TURİZM TALEBİ

Turizm talebi yeterli satın alma gücüne ve boş zamana sahip belirli bir zaman diliminde belirli bir hedef
doğrultusunda turizm mal ve hizmetlerinden faydalanan ya da yararlanmak isteyen kişi ya da kişiler topluluğudur.
Talebe ilişkin yapılan tanımlar yazarların kişisel görüşlerine bağlı olarak farklılıklar
göstermektedir.
Ekonomistlere göre talep; “belirli bir dönem içerisinde kişilerin belirli bir fiyata almaya gönüllü
oldukları mal ve hizmet miktarıdır”.
Buna karşıt bir görüş olarak, psikoloji uzmanları talebi: motivasyon ve davranış bilimlerine dayanarak
tanımlamaktadırlar.
Öte yandan coğrafyacılar ise turizm talebini: “Sürekli işlerinin ve konutlarının bulunduğu yerden uzak
mekânlardaki turistik olanakları ve hizmetleri kullanmak isteyen, seyahat etmekte olan ve/veya seyahat
etme eğiliminde olan kişi sayısıdır” şeklinde tanımlamaktadırlar.
Turizm talebi ile ilgili diğer önemli bir konu da, seyahat için insanların harekete geçmesi ya da
güdülenmesidir (motivasyon). Turizmde, tüketicileri seyahat için harekete geçiren değişik
motivasyonlar bulunmaktadır. Bunlar psikolojik olabileceği gibi, sosyolojik de olabilir.
Seyahat konusundaki başlıca motivasyonları aşağıdaki şekilde sıralamak mümkündür;
• Dinlenme,
• Fiziksel ve duygusal olarak kendini yenileme,
• Her zaman yaşadığı çevreden kısa bir süre için uzaklaşma,
• Tarihi ve kültürel bölgeleri ziyaret etme,
• Doğaya daha yakın olma,
• Eğlence,
• Farklı insanlar ile tanışma,
• Macera arama,
• Spor
İnsanları seyahate yönelten dürtüler ya da motivler (güdüler) konusunda çok değişik nedenler vardır.
Turistlerin seyahate çıkma nedenleri de birbirine göre çok farklı olabilir.
Örneğin, başka bir kültürü öğrenme, akraba ya da arkadaş ziyareti, tatil geçirme isteği gibi.
 Turizm Talebinin Unsurları
Turizme yönelik toplam talebi oluşturan 3 temel unsurdan söz edilebilir.
Efektif ya da gerçek talep: Turizmde aktif olarak yer alan ya da seyahat etmekte olan gerçek kişi
sayısıdır. Yani bir turizm bölgesine giderek turizm faaliyetlerine doğrudan katılan kişilerdir.
Satın alma isteği ile birlikte satın alma gücü, yani parasal olanaklar da kullanılarak seyahat ürünlerinden
yararlanan gurupları ifade eder.
Koşullarında değişiklik olduğu takdirde gelecekte seyahat edecek olan kişileri açıklayan potansiyel
taleptir. Örneğin, bireylerin satın alma güçlerinde artış olabilir ya da uygun bir tatil paketi kendilerine
sunulmuş olabilir. Bu kişiler her zaman için efektif talep olma şansına sahiptirler.
Kısacası, seyahat etmeleri için uyarılmış ancak, gerek zaman ve gerekse parasal kısıtlamalar
nedeniyle bu isteğini gerçekleştiremeyen kişilerdir.
Ertelenmiş talep, arz kaynaklarında meydana gelen herhangi bir nedenle ertelenen taleptir. Örneğin, gidilmek istenen
destinasyonda konaklama olanakları yokluğu ya da azlığı, olumsuz hava koşulları ya da terörizm ihtimali söz konusu
olabilir.
Uyarıldığında seyahat edebilen ancak, sunulan olanaklar ve faaliyetler hakkında yeterli bilgiye sahip olmayan
talep de denilebilir.
Oluşmamış talep: Seyahat etmek istemeyen ya da seyahat edemeyen kişilerin oluşturduğu ve talebin olmadığı
kategoridir.
Gerekli bütün koşullara sahip ancak, seyahat etme alışkanlığına sahip olmayan kitleler uyarılarak önce potansiyel daha
sonra da aktif turizm talebi haline dönüştürülebilir.
