2.04.

2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi

Türkmenistan
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Türkistan ile karıştırılmamalıdır.

Türkmenistan
Türkmence: Türkmenistan

Bayrak Arma

Slogan
Türkmence: Türkmenistan Bitaraplygyň watanydyr
(Türkçe: Türkmenistan Tarafsızlığın Vatanıdır)[1][2]

Millî marş
Türkmence: Garaşsyz Bitarap Türkmenistanyň Döwlet Gimni
"Bağımsız Tarafsız Türkmenistan Ulusal Marşı"

2:00

Başkent Aşkabat
ve en büyük şehir 37°58′K 58°20′D (https://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=tr:T%C3%BCrkmenistan&params=37_58_N_58_20_E_type:city)

Resmî diller Türkmence[3]

Etnik gruplar Rusça

arası iletişim dili
Konuşulan diller Türkmence · Özbekçe · Rusça · Kazakça · Doğu Ermenicesi · Tatarca · Azerice · Beluçça · Kurmançça · Ukraynaca · diğer

Etnik gruplar %81,8 Türkmenler

(2020) %9,4 Özbekler
%2,2 Ruslar
%1,6 Kazaklar
%1,1 Ermeniler
%0,9 Tatarlar
%0,7 Azeriler
%0,5 Beluçlar
%0,4 Kürtler
%0,2 Ukraynalılar
%1,2 diğer

Demonim Türkmenistanlı[4]
Türkmen[5]

Hükûmet Totaliter aile diktatörlüğü altında üniter başkanlık cumhuriyeti[6][7]

• Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov
• Cumhurbaşkanı Raşit Meredov
Yardımcısı
• Halk Konseyi Kurbankulu Berdimuhammedov
Başkanı
• Türkmenistan Gülşat Mamedova
Meclisi
Başkanı
Yasama organı Meclis

Rusya ve Sovyetler Birliği'nden bağımsızlık

• Rus fethi 1885
• Sovyet yönetimi 13 Mayıs 1925

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 1/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
• Devlet 22 Ağustos 1990
egemenliğinin
ilanı
• Sovyetler 27 Ekim 1991
Birliği'nden
bağımsızlık
• Tanınma 26 Aralık 1991
• Mevcut 18 Mayıs 1992
anayasa

Yüzölçümü
• Toplam 491.120 km2[8] (53.)
• Su (%) 4,9

Nüfus
• 2020 tahminî 6.031.187[9] (113..)
• Yoğunluk 10,5/km2 (221.)

GSYİH (SAGP) 2021 tahminî
• Toplam 104,539 milyar $[10] (93.)
• Kişi başına 17.415 $[10] (75..)

GSYİH (nominal) 2021 tahminî
• Toplam 54,218 milyar $[10]
• Kişi başına 9.032 $[10] (73.)

Gini (1998) 40.8
orta

İGE (2019)  0.715[11]
yüksek · 111.

Para birimi Türkmenistan manatı (TMT)

Zaman dilimi UTC+5

• Yaz (YSU) UTC+5 (kullanılmamaktadır)

Trafik akışı sağ

Telefon kodu 993

İnternet alan adı .tm

Türkmenistan (Türkmence telaffuz:  [tʏɾkmønʏˈθːɑːn]),[12] Orta Asya'da bağımsız bir Türk devletidir. Kuzeybatısında Kazakistan, kuzeyinde ve
batısında Özbekistan, güneydoğusunda Afganistan, güneybatısında İran bulunan; batısında Hazar Denizi olan Ülkenin başkenti, aynı zamanda en
gelişmiş şehri olan Aşkabat'tır. 4-2 milyon nüfusu ile Orta Asya cumhuriyetleri arasında nüfusu en düşük olan devlet Türkmenistan'dır. Ülkenin
çoğunluğu ise Karakum Çölü'yle kaplıdır.

Türkmenistan yüzyıllardır medeniyetlerin kesişim noktası olarak birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Türkmenistan sınırları içinde yer alan
Merv şehri Orta Asya'daki en eski vaha şehirlerinden biridir.[13] Orta Çağ'da Merv, İslam dünyası için de en önemli şehirlerden biri olmakla beraber,
İpek Yolu üzerindeki en önemli noktalardandır. 1881 yılında Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edilen Türkmenistan, daha sonra Orta Asya'daki
Bolşevik karşıtı harekette önemli rol oynamıştır. 1925'te Türkmenistan, Sovyetler Birliği'ne dahil devletlerden biri olarak, Türkmen Sovyet Sosyalist
Cumhuriyeti (Türkmen SSC) olmuştur.[14] 1991'de ise Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bağımsızlığını kazanmıştır.

Yönetim şekli tek baskın parti sistemine dayanan bir cumhuriyet olup, ülkede 2006 yılında 1991'den beri başta olan, Türkmenbaşı olarak bilinen
Saparmurat Niyazov'un ölmesinin ardından 2007'de başa geçmiş Kurbankulu Berdimuhammedov cumhurbaşkanlığı görevini yürütmüştür.
Türkmenistan, azınlıklara karşı olan muamelesi, basın özgürlüğü, din özgürlüğü gibi başlıca konularla alakalı insan hakları sicili nedeniyle geniş
çapta eleştirilmektedir.[15][16] Ölüm cezası, 2008 Anayasası'ndan resmi olarak kaldırılmıştır.[17]

2007 tahminlerine göre ülkenin etnik yapısı, %85 Türkmen, %5 Özbek, %4 Rus ve %6 diğer milletlerden oluşmaktadır.[18] Ülkede, Türkmence,
Özbekçe ve Rusça yaygın olarak konuşulmaktadır.[18] Dini yapısı itibarıyla, %92 Müslüman, %6 Hristiyan, %2 diğer dinlere mensuptur.[18]

2006 CIA tahminlerine göre sektörel GSYİH'sının bileşenleri, %17,7 tarım, %39,2 endüstri, %43,2 hizmet sektörüdür.[18] Temel ihraç ürünleri gaz,
ham petrol, petrokimya, pamuk lifi ve tekstildir.[18] Türkmenistan dünyanın en büyük dördüncü doğalgaz rezervlerine sahiptir.[19] 1993'ten 2017'ye
kadar Türkmenistan'da vatandaşlar devlet tarafından sağlanan elektrik, su ve doğalgazdan ücretsiz olarak yararlanmışlardır.[20]

Türkmenistan, bağımsız Türk devletlerinden birisi olarak TÜRKSOY'un üyesi olup aynı zamanda Türk Devletleri Teşkilatı gözlemci ülkelerinden
biridir. Ülke, BM, İKÖ, BDT, IMF gibi uluslararası kuruluşlara üyedir.

Adlandırma
Türkmenistan adı, etnik ad olarak "Türkmen" ve Farsçadaki "yeri" veya "ülke" anlamına gelen -stan ekinden oluşur. "Türkmen" adı Türk'ten gelir. -
men eki mitolojik anlamda Türk hanedanı sistemi dışındakilere atıf niteliğinde, Soğdca dilinde "neredeyse" gibi bir anlam taşır. Bununla beraber bazı
bilim insanları bu ekin, Türkmen'in anlamını "saf Türkler" veya "Türk Türkleri" şeklinde vurgulayıcı nitelikte olduğunu savunmaktadırlar.[21] İbni
Kesir gibi Müslüman tarihçiler Türkmenistan etimolojisinin "Türk" ve "iman" kelimelerinden geldiğini öne sürerek, bölgede iki yüz bin hane halkının
971 yılında İslam'a geçişini vurgularlar.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 2/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
Türkmenistan 1991'de yapılan Bağımsızlık Referandumu ardından Sovyetler Birliğinden ayrılarak bağımsızlığını ilan etmişti. Bunun sonucunda 27
Ekim 1991'de kabul edilen Anayasanın 1.maddesinde devletin adı "Türkmenistan( Түркменистан)." olarak belirlenmiştir.

Tarih
Ana madde: Türkmenistan tarihi

Erken tarihi

Günümüzde Merv, Ceytun ve Gonur Tepe şehirlerinin yer aldığı bölgede Tunç ve Demir çağlarında Baktria-Margiyana Arkeoloji Bölgesi gibi
arkeolojik kültürler var olmuştur.[22][23] İlerleyen dönemlerde İskitler, Massagetler ve Dahae olarak isimlendirilmiş halk da dahil olmak üzere Hint-
İranlıların varlığı kaydedilmiştir.

