2013 KPSS

TÜRKĠYE TARĠHĠ Anadolu’da kurulan ilk beyliklerden biri olan 1072 –

1202 yılları arasında Erzurum ve çevresinde hüküm
süren ; Üç Kümbeler ve Mama Hatun Türbesi gibi
 Uldiz dönemde Anadolu‟ya ilk Türk akınları eserleri günümüze ulaşan beylik aşağıdakilerden
yapıldı hangisidir?

 Avarlar İstanbul‟u kuşatan ilk Türk devleti A) Danişmentliler

B) Saltuklular dc
 Kıpçaklar Avasım şehrinden Anadolu‟ya akınlar C) Artuklular
yaptılar. (Abbasiler döneminde) D) Mengücekler
E) Sökmenliler
 1048 Pasinler Savaşı (BSD / Bizans)

 1071 Malazgirt Savaşı Örnek Soru:

Erzincan ve çevresinde meydana gelen depremler
 İstanbul‟u kuşatan ilk Müslüman Türk Komutan yüzünden yaptıkları çoğu eserin günümüze
Çaka Bey ulaşmadığı Türk – İslam devleti aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Saltuklular
I.Beylikler B) Mengücekler dc
Dönemi C) Anadolu Selçuklu Devleti
D) Danişmentliler
E) Artuklular

Türkiye ASD
Cumhuriyeti 1077/1308 MENGÜCEKLER 1080 – 1228
1923 - & TÜRKİYE  Kurucusu, Mengücek Bey
TARİHİ  Trabzon Rum devletinin güneye inmesine engel
oldular

 Kemah ve Divriği olarak ikiye ayrıldılar

Osmanlı II.Beylikler  I.Alaaddin Keykubat tarafından yıkıldı
1299/1922 Dönemi
 Sivas / Divriği‟de: Kale Cami, Kayıtbey Cami,
Ulu Cami

Örnek Soru:
Örnek Soru:
Mengücekler tarafından günümüze kadar kalan bir
Anadolu’da kurulan ilk Türk beylği (devleti)
cami ve darüşşifadan oluşup Unesco tarafından
aşağıdakilerden hangisidir?
Dünya miras listesinde bulunan Türk İslam eseri
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mengücekler
B) Artukulular
A) Kale Cami
C) Saltuklular dc
B) Kayıtbey Cami
D) Danişmentliler
C) Yağıbasan
E) Artuklular
D) Yıldırım Darüşşifası
E) Divriği Ulu Cami dc

Örnek Soru:
SALTUKLULAR 1072 - 1202 Kayseri Ulu Cami hangi Türk – İslam devleti
 Kurucusu, Ebul Kasım Saltuk döneminde inşa edildi
 Erzurum ve civarında kuruldu A) Mengücekler
B) Artuklular
 Rükneddin SüleymanĢah tarafından yıkıldı
C) Danişmentliler dc
D) Saltuklular
 Üç Kümbetler, Mama Hatun, Tepsi Minare
E) Anadolu Selçuklu Devleti

1
 DANĠġMENTLER 1080 – 1178 Örnek Soru:
 Kurucusu, Gümüş Tekin Ahmet Gazi I. Danişmentliler
II.Çaka Beyliği
 Sivas, Tokta ve Niksar‟da kuruldu III.Saltuklular
Yukarıda verilen Türk devletlerinden hangileri
 II.Kılıcaslan tarafından yıkıldı Haçlılarla mücadele etmiştir?

 ASD’ye en fazla direnen beyliktir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

 Kayseri Ulu Cami bu dönemde inşa edildi D) I ve II E) I ve III dc

 Yağıbasan Medresesi (Çukur Medrese)

Anadolu’daki ilk medrese ANDOLU SELÇUKLU DEVLETĠ
 “Danişmentname” günümüze kadar gelmiştir. 1077 – 1308

Danişmentname: Danişmentgazi ve oğlunun SÜLEYMAN ġAH 1077 - 1086

haçlılarla mücadelelerini anlatır
 Devletin kurucusu
“ANADOLU’DAKİ İLK DESTAN”
 Devletin başına geçtiğinde;
Örnek Soru:
Ünlü Seyyah Makro Polo’nun Seyahatnamesinde Abbasiler‟den  Menşur alındı
“Mardin ve civarında pamuk ekimi yapıldığı ve B.Selçuklular‟dan  Ferman
dokumacılığın çok geliştiğini” söylediği Türk – İslam (Melikşah’tan)
devleti aşağıdakilerden hangisidir?
Amaç: Halk üzerinde amaç dini ve siyasi
A) Artuklular dc otorite kurmak
B) Danişmentliler
C) Çaka Beyliği
D) Anadolu Selçuklu Devleti  Suriye Meliki Tutuş‟la yaptığı savaşı kaybetti.
E) Mengücekler Savaş alanında öldü

