Kajian Tindakan 2009

MENINGKATKAN KEMAHIRAN PELAJAR TINGKATAN 4 SEKOLAH TINGGI KLUANG

MENYELESAIKAN MASALAH PENGIRAAN MOL, MOLEKUL DAN ION
DENGAN MENGGUNAKAN KAEDAH SEGITIGA NIZAR

Oleh

MOHD NIZAR B MOHD AMIR

I
SEKOLAH TINGGI KLUANG,

AS
KLUANG, JOHOR.

ABSTRAK

G V
) AN NO
Tujuan Kajian ini dijalankan untuk menguji keberkesanan kaedah baru dalam penyelesaian masalah mol,
molekul, ion dan atom dikalangan pelajar tingkatan 4. Tinjauan awal telah dijalankan melalui semakan
kerja rumah murid, ujian pertengahan tahun dan ujian pra. Hasil ujian pra menunjukkan bahawa 15 orang

AN LU I
pelajar daripada 75 orang pelajar kelas 4RC, 4 IT 1 dan 4 S 5 tidak mampu membezakan terma mole
dan molecule, dan tidak memahami terma particle kerana particle itu membawa maksud molecule, ion

IN K AN
dan atom. Ini kerana formula sedia ada dalam sukatan pelajaran adalah number of particle divide by
Avogadro constant is equal to the number of mole mengelirukan pelajar. Sekiranya soalan yang ditanya
adalah molekul, atom dan ion, maka sukar untuk pelajar memberikan jawapan kerana pelajar-pelajar
AL G AK
akan merujuk kepada formula tadi. Seterusnya pelajar didedahkan dengan tiga aktiviti iaitu ujian pra,
kelas 4 jam input Segitiga Nizar dan Ujian Pos. Hasil dapatan ujian pos menunjukkan 9 daripada 15
pelajar menjawab semua betul manakala kesemua 15 pelajar berjaya mendapat 80% betul.
(S G D N
I

1 Refleksi Pembelajaran Yang Lalu

TI TI

Pada bulan Mac yang lalu, pelajar-pelajar tingkatan empat menghadapi masalah yang agak ketara
dalam bab 3 mata pelajaran kimia iaitu Chemical Formula And Equation melalui pemerhatian pada
AN

buku kerja dan keputusan ujian semasa. Hal ini bukan menghantui kelas-kelas saya seorang, tetapi
N

juga semua kelas tingkatan empat yang lain.

SM JI

Dalam sub bab bagi bab ini, pelajar-pelajar menghadapi masalah apabila soalan berkaitan mol,
molekul, atom, ion, unit formula dan nombor Avogadro dikeluarkan, hanya 10 orang daripada 75
KA
K

orang daripada kelas 4 S 5, 4 IT 1 dan 4 RC dapat menjawab semua soalan dengan betul. 15 pelajar
daripada 75 pelajar itu pula hanya mampu menjawab 3 soalan daripada 10 soalan berkaitan sub topik
ini yang diberikan di dalam peperiksaan. Contoh soalan ialah
IT
N

1. 2g of sodium chloride was placed in a beaker. How many

U

a. Mole of sodium chloride placed in the beaker

b. Molecule of that sodium chloride
c. Sodium ion of that sodium chloride
d. Chloride ion of that sodium chloride

2. 23 dm3 of chlorine gas released in the beaker. How many

1
 Kajian Tindakan 2009

a. Chlorine molecule in there if STP conditons applied

b. Chlorine atom in there if STP condition applied

Masalah ini wujud apabila pelajar tidak tahu membezakan antara mol, ion, atom dan molekul. Akibat
dari kejadian ini, pelajar kerap memberi jawapan yang berdasarkan logik berdasarkan aras satu
Taksonomi Bloom (pengetahuan), walhal pelajar perlu menggunakan aras dua (pemahaman) dalam
taksonomi itu. Lebih menyedihkan lagi, terdapat ramai pelajar yang menjawab dengan membuta-tuli

I
AS
malah tidak kurang juga yang meninggalkan terus soalan seperti ini.

