Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 5

Date of Submission: March 30, 2023

Date of Teaching: April 03, 2023

Inihanda ni:

JASHLYN KAYE P. PASCUA

Practice Teaching

Ipapasa kay:

RICA JANE P. NATIVIDAD

Cooperating Teacher
 I. Layunin:
Sa pamamagitan ng mga larawan at bidyo presentasyon, ang mga mag-aaral sa ika-limang
baiting ay inaasahang;
1. nakapagtatalakay ng mga pandaigdig bilang konteksto ng malayang kaisipan tungo sap
ag-usbong ng pakikibaka ng bayan.
2. nakapagpapaliwanag ng paglipas ng merkantilismo bilang ekonomikong batayan ng
kolonyalismo.
3. Paglitaw ng kaisipang “La Ilustracion”
II. PAKSANG ARALIN:
a. Topiko/Nilalaman: Mga Pandaigdigang Pangyayaring Nagbunsod sa pagkakaroon ng
malayang Kaisipan
b. Sanggunian: Bagong Lakbay ng Lahing Pilipino
c. Kagamitan: powerpoint, larawan, cardboard, chalk
d. Pagpapahalaga:
III. Pamamaraan:

Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral

1. Panimulang Gawain
a. Pagbati
Magandang Araw mga bata!
Magandang araw po ma’am!
b. Pagtalaga ng tuntunin sa Klase
Bago natin simulan an gating aralin, ano dapat
ang inyo gawin?
Makinig sa guro po, ma’am

Wag makipagchismisan sa katabi ma’am

Itaas ang kanang kamay kung gusting sumagot

ma’am
c. Balik-Aral
Ating balikan ang napag-aralan natin noong nakaraang
araw.

Sino si Sumuroy?
Si Simuroy ay anak ng isang babaylan o pinunong
panrelihiyon ng mga sinaunang Pilipino, ma’am
Ano ang tawag sa malaking pistang pang Katoliko?
Ito ay ang Corpus Christi, ma’am
Ilang taon tumagal ang pag-aalsa ni Francisco
Dagohoy sa lalawigan ng Bohol?

Kailan nagsimula ang pag-aalsa ni Daguhoy? Ito ay tumagal ng 85 na taon, ma’am

Kailan naman ito nasupil? Nagsimula ito noong 1744, ma’am

Sino ang mag-asawang namuno sa pag-aalsa sa Nasupil ito noong 1829, ma’am
lalawigan ng Ilocos?
Si Diego Silang at Gabriela Silang, ma’am
2. Aralin
a. Pangganyak
Tignan ang mga larawan sa pisara

Ano ang nakikita niyo sa mga larawan?

b. Paglalahad
Ano ang nakikita niyo sa mga larawan?
Ito ay ang mga sinaunang kagamitan, ma’am
Ano ang tawag sa unang larawan?

Ang tawag dito ay spinning jenny, ma’am

Tama! Ito ay isang spinning jenny noong unang

panahon.

Sa pangalawang larawan naman?

Ang tawag dito ay steam engine, ma’am

Oo, ito ay tinatawag nilang steam engine

Sa pangatlong larawan?
 Ito ay tinatawag nilang seed drill, ma’am

Magaling! Ito ay isang seed drill na ginagamit nila

noong unang panahon.

Sa pang-apat naman tayo, ano kaya itong nasa

larawan?
Isa po itong type writer, ma’am

Opo, ma’am

Nakakita na ba kayo ng ganito? Ito ay ginagamit upang makagawa ng script,

ma’am
Saan ito ginagamit?

Tama!tignan ang panglimang larawan?

Ito po ay isang steamboat, ma’am

Mahusay! Isa itong steam boat. Ito ang kanilang

barko noon unang panahon.

Tignan ang panghuling larawan?

Ito ay isang telepono, ma’am

Tama! Ito ay isang telepono. Ganito ang telepono

noong unang panahon

c. Paglilinang
Ang mga nasa larawan ay ang mga sinaunang
kagamitan ng mga bagong makinang nabuo sa Ito ay ginagamit sa imbensyon sa panahong
panahon ng rebulosyong industriyal. nagsisimula na ang industriya sa pananahi,
ma’am
Saan ginagamit ang spinning jenny?