Örnek Soru: Mezarı, Caber Kalesin’den

Haberleşme, kontrol, denge kurma ve ayarlama ilmi Suriye Eşmesi’ne taşındı
olan sibernetiğin ilk kurucusu El Ceziri hangi Türk
İslam devleti döneminde yaşamıştır?
I.KILIÇ ARSLAN 1092 – 1107
A) Artuklular dc
 Çaka Bey’in kızıyla evlendi.
B) Danişmentliler
C) Türkiye Selçuklu Devleti
 Bizans kışkırtmasıyla kayınpederini öldürttü
D) Mengücekler
(Beyliğe son verdi)
E) Saltuklular
Örnek Soru:
Anadolu Selçuklu Devleti İznik’in Haçlıların
ARTUKLULAR 1102 – 1409 almasıyla devletin merkezini aşağıdaki şehirlerin
 Kurucusu, Artuk Bey hangisine taşımıştır?

 Hasankeyf, Mardin, Harput (Elazığ) „da A) Niğde

kuruldu. 3‟e ayrıldı (Hasankeyf, Harput ve B) Konya dc
Mardin) C) Ankara
D) Sivas
 El Ceziri bu dönemde yaşadı (Sibernetik’in E) Kayseri
kurucusu / denge - kontrol - haberleşme)
 I.Haçlı Seferinde – Dorlion SavaĢı- yenildi
 Malabadi köprüsü (Batman), Merkez İznik’ten KONYA’YA taşındı
Hatuniye Medresesi (Mardin)
 Musul‟u aldı.
İlk beylikler,
- Anadolu’nun Türkleşmesinde etkili oldular  BSD hükümdar’ı Tapar‟la yaptığı savaşı
- Anadolu’yu haçlı saldırılarına karşı korudular kaybetti, öldü
- Anadolu’da federatif yapı oluşu
(Siyasi birlik yok)

2
 I.MESUT 1116 – 1155
 II. Haçlı seferinde haçlıları mağlup etti.
 Anadolu‟da ilk kez Bayındırlık ve
kurumsallaşma çalışmaları başlattı.
 Ġlk kez bakır para basıldı
Gecikmenin Nedeni, baĢlarda BSD’ye siyasi
açıdan bağlı kalınmasıdır. “1141 Katvan Savaşı
sonrası BSD yıkılış sürecine girdi”
II.KILIÇ ARSLAN 1155 – 1192
 ġahin ġah’tan Ankara – Çankırı
DaniĢmentliler’den Elbistan ve Kayseri
Musul Atabeylği’nden Sivas ve Tokat’ı aldı
Bu durum Miryokefelon SavaĢı‟na yol açtı
Miryokefelon SavaĢı 17 Eylül 1176
- Son savunma savaşıdır
- Anadolu‟nun Türk yurdu olduğu kesinleşti
Örnek Soru:
“Yurt tutan savaşı” olarak da adlandırılan Türkiye
Selçuklu ilk Bizans arasında yapılan ve Anadolu’yu
kesin olarak Türk yurdu haline getiren savaş
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kumdanlı Savaşı dc (Miryokefelonun diğer adı)
B) Malazgirt Savaşı
C) Katvan savaşı
D) Kösedağ Savaşı
E) Pasinler Savaşı
Prof.Dr. Erdoğan Merçil savaşın Isparta‟nın Yalvaç
ilçesine bağlı Kumdanlı kasabasında geçtiğini
belirtmiştir.
 İlk gümüş ve altın para basıldı
 İlk Kervansaray inşa edildi (ALAY HAN)
 Danişmentliler‟e son verildi.
RÜKNEDDĠN SÜLEYMAN ġAH
1196 – 1204
 Erzurum‟u alarak Saltuklular‟a son verdi (1202)
I.GIYASEDDĠN KEYHÜSREV 1204 – 1211
 II. Saltanat dönemi
 Eyyubiler’in Anadolu’ya gelmesini engelledi
 Venedikliler’le ilk Ticaret antlaşmasını yaptı
 Ġznik Rum Kralı Laskaris’i Alaşehir
yakınlarında yendi
 Kayseri Hunat Hatun Külliyesi
ASD dönemine ait ilk külliye
3
I. ĠZZETTĠN KEYKAVUS 1211 - 1220
 Sinop alındı (Kimi kaynaklar burada ilk tershane
inşa edildi)
 Kıbrıs krallığı ve Venedikliler ile ticaret
antlaşması imzalandı
 Trabzon Rum İmparatoru, Alexi Kommnen „i
vergiye bağladı
I. ALAEDDĠN KEYKUBAT 1220 - 1237
 En parlak dönemdir
 Alâiye (Kandelar) kalesi alındı
- İlk tershane açıldı
- Aldığı sehirler arasında kendi adını
taşıyan tek şehir
 Sinop‟ta büyük bir donanma inşâ ettirdi
 Mengücekler’i aldı
Böylece Anadolu Türk siyasi birliği
kesin olarak sağlandı
Yassı Çemen SavaĢı 1230
ASD / HarzemĢahlar
- HarzemĢahlar yıkılış sürecine girdi
- Anadolu doğrudan Moğol tehdidi altına girdi
II.GIYASEDDĠN KEYHÜSREV 1237 - 1246
 Moğol İstilasından kaçan Oğuzlar Anadolu‟ya
sığındı
 Vezir Saadettin Köpek döneme damgasını
vurdu
Baba Ġshak Ayaklanması 1240
- İlk ekonomik / dini / sosyal ayaklanmadır
Kösedağ SavaĢı 1243 (ASD / Moğol Ġlhanlı)
- Anadolu Türk siyasi birliği bozuldu
- Anadolu II. Beylikler sürecine girdi
- Anadolu Moğol Hâkimiyeti altına girdi
Örnek Soru:
Anadolu Selçukluların Harzemşahları hangi savaşta
yenmesi, “Anadolu’nun doğrudan Moğol tehdidi
altına” girmesine neden oldu?
A) Kösedağ B) Malazgirt C) Pasinler
D) Miryokefelon E) Yassı Çemen dc
 Keykavus / Gıyaseddin / Keykubat Unvanları
devletteki İran etkisini gösterir.
Örnek Soru: Tekeoğulları 1319 - 1421
Anadolu Selçukluların Moğol İlhanlılara yenildiği  Antalya civarında kuruldu
hangi savaş ile “Anadolu Moğol hâkimiyeti
altına” girdi?  Yivli Minare bu dönemde yapıldı