Ini kerana formula yang ditunjukkan dalam buku teks tidak jelas dari konsep terma dan saya telah

G V
tampil dengan kaedah saya sendiri untuk memperbetulkan keadaan ini.

) AN NO
2 Isu Keprihatinan dan Fokus

AN LU I
Fokus saya terhadap kajian ini adalah untuk memastikan pelajar-pelajar benar-benar faham dan

IN K AN
menguasai aras 2 dalam taksonomi Bloom dalam sub bab ini, iaitu konsep mol. Penguasaan pelajar
dalam sub topik atom, ion , molekul dan mol dapat membantu pelajar menjawab soalan peperiksaan
AL G AK
dengan lebih yakin dan mungkin dapat membantunya lulus dalam subjek kimia.
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K

Rajah 2.1: Segitiga Nizar

IT

Rajah 2.1 ,menunjukkan segitiga yang digunakan untuk menyelesaikan masalah berkaitan mol
N

molekul dan ion dan digunakan sepenuhnya dalam kajian ini.

U

3 Objektif Kajian
3.1 Objektif Umum
Membantu penyelesaian masalah pencarian jumlah molekul, atom, ion dan mol menggunakan kaedah
Segitiga Nizar di kalangan pelajar.
3.2 Objektif Khusus

2
 Kajian Tindakan 2009

Pada akhir kajian, saya berharap

(a) Pelajar dapat mengingati rumus atom, ion , molekul dan mol
(b) Pelajar dapat mengingati rumus mol
(c) Pelajar dapat mengenal pasti pecahan atom, ion , molekul dan mol

4 Kumpulan Sasaran

I
AS
Kumpulan sasaran saya adalah 15 pelajar 4S5, 4RC, dan 4IT1 Sekolah Tinggi Kluang.

5 Perlaksanaan Kajian

G V
5.1 Tinjauan Masalah

) AN NO
Tindakan yang telah saya lakukan adalah melakukan ujian pra terhadap pelajar 4 RC, 4 IT 1 dan 4 S
5 Sekolah Tinggi Kluang, dan mengambil senarai pendek 15 orang pelajar yang lemah dalam
subtopik berkenaan. Selain itu, pemerhatian terhadap buku latihan turut dijalankan.

AN LU I
IN K AN
5.2 Analisis Tinjauan Masalah
Kebiasaannya pelajar-pelajar mengalami kesukaran untuk melakukan pengiraan mol kerana
AL G AK
5.2.1 Pemerhatian Buku Latihan
Hasil pemerhatian daripada buku latihan, majoriti pelajar gagal menjawab lebih daripada separuh bagi
latihan yang diberikan di kelas.
(S G D N

5.2.2 Ujian Pra

I

Hasil daripada ujian pra yang dijalankan, terdapat 15 orang pelajar daripada 75 orang daripada tiga
TI TI

kelas 4S5, 4 IT1 dan 4 RC hanya dapat menjawab kurang dari 3 betul daripada 10 soalan. 15 pelajar
yang lemah ini kemudiannya dirawat dan menjalani ujian pos.
AN
N

Jumlah Soalan Jumlah Jawapan Betul Bilangan Murid

SM JI

10 Soalan =10 9
KA
K

7-9 10

4-6 44
IT

0-3 15
JUMLAH BESAR MURID 75
N
U

5.3 Tindakan yang Dijalankan

5.3.1 Penerangan Segitiga Nizar

3
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
) AN NO
Rajah 5.1: Asas Segitiga Nizar

Rajah 5.1 menunjukkan rajah asas Segitiga Nizar dimana ia terdiri daripada tiga aras iaitu mol, NA

AN LU I
(Pemalar Avogadro), dan bilangan elemen dalam formula yang hendak dicari.