Tama! Ang seed drill naman kaya saan ito
ginagamit?
Mahusay! Ano naman ang gamit sa typewriter?
Magaling! Saan naman ginagamit ang telepono?
Saan naman ginagamit ang steam boat, Ito ba ay
ginagamit sa lupa?
Ano naman ang steam engine?
Mahusay! Ngayon may dalawang pangunahing
pangyayaring pandaigdig na nakatulong ng malaki
sa pagkakaroon ng malayang kaisipan ng mga
Pilipino.
Ano kaya ang dalawang malaking nakatulong sa
malayang kaisipan ng mga Pilipino? Una ito ay
ang?
Tama! Ano ang ibig sabihin ng merkantalismo?
Ginagamit ang seed drill para magtanim ng
maliit na binhi tulad ng mais, kamatis ang
marami pang-iba. Sa tulong din nito, maayos na
maitatanim ang binhi nang may tamang lalim sa
lupa at agwat sa isa't isa, ma’am
Ang isang makinilya ay ginagamit para sa
pagsusulat ng mga mekanikal, elektrikal o
elektronikong kagamitan, ma’am
Ang telepono ay isang aparatong
pantelekomunikasyon na nagtatawid, hatid o
tulay at tumatanggap ng tunog o ingay (na
kadalasan ay boses at pananalita) galing sa
dalawang magkalayong lugar o pinagmulan,
ma’am 
Hindi po! Ito po ay ginagamit sa tubig, ma’am
Ito ang enerhiyang nasa mainit na hangin upang
maging galaw o kilos, na maaari namang
gamitin upang mapatakbo ang isang pabrika o
mapausad ang isang tren o Bangka, ma’am
Paglipas o paghina ng Merkantilismo bilang
ekonomikong batayan ng kolonyalismo, ma’am
Ang merkantalismo ay sistemang pang-
ekonomiya kung saan ang mga mananakop na
bansa lamang ang may karapatang makinabang
sa mga produkto ng kanyang nasasakupang
bansa, ma’am
Ang kapitalismo ay isang sistemang pang-
ekonomiya na batay sa pribadong pagmamay-
Ano ang ibig sabihin ng kapitalismo? ari ng mga paraan ng paggawa at ang kinaling
operasyon para tumubo, ma’am

Ang laissez-faire ay isang doktrinang naniniwala

sa malayang kalakalan, ma’am
Ano naman ang laissez-faire?

Tignan ang larawan

Ito naman ang ruta ng pakikipagkalakalan ng iba’t Dahil ito sa sistemang kapitalismo, ma’am
ibang bansa sa mundo.

Bakit humina ang sistemang merkantalismo?

Dahil sa pagpasok ng sistemang kapitalismo,

nagsimulang humina ang sistemang
merkantalismong naghahari sa mga bansang Ang pangalawang pandaigdigang pangyayari ay
sakop ng mga makapagyarihang bansa. ang paglitaw ng kaisipang La Ilustracion, ma’am

ano ang pangalawang pandaigdigang pangyayari?

Sila ay tinatawag nilang Indio, ma’am

Mahusay! Ano ang tawag ng mga Espanyol sa

mga Pilipino?
Sila ay tinatawag nating mga ilustrado, ma’am

Ano ang tawag sa mga negosyante o may kaya

noong panahong naman mga Espanyol?
Tama! Sino ang tinatawag nilang mga
intelligentsia?
Sino-sino ang mga nakapag-aral sa ibang bansa?
Ang tinatawag nilang mga intelligentsia ay ang
mga nakapag-aral sa ibang bansa, ma’am
Sila sina, Dr. Jose rizal, Graciano Lopez Jaena,
Marcelo H. del Pilar, Mariano Ponce, Antonio
Luna, Felix Hidalgo at marami pang iba, ma’am
Sila ang mga Pilipionong nakapag-aral sa ibang
bansa.

Ang merkantalismo ay sistemang pang-

ekonomiya kung saan ang mga mananakop na
bansa lamang ang may karapatang makinabang
d. Paglalahat sa mga produkto ng kanyang nasasakupang
Ano ang merkantalismo? bansa, ma’am

Ang mga makinang nabuo noong panahon ng

mga rebolusyon ay ang mga:
Ano ang makinang nabuo noong panahon ng
Spinning jenny
rebolusyong indutriyal?
Steam engine
Seed drill
Type writer
Steamboat at ang
Telepono, ma’am

Sila sina, Dr. Jose rizal, Graciano Lopez Jaena,

Marcelo H. del Pilar, Mariano Ponce, Antonio
Sino-sino ang mga Pilipinong nakapag-aral sa Luna, Felix Hidalgo at marami pang iba, ma’am
ibang bansa?

e. Paglalapat
Ngayon tayo ay magkakaroon ng pangkatang
Gawain. Hahatiin ko kayo sa apat na grupo. Ang
kailangan niyo lamang gawin ay sagutin ang mga
sumusunod na katanungan na aking
iprepresenta. Isulat sa cardboard na aking
ibibigay kada grupo ang inyong mga sagot.

