ภาวะผู้นา

Leadership

ขอเพียงเรามีความ เพียร พยายาม เดินสูจ่ ุดหมาย

ด้วยจิตใจที่มุ่งมั่น แน่วแน่ รู้ตัว รู้ตน รู้คน รู้ความคิด ไม่
หลงระเริงกับคาเยินยอ และท้อถอยกับคาตาหนิ คานินทา
ความสาเร็จ ย่อมมาถึงในเร็ววัน...

ดร.กิตติ์กาญจน์ ปฏิพันธ์

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : ดร.กิตติ์กาญจน์ ปฏิพันธ์

ภาวะผู้นา (Leadership) 18

ภาวะผู้นา (Leadership)

การ฼ป็นผูຌนานัๅนย຋อมมีความสาคัญมากกว຋าการเดຌอยู຋฿นตา฽หน຋งสูง โ หรือ ฼ป็นผูຌทีไมี

อานาจ วาสนา รไารวยทัๅง฼งินทองหรือการเดຌ฼กิดมาจากวงศ์ตระกูล฿หญ຋฾ต ผูຌนาทีไดีตຌอง
มีวิสัยทัศน์ มีความดี ความ฼ก຋ง มีคุณธรรม ฽ละสามารถประสานงานกับคนอืไนเดຌ฼ป็นอย຋าง
ดี มีความฉลาดหลัก฽หลม สารวม รูຌจักกาล฼ทศะ ทีไสาคัญคือตຌองมีภาวะผูຌนา ผูຌนาตຌอง
กลຌาพอทีไจะ฿หຌ฾อกาสคนทีไมีความคิด฼หในเม຋ตรงกัน เดຌมี฾อกาส฽สดงความคิด฼หใน ฽สดง
ความรูຌความสามารถ ฼พราะการ฿หຌ฾อกาสทุกคน฼ท຋า฼ทียมกันจะทา฿หຌทีมงานมอง฼หใน
ความ฿จกวຌ า งของผูຌ น า฽ละมองว຋ า ผูຌ น ามองประ฾ยชน์ ข ององค์ ก ร฼ป็ น หลั ก เม຋ เ ดຌ ม อง
ประ฾ยชน์ส຋วนตน฼ป็นทีไตัๅง ฿นมุมตรงกันขຌามถຌาผูຌนา฿หຌ฾อกาส฽ละ฿หຌงาน฼ฉพาะพวกพຌองทีไ
คอยประจบ สอพลอ คอย฼อาอก ฼อา฿จอย຋าง฼ดียว การขาดความร຋วมมือ฽ละ฼สืไอมศรัทธา
กใจะ฼กิดขึๅน฿นองค์กรอันจะส຋งผล฿หຌการบริหารงานขาดประสิทธิภาพ฽ละประสิทธิผล ผูຌนา
ทีไดีจะตຌอง฼รียนรูຌ฼กีไยวกับการบริหารงาน บริหารคน บริหารชุมชน฽ละบริหารตน฼อง
ตลอด฼วลา ฼รียนรูຌทีไจะมีจิต฿จทีไ฼ขຌม฽ขใง฽ละมีความมัไนคง ฼นืไองจากคนทีไ฼ป็นผูຌนา ย຋อมมี
ทัๅงคนทีไชอบ฽ละคนชัง ดังนัๅนการฝຄกจิต฿จ฿หຌ หนัก฽น຋น ฼ขຌม฽ขใง มีสติ฿นการเตร຋ตรอง
เม຋ยึ ดมัไนถื อมัไน มีค วามยืดหยุ຋ นจึง ฼ป็น สิไง ทีไจา฼ป็ น ฽ละถຌ าจะ฼รียนรูຌเดຌดีทีไสุ ดกใ คือการ
฼รียนรูຌตน เม຋หลงตนว຋า฼ป็นผูຌทีไมีอานาจ วาสนา ฽ลຌวนาอานาจเป฿ชຌ฿นทางทีไผิด โ นัไน฼อง

ผู้นา (Leader)
฿นชีวิตของคนทีไเดຌ฼ป็นผูຌนา บางครัๅงอาจเดຌ฼ป็นทัๅงผูຌนา฽ละผูຌตาม฿น฼วลา฼ดียวกัน
ปัจจุบัน สังคมเทย฼ราขาดผูຌนา ฼พราะค຋านิยม ประ฼พณี฽ละวัฒนธรรมเทย ฼นຌน฽ละ
ปลูกฝัง฿หຌ฼ชืไอฟังผูຌ฿หญ຋ เม຋฿หຌ฾ตຌ฼ถียงหรือ฾ตຌ฽ยຌง ฼มืไออยู຋฿นกลุ຋มผูຌ฿หญ຋คนหนุ຋มรุ຋น฿หม຋ทีไ
กลຌาคิด กลຌาฝัน กลຌาทา กลຌาตัดสิน฿จ กลຌานา฼สนอความคิด฿หม຋ โ จะถูกมองว຋า฼ป็นคน

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 19

กຌาวรຌาว หัวรุน฽รง นิสัยเม຋ดี กใจะถูกกดดัน฽ละปຂดกัๅนทางความคิด เม຋เดຌรับการสนับสนุน

฿หຌมีความกຌาวหนຌา฿นการทางาน ผูຌนาตຌองมีศาสตร์฽ละศิลป์฿นการบริหารงาน บริหารคน
ตຌอง฿จกวຌาง ฽ละกลຌาพอทีไจะ฿หຌอภัยคนทีไ ทางานผิดพลาด ผูຌนาส຋วนมากจะคิดถึง฽ต຋
ความกຌ า วหนຌ า ฽ละความส า฼รใ จ ของตน฼อง฾ดยลื ม หรื อ เม຋ เ ดຌ ฼ ฉลี ย ว฿จเปว຋ า ที ม งานกใ
ตຌองการความสา฼รใจ฼หมือนกัน ฽ละความสา฼รใจของทีมงาน฽ต຋ละคนกใ฼ป็นกา฽พงหรือ
฼ป็นกาลังทีไยัไงยืน฿หຌกับผูຌนา การ฼ป็นผูຌนาเม຋เดຌหมายความว຋าจะมีหนຌาทีไคอย฽กຌปัญหา
฼ท຋านัๅน ฽ต຋ตຌองพยายามวาง฽ผน ฽ละปງองกันปัญหาเม຋฿หຌ฼กิดขึๅน฿นอนาคตอีกดຌวย การมี
ทีมงานทีไมีความรูຌ ความสามารถ มีศักยภาพทีไหลากหลายคอย฿หຌคาปรึกษาจึงมี คุณค຋า
฽ละมีความหมายต຋อผูຌนา฼ป็นอย຋างยิไง ผูຌนาบางคน฽กຌปัญหาเปวัน โ ฽กຌวันนีๅผ຋านเป ฽ต຋
เปพบกับดัก฿นวันรุ຋งขึๅนตຌอง฽กຌ฿หม຋อีก จนเม຋มี฼วลาทีไ จะวาง฽ผน บริหารจัดการองค์กร฿น
อนาคต
ประ฼วศ วะสี ราชบัณฑิตกิตติมศักดิ์ ศาสตราจารย์ทีไ เดຌรับการยอมรับ฿หຌ
#12
฼ป็นราษฎร์อาวุ฾สทีไเม຋มีตา฽หน຋งทางการ฼มือง฿หญ຋฾ต฿ด โ ฽ต຋฼มืไอ฿ดทีไท຋านเดຌ
฼สนอทางออกหรื อ คมความคิ ด ฼หใ น ฿หຌ กั บ สั ง คม฽ลຌ ว จะเดຌ รั บ การยอมรั บ
฼พราะตลอดชีวิตของท຋านเดຌอุทิศ฽ละมอง฽ต຋ประ฾ยชน์ของส຋วนรวมมากกว຋า
ประเวศ วะสี ประ฾ยชน์ส຋วนตน เดຌ฿หຌทัศนะ฼กีไยวกับ ผูຌนาเวຌว຋า ผูຌนาคือผูຌทีไสามารถก຋ อ฿หຌ
สังคมมีจุดหมายร຋วมกัน ฽ละรวมพลังกันปฏิบัติ฿หຌประสบความสา฼รใจตามจุดมุ຋งหมาย
ผูຌนาตຌอง฼ฉลียวฉลาด ฼หใน฽ก຋ประ฾ยชน์ส຋วนรวม ฽ละมีความสามารถ฿นการประสานงาน
กับทุกคน฿หຌสามารถทางานร຋วมกันเดຌอย຋างมีประสิทธิภาพ