Tarihsel anlamda Hint-İranlıların yaşadığı Türkmenistan'ın yazılı tarihi, Eski İran'ın Ahameniş İmparatorluğu İmparatorluğu tarafından ilhak
edilmesiyle başlar. Daha sonra bölge İskender tarafından ele geçirilmiş ve takip eden yıllarda Seleukos İmparatorluğu'nun parçası haline gelmiştir.
Partların bölgeyi ele geçirmesi ile Nisa (günümüzde Aşkabat'ın bulunduğu bölge) Part başkenti haline gelmiştir. 7. ve 8. yüzyıllarda Arap
hakimiyetine giren bölge İslamlaştırılmıştır.

Orta ve Erken Modern Çağ

MS 8. yüzyılda Türk dilleri konuşan Oğuz boyları Moğolistan'dan günümüz Orta Asya'sına gelip yerleşmişlerdir.
Boylar konfederasyonunun bir parçası olan Oğuzlar, modern Türkmen nüfusunun etnik temelini
oluşturmuşlardır.[24]

10. yüzyılda Türkmen adı ilk defa, İslam'ı kabul eden ve günümüz Türkmenistan topraklarını ele geçiren Oğuz
boyları için kullanılmıştır. Orada, bugünün İran ve Türkmenistan topraklarında yaşayan ve yine Oğuz boylarından
oluşan Selçuklu İmparatorluğunun egemenliği altındalardı. İmparatorluğun hizmetindeki Oğuz boyları, batıya
yani günümüz Azerbaycan ve Türkiye'nin doğusuna doğru gerçekleştirdikleri göç sayesinde Türki kültürünün
yayılmasında önemli bir rol oynamışlardır.

12. yüzyıla gelindiğinde Türkmenistan ve diğer topluluklar Selçuklu İmparatorluğu'nu devirmişlerdir. Sonraki
yüzyılda Moğollar, Türkmenlerin yerleştiği kuzey topraklarını ele geçirerek Türkmenleri güneye dağıtmış,
dolayısıyla yeni Türkmen aşiretleri arasında bir dizi bölünme yaşanmış ve birçok göçebe Türkmen aşireti ortaya
çıkmıştır. 16.yüzyıla kadar bu aşiretlerin çoğu Özbek Hanlığının, Hive Hanlığı ve Buhara Hanlığının kontrolü
altındaydılar. Türkmen askerleri de o dönemde Özbek ordusunda önemli bir yer kaplıyorlardı.
15. yüzyıldan kalma miğfer
19. yüzyılda Türkmen boylarından biri olan Yomut Türkmenlerinin isyan ve ayaklanmaları sonucu bu Türkmen
grup Özbek yöneticiler tarafından dağıtıldı. 1855'te Teke Türkmen boyu, Hive Hanlığı yöneticisi Muhammed
Emin Han'ın işgalci ordusunu, 1861'de de Nasreddin Şah'ın işgalci Fars ordusunu yendi.

19. yüzyılın ikinci yarısında, günümüz toprakları Özbekistan, Türkmenistan ve Kazakistan sınırlarına dahil olan Hive Hanlığı'nın temel askeri ve
politik gücü, kuzeydeki Türkmenlere bağlıydı.[25] Paul R. Spickard'ın söylediği üzere, "Rus fethinden önce Türkmenler biliniyordu ve Orta Asya köle
ticaretine karıştıkları için korkuluyorlardı."[26]

Rus ve Sovyet hakimiyeti

Ana maddeler: Trans-Hazar Oblastı, Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti

Ruslar, Türkmen bölgelerini 19. yüzyılın sonlarına doğru işgal etmeye başladı.[24] Ruslar şu an ismi Türkmenbaşı olan, eski adıyla Krasnovodsk'taki
Hazar Denizi üstünden, Özbek Hanlıklarını aşmışlardı. 1879'da Rus güçleri, Türkmenistan'ın Ahal bölgesini fethetmek için olan ilk girişimlerinde
Teke Türkmenleri tarafından mağlup edilmişlerdi. Ancak 1881'de Türkmen topraklarındaki son direniş de Göktepe Savaşında kırılınca kısa bir süre
sonra Türkmenistan'da Özbek topraklarıyla beraber Rus İmparatorluğu'na dahil edildi. 1916'da Rus İmparatorluğunun I. Dünya Savaşına katılması,
Rus İmparatorluğu içindeki Orta Asya devletlerinin çoğunu sarsan askerlik karşıtı bir isyanla Türkmenistan'da yankı buldu. 1917 Rus Devrimi'nin
doğrudan etkisinin az olmasıyla birlikte, 1920'lerde Türkmen birlikleri yeni kurulan Sovyetler Birliği yönetimine karşı Basmacı Hareketi'ne dahil
oldular.

Ekim Devrimi'nden sonra Türkmenler, geçici bir hükûmet oluşturdular, ama Kızıl Ordu 1919'da Aşkabat'ı, 1920'de de Krasnovodsk'u işgal etti; Sovyet
rejimi ilan edildi ve Türkmenistan, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) içinde özerk bir Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti oldu. 1924'e kadar
Trans Hazar bölgesi, Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde yer alıyordu, Türkmenistan'ın günümüzdeki öbür bölgeleri de Buhara ve
Harezm Sovyet halk cumhuriyetlerine bağlıydı. 27 Ekim 1924'te SSCB'nin merkezi yürütme komitesi, Orta Asya topraklarının sınırlarını belirleme
kararı aldı ve Türkmenistan, Buhara ve Harezm cumhuriyetlerinin toprakları Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Türkmenistan Sovyet
cumhuriyetleri arasında paylaşıldı. Türkmenistan, eski Buhara ve Harezmî cumhuriyetlerinin Türkmen bölgelerini içine aldı ve nihayetinde Sovyetler
Birliği'nin federal cumhuriyeti olarak 1924'te Türkmenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. 1930'ların sonunda Sovyet rejiminde tarım
politikalarının yeniden örgütlenmesi Türkmenistan'daki göçebe yaşamın kalıntılarını da yok etti ve siyasi yaşam da tamamen Moskova'nın
kontrolüne girdi. Sonraki yarım yüzyıl boyunca Türkmenistan, Sovyetler Birliği içinde ona biçilmiş olan ekonomik rolü oynadı ve bu süreçte
uluslararası arenada seyreden olayların dışında kaldı.

1980'lerde Rusya'yı sallayan büyük liberalleşme hareketinin bile Türkmenistan'a etkisi görece ufak oldu. Türkmenistan 1990'da Moskova
yönetiminin sömürgeci niteliğindeki[kime göre?] müdahalelerine karşı doğan milliyetçi bir hareketlenme yaşadı. Türkmenistan'ın komünist lideri
Saparmurat Niyazov'un Sovyetler Birliği yanlılığına rağmen, Ekim 1991'de Sovyetler Birliği'nin parçalanmaya başlaması, onu bağımsızlık için milli
referandum çağrısına zorladı. 26 Kasım 1991'de Sovyetler Birliği'nin varlığı tamamen sona erdi.

Bağımsızlık sonrası dönem

Türkmenistan, Sovyet sonrası dönem boyunca neredeyse tüm uluslararası konularda tarafsız bir pozisyon benimsedi. Niyazov da Şanghay İşbirliği
Örgütü gibi bölgesel örgütlere üyelikten kaçındı. Niyazov yönetimde kontrolü sağlamak amacıyla ülkedeki ulusal örgütler ve kamu çalışanları
üzerinde ciddi kısıtlamalar getirmişti. 2002'de Niyazov'a karşı yapılan suikast girişiminden sonra Niyazov, hükûmet görevlilerini görevden alma ve
medyaya yeni sınırlamalar getirerek güvenlik önlemlerini artırdı.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 3/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
Yaşanan suikast girişimiyle alakalı olarak Niyazov'un, hem karşılıklı birtakım anlaşmazlıklar hem de
Özbekistan'ın bu suikast girişiminde rol oynadığını ima etmesi nedeniyle 2000 ve 2004 yılları arasında
Özbekistan ve Türkmenistan arasında ciddi gerilimler yaşandı. 2004 yılında yapılan ikili antlaşmalar dostane
ilişkileri yeniden tesis etti. Aralık 2004 ve Ocak 2005 seçimlerinde yalnızca Niyazov'un partisi temsil edilmiş
olmakla beraber, herhangi bir uluslararası seçim gözlem grubu da yer almamıştır. 2005'ten sonra tek aday olarak
iktidara gelen Niyazov, Aşkabat dışındaki tüm hastaneleri ve yerel kütüphaneleri kapatarak diktatörlük etmiştir.
2006 yılında keyfi politika değişiklikleri, petrol ve gaz sektörü dışındaki ekonomik çıktıların azalması ve bölgesel
ve uluslararası kuruluşlardan soyutlanma eğilimlerinin yoğunlaşmıştır. 2006 yılı sonunda Niyazov'un ani
ölümüyle ülkede ciddi bir iktidar boşluğu oluşmuştur. Geçici hükûmet başkanı seçilen Kurbankulu 1991 yılında bağımsızlık sonrası
Berdimuhammedov, 2007 Şubat ayı başlarında yapılan cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmıştır. 2012'de yapılan ülkenin ilk cumhurbaşkanı olan
seçimlerde de %97 [27] oy çoğunluğu ile yeniden seçilen Berdimuhammedov cumhurbaşkanlığı görevini Saparmurat Niyazov'un altın heykeli
sürdürmektedir.

