Azərbaycan dili və Ədəbiyyat A variantı

1. Hansı sözlərin orfoepiyası düzdür.

1. [fəntgir] 8. Hansı cərgədəki sözlərin leksik mənası yoxdur və
2. [hanbal] suala cavab vermir?
3. [arkestr] A) kitab, həyat, kaş B) kimi, qədər, dəniz
4. [bayraxdar] C) dünya, təkcə, səma D) axı, kaş, savayı
5. [teatır] E) cəld, görkəm, axı
A) 1,2,5 B) 1,3,4 C) 2,3,5 D)1,3,5 E) 2,3,4

9. Uyğunluğu müəyyən edin.

2. Hansı?sualına cavab verən sayın növünü göstərin. I. Vurğu üçüncü hecaya düşür.
A) müəyyən miqdar sayı II. Vurğu ikinci hecaya düşür.
B) sıra sayı III. Vurğu birinci hecaya düşür.
C) qeyri – müəyyən miqdar və kəsr sayı 1. Antarktida, dekorasiya
D) kəsr sayı 2. Arktika, missiya
E) qeyri – müəyyən miqdar sayı 3. iyul,iyun
A) I - I B) I - 2 C) I - 3
II - 3 II - 1 II - 2
3. Hansı cümlələrdə məchul növ fel işlənib? III - 2 III - 3 III - 1
1. Ətrafa şəfəq saçıldı.
2. Bu mahnı çox sevilirdi. D) I - 2 E) I - 1
3. Bu söhbətdən sonra o, çox kədərləndi. II - 2 II - 2
4. İşdən sonra çox yorulmuşdu. III - 1 III - 3
5. Yaz gəlir, torpaq bellənir.
A) 1, 5 B) 1, 4 C) 3, 4 D) 2, 5 E) 2, 3 10. “Anadan belə laqeyd danışmazlar” cümləsi ...
Bakı şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi

A) qeyri-müəyyən şəxsli müxtəsər cümlədir.

B) qeyri-müəyyən şəxsli geniş cümlədir.
4. Söz birləşməsi nədir? C) müəyyən-şəxsli geniş cümlədir.
A) İki və daha artıq sözün leksik və qrammatik D) ümumi şəxsli müxtəsər cümlədir.
cəhətdən birləşməsidir. E) ümumi şəxsli geniş cümlədir.
B) Bitmiş bir fikrin ifadəsidir.
C) İntonasiya bütövlüyü ilə seçilir.
D) Nitq hissələrinin birləşməsidir. 11. Budaq cümləsi baş cümlədən əvvəl gələn tabeli
E) Əsas tərəfin tələbi ilə asılı tərəfin hallanmasıdır. mürəkkəb cümləni göstərin.
A) Solmazın ürəyindən keçir ki, babası hər gün
onlara qonaq gəlsin.
B) Kim əla oxuyursa, bu kitab ona çatacaq.
5. "Etiket" termini ilə paralel olaraq işlədilir: C) Fəxr edirəm ki, sənin kimi həmyerlim var.
A) yarlıq B) nitq C) jest D) Hamı bilir ki, payızda meyvə bol olur.
D) nitq aktı E) mimika E) Arzum budur ki, sən də əlaçı olasan.