 Turizm Talebinin Özellikleri

Turizm talebi, diğer mal ve hizmetlere yönelik talebe göre birtakım farklılıklar ve değişik özellikler
gösterir.
Turizm talebi bağımsız bir taleptir: İnsanları seyahate yönelten çeşitli nedenler vardır. Bu nedenler,
insanların farklı yerler görme isteği yada kişisel etkiler altında kalmasının bir sonucudur.
• Turizm talebi çok yönlüdür ve karmaşık bir özelliğe sahiptir: Fiziksel bir rahatlığa,
psikolojik bir mutluluğa ulaşmak için seyahat edenler ile ticari amaçlı seyahat eden insanlar
arasında bir farklılık olduğu gibi konaklamanın gerçekleştiği bölgedeki gıda, eğlence, diğer
mal ve hizmetler gibi değişik gereksinimlerin baskısı ve yoğunluğuna göre de farklılıklar
bulunmaktadır.
Aşırı esnektir: Turizm talebinin ikame olanaklarının fazla olması, turistik tüketimdeki
tercihlere ekonomik, sosyal, politik ve mali nitelikteki unsurların etki etmesi turizm talebine
aşırı esnek bir özellik kazandırır.
Turizm ürünleri arasında aşırı rekabet söz konusudur: Turistik tüketime konu olan mal
ve hizmetler arasında da aşırı bir rekabet vardır. Bu rekabet kişisel tercihlere bağlı olarak
ortaya çıkar.
Lüks ve kültürel mallarla rekabet halindedir: Turizm talebi ekonomideki lüks ve kültürel
nitelikteki diğer mal ve hizmetlerle rekabet halindedir.
Mevsimlik özellik taşır: Turistik hareketler belirli mevsimlerde yoğunlaştığı için turizm talebi
de mevsimlik bir özellik taşır.
Ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre değişiklik gösterir: Turizm talebi ziyaret edilecek
ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklılık göstermektedir.
 Turizm Talebini Etkileyen Unsurlar
Ekonomik Unsurlar
➢Fiyat Düzeyi
➢Gelir Düzeyi
➢Ekonomik Uzaklık
Toplumsal Unsurlar
➢Eğitim Düzeyi
➢Meslek
➢Aile Yapısı
➢Dil Güçlükleri
Psikolojik Unsurlar
Kişilik Yapısı ve Motivasyon
Kültürel Uzaklık
Moda, Zevk ve Alışkanlık
Snobizm
Diğer Unsurlar
Reklam ve Tanıtım
Boş Zaman
Turizm Bilinci
Fiyat Düzeyi: Bir mal ya da hizmetin talebini ilk başta etkileyecek olan unsurun, o mal veya
hizmetin fiyatı olması, talep yasasının normal sonucudur.
Bir başka mal fiyatındaki değişiklik turizm talebinde artışa neden olabilir. Ayrıca turizm ikame
olanaklarının artması fiyatların düşmesine bu d turizm talebinin artışına neden olur.
Gelir Düzeyi: Kişisel gelir düzeyindeki artış turizme olan talebi artırmaktadır. Turizm, gelir
düştüğünde vazgeçilebilecek ilk harcamalardan birisi olduğu gibi, aynı zamanda gelir artığında
turizme yönelik talebin de artacağı beklenmektedir.
Ekonomik Uzaklık: İki bölge arasındaki ulaştırma için gerekli zaman miktarını ve ulaştırma
maliyetini kapsamaktadır. Turizm gelişmeye başladığında ekonomik uzaklık talebin bölge
seçiminde önemli bir faktörken teknolojinin gelişmesiyle birlikte bu faktörün pek de önemi
kalmamıştır.
Eğitim Düzeyi: Eğitim düzeyi yüksek kesimin düşük kesime oranla daha fazla seyahat etme
alışkanlığına sahip olduğu söylenmektedir. Eğitim düzeyi yükseldikçe daha fazla gelir ve toplumsal
statü sağlayan mesleklerde çalışma olasılığı artan bireylerin beklentileri de artmaktadır.
Eğitim seviyesi düşük olanlar nasıl seyahat etmeye yönlendirilir?
Meslek: Gelişmiş ülkelerde eğitim, meslek ve gelir düzeyi arasında doğrusal bir ilişki
kurulmaktadır. Bir kimsenin eğitim düzeyi yüksek ise, elde edeceği meslek ve gelir düzeyinin
de buna paralel olarak artacağı varsayılmaktadır.