IN K AN
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI

Rajah 5.2: Mol

KA

Rajah 5.2 menunjukkan cara mendapatkan nilai mol. Terdapat 2 cara yang ditekankan.
K
IT
N
U

4
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
) AN NO
Rajah 5.1: Pemalar Avogadro

Rajah 5.3 menunjukkan nilai Pemalar Avogadro. Nilai Pemalar Avogadro adalah tetap iaitu 6.02 x

AN LU I
1023.

IN K AN
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI

Rajah 5.2: Bilangan elemen dalam sesuatu formula

KA
K

Rajah 5.4 menunjukkan kedudukan terbawah Segitiga Nizar. Pada aras ini, pelajar harus dapat
mengenalpasti bilangan elemen dalam formula yang dicari.

Contoh:
IT

2g of magnesium chloride was placed in a beaker. How many chloride ion of that magnesium
N

chloride?
U

Formula bagi magnesium chloride : MgCl2

Jadi nilai yang perlu diletakkan pada aras terbawah adalah 2 iaitu bilangan elemen Cl dalam MgCl2

5
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
) AN NO
Rajah 5.3: Mencari bilangan molekul

Rajah 5.5 menunjukkan cara mendapatkan bilangan molekul. Pelajar hanya perlu mendarabkan nilai

AN LU I
mol dengan Pemalar Avogadro.

IN K AN
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI

Rajah 5.4: Mencari bilangan ion atau atom bagi sesuatu elemen dalam sebatian
KA
K

Rajah 5.6 menunjukkan cara mendapatkan bilangan ion atau atom dalam sesuatu sebatian. Pelajar
hanya perlu mendarabkan mol dengan Pemalar Avogadro dan bilangan elemen terlibat dalam
sebatian.
IT
N
U

6
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
) AN NO
Rajah 5.5: Cara mengira mol daripada maklumat molekul

Sekiranya nilai molekul yang diberi dalam soalan maka kaedah pengiraannya adalah songsang

AN LU I
seperti kaedah matematik biasa iaitu jumlah molekul mestilah dibahagikan dengan Pemalar Avogadro

IN K AN
untuk mendapatkan nilai mol.
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K

Rajah 5.6: Mencari nilai mol daripada nombor atom atau ion
IT

Begitu juga dengan pencarian nilai mol bagi nilai atom atau ion yang diberi, nombor atom atau ion itu
N

mesti dibahagikan dengan jumlah elemen dalam sesebuah formula sebelum dibahagikan dengan
Pemalar Avogadro.
U

5.3.2 Contoh Penyelesaian

Berikut adalah contoh penggunaan Segitiga Nizar dalam menyelesaikan permasalahan yang diberi.

2g of magnesium chloride was placed in a beaker. How many

7
 Kajian Tindakan 2009

a. Mole of magnesium chloride placed in the beaker

b. Molecule of that magnesium chloride
c. Sodium ion of that magnesium chloride
d. Chloride ion of that magnesium chloride
Ar, Mg = 24
Ar, Cl = 35.5

I
AS
G V
) AN NO
AN LU I
IN K AN
AL G AK
Penyelesaian soalan a:
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K

Mol = = = 0.02
IT

Penyelesaian soalan b:
N
U

8
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
Bilangan molekul = bilangan mol X Pemalar Avogadro

) AN NO
= 0.02 X 6.02 x 1023
= 1.2 X 1024

AN LU I
IN K AN
AL G AK
(S G D N

Penyelesaian soalan c:
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K
IT
N

Bilangan ion Magnesium dalam MgCl2 = bilangan mol X Pemalar Avogadro X bilangan elemen Mg
U

= 0.02 X 6.02 x 1023 X 1

= 1.2 X 1024

Penyelesaian soalan d:

9
 Kajian Tindakan 2009

I
AS
G V
) AN NO
Bilangan ion Klorida dalam MgCl2 = bilangan mol X Pemalar Avogadro X bilangan elemen Cl
= 0.02 X 6.02 x 1023 X 2
= 2.4 X 1024 ions

AN LU I
IN K AN
AL G AK
(S G D

5.4 Perlaksanaan Tindakan Kajian

N

5.4.1 Melaksanakan Ujian Pra

I
TI TI

Pada 24 Mac 2009 saya telah menjalankan satu ujian pra ke atas kumpulan sasaran yang telah
ditetapkan. Ujian ini bertujuan menentukan tahap kemahiran pelajar dalam menyelesaikan masalah
berkaitan konsep mol sebelum didedahkan dengan kaedah Segitiga Nizar. Keputusan ujian pra yang
AN
N

dijalankan adalah seperti berikut.

Subjek Ujian Pra
SM JI
KA
K
IT
N
U

10
 Kajian Tindakan 2009

Subjek 1 (4S5) 2/10

Subjek 2 (4S5) 0/10
Subjek 3 (4S5) 1/10
Subjek 4 (4S5) 1/10
Subjek 5 (4IT1) 2/10
Subjek 6 (4IT1) 0/10
Subjek 7 (4IT1) 1/10

I
AS
Subjek 8 (4IT1) 1/10
Subjek 9 (4IT1) 0/10
Subjek 10 (4RC) 0/10

G V
Subjek 11 (4RC) 1/10

) AN NO
Subjek 12 (4RC) 0/10
Subjek 13 (4RC) 0/10
Subjek 14 (4RC) 3/10

AN LU I
Subjek 15 (4RC) 1/10

IN K AN
AL G AK
5.4.2 Melakukan input Segitiga Nizar
(S G D

Satu kelas rawatan telah diadakan pada 26 dan 27 Mac 2009. Dalam sesi ini, saya telah
N

memperkenalkan kaedah Segitiga Nizar kepada kumpulan sasaran. Kelas tersebut berjalan dalam 2
I

sesi dimana setiap sesi diperuntukkan dengan 2 jam. Kesemua 15 pelajar yang dapat memberi
TI TI

komitmen penuh dalam kelas rawatan.

AN
N

5.4.3 Melakukan Ujian Pos

SM JI

Satu ujian pos telah diadakan pada 31 Mac 2009. Ujian ini diadakan untuk menguji keberkesanan
kaedah Segitiga Nizar dalam membantu pelajar dalam kumpulan sasaran menyelesaikan masalah-
KA
K

masalah berkaitan konsep mol. Soalan bagi ujian Pos adalah berasal daripada ujian Pra yang mana
perubahan hanya dilakukan pada posisi soalan.Keputusan yang diperolehi adalah seperti berikut.
Semua 15 pelajar yang mengikuti kelas rawatan menjawab ujian pos.
IT
N

5.4.4 Melakukan analisis

U

Dapatan kajian yang diperolehi telah siap dianalisis pada 5 April 2009.

Subjek Ujian Pra Ujian Pos

11
 Kajian Tindakan 2009

Subjek 1 (4S5) 2/10 9/10

Subjek 2 (4S5) 0/10 10/10
Subjek 3 (4S5) 1/10 9/10
Subjek 4 (4S5) 1/10 8/10
Subjek 5 (4IT1) 2/10 10/10
Subjek 6 (4IT1) 0/10 10/10
Subjek 7 (4IT1) 1/10 10/10

I
AS
Subjek 8 (4IT1) 1/10 8/10
Subjek 9 (4IT1) 0/10 10/10
Subjek 10 (4RC) 0/10 10/10

G V
Subjek 11 (4RC) 1/10 10/10

) AN NO
Subjek 12 (4RC) 0/10 10/10
Subjek 13 (4RC) 0/10 10/10
Subjek 14 (4RC) 3/10 8/10