Türkmenistan'daki siyasi sistemin aşırı milliyetçilik, milliyetçilik çerçevesinde eşitlik ve otoriterlik temellerinde olduğu görülmekle beraber
geleneksel değerlere de yoğun vurgu içermektedir [28]

Berdimuhammedov dönemi

Niyazov'un despotik yönetiminden sonra iktidara gelen Berdimuhammedov, ekonomik liberalleşme de dahil
olmak üzere bazı siyasi reformlar yapma sözü verdi. Sovyet sonrası dönemde Türkmenistan, IMF tarafından
tasarlanan radikal ekonomik değişim programını reddederek, ufak ölçekli özelleştirme, sınırlı serbestleşme ve
para reformları, sınırlı özel girişimcilik ve seçici serbestleştirilmiş ticaret politikaları uygulamıştır. Sınırlı
liberalleşmenin yanı sıra hükûmet, merkezi planlanmış ekonomi biçimini de korumuş ve endüstri ve tarım
sektörlerindeki işletmelerin çoğu üzerinde de kontrol sağlamıştır. BDT ortakları tarafından gaz için ödeme
yapılmaması, BDT dışı bir pazara boru hattının olmaması ve Türkmenistan liderleri tarafından seçilen ekonomik
gelişim modelinin zayıf yönleri dolayısıyla ekonomik gelişimde önemli bir değişiklik yaşanmamıştır. Hatta Eski cumhurbaşkanı Kurbankulu
devletin vatandaşlarına ücretsiz su, doğalgaz, elektrik hizmetine rağmen, 90'larla beraber girişilen ekonomik Berdimuhammedov, Rusya devlet
dönüşüm politikaları halkın yaşam standartlarını olumsuz etkilemiş, bir düşüşe yol açmıştır. Ülkede sağlık, eğitim başkanı Vladimir Putin ile birlikte
ve sosyal refah ciddi anlamda kötüleşmiş ve ortalama yaşam beklentisi 62,5 yıla düşmüştür. Bu süreçte (2017)
Türkmenistan, diğer Orta Asya ülkelerinin aksine önemli bir ekonomik göç yaşamamıştır.[28]

2002-2008 yılları arasında yurtiçinde ve yurtdışında oluşturduğu pazarlar sayesinde, yıllık %7 ila %12 oranında güçlü bir ekonomik büyüme
yaşamıştır. İhraç mallarının fiyatlarındaki önemli artış devletin gelirini artırdı. Ayrıca Rusya ve Ukrayna ile gaz ve petrol teslimatları için şartların
yeniden müzakeresi sonucu da gelir artmıştır. Yine de Türkmenistan'daki tarım sektörü, ulaşım alt yapısı ve boru hatlarında önemli yatırım ve
iyileştirmelere gereksinimi bulunmaktadır.[28]

Coğrafya
Orta Asya ülkelerinden olan Türkmenistan güneyden İran, batıdan Hazar Denizi, kuzeyden Kazakistan, kuzeydoğudan Özbekistan, güneydoğudan
Afganistan'la çevrilidir. Ülkenin en uzun sınırı Özbekistan ile, en kısa sınırı ise Kazakistan iledir. En yüksek yerleri Köyten Dağı (3139 m.) ve Kopet
Dağı (2942 m.)'dır.

Hazar Denizi'nin hemen yanıbaşında yer alan ve tuz yönünden zengin olan Karaboğaz Gölü, Türkmenistan toprakları içinde yer alır. Türkmenistan
akarsu yönünden fakirdir. Etrek ırmağının bir bölümü Türkmenistan'ın içinde yer almaktadır. Tejen ve Murgap adlı akarsuları Karakum Çölü içinde
kaybolmaktadır. Amu Derya ırmağının çok az bir kısmı Türkmenistan sınırları içinde yer alır. Bunun dışında önemli bir akarsuyu yoktur. Ancak su
ihtiyacının karşılanması için 1300 km uzunluğundaki Karakum kanalı yapılmıştır. Bu kanal güneydedir.

Topraklarının beşte dördünü Karakum Çölü kaplamaktadır. Güney kısmında Kopet dağ kütlesi ve yaylalar yer alır. Topraklarının %3.5'i tarım
alanı,  % 17'si otlak, kalanı ya kısmen otlak olarak kullanılabilen çöl veya tamamen çöldür. Türkmenistan'a kurak ve sıcak bir iklim hâkimdir. Yaz
aylarında sıcaklık bazen 50 dereceye kadar çıkar. Kış aylarında ise bazen -25 dereceye kadar düştüğü olur.

Türkmenistan'ın yağış ve sıcaklık Türkmenistan'ın topoğrafik haritası Türkmenistan'ın büyük bölümü Karakum
grafiği Çölü ile kaplıdır

Siyaset
Türkmenistan 18 Mayıs 1992'de yürürlüğe konan anayasayla yönetilmektedir. Ülkenin kalıcı tarafsızlık beyannamesi Birleşmiş Milletler tarafından
1995'te kabul edildi. 2006'dan beri Bağımsız Devletler Topluluğu'nda de facto üyeliği bulunmaktadır.

Ülkede çok partili demokratik sisteme geçilmiş olmasına rağmen de facto tek parti yönetimi sürmektedir. Ülkede mevcut partileri Demokratik Parti
(Mevcut hükûmet), Senagatçylar ve Telekeçiler (Sanayici ve Girişimciler) Partisi ve Agrar Partisi (Tarım Partisi) oluşturur. İletişim başta olmak üzere
birçok alan üzerinde devlet tekeli sürmektedir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 4/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
Türkmenistan'ın bağımsızlığını kazanmasının ardından 27 Ekim 1991'de yapılan ilk devlet başkanlığı seçimleri
sonucunda Saparmurat Türkmenbaşı devlet başkanlığına seçildi ve ölümüne (21 Aralık 2006) kadar bu görevini
sürdürdü. Türkmenistan'ın ikinci cumhurbaşkanı ise 11 Şubat 2007 tarihinde oyların %89,2'sini alarak seçilen
Kurbankulu Berdimuhammedov'dur. Berdimuhammedov 2012 seçimlerinde %97.14[29], 2017 yılındaki
seçimlerde %97.69 [30] oy alarak yeniden seçilmiştir.

12 Mart 2022 tarihinde yapılan seçimlerde Berdimuhamddeov kendisi yerine oğlunu aday göstermiştir. Seçim
sonucunda oyların %72.97'sini [31] alarak seçilen Serdar Berdimuhammedov Türkmenistan'ın üçüncü
cumhurbaşkanı olmuştur.

İnsan hakları

Türkmenistan Hükûmeti, yaygın insan hakları ihlalleri için eleştirilmektedir ve hükûmet vatandaşları için yabancı
seyahat ile ilgili ciddi kısıtlamalar getirmiştir.[32] Ülkede ayrıca azınlıklara baskı da yapılmaktadır. Sınır
Tanımayan Gazeteciler'in 2014 Dünya Basın Özgürlüğü Raporu'nda Türkmenistan 180 ülke arasından 178.
olmuştur. 179. Kuzey Kore, 180. Eritre'dir.[33] Türkmenistan Cumhurbaşkanı
Serdar Berdimuhammedov
İnsan Hakları İzleme Örgütüne göre, "Türkmenistan dünyanın en baskıcı ülkelerinden biri olmaya devam ediyor.
Ülke neredeyse bağımsız bir incelemeye kapalıdır. Medya ve din özgürlükleri katı bir kısıtlamaya tabidir. İnsan
hakları savunucuları ve diğer aktivistler sürekli hükümet misillemesi tehdidiyle karşı karşıyadırlar."[34]

Dini azınlıklar, vicdani ret, dinlerinin gereğini inzivada yerine getirmeleri, yurtdışı seyahat engelleri, Hristiyan literatürüne ait kaynakların
kopyalarına el koyma şeklinde kısıtlamalara maruz kalmaktadır.[35][36][37] Din ve inanç özgürlüklerini kullandıkları için tutuklanan birçok kişinin
usulsüz süreçlere tabi olduğu ve yargılamasız tutukluluğuna devam ettiği söylenmektedir. [1] (https://www.forum18.org/archive.php?article_id=206
3) 15 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20181015153243/http://www.forum18.org/archive.p
hp?article_id=2063).[2] (https://www.hrw.org/world-report/2017/country-chapters/turkmenistan) 30 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine
sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20170630194342/https://www.hrw.org/world-report/2017/country-chapters/turkmenistan).