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 20

กระ฽ส ชนะวงศ์ ศาสตราจารย์ทีไ฼ป็นนาย฽พทย์ตຌน฽บบ คุณลักษณะทีไ฾ดด฼ด຋นคือ

#13
฼ป็นผูຌมีอารมณ์ดี ยิๅม฽ยຌม ฽จ຋ม฿สตลอด฼วลา มีบุคลิกอ຋อนนຌอมถ຋อมตน ฽ละ
฿หຌ฼กียรติผูຌอืไนอยู຋฼สมอเม຋ว຋าบุคคลนัๅนจะ฼ป็น฿คร ท຋าน฿หຌ฾อกาส฽ละความ฼ป็น
มิตร ฿หຌความ฼ท຋า฼ทียมกันทุกคน ท຋านเดຌรับรางวัล฼กียรติยศคือรามอน฽มใก
เซเซ สาขาผูຌนาชุมชน วาทะทีไ฼ป็นอมตะของท຋านคือ ฮการศึกษาของชาว กระแส ชนะวงศ์
ชนบทคืออนาคตของประ฼ทศฮ ท຋าน฼ป็นบุคคลทีไ฼ป็นตຌน฽บบ฽ห຋ง ปฐมชีวิตทีไประสบ
ความสา฼รใจ฼ป็นอย຋างสูง฽ละ฼ป็นบุคคลทีไผูຌ฼ขียน฿หຌความ฼คารพนับถือ฼ป็นอย຋างยิไง เดຌ฿หຌ
ทัศนะ฼กีไยวกับผูຌนาว຋า ผูຌนาทีไดีจะตຌองมีหนຌาทีไ฿นการสรຌางผูຌนา ฽ละสรຌางภาวะผูຌนา฿หຌกับ
คนอืไน โ ฼สมือนว຋าผูຌ นาตຌอง฼ป็นผูຌสรຌางนาฬิกา เม຋฿ช຋฽ค຋฼พียงคอยบอก฼วลาอย຋าง฼ดียว
฽ละเดຌกาหนดคุณลักษณะของผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนาเวຌว຋าจะตຌองประกอบเปดຌวย 5F คือ
1) มี฼ปງาหมายทีไชัด฼จน ิFocus) มีความมุ຋งมัไน ศรัทธา ตัๅงมัไน ฿นสิไงทีไตัๅง฿จทาอย຋าง฽น຋ว฽น຋
2) มีความยืดหยุ຋น (Flexibility) มีความคิด฽ละการกระทาทีไยืดหยุ຋นตามสถานการณ์฽ละ
ความ฼ป็นจริงทีไ฽ปร฼ปลีไยนเปตามขຌอ฼ทใจจริง 3) มีความรวด฼รใว (Fast) มีความรวด฼รใว฿น
การคิด฽ละตัดสิน฿จ ฽มຌจะอยู຋฿นสถานการณ์ทีไกดดัน฽ละคับขัน ตຌองมีความสามารถ
มีความคล຋อง฽คล຋ว ว຋องเวต຋อการ฽กຌปัญหา 4) มีความ฼ป็นกัลยาณมิตร (Friendly) มี
ความ฼ป็นกัลยาณมิตรกับทุกคน รูຌจักประสานงานทัๅงคนทีไมีความคิด฼หในทีไตรงกัน฽ละเม຋
ตรงกัน ฿หຌสามารถทางานร຋วมกันเดຌอย຋างมีความสุข มีความจริง฿จ เวຌ วาง฿จทีมงาน ฽ละ
5) มีความสนุกสนาน (Fun) สรຌางบรรยากาศ฿นการทางานทีไสนุก สนาน เม຋ตึง฼ครียด
ยิๅม฽ยຌม ฽จ຋ม฿ส มองปัญหา฽ละคนรอบขຌาง฿น฽ง຋บวก ฽ละเดຌ฿หຌทัศนะ฼กีไยวกับผูຌนาเวຌว຋า
จะตຌอง฼ป็นบุคคลทีไสามารถทา฿หຌผูຌอืไนยอมรับ ฽ละสามารถจูง฿จ ชักนา ชีๅนา มีบทบาท
฽ละมี อิ ท ธิ พ ล฼หนื อ บุ ค คลอืไ น สามารถขจั ด ปั ญ หา ขຌ อ ขั ด ฽ยຌ ง ทีไ ฼ กิ ด ขึๅ น ท า฿หຌ ก าร
ปฏิบัติงานของกลุ຋มบรรลุ฼ปງาหมายเดຌ฼ป็นอย຋างดี

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 21

ศาสตราจารย์ ดร.฼กรียงศักดิ์ ฼จริญวงศ์ศักดิ์ ผูຌอานวยการสถาบันอนาคตศึกษา฼พืไอ

การพัฒนา ิเอ฼อฟดี) ซึไงก຋อตัๅงขึๅนดຌวยวัตถุประสงค์฼พืไอศึกษาวิจัย฼ชิงสหวิทยาการ฿น฼รืไอง
ทีไ มี ผ ลต຋ อ สั ง คม฽ละประ฼ทศชาติ ฿ นอนาคต ฾ดยมุ຋ ง ส຋ ง ฼สริ ม ฿หຌ ค นเทยมี มุ ม มอง฽ละ
วิสัยทัศน์กวຌางเกล ท຋านเดຌ฿หຌทัศนะ฼กีไยวกับผูຌนาเวຌว຋าคือผูຌทีไสามารถนาทิศนาทางผูຌอืไน฿หຌ
กຌาวเปขຌางหนຌาสู຋จุดมุ຋งหมายตามทีไตัๅง฿จเวຌเดຌ฾ดย฿ชຌ ศักยภาพของความ฼ป็นผูຌนาทีไมีอยู຋
฼พืไอส຋งผล฿หຌสามารถกาหนดทิศทางของผูຌติดตาม฿หຌเปสู຋฼ปງาหมาย฼ดียวกัน ทัๅงยังเดຌ฿หຌ
ทั ศ นะเวຌ ว຋ า ลั ก ษณะพืๅ น ฐานของผูຌ น าทีไ ดี จ ะตຌ อ งประกอบเปดຌ ว ยความซืไ อ สั ต ย์ ความ
ยุติธรรม การรักษาคาพูด มีระ฼บียบวินัย ความรับผิดชอบ ความกลຌาหาญ กลຌาตัดสิน฿จ
฼อาจริง฼อาจัง มีความอดทน ฼สียสละ มีคุณธรรมจริยธรรม ฽ละเดຌกาหนดภาระหนຌาทีไ
ของผูຌนาคือการสรຌางคน ฿หຌ฼ติบ฾ตอย຋างมีศักยภาพ มีประสิทธิภาพ สามารถปรับตัวต຋อ
การ฼ปลีไยน฽ปลง฿นอนาคตเดຌ
วอร์฼ รน ฼บนนิส (Warren Bennis) ศาสตราจารย์ กิ ตติ มศัก ดิ์ ฽ห຋ ง มหาวิท ยาลั ย
฼ซาท์฼ทริน ฽คลิฟอร์฼นียเดຌรับการยอมรับว຋า฼ป็น กูรู฽ห຋งศาสตร์ดຌานการสรຌางภาวะผูຌนา
#14
฼ป็นศาสตราจารย์ดຌานการบริหารธุรกิจ ทัๅงยัง฼ป็นอาจารย์ ณ มหาวิทยาลัย
บอสตัน฽ละมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ท຋าน฼ป็นหนึไง฿นบุคคลทีไสาคัญของ฾ลก
฿นการพัฒนาผูຌนา เดຌ฿หຌทัศนะเวຌว຋าผูຌนาคือผูຌทีไมีศิลปะ฿นการนา฽ละกระตุຌน
Bennis ผูຌ อืไ น ยึ ด มัไ น ฿นความถู ก ตຌ อ ง มี ค วามซืไ อ สั ต ย์ มี คุ ณ ธรรม ชอบ฼รี ย นรูຌ