1. Ito ang tao kung kalian nahinto ang Kalakalang (mga posibleng sagot)
Galyon sa Pilipinas. 1. 1815
2. Merkantalismo
2. Binibigyang-pansin ng sistemang ito na ang 3. laissez-faire
lakas ng bansa ay nakasalalay sa dami ng ginto at 4. Ilustrado
pilak nito. 5.La Ilustracion
6. Kapitalismo
3. Sistemang political o pamamahala na 7. B
nagbibigay ng-daan sa malayang kalakalan. 8. C
9. B
4. Sila ang grupo ng mga taong kabilang sa mga 10. B
pamilyang maykaya o buhat sa gitnang uri ng
pagtaas ng kanilang kamalayang pampolitika at
panlipunan ng mga Pilipino.

5. Ito ang pagkakaroon ng kabatiran o

kaliwanagan ng mga ilustrado na nagging daan ng
pagtaas ng kanilang kamalayang pampolitika at
panlipunan ng mga Pilipino.

6. Ito ay isang pilosopiyang pampolitikang

nagpapahalaga sa pagkakaroon ng kalayaan at
pagkakapantay-pantay ng bawat tao.

7. Ang sumusunod ay ang mga pandaigdigang

pangyayaring nagging salik sa pagsibol ng
damdaming makabayan ng mga Pilipino maliban
sa.
a. Paglipas ng merkantalismo bilang
ekonomikong batayan ng kolonyalismo.
b. Paglitaw ng kaisipang La ilustracuion
c. Pagsasara ng Kalakalang Galyon

8. Ang sumusunod ay ang mga katangian ng

sistemang merkantalismo maliban sa.
a. Kapangyarihan batay sa dami ng ginto at
pilak
b. Pagkontrol ng mananakop sa kalakal ng
nasakop na bansa
 c. Pagkakaroon ng malayang kalakalan
9. Ito ay ang mga nagging bunga ng paglaganap
ng kaisipang La Ilustracion maliban sa.
a. Nagkaroon ng mga grupo ng intelligentsia
b. Nagkaroon ng kaisipang kanluranin ng
mga Pilipino
c. Nagkaroon ng kaliwanagan o tumaas ang
antas ng kamalayang pampolitika.

10. Ito ang mga katangian ng doktrinang laissez-

faire maliban sa.
a. Ang pamahalaanlamang ang nagtatakda
ng halaga ng kalakal
b. Ang pamahalaan ay hindi nagtatakda ng
halaga sa kalakal
c. Ang pagkakaroon ng malayang kalakalan
IV. Pagtataya

Basahin at suriin ang mga tanong. Isulat ang

letra ng tamang sagot sa inyong sagutang papel.

1. Ano ang naging bunga ng paggamit ng mga

makina noong panahon ng rebolusyong
industriyal sa Europa?

a. Bumagal ang produksiyon ng mga kalakal

b. Mas maraming kalakal ang nabuo o
nalikha
c. Nawalan ng trabaho ang mga tao

2. Bakit nagkaroon ng suliranin ang mga

industriyalisadong bansa bunga ng
merkantalismo?

a. Hindi sila naksali sa sistemang

merkantalismo
b. Nahirtapan ang mga industriyalisadong
bansa sa paghahanap ng mga hilaw na
materyales
c. Nakuha lahat ng mga bansang mananakop
ang ginto sa mga bansang nasasakupan

3. Ano ang doktrinang laissez-faire?

a. Mahigpit na pamamalakad ng
 pamahalaan sa mga Gawain sa kalakalan
b. Malayang kaisipan ng mga mamamayan (mga posibleng sagot)
sa pagpapalakad ng pamahalaan 1.B
c. Malayang kalakalan kung saan walang 2. C
pakialam ang pamahalaan sa pagtatakda 3. C
ng halaga sa kalakal. 4. C
5. C
4. Ano ang pangunahing bunga ng pagbubukas ng
pilipinas sa malayang kalakalan?
a. Maraming bagong produkto ang dumating
sa bansang nagustuhan ng mayayamang
Pilipino at Espanyol.
b. Nakilala ang Pilipinas sa buong mundo
kaya’t maraming dayuhan ang pumunta
rito
c. Pumasok at nabuksan ang kaisipan ng
mga Pilipino sa mga pangyayari at
kaisipan sa daigdig

5. Ano ang naging bunga ng kaisipang La

Ilustracion?
a. Dumami ang mayayamang Pilipinong nag-
aaral sa Espanya
b. Nagging tanyag ang matatalino at
mayayamang Pilipino sa Europa
c. Tumaas ang kamalayang pampolitika at
panlipunan ng mga Pilipino

V. Takdang Aralin

Gamit ang Concept Map. Talakayin ang mahahalagang pang yayari at kaisipan tungkol sa paglipas ng
markantalismo bilang ekonomikong batayan na kolonyalismo at paglitaw ng kaisipan La Ilustracion.

Paglipas ng merkantalismo bilanga ekonomikong Paglitaw ng kaisipang “La Ilustracion”

batayan ng kolonyalismo.