12. İntonasiya ilə bağlanmış tabeli mürəkkəb

6. Antonim sözlər cərgəsini göstərin.
A) böyük-iri, qoca-ahıl
B) pis-əyri, düz-dürüst
C) dərə-təpə, az-çox
D) sevmək-ağlamaq, atmaq-vermək
E) xoşbəxt-sevincli, qəm-kədər
7. Əvəzliklər hansı nitq hissələrinin yerində
işlənmişdir?
Mən meydan əriyəm, sən də bir kişi.
Mərdliklə seçilir hər mərdin işi.
A) isim, say B) isim, sifət
D) sifət, zərf E) zərf, isim
cümlələrdən biri tamamlıq budaq cümləlidir:
A) İgid odur, yaman günə dayansın.
B) Adam var, heç nədən qorxusu yoxdur.
C) Getmək istəyir, əlini qaldırsın.
D) Elə danışır, bişmiş toyuğun da gülməyi gəlir.
E) Ay Kərim, heç deməzsən, aldatdım.
13. Vasitəli nitqli cümlələri müəyyən edin:
1. “Görünür, mehriban ailədir”, -deyə Firudin
düşündü.
2. Ənvər təşəkkür edərək bildirdi ki, onun üçün bu
gündən əziz gün olmayıb.
3. “Ətiacıdır, araqarışdırandır, çox pis adamdır”,-deyə
Xavər öz-özünə düşündü.
4. Babası deyərdi ki, o, nəvəsini oğlundan çox istəyir.
C) say, sifət 5. Şübhəsiz ki, səndən yaxşı musiqiçi olacaq
A) 2, 3 B) 1, 3 C) 4, 5 D) 2, 5 E) 2, 4
Azərbaycan dili və Ədəbiyyat A variantı
14. "İgid" sözünün leksik təhlilindəki səhvi göstərin. 21. « Qaranquş» əsəri hansı janrda yazılmışdır?
A) Qorxaq, cəsarətsiz sözləri ilə antonimdir. A) hekayə B) nağıl C) əfsanə
B) Ümumişlək sözdür. D) lətifə E) dastan
C) Səmimi, mülayim sözləri ilə sinonimdir.
D) Əsl Azərbaycan sözüdür. 22. Verilənlərdən biri məhəbbət dastanıdır:
E) Təkmənalı sözdür. A) "Aşıq Qərib" B) "Kitabi - Dədə Qorqud"
C) "Koroğlu" D) "Qaçaq Kərəm"
15. III növ təyini söz birləşməsini göstərin. E) "Qaçaq Nəbi"
A) orfoqrafik qaydalar
B) morfoloji faktlar 23. "Düratın itməyi" qolunda Koroğlu Qara xana özünü
C) yol işarələrini dəyişmək kim olaraq təqdim edir?
D) anasının arzularını yerinə yetirən A) dəlilərdən biri B) Koroğlu C) ilxıçı
E) leksik vahidlərin işlənməsi D) nökər E) aşıq