Aile Yapısı: Bekar ve genç evli çiftler daha sık seyahat etme olasılığına sahip olabilirken, çocuklu
aileler seyahate katılmada önemli sorunlarla karşılaşmaktadır. Diğer bir yandan ataerkil aile yapısı
sahip ailelerde çocuk, belirli bir yaşa ve gelir düzeyine ulaştığında anne babasına bakmakla
yükümlü olmaktadır. Bu ise, aile fertlerinin gerek ekonomik ve gerekse boş zaman sorunları
nedeniyle seyahatlerini etkilemektedir.
Dil Güçlükleri: Bir ülkede yabancı dil bakımından yetersizlik birçok kimsenin, yeterli boş zamana
sahip olsalar bile, yabancı ülkeleri ziyaret etmelerinde caydırıcı bir etkendir. Bu nedenle, dil
açısından birbirine yakın olan ülkeler arasında turizm hareketleri daha yoğundur.
Kişilik Yapısı ve Motivasyon: Kişilik yapısı içe dönük ve dışadönük olmak üzere ikiye gruba ayrılmaktadır.
İçedönük turist tiplerinin daha çok düşük gelir grubuna ait oldukları, pasif olarak turizm hareketlerine
katıldıkları ve daha çok organize turları tercih ettikleri belirlemiştir.
Dışadönük turist tiplerinin ise, daha çok yüksek gelir grubuna ait oldukları, bireysel seyahat eğilimli oldukları
ve hareket ve değişim gerektiren seyahat biçimlerini tercih ettikleri ortaya çıkmaktadır.
Kültürel Uzaklık: Kültürel uzaklık, turist gönderen bölge ile turist kabul eden bölge arasındaki
kültürel farklılıkları içermektedir. Yeni turist tipi, kendisine kültürel açıdan yakın olan bölgeleri
tercih etmemektedir. Bu nedenle, bir bölge kültürel açıdan ne kadar büyük farka sahip ise
dışadönük turistler için o denli teşvik edicidir.
Moda, Zevk ve Alışkanlıklar: Turistlerin zevk ve alışkanlıklarındaki değişiklikler turizme olan
talebi de etkiler. Fiyat ve gelirle ilgili olmayan bazı nedenler için, modadaki değişikler gibi,
turistlerin daha önceki tercih ettiği turizm türünü bırakıp yenisine odaklanması, turizmin bu türüne
olan talebi artırır.
Her sene Bodruma gitmek.
Snobizm: Kişinin kendisini başkasının yerine koyması, başkalarının yaptığını yapması ya da onlar gibi
yaşaması anlamına gelmektedir. Sanatçıların yazın Bodrum’a kışın Uludağ’a gittiğini gören insanların bu
bölgeleri tercih etmesi.
Reklam ve Tanıtım: Reklam ve tanıtım faaliyetlerinin turizm talebi üzerindeki en önemli etkisi bir
bölge ya da ülke hakkında tüketiciye bilgi vermesidir. Bu unsurun mevcut turizm talebini artırmaya
yönelik etkisi olabileceği gibi, potansiyel turizm talebini de harekete geçirme gücü vardır.
Boş Zaman: Günümüzde iş dışı boş zaman olarak da adlandırılan boş zaman, turizm talebine etkide
bulunan en önemli faktörlerden birisi durumuna gelmiştir. Artık günümüz insanı, günde en fazla sekiz
saat çalışmakta, haftada bir iki gün tatil kullanmakta ve ortalama 30 günlük yıllık izin hakkına sahiptir.
Tüm bu tatiller insan için boş zamandır.
Turizm Bilinci: Bir toplumda turizm bilincinin yerleştirilebilmesi için öncelikle turizm hareketine
katılan turistler ile katılmak isteyen potansiyel turistler ve turist kabul eden bölge halkının turizmin
önemini kavramış olmaları gerekmektedir.
 Turizmde Talep Esnekliği
Bir mal ya da hizmetin talebini ilk olarak etkileyecek olan faktörün o mal ya da hizmetin kendi fiyatı
olması mikro ekonomideki “talep kanununun” doğal sonucudur.