A) Ankara B) Malazgirt C) Pasinler  Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu

D) Yassı Çemen E) Kösedağ dc 2016 KPSS

Aşağıdaki Türk beylikleri ve kuruldukları yerler
arasında yapılan eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
ANADOLU’DA ĠKĠNCĠ BEYLĠKLER
DÖNEMĠ A) Candaroğulları – Kastamonu yöresi
B) Germiyanoğulları – Kütahya yöresi
C) Saruhanoğulları – Manisa yöresi
 Boşlukları tamamlayınız D) Menteşeoğulları – Muğla yöresi
E) Taceddinoğulları – Balıkesir yöresi dc
Karasioğuları 1304 – 1360
 Balıkesir, Bergama civarında kuruldu Taceddinoğulları 1348 – 1428 (Canik Beyliği)
 Terme, Samsun, Bafra ve Ordu civarında
 Ġlk alınan beyliktir. kuruldu

 Rumeli‟ye geçiş kolaylaştı

Aydınoğulları 1308 – 1426
 Donanmaya sahiptir.  Donanmaya sahiptir.

Hamitoğulları 1300 - 1423  Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu

 Isparta, Eğirdir ve Antalya civarında kuruldu

 Para yoluyla Osmanlı‟ya bağlandı (80 Bin
akçe)
 Donanmaya sahiptir.
 Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu
Germiyanoğulları 1299 - 1429
 Kütahya, TavĢanlı, Simav civarında kuruldu
 Çeyiz yoluyla Osmanlı‟ya bağlandı
Eratna Devleti 1335 - 1381
 Kayseri ve Sivas civarında kuruldu
 Kadı Burhaneddin bu beyliğe son verdi
Kadı Burhaneddin Devleti 1381 – 1389
 Sivas civarında kuruldu
 Timur, Sivas‟a gelince teslim oldular

 Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu Saruhanoğulları 1313 - 1410

 Donanmaya sahiptir.
Pervaneoğulları 1277 - 1322  Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu
 Sinop, Samsun civarında kuruldu

 Candaroğulları beyliğe son verdi Örnek Soru:

I.Karesioğulları
 Donanmaya sahiptir. II. Saruhanoğulları
III. Aydınoğulları
Candaroğulları 1292 – 1461 Beyliklerden hangileri denizcilik alanında ileri
(Ġsfenderyaroğulları) gitmiştir?
 Kastamanu ve Sinopta civarında kuruldu
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
 Donanmaya sahiptir.
D) I,II E) I,II,III dc
 Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu

MenteĢeoğulları 1261 – 1424 Ġnançoğulları 1276 - 1368

 Muğla civarında kuruldu  Denizli civarında kuruldu
.
 Donanmaya sahiptir.
EĢrefoğulları 1284 - 1326
 BeyĢehir civarında kuruldu
 Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu.