16. “Namizədlik işi” birləşməsinin I tərəfinin fonetik 24. Azərbaycan ədəbiyyatında ilk komediya hansı
təhlilinə aid hansı fikirlər səhvdir? əsərdir?
1. Vurğusu və uzun saiti fərqli hecadadır. A) «Hacı Qara»
2. Yazılışı və tələffüzü arasında 3 fərqli məqam var. B) «Hekayəti – Molla İbrahimxəlil kimyagər»
3. Samitlərdən ikisi kardır. C) «Hekayəti-xırs quldurbasan»
4. Sözdə qarşılıq təşkil edən samit cütlük işlənmişdir. D) «Aldanmış kəvakib»
5. Tələffüz şəkli [na:mizətdix`]şəklindədir. E)«Mürafiə vəkillərinin hekayəti»
A) 1,3,5 B) 1,2,4 C) 3,5
D) 2,4 E) 3,4,5 25. Aşağıdakı sənətkarlardan birinin yaradıcılığı ədəbi
Bakı şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi
tənqidçilər tərəfindən səkkizinci «Qarabağnamə»
17. Verilmiş cümlələrin hansında zərf yoxdur? hesab olunur:
A) Dünən məktəbdə tədbir keçirildi. A) S.Rəhimov B) S.Rüstəm
B) Uşaqlar həyətdə futbol oynayırlar. C) M.İbrahimov D) S.Vurğun
C) Qız cəld mətbəxə keçdi. E) İ.Əfəndiyev
D) Yayda kəndə gələrsən.
E) Hava birdən tutuldu. 26. C.Novruz əsərlərinin hansında xalqımızın Qarabağ
dərdini qələmə almışdır?
18. Bu cümlədə hansı normalar pozulub? A) «İxtiyarım olsa idi»
"Münsiflər heyəti bu gənc müğənnini gələcəyin B) «Sağlığında qiymət verin insanlara»
böyük muğam ifaçısı ampulasında görmürdülər". C) «İlk görüş»
A) leksik və qrammatik D) «Qalxdım dağlara»
B) yalnız leksik E) «İnsan himnləri»
C) qrammatik və fonetik
D) leksik və fonetik 27. Hansı fikir doğrudur?
E) yalnız qrammatik A) Süjet kompozisiyanın ünsürüdür.
B) Məzmun və formanın vəhdətində məzmun əsasdır və
19. Fikirlərdən biri səhvdir: forma məzmundan törəyir.
A) ud sözü omonim olub isim və fel kimi işlənir. C) Lirik ricət təbiət lövhəsinin sözlə ifadəsidir.
B) iffət –ismətli, həyalı, namuslu sözləri ilə D) Forma dəyişkən, məzmun sabitdir.
sinonimdir. E) Təsvir və təhkiyə dramatik növ üçün xarakterikdir.
C) qayın eyni nitq hissəsinə aid omonim sözdür.
D) manqurt –düşünmək qabiliyyətini itirmiş 28. Elə ki Rum şahı taxta oturdu,
mənasını bildirir. Dünyaya mum kimi bir naxış vurdu.
E) atlaz-parça növü, atlas- xəritələr toplusu Bütün ölkələrə ədli səs saldı,
deməkdir. Rum taxtı onunla yeni rəng aldı.
Verilmiş misralar hansı əsərdəndir və bu əsərin
20. Hansı cümlələrdə isim işlənməmişdir. müəllifi kimdir?
1.Gecə keçir, səhər açılırdı. A) Səməd Vurğun "Azərbaycan"
2.Bildiklərini dönə-dönə təkrar et. B) Nizami Gəncəvi"Sirlər xəzinəsi"
3. Oralarda yaşamaq çətinləşmişdi. C) Nizami Gəncəvi"İsgəndərnamə"
4. Böyük dura-dura kiçik danışmaz. D) Ələmdar Quluzadə"Alim və quldur"
5. Hər tərəf başdan-başa gül-çiçəklə bəzənmişdi. E) Əliağa Kürçaylı "Bakı"
A) 1,3,5 B) 2,3,5 C) 1,4,5 D) 2,3,4 E) 3,4,5
Azərbaycan dili və Ədəbiyyat A variantı
29. "Sən zalımsan, zülmkarsan! Ancaq beləsi yaradanı 35. Şifahi ədəbiyyatı yazılı ədəbiyyatdan fərqləndirən
kəsə bilər.Onu bil ki, onun yaratdıqları intiqamı cəhətləri seçin.
səndə qoymayacaq, onların arasında rahat nəfəs ala 1. şifahi şəkildə yaranması və yayılması
bilməyəcəksən, kef- işrət məclisləri qura 2. müəllifin bəlli olması
bilməyəcəksən. O binalar sənin deyil, mənimdir. 3. çoxvariantlı olması
Onlar səni qəbir kimi sıxacaq". 4. yarandığı dövrün dil-üslub xüsusiyyətlərini
Verilmiş mətn parçası hansı əsərdən götürülmüşdür? qoruyub saxlaması
A) "Xan sarayı" 5. bütövlükdə xalqın ümumi yaradıcılığının məhsulu
B) "Zeynalabdin" olması
C) "Koroğlu "dastanından "Düratın itməyi" qolu A) 1, 4, 5 B) 2, 3 C) 1, 3, 5 D) 1, 2, 3 E) 1, 4
D) "Ağabəyimağa"
E) "İsgəndər quş dili öyrənir"
36. Nəsiminin həyatı və yaradıcılığı ilə bağlı verilən
fikirlərdən biri səhvdir:
30. Ədəbiyyat nəzəriyyəsi haqqında verilənlərdən biri A) 1417-ci ildə Hələb şəhərində edam olunmuşdur.
doğrudur: B) 1369-cu ildə Şamaxı şəhərində anadan olmuşdur.
A) Sənətkarların əsərlərini təhlil edib onlara istiqamət C) Yalnız Azərbaycan və fars dillərində şeirlər
verir. yazmışdır.
B) İnsanı tərbiyə edir və onun daxili aləmini D) "Hüseyni", "Seyyid", "Nəsimi" təxəllüsləri ilə şeirlər
zənginləşdirir. yazmışdır.
C) Müasir əsərləri başa düşməkdə oxucuya yol göstərir. E) Azərbaycan ədəbiyyatında hürufilik ideyalarının
D) Ədəbiyyatın ümumi qanunauyğunluqlarını və s. daşıyıcısı kimi tanınır.
öyrənir.
E) Ədəbiyyatın keçdiyi tarixi inkişaf yolunu araşdırır.
Bakı şəhəri üzrə Təhsil İdarəsi