Ordu
Ana madde: Türkmenistan Silahlı Kuvvetleri

Türkmenistan'da silahlı kuvvetler, ülkenin savunma bakanlığına bağlıdır. Aktif personel sayısı 22.000, rezerv personel sayısı 110.000'dir. Kendi sınır
güvenliğini kendisi sağlamaktadır. Askerlik süresi 2 yıldır. Üniversite okuyan veya okumayan ayrımı yapılmamaktadır.

İdarî bölümler
Ana madde: Türkmenistan'ın illeri

Beş ana Türkmen boyundan oluşan Türkmenistan'da idari yapı da bu beş boya göre şekillenmiş ve 5 vilayet (il)
kurulmuştur. Bu illere ek olarak Aşkabat şehri kendi başına vilayet yetkilerine sahiptir. Bu vilayetler şu şekilde
listelenebilir:[38]

1. Ahal
2. Balkan
3. Daşoğuz
4. Lebap
5. Merv

Demografi
Ana madde: Türkmenistan demografisi

Ülke nüfusu Temmuz 2020 The World Factbook tahminlerine göre 5.528.627 kişidir. Buna karşın bu kaynakta ülkede son 10 senedir devam etmekte
olan dış göç nedeniyle nüfusun tahmin edilenden 1 ila 2 milyon kişi daha az olabileceği de not edilmiştir.[39]

Türkmenistan son yıllarda nüfus artışını teşvik etme yollarını denemektedir. Özellikle çocuklu ailelere ekonomik avantajlar ve 8 çocuk doğuran
kadına devlet üstün hizmet nişanı verilmesi gibi hamleler nüfusu az olan ülkenin düşündüğü adımlardır. devlet başkanı Bermuhamedov'un çıkarttığı
kararname gereğince 8 çocuklu kadına büyük bir ikramiye de verilmesi kararlaştırılmıştır. Yine bu kadınlar uçak dahil tüm ulaşım hizmetlerinden ve
devletin sağladığı temel ihtiyaçlardan bedava ve kotasız yararlanma hakkına sahip olmaktadırlar. Nüfus artışını teşvik için çok çocuklu ailelere
yönelik daha pek çok avantajlı politika uygulanmaktadır. Örneğin çocuk sayısı 3 olan aileye başkent Aşkabat'tan dayalı döşeli yeni bir daire ve bir
binek araç tahsis edilmektedir. Son olarak evlilik kurumunun yaygınlaşması adına düğün merkezleri kurulmakta ve toy merkezi denilen bu düğün
salonlarında gençler ücretsiz olarak düğünlerini yapmaktadırlar.[40]

Etnik gruplar

2012 sayımına göre nüfusun %85.6'sını Türkmenler, %5.8'ini Özbekler, %5.1'ini Ruslar oluşturur.[41]

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 5/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
Türkmenistan'ın etnik gruba göre nüfusu 1926-2012

Etnik 1926 sayımı1 1939 sayımı2 1959 sayımı3 1970 sayımı4 1979 sayımı5 1989 sayımı6 1995 sayımı7 2012 sayımı8
gruplar
Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus %

Türkmenler 719,792 71.9 741,488 59.2 923,724 60.9 1,416,700 65.6 1,891,695 68.4 2,536,606 72.0 3,403,639 76.7 4,066,959 85.6

Özbekler 104,971 10.5 107,451 8.6 125,231 8.3 179,498 8.3 233,730 8.5 317,333 9.0 408,259 9.2 275,565 5.8
Ruslar 75,357 7.5 232,924 18.6 262,701 17.3 313,079 14.5 349,170 12.6 333,892 9.5 297,319 6.7 242,307 5.1

Kazaklar 9,471 0.9 61,397 4.9 69,522 4.6 68,519 3.2 79,539 2.9 87,802 2.5 88,752 2.0 19,004 0.4

Azeriler 4,229 0.4 7,442 0.6 12,868 0.8 16,775 0.8 23,548 0.9 33,365 0.9 36,586 0.8 - -
Beluçlar 9,974 1.0 5,396 0.4 7,626 0.5 12,374 0.6 18,584 0.7 28,280 0.8 36,428 0.8 - -

Tatarlar 4,769 0.5 19,517 1.6 29,946 2.0 36,457 1.7 40,432 1.5 39,277 1.1 35,501 0.8 - -

Ermeniler 13,859 1.4 15,996 1.3 19,696 1.3 23,054 1.1 26,605 1.0 31,829 0.9 33,638 0.8 - -
Ukraynalılar 6,877 0.7 21,778 1.7 20,955 1.4 35,398 1.6 37,118 1.3 35,578 1.0 23,064 0.5 - -

Diğerleri 51,615 5.2 38,494 3.1 44,106 2.9 57,026 2.6 64,327 2.3 78,755 2.2 71,168 1.7 142,285 3.1

Toplam 1,000,914 1,251,883 1,516,375 2,158,880 2,764,848 3,522,717 4,434,354 4,751,120

1
Kaynak: [3] (http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_26.php)22 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20110522151210/
http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_26.php).. 2 Kaynak: [4] (http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_39.php)21 Aralık 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (htt
ps://archive.is/20121221160751/http://demoscope.ru/weekly/ssp/ussr_nac_39.php). 3 Kaynak: [5] (http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php)16 Mart 2010 tarihinde
Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20100316172652/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_59.php).. 4 Kaynak: [6] (http://demoscope.ru/we
ekly/ssp/sng_nac_70.php)3 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20091203151519/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_na
c_70.php).. 5 Kaynak: [7] (http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php)24 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/2010032
4145212/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_79.php).. 6 Kaynak: [8] (http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php)16 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine
sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20100316172713/http://demoscope.ru/weekly/ssp/sng_nac_89.php).. 6 Kaynak: [9] (https://web.archive.org/web/20160310001
057/http://asgabat.net/turkmenistan/itogi-vseobschei-perepisi-naselenija-turkmenistana-po-nacionalnomu-sostavu-v-1995-godu.html) 7 Kaynak: [10] (https://web.archive.org/we
b/20161006054812/http://www.chrono-tm.org/en/2015/02/the-results-of-census-in-turkmenistan/)

Dil

Türkmenistan'ın resmî dili olan Türkmence, Türkî dillerin Şaz koluna mensuptur. Dil, soysal açıdan ilişkili olduğu Azerice ve Türkçe ile birlikte Oğuz
dil grubunu oluşturur. Ethnologue'a göre Türkmence, Türkmenistan'da yaşayan Türkmenler ile İran, Afganistan ve Rusya gibi ülkelerde yaşayan
Türkmenler tarafından yaklaşık 6 milyon toplam konuşura sahiptir. Türkmenistan'ın %72'sinin Türkmence konuştuğu tespit edilmiştir.[39]

Rusça ülkede hâlâ konuşulan bir dildir. The World Factbook verilerine göre ülke nüfusunun %12'si Rusça konuşuru olmaktadır. Özbekçe toplumun
%9'u tarafından konuşulmakta olup, ülkedeki 3. büyük dili oluşturmaktadır. Kalan %7'in diğer dilleri konuştuğu belirtilmektedir.[39] Kazakça,
Tatarca, Ukraynaca, Azerice ve Ermenice ülkedeki diğer başlıca azınlık dillerini oluşturmaktadır.[42]

Din

CIA World Factbook'a göre İslam inancına sahip bireyler Türkmenistan nüfusunun %89'unu Türkmenistan'da din[43]
oluşturmaktadır. Toplumun %9'u ise Doğu Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdır. Geriye kalan %2'nin dini İslam   %93
bilinmemektedir.[4] Pew Research Center'ın 2009 tarihli araştırmasına göre Türkmenistan nüfusunun %93,1'i Hristiyan   %6
Müslümandır.[44] diğer %1

Marı'da bir Rus Ortodoks kilisesi

Ekonomi
Ana madde: Türkmenistan ekonomisi

Türkmenistan ekonomisi büyük ölçüde doğal gaz satışına ve pamuk üretimine bağlıdır. Madencilik haricindeki sanayi azdır. Türkmenistan dünyanın
en büyük dördüncü doğal gaz üreticisi durumundadır ve bu üretim nedeniyle ekonomik reforma temkinli bir yaklaşım vardır. 1998 - 2002 yılları
arasında doğal gaz satışında ve dış borçların çevrilmesinde zorlanmasının ardından 2004 yılında işsizlik %60 seviyesine ulaşmıştır.