AN LU I
Subjek 15 (4RC) 1/10 8/10

IN K AN
AL G AK
Rajah 5.4.4.2 Analisa Jadual
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K

Rajah 5.4.4.2 Analisa Graf

6 Refleksi Kajian
IT

Pada akhir kajian, saya mendapati bahawa tidak semua pelajar dapat semua betul.ini kerana terdapat
N

kekeliruan pelajar terutamanya dari aspek bahasa inggeris. Ini menyebabkan pelajar menjawab
U

dengan sedikit terpesong terutamanya bagi soalan 5 dan 7 bagi ujian pos. Walaupun segitiga Nizar ini
hanyalah sekadar pemudahcara tetapi sekurang-kurangnya ia menjadi suatu kaedah yang diperbaiki
dengan mengambil prinsip-prinsip pengiraan sebagai contoh. Robert F. Mager dalam bukunya yang
bertajuk, How to Turn Learners On without Turning Them Off. Prinsip pengiraan merupakan satu asas
yang penting dalam mempelbagaikan kaedah pengajaran. Dengan menjadikan prinsip pengiraan yang
konvensional tetapi kaedah segitiga baru tidak memesongkan prinsip yang digunapakai dalam silibus.

12
 Kajian Tindakan 2009

Ini diikuti dengan penerangan Rosie Turner- Bisset dalam bukunya Expert Teaching mengatakan
bahawa pengetahuan kurikulum yang kuat sangat penting walaupun menggunakan kaedah yang
berbeza. Bagi saya, walaupun hasil terhadap sampel tidak seratus peratus semua betul, tetapi semua
daripada mereka memperoleh markah 80 peratus ke atas bagi ujian pos. Ini membolehkan saya
menarik nafas lega kerana mereka boleh dikatakan menguasai subtopik ini.

I
AS
7 Cadangan Kajian Seterusnya

Pada Kajian seterusnya, saya akan cuba untuk melakukan kajian terhadap Chapter 8 - Salt. Bab ini

G V
dikatakan paling sukar di dalam silibus tingkatan 4 kerana memerlukan pemahaman 7 bab

) AN NO
sebelumnya.

AN LU I
IN K AN
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K
IT
N
U

13
 Kajian Tindakan 2009

BIBLIOGRAFI
Mager, R.F. (1923). How To Turn Learners On Witout Turning Them Off. Atalanta: TEP Inc
Mc Keown, M. (2008). The Truth About Innovation. Gosport: Pearson Inc.
Turner-Bisset, R. (2001). Expert Teaching. London: David Fulton Publisher Inc.

I
AS
G V
) AN NO
AN LU I
IN K AN
AL G AK
(S G D N
I
TI TI
AN
N
SM JI
KA
K
IT
N
U

14
 LAMPIRAN

SOALAN UJIAN PRA

Instructions: STP will fullfil the value of 22.4 dm 3mol-1 while room temperature will fullfil the value of
24.0 dm3mole-1. The Ar value of each atom could be found in textbook page 176.
1. There are 3 moles of ammonia, NH3 in the beaker. In STP, what will be the amount of
molecules in that beaker?

I
2. 30g of Magnesium Carbonate, MgCO3 placed in a conical flask. How many

AS
i. Mole of MgCO3 in there?
ii. Magnesium ion in there?

G V
iii. Oxygen atom/s in there?
3. 99 dm3 of chlorine gas, Cl2 in a fume cupboard.

) AN NO
i. How many Chlorine atom in there?
ii. How many Chlorine molecule in there?