ตลอด฼วลา มีความสามารถ฿นการสืไอสาร฼ป็น฼ยีไยม มีวิสัยทัศน์ ฽ละสติปัญญา฼ฉลียว

ฉลาด ท຋านมีคาคมประจาตัวว຋า หัว฿จทีไสาคัญ฿นการสรຌางทักษะความ฼ป็นผูຌนาคือ การมี
ความเวຌวาง฿จทีมงาน การ฼ป็นผูຌนาทีไดีเดຌนัๅนจะตຌองรักษาภาพพจน์฼พืไอ฼ป็น฽บบอย຋างทีไดี
เม຋฿ช຋การสรຌางภาพลักษณ์ทีไหลอกลวง฽ห຋งการ฼ป็นคน฼ก຋ง คนดี

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 22

จอห์น ฼อ฽ดร์ ิJohn Adair) ชาวสหราชอาณาจักร อาจารย์พิ฼ศษทีไมหาวิทยาลัย

#15
อຍอกฟอร์ดสาขาวิชาภาวะผูຌนา฼จຌาของทฤษฏีว຋าดຌวยกิจกรรมทีไผูຌนาพึงกระทา
หนึไง฿นบุคคลคนสาคัญของ฾ลก฿นการพัฒนาภาวะผูຌนา ฽ละศาสตราจารย์
ดຌานภาวะผูຌนา ณ มหาวิทยาลัยซัว฼รย์ หนังสือทีไ฼ป็นทีไยอมรับ฽ละขายดีทีไสุด
คือ Great Leaders ซึไง฼ขียน฼กีไยวกับผูຌนาทีไมีคุณภาพ เดຌ฿หຌทัศนะเวຌว຋าผูຌนาทีไ Adair
จะประสบความสา฼รใ จเดຌนัๅนเม຋เดຌมีความสามารถ฽ต຋การจูง฿จทีมงาน฼ท຋านัๅน ฽ต຋ตຌองมี
ความสามารถ฿นการกระตุຌน฿หຌ ฼กิดความกระตือรือรຌน อยู຋฼สมอ ฽ละ฿หຌกาลัง฿จตน฼อง
ตลอด฼วลา ลั ก ษณะของภาวะผูຌ น า฿นทั ศ นะของท຋ า นประกอบเปดຌ ว ย มี ค วาม฼พี ย ร
พยายาม มีความคิดริ฼ริไมสรຌางสรรค์ มีความมัไน฿จ฿นตน฼อง฽ละมีพลังกาลัง฿จอัน฽ขใงกลຌา
จากทัศนะของนักวิชาการ นักบริหารการศึกษา นักการ฽พทย์ ฽ละนักจิตวิทยา
สามารถสรุปความหมายของผูຌนาคือ ผูຌทีไมีคุณลักษณะ฽ละความสามารถพิ฼ศษ฿นการนา
บุคคลอืไน โ ดຌวยการจูง฿จหรือ฿ชຌอิทธิพลชีๅนา฿หຌผูຌอืไนกระทาหรือเม຋กระทา฿นสิไงทีไตຌองการ
ดຌวยความ฼ตใม฿จ ฼พืไอ฿หຌบรรลุ฼ปງาหมายอย຋างมีประสิทธิผล
ภาวะผู้นา (Leadership)
ความ฼จริญของสังคม฼กิดจากผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนา คนส຋วน฿หญ຋฼ชืไอกันว຋า ภาวะผูຌนา
จะมี฼ฉพาะ฿นผูຌนา฼ท຋านัๅน ฽ต຋฿นความ฼ป็นจริงภาวะผูຌนา฼กิดขึๅนเดຌกับทุกคน สามารถ
฼รียนรูຌ฽ละพัฒนาเดຌ ขอ฼พียง฼ปຂด฿จทีไจะ฼รียนรูຌ รับรูຌ สิไง฿หม຋ โ ฼ทค฾น฾ลยี฿หม຋ โ ฽ละ
พัฒนาตน฼องอยู຋฼สมอการ฼ป็นผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนาตຌองหา฼วลา฽ละ฾อกาสยืน฿นทีไ฼ด຋นชัด ฿หຌ
ทุกคนสามารถมอง฼หใน คาว຋ายื น฿นทีไ฼ด຋นชัดเม຋฿ช຋ยืนสูงกว຋าคนอืไน โ ฽ต຋฼ป็นการนา฼สนอ
การกระทาทีไเดຌรับการยอมรับ฽ห຋งความสา฼รใจ ฿หຌผูຌอืไนรับรูຌ ผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนาตຌอง฼ก຋งงาน
฼ก຋งคน ฼ก຋งจัดการ฼วลา ฽ละรูຌจักครองตน ครองคน ฽ละครองงาน ซึไงจะทา฿หຌ฼กิดการ
ยอมรับนับถือจากทีมงาน นาเปสู຋การ฼ชืไ อมัไน ศรัทธา ฽ละถวายชีวิต฿นการทางาน ผูຌนาทีไ
มีความสรຌางสรรค์มีภาวะผูຌนาลຌวน฼ป็นทีไปรารถนาของทีมงาน
ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 23

