Professional Documents
Culture Documents
LEADERSHIP
LEADERSHIP
LEADERSHIP
JH Zoremthanga
Khawvel hian hruaitu tha a mamawh a, a zawng reng a ni. Hotu tamtak an
awm a, nihna sang tak tak neite an ni, mahse “Hruaitu tha” chu an vang em em a,
mipui pawh hian hruaitu tha zui tur an duh a, an zawng reng a ni.
Anih leh tunge hruaitu chu? Mithiam thenkhatte hrilhfiah dan i han thlir teh
ang.
Dr. John Mott: Hruaitu chu kawng hrechiang, chumi kawng a zawhna-a
midangte amah zui tura siam thei a ni.
Lord Mongomery : Hruaitu chu a hmei a pa, tum leh duh thuhmun neih tira, hip
khawmtu, thlamuang taka amaha innghat tura mite hipa, hneh
thei chu a ni.
President Truman : Mite an thiltih duhzawng leh chakzawng pawh nilova hruai
theitu hi hruaitu chu a ni.
D.E. Hosts : Hruaitu tling a nih leh nih loh tehna ber chu midangten an zui
em? Tih hi a ni.
Hruaitu dinhmun leh tehfung, a hnuaia kan han tarlan atang hian mahni pawh i
han inenfiah dawn teh ang.
4. Mahni inthunun thei, insum thei mi a ni: Sual kan dova, thil thalo tih kan
khap a, chin dawklak, chhiatna-a min hruai thei kalsan a tul thin. Hetiangah hian
hruaitu chu entawn tlaka ni a, amah a inthunun a, a insum thei thin. Mahni inchhung
leh khawlaiah mite entawn tlakloh khawpa ruihlo a fihlimlo hruaitu nih a hlauhawm.
Entawn tlakin hruaitu chuan a nun a vawng thianghlim tur a ni.
5. Hruaitu chu thil te tham teah pawh a rinawm : Mi rinawm lo chu kan zui
ngam lo. Thil te thamte pawh a rinawm chu a lianah pawh a rintlak. Mi tamtakin thil
tenau deuh anga lang palzut kan ching thin. Engkima rinawmte hi miin innghah ngam
nan an hmang zawk.
6. Hruaitu chu tihtakzeta thil ti mi a ni : Engpawl pawh hian thiltha tih kan tum
theuhva- a hlawhtlinna chu thawktu a zir a ni fo. Hruaitu berin tih takzeta thil a tih
chuan tumah an dawngdah ngai lo. Tihtur rel pass zet a, zuzi san leh hruaitu dinhmun
chelhtu chuan reiloteah hruaitu tur a nei lo mai thin.
7. Hruaitu chu harsatna karah a chiai mai lo: Hetiang hruaitu chu rilru nghet
pu mi, ngaihtuahna fim nei, thil nihdan tur hmang ngaihtuah thiam a ni thin. Ram
finna leh hmasawnna rual hian a leta chakin sual a lo pung ve zel a, harsatna in min
tlakbuak a, buaina tur a tam sawt em em a ni. Heng boruakah hian hruaitu chu a chiai
mai lova, harsatna sukiang turin kawng a zawng thuai thin.
8. Hun inher danglam zel hmang tangkai thiam: Kan khawvel hi a inher
danglam chak em em a, naupang thanglian zelte pawh hi an fing chakin an rilru thlek
hmang leh zeiziate pawh a danglam chak em em. Hruaitu chuan hengte hi a hmuthiam
tur a ni a, hun inher danglam zelah, a injust thiam tur a ni ang. Naupang zawkte duh
zawng leh lawm zawng zawn thiam a tul tih hruaitu chuan a hre tur a ni.
11. Midang thawhpui thei mi a ni: Mi thenkhat chu mahni fel tak, mahse midang
thawhpui thei hauhlo kan awm a. Hruaitu chuan mi tupawh an phak tawk leh an
ngaihtuahna hriatpuiin a thawhpui thiam a, an ngaihdan leh duh dan a ngaichang
thiam thin.
12. Hruaitu chuan mawhphurhna lawm takin a pawm thiam : Pawlin hna a
thawh that theih nan leh a hlawhtlin theih nan tihur pual bik kan in sem thin a, chung
mawhphurhnate chu a lian emaw, a te emaw, a har emaw a awl emaw a enga pawh
nise hruaitu chuan a mawhphurhna lawm takin a pawm a, a hlenchhuak thin. Phatna
leh chhuanlam siamin a hel ngai lo.
13. Hruaitu chu a huaisen a, dikna a vawng thin : Sual dona kawngahte, thu rela
din tlat kawngahte, mi thiltih dikloh kawng kawhhmuh kawngahte, thudik tanna
kawngahte, dikna humhalh avanga chan huam ngam khawpa huaisen a ni.
14. Thutlukna siam thiam : Hetah hian ngaihtuahna fim nen, hriatna zau, thil
ngaihtuah thui thei, mahni ngaihdan aia fing zawk ngaihdan nei an awm thei tih hria in
hruaitu chuan fimkhur takin thutlukna a siam thiam a. Midangte pawmpui ngeiin
thutlukna a siam thiam. Chutilo chuan, ama duh dan anga a tih tluk chuan midangten
mawh an phurpui lo mai ang.