4
 Sahipataoğulları 1275 – 1342
 Afyonkarahisar civarında kuruldu
Ramazanoğulları 1353 - 1608
 Adana, Tarsus civarında kuruldu
 Yavuz, 1515 Turnadağ Savaşı ile beyliğe son
verdi
Dulkadiroğulları 1337 - 1515
 MaraĢ, Elbistan civarında kuruldu
 Yavuz, Mısır seferi dönüşü beyliğe son verdi
Karamanoğulları 1256 - 1487
 Konya civarında kuruldu
 Konya, ASD ve Karamanoğullarına başkentlik
yaptı
 Karamanoğulları Mehmet Bey, Türkçeyi resmi
dil ilan etti (Ulusçu yapı)
 Ankara Savaşından sonra tekrar kuruldu
 II.Bayezid dönemine kesin olarak Osmanlı’ya
bağlandı
 Osmanlıyı en fazla uğraştıran beyliktir.
Akçay SavaĢı 1397
Yıldırım Bayezit‟in Karamanoğulları‟ndan Ankara‟yı
aldığı savaş
KARAKOYUNLULAR 1365 – 1469
 Kurucusu, Bayram Hoca
 Oğuzların Üçok kolunun, Yive kolundandır
 Merkez Tebriz
 Moğol istilasıyla Anadolu‟ya gelerek
Celayirliler‟in hizmetine girdi
 Kara Yusuf Timur tehlikesiyle Yıldırım‟a sığındı
 Akkoyunlular yıktı (Uzun Hasan)
AKKOYUNLULAR 1403 – 1502
 Kurucusu, Kara Yülük Osman
 Oğuzların Üçok kolunun, Bayındır
kolundandır
 Merkez Diyarbekir; sonra Tebriz
 Kur‟an-ı Kerim‟i Türkçe‟ye çevirdiler
 1473 Otlukbeli savaşı sonrası yıkılış sürecine
girdiler (Osmanlı & Akkoyunlu)
 Safeviler yıktı (Şah İsmail)
5
TĠMUR ĠMPARATORLUĞU 1369 – 1507
 Kurucusu, Timur
 Merkez, Semerkant
Semerkant, Timur‟la birlikte
“Şehirlerin Şahı” olarak unvanlanacaktır
 Kafkaslarda Altınorda devletini yıkılışa
sürüklediler
Bu durum Rusların, Kafkaslar’da
güçlenmesine neden olacaktır
 1402 Ankara Savaşında Yıldırım‟ı yendi
11 yıl sürecek olan fetret dönemine neden
oldu
 Ali ġir Nevâi ve Ali KuĢçu, Timur Devleti
döneminde yaşadı
Ali ġir Nevâi’nin eseri Muhakemet’ül
Lûgateyn (İki dilin karşılaştırması / Türkçe‟nin
Farsça‟ya olan üstünlüğünü savundu)
 Uluğ Bey, 38 sene ülkeyi yönetti. Uluğ Bey
Zici‟yi yazdı. Semerkant‟ta rasathanesi vardır.
Ali Kuşçu burada müdürlük yaptı.
 ġeybaniler (Özbekler) yıktı. (Şahrur)
BABÜRLER 1526 - 1858
 Kurucusu, Babür Şah / Timur’un torunu
 Babürname adlı eseri vardır. (Otobiyografi)
Örnek Soru:
Babür İmparatoru Babür Şah’ın gezip gördüğü
yerlerin sosyal ve kültürel hayatını anlattığı idari,
ahlaki ve edebi konulara da yer verdiği eseri
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vekayi dc (Babürname diğer adı)
B) Ekbername Tarihçi Ebu’l Fad’l Allema’nin
C) Şeyhname Firdevsi
D) Seyahatname Evliya Çelebi
E) Zic Astronomi Cetveli
 Merkez Agra, Hindistan’da kuruldu
 ġah Cihan eşi için Osmanlı mimarı olan
Mehmet İsa’ya TAÇ MAHAL‟i yaptırdı
 Humayun ve Atakan önemli türbelerindendir
 Âyin-i Ekber ve Ekbernâme, Tarihçi Ebu’l
Fad’l Allema’ya aittir.
Örnek Soru: 2011 KPSS
Mısır’ın başkenti Kahire’de bulunan El – Ezher camii Cengiz Han’ın torunu Hülagü Han tarafından İran’da
hangi devlet zamanında yapılmıştır? kurulan ve 1258’de Bağdat’ı alarak Abbasi
Devleti’ne son veren devlet aşağıdakilerden
A) Osmanlı Devleti hangisidir?
B) Eyyubiler
C) Safeviler A) İlhanlı Devleti dc
D) Memlukler B) Timur Devleti
E) Fatımiler dc C) Altınorda Devleti
D) Çağatay Devleti
E) Memluk Devleti
FATIMÎLER 909 - 1171
 Kurucusu, Ebu Muhammed Ubeydullah ĠLHANLILAR 1256 - 1335
 Kurucusu, Hülagü Han (torunu)
 Tunus‟ta kuruldu.
 Ġran’da kuruldu
 El – Ezher Cami Kahire’dedir.
 1243 Kösedağ SavaĢında ASD’yi yenerek
 El – Ezher Üniversitesi bu dönemde kuruldu yıkılış sürecine soktular