องค์กรเม຋ว຋าจะ฼ป็นองค์กร฼ลใกหรือองค์กร฿หญ຋ เม຋ว຋าจะดา฼นินธุรกิจทีไหวังผลกาเร
หรือ฼ป็น หน຋วยงานของราชการทีไ เม຋หวังผลกาเร฽ทบทุกองค์กรลຌวน฽สวงหาผูຌนาทีไ มี
ภาวะผูຌนาทัๅงสิๅน ฽ต຋ส຋วนมากผูຌนาทีไมี฿นหน຋วยงานทัไวเปจะ฼ป็นผูຌนาทีไปรับ฼ปลีไยนตัว฼องเป
ตามสภาพ ฼พียง฼พืไอความอยู຋รอดของตา฽หน຋งทีไดารงอยู຋฿นขณะนัๅน฾ดยเม຋เดຌมีจุดยืนหรือ
ความมุ຋งมัไน฽ละอุดมการณ์฿ด โ ทีไจะพัฒนาองค์กรอย຋าง฽น຋ว฽น຋ การ฽สวงหาผูຌนาทีไพรຌอม
จะ฼ป็นส຋วนหนึไง฽ละพรຌอมจะจัดการกับความ฼ปลีไยน฽ปลงทีไจะ฼กิดขึๅน ดຌวยความสลับ
ซั บ ซຌ อ น ฿นอนาคต การคຌ น หาผูຌ น าทีไ มี ค วามรูຌ ความสามารถ มี ค วาม฼ฉลี ย วฉลาด
มีเหวพริบ สติปัญญา฼ป็น฼ลิศ มีความคิดริ฼ริไมสรຌางสรรค์ กลຌารับผิดชอบ฿นสิไงทีไตัดสิน฿จ
฽ละกลຌา฼สีไยงกับสถานการณ์ทีไกดดัน ทຌาทาย มีภาวะผูຌนา จึง฼ป็นสิไงทีไ฿ฝຆฝัน฽ละ฽สวงหา
฼พืไอ฿หຌ฼ป็นผูຌนา฿นอุดมคติ ฼ป็นผูຌนาของคนรุ຋น฿หม຋
พระมหาวุฒิชัย หรือ ว. วชิร฼มธี เดຌ฿หຌทัศนะ฼กีไยวกับภาวะผูຌนา จากการบรรยาย
พิ฼ศษ฿นหัวขຌอ พุทธบริหาร ณ มหาวิทยาลัยขอน฽ก຋น ประกอบเปดຌวย 1) มีวิสัยทัศน์
ิVisionี ฼ป็นความสามารถ฿นการมอง฼หใน฼ปງาหมาย฿นอนาคตทีไชัด฼จน 2) มียุทธศาสตร์/
ยุทธวิธี ิStrategiesี ฿นลักษณะทานຌอยเดຌมาก ิless is moreี ฾ดย฼ลือกทา฽ต຋สิไงทีไดี
ทีไสุด 3) มีศิลปะ ิArtี ฿นการ฿ชຌคน ฽ละก຋อนจะ฿ชຌคนตຌองยอม฿หຌ฼ขา฿ชຌก຋อนดຌวยการเป
อยู຋กับ฼ขา ฼รียนรูຌ฽นวทาง฽ละวิธีการจาก฼ขา จากนัๅนออกมาฝຄก฿ชຌคนจากประสบการณ์ทีไ
เดຌ฼รียนรูຌมา ฽ละเปหาคนมา฿ชຌ ซึไงจะ฼ป็นคน฼ก຋ง คนดี มีความรูຌความสามารถ ฾ดยยึด
หลักการ฿ชຌคน฿หຌถูกกับงาน 4) มีความซืไอสัตย์ สุจริต (Honestly) ฼พราะคนเม຋สะอาด
ทุจริต เม຋สามารถขึๅนสู຋ตา฽หน຋งทีไ สูงเดຌ ฽ละ 5) มีสติ เตร຋ตรองอย຋างละ฼อียดรอบคอบ
(Elaboration) ดังคาทีไพระท຋านว຋าสติมาปัญญา฼กิด สติ฼ตลิดจะ฼กิดปัญหา การมีสติยับยัๅง
ชัไง฿จ เม຋฾ลภ เม຋หลง฿นลาภ ยศ อานาจ ฼งินตรา ตัๅงมัไน฿นการ฼ป็นคนดี จึงจะ฼ป็นบุคคลทีไ
ประสบความสา฼รใจเดຌอย຋างยัไงยืน

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 24

เพฑูรย์ สินลารัตน์ ศาสตราจารย์สาขาการบริหารการศึกษา ปัจจุบันดารงตา฽หน຋ง

#16
ประธานคณะกรรมการคุ รุ ส ภา เดຌ ฿หຌ ทั ศ นะ฼กีไ ย วกั บ ภาวะผูຌ น าเวຌ ว຋ า ฼ป็ น
กระบวนการหรือการกระทาทีไมีความทันสมัยต຋อการ฼ปลีไยน฽ปลงของ฾ลก
พรຌ อ มผลั ก ดั น ฿หຌ ผูຌ อืไ น ฼หใ น พรຌ อ ม฽ละสามารถท าเปพรຌ อ ม โ กั น เดຌ อ ย຋ า ง
ซืไอสัตย์฽ละมีความรับผิดชอบ ฼หใน฽ก຋ประ฾ยชน์ส຋วนรวมมากกว຋าประ฾ยชน์ ไพฑูรย์ สินลารัตน์
ส຋วนตน ฼ป็นผูຌนาทางดຌานความคิด คิดเตร຋ตรองอย຋างละ฼อียด รอบคอบ คิดอย຋าง฼ป็น
ระบบ ฽ละทีไสาคัญจะตຌองมีความคิด฼ชิงสรຌางสรรค์
วิ฾รจน์ สารรัตนะ รองศาสตราจารย์ ส าขาการบริ หารการศึก ษา อดีตประธาน
#17
หลักสูตรดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยขอน฽ก຋น ปัจจุบันดารงตา฽หน຋งประธาน
หลั ก สู ต รสาขาวิ ช าการบริ ห ารการศึ ก ษาทีไ มหาวิ ท ยาลั ย มหามกุ ฏ ราช
วิ ท ยาลั ย วิ ท ยา฼ขตอี ส าน ศึ ก ษาคຌ น ควຌ า ฼กีไ ย วกั บ การพั ฒ นาภาวะผูຌ น า
มากกว຋า 10 ป຃ ฽ละ฼ป็นบุคคลทีไสรຌางผูຌนา฿หຌมีภาวะผูຌนา ฼ป็นผูຌ ทีไมีวิสัยทัศน์ วิโรจน์ สารรัตนะ
มีบุคลิกทีไ฾ดด฼ด຋น ฿นดຌาน฼ป็นคนทีไมีความมุ຋งมัไน ทุ຋ม฼ทสูง ฽ต຋฿นขณะ฼ดียวกันกใ มีความ
ยื ด หยุ຋ น ปรั บ ฼ปลีไ ย นทั ศ นคติ ฽ ละ฽นวความคิ ด ตามขຌ อ มู ล สารสน฼ทศทีไ ถู ก ตຌ อ ง เดຌ ฿ หຌ
ความหมาย฼กีไยวกับภาวะผูຌนา เวຌว຋า฼ป็นกระบวนการทีไผูຌบริหารจะทา฿หຌมีอิทธิพลต຋อ
พฤติกรรมของคนอืไนโ ฼พืไอ฿หຌสามารถบรรลุ฼ปງาหมายร຋วมกันเดຌอย຋างมีประสิทธิผล
จีระ หงส์ลดารมภ์ ศาสตราจารย์ทีไ฼ชีไยวชาญ฿นดຌานการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์
#18
ปัจ จุ บั น ด ารงตา฽หน຋ ง ฼ลขาธิ ก ารมู ล นิ ธิ พั ฒนาทรั พ ยากรมนุ ษ ย์ ร ะหว຋ า ง
ประ฼ทศ ผูຌทีไมีความมุ຋งมัไน ทุ຋ม฼ทสูง฿นการพัฒนามนุษย์฿หຌมีภาวะผูຌนา฽ละ
ความคิดทีไ฼ป็นระบบ ฼จຌาของ฽นวคิด฽ละทฤษฏีทุน 8 K’s ทีไ฼ป็นพืๅนฐาน
ของการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ซึไงประกอบเปดຌวยทุนมนุษย์ ทุนทางปัญญา
จีระ หงส์ลดารมภ์
ทุนทางจริยธรรม ทุน฽ห຋งความสุข ทุนทางสังคม ทุน฽ห຋งความยัไงยืน ทุนทางเอที ทุนทาง