37. Verilmiş şeirdə işlənmişdir:

31. «Azad» hekayəsi mövzu və ideyasına görə hansı "Gül xəcalətdən qızarıb şərmsar oldu yenə"
əsərlə səsləşir? A) təşbeh B) sinekdoxa C) istiarə (metafora)
A) N.Gəncəvi «Xeyir və Şər» D) epitet E) təkrir
B) Ə.Kərim «Qaytar ana borcunu»
C) Ə.Haqverdiyev «Şeyx Şəban»
D) İ.Əfəndiyev «Xəncər» 38. N.Gəncəvinin "Yaralı bir uşağın dastanı" mənzum
E) S.S.Axundov «Nurəddin» hekayəsində şair ikinci uşağın düşüncəsini və
hərəkətini nə adlandırır?
32. Məhsəti Gəncəvinin yaradıcılığı ilə bağlı səhv fikri A) düşüncəsizlik B) sadəlövhlük C) satqınlıq
göstərin. D) biclik E) ağıllılıq
A) Şeirlərində humanizm, səmimi hislər, dərin fəlsəfi
mühakimələr öz əksini tapmışdır.
B) Fars dilində yazıb-yaratmışdır.
C) XII əsrdə yaşamış bu şairə rübailəri ilə məşhurdur. 39. M.İbrahimovun “Pərvanə” əsəri ilə İ.Şıxlının “Dəli
D) Gəncə sarayında yüksək nüfuz sahibi olmuş və Kür”əsəri üçün ortaq cəhət ola bilməz:
burada ona bir qəzəli üçün bir xəzinə bağışlanmışdır. A) Sinfi mübarizə baxımından hadisələrin təsviri.
E) Rübailərindən başqa, epik əsərləri də vardır. B) XIX əsr mürəkkəb dövrün hadisələrinin təsviri.
C) Çernyayevski surətinin yaradılması.
33. «İstiarə» sözünün mənası nədir? D) Peterburq universitetində təhsil alan maarifçi
A) Yunan sözü olub "addəyişmə" deməkdir. obrazının yaradılması.
B) Yunan sözü olub "simvol" deməkdir. E) Qori Müəllimlər Seminariyasının fəaliyyətindən bəhs
C) Ərəb sözü olub "şişirtmə" deməkdir. edilməsi.
D) Ərəbcə "köçürmə" deməkdir.
E) Ərəb sözü olub "bənzətmə" deməkdir.
40. S.Ə.Şirvaninin yaradıcılığı ilə bağlı fikrilərdən biri
34. M.Arazın Cənub həsrəti ilə əlaqədar yazdığı şeirləri səhvdir:
göstərin. A) Həm lirik, həm də epik əsərlər müəllifidir.
1. «Körpünün həsrəti» B) O həm də təzkirə müəllifidir.
2.«Araz üstündə çinar gördüm» C) Cəmiyyətin problemlərini tənqid edən satiraları
3.«Yanın, işıqlarım» vardır.
4.«Araz yadıma düşüb» D) Ədəbi irsinin böyük bir hissəsi lirik şeirlərdən
5. «Araz çayı» ibarətdir.
A) 4,5 B) 2,4 C) 2,3,4 D) 1,2,4 E) 1,4,5 E) Lirik şeirləri yalnız məhəbbət mövzusundadır.