Elena Bondarouk

HC1 Inleiding

1 CR Bondarouk
Agenda
1. Praktische zaken
2. Waarom, wat en hoe dan?
3. Beleidscyclus

2 CR Bondarouk
Agenda
1. Praktische zaken
2. Waarom, wat en hoe dan?
3. Beleidscyclus

3 CR Bondarouk
Hoofddocent/coordinator
Dr Elena Bondarouk

Werkgroepdocenten
1. Svenne Groeneweg
2. Celine van der Boom
3. Luuk de Cock
4. Charlotte Oostman
5. Elvira Lems

4 CR Bondarouk
Praktische zaken
 Alle informatie op Brightspace
 Een video over Beleid 1 + tips
 Verandering t.o.v. vorig jaar
 Herkansers wel/niet volgen van WG
 Inschrijving via Datumprikker (dubbele inschrijvingen)

5 CR Bondarouk
Literatuur voor vandaag
1. Paul Cairney. What is Policy?
https://paulcairney.wordpress.com/2016/03/04/what-is-policy-
3/ Podcast en blogpost.
2. Fischer, F., Miller, G.J. and Sidney, M. S. (Eds.) (2007). Handbook
of public policy analysis: theory, politics, and methods. Boca Raton:
Taylor & Francis Group. Alleen het hoofdstuk 4:
“Theories of the Policy Cycle”.
3. Howlett, M., Ramesh, M. and Perl, A. (2009). Studying Public
Policy: Policy Cycles and Policy Subsystems. Oxford: Oxford
University Press. Hoofdstuk 4.

6 CR Bondarouk
Agenda
1. Praktische zaken
2. Waarom, wat en hoe dan?
3. Beleidscyclus

7 CR Bondarouk
Waarom hebben we beleid nodig?
 Bestuurskundigen kijken hoe precies gestalte gegeven
wordt aan maatschappelijke idealen
 Hoe worden idealen vertaald in beoogde doelen?
 “Public policy” = beleid

8 CR Bondarouk
Waarom hebben we beleid nodig?

9 CR Bondarouk
Waarom hebben we beleid nodig?
 Bestuurskundigen kijken hoe precies gestalte gegeven
wordt aan maatschappelijke idealen
 Hoe worden idealen vertaald in beoogde doelen?
 “Public policy” = beleid

 Lasswell: Wie krijgt wat, hoe (en waarom)?

 Allocatie mechanismen
 markt, gemeenschap of overheid
 Veel mengvormen

10 CR Bondarouk
“Publieke”…
Uitsluitbaar Niet-
uitsluitbaar
Rivaliserend Privaat goed Commonpool-
(vb Huis) goederen
(vb olie, vissen)
Niet- Club-goed ‘publiek’ goed
rivaliserend (vb Spotify, Ziggo (vb defensie, lucht)
HBO, festivals,
college)

11 CR Bondarouk
Definities I
• The actions of government and the intentions that determine those actions
(Cochran et al in Birkland, 2005: 18)
• “Policy” is a general term used to describe a formal decision op plan of action
adopted by an actor… to achieve a particular goal… “Public policy” is a more
specific term applied to a formal decision or a plan of action that has been taken
by, or has involved, a state organization. (Richards and Smith, 2002: 1)
• Diverse activites by differen bodies are drawn together into stable and predictable
patterns of action which (as often as not) come to be labelled ‘policy’ .
(Colebatch, 1998: xx)

 Doelbewuste keuze om iets te doen

 Paraplu naam voor verschillende ‘stukjes’ beleid

12 CR Bondarouk
Definities II
• Decisions by governments to retain the status quo are just as much policy as are
decisions to adhere it (Howlett and Ramesh, 2003:5)
• Whatever governments choose to do or not to do. (Dye in Birkland, 2005: 18)

 Doelbewuste keuze om NIETS te doen/veranderen

13 CR Bondarouk
Definities III
• Attention should not focus exclusively on decisions which produce change,
but must also be sensitive to those which resist change and are difficult to
observe. (Smith in Hill, 2009: 15)
• Public policy is hard to research as it is a composite of different processes
that cross-cut most branches of government and involve many decision-
makers (John, 1998: 9)
• Given the staggering complexity of the public process, the analyst must find
some way of simplifying the situation in order to have any chance of
understanding it (Sabatier, 2007: 4)

 Altijd te waarnemen?
 Processen en verschillende actoren
 Simplificatie nemen we voor lief