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 25

ความรูຌ ทั ก ษะ ฽ละทั ศ นคติ ทฤษฎี HRDS ฼พืไ อ การบริ ห ารทรั พ ยากรมนุ ษ ย์ อ ย຋ า งมี
ประสิทธิภาพ฽ละการทางานอย຋างมีความสุข ประกอบดຌวยการสรຌางความสุข การยอมรับ
นับถือซึไงกัน฽ละกัน การยกย຋อง฿หຌ฼กียรติกัน฽ละมีความยัไงยืน ท຋านเดຌ฿หຌ฼กียรติผูຌ฼ขียนจุด
ประกายระบบการคิด เวຌว຋าคนเทยควรมีอิสระ ิIndependent) ฿นการคิด การตัดสิน฿จ
ดຌวยการคิดเตร຋ตรองอย຋างละ฼อียด รอบคอบ มี฼หตุผล มีสติเม຋฿ชຌอารมณ์ เม຋฿ช຋฼อาระบบ
พวกมากลากเป฿นการตั ดสิ นปั ญ หา฽ละเดຌ ฿หຌ ความหมาย฼กีไ ย วกั บ ภาวะผูຌ น าว຋ า ฼ป็ น
กระบวนการทีไ มี อิ ท ธิ พ ลต຋ อ กลุ຋ ม สามารถน ากลุ຋ ม ฿หຌ ป ฏิ บั ติ ง านต຋ า ง โ ฼พืไ อ ฿หຌ บ รรลุ
฼ปງาหมายขององค์กรเดຌอย຋างมีประสิทธิผล
ป຃฼ตอร์ นอร์ท฼ฮาส์ (Peter Northouse) ศาสตราจารย์ ทีไ฼ชีไยวชาญ฿นดຌานภาวะ
ผูຌนา ปัจจุบันทางาน ณ มหาวิทยาลัย฼วส฼ทริน์ มิชิ฽กน ฿หຌคานิยามภาวะ
ผูຌนาเวຌว຋า๡ภาวะผูຌนา฼ป็นกระบวนการของบุคคลทีไมีอิทธิพลต຋อกลุ຋มบุคคล
฼พืไอ฿หຌสามารถบรรลุ฼ปງาหมายร຋วมกันเดຌอย຋างมีประสิทธิผล๢ซึไงสอดคลຌอง
Northouse กับทัศนะของ รองศาสตราจารย์ ดร.กนกอร สมปราชญ์ ทีไกล຋าวว຋า การ฿ชຌ
อิทธิพลหรืออานาจหนຌาทีไ฿นความสัมพันธ์ ทีไมีอยู຋ต຋อสมาชิก ฿นสถานการณ์ต຋าง โ ฼พืไอ
ปฏิบัติการหรืออานวยการ ฾ดย฿ชຌกระบวนการติดต຋อ฼พืไอมุ຋ง฿หຌบรรลุตาม฼ปງาหมาย
จอห์น ซี ฽มຍกซ์฼วลล์ ิJohn C. Maxwell) เดຌรับการขนานนาม฼ป็น ปรมาจารย์
#20
ดຌานภาวะผูຌนาอัน ดับหนึไง ของ฾ลก เดຌรับการจัดอันดั บ฿หຌ฼ป็น กูรูผูຌทรง
อิทธิพลดຌานภาวะผูຌนามากทีไสุดประจาป຃ 2550 ฼จຌาของหนังสือ ติดอันดับ
ขายดีทีไสุด๡ขุมทองของผูຌนา๢฿หຌทัศนะ฼กีไยวกับภาวะผูຌนาเวຌว຋าคือการกลຌา
Maxwell ฼สีไยง มอง฼หใน ทุ ก ฾อกาสขณะทีไ ผูຌอืไนมอง฼หในวิก ฤต สรຌ าง฽รงบั นดาล฿จ
สรຌางจินตนาการ ปลุกความกลຌา มุ຋งสู຋ความสา฼รใจ รูຌจักการ฿ชຌหัว฿จประสานงานกับคน
รอบขຌาง฽ละยัง฿หຌ฽ง຋คิดดຌวยว຋า ฮภาวะผูຌนาเม຋สามารถพัฒนาขึๅน฿นชัไวพริบตา ฽ต຋สามารถ
พัฒนาเปเดຌตลอดชีวิตฮ
ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 26

จอห์น พี คอท฼ตอร์ (John P. Kotter) ศาสตราจารย์ดຌานพฤติกรรมองค์การ฽ละ

#21
บริ ห ารทรั พ ยากรมนุ ษ ย์ ดຌ า นภาวะผูຌ น า฽ละการ฼ปลีไ ย น฽ปลง สอนทีไ
มหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด ฼ป็นทีไรูຌจัก กันอย຋างกวຌางขวาง฿นฐานะผูຌ฼ชีไยวชาญ฿น
การสรຌางภาวะผูຌนา คาพูดทีไ฼ป็นกุญ฽จหลักทีไสาคัญคือหนຌาทีไ฽รกของผูຌนาคือ
การ฼ป็นผูຌสรຌางความ฼ปลีไยน฽ปลง ผูຌนาจา฼ป็นตຌองมีความสามารถ฿นการ Kotter
กระตุຌน ฿หຌกาลัง฿จ฽ละจูง฿จคน ฽นวคิดทีไสาคัญของศาสตราจารย์คอท฼ตอร์฼กีไยวกับผูຌนา
ทีไ ส าคั ญ คื อ ผูຌ น าจ า฼ป็ น จะตຌ อ งมี ภ าวะผูຌ น า฽ละมี อิ ท ธิ พ ลต຋ อ กลุ຋ ม ฼พืไ อ น าเปสู຋ ค วาม
฼ปลีไยน฽ปลง
ป຃ ฼ ตอร์ ฼อฟ ดรั ก ฼กอร์ ิPeter F. Druckerี ชาวออส฼ตรี ย ฼กิ ด ทีไ ก รุ ง ฼วี ย นนา
#22
ศาสตราจารย์ดຌานการบริหาร อาจารย์สอนทีไมหาวิทยาลัยนิวยอร์ค เดຌ฿หຌ
ทัศนะเวຌว຋าภาวะผูຌนาเม຋฿ช຋การมีบุคลิกภาพทีไ฾ดด฼ด຋น มี฼สน຋ห์ดึงดูด฿จ ฽ต຋
฼ป็นความรูຌ ความสามารถ วิสัยทัศน์ ทีไสูงกว຋าคนอืไน หากตຌองการสรຌางผูຌนา
Drucker ฿หຌมีความ฼ป็น ผูຌนาจา฼ป็นอย຋างยิไงทีไจะตຌองส຋งผ຋านวิสัยทัศน์จากผูຌนาเปสู຋
ทีมงาน

จากทัศนะของนักวิชาการ นักบริหารการศึกษา นักจิตวิทยา ฽ละนักธุรกิจ สามารถ

สรุปความหมายของภาวะผูຌนาเดຌว຋า ฼ป็นกระบวนการหรือพฤติกรรม฿นการ฽สดงออก
หรือมีอิทธิพลต຋อกลุ຋ม฼พืไอ฿หຌบรรลุ฼ปງาหมายอย຋างมีประสิทธิภาพ฽ละประสิทธิผล

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 27
ทฤษฏีภาวะผู้นา
ความสา฼รใจขององค์กร ลຌวน฼กิดจากผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนา การศึกษา฼รืไองภาวะผูຌนา
เดຌจา฽นก฼ป็น 4 ทฤษฏีคือ ภาวะผูຌนา฼ชิงคุณลักษณะ พฤติกรรม สถานการณ์ ฽ละการบูร
ณาการ ดังรายละ฼อียดต຋อเปนีๅ

1. ทฤษฎีภาวะผู้นาเชิงคุณลักษณะ (Traits Theory)