Saparmurat Niyazov devlet başkanı olduktan sonra 1991 yılından itibaren halka ücretsiz verilmekte olan su, doğalgaz, elektrik ve tuz, refah
seviyesindeki gerilemeye paralel olarak Kurbankulu Berdimuhammedov'un çıkardığı bir kararname ile 1 Ocak 2019'dan itibaren ücretlendirilmeye
başlanmıştır.[45]

Doğal gaz ve petrol

2019 yılından itibaren ülkede doğal gaz ücretli yapıldı. Doğal gaz çıkarımını ve dağıtımını bir tek devlet şirketi Türkmengaz yapmaktadır. Kazakistan,
Rusya, Afganistan ve Çin'e uzanan doğal gaz boru hatları da mevcuttur ve Hazar Denizi'nden Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye aracılığıyla Avrupa'ya
da doğal gaz boru hattı döşenmesi planlanmaktadır. Petrol ise ülkede çok ucuz fiyatlara satılmaktadır. Petrol çıkarım ve dağıtımını Türkmennebit adlı
devlet şirketi yapmaktadır. Bunun haricinde Lukoil'in Aşkabat'ta bir benzin istasyonu ve Shell'in Aşkabat ofisi mevcuttur. the Oil and Gas Journal

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 6/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
dergisine göre Türkmenistan'ın teyitli petrol rezervi ocak 2016 itibarıyla 600 milyon varil dolaylarındadır ve the
BP Statistical Review of World Energy 2016 raporuna dayanarak 2015 yılı petrol ve türevleri için üretim miktarı,
günlük 261.000 varildir ve 2014 yılına göre bir artış içermektedir. Türkmenistan 2 petrol rafinerisine sahiptir.
Bunlar Seydi ve Türkmenbaşı rafinerileridir ve günlük 237.000 varil ham petrol işleme kapasiteleri mevcuttur.
Doğal gaz kaynağı bakımından oldukça zengin olan Türkmenistan 2016 itibarıyla 265 tcf (trilyon küp feet) gibi
devasa bir onaylı rezerve sahiptir ve bu dünyanın dördüncü büyük doğal gaz rezervidir. Orta Asya'nın en büyük
doğal gaz ihracatçısı konumunda olan Türkmenistan, gaz satışının yüzde 70'ini Çin'e yapmaktadır, ülke ayrıca
2013 yılında boru hatları aracılığıyla toplam 1.3 tcf gaz ihraç etmiştir. Türkmenistan 2015 yılında devasa bir gaz
alanı keşfetti, bu alan Galkınış Mevkii'nde ve dünyanın en büyük ikinci doğal gaz rezervine sahiptir.[46] Hazar Denizi'nde bulunan bir petrol
platformu

Petrol çıkarma tarihi

Türkmenistan'ın petrol kaynakları, ilk olarak Part İmparatorluğu dönemin'de kullanılmaya başlamıştır. Eski dönemlerde petrolü silah ve süs yapmak
için kullanılmıştır. Part kaynaklarında Türkmenistan'daki petrolün Hazar Denizin doğu kıyıları boyunca uzandığı yazılır.

Turizm
Ana madde: Türkmenistan'da turizm

Ülkedeki en önemli turistik yerler Türkmenbaşı, Avaza, Merv (Marı) ve Darvaza'dır (Cehennem Kapısı).
Türkmenbaşı, limanından dolayı gelişen ticareti ve petrol rezervinin yanı sıra sahil turizmi için oldukça uygun bir
kenttir. Merv ise 19. yüzyılda dönemin en güçlü Türkmen boyu olan Teke Türkmenleri'nin başkentliğini yaptığı
için tarihi yerler mevcuttur.

İnşaat

Ülkedeki önemli inşaatların büyük kısmını Türk firması Gap İnşaat; Polimeks ile Fransız firması Bouygues Cehennem Kapısı olarak da bilinen
yapmaktadır. Ayrıca birkaç küçük inşaat firması ile petrol sondaj firmaları da vardır. Devlet konutları ücretsizdir. Derveze Çukuru turistlerin ziyaret
ettiği bir yerdir

Enerji

Ülke elektrik enerjisi ihtiyacının tamamını kendi üretir. Ülkede son yıllarda enerji santrallerini yenileme ve ihtiyaçları karşılama adına yeni santral
yapımları hız kazanmıştır. Enerji tesislerinin büyük kısmını Çalık Enerji gibi Türk firmaları gerçekleştirmektedir. Ayrıca İran ve Afganistan'a da
elektrik ihracatı yapılmaktadır.[47] Ülkede elektrik piyasası tamamen enerji ve sanayi bakanlığı denetimindedir ve elektrik üretimi tamamen doğal
gaza dayanır. 2016 Nisan verilerine göre, ülkenin toplam üretilmiş enerji kapasitesi 5.2 gigawatt büyüklüğündedir. Türkmenistan'ın enerji üretimi
ülke içi kullanımı aşmaktadır ve fazla olan kısım ihraç edilmektedir. 2015 yılında Türkmenistan 22 milyar kilowatt saat enerji üretmiştir ve bunun
yaklaşık 3.2 milyar kilowatt saatini ihraç etmiştir. Bu aktarımı Orta Asya elektrik ağı üzerinden yapmaktadır. Özellikle Afganistan, İran ve diğer Orta
Asya ülkelerine bu enerjiyi satmaktadır. 2013 yılında Türkmenistan, enerji sektörünü modernize etmek ve genişletmek adına bir hamle kararı aldı.
2013-2020 arasında 14 yeni elektrik üreten doğal gaz santrali inşası planlanmıştır. Ayrıca Türkmenistan 12 adet ısıl enerjiyle çalışan santrale
(thermal power plant) de sahiptir. Türkmenistan 2020'de 27 milyar kilowatt saatlik üretim hedefine sahipken; 2030 için 35.5 milyar kilowatt saatlik
bir enerji üretimi hedefi koymuştur.[46]

Sanayi

Sanayi tesisleri daha çok Aşkabat'ta yoğunlaşmıştır. Başkentin yanı sıra Türkmenabat (Çarçou) ve Türkmenbaşı (Krasnovodsk) da önemli sanayi
kentleridir. Ülkede araba üretilmesede, araba üreten ülkeler buradan malzeme ihraç etmektedir. 2011 verilerine göre ülkede 100'den fazla sanayi
ürünü üretilir.

Tarım

Türkmenistan, dünyanın en büyük dokuzuncu pamuk üreticisidir. Ülkenin sulanan alanlarının yarısında pamuk ekilidir. 2011 yılında, Türkmenistan
1.1 milyon ton ham pamuk üretmiş, üretilen bölgelerin başında ise Lebap ve Mary gelmiştir. Türkmenistan, Rusya, İran, Türkiye ve Çin başta olmak
üzere pek çok ülkeye ham pamuk ihraç etmektedir. Ayrıca ülke önemli bir tahıl ürünleri üreticisidir. Mary ve Balkan en gelişmiş vilayetleridir.

Hayvancılık

Ülkede hayvancılık her geçen yıl daha fazla büyüyor. Syr derya'nın orta ve alt akımlarında sütlü otların fazla olması nedeniyle, hayvancılığın büyük
bir bölümü Daşoğuz eyaletinde yapılır. 2011 verilerine göre, ülkede küçük baş hayvanların sayısı yaklaşık 17,2 milyondur ve bunlar'ın %86,3 hususi
ailelere aittir.

Kültür
Ana madde: Türkmen kültürü

Spor
Ana madde: Türkmenistan'da spor

Ülkede spora çok önem verilmektedir. Türkmenistan'da en beğenilen spor dalları okçuluk, cirit atma, ata binme,
tenis, boks ve güreştir. Bunların yanı sıra futbol, voleybol ve hentbol da ülkede popülerdir. 2017 Asya Spor
Oyunları Aşkabat'ta gerçekleştirileceği için çok sayıda spor tesislerinin inşaatı 2010'da başlayıp planlandığı tarihte
bitmiştir.
Dünya Göçebe Oyunları'nda at
süren bir Türkmen baba ve oğul
Mutfak
Ana madde: Türkmen mutfağı

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 7/10
2.04.2023 16:13 Türkmenistan - Vikipedi
Günümüzde, Saray kültürü ile halk kültürünün karışımı bir "Türkmen mutfağı" ortaya çıkmıştır. Birçok saray yemeği, halk tarafından
benimsenmiştir.