AN LU I
4. There are 1.368 X 1024 molecules of Zinc Hydroxide, Zn(OH)2 inside a beaker. How much:

IN K AN
i. Zinc Hydroxide mole in there?
ii. How many Hydroxide ion in there?
iii. How many Zinc ions in there?
AL G AK
5. Alkane is a hydrocarbon. Methane, CH4 is a part of alkane. If there are 24 X 1023 of carbon
atom in the methane, how much:
(S G D

i. Hydrogen atoms in there?

ii. Mol of that Methane?
N

6. There are 66 dm3 of iodine gas, I2 inside a gas flask in room temperature. How much is the:
I
TI TI

i. Mole of the iodine gas?

ii. Number of iodine atom.
AN

7. There are 60 grams of aluminium hydrated sulfate, Al2O3.H2O.3SO4 in a test tube. How many
N

i. sulphur atoms in there?

ii. aluminium hydrated sulfate molecules?
SM JI

8. There are 50 grams of aluminium oxide, Al2O3 in a beaker. How many Oxygen atoms in
KA

there?
K

9. There are 100dm3 of argon gas, Ar in a flourecsent lamp in STP condition. How many:
i. Mole of argon gas?
IT

ii. Molecules of argon gas?

iii. Atoms of agron gas?
N

10. There are 2 grams of Copper (11) nitrate in a reagent bottle. How many:
U

i. Nitrate ions in there?

ii. Nitrogen atoms in there?

LAMPIRAN A
 LAMPIRAN
SOALAN UJIAN POS
Instructions: STP will fullfil the value of 22.4 dm 3mol-1 while room temperature will fullfil the value of
24.0 dm3mole-1. The Ar valu of each atom could be found in textbook page 176.
1. 30g of Magnesium Carbonate, MgCO3 placed in a conical flask. How many
i. Mole of MgCO3 in there?
ii. Magnesium ion in there?

I
AS
iii. Oxygen atom/s in there?
2. There are 100dm3 of argon gas, Ar in a flourecsent lamp in STP condition. How many:
i. Mole of argon gas?

G V
ii. Molecules of argon gas?

) AN NO
iii. Atoms of agron gas?
3. There are 3 moles of ammonia, NH3 in the beaker. In STP, what will be the amount of
molecules in that beaker?

AN LU I
4. Alkane is a hydrocarbon. Methane, CH4 is a part of alkane. If there are 24 X 1023 of carbon

IN K AN
atom in the methane, how much:
i. Hydrogen atoms in there?
AL G AK
ii. Mol of that Methane?
5. There are 1.368 X 1024 molecules of Zinc Hydroxide, Zn(OH)2 inside a beaker. How much:
i. Zinc Hydroxide mole in there?
(S G D

ii. How many Hydroxide ion in there?

N

iii. How many Zinc ions in there?

I
TI TI

6. There are 2 grams of Copper (11) nitrate in a reagent bottle. How many:
i. Nitrate ions in there?
ii. Nitrogen atoms in there?
AN

7. There are 60 grams of aluminium hydrated sulfate, Al2O3.H2O.3SO4 in a test tube. How many
N

i. sulphur atoms in there?

SM JI

ii. aluminium hydrated sulfate molecules?

8. There are 50 grams of aluminium oxide, Al2O3 in a beaker. How many Oxygen atoms in
KA
K

there?
9. 99 dm3 of chlorine gas, Cl2 in a fume cupboard.
i. How many Chlorine atom in there?
IT

ii. How many Chlorine molecule in there?

N

10. There are 66 dm3 of iodine gas, I2 inside a gas flask in room temperature. How much is the:
i. Mole of the iodine gas?
U

ii. Number of iodine atom.

LAMPIRAN B
 U
N
IT
LAMPIRAN

KA
SM JI
AN
K
TI TI
N
(S G D N
AL G AK
I
IN K AN
AN LU I
) AN NO
G V

LAMPIRAN C
AS
I
 U
N
IT
KA
SM JI
AN
K
TI TI
N
(S G D N
AL G AK
I
IN K AN
AN LU I
) AN NO
G V

LAMPIRAN D
AS
I
 U
N
IT
KA
SM JI
AN
K
TI TI
N
(S G D N
AL G AK
I
IN K AN
AN LU I
) AN NO
G V

LAMPIRAN E
AS
I