การศึ ก ษาภาวะผูຌ น ายุ ค ฽รก โ จะมองดຌ า นคุ ณ ลั ก ษณะ฼ป็ น ส าคั ญ ซึไ ง มี ค วาม
หลากหลายมิติ ฽ละกวຌางขวางมากถึงขนาดมีการศึกษาคุณลักษณะผูຌนาทีไพึงประสงค์฿น
องค์กรต຋าง โ ฽ละมีความ฼ชืไอว຋าผูຌนาทีไมีคุณลักษณะดีจะนาองค์กรเปสู຋ความสา฼รใจ ผูຌนาทีไ
ดี฼พราะมีคุณลักษณะทีไพิ฼ศษคือ มี ความสามารถ฿นการนา มีความกลຌาหาญ มีวิสัยทัศน์
฽ละ฼ชืไอว຋า ภาวะผูຌนามีมาตัๅง฽ต຋ กา฼นิด เม຋สามารถสรຌางเดຌ ผูຌ฼ขียนสามารถสรุปทฤษฏี
ภาวะผูຌนา฼ชิงคุณลักษณะ ดังต຋อเปนีๅ #23
1) มีความมุ຋งมัไน ทะ฼ยอทะยาน
2) มีความน຋า฼ชืไอถือ฽ละเวຌ฿จเดຌ
3) มีความซืไอสัตย์ สุจริต
4) มีความยุติธรรม
5) มีความสามารถ฿นการตัดสิน฿จ
6) มีวินัย฿นตน฼อง฽ละผูຌอืไน
7) มีความรับผิดชอบ
8) ชอบนาคนอืไน
9) มีความยืดหยุ຋น

2. ทฤษฎีภาวะผู้นาเชิงพฤติกรรม (Behavior Theory)

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 28
การทีไผูຌนามีคุณลักษณะทีไดีมิเดຌรับประกันความสา฼รใจ฿นการบริหารองค์กร฼สมอ
เป การศึกษาภาวะผูຌนา฼ชิงพฤติกรรม฼ป็นการพัฒนาขึๅนอีกขัๅน ดຌวยการมองว຋าผูຌนาทีไดี
นอกจากมีคุณลักษณะทีไดี ฽ลຌวจะตຌองมีพฤติกรรมทีไดีดຌวย จะมอง฿นดຌานผูຌนาทีไมุ຋งคน
มุ຋ ง งาน ฽ละมี ค วาม฼ชืไ อ ว຋ า ผูຌ น าสามารถสรຌ า งเดຌ อ ย຋ า งมี คุ ณ ภาพ ฾ดยสรุ ป ภาวะผูຌ น า
฼ชิงพฤติกรรมมีดังนีๅ
1) ภาวะผูຌนาทีไ฼อา฿จ฿ส຋ทัๅงคน฽ละงานอย຋างสมดุล
2) ภาวะผูຌนาทีไ฼ดินสายกลาง มีความคิดริ฼ริไม สรຌางสรรค์ ฽ละมีความยืดหยุ຋น
3. ทฤษฎีภาวะผู้นาเชิงสถานการณ์ (Situation Theory)
จากทฤษฏี ฼ ชิ ง คุ ณ ลั ก ษณะ฽ละทฤษฏี ฼ ชิ ง พฤติ ก รรมการ฽สดงออกทีไ ดี ฼ ลิ ศ เม຋
สามารถตอบ฾จทย์฽ห຋งความสา฼รใจขององค์กรเดຌ จึงมีการศึกษาภาวะผูຌนา฼ชิงสถานการณ์
ขึๅ น อี ก ขัๅ น หนึไ ง ฽ละศึ ก ษา฿น฼ชิ ง ของสติ ปั ญ ญา วุ ฒิ ภ าวะทางอารมณ์ ข องบุ ค คล฼พืไ อ
ตอบสนองการทางานทีไมีผลสั มฤทธิ์สูง มีการศึกษาภาวะผูຌนาตามสถานการณ์ว຋าขึๅนกับ
วุฒิภาวะของผูຌตามทัๅง฿น฼ชิงความรูຌ ความสามารถ สติปัญญา ฽ละมีความ฼ชืไอกันว຋าหาก
ผูຌตามมีวุฒิภาวะ มีศักยภาพ ผูຌนากใจะเม຋มุ຋งคนหรือมุ຋งงานมากนัก ฽ต຋จะ฼ป็นส຋วนหนึไง฿น
การ฼รียนรูຌหรือการ฼ป็นทีมงานทีไกຌาว฼ดินเปพรຌอม โ กันดຌวยขຌอจากัดทีไว຋า
1) ผูຌนาทีไมีคุณลักษณะทีไดีเม຋เดຌรับประกันความสา฼รใจ฿นการบริหารงาน฼สมอเป
2) ผูຌนาทีไมีพฤติกรรมทีไดี฼ยีไยม ทางานหนัก อาจจะเม຋ทันกับ฾ลกสมัย฿หม຋
3) สถานการณ์ทีไ฼ปลีไยน฽ปลงตลอด฼วลา จึงตຌองอาศัยภาวะผูຌนาตามสถานการณ์
ผูຌนาทีไมีภาวะผูຌนา฼ป็นจุด฽ขใง฿นตอน฽รก฽ต຋กลับ฼ป็นจุดอ຋อน฿นตอนหลัง ฿นขณะทีไ
ลักษณะ฽ละพฤติกรรมของบางคนทีไ฼คย฼ป็นจุดอ຋อน฽ต຋กลับกลาย฼ป็นจุด฽ขใง ทัๅงนีๅ ทัๅงนัๅน
ขึๅนอยู຋กับ฽ต຋ละสถานการณ์

4. ทฤษฏีภาวะผู้นาเชิงบูรณาการ (Integrate Theory)

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 29
฿น฾ลก฽ละภาวะการณ์ ทีไซับซຌอ น ซ຋อน฼งืไอน บุคลิกลั กษณะ พฤติกรรม ฽ละ
สถานการณ์ ยัง เม຋ ฼พี ยงพอสาหรับ การศึ กษาดຌ านภาวะผูຌน า ฼พราะสั งคม฾ลกมีค วาม
คลุ ม ฼ครื อ เม຋ ชั ด ฼จน จึ ง มี ก ารหลอมรวมทฤษฏี ดຌ า นคุ ณ ลั ก ษณะ พฤติ ก รรม ฽ละ
สถานการณ์ ฼ป็นทฤษฏีภาวะผูຌนา฼ชิงบูรณาการ ฼พืไอ฿หຌสอดคลຌองกับยุค฽ห຋งการ฽ข຋งขัน
฽ละยุค฽ห຋ง การ฼ปลีไยน฽ปลงอีกทัๅง ยังมีภาวะผูຌนาอีกจานวนมากทีไ ควรศึกษาทัๅง฿น฼ชิง
฽นวความคิด ทฤษฏี บทความ฽ละงานวิจัยต຋อเป