14 CR Bondarouk
Definities IV
• Public policy = The sum of total government action, from signals of intent to the
final outcome (Cairney, 2016)

Samenvattend:
 Intentie/belofte & uitkomst/uitvoering
 Policy output vs policy outcome
 Som der delen
 Actie vs inactie
 Openbaar vs gesloten deuren
 Overheid vs interactie tussen (publieke) actoren

15 CR Bondarouk
“Total government action”
Wie maakt het beleid?

 Beleidsmakers
 Gekozen vs benoemd/aangesteld
 Actoren: mensen, organisaties, ‘institutions’

 Verschil tussen:
 ‘Maken’
 ‘betrokken zijn’
 ‘invloed uitoefenen’

16 CR Bondarouk
Wie maakt het beleid?
 Overheid:
1. Gekozen politici
 Regering
 Tweede Kamer (+ commissies)
2. Bureaucratie • ‘Maken’ ?
 Instanties en Ambtenaren • ‘betrokken zijn’ ?
 Veel specialistische kennis • ‘invloed uitoefenen’ ?
 Continuiteit
 Vaak achter gesloten deuren
 Burgers = “opdrachtgevers” ?
 Politieke partijen
 Goed in agenderen…
 Belangengroepen
 Issue-specifiek
 Onderzoeksinstituten
17 CR Bondarouk
Soorten Beleid (Lowi)
 Verdelend beleid (aardgasbaten)
 Herverdelend beleid (WW, WAO)
 Regulerend beleid: ordenen van gedrag (milieu,
coronabeleid)
 Institutioneel beleid: creëren/reorganiseren publieke
instituties (eierschandaal, diversiteitsbeleid)
 Faciliterend beleid (afvalscheiding)
 Stimulerend beleid (subsidies)

18 CR Bondarouk
OK, het is ingewikkeld. So what?
Zonder de conceptuele ‘uitpluizing’, lijkt het al gauw alsof:
 Beleid alleen door de gekozen politici gemaakt wordt,
 dat ze de enige zijn die tellen bij de beleidsvorming,
 dat ze altijd hun beloftes waar kunnen maken…
 het één pot nat is: gezondheidszorg, asielbeleid, milieubeleid,
etc

 “We can only hold policymakers to account in a meaningful

way if we know who they are and what they are truly capable
of.” (Cairney, 2016)
 Gevolgen voor aanbevelingen en onderzoek

19 CR Bondarouk
Hoe kun je het beleid bestuderen?
• ‘Public policy’ = HUGE
• Alles is beleid…
• Niet alleen rijksoverheid maar eigenlijk bijna iedereen…
• Zoom in & Zoom uit
• Beleidsstukken en ideeën
• Samenwerking tussen X en Y
• Actoren (ZBO, belangengroepen, burgers, EU, NL, etc …)
• Processen en structuren
• Verandering constateren

• Simplificatie is noodzakelijk: theorieën

20 CR Bondarouk
Agenda
1. Praktische zaken
2. Waarom, wat en hoe dan?
3. Beleidscyclus

21 CR Bondarouk
Beleid maken lijkt eenvoudig:
 Verzamel alle benodigde informatie
 Identificeer alle opties
 Bekijk iedere mogelijke consequentie van elke optie
 Relateer consequenties aan waarden
 Stel vast wat, wanneer en hoe moet gebeuren.

22 CR Bondarouk
 Maatschappelijke Beleidscyclus
uitdaging

1. Een probleem krijgt aandacht

2. Het probleem bereikt de
agenda
Agendavorming 3. Er wordt besloten beleid te
formuleren
4. Beleid wordt “gemaakt”
5. Implementatie
Evaluatie Ontwikkeling 6. Evaluatie (feedback)
7. Geconstateerde problemen
krijgen aandacht….

(Lasswell, 1956)
Uitvoering Besluitvor-
ming

23 CR Bondarouk
Beleidscyclus
=concept “dat maar niet uitsterft” (Cairney, 2016)

Model van beleidscyclus:

- Prescriptief: van plan naar de uitvoering
- Normatief: 1st uitzoekwerk dan pas implementatie & rol van gekozen politici
- (Descriptief: proces van beleid maken eindigt niet bij de besluitvorming)

+ focus op proces ipv alleen “input”

+ ook aandacht voor continuïteit van beleidsproces
+ aandacht voor beleidsuitkomst (plan vs uitvoering)
+ complexiteit is beter te bestuderen
+ structuur aan onderzoeksvelden

24 CR Bondarouk
 Agendavorming
 Erkenning van problemen en prioriteren
 waar besteedt het openbaar bestuur aandacht aan, hoe definieert
men de issue en welke prioriteit geeft men eraan?
 Het gaat om de maatschappelijk en vooral politieke erkenning als
probleem waaraan wat moet worden gedaan.