 Türk İslam devleti değildir.  1258‟de Abbasilere son verdiler

 Eyyubiler yıktı. (Selahaddin Eyyubi)  İslamiyeti kabul ettiler

SAFEVĠLER 1502 - 1736 KUBĠLAY HANLIĞI 1280 – 1368

 Kurucusu, Şah İsmail  Kurucusu, Kubilay (torunu)

 Ġran’da kuruldu  Çin’de kuruldu

 Anadolu‟da çıkan Şah Kulu isyanında etkili  Ünlü Seyyah Marco Polo‟nun seyahatnamesi bu
oldular. (1511 / II.Bayezid dönemi) dönem için önemli bir kaynaktır.

 ġah Ġsmail, Çaldıran Savaşında Yavuz‟a yenildi  İslamiyeti kabul ettiler

 Osmanlılar yıktı. (Yavuz)  Zamanla Çinlileştiler

ÇAĞATAY HANLIĞI 1227 - 1369

MOĞOLLAR 1196 - 1227  Kurucusu, Çağatay Hen / Oğlu

 Kurucusu, Cengiz Han (Temuçin)  Doğu Türkistan’da kuruldu

 Tunguzlar Türklerin Moğollara verdikleri isim  İslamiyeti kabul ettiler

 Uygurlar, Moğolların Türkleşmesinde etkili Timur, Çağatay Hanlığına bağlı ordu komutanıydı.
oldular Hanlığın zayıflamasından yararlanarak kendi adıyla
bilinen TĠMUR DEVLETĠ‟ni kurdu.
 Cengiz Han ölmeden önce ülkeyi torunları ve bir
oğlu arasında paylaştırdı
KÜLTÜR ve UYGARLIK
ALTINORDA HANLIĞI 1227 - 1502
 Kurucusu, Batu Han (torunu)
A – DEVLET YÖNETĠMĠ
 Karadeniz’in kuzeyinde kuruldu
Eski Türk devletlerindeki
 Rusların güneye inmesini engellediler
 Kut Anlayışı
 Timur‟la yaptıkları mücadeleyi kaybettiler,
parçalandılar  Veraset Sistemi

Ġslamiyeti kabul eden ilk Türk Moğol İslam İslamiyet sonrası Türk Devletlerinde devam etti.
devletidir.

6
Divana Bağlı Saltanatlar B – ORDU
PĠS ATĠ
Gulaman-ı
Saray
Divan-ı Pervane Küçük yaşta,
Divan-ı Ġstifa çeşitli
milletlerden
Divan-ı Saltanat Hassa Askerleri
oluşur
Sipahiler
Ordunun asıl bö- Atlı aslerlerdir.
lümüdür. Savaş- Maaş yerine
Divan-ı Arz ta hükümdar ya- İkta alırlar
Divan-ı Tuğra nındadır
Bağlı Beylik
Divan-ı Ġşraf ve Devletler
Savaş zamanı
asker gönderirler
KAVRAMLAR
Türkmenler Gönüllüler
Sınır boylarında Savaş alanlarına
 Boşlukları tamamlayınız savaşa her an
hazır birlikler
yakın sınır boyla-
rından orduya
katılırlar
Fecr-i Has
TaĢtar / Abdar: Leğen ve ibrikleri taşır, temizlikçi Ücretli Askerler
Rum, Frenk ve
Ruslardan oluşur
Havayic-i Salar: Saray aşçsı

