Dr.

Öğretim Üyesi Emine Yağmur Zorbozan

Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri A.B.D.
Kişilik bozukluğu düşündüren davranış ve özelliklere

▪ Ani öfke patlamaları

▪ Zor arkadaşlık edinmeye neden olan endişe
▪ Dikkat çekme ihtiyacı
▪ Aldatılmışlık ve kendisinden faydalanılmışlık hissi
▪ Davranışları ve hisleri için dünyayı suçlamak
örnek gösterilebilir.
▪ Her bireyin kişiliğinde bazı zorlayıcı yönler bulunabilir, kişilik bozukluğu bir
hastalıktır ve hastalıktan söz etmek için belli başlı kriterler gerekir.
▪ A. Kişinin içinde yaşadığı kültürün beklentilerinden belirgin olarak sapan, bir içsel
yaşantı ve davranış örüntüsüdür.
Bu örüntü en az iki maddede kendini gösterir.
▪ Ø Duygulanım
▪ Ø Biliş (kendini, diğer insanları ve olayları algılama ve yorumlama yolları)
▪ Ø Dürtü denetimi
▪ Ø Kişiler arası işlevsellik
▪ B. Kalıcı ve uzun sürelidir, sürekli devam eder, başlangıcı en azından ergenlik veya
erken erişkinlik dönemine uzanır.
▪ C. Toplumsal, akademik, ailesel ve diğer alanlarda işlevsellikte düşmeye yol açar.
▪ D. Başka bir ruhsal bozukluğa ya da fizyolojik hastalık nedenli değildir.
▪ Kişilik Bozukluklarının toplumda görülme sıklığı yaklaşık olarak %6’dır.

▪ Erkeklerde ve gençlerde daha sık görülür.

Kişilik bozuklukları üç kümede incelenir:

1. A Kümesi: şizoid, paranoid şizotipal,

2. B Kümesi: narsistik, antisosyal, histiryonik borderline,
3. C Kümesi: obsesif-komplusif kişilik, bağımlı, çekingen
▪ Şizoid Kişilik Bozukluğu:
Erkeklerde daha sık görülür.
▪ Yaşam boyu sosyal izolasyon
belirgindir.
▪ İkili ilişkilerden kaçınma, içe
dönüklük belirgindir ve bundan
rahatsızlık duymazlar.
▪ Bu hastaların bir kısmında
şizofreniye gidiş gözlenebilir.
▪ Şizotipal kişilik bozukluğu:
▪ Alışılmışın dışında davranışlar
sergileme,
▪ Büyü,
▪ Spiritüel inançlar,
▪ Altıncı his ile ilgli aşırı uğraşı gibi
özellikler gösterirler.
▪ Sıra dışı kıyafetler ve davranış önemli
bir yer tutar.
▪ Bu kişiler de genellikle insan
ilişkilerinde izoledir,
▪ Erkeklerde daha sık görülür.
▪ Paranoid kişilik bozukluğu
▪ Erkeklerde daha sıktır.
▪ Şüphecilik,
▪ Güvensizlik,
▪ Diğer kişilerin her konuda kötü
niyetli olduğunu düşünme,
▪ Alınganlık,
▪ Suçlayıcılık temel özellikleridir.
▪ B kümesi:
▪ Narsistik,
▪ Antisosyal,
▪ Histiryonik
▪ Borderline,
▪ Narsistik kişilik bozukluğu:
▪ %1 oranında görülür.
▪ Bu kişiler kendilerini herkesten başarılı ve
üstün görür.
▪ Empatiden yoksundurlar.
▪ Kıskanıldıklarını düşünürler.
▪ İş yaşantısında üstleri ile çok iyi geçinir, alt
kademedeki kişilere kötü davranırlar.
▪ Beğenilme ve onaylanma ihtiyaçları çok
fazladır.
▪ Küçük yaşlarda anne kaybı ya da anne
tarafından duygusal reddedilmenin,
oluşumunda payı büyüktür..
▪ Histiryonik kişilik bozukluğu:
▪ Kadınlarda daha sık görülür.
▪ İlgi odağı olmayı severler,.
▪ Çocuksu ayartıcı tutumları vardır
▪ Abartılı kıyafet seçimi,
▪ Dış görünüşe aşırı önem verme
▪ Çabuk etki altında kalma önemli
özellikleridir.
▪ TELKİNE YATKINLIK!
▪ Borderline kişilik bozukluğu:
▪ Sınırda kişilik bozukluğu olarak da bilinir.
▪ Tahammül edilmeyen boşluk duygusu,
▪ Riskli cinsel ilişkiler,
▪ Riskli alkol ve uyuşturucu madde kullanımı,
▪ Tekrarlayan kendisine zarar verme girişimleri,
▪ Ani öfke patlamaları,
▪ Çabuk yakınlık kurma ve yine çabuk şekilde kişiler arası ilişkilerini
bozma
▪ kimlik karmaşası
▪ Bu kişilerin belirgin özellikleridir.
▪ Etiyolojisinde duygusal ve fiziksel ihmal ve istismar belirgin rol
oynar.
▪ Antisosyal kişilik bozukluğu:
▪ Toplumda “psikopat” olarak tanınan kişilerdir.
▪ 15 yaşından önce belirti verdiği düşünülür.
▪ Bu kişilerin en belirgin özelliği vicdan ve empatiden yoksun oluşlarıdır. Kendilerinde her şeyi yapmaya
hak görürler ve bununla ilgili suçluluk ya da pişmanlık hissetmezler.
▪ Görülme sıklığı kadınlarda %1 erkeklerde %3tür.
▪ Kriminalite ile en çok ilişkisi olan kişilik bozukluğudur. Kriminallerde ortalama %75 oranında görülür.
▪ Bu kişilerin çocukluk çağında davranış problemleri yaşamış olması daha olasıdır.
▪ çabuk yalan söyleme,
▪ kendi çıkarları için başkalarını kullanma ve bundan ahlaki suçluluk duymama,
▪ alkol-madde kullanımı,
▪ sürekli yasal problemlerle karşılaşmalarına rağmen ders çıkarmama,
▪ fevri kararlar alma
Çekingen Kişilik Bozukluğu:
▪ Kadın ve erkekte eşit görülür.
▪ Utanma duygusu ile sosyal ilişki
kurmakta güçlük duyarlar, bu kaygı
ile sorumluluklarını yerine
getiremezler.
▪ Bağımlı Kişilik Bozukluğu:
▪ Kadınlarda daha sık görülür.
▪ Başkalarından onay almadan iş
yapamama,
▪ sorumluluk alamama,
▪ sürekli yakın desteğine ihtiyaç
duyma
▪ gibi özellikleri vardır.
▪ Obsesif Komplusif Kişilik Bozukluğu:
▪ Erkeklerde daha sık görülür.
▪ İşin yavaşlamasına ve nitelikli yapılmasına
engel olacak kadar detaycılık,
▪ sorumluluklarına abartılı düşkünlük,
▪ MÜKEMMELİYETÇİLİKK,
▪ hoşgörüsüzlük,
▪ tutumluluk,
▪ inatçılık,
▪ cimrilik
▪ gibi özellikleri vardır.
▪ Tedavide ilk seçenek ve en etkili yöntem uzun süreli psikoterapilerdir.

▪ intihar girişimi,
▪ bağımlılık,
▪ gerçeği değerlendirmenin bozulması
▪ gibi durumlarda medikal tedavilerden ve hastane yatışlarından destek alınır.