Beleid 1:
1. Baumgartner & Jones (definities vs actoren/structuren)
2. Kingdon (beleidsoplossing, probleemperceptie, politieke
voedingsbodem, window of opportunity)
3. Downs (media)

25 CR Bondarouk
 Ontwikkeling
 Gedragen beleidsdocumenten opstellen

 Plan ontwikkelen: hoe gaan we de doelen bereiken

 Analyse van het probleem
 Belang van samenwerken: Negative vs positive
coordination
 Rol van technocraten/ambtenaren

Beleid 1
- Beleidsinstrumenten

26 CR Bondarouk
 Besluitvorming
 Beslissing nemen over de beleidsdocumenten

 Er wordt een beslissing genomen over een wetsvoorstel,

regeling, ontwerpbesluit of wat dan ook
 Selectie (budget + politieke steun)
 Rol van bevoegdheden & macht (vb veto-player)

Beleid 1:
 Incrementalisme
 3 Modellen van Alison

27 CR Bondarouk
 Uitvoering
 Van papier naar praktijk
1. Concretisering van beleid: omzetting van de aangenomen wet,
regeling, besluit etc. in concrete maatregelen en acties.
2. Uiteindelijk gaat het ook om het daadwerkelijk handelen op basis
van het vastgestelde beleid.

- Pressman & Wildavsky  Lipsky

- Onderzoek: veel aandacht voor wat werkt wel/niet en waarom?
- Top-down stroming
- Bottom-up stroming

 Kritiek op beleidscyclus!

28 CR Bondarouk
 Beleidsevaluatie
 Beoordeling de inhoud en resultaten van beleid met een
doel beleid te verbeteren (m.a.w. leren)

1. Output vs outcome
2. Dan gaat het om de beoordeling van de effectiviteit
(doeltreffendheid) en de efficiëntie (doelmatigheid in
termen van kosten/baten) van het beleid
3. Zeer politiek:
1. Wie mag evalueren? (bias)
2. Welke doelen?
4. Controleren vs leren

29 CR Bondarouk
 Maatschappelijke Beleidscyclus
uitdaging

1. Een probleem krijgt aandacht

2. Het probleem bereikt de
agenda
Agendavorming 3. Er wordt besloten beleid te
formuleren
4. Beleid wordt “gemaakt”
5. Implementatie
Evaluatie Ontwikkeling 6. Evaluatie (feedback)
7. Geconstateerde problemen
krijgen aandacht….

 Lasswell, 1956
Uitvoering Besluitvor-
ming

30 CR Bondarouk
Kritiek op Beleidscyclus model
- Lage empirische validiteit (causale theorie vs conceptuele theorie)
- Vaak geen rationele ‘uitpluizing’ vooraf
- Strikte scheiding is onmogelijk (ook geen verklaring voor transitie)
- Beleid doorloopt niet altijd een cyclus (continu evaluatie)
- Focus op 1 beleid (interactie tussen beleidsvelden niet meegenomen)
- Rol van multi-level governance niet meegenomen
- Rol van kennis

… Dus weg ermee?

31 CR Bondarouk
Beleidscyclus
Maar denk ook aan de voordelen:

+ focus op proces ipv alleen “input”

+ ook aandacht voor continuïteit van beleidsproces
+ aandacht voor beleidsuitkomst (plan vs uitvoering)
+ complexiteit is beter te bestuderen
+ structuur aan onderzoeksvelden

32 CR Bondarouk
 Maatschappelijke Beleidscyclus
uitdaging
(HC1)
Toetsmomenten!

Agendavorming
(HC 2 + 3 )

Evaluatie Ontwikkeling
(HC 4)

Uitvoering Besluitvorming
(HC 5)

33 CR Bondarouk
Volgende Hoorcollege
 Kingdon, J.W. (2014). Agendas. Alternatives, and Public Policies. New
York: Longman. (pp 1-4, 16-18, 71-89).
 Rochefort, D. A., & Cobb, R. W. (1993). Problem definition, agenda
access, and policy choice. Policy Studies Journal, 21(1): 56-71.
 Downs A. (1972). Up and down with ecology: The issue attention
cycle. Public Interest, 28: 38-50.

34 CR Bondarouk