vasfi gelir @biyolojinotu

B l nmes Gereken TYT AYT B yoloj Kısa Ders Notları

TYT AYT B yoloj ç n b l nmes gereken 100 kısa ders notu S zlerle.

1. Vagus s n r ve aset lkol n kalb n çalışmasını yavaşlatır. Vagus s n r parasempat k

b r s n r olup s nd r m se hızlandırır.

2. Bakter yofaj bakter lerde çoğalan v rüstür. Kısaca bakter v rüsü olarak b l n r. Bu
v rüsün nükle k as d DNA'dır.

3. Enz mler prote n yapılı oldukları ç n genet k b lg ye göre üret l rler.

4. Enz mler genell kle ters n r yan ç ft yönlü çalışırlar ancak s nd r m enz mler tek
yönlü çalışır.

5. İzoton k k ortam arasında karşılıklı madde geç şler devam eder ancak denge
bozulmaz.

6. B l nmes gereken canlıların d ğer ortak özell kler :

- Prote n ve enz m sentez (üret m )
- Nükle k as tlere (DNA ve RNA'ya) sah p olma
- Hücre zarı, s toplazma ve r bozom taşıma
- Akt f taşıma ve pas f taşıma (d füzyon) yapma
- ATP üretme ve tüketme
- Adaptasyon (uyum) sağlama ve mutasyon geç reb lme

7. Hücresel solunumun temel amacı metabol zma ç n gerekl enerj y sağlamaktır.

8. Canlıların ortak özell ğ olan solunum olayında norgan k maddeler enerj ver c
olarak kullanılmazlar. Öte yandan kemosentez olayında norgan k maddeler
oks tlenerek enerj ver c olarak kullanılab l r.

9. B r b tk fotosentez yaparken aynı anda solunum da yapar.

10. Her mayoz bölünmede kross ng over gerçekleşmez, gerçekleşme zorunluluğu

yoktur.

11. Anne Rh negat f, baba Rh poz t f ve çocuk Rh poz t f olduğu durumlarda kan
uyuşmazlığı (Er troblastos s fetal s) meydana gel r.

12. İnterferon vücudun v rüslere karşı ürett ğ savunma prote n d r. Feromon se türün
b reyler arasında sosyal l şk ler düzenleyen hormondur.

13. Prot sta alem nde bulunan canlılar, ökaryot hücre yapısına sah pt r.

14. B tk ler sah p oldukları mer stem doku sayes nde sürekl büyüme göster rler.

vasfi gelir @biyolojinotu

 vasfi gelir @biyolojinotu
15. Mantarlar. klorof l taşımayıp fotosentez yapmazlar. Dolayısıyla heterotrof
canlılardır.

16. Kloroplast ve m tokondr n n kend ler ne a t r bozomları olduğu ç n prote n sentez

yapab l rler.

17. Gl kol z canlılarda meydana gelen ortak b r olay olup hücren n s toplazmasında
gerçekleş r.

18. S nd r m (h drol z) olayında ATP kullanılmaz. Bu olayda vücut ısısı yan ısı enerj s
kullanılır.

19. T m n ve deoks r boz DNA'da, uras l ve r boz se RNA'da bulunur.

20. tRNA ve rRNA'da h drojen bağları bulunurken mRNA'da h drojen bağları

bulunmaz.

21. H pof z n arka lobundan kana salgılanan oks tos n ve vasopress n (ADH)
hormonlarının asıl üret m yer h potalamustur. H potalamus tarafından üret len bu
hormonlar, ht yaç duyulan kadar h pof z n arka lobunda depolanır.

22. M de, nce bağırsak, plasenta, karac ğer, böbrekler, yumurtalıklar, test sler ve s n r
hücreler de hormon üreten yapılardır.

23. Kort zol hormonu prote n ve yağların gl koza dönüşümünü sağlayarak kan şeker n
yükselt r. Glukagon ve adrenal n de kan şeker n yükselten d ğer hormonlardır.

24. ADH (vasopress n), aldosteron, adrenal n, noradrenal n ve t roks n hormonları kan
basıncını yükselt r.

25. Kornea, göz merceğ , ep derm s (üst der ), kıkırdak doku ve ep tel doku kan damarı
taşımaz.

26. kalın bağırsakta k myasal s nd r m olmaz. Ayrıca nce bağırsakta bulunan v lluslar
kalın bağırsakta bulunmaz.

27. Solunum gazları olan oks jen ve karbond oks d n hücre zarından geç ş d füzyonla
olur. Bundan dolayı bu gazların taşınmasında ATP kullanılmaz.