ġarabdar (ĠğdicibaĢı) : Ziyafetlerde içeceklerle

ilgilenen kişi
 ASD‟de donanma komutanlarına
Emir-i ÇeĢnigir: Hükümdar sofrasına hizmet eder
yemekleri önce tadar Reis’ül Bahr veya Melikü’l Sevahil denir

Emir-i Meclis: Sultan ziyafetlerini hazırlatır,

hizmet görevlilerin başı C – TOPRAK

Emir-i Alem: Sancaklardan sorumlu

 Boşlukları tamamlayınız
Emir-i Silah: Silahhanenin sorumlusu

Emir-i Ahur: Saraydaki reisbaşı Has toprakları: Geliri hükümdara ayrılır

Emir-i Mahfil: Sarayın protokol görevlisi Miri Arazi: Devlete ait araziler

Serhenk: Merasimlerde sultana yl açar Mülk Arazi: Başarılarından dolayı devlet

adamlarına verilen araziler
Camedar: Devlet büyüklerinin kıyafetlerinden
sorumlu Ġkta toprakları: Maaş karşılığı devlet memurları ve
ordu mensuplarına verilir
Hacibü’l Hüccab: Sarayın genel sorumlusu.
Sultan ile devlet adamları arasında genel irtibatı Vakıf: Geliri ilmi veya sosyal kurumların
sağlar masraflarına ayrılır, vakfedilemez, miras
bırakılamaz
2011 KPSS:
Aşağıdakilerden hangisi, Türk İslam devletlerinde  Vakfiye: Vakıfların özel şartnamaleri
pazarlarda fiyatları, tartı ve ölçü aletlerini, üretilen ve
satılan malların kalitesini denetleyen görevlidir?  Mütevelli: Vakıf yöneticileri
A) Ulak B) Silahtar C) İğdişbaşı
D – SOSYAL HAYAT ve EKONOMĠ
Anadolu‟da, Türkler / Rumlar / Ermeniler /
D) Muhtesip dc E) Câmedâr
Süryaniler bulunur.

 Anadolu’da hoşgörülü bir ortam vardır

Ahilik TeĢkilatı: Anadolu‟da XIII. Yüzyılda

Kırşehir, Konya, Kayseri‟de kurulmuş esnaf teşkilatı

7
 Abbasiler’de Fütüvvet anlayışı Örnek Soru:

 Osmanlılarda Lonca sistemi I.Nişancı

II.Muhtesip
Ahiler bulundukları bölgelerde III.Müderris

 Vergi toplayamaz Yukarıda verilen görevlilerden hangilerinin atama ve

görevden alma işlemleri Kadıasker tarafından
 Esnaflar arası davalara bakamaz yapılmaktadır?

 Yöneticilerini kendileri seçerdi A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III dc

D) I ve III E) II ve III
“Gayr-i Müslimler ahi teşkilatına üye olamazlardı.
Böylece Türkler ekonomik hayatta etkin duruma
geldiler” F – DĠN ve ĠNANIġ

2016 KPSS Yesevilik

İslam dünyasındaki fütüvvet anlayışı, Anadolu Ahmet Yesevi
Selçuklu Devleti’nde ve Osmanlı’nın kuruluş
yıllarında, aşağıdakilerden hangisinin ahlak ve Divan-ı Hikmet
davranış kurallarının şekillenmesinde önemli rol
oynamıştır? BektaĢilik
Hacı Bektaş Ekberilik
A) Ahilik Teşkilatı dc Veli Sadreddin
(Makalat) Mevlevilik Konevi
B) Tımar Sistemi Sultan Veled
C) İltizam sistemi (Mevlananın
D) Devşirme Usulü Oğlu)
E) Enderun Mektebi
Babailik Diğer
Baba İlyas Tarikatlar
- Nakşibendlik
E – HUKUK (Ölümü sonrası - Kadirilik
 Belli bir sınıflaşma yoktur Baba İshak) - Rufailik
- Kübrevilik

 Herkes kanun önünde eşittir.

ġer-i Hukuk:
Tarikatlar, Anadolu’nun Türkleşmesinde ve
Boşanma, miras, noterlik, vakıfların yönetimi
İslamlaşmasında etkili oldular
davalarına bakar. Kadılar medreselerde yetişir.

Kadil Kudat: Kadılardan sorumlu olan kişidir.

Atamalarını yapar. Kadil Kudat‟ın atamasını ise Diğer dini
Hükümdar yapar. Örgütler

Örf-i Hukuk:
Yöneticiler ile halk arasındaki sorunları çözer
Abdalan-ı Rum Bacıyan-ı Rum Fetayan-ı Rum
Emir-i Dad: Örf-i Mahkemelerden sorumlu olan Anadolu dervişleri Anadolu Kadınları Anadolu dervişleri
kişidir. Kanunlara karlı gelenler ve güvenliği teşkilatı teşkilatı teşkilatı
bozanların davalarına bakılırdı.