Medya
Ayrıca bakınız: Türkmenistan'da televizyon

Ülkede iletişimde devlet tekeli vardır. Ayrıca Facebook, Twitter ve YouTube sansürlenmiştir. Sınır Tanımayan Gazeteciler'in 2014 Dünya Basın
Özgürlüğü Raporu'nda Türkmenistan 180 ülke arasından 178. olmuştur. 179. Kuzey Kore, 180. Eritre'dir.

Türkmenistan'da televizyon kuruluşları arasında Altın Asır, Yaşlık, Miras, Türkmen Avazı, Türkmenistan, Aşkabat TV ve Türkmenistan Sport adlı 7
kanal yer alır. Ülkede özel televizyon yayını bulunmamaktadır. Eylül 2015'te Türkmenistan, Monako ile hisselerini paylaştığı, Türkmenistan Devlet
Uzay Ajansı tarafından Amerika Birleşik Devletleri yapımı bir uydu fırlatmıştır. TürkmenSat 1/MonacoSAT, Türkmenistan'ın ilk haberleşme
uydusudur. Ülkedeki GSM operatörlerini TMCELL oluşturmaktadır. Bu operatör de Türkmen Telekom'a aittir.

Ülkedeki başlıca radyoları Türkmen devlet radyoları, Radyo Vatan ve Radyo Avaz oluşturur. Ayrıca hükûmet karşıtı olan Azatlyk Radyosu da
(Hürriyet Radyo) faaliyet göstermektedir.

Bayrak
Ana madde: Türkmenistan bayrağı

Türkmenistan bayrağındaki halı motifleri 5 büyük Türkmen boyunu ve 5 ili temsil eder.

Kaynakça
1. ^ " "Turkmenistan is the motherland of Neutrality" is the motto of 2020
| Chronicles of Turkmenistan" (https://web.archive.org/web/201912291
41608/https://en.hronikatm.com/2019/12/turkmenistan-is-the-motherla
nd-of-neutrality-is-the-motto-of-2020/). En.hronikatm.com. 28 Aralık
2019. 29 Aralık 2019 tarihinde kaynağından (https://en.hronikatm.co
m/2019/12/turkmenistan-is-the-motherland-of-neutrality-is-the-motto-o
f-2020/) arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
2. ^ "Turkmen parliament places Year 2020 under national motto
"Turkmenistan – Homeland of Neutrality" – tpetroleum" (https://turkme
npetroleum.com/en/2019/12/29/turkmen-parliament-places-year-2020
-under-national-motto-turkmenistan-homeland-of-neutrality/).
Turkmenpetroleum.com. 29 Aralık 2019. 8 Haziran 2020 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/2020060810420
5/https://turkmenpetroleum.com/en/2019/12/29/turkmen-parliament-pl
aces-year-2020-under-national-motto-turkmenistan-homeland-of-neutr
ality/). Erişim tarihi: 26 Mayıs 2020.
3. ^ "2008 Türkmenistan Anayasası" (https://web.archive.org/web/20190
515155819/https://www.constituteproject.org/constitution/Turkmenista
n_2008.pdf?lang=en) (PDF). 15 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (htt
ps://www.constituteproject.org/constitution/Turkmenistan_2008.pdf?la
ng=en) (PDF) arşivlendi.
4. ^ a b "Turkmenistan" (https://web.archive.org/web/20070612214157/ht
tps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tx.html).
The World Factbook. United States Central Intelligence Agency. 12
Haziran 2007 tarihinde kaynağından (https://www.cia.gov/library/publi
cations/the-world-factbook/geos/tx.html) arşivlendi. Erişim tarihi: 25
Kasım 2013.
5. ^ "Dual Citizenship" (https://web.archive.org/web/20200523121623/htt
ps://tm.usembassy.gov/u-s-citizen-services/dual-citizenship/).
Ashgabat: U.S. Embassy in Turkmenistan. 23 Mayıs 2020 tarihinde
kaynağından (https://tm.usembassy.gov/u-s-citizen-services/dual-citiz
enship/) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2020.
6. ^ *Gore, Hayden (2007). "Totalitarianism: The Case of Turkmenistan"
(https://web.archive.org/web/20200229235859/https://www.du.edu/kor
bel/hrhw/researchdigest/russia/totalitarianism.pdf) (PDF). Human
Rights & Human Welfare. Denver: Josef Korbel School of
International Studies (Human Rights in Russia and the Former Soviet
Republics): 107-116. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (https://w
ww.du.edu/korbel/hrhw/researchdigest/russia/totalitarianism.pdf) (PDF)
arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2021.
Williamson, Hugh (24 Mart 2022). "The internet is crucial" (https://
www.hrw.org/news/2022/03/24/internet-crucial). Human Rights
Watch. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://we
b.archive.org/web/20220504060758/https://www.hrw.org/news/202
2/03/24/internet-crucial). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
"Turkmenistan stands out as a totalitarian state. It gives absolutely
no scope to dissident opinions and independent media. The
regime censors the internet heavily."
Horák, Slavomír; Šír, Jan (March 2009). Dismantling
totalitarianism?: Turkmenistan under Berdimuhamedow (https://w
ww.files.ethz.ch/isn/106328/js09turkmenistanunder.pdf) (PDF).
Washington, D.C.: Paul H. Nitze School of Advanced International
Studies. ISBN 9789185937172. 16 Ağustos 2022 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20220816214
311/https://www.files.ethz.ch/isn/106328/js09turkmenistanunder.pd
f) (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
"Turkmenistan: New president, old ideas" (https://eurasianet.org/tu
rkmenistan-new-president-old-ideas). Eurasianet. 15 Mart 2022.
15 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archiv
e.org/web/20220315220843/https://eurasianet.org/turkmenistan-n
ew-president-old-ideas). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
"Nations in Transit: Turkemistan" (https://freedomhouse.org/countr
y/turkmenistan/nations-transit/2016). Freedom House. 2016. 23
Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.
org/web/20220523044206/https://freedomhouse.org/country/turkm
enistan/nations-transit/2016). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
Stronski, Paul (30 Ocak 2017). "Turkmenistan at Twenty-Five: The
High Price of Authoritarianism" (https://carnegieendowment.org/file
s/Stronski_Turkmenistan.pdf) (PDF). Washington, D.C.: Carnegie
Endowment for International Peace. 1 Ocak 2022 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20220101103
735/https://carnegieendowment.org/files/Stronski_Turkmenistan.p
df) (PDF). Erişim tarihi: 4 Mayıs 2022.
7. ^ "Turkmenistan's president expands his father's power" (https://apne
ws.com/article/politics-gurbanguly-berdimuhamedow-turkmenistan-a8
e746a5bb9935323f3f52e193b54468). Associated Press. Ashgabat.
22 Ocak 2023. 29 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (http
s://web.archive.org/web/20230129081208/https://apnews.com/article/
politics-gurbanguly-berdimuhamedow-turkmenistan-a8e746a5bb9935
323f3f52e193b54468). Erişim tarihi: 29 Ocak 2023.