Diğer mal ve hizmetlerde olduğu gibi, genel talep kanununa uygun olarak, turistik mal ve hizmetlerin
fiyatları ile turizm talebi arasındaki ilişki de ters yönlüdür.
İki değişken arasında negatif bir ilişki söz konusudur ve artan fiyatlar düşük talebe, azalan fiyatlar ise talep
artışına neden olur.
Fiyat değişmelerinin turizm talebi üzerindeki etkileri, gelirdeki değişmelerin etkilerine göre çok daha
karmaşıktır.
• Her ne kadar bir tatil paketinin ürün elemanları birbirinin tamamlayıcısı niteliğinde olsa da bu elemanlar
eğer turist harcamalarının bakımından bir diğerinin alternatifi ise fiyatlar bakımından birbirinin ikamesi
etkisi ortaya çıkar. Örneğin, yüksek maliyetli uzun seyahatler hava yolu talebini azaltıp, daha yakın
mesafelerde uzun süreli konaklamalara yönlendirir.
• Önemli tatil bölgeleri için yalnızca bölgedeki fiyatlar değil, aynı zamanda turist gönderen ülke ile diğer
destinasyonlardaki karşılaştırmalı (nispi) fiyatlar da talep için önemlidir.
 Turizm İşletmeleri

Ulaştırma İşletmeleri
➢Demiryolları: Güvenli ve ucuzluk (Türkiye % 3,5)
➢Denizyolları: Gelişmişlik göstergesi
➢Karayolları: Havayollarından sonra en çok tercih edilen (Türkiye % 96)
➢Havayolları: Kitle turizminin başladığı 1950’lilerden buna yana önem kazanmıştır.
KONAKLAMA İŞLETMELERİ
➢Kaplıca Kür otelleri
Şifalı suların bulunduğu yerlerde, sağlık turizmi için yapılmış tedavi ve dinlenmenin bir arada
yapıldığı tesislerdir.
➢Sayfiye otelleri
Bu işletmeler genellikle deniz, dağ kaplıca, göl, yayla gibi turistik çekicilik yakınında kurulur. Tatil,
sağlık, eğlence ve dinlenme amacı ile turizme katılanlara hizmet sunan işletmelerdir.
➢Kongre amaçlı oteller
Kongre, seminer, kurs, çalışma grupları, komisyon toplantıları, sempozyum ve konferans gibi
toplantı hizmetlerini sunan işletmelerdir. Bu işletmelerde oda sayısının 250 ile 2000 arasında olması
arzu edilir.
➢Dağ ve spor amaçlı oteller
Özellikler kış sporları yapmak amacıyla seyahat eden kişilere hizmet veren işletmelerdir.
 Faaliyet Süresi Bakımından Otel İşletmeleri

▪Faaliyet süresi bakımından otel işletmelerinin sınıflandırılması, işletmenin hizmet verdiği süre
esas alınarak gruplandırma yapılmaktadır.
▪Bu sınıflandırmada ‘‘devamlı’’ ve ‘‘mevsimlik’’ faaliyet gösteren otel işletmeleri yer almaktadır.
Bulundukları Yere Göre Otel İşletmeleri
Bu sınıflandırma ise, otel işletmelerinin ulaştırma araçları ile bağlantılarını ve onlara olan
yakınlığını göz önünde bulundurmaktadır.
➢Havaalanı Otelleri
➢İstasyon Otelleri
➢Kent Merkezindeki Oteller
➢Liman Otelleri
 Büyüklük Bakımından Otel İşletmeleri

Küçük Ölçekli İşletmeler (100 ve daha az oda sayısı)

Orta Ölçekli İşletmeler (100 ile 300 oda arası)
Büyük Ölçekli İşletmeler (300 ile 600 oda arası)
Çok Büyük Ölçekli İşletmeler (600 ve daha fazla oda)
Mülkiyet Durumuna Göre Otel İşletmeleri
➢Şahıs Otelleri
➢Şirket Otelleri
➢Kamu Otelleri
➢Dernek Otelleri
➢Vakıf Otelleri
➢Sendika Otelleri
Sunulan Hizmet Çeşidine Göre Otel İşletmeleri
Sadece Oda
Eğlence
Sağlık
Spor
Kongre
Uygulanan Fiyat Düzeyine Göre Otel İşletmeleri
Ucuz
Orta Gelir Grubuna Hitap Eden
Lüks
 Hukuki Özellikleri Bakımından Otel İşletmeleri

Türkiye de hukuki statüleri bakımından otel işletmeleri iki şekilde ele alınmaktadır.