แนวความคิดภาวะผู้นายุคใหม่
นอกจากภาวะผูຌนาทัๅง 4 ทฤษฏี฽ลຌว ยังมีภาวะผูຌนา฿หม຋ทีไ฼กิดขึๅนมา฼รืไอย โ ทัๅงนีๅ
อาจจะ฼หมือนหรือ฽ตกต຋างกัน฿นบาง฼รืไอง บางพฤติกรรม บางสถานการณ์ ฼พืไอ฿หຌ฼กิด
ความชัด฼จน฿น฽ต຋ละภาวะผูຌนา ผูຌ฼ขียนจึง฼สนอ฽นวความคิด฼พืไอ฿หຌ฼กิดความรูຌอย຋างลึกซึๅง
1. ภาวะผู้นาเชิงการเมือง (Political Leadership)
฼ป็นบุคลิกลักษณะพฤติกรรม฽ละกระบวนการทีไ฽สดงออกถึงการมีทักษะ มีความรูຌ
มีความชาญฉลาด฿นทางการ฼มือง มีบารมีสูง สามารถประสานงาน฽ละ฿ชຌงานคนทีไมี
ความรูຌ ความสามารถ ความ฼ชีไยวชาญ฼ฉพาะดຌานมา฼ป็นทีม฿นการทางาน มีอุดมการณ์
มีความกลຌาหาญ ฼ดใดขาด฿นการตัดสิน฿จ บนพืๅนฐานความถูกตຌอง มีหลักการทีไ฽น຋ว฽น຋
฼หใน฽ก຋ประ฾ยชน์ส຋วนรวมมากกว຋าประ฾ยชน์ส຋วนตน มีหลักธรรมาภิบาล
2. ภาวะผู้นาเชิงวิสัยทัศน์ (Visionary Leadership)
฼ป็ น กระบวนการน าพาองค์ ก รสู຋ ทิ ศ ทาง฽ละ฼ปງ า หมายทีไ ชั ด ฼จนดຌ ว ยการรูຌ จั ก
สภาพการณ์ ฿นอดี ต ปั จ จุ บั น ฽ละการมองอนาคตอย຋ า งลึ ก ซึๅ ง ฽ลຌ ว น ามาผสมผสาน
฼ชืไอม฾ยง หลอมรวม฼ขຌาดຌวยกัน ผูຌนาตຌองมีทักษะทัๅงดຌานการคิดอย຋าง฼ป็นระบบ฽ละมอง
฼ชิงอนาคตภาพ สามารถบริหารคน บริหารตน บริหารงานเดຌอย຋างมีประสิทธิภาพ กลຌา
นา฽ละกลຌาจัดการกับความ฼ปลีไยน฽ปลง฼พืไอทา฿หຌองค์กร฼ป็น฼ลิศ฿นทุก โ ดຌาน

3. ภาวะผู้นาทีม (Team Leadership)

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 30
฼ป็นพฤติกรรมทีไ฽สดงออกถึงการมีทักษะ มีความรูຌ มีความสามารถพิ฼ศษ ฼ขຌา฿จ
ถึงความ฽ตกต຋างของทีม มีศาสตร์฽ละศิลป์฿นการจูง฿จ หรือสรຌาง฽รงบันดาล฿จทีมงาน฿หຌ
สามารถทุ຋ม฼ท฽รงกาย฽ละ฽รง฿จทางาน฼พืไอ฿หຌบรรลุจุดหมายของตน฼อง฽ละองค์กร ฼ป็น
ประ฼ภทสัไงงานเม຋฿ช຋สัไงการ มีความสามารถ฿นการประสานบุคคลทัๅงทีไมีความคิด฼หใน
ตรงกัน฽ละเม຋ตรงกัน฿หຌสามารถทางานร຋วมกันเดຌอย຋างมีความสุข
4. ภาวะผู้นาเชิงกลยุทธ์ (Strategic Leadership)
฼ป็นกระบวนการทีไ฽สดงออกถึงการมี ความรูຌความสามารถพิ฼ศษ฿นการวาง฽ผน
กลยุทธ์฽ละ฽นวทางอย຋างชัด฼จน มีจุดมุ຋งหมาย฿นการขับ฼คลืไอนดຌวยการบริหารองค์กร
฽ละบุคลากร ภาวะผูຌนาประ฼ภทนีๅจะตຌองมีการคิด วาง฽ผนอย຋าง฼ป็นระบบ มีคุณลักษณะ
ทีไ ฾ ดด฼ด຋ น คื อ มี ค วามนิไ ง สุ ขุ ม ลุ຋ ม ลึ ก รอบคอบ มี วุ ฒิ ภ าวะทางอารมณ์ คิ ด เตร຋ ต รอง
฼ชืไอม฾ยงทัๅง฿นอดีต ปัจจุบัน นาเปสู຋การคาดการณ์฿นอนาคตทีไชัด฼จน฽ละ฽ม຋นยา
5. ภาวะผู้นาเชิงศรัทธาบารมี (Charismatic Leadership)
฼ป็ น ภาวะผูຌ น าทีไ อ ธิ บ ายถึ ง ผูຌ น าทีไ มี บ ทบาท มี อิ ท ธิ พ ลต຋ อ การ฼ปลีไ ย น฽ปลง฿น
฼ชิงทัศนคติ฽ละความรูຌสึกของสมาชิก฿นองค์การ ฾ดย฼ฉพาะ฿นสถานการณ์ทีไมีความเม຋ลง
ตัว มองประ฾ยชน์ส຋วนรวม฼ป็นหลัก มีความ฼ชืไอมัไน฿นตน฼องสูง กลຌา฼สีไยง กลຌาลอง กลຌา
ทຌาทาย฽มຌจะตกอยู຋฿นสถานการณ์ทีไกดดัน฼พียง฿ดกใตาม มีทักษะ฽ละความสามารถ฿นการ
สืไอสารทีไ฼ป็น฼ลิศ นาเปสู຋ความ฼ชืไอมัไน฽ละศรัทธาจากผูຌตามอย຋าง฼ตใม฿จ
6. ภาวะผู้นาทางการศึกษา (Educational Leadership)
฼ป็นกระบวนการทีไ฽สดงออกถึงการมีความรูຌ ความสามารถ ความ฼ชีไยวชาญ ความ
฼ป็นอัจฉริยะ ความสามารถพิ฼ศษ฿นการบริหารจัดการศึกษาอย຋างมีประสิทธิภาพ มีความ
ยื ด หยุ຋ น ฿นการปรั บ ตั ว ฼ขຌ า กั บ ทุ ก สภาพการณ์ น านวั ต กรรมมาประยุ ก ต์ ฿ ชຌ มองทีไ
ผลสัมฤทธิ์ทางการ฼รียน฽ละคุณภาพของผูຌ฼รียน฼ป็น฼ปງาหมายหลัก

7. ภาวะผู้นาเชิงระบบ (Systematic Leadership)