Divan-ı Mezalim:
Başkanı hükümdardır. Belirli günlerde toplanır. Gaziyan-ı Rum
Anadolu Gazileri
Kadıların verdiği kararlardan şikayetçi olanlar teşkilatı
saraya gelerek bu yüksek mahkemeye başvurur.
Temyiz mahkemesidir.

“Bacıyanı Rum, Ahi Evran’ın eşi Fatma Hatun

Darü’l Adl: Adalet Evi tarafından kurulmuştur.”

Kadı Asker (Kadı LeĢker) : Askeri davalara bakar 2014 KPSS

Kadı, Müderris ve din görevlisi atama ve kadı Gaziyan-ı Rum Osmanlı devletinde nasıl bir
kararları bozma, değiştirme yetkisi vardır. görev üstlenmiştir?
Anadoludaki ilk fetihlerde görev almışlardır.

8
Örnek Soru: Diğer Önemli Bilim Adamları
Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda rol oynayan
Abdalan-ı Rum, Baciyan-ı Rum, Ahiyan-ı-ı Rum ve  Boşlukları tamamlayınız
Baciyan-ı Rum unsurlarından ilk kez bahseden
tarihçi aşağıdakilerden hangisidri?
CACA BEY
A) Fuat Köprülü  ASD’nin zayıf olduğu dönemlerde Kırşehir’i
B) Aşıkpaşazade dc yönetti
C) Kemalpaşazade
D) Erhan Afyoncu  Kendi ismiyle anılan medresesi vardır
E) Naima
 Bu medreselerde astronomi çalışmaları
G – DĠL ve EDEBĠYAT yapılmıştır.

Resmi Bilim Edebi Eğitim Saray,

Dil Dili Dil Dili Ordu
MUHYĠDDĠN ARABĠ
TÜRKÇE  Konya‟ya yerleşti
ASD Farsça Arapça Farsça Arapça
 İslam dünyasında Şeyh-i Ekber diye bilinir

 Bu durum Türk dilinin gelişmesini olumsuz  Vahdet-i Vücut görüşü ile varlığın tek olduğunu
etkiledi onunda “ALLAH” olduğu söylemiştir.

Halk Tasavvuf Divan HOCA DEHHANĠ

Edebiyatı Edebiyatı Edebiyatı  İlk Türkçe Divanı yazmıştır.
Battalname Mevlana Hoca Dehhani
 Aruz veznini Türkçe‟ye uyarlayan Divan
Danişmentname Yunus Emre Germiyanlı Edebiyat-ı onunla başladı
Ahmedi
Nasreddin Hoca Hacı Bektaş
Fıkraları Veli Hoca Mesut
KARAMANOĞLU MEHMED BEY
Beltaşi Fıkraları Muhyiddin  13 mayıs 1277‟de “Bu günden sonra Divanda,
Arabi Dergâhta, Bargâhta ve meydanda Türkçe‟den
Gülşehri başka dil kullanılmaya” diyerek Türkçeyi resmi
dil ilanrtmiştir.
Aşıkpaşa

Örnek Soru: H- BĠLĠM, SANAT, MĠMARĠ

“Makalat” eseri aşağıdaki İslam düşünürlerinden
hangisi tarafından kaleme alınmıştır? KAVRAMLAR

A) Hacı Bektaş Veli dc

B) Muhyiddin Arabi
 Boşlukları tamamlayınız
C) Mevlana
D) Yunus Emre Rölyef: Kabartma
E) Hacı Bayram Veli
Bimaret: Akıl Hastanesi
Örnek Soru:
- Mesnevi ve Kebir eserlerini yazmıştır Arabesk: Geometrik desenli halı
- Anadolu Selçuklu Devletinde yetişmiştir
Vitray: Cam süsleme sanatı
Yukarıda özellikleri verilen İslam düşünürü kimdir?
Malakarî: Duvar kabartma sanatı
A) Muhyiddin Arabi
B) Mevlana dc Kündekârî: Ahşap işçiliğine dayalı el sanatı
C) Caca Bey
D) Sadrettin Konevi Neccar: Marangoz
E) Yunus Emre
Telkari: Maden işçiliğine dayalı el sanatı

9
 ÖNEMLĠ ESERLER ve ĠLKLER  Alay Han
ANADOLU’DAKİ İLK KERVANSARAY
II.Kılıçarslan döneminde tamamlandı
 Aşağıdaki boşluklarda ilgili eserleri Aksaray – Kayseri yolu üzerinde
yazınız

 DĠVRĠĞĠ KÜLLĠYESĠ Örnek Soru:

Anadolu‟daki EN ESKİ KÜLLİYE Aksaray yakınlarındaki “Alay Han” hangi Türk İslam
Mengücekler dönemine ait devleti döneminde yapılmıştır?

