Aya Alkhalaf - V4b Literatuur van de middeleeuwen

Literatuurgeschiedenis van de middeleeuwen

HET CHRISTENDOM

Bijbel = Boek waarin staat wat god met de mensen voorheeft.

Genesis = Bijbelboek waarin het verhaal van de eerste mens wordt verteld. Adam en Eva die in het paradijs
leefden, tot ze vruchten van de verboden boom eten, daarom moeten ze het paradijs verlaten.
Messias = Redder. Maria is zwanger van de Messias, Jezus Christus. Hij verrichtte veel wonderen, maar ze werden
door vele niet gewaardeerd.
Wil men in het paradijs komen, moet men leven volgens het voorbeeld van Jezus, in de evangeliën staat
beschreven hoe.
Het dagelijkse leven van een middeleeuwer was gewijd aan het geloof, voor sommige was dat niet genoeg, dus
verkozen ze het kloosterleven.

MIDDELNEDERLANDS

Middelnederlands = Het Nederlands uit de periode van 1200 tot 1500. Het verschilt met het Nederlands dat we
nu gebruiken, maar het heeft ook overeenkomsten. Er was in die tijd geen standaardtaal, maar wel veel
dialecten.
Kenmerken van het Middelnederlands:
·Spelling: Tegenwoordig schrijven we allemaal volgens dezelfde wijze, in de middeleeuwen niet. Daar schreven ze
per regio anders. Een groot verschil tussen nu en vroeger is dat men vroeger veel meer klanken weergaf. De
mensen hadden letters leren kennen van het Latijn. Er werden wel letters toegevoegd.
·Naamwoorden: Naamvallen werden vroeger gebruikt: nominativus, genitivus, dativus, accusativus.
·Werkwoorden: Stonden op andere plekken. Er was een aanvoegende wijs en tegenwoordige deelwoorden.
·Ontkenningen: Stonden voor werkwoord.

EEN PENNENPROEF ALS BEGIN EN HOOFSHEID

‘Hebben olla vogala…’ is het oudst bekende Nederlandse liefdesversje, geschreven rond 1100.
De taal die van ca. 800 tot 1150 gesproken werd heet Oudnederlands. Daar zijn niet veel geschriften bewaard
van gebleven. Veel werd eerst in het Latijn geschreven, veel andere talen waren alleen spreektalen. Daarvoor was
dus alleen de taal in hun hoofd en pas later werd die ook opgeschreven.
Hoofse literatuur is ontstaan door de snelgroeiende welvaart en door de aanraking met andere culturen.

RIDDERLITERATUUR EN VOORBEELDIGE LEVENS

Ridderromans: geschreven voor en over ridders, spannende verhalen over moed, trouw en liefde. Vanaf 1100
werden er veel riddergedichten geschreven in Europa.
De middeleeuwse kerk hield de gelovigen goede voorbeelden voor, bijvoorbeeld dat burgers zich moeten
toevertrouwen aan God.
Middeleeuws mens dacht: aarde: centrum boven: hemel onder: hel
Dat baseerden ze op eigen waarnemingen, klassieke geschriften en eigen kennis
In die tijd stierven al rond 40 jaar, kon komen door: dijkdoorbraken, hongersnoden, stadsbranden en dodelijke
ziekten. Het toneelstuk momento mori: denk eraan je zult sterven, komt uit die tijd.
Veel burgers baden veel om Gods genade te kunnen ontvangen.
HET BOEK ALS BIBLIOTHEEK EN TONEEL IN DE MIDDELEEUWEN

In middeleeuwse handschriften staan verschillende teksten: verzamelhandschriften, een soort minibibliotheek.

De bekendste is geschreven rond 1400: het Comburgse handschrift.
Boeken werden op perkament/papier met de handgeschreven, het was duur. Het waren vooral veel korte
tekstjes.
Het vroegste middeleeuwse toneel is in kerken ontstaan. De abele spelen zijn de vroegste voorbeelden van
ernstig wereldlijk toneel in Europa.
De spellen hadden meer rollen dan spelers, omdat er geen genoeg spelers waren, wel waren er reserves. Er
moesten inkomsten binnen blijven komen. Niet spelen=geen eten.
Het oudste middeleeuwse toneel is geestelijk toneel en sluit aan bij de verhalen die in de kerk werden verteld. Ze
speelden eerst in de kerk, toen was er te veel publiek dus deden ze het op een (kerk)plein.

REDERIJKERIJ EN BOEKDRUKKUNST

Rederijkers hielpen bij de uitbeelding van de scènes die vaak een politieke boodschap hadden: de stad wilde
haar invloed laten zien en benadrukte de goede verhouding met de vorst.
Stadsbesturen zagen het belang in van rederijkers, die een rol konden spelen bij de propaganda voor de eigen
stad.
De boekdrukkunst is rond 1455 uitgevonden door Gutenberg te Mainz. Drukkers ontpopten zich als ondernemers
en opvoeders van het volk.
Blokboeken werden gedrukt waarbij een volledige pagina uit één blok hout werd gesneden, maar dat kostte te
veel tijd. Gutenberg ontdekte hoe je uit losse loden letters een tekst kon zetten. Als je de letters had, kon je snel
een nieuwe pagina maken, en daarna werden de letter hergebruikt, Gutenbergs eerste product was de bijbel.
Een paar van de bekendste teksten uit de begintijd van de boekdrukkunst zijn de Elckerlijc en Mariken van
Nieumeghen .