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 8/10
2.04.2023 16:13
8. ^ Государственный комитет Туркменистана по статистике :
Информация о Туркменистане : О Туркменистане (http://www.stat.g
ov.tm/ru/content/info/turkmenistan/) 7 Ocak 2012 tarihinde Wayback
Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/201201070
73046/http://www.stat.gov.tm/ru/content/info/turkmenistan/). :
Туркменистан — одна из пяти стран Центральной Азии, вторая
среди них по площади (491,21 тысяч км2), расположен в юго-
западной части региона в зоне пустынь, севернее хребта
Копетдаг Туркмено-Хорасанской горной системы, между
Каспийским морем на западе и рекой Амударья на востоке.
9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (https://population.un.org/wpp/Download/Files/1
_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_P 23. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "State Historical and Cultural
OP_F01_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx). 18 Şubat
2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/20
200218054922/https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indica
tors%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_Population/WPP2019_POP_F0
1_1_TOTAL_POPULATION_BOTH_SEXES.xlsx). Erişim tarihi:
8 Ocak 2021.
10. ^ a b c d "Turkmenistan" (https://web.archive.org/web/2020111502042
1/http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.a
spx?pr.x=44&pr.y=15&sy=2018&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=coun
try&ds=.&br=1&c=925&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2C
PPPPC%2CLP&grp=0&a=). International Monetary Fund. 15 Kasım
2020 tarihinde kaynağından (http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2
018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=44&pr.y=15&sy=2018&ey=2020&
scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=925&s=NGDPD%2CNG
DPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=) arşivlendi.
Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
11. ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human
Development and the Anthropocene (http://hdr.undp.org/sites/default/f
iles/hdr2020.pdf) (PDF). United Nations Development Programme. 15
Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020
tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/202012
15063955/http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf) (PDF).
Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
12. ^ Clark, Larry (1998). Turkmen Reference Grammar (İngilizce).
Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. s. 50.
13. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "State Historical and Cultural
Park "Ancient Merv" " (https://web.archive.org/web/20060227200324/
https://whc.unesco.org/en/list/886/). UNESCO World Heritage Centre
(İngilizce). 27 Şubat 2006 tarihinde kaynağından (https://whc.unesco.
org/en/list/886/) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
14. ^ "Central Asia :: Turkmenistan — The World Factbook - Central
Intelligence Agency" (https://web.archive.org/web/20070612214157/ht 28. ^ a b c Abazov, Rafis (2008), Abazov, Rafis (Ed.), "Independent
tps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tx.html).
www.cia.gov. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (https://www.ci
a.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tx.html) arşivlendi.
Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
15. ^ "Russians 'flee' Turkmenistan" (http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacifi
c/3007598.stm) (İngilizce). 20 Haziran 2003. 6 Nisan 2019 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/2019040606463
2/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3007598.stm). Erişim tarihi:
21 Aralık 2020.
16. ^ Spetalnick, Matt (3 Kasım 2015). "Kerry reassures Afghanistan's
neighbors over U.S. troop drawdown" (https://www.reuters.com/article/
us-centralasia-usa-kerry-idUSKCN0SS0R720151103). Reuters
(İngilizce). 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://
web.archive.org/web/20180626031227/https://www.reuters.com/articl
e/us-centralasia-usa-kerry-idUSKCN0SS0R720151103). Erişim tarihi:
21 Aralık 2020.
17. ^ anayasa (https://www.constituteproject.org/constitution/Turkmenista
n_2008.pdf) (PDF). 8 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi
(https://web.archive.org/web/20190808001547/https://www.constitutep 32. ^ "Russians 'flee' Turkmenistan" (http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacifi
roject.org/constitution/Turkmenistan_2008.pdf) (PDF).
a b c d e
18. ^ Abazov, Rafis (2008), Abazov, Rafis (Ed.), "Political
Characteristics" (https://doi.org/10.1057/9780230610903_2), The
Palgrave Concise Historical Atlas of Central Asia (İngilizce), New
York: Palgrave Macmillan US, ss. 4-5, doi:10.1057/9780230610903_2
(https://doi.org/10.1057/9780230610903_2), ISBN 978-0-230-61090-
3, erişim tarihi: 24 Aralık 2020
19. ^ "bp statistic" (https://www.bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/
global/corporate/pdfs/energy-economics/statistical-review/bp-stats-rev
iew-2019-full-report.pdf) (PDF). 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından
arşivlendi (https://web.archive.org/web/20191226123745/https://www.
bp.com/content/dam/bp/business-sites/en/global/corporate/pdfs/energ
y-economics/statistical-review/bp-stats-review-2019-full-report.pdf)
(PDF).
20. ^ "Turkmen ruler ends free power, gas, water - World News" (https://w
eb.archive.org/web/20171010200145/https://www.hurriyetdailynews.c
om/turkmen-ruler-ends-free-power-gas-water-120631). Hürriyet Daily
News (İngilizce). 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından (https://www.hu
rriyetdailynews.com/turkmen-ruler-ends-free-power-gas-water-12063
1) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan
Türkmenistan - Vikipedi
21. ^ "About this Collection | Country Studies | Digital Collections | Library
of Congress" (https://web.archive.org/web/20150213014814/https://w
ww.loc.gov/collections/country-studies/about-this-collection/). Library
of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. 13 Şubat 2015 tarihinde
kaynağından (https://www.loc.gov/collections/country-studies/about-thi
s-collection/) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2020.
22. ^ "History & Culture" (http://webarchive.loc.gov/all/20011110084224/ht
tp://www.turkmenistanembassy.org/turkmen/history/history.html).
turkmenistanembassy.org. 10 Kasım 2001 tarihinde kaynağından (htt
p://www.turkmenistanembassy.org/turkmen/history/history.html)
arşivlendi. Erişim tarihi: March 18, 2018.
Park "Ancient Merv" " (https://web.archive.org/web/20060412214547/
https://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/886.pdf)
(PDF). whc.unesco.org. 12 Nisan 2006 tarihinde kaynağından (https://
whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/886.pdf) (PDF)
arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2018.
24. ^ a b "About this Collection | Country Studies | Digital Collections |
Library of Congress" (https://web.archive.org/web/20150213014814/ht
tps://www.loc.gov/collections/country-studies/about-this-collection/).
Library of Congress, Washington, D.C. 20540 USA. 13 Şubat 2015
tarihinde kaynağından (https://www.loc.gov/collections/country-studie
s/about-this-collection/) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
25. ^ "Campaigning on the Oxus, and the fall of Khiva. By J.A.
MacGahan, correspondent of the 'New York Herald'. - NYPL Digital
Collections" (https://web.archive.org/web/20161027035352/https://digi
talcollections.nypl.org/collections/campaigning-on-the-oxus-and-the-fa
ll-of-khiva-by-ja-macgahan-correspondent#/?tab=about).
digitalcollections.nypl.org. 27 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (http
s://digitalcollections.nypl.org/collections/campaigning-on-the-oxus-and
-the-fall-of-khiva-by-ja-macgahan-correspondent#/?tab=about)
arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
26. ^ Spickard, Paul R. (2005). Race and Nation: Ethnic Systems in the
Modern World (https://books.google.com.tr/books?id=C1G8xHAY5SU
C&redir_esc=y) (İngilizce). Psychology Press. ISBN 978-0-415-
95003-9.
27. ^ Press, Associated (13 Şubat 2012). "Turkmenistan president wins
re-election with 97% of vote" (https://web.archive.org/web/201309110
34533/http://www.theguardian.com/world/2012/feb/13/turkmenistan-pr
esident-wins-election). the Guardian (İngilizce). 11 Eylül 2013
tarihinde kaynağından (https://www.theguardian.com/world/2012/feb/1
3/turkmenistan-president-wins-election) arşivlendi. Erişim tarihi: 24
Aralık 2020.
Turkmenistan" (https://doi.org/10.1057/9780230610903_44), The
Palgrave Concise Historical Atlas of Central Asia (İngilizce), New
York: Palgrave Macmillan US, ss. 98-99,
doi:10.1057/9780230610903_44 (https://doi.org/10.1057/9780230610
903_44), ISBN 978-0-230-61090-3, erişim tarihi: 24 Aralık 2020
29. ^ "Arşivlenmiş kopya" (http://www.turkmenistaninfo.ru/_data/pdf/2012
_02_N1.pdf) (PDF). 5 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi
(https://web.archive.org/web/20220705140906/http://www.turkmenista
ninfo.ru/_data/pdf/2012_02_N1.pdf) (PDF). Erişim tarihi: 5 Şubat 2023.
30. ^ "Arşivlenmiş kopya" (https://web.archive.org/web/20200919024615/
http://tdh.gov.tm/news/en/articles.aspx%26article4971%26cat26). 19
Eylül 2020 tarihinde kaynağından (http://tdh.gov.tm/news/en/articles.a
spx%26article4971%26cat26) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023.
31. ^ "Arşivlenmiş kopya" (https://metbugat.gov.tm/newspaper/download?
id=8104). 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://web.
archive.org/web/20221022172202/https://metbugat.gov.tm/newspape
r/download?id=8104). Erişim tarihi: 5 Şubat 2023.
c/3007598.stm) (İngilizce). 20 Haziran 2003. 6 Nisan 2019 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/2019040606463
2/http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3007598.stm). Erişim tarihi:
24 Aralık 2020.
33. ^ "Reporters Without Borders" (https://web.archive.org/web/20140214
120404/http://rsf.org/index2014/en-index2014.php). web.archive.org.
14 Şubat 2014. 14 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (http://rsf.org/in
dex2014/en-index2014.php) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
34. ^ "World Report 2014: Rights Trends in World Report 2014:
Turkmenistan" (https://web.archive.org/web/20140126151300/https://
www.hrw.org/world-report/2014/country-chapters/turkmenistan).
Human Rights Watch (İngilizce). 2 Ocak 2014. 26 Ocak 2014
tarihinde kaynağından (https://www.hrw.org/world-report/2014/country
-chapters/turkmenistan) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
35. ^ "Turkmenistan" (https://web.archive.org/web/20200216035152/http
s://2009-2017.state.gov/j/drl/rls/irf/2004/35490.htm). U.S. Department
of State. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (https://2009-2017.stat
e.gov/j/drl/rls/irf/2004/35490.htm) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık
2020.
9/10
2.04.2023 16:13
36. ^ "Everything you need to know about human rights in Turkmenistan"
(https://web.archive.org/web/20150310014857/https://www.amnesty.o
rg/en/countries/europe-and-central-asia/turkmenistan/report-turkmenis
tan/). www.amnesty.org (İngilizce). 10 Mart 2015 tarihinde
kaynağından (https://www.amnesty.org/en/countries/europe-and-centr
al-asia/turkmenistan/report-turkmenistan/) arşivlendi. Erişim tarihi: 24
Aralık 2020.
37. ^ "One Year of Unjust Imprisonment in Turkmenistan | JW.ORG Legal
News" (https://web.archive.org/web/20160711232856/https://www.jw.o
rg/en/news/legal/by-region/turkmenistan/year-in-prison-20160215/).
JW.ORG (İngilizce). 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından (https://
www.jw.org/en/news/legal/by-region/turkmenistan/year-in-prison-2016
0215/) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2020.
38. ^ "Ministry of Foreign Affairs of Turkmenistan" (https://web.archive.or
g/web/20170226112054/http://www.mfa.gov.tm/en/articles/2).
www.mfa.gov.tm. 26 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (http://www.mf
a.gov.tm/en/articles/2) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2017.
39. ^ a b c "Central Asia :: Turkmenistan — The World Factbook - Central
Intelligence Agency" (https://web.archive.org/web/20070612214157/ht
tps://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tx.html).
www.cia.gov. 12 Haziran 2007 tarihinde kaynağından (https://www.ci
a.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/tx.html) arşivlendi.
Erişim tarihi: 2 Kasım 2020.
40. ^ Habertürk editörleri, Habertürk editörleri. "Çocuk yapana lüks daire
ve otomobil!" (https://www.haberturk.com/ekonomi/makro-ekonomi/ha
ber/752200-cocuk-yapana-luks-daire-ve-otomobil).
www.haberturk.com. Habertürk. 28 Haziran 2015 tarihinde
kaynağından arşivlendi (https://web.archive.org/web/2015062819543
6/https://www.haberturk.com/ekonomi/makro-ekonomi/haber/752200-
cocuk-yapana-luks-daire-ve-otomobil). Erişim tarihi: 22 Haziran 2020.
41. ^ "Arşivlenmiş kopya" (https://web.archive.org/web/20161006054812/
http://www.chrono-tm.org/en/2015/02/the-results-of-census-in-turkmen
istan/). 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (http://www.chrono-tm.org/
en/2015/02/the-results-of-census-in-turkmenistan/) arşivlendi. Erişim
tarihi: 1 Aralık 2016.
Türkmenistan - Vikipedi
42. ^ Ethnologue (19 Şubat 1999). "Ethnologue" (https://web.archive.org/
web/20130303103433/http://www.ethnologue.com/country/TM).
Ethnologue. 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından (http://www.ethnologu
e.com/country/TM) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2013.
43. ^ MAPPING THE GLOBAL MUSLIM POPULATION (https://web.archi
ve.org/web/20150310075013/http://www.pewforum.org/files/2009/10/
Muslimpopulation.pdf). pewforum.org (Ekim 2009)
44. ^ "MAPPING THE GLOBAL MUSLIM POPULATION : A Report on the
Size and Distribution of the World's Muslim Population" (https://web.ar
chive.org/web/20100328015651/http://pewforum.org/uploadedfiles/To
pics/Demographics/Muslimpopulation.pdf) (PDF). Pweforum.org. Ekim
2009. 28 Mart 2010 tarihinde kaynağından (https://pewforum.org/uplo
adedfiles/Topics/Demographics/Muslimpopulation.pdf) (PDF)
arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2016.
45. ^ Samar, Kamuran (14 Ekim 2018). "Türkmenistan'da bedava gaz,
elektrik ve su dönemi sona eriyor" (https://tr.euronews.com/2018/10/1
4/turkmenistan-da-bedava-gaz-elektrik-ve-su-donemi-sona-eriyor).
Euronews. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (https://we
b.archive.org/web/20201203235753/https://tr.euronews.com/2018/10/
14/turkmenistan-da-bedava-gaz-elektrik-ve-su-donemi-sona-eriyor).
Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
46. ^ a b Editors of eia, Editors of eia. "TURKMENISTAN" (https://www.ei
a.gov/international/analysis/country/TKM). www.eia.goc. U.S. Energy
Information Administration. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından
arşivlendi (https://web.archive.org/web/20200511132900/https://www.
eia.gov/international/analysis/country/TKM). Erişim tarihi: 22 Haziran
2020.
47. ^ "Arşivlenmiş kopya" (https://web.archive.org/web/20161019031740/
http://www.iea.org/statistics/statisticssearch/report/?country=TURKME
NIST&product=electricityandheat&year=2013). 19 Ekim 2016
tarihinde kaynağından (http://www.iea.org/statistics/statisticssearch/re
port/?country=TURKMENIST&product=electricityandheat&year=2013)
arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016.

Dış bağlantılar
Türkmenistan resmî sitesi (http://www.turkmenistan.gov.tm/) 16 Mayıs 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.o
rg/web/20190516203257/http://turkmenistan.gov.tm/).
Turkmen Destanlari (http://aton.ttu.edu/turkishlist.asp)5 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/2
0120105194245/http://aton.ttu.edu/turkishlist.asp).
Türkiye - Türkmenistan ekonomik ticari ve siyasi ilişkileri hakkında her şey (http://www.turkiye-turkmenistan.com/) 3 Kasım 2015 tarihinde
Wayback Machine sitesinde arşivlendi (https://web.archive.org/web/20151103092439/http://www.turkiye-turkmenistan.com/).

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrkmenistan_konular%C4%B1&action=edit) Türkmenistan konuları [Genişlet]

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Asya_%C3%BClkeleri&action=edit) Asya ülkeleri [Genişlet]

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:T%C3%BCrkmenistan%27%C4%B1n_illeri&action=edit) Türkmenistan'ın illeri [Genişlet]

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Ba%C4%9F%C4%B1ms%C4%B1z_Devletler_Toplulu%C4%9Fu&action=edit) [Genişlet]
Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)

İslam İşbirliği Teşkilatı [Genişlet]

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C4%B0slam_%C4%B0%C5%9Fbirli%C4%9Fi_Te%C5%9Fkilat%C4%B1&action=edit)

Ekonomik İşbirliği Teşkilatı [Genişlet]

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Ekonomik_%C4%B0%C5%9Fbirli%C4%9Fi_%C3%96rg%C3%BCt%C3%BC&action=edit)

Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra ortaya çıkan ülkeler

g · t · d (https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:SSCB%27nin_da%C4%9F%C4%B1lmas%C4%B1ndan_sonra_ortaya_%C3%A7%C4%B1kan_%C3%B

BNE: XX453272 (http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX453272) ·

BNF: cb15359153f (https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15359153f) (data) (https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb15359153f) ·
GND: 4061255-7 (https://d-nb.info/gnd/4061255-7) · HDS: 044995 (https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/044995) ·
LCCN: n91129790 (https://id.loc.gov/authorities/names/n91129790) ·
MusicBrainz: 98e38a45-b90e-3575-943e-23e26ce3a69f (https://musicbrainz.org/area/98e38a45-b90e-3575-943e-23e26ce3a69f) ·
Otorite kontrolü NARA: 10045272 (https://catalog.archives.gov/id/10045272) · NDL: 00577553 (https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00577553) ·
NKC: ge131145 (https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge131145&CON_LNG=ENG) ·
NLI: 987007567638905171 (http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007567638905171) ·
RERO: 02-A005474829 (http://data.rero.ch/02-A005474829) · SELIBR: 163806 (https://libris.kb.se/auth/163806) ·
SUDOC: 027367681 (https://www.idref.fr/027367681) · TDVİA: turkmenistan (https://islamansiklopedisi.org.tr/turkmenistan) ·
VIAF: 144179578 (https://viaf.org/viaf/144179578) · WorldCat: lccn-n91129790 (https://www.worldcat.org/identities/lccn-n91129790)

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkmenistan&oldid=29482834" sayfasından alınmıştır

https://tr.wikipedia.org/wiki/Türkmenistan 10/10