A) Büyük Selçuklu Devleti

B) Karamanoğulları
 Kayseri Hunat Hatun Külliyesi
C) Osmanlı Devleti
Anadolu Selçuklu Devleti döneminde yapılan
D) Danişmentliler
İLK KÜLLİYE I.Aladdin Keykubat’ın eşi
E) Anadolu Selçuklu Devleti dc
Örnek Soru:
Örnek Soru:
I.Gıyadeddin Keyhüsrev’in kız kardeşi adına
Sivas’ta bulunan “Gök Medrese” aşağıdaki
yaptırdığı tıp okulu ve hastenesi aşağıdakilerden
devletlerin hangisi tarafından yapılmıştır?
hangisidir?
A) Anadolu Selçuklu Devleti dc
A) Nene Hatun Mederesesi
B) Mengücekler
B) Satı Kadın Şifahanesi
C) Danişmentliler
C) Gevher Nesibe Darüşşifası dc
D) Candaroğulları
D) Divriği Medresesi ve Darüşifası
E) Artuklular
E) İnce Minareli Medrese

 Gevher Nesibe ġifahanesi Dini Sivil Askeri

(II.Kılıçarslan’ın kızı) Mimari Mimari Mimari
Cami Saray Kale
Anadolu’da açılan İLK ŞİFAHANE. Aynı zamanda Mescit Köşk Sur
bu yapıda açılan dünyanın ilk psikiyatr kliniği de Medrese Han Burç
bulunmaktadır. (Bimarhane / tımarhane) Türbe (Kervansaray)
Kümbet Hamam
Külliye Köprü
2013 KPSS Tekke Darüşşifa
Kayseri’deki Gevher Nesibe Hatun, Aksaray’daki Zaviye İmaret
Aladdin Keykubat ve Divriği’deki Turan Melek adlı Bimaret
Türkiye Selçukluları Dönemine ait eserler aşağıdaki
hangi yapı türlerine girer? Örnek Soru:
Aşağıdakilerden hangisi dini mimariye örnek olarak
A) Kervansaray B) İmarethane C) Darüşşifa dc gösterilemez?

D) Medrese E) Külliye A) Cami B) Külliye D) İmaret dc

 Yağıbasan Medrsesi (Çukur Medrese) D) Zaviye E) Kümbet

Anadolu‟daki İLK MEDRESE
Danişmentliler dönemine ait
Örnek Soru:
 Kayseri Koca Hasan Medresesi Selçuklularda anıt mezar özelliği taşıyan yapılara ne
ASD’YE AİT İLK MEDRESE isim verilir?

A) Kurgan B) Türbe C) Kümbet dc

 Diyarbakır Ulu Cami (devlet büyükleri gömülür)
ANADOLU’DAKİ İLK CAMİ D) külliye E) Medrese
(Amid, -Abbasi Halifesi- 639‟da Diyarbakır‟ı ele
geçirince Mar Toma Kilisesini camiye çevirdi)
Mimaride,
 Kümbetlerde Orta Asya Türk özelliklerini görnek
 Konya Sahip Ata Cami mümkündür.
ANADOLU SELÇUKLULARI’na ait  Taş, Ahşap, Çini, Tuğla ve Alçı kullanıldı
İLK AHŞAP CAMİ  Dış mimaride en çok taş işçiliği kullanıldı

10
 Süslemede
 Halı dokuma, tezhip, minyatür, hat, nakkaşlık,
ebru, kakmacılık, ciltçilik, kabartma, çinicilik,
bitki, hayvan (kuş ve balık)

Musikide
 Nevbet, ordu müziğinde önemli bir yer tutar.
 Mevlevi ve ahi ayinlerinde görülen müzik ve
raks, tasavvuf müziğinin ilk örneklerini teşkil
eder

 Devletin sembolü olan Çift Başlı Kartal Konya

surlarında kullanılmıştır.

 Anadolu Selçukluları ve beylikler döneminde

paralarda ve armalarda Arslan kullanıldı

Örnek Soru:
I. Taş işlemeciliği
II.Yazılar
III. Geometrik şekiller

Yukarıda verilenlerden hangileri Türkiye Selçuklu

Devletinde yapılan mimari eserlerde kullanılmıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Yalnız I, III E) I,II,III dc

11