15. Hruaitu chuan hruaitu la ni tur a chher chhuak : Mahni hma sial lova, a
awm loh hun pawh fel taka pawl kaihruai tura chher chhuak thin. Mitha, thil tha duh
hmangaihna nena rawngbawl a ni. Ka tello chuan pawl hi buai vek mahse a pawilo,
ka awmloh hi lang rawh se, a ti lo. A aiawh tur a chher chhuah loh chuan hruaitu tling
a ni lo kan ti thei ang.
16. Hun lo thleng tur hmu lawk a thlir lawk thiam : Hruaitu chu “Man of
Vision” a ni. Eng thilte nge lo thleng anga, enge kan la tawh dawn? tihte, hun inher
zela kan la tawh ngei tur thilte a thlir lawk thiam a, chumi atan chuan a inbuatsaih
lawk thiam a ni.
17. Hruaitu chu hmahruaitu leh sul sutu a ni : Hnathawhahte, thawhhlawm
thawhahte, rorel kenkawhah leh bawhzuina kawngahte, sual dona kawngah leh thil tha
tihna kawng tinrengah hmahruaitu a ni. Kawktu ni lovin, titu, sawi mai lova thawktu a
ni.
18. Hna sem thiam : Hruaituin thil zawng zawng amaha tih a tum chuan a in daih
thei lovang, chuvangin hruaitu tha chu hna semzai thiam, mite rinna chang hria leh rin
tur tha hre mi a ni tur a ni.
19. Sakhaw mi : Hruaitu tha chuan Pathian a tih tur a ni a, Pathian hlaulo hruaitu
chu a tawrawt duh a, rei an daih thei lo.
Heng bakah hian hruaitu nun ziaah thil pawimawh sawi tur tam tak a la awm
thei ang. Hruaitu chuan mite a chawkphur thiam a, hlim takin hna a thawhtir thiam
thin. Hruaitu chuan a thuneihna chin a hria a, a hmang thiam bawk. Hruaitu chua
pawlah a in pe zo thin. ‘Pawl reng reng hi atchilh tawk kan awmloh chuan a ding ngil
zolo fo. Hruaitu chuan HUN a hmang dik a, a hmang thiam bawk thin. A tihtur chin a
hria, a tih loh tur thilah a in hambuai ngai lo.
Hruaitu hrang hrangte nihna level hi a in ang lo thei hle mai. Thenkhat chu mahni
pawh kan in hruai theih loh laiin mi thenkhat chu an thih hnuah pawh mite thinlungah
thu an la sawi renga min la kaihruai reng thei a ni.
Level 1: Position : Nihna chelh avang hruaitu nihna. Hei hi hruaitu nihna
level in tanna chauh a ni a, a hniam ber tihna nih chu. Hruaitu ni ngai lo kha nihna,
designation a neih tak avang hruaitu nihna a ni. Miin nihna an pek loh chuan a hruaitu
nihna an hlauh veleh a hruaitu nihna pawh a chan dawn tihna a ni a, chuvangin a nihna
hnuaiah bak tumah in a thu an zawm lova, a nih loh rual in an zui lo nghal dawn a ni.
Nihna sang tak chelh hi hruaitu ni tur chuan a tawk lo tihna a ni.
Level 2: Permission: he level a thlen chuan mite chuan a nihna hlauh mahse an
zui tho thin a ni, a chhan chu mite a ngaihsak thin a, miten an ngaisang a, a thu an
awih thin a ni.
Level 3: Production: he level hi miin a thlen chuan a hruai ‘company’ leh pawl
chuan thil tamtak midang tana tha an ti chhuak chur chur a, chu chu miten an chhawr
tangkai thin.
Level 4: People Development: He level thleng hruaitu chuan amah mai hruaitu
nih kha duh tawk mai lovin hruaitu dang an chher chhuak thin.
Level 5: Pinacle : he level hi a tawpkhawk niin Isua Krista te, Mosia te,
khawvel pum nghawng leh damchhung mai ni lo thih hnu thleng pawha thusawi,
Mother Teresa, Mahatma Gandhi, Abraham Lincoln leh Nelson Mandela te pawh ani
ang chu.
Hruaitu chu tunge a nih tia kan inzawh chuan tupawh mai hi hruaitu kan ni tih
hi a chhanna a ni. Khawvela mi huhang ngah (influencial) lo ber berte pawhin an
damchhungin mi 2000 vel chu an huhang a khawih (influence) thin a ni tih hriat a ni
a, chuvangin keini ho phei chuan huhang (influence) hi kan lo ngah hle dawn a ni.
Zanina lo kal hruaitute hi kan ramin a mamawh a zawn mekte kan ni a, kan
chhungkua, kan khawtlang kan ram siamtha tura hmanraw tangkai tak kan ni tih inhre
thar leh ila Laipuitlang nuam, zoram nuam i siam ang u tihin kan in sawm a ni e.