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 31
฼ป็นอิทธิพลหรือ กระบวนการ฿นการนาอย຋างมีประสิทธิภาพ มีความยืดหยุ຋น
มีความสามารถพิ฼ ศษ฿นการคิ ด การตัดสิ น฿จ฿นภาพรวมอย຋ าง฼ป็ นระบบ มีค วามคิ ด
฼ชิงสรຌางสรรค์ กลຌาทຌาทาย฿นการ฿หຌความร຋วมมือทางานร຋วมกัน ประสานงาน ฼ชืไอม฾ยง
ส຋วนต຋าง โ ฼ขຌาดຌวยกันอย຋างสมดุล฽ละการบริหารจัดการ฼พืไอนาเปสู຋การ฼ปลีไยน฽ปลง
8. ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ (Creative Leadership)
ภาวะผูຌนา฼ชิงสรຌางสรรค์฼ป็นความสามารถ฿นการจูง฿จ ประสานงาน ฽ละนาบุคคล
อืไน โ อย຋างมีวิสัยทัศน์ จินตนาการ ฽ละความยืดหยุ຋น ดຌวยวิธีการหรือ฽นวทาง฿หม຋ โ
อย຋างทຌาทาย฽ละสรຌางสรรค์ ฾ดยอาศัยปัจจัย ทางดຌาน 1) สภาพ฽วดลຌอม฽บบ฼ปຂด ดຌวย
การเวຌวาง฿จ ฿หຌอิสระ฿นการคิด พรຌอมสนับสนุนความคิด฿หม຋ โ 2) ฽รงจูง฿จภาย฿น ดຌวย
การมีความอยาก ความหวัง ความปรารถนา ความ฼พียรพยายาม มุ຋งมัไน ทุ຋ม฼ท฼พืไอ฿หຌ฼ป็น
คนทีไประสบความสา฼รใจ ฽ละ 3) ความรูຌ฼ชิงลึก ดຌวยการมีความรูຌ฽นวกวຌาง฽ละลึก มี
ทักษะ ประสบการณ์ อันจะส຋งผล฿หຌ฼กิด฽นวทางทีไชาญฉลาด฿นการ฽กຌปัญหาอย຋าง฼ป็นระบบ
บทสรุป
การกล຋าวถึงผูຌนา ส຋วนมากคนทัไวเปจะมองภาพเปทีไบุคลิกลักษณะ฼ป็นหลัก ส຋วน
การมองภาวะผูຌนาหรือความ฼ป็นผูຌนา จะมองทีไพฤติกรรม การกระทา หรือกระบวนการทีไ
มีอิทธิพลต຋อสมาชิกภาย฿นกลุ຋ม ซึไงปัจจุบันภาวะผูຌนาสมัย฿หม຋เดຌ฼กิดขึๅนมากมาย ฾ดยจะมี
ความ฼หมือน฽ละ฽ตกต຋างกันบຌาง฿นบางส຋วน เม຋เดຌ฽ตกต຋างกันอย຋างสิๅน฼ชิง บุคคลทีไเดຌ฼ป็น
หรือเม຋เดຌ฼ป็นผูຌนา฽ต຋มีภาวะผูຌนาอยู຋฿นตัว฼องสูงจะ฼ป็นบุคคลทีไประสบความสา฼รใ จ฿นการ
ดา฼นินชีวิต มีทักษะ฿นการบริหารจัดการตน฼อง฽ละ฾ลกรอบตัวเดຌอย຋างสมดุล รูຌจักการนา
การประสานตน฼อง฽ละผูຌอืไนบนพืๅนฐาน฽ห຋งความพอดี ยึดหลักพุทธศาสนา฿นการดา฼นิน
ชี วิ ต ฽ละการท างานคื อ การ฼ดิ น สายกลาง อดทน อดกลัๅ น อั น จะสอดคลຌ อ งกั บ การมี
คุณสมบัติภาวะผูຌนา฼ชิงสรຌางสรรค์คือมีความยืดหยุ຋น มีวิสัยทัศน์ ฽ละมีจินตนาการ

บรรณานุกรม

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 32
กระ฽ส ชนะวงศ์. ิ2556ี. ภาวะผูຌนา. คຌน฼มือไ วันทีไ 15 มกราคม 2556
จาก http://www.nham.or.th/content/100/1/
฼กรียงศักดิ์ ฼จริญวงศ์ศกั ดิ์. ิ2550). สุดยอดภาวะผูຌนา. กรุง฼ทพฯ : ซัค฼ซส มี฼ดีย.
กนกอร สมปราชญ์. ิ2556). ภาวะผูຌนาสาหรับผูຌบริหารสถานศึกษา. ขอน฽ก຋น : คลังนานาวิทยา.
จีระ หงส์ลดารมภ์. (2556). การพัฒนาภาวะผูຌนา. คຌน฼มือไ วันทีไ แ้ มกราคม โ556
จาก http://www.chiraacademy.com
. (2556). ฽นวคิด฽ละทฤษฏีการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์.
คຌน฼มืไอวันทีไ แ้ มกราคม โ556 จาก http://www.chiraacademy.com/
. ิ2556). การบริหารคน฼ก຋ง ิTalent Management) ฿นมุมมองของนักพัฒนา
บุคลากรมืออาชีพ. คຌน฼มืไอ แ้ มกราคม โ556,
จาก http://www.hrtothai.com/
ชัยวัฒน์ ชยางกูร. ผูຌนาหลายมิต.ิ ิ2550ี. กรุง฼ทพฯ: อมรินทร์พริๅนติๅง฽อนด์พับลิชชิไง จากัด.
ธีระ รุญ฼จริญ. ิ2554). กลยุทธ์การพัฒนาความ฼ป็นบุคคล฽ห຋งการ฼รียนรูຌ. กรุง฼ทพฯ:ขຌาวฟຆาง.
ประ฼วศ วะสี. ิ2555). ผูຌนากับการปฏิรูปประ฼ทศ. คຌน฼มือไ แ้ มกราคม โ556,
จาก http://www.hrtothai.com/http://hilight.kapook.com/view/49694
เพฑูรย์ สินลารัตน์. ิ2553). ผูຌนา฼ชิงสรຌางสรรค์฽ละผลิตภาพ: กระบวนทัศน์฿หม຋฽ละ
ผูຌนา฿หม຋ทางการศึกษา. กรุง฼ทพฯ: ฾รงพิมพ์จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
฽มຍกซ์฼วลล์ุ จอห์น ซี. ิ2552). ความสา฼รใจ สรຌางเดຌทุกวัน. ฽ปล฽ละ฼รียบ฼รียง฾ดย
อิทธิพน ฼รืองศรี. กรุง฼ทพฯ: ดี฼อใมจี.
ยุดา รักเทย฽ละสุภาวดี วิทยะประพันธ์. ิ2552). คัมภีร์การพัฒนาภาวะผูຌนา. กรุง฼ทพฯ:
฼อใกซ฼ปอร์฼นใท.
วิ฾รจน์ สารรัตนะ. ิโ555ี. ฽นวคิด ทฤษฎี ฽ละประ฼ดใน฼พืไอบริหารทางการศึกษา. กรุง฼ทพฯ:
ทิพยวิสุทธิ์.
สมพงษ์ สุวรรณจิตกุล. ิ2547). รวมความคิด 45 กูร.ู กรุง฼ทพฯ: ผูຌจัดการ.

Adair, J. (2007). Leadership for Innovation: How to Organize Team

Creativity and Harvest Ideas. Kogan Page.
ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต
ภาวะผู้นา (Leadership) 33
Bennis, W. (2002). Creative Leadership. [ABI]. Bangkok: Chulalongkorn
University.
Dubrin, A. J. (2010). Principles of Leadership. South-Western Cengage Learning.
Northouse, G.P. (2012). Introduction to leadership: concepts and practice.
Sage Publication, Thousand Oaks, USA.

อ้างอิงรูปภาพ

ที่ หน้า แหล่งอ้างอิง

#12 18 http://www.council.chula.ac.th/university_council/12
#13 19 http://www.sci.nu.ac.th/pomt/index.php?SRC=14
#14 20 http://www.ocoruja.com/index.php/2009/warren-bennis/
#15 21 http://www.mindtools.com/pages/club/interviews/John-Adair.htm
#16 22 http://kit.kvc.ac.th
#17 23 http://www.kmutt.ac.th/organization/cec/openhouse
/website/chira.html
#18 23 http://blog.eduzones.com/aec/86162
#19 24 http://aa.utpb.edu/jbs-leadership-institute/other-events/
#20 24 http://www.chick-fil-aleadercast.com/blog/john-maxwell-on-choices/
#21 25 http://www.hbs.edu/faculty/Pages/profile.aspx?facId=6495
#22 25 http://www.shelfari.com/authors/a11060/Peter-F-Drucker/
#23 25 http://gensyspharma.com/?page_id=16

ภาวะผู้นาเชิงสร้างสรรค์ : สิ่งที่ควรค่าสาหรับทุกคนในอนาคต