Yerel yönetimler tarafından açılış izni verilen ve denetlenen otellere ‘‘ Belediye Belgeli Oteller ’’
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından açılış izni verilen ve denetlenen otellere ise ‘‘Turizm İşletme
Belgeli Oteller’’ adı verilmektedir.
 Diğer Konaklama İşletmeleri

➢Motel
Yerleşim yerleri dışında karayolları ve yakın çevrelerinde inşa edilen, motorlu araçlarıyla
seyahat edenlerin konaklama, yeme-içme ve araçlarının park ihtiyaçlarını karşılayan en az 10
odalı konaklama tesisleridir.
 Kamping
Karayolları güzergahları ve yakın çevrelerinde, kent girişlerinde deniz, göl, dağ gibi doğal
güzelliklerin yakınında kurulan genellikle turistlerin kendi imkanlarıyla geceleme, eğlence, yeme-
içme ve spor ihtiyaçlarını karşılayan, yönetmeliğe göre en az 10 ünitelik tesislerdir.
➢Tatil Köyü
Yaygın yerleşim düzenindeki en fazla iki katlı yapılardan oluşan, Turizm Yatırım ve İşletmeleri Nitelikler
Yönetmeliğine göre en az 80 odalı konaklama tesisleridir. Eğimli arazi yapılarında eğimden kazılmış bir
üçüncü kat yapılabilir.
➢Pansiyon
Konaklama tesisi olarak planlanıp inşa edilen, yönetimi basit, müşterilerin kendi yemeklerini hazırlayabilme
imkanı sunan ve yönetmeliğe göre en az 5 odalı tesislerdir.
 Apart Otel
Bağımsız apartman yada villa tipinde inşa edilen, müşterilerin kendi yeme ve içme ihtiyacını
karşılayabilmesi için gerekli teçhizat ile donatılan ve otel olarak işletilen konaklama tesisleridir.
Yönetmeliğe göre en az 10 odalı yada en az 10 üniteden oluşacak şekilde bir tesis bünyesinde bulunma
zorunluluğu olmadan müstakil apart otel olarak düzenlenebilmektedir.
 Hostel
Gençlik turizmine cevap verebilen, yönetmeliğe göre en az 10 odalı konaklama ve yeme-içme
hizmeti veren veya müşterinin kendi yemeğini hazırlayabilme imkanını sunan işletmelerdir.
Termal Turizm Tesisi
Mineralize termal sular ve çamur gibi maddeler veya mekanik ve elektrikli araçlarla masaj ve beden
eğitimi gibi yöntemlerle insan sağlığını koruma ve tedavi amacı taşıyan uygulamalardan biri ve ya bir
kaçının hekim gözetiminde sunulduğu işletmelerdir.
 Kırsal Turizm Tesisleri
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sınırları belirlenen kırsal alanlarda geliştirilmeleri
planlanan köy ve çiftlik evleri veya hali hazırda ki yapılarının iyileştirilerek turizme
kazandırılan bu tür mekanlarda toplu veya müstakil olarak hizmet veren ve yönetmeliğe göre
en az 5 odalı yapılardır.
➢ Bu tesislerde eko-sistem ve doğal hayatın korunması ve geliştirilmesine yönelik
kullanımlara yer verilir.
➢ Yöresel yiyecek, el sanatları gibi folklorik değerlerin üretimi ve tanıtımına özen gösterilir.
 Golf Tesisi
Golf sporunun uluslararası normlarına uygun alanlarda, golf sporuna yönelik parkur, ısınma ve pratik
yapmak alanıyla birlikte, kulüp binası ve bu aktiviteyi destekleyici diğer bölümlerden oluşan
tesislerdir.
Dağ Evi, Spor ve Avcılık Tesisi
Bu tesisiler amacına uygun yerlerde yapılmalı ve yönetmeliğe göre en az 10 odaya sahip olmaları
gerekmektedir.
 Yüzer Tesisler
Türk kara sularında veya limanlarında turizm amaçlı olarak konaklama, yeme-içme veya
eğlence hizmeti verebilecek nitelikteki kendiliğinden hareket etme kabiliyetine sahip
deniz araçlarıdır.