28. Olgun alyuvarlar, m tokondr ler n kaybett ğ ç n oks jenl solunum yapamaz.
İht yaç duydukları ATP'y gl kol z ve lakt k as t fermantasyonu yaparak elde ederler.

29. Endospor b r üreme şekl değ ld r. Bazı bakter ler n olumsuz çevre şartlarından
korunmak ç n gerçekleşt rd kler b r yapıdır.

30. Bakter lerdek hücre duvarı, prote n ve karbonh drattan oluşup pept dogl kan sm n
alır. Bazı bakter lerde hücre duvarının üstünde genell kle pol sakkar t

vasfi gelir @biyolojinotu

 vasfi gelir @biyolojinotu
yapılı kapsül bulunur. Kapsül, bakter y konağın savunma s stem nden korur. Kapsüllü
bakter ler patojen k (hastalık yapıcı) özell kted r.

31. Açık tohumlu b tk lerde ovaryum bulunmaz. Dolayısıyla meyve oluşumu da

görülmez.

32. Vücutta bulunan kılcal damarları çoğu atardamar le toplardamar arasında

bulunurken, glomerulus kılcalları se k atardamar arasında bulunur.

33. DNA ve RNA'da am no as t veya prote n bulunmaz.

34. L zozom organel s nd r m enz m üretmez. Sadece bu enz mler çer r. Enz m
üret m r bozomda gerçekleş r. Hücre ç s nd r m l zozomda değ l, s nd r m kofulunda
meydana gel r.

35. B l nen kemosentet k canlıların tümü prokaryottur. Klorof l çermez. Işığa ht yaç
duymazlar.

36. Hayvansal hücren n ç nde n şasta bulunmaz. Ancak hayvanın s nd r m boşluğunda

bulunab l r.

37. As t ve bazların tümü norgan k değ ld r.

38.As tl k arttığında pH düşer.

39. Üreme canlının kend yaşamı ç n zorunlu değ ld r.

40. R bozomun küöük ve büyük alt b r mler çek rdekte üret l r. Çek rdek dışına çıkıp
prote n sentez nde b r araya gelerek r bozomu oluşturur.

41. Bütün canlılarda ortak genler, enz mler ve metabol k olaylar bulunur. Örneğ n
gl kol z olayı, bu olayda görev alan enz mler ve bu enz mler n üret m ne ş fre veren
genler tüm canlılarda ortaktır.

42. Hücre çeper veya kontrakt l koful taşıyan hücreler hemol z olmaz.

43. Kasılma b r m olan sarkomerde: A bandı, akt n le m yoz n boyu ve kasın hacm
kasılma veya gevşemede değ şmez.

44. Glomerulus kılcalları k atardamar arasında bulunup kan basıncı yüksek ve

sab tt r. D ğer kılcalarda kan basıncı g derek azalır.

45. Glomerulus kılcallarından bowman kapsülüne doğru tek yönlü madde çıkışı vardır.

46. Glomerulus kılcallar ç ft katlı ep tel dokudan oluşurken d ğer kılcallar tek katlı
ep telden meydana gel r.

vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu

 vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu
47. Prokaryot b r hücrede endos toz veya ekzos toz olayları görülmez. Çünkü bu
olaylarda koful görev yapar ve prokaryot hücrelerde de koful g b zarlı organeller
bulunmaz. Saprof t bakter ler, s nd r m enz mler n hücre zarındak salgılama s stem le
dışarı atarlar.

48. ATP, DNA ve RNA'nın yapısında karbonh drat bulunur ancak prote n ve yağ
bulunmaz.

49. Lenf s stem nde atardamar yoktur. Kılcal ve toplardamar bulunur.

50. Ayrıştırıcılar hücre dışına s nd r m enz m salgılayarak çeş tl organ k atıkları

parçalayıp beslenen canlılardır. Bazı bakter , mantarlar ve cıvık mantarlar ayrıştırıcı
özell kted r.

51. Yapısında azot bulunan organ k maddeler: Prote nler, ATP, RNA, DNA, v tam nler
ve k t n.

52. B tk ler azotu amonyum ve n trat şekl nde alarak kullanır. Azot gazını, n tr t ve
amonyağı doğrudan kullanamazlar.

53. Topraktak azot m ktarını: N tr f kasyon bakter ler , saprof t bakter ler, yıldırımlar,
s yanobakter ler ve Rh zob um bakter ler arttırırken, den tr f kasyon bakter ler se
azaltır.

54. Hücre bölünmes sırasında ğ pl kler n n oluşumunda; hayvan hücres nde

sentrozom, b tk hücres nde se s toplazm k prote nler görev alır.

55. M toz bölünmen n anafaz evres nde kromozom sayısı k katına çıkar. Çünkü bu
evrede b rb r nden ayrılan kardeş kromat tler artık b rer kromozom olarak
değerlend r l r.

56. Anafaz evres nde kardeş kromat tler n b rb r nden ayrılması olayına sentromer
bölünmes den r.

57. Hücre DNA'sının herhang b r nedenden dolayı hasar görmes sonucunda,

meydana gelen kontrolsüz hücre bölünmes ne kanser den r.

58. Kanserleşm ş hücrelerden oluşan k tleye tümör den r. İy huylu ve kötü huylu tümör
olmak üzere k çeş t tümör bulunur. İy huylu tümör, bulunduğu yerde büyür ve d ğer
vücut dokularına yayılmaz. Kötü huylu tümör hücreler se kan ve lenf yolu le
vücudun d ğer doku ve organlarına yayılır. Kanserl hücreler n bu şek lde sıçrama
yaparak
vücudun d ğer dokularında kanserleşme oluşturmasına metastaz den r.

59. Mayoz hücre bölünmes n n anafaz 1 evres nde, homolog kromozomların ğ pl kler
tarafından rastgele zıt kutuplara çek lmes genet k çeş tl l ğ arttıran b r olaydır.

vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu

 vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu
60. Bakter ve arkeler prokaryot hücre yapısına sah p tek hücrel canlılardır. Dolayısıyla
prokaryotların tamamı tek hücrel d r.

61. Kem kler n dış yüzey nde bulunan per ost s ml kem k zarı, tüm kem k çeş tler nde
bulunur.

62. Per ost, kem ğ n beslenme, onarım ve en ne büyümes nde görev alır. Ayrıca
kem kler koruyup besler.

63. Hem kasılma hem de gevşemede ATP kullanımı söz konusudur.

64. Kalın bağırsakta b z mle b rl kte mutual st yaşayan bazı bakter ler K ve B
v tam nler n üret rler.

65. S n r hücres olan nöronlarda uyartının ( mpulsun) let m yönü dentr tten aksona
doğrudur.

66. Uyarı ş ddet n n artması oluşan mpuls sayısını arttırır ancak b r nörondak mpuls
let m hızını değ şt rmez.

67. B r b tk ye; turgor basıncı, selüloz çeper, ks lem - floem, kollenk ma ve sklerenk ma
destekl k sağlar.

68. S nd r m enz mler n n prote n kısmı l zozomda değ l r bozomda üret l r.

69. Molekül, b rden çok atomun b r arada bulunması sonucu oluşan madded r. İk
çeş d vardır. Element molekülü ve b leş k molekülü. Molekül ç n atomların aynı veya
farklı olması öneml değ ld r.

70. Element, aynı türden b rden fazla atomun b r araya gelerek oluşturduğu
madded r. B leş k se farklı türden b rden fazla atomun b r araya gelerek oluşturduğu
madded r.

71. Bakter ve arkeler n dışında kalan d ğer tek ve çok hücrel canlılar ökaryot hücre
yapısına sah pt r. Tek hücrel canlıların tamamı prokaryot değ ld r.

72. Kemosentez olayını bazı bakter ve arkeler yapar. Bu k canlı grubu prokaryot
olduğuna göre kemosentez sadece prokaryot hücre yapısına sah p bazı canlıalr
yapar.

73. Solunum olayı b r yıkım olayıdır ancak h drol z değ ld r. Fotosentez olayı b r yapım
olayıdır ancak deh drasyon değ ld r.

74. X kromozomu üzer nde taşınan çek n k b r özell k: Annede varsa erkek çocuklarda
kes n olmalı, kız çocukta varsa babada kes n olmalıdır.

75. Kaza durumlarında sağlık ek b n n kazazeden n gözüne ışık tutmasının neden , göz

vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu

 vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu
bebekler n n küçülüp küçülmed ğ n tesp t etmekt r. Yan orta beyn n hasar görüp
görmed ğ n anlamaktır.

76. Sıcaklık bell b r değere kadar yükselt ld ğ nde mpuls let m hızını olumlu etk ler.

77. Çeperl b r hücrede endos toz (fagos toz ve p nos toz) görülmez. Ancak ekzos toz
olayı görüleb l r.

78. Azotlu boşaltım ürünü olan amonyak en zeh rl s d r. En az zeh rl olan azotlu
boşaltım ürünü ür k as tt r. Zeh rl l k dereces ne göre: Amonyak > Üre > Ür k as t.

79. A, D, E ve K v tam nler n n fazlası vücutta depo ed l rken B ve C v tam nler se

vücutta depolanamayıp fazlası drarla dışarı atılır.

80. Hücre ç s nd r mde görev alan L zozom, s nd r m esnasında suyun azalmasına

neden olur. Hücrede suyun azalması le yoğunluk artar.

81. Kromozom sayısının çokluğu veya azlığı canlının gel şm şl ğ hakkında b lg

vermez. Genler n n tel ğ ve sayısı canlının gel şm şl ğ n bel rler.

82. İğ pl kler kromozomun sentromer bölges nde bulunan k netokor prote nlere
bağlanır.

83. Eşeys z üreme le oluşan canlılar (mutasyonlar har ç) b rb r n n aynısı olup genet k
çeş tl l k göstermezler.

84. Ökaryot canlılarda fotosentez, tepk me merkez ndek klorof l n ışığı soğurması le
değ l, anten kompleks n oluşturan yardımcı p gmentler n ışığı soğurması (emmes ) le
başlar.

85. Fotosentez temelde b r yapım olayıdır. Kalv n döngüsünde organ k bes n üret ld ğ
ç n genel olarak anabol k b r olaydır.

86. Fotosentez, ışık varlığında gerçekleşt ğ ç n canlılar tarafından sürekl meydana

get r len b r olay değ ld r.

87. R bozom organel tüm canlılarda bulunur ancak tüm canlı hücrelerde bulunmaz.
(Örneğ n olgun alyuvar hücres )

88. K t n b r pol sakkar tt r. Yapı taşları gl koz olup azot çer r.

89. Zamanla l zozomun etk nl ğ nde meydana gelen azalma s nd r m kofulundak artık
maddeler n s nd r lmeden b r kmes ne ve l pofuks n den len p gment n (renk
maddes n n) oluşmasına neden olur. Bu durum nsanlarda yaşlanmayla b rl kte ellerde
kahvereng lekeler n oluşmasına neden olur.

90. Uzun kem klerde bulunan ve kem kler n boyca uzamasını sağlayan yapı ep f z

vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu

 vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu
plağıdır. Per ost se kem kler n en ne büyümes n sağlar.

91. İnsanın olgun alyuvar hücreler nde (er tros tlerde) r bozom organel bulunmaz.
Ayrıca çek rdek ve m tokondr g b b rçok organeller de yoktur. Neden m ? Canlılarda
yaşamsal b r olay olan solunum gazlarını taşıyan bu hücreler, tam kapas te ve az hata
le çalışab lmeler ç n bu şek lde özelleş rler. Ayrıca bu hücreler bölünmez.

92. Çeş tl nedenlerden dolayı gen n şley ş nde meydana gelen değ şmeler sonucunda
ortaya çıkan mod f kasyonlar kalıtsal değ ld r. Öte yandan gen n yapısında değ şme
meydana get ren mutasyonlar kalıtsal olab l r.

93. Eşeys z üremede genelde genet k çeş tl l k görülmed ğ ç n bu olayla oluşan

canlıların değ şen çevre şartlarına uyum yetenekler de az olur.

94.M tot k faz; çek rdek bölünmes olan karyok nez ve s toplazma bölünmes olan
s tok nezden oluşur. Önce karyok nez sonra s tok nez gerçekleş r.

95. Den z ürünler nde bol m ktarda bulunup DNA, RNA ve ATP'n n yapısına katılan
m neral fosfordur (P).

96. İnsanlar tarafından s nd r lemeyen ve bazı otçul memel ler n bağırsaklarında

bulunan bakter lerce s nd r leb len pol sakkar t selülozdur. Selüloz, nsanlar tarafından
s nd r lmez ancak selülozlu bes nler n tüket m s nd r m s stem ç n öneml d r. Bağırsak
hücreler n n mukus salgısını arttırdığı ç n bağırsak çalışmasını hızlandırır.

97. Hücre döngüsünün lk evres nterfaz, m tozun se lk evres profazdır.

98. DNA üzer nde bulunan ve b r prote n veya RNA kodlayan nükleot t
d z s ne genden r.

99. Yağ as tler de tıpkı am no as tler g b b rb r nden farklı olab l r.

100. B r türün b reyler arasında görülen çeş tl l ğe varyasyon den r.

vasfi gelir biyoloji @biyolojinotu