rzetelność

Organy samorządu terytorialnego komunalne osoby prawne, inne komunalne jednostki

organizacyjne: FAKULTATYWNA KONTROLA

● Legalność
● Gospodarność
● Rzetelność

Inne jednostki organizacyjne i podmioty gospodarcze w zakresie w jakim używają one

majątku/środków państwowych lub komunalnych: FAKULTATYWNA KONTROLA

● Legalność
● Gospodarność
97. Kryteria kontroli NIK, scharakteryzuj pojęcia.
a. LEGALNOŚĆ – sprawdzanie działalności pod kątem zgodności z przepisami obowiązującego prawa

b. GOSPODARNOŚĆ – sprawdzanie wydajności i oszczędności oraz proporcjonalności wydanych

pieniędzy do osiągniętych efektów

c. CELOWOŚĆ – sprawdzanie czy kontrolowana jednostka nie przekroczyła swoich kompetencji

(dotyczy tylko jednostek państwowych)

d. RZETELNOŚĆ – sprawdzanie staranności, sumienności i etosu pracowniczego w wykonywanej

kontroli

98. Skład Kolegium NIK.

Prezes NIK (jako przewodniczący), wiceprezesi i dyrektor generalny NIK, przedstawiciele nauk
prawnych lub ekonomicznych (7), dyrektorzy kontrolnych jednostek organizacyjnych/radcy Prezesa
NIK (7)

99. Odpowiedzialność Prezesa NIK oraz Rzecznika Praw Obywatelskich? Czy

są różnice?
Rzecznik Praw Obywatelskich:

● Posiada immunitet formalny

● Posiada nietykalność

Odwołanie RPO:

Kwalifikowaną większością sejmową 3/5 głosów BEZ UDZIAŁU SENATU.

1. Zrzeczenie się funkcji

2. Trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby
3. Ułomność przez spadek sił
4. Sprzeniewierzenie się złożonemu ślubowaniu
5. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)

Prezes NIK:

● Posiada immunitet formalny

● Posiada nietykalność

Odwołanie Prezesa NIK:

Bezwzględna większość sejmowa ZA ZGODĄ SENATU.

1. Zrzeczenie się funkcji

2. Trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby
3. Prawomocny wyrok sądu za przestępstwa
4. TS orzekł zakaz zajmowania stanowisk tego typu
5. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)

100. Powoływanie i odwoływanie Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezesa

NIK, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji oraz Rady Mediów Narodowych.
A. RPO POWOŁANIE/ODWOŁANIE:

Na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów - powołuje Sejm bezwzględna
większością głosów za zgodą Senatu.

1. Zrzeczenie się funkcji

2. Trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby
3. Ułomność przez spadek sił
4. Sprzeniewierzenie się złożonemu ślubowaniu
5. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)

B. Prezes NIK POWOŁANIE/ODWOŁANIE:

Na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej 35 posłów - powołuje Sejm bezwzględna
większością głosów za zgodą Senatu.

1. Zrzeczenie się funkcji

2. Trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby
3. Prawomocny wyrok sądu za przestępstwa
4. TS orzekł zakaz zajmowania stanowisk tego typu
5. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)

C. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji POWOŁANIE/ODWOŁANIE:

Art. 7. 1. W skład Krajowej Rady wchodzi pięciu członków powoływanych: 2 przez Sejm, 1 przez Senat
i 2 przez Prezydenta, spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w zakresie środków
społecznego przekazu.

1. Zrzeczenie się funkcji

2. Trwała niezdolność do pełnienia obowiązków na skutek choroby
3. Prawomocny wyrok sądu za przestępstwa
4. TS orzekł zakaz zajmowania stanowisk tego typu
5. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)

D. Rada mediów narodowych POWOŁANIE/ODWOŁANIE:

Trzy osoby wybierane przez Sejm i dwie powoływane przez Prezydenta RP, wskazane przez największe
kluby opozycyjne.

1. śmierć;
2. zrzeczenie się funkcji;
3. Prawomocny wyrok sądu za przestępstwa
4. Nieprawdziwe oświadczenie lustracyjne (